ਅਰਣ੍ਯਕਾਣ੍ਡ | Aranya Kand in Gurmukhi

ਸ਼੍ਰੀ ਗਣੇਸ਼ਾਯ ਨਮਃ
ਸ਼੍ਰੀ ਜਾਨਕੀਵਲ੍ਲਭੋ ਵਿਜਯਤੇ
ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸ
ਤਤੀਯ ਸੋਪਾਨ
(ਅਰਣ੍ਯਕਾਣ੍ਡ)

ਸ਼੍ਲੋਕ
ਮੂਲਂ ਧਰ੍ਮਤਰੋਰ੍ਵਿਵੇਕਜਲਧੇਃ ਪੂਰ੍ਣੇਨ੍ਦੁਮਾਨਨ੍ਦਦਂ
ਵੈਰਾਗ੍ਯਾਮ੍ਬੁਜਭਾਸ੍ਕਰਂ ਹ੍ਯਘਘਨਧ੍ਵਾਨ੍ਤਾਪਹਂ ਤਾਪਹਮ੍।
ਮੋਹਾਮ੍ਭੋਧਰਪੂਗਪਾਟਨਵਿਧੌ ਸ੍ਵਃਸਮ੍ਭਵਂ ਸ਼ਙ੍ਕਰਂ
ਵਨ੍ਦੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕੁਲਂ ਕਲਙ੍ਕਸ਼ਮਨਂ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮਭੂਪਪ੍ਰਿਯਮ੍ ॥ ੧ ॥

ਸਾਨ੍ਦ੍ਰਾਨਨ੍ਦਪਯੋਦਸੌਭਗਤਨੁਂ ਪੀਤਾਮ੍ਬਰਂ ਸੁਨ੍ਦਰਂ
ਪਾਣੌ ਬਾਣਸ਼ਰਾਸਨਂ ਕਟਿਲਸਤ੍ਤੂਣੀਰਭਾਰਂ ਵਰਮ੍
ਰਾਜੀਵਾਯਤਲੋਚਨਂ ਧਤਜਟਾਜੂਟੇਨ ਸਂਸ਼ੋਭਿਤਂ
ਸੀਤਾਲਕ੍ਸ਼੍ਮਣਸਂਯੁਤਂ ਪਥਿਗਤਂ ਰਾਮਾਭਿਰਾਮਂ ਭਜੇ ॥ ੨ ॥

ਸੋ. ਉਮਾ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗੂਢ़ ਪਣ੍ਡਿਤ ਮੁਨਿ ਪਾਵਹਿਂ ਬਿਰਤਿ।
ਪਾਵਹਿਂ ਮੋਹ ਬਿਮੂਢ़ ਜੇ ਹਰਿ ਬਿਮੁਖ ਨ ਧਰ੍ਮ ਰਤਿ ॥
ਪੁਰ ਨਰ ਭਰਤ ਪ੍ਰੀਤਿ ਮੈਂ ਗਾਈ। ਮਤਿ ਅਨੁਰੂਪ ਅਨੂਪ ਸੁਹਾਈ ॥
ਅਬ ਪ੍ਰਭੁ ਚਰਿਤ ਸੁਨਹੁ ਅਤਿ ਪਾਵਨ। ਕਰਤ ਜੇ ਬਨ ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਭਾਵਨ ॥
ਏਕ ਬਾਰ ਚੁਨਿ ਕੁਸੁਮ ਸੁਹਾਏ। ਨਿਜ ਕਰ ਭੂਸ਼ਨ ਰਾਮ ਬਨਾਏ ॥
ਸੀਤਹਿ ਪਹਿਰਾਏ ਪ੍ਰਭੁ ਸਾਦਰ। ਬੈਠੇ ਫਟਿਕ ਸਿਲਾ ਪਰ ਸੁਨ੍ਦਰ ॥
ਸੁਰਪਤਿ ਸੁਤ ਧਰਿ ਬਾਯਸ ਬੇਸ਼ਾ। ਸਠ ਚਾਹਤ ਰਘੁਪਤਿ ਬਲ ਦੇਖਾ ॥
ਜਿਮਿ ਪਿਪੀਲਿਕਾ ਸਾਗਰ ਥਾਹਾ। ਮਹਾ ਮਨ੍ਦਮਤਿ ਪਾਵਨ ਚਾਹਾ ॥
ਸੀਤਾ ਚਰਨ ਚੌਞ੍ਚ ਹਤਿ ਭਾਗਾ। ਮੂਢ़ ਮਨ੍ਦਮਤਿ ਕਾਰਨ ਕਾਗਾ ॥
ਚਲਾ ਰੁਧਿਰ ਰਘੁਨਾਯਕ ਜਾਨਾ। ਸੀਙ੍ਕ ਧਨੁਸ਼ ਸਾਯਕ ਸਨ੍ਧਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਅਤਿ ਕਪਾਲ ਰਘੁਨਾਯਕ ਸਦਾ ਦੀਨ ਪਰ ਨੇਹ।
ਤਾ ਸਨ ਆਇ ਕੀਨ੍ਹ ਛਲੁ ਮੂਰਖ ਅਵਗੁਨ ਗੇਹ ॥ ੧ ॥

ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸਰ ਧਾਵਾ। ਚਲਾ ਭਾਜਿ ਬਾਯਸ ਭਯ ਪਾਵਾ ॥
ਧਰਿ ਨਿਜ ਰੁਪ ਗਯਉ ਪਿਤੁ ਪਾਹੀਂ। ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਰਾਖਾ ਤੇਹਿ ਨਾਹੀਂ ॥
ਭਾ ਨਿਰਾਸ ਉਪਜੀ ਮਨ ਤ੍ਰਾਸਾ। ਜਥਾ ਚਕ੍ਰ ਭਯ ਰਿਸ਼ਿ ਦੁਰ੍ਬਾਸਾ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮਧਾਮ ਸਿਵਪੁਰ ਸਬ ਲੋਕਾ। ਫਿਰਾ ਸ਼੍ਰਮਿਤ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਭਯ ਸੋਕਾ ॥
ਕਾਹੂਁ ਬੈਠਨ ਕਹਾ ਨ ਓਹੀ। ਰਾਖਿ ਕੋ ਸਕਇ ਰਾਮ ਕਰ ਦ੍ਰੋਹੀ ॥
ਮਾਤੁ ਮਤ੍ਯੁ ਪਿਤੁ ਸਮਨ ਸਮਾਨਾ। ਸੁਧਾ ਹੋਇ ਬਿਸ਼ ਸੁਨੁ ਹਰਿਜਾਨਾ ॥
ਮਿਤ੍ਰ ਕਰਇ ਸਤ ਰਿਪੁ ਕੈ ਕਰਨੀ। ਤਾ ਕਹਁ ਬਿਬੁਧਨਦੀ ਬੈਤਰਨੀ ॥
ਸਬ ਜਗੁ ਤਾਹਿ ਅਨਲਹੁ ਤੇ ਤਾਤਾ। ਜੋ ਰਘੁਬੀਰ ਬਿਮੁਖ ਸੁਨੁ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
ਨਾਰਦ ਦੇਖਾ ਬਿਕਲ ਜਯਨ੍ਤਾ। ਲਾਗਿ ਦਯਾ ਕੋਮਲ ਚਿਤ ਸਨ੍ਤਾ ॥
ਪਠਵਾ ਤੁਰਤ ਰਾਮ ਪਹਿਂ ਤਾਹੀ। ਕਹੇਸਿ ਪੁਕਾਰਿ ਪ੍ਰਨਤ ਹਿਤ ਪਾਹੀ ॥
ਆਤੁਰ ਸਭਯ ਗਹੇਸਿ ਪਦ ਜਾਈ। ਤ੍ਰਾਹਿ ਤ੍ਰਾਹਿ ਦਯਾਲ ਰਘੁਰਾਈ ॥
ਅਤੁਲਿਤ ਬਲ ਅਤੁਲਿਤ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਮੈਂ ਮਤਿਮਨ੍ਦ ਜਾਨਿ ਨਹਿਂ ਪਾਈ ॥
ਨਿਜ ਕਤ ਕਰ੍ਮ ਜਨਿਤ ਫਲ ਪਾਯਉਁ। ਅਬ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਹਿ ਸਰਨ ਤਕਿ ਆਯਉਁ ॥
ਸੁਨਿ ਕਪਾਲ ਅਤਿ ਆਰਤ ਬਾਨੀ। ਏਕਨਯਨ ਕਰਿ ਤਜਾ ਭਵਾਨੀ ॥

ਸੋ. ਕੀਨ੍ਹ ਮੋਹ ਬਸ ਦ੍ਰੋਹ ਜਦ੍ਯਪਿ ਤੇਹਿ ਕਰ ਬਧ ਉਚਿਤ।
ਪ੍ਰਭੁ ਛਾਡ़ੇਉ ਕਰਿ ਛੋਹ ਕੋ ਕਪਾਲ ਰਘੁਬੀਰ ਸਮ ॥ ੨ ॥

ਰਘੁਪਤਿ ਚਿਤ੍ਰਕੂਟ ਬਸਿ ਨਾਨਾ। ਚਰਿਤ ਕਿਏ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਸੁਧਾ ਸਮਾਨਾ ॥
ਬਹੁਰਿ ਰਾਮ ਅਸ ਮਨ ਅਨੁਮਾਨਾ। ਹੋਇਹਿ ਭੀਰ ਸਬਹਿਂ ਮੋਹਿ ਜਾਨਾ ॥
ਸਕਲ ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਸਨ ਬਿਦਾ ਕਰਾਈ। ਸੀਤਾ ਸਹਿਤ ਚਲੇ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ ॥
ਅਤ੍ਰਿ ਕੇ ਆਸ਼੍ਰਮ ਜਬ ਪ੍ਰਭੁ ਗਯਊ। ਸੁਨਤ ਮਹਾਮੁਨਿ ਹਰਸ਼ਿਤ ਭਯਊ ॥
ਪੁਲਕਿਤ ਗਾਤ ਅਤ੍ਰਿ ਉਠਿ ਧਾਏ। ਦੇਖਿ ਰਾਮੁ ਆਤੁਰ ਚਲਿ ਆਏ ॥
ਕਰਤ ਦਣ੍ਡਵਤ ਮੁਨਿ ਉਰ ਲਾਏ। ਪ੍ਰੇਮ ਬਾਰਿ ਦ੍ਵੌ ਜਨ ਅਨ੍ਹਵਾਏ ॥
ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਛਬਿ ਨਯਨ ਜੁਡ़ਾਨੇ। ਸਾਦਰ ਨਿਜ ਆਸ਼੍ਰਮ ਤਬ ਆਨੇ ॥
ਕਰਿ ਪੂਜਾ ਕਹਿ ਬਚਨ ਸੁਹਾਏ। ਦਿਏ ਮੂਲ ਫਲ ਪ੍ਰਭੁ ਮਨ ਭਾਏ ॥

ਸੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਆਸਨ ਆਸੀਨ ਭਰਿ ਲੋਚਨ ਸੋਭਾ ਨਿਰਖਿ।
ਮੁਨਿਬਰ ਪਰਮ ਪ੍ਰਬੀਨ ਜੋਰਿ ਪਾਨਿ ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਤ ॥ ੩ ॥

ਛਂ. ਨਮਾਮਿ ਭਕ੍ਤ ਵਤ੍ਸਲਂ। ਕਪਾਲੁ ਸ਼ੀਲ ਕੋਮਲਂ ॥
ਭਜਾਮਿ ਤੇ ਪਦਾਮ੍ਬੁਜਂ। ਅਕਾਮਿਨਾਂ ਸ੍ਵਧਾਮਦਂ ॥
ਨਿਕਾਮ ਸ਼੍ਯਾਮ ਸੁਨ੍ਦਰਂ। ਭਵਾਮ੍ਬੁਨਾਥ ਮਨ੍ਦਰਂ ॥
ਪ੍ਰਫੁਲ੍ਲ ਕਞ੍ਜ ਲੋਚਨਂ। ਮਦਾਦਿ ਦੋਸ਼ ਮੋਚਨਂ ॥
ਪ੍ਰਲਮ੍ਬ ਬਾਹੁ ਵਿਕ੍ਰਮਂ। ਪ੍ਰਭੋऽਪ੍ਰਮੇਯ ਵੈਭਵਂ ॥
ਨਿਸ਼ਙ੍ਗ ਚਾਪ ਸਾਯਕਂ। ਧਰਂ ਤ੍ਰਿਲੋਕ ਨਾਯਕਂ ॥
ਦਿਨੇਸ਼ ਵਂਸ਼ ਮਣ੍ਡਨਂ। ਮਹੇਸ਼ ਚਾਪ ਖਣ੍ਡਨਂ ॥
ਮੁਨੀਨ੍ਦ੍ਰ ਸਨ੍ਤ ਰਞ੍ਜਨਂ। ਸੁਰਾਰਿ ਵਨ੍ਦ ਭਞ੍ਜਨਂ ॥
ਮਨੋਜ ਵੈਰਿ ਵਨ੍ਦਿਤਂ। ਅਜਾਦਿ ਦੇਵ ਸੇਵਿਤਂ ॥
ਵਿਸ਼ੁਦ੍ਧ ਬੋਧ ਵਿਗ੍ਰਹਂ। ਸਮਸ੍ਤ ਦੂਸ਼ਣਾਪਹਂ ॥
ਨਮਾਮਿ ਇਨ੍ਦਿਰਾ ਪਤਿਂ। ਸੁਖਾਕਰਂ ਸਤਾਂ ਗਤਿਂ ॥
ਭਜੇ ਸਸ਼ਕ੍ਤਿ ਸਾਨੁਜਂ। ਸ਼ਚੀ ਪਤਿਂ ਪ੍ਰਿਯਾਨੁਜਂ ॥
ਤ੍ਵਦਙ੍ਘ੍ਰਿ ਮੂਲ ਯੇ ਨਰਾਃ। ਭਜਨ੍ਤਿ ਹੀਨ ਮਤ੍ਸਰਾ ॥
ਪਤਨ੍ਤਿ ਨੋ ਭਵਾਰ੍ਣਵੇ। ਵਿਤਰ੍ਕ ਵੀਚਿ ਸਙ੍ਕੁਲੇ ॥
ਵਿਵਿਕ੍ਤ ਵਾਸਿਨਃ ਸਦਾ। ਭਜਨ੍ਤਿ ਮੁਕ੍ਤਯੇ ਮੁਦਾ ॥
ਨਿਰਸ੍ਯ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਕਂ। ਪ੍ਰਯਾਨ੍ਤਿ ਤੇ ਗਤਿਂ ਸ੍ਵਕਂ ॥
ਤਮੇਕਮਭ੍ਦੁਤਂ ਪ੍ਰਭੁਂ। ਨਿਰੀਹਮੀਸ਼੍ਵਰਂ ਵਿਭੁਂ ॥
ਜਗਦ੍ਗੁਰੁਂ ਚ ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤਂ। ਤੁਰੀਯਮੇਵ ਕੇਵਲਂ ॥
ਭਜਾਮਿ ਭਾਵ ਵਲ੍ਲਭਂ। ਕੁਯੋਗਿਨਾਂ ਸੁਦੁਰ੍ਲਭਂ ॥
ਸ੍ਵਭਕ੍ਤ ਕਲ੍ਪ ਪਾਦਪਂ। ਸਮਂ ਸੁਸੇਵ੍ਯਮਨ੍ਵਹਂ ॥
ਅਨੂਪ ਰੂਪ ਭੂਪਤਿਂ। ਨਤੋऽਹਮੁਰ੍ਵਿਜਾ ਪਤਿਂ ॥
ਪ੍ਰਸੀਦ ਮੇ ਨਮਾਮਿ ਤੇ। ਪਦਾਬ੍ਜ ਭਕ੍ਤਿ ਦੇਹਿ ਮੇ ॥
ਪਠਨ੍ਤਿ ਯੇ ਸ੍ਤਵਂ ਇਦਂ। ਨਰਾਦਰੇਣ ਤੇ ਪਦਂ ॥
ਵ੍ਰਜਨ੍ਤਿ ਨਾਤ੍ਰ ਸਂਸ਼ਯਂ। ਤ੍ਵਦੀਯ ਭਕ੍ਤਿ ਸਂਯੁਤਾ ॥

ਦੋ. ਬਿਨਤੀ ਕਰਿ ਮੁਨਿ ਨਾਇ ਸਿਰੁ ਕਹ ਕਰ ਜੋਰਿ ਬਹੋਰਿ।
ਚਰਨ ਸਰੋਰੁਹ ਨਾਥ ਜਨਿ ਕਬਹੁਁ ਤਜੈ ਮਤਿ ਮੋਰਿ ॥ ੪ ॥

ਸ਼੍ਰੀ ਗਣੇਸ਼ਾਯ ਨਮਃ
ਸ਼੍ਰੀ ਜਾਨਕੀਵਲ੍ਲਭੋ ਵਿਜਯਤੇ
ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸ
———-
ਤਤੀਯ ਸੋਪਾਨ
(ਅਰਣ੍ਯਕਾਣ੍ਡ)
ਸ਼੍ਲੋਕ
ਮੂਲਂ ਧਰ੍ਮਤਰੋਰ੍ਵਿਵੇਕਜਲਧੇਃ ਪੂਰ੍ਣੇਨ੍ਦੁਮਾਨਨ੍ਦਦਂ
ਵੈਰਾਗ੍ਯਾਮ੍ਬੁਜਭਾਸ੍ਕਰਂ ਹ੍ਯਘਘਨਧ੍ਵਾਨ੍ਤਾਪਹਂ ਤਾਪਹਮ੍।
ਮੋਹਾਮ੍ਭੋਧਰਪੂਗਪਾਟਨਵਿਧੌ ਸ੍ਵਃਸਮ੍ਭਵਂ ਸ਼ਙ੍ਕਰਂ
ਵਨ੍ਦੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕੁਲਂ ਕਲਙ੍ਕਸ਼ਮਨਂ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮਭੂਪਪ੍ਰਿਯਮ੍ ॥ ੧ ॥

ਸਾਨ੍ਦ੍ਰਾਨਨ੍ਦਪਯੋਦਸੌਭਗਤਨੁਂ ਪੀਤਾਮ੍ਬਰਂ ਸੁਨ੍ਦਰਂ
ਪਾਣੌ ਬਾਣਸ਼ਰਾਸਨਂ ਕਟਿਲਸਤ੍ਤੂਣੀਰਭਾਰਂ ਵਰਮ੍
ਰਾਜੀਵਾਯਤਲੋਚਨਂ ਧਤਜਟਾਜੂਟੇਨ ਸਂਸ਼ੋਭਿਤਂ
ਸੀਤਾਲਕ੍ਸ਼੍ਮਣਸਂਯੁਤਂ ਪਥਿਗਤਂ ਰਾਮਾਭਿਰਾਮਂ ਭਜੇ ॥ ੨ ॥

ਸੋ. ਉਮਾ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗੂਢ़ ਪਣ੍ਡਿਤ ਮੁਨਿ ਪਾਵਹਿਂ ਬਿਰਤਿ।
ਪਾਵਹਿਂ ਮੋਹ ਬਿਮੂਢ़ ਜੇ ਹਰਿ ਬਿਮੁਖ ਨ ਧਰ੍ਮ ਰਤਿ ॥
ਪੁਰ ਨਰ ਭਰਤ ਪ੍ਰੀਤਿ ਮੈਂ ਗਾਈ। ਮਤਿ ਅਨੁਰੂਪ ਅਨੂਪ ਸੁਹਾਈ ॥
ਅਬ ਪ੍ਰਭੁ ਚਰਿਤ ਸੁਨਹੁ ਅਤਿ ਪਾਵਨ। ਕਰਤ ਜੇ ਬਨ ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਭਾਵਨ ॥
ਏਕ ਬਾਰ ਚੁਨਿ ਕੁਸੁਮ ਸੁਹਾਏ। ਨਿਜ ਕਰ ਭੂਸ਼ਨ ਰਾਮ ਬਨਾਏ ॥
ਸੀਤਹਿ ਪਹਿਰਾਏ ਪ੍ਰਭੁ ਸਾਦਰ। ਬੈਠੇ ਫਟਿਕ ਸਿਲਾ ਪਰ ਸੁਨ੍ਦਰ ॥
ਸੁਰਪਤਿ ਸੁਤ ਧਰਿ ਬਾਯਸ ਬੇਸ਼ਾ। ਸਠ ਚਾਹਤ ਰਘੁਪਤਿ ਬਲ ਦੇਖਾ ॥
ਜਿਮਿ ਪਿਪੀਲਿਕਾ ਸਾਗਰ ਥਾਹਾ। ਮਹਾ ਮਨ੍ਦਮਤਿ ਪਾਵਨ ਚਾਹਾ ॥
ਸੀਤਾ ਚਰਨ ਚੌਞ੍ਚ ਹਤਿ ਭਾਗਾ। ਮੂਢ़ ਮਨ੍ਦਮਤਿ ਕਾਰਨ ਕਾਗਾ ॥
ਚਲਾ ਰੁਧਿਰ ਰਘੁਨਾਯਕ ਜਾਨਾ। ਸੀਙ੍ਕ ਧਨੁਸ਼ ਸਾਯਕ ਸਨ੍ਧਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਅਤਿ ਕਪਾਲ ਰਘੁਨਾਯਕ ਸਦਾ ਦੀਨ ਪਰ ਨੇਹ।
ਤਾ ਸਨ ਆਇ ਕੀਨ੍ਹ ਛਲੁ ਮੂਰਖ ਅਵਗੁਨ ਗੇਹ ॥ ੧ ॥

ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸਰ ਧਾਵਾ। ਚਲਾ ਭਾਜਿ ਬਾਯਸ ਭਯ ਪਾਵਾ ॥
ਧਰਿ ਨਿਜ ਰੁਪ ਗਯਉ ਪਿਤੁ ਪਾਹੀਂ। ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਰਾਖਾ ਤੇਹਿ ਨਾਹੀਂ ॥
ਭਾ ਨਿਰਾਸ ਉਪਜੀ ਮਨ ਤ੍ਰਾਸਾ। ਜਥਾ ਚਕ੍ਰ ਭਯ ਰਿਸ਼ਿ ਦੁਰ੍ਬਾਸਾ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮਧਾਮ ਸਿਵਪੁਰ ਸਬ ਲੋਕਾ। ਫਿਰਾ ਸ਼੍ਰਮਿਤ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਭਯ ਸੋਕਾ ॥
ਕਾਹੂਁ ਬੈਠਨ ਕਹਾ ਨ ਓਹੀ। ਰਾਖਿ ਕੋ ਸਕਇ ਰਾਮ ਕਰ ਦ੍ਰੋਹੀ ॥
ਮਾਤੁ ਮਤ੍ਯੁ ਪਿਤੁ ਸਮਨ ਸਮਾਨਾ। ਸੁਧਾ ਹੋਇ ਬਿਸ਼ ਸੁਨੁ ਹਰਿਜਾਨਾ ॥
ਮਿਤ੍ਰ ਕਰਇ ਸਤ ਰਿਪੁ ਕੈ ਕਰਨੀ। ਤਾ ਕਹਁ ਬਿਬੁਧਨਦੀ ਬੈਤਰਨੀ ॥
ਸਬ ਜਗੁ ਤਾਹਿ ਅਨਲਹੁ ਤੇ ਤਾਤਾ। ਜੋ ਰਘੁਬੀਰ ਬਿਮੁਖ ਸੁਨੁ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
ਨਾਰਦ ਦੇਖਾ ਬਿਕਲ ਜਯਨ੍ਤਾ। ਲਾਗਿ ਦਯਾ ਕੋਮਲ ਚਿਤ ਸਨ੍ਤਾ ॥
ਪਠਵਾ ਤੁਰਤ ਰਾਮ ਪਹਿਂ ਤਾਹੀ। ਕਹੇਸਿ ਪੁਕਾਰਿ ਪ੍ਰਨਤ ਹਿਤ ਪਾਹੀ ॥
ਆਤੁਰ ਸਭਯ ਗਹੇਸਿ ਪਦ ਜਾਈ। ਤ੍ਰਾਹਿ ਤ੍ਰਾਹਿ ਦਯਾਲ ਰਘੁਰਾਈ ॥
ਅਤੁਲਿਤ ਬਲ ਅਤੁਲਿਤ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਮੈਂ ਮਤਿਮਨ੍ਦ ਜਾਨਿ ਨਹਿਂ ਪਾਈ ॥
ਨਿਜ ਕਤ ਕਰ੍ਮ ਜਨਿਤ ਫਲ ਪਾਯਉਁ। ਅਬ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਹਿ ਸਰਨ ਤਕਿ ਆਯਉਁ ॥
ਸੁਨਿ ਕਪਾਲ ਅਤਿ ਆਰਤ ਬਾਨੀ। ਏਕਨਯਨ ਕਰਿ ਤਜਾ ਭਵਾਨੀ ॥

ਸੋ. ਕੀਨ੍ਹ ਮੋਹ ਬਸ ਦ੍ਰੋਹ ਜਦ੍ਯਪਿ ਤੇਹਿ ਕਰ ਬਧ ਉਚਿਤ।
ਪ੍ਰਭੁ ਛਾਡ़ੇਉ ਕਰਿ ਛੋਹ ਕੋ ਕਪਾਲ ਰਘੁਬੀਰ ਸਮ ॥ ੨ ॥

ਰਘੁਪਤਿ ਚਿਤ੍ਰਕੂਟ ਬਸਿ ਨਾਨਾ। ਚਰਿਤ ਕਿਏ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਸੁਧਾ ਸਮਾਨਾ ॥
ਬਹੁਰਿ ਰਾਮ ਅਸ ਮਨ ਅਨੁਮਾਨਾ। ਹੋਇਹਿ ਭੀਰ ਸਬਹਿਂ ਮੋਹਿ ਜਾਨਾ ॥
ਸਕਲ ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਸਨ ਬਿਦਾ ਕਰਾਈ। ਸੀਤਾ ਸਹਿਤ ਚਲੇ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ ॥
ਅਤ੍ਰਿ ਕੇ ਆਸ਼੍ਰਮ ਜਬ ਪ੍ਰਭੁ ਗਯਊ। ਸੁਨਤ ਮਹਾਮੁਨਿ ਹਰਸ਼ਿਤ ਭਯਊ ॥
ਪੁਲਕਿਤ ਗਾਤ ਅਤ੍ਰਿ ਉਠਿ ਧਾਏ। ਦੇਖਿ ਰਾਮੁ ਆਤੁਰ ਚਲਿ ਆਏ ॥
ਕਰਤ ਦਣ੍ਡਵਤ ਮੁਨਿ ਉਰ ਲਾਏ। ਪ੍ਰੇਮ ਬਾਰਿ ਦ੍ਵੌ ਜਨ ਅਨ੍ਹਵਾਏ ॥
ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਛਬਿ ਨਯਨ ਜੁਡ़ਾਨੇ। ਸਾਦਰ ਨਿਜ ਆਸ਼੍ਰਮ ਤਬ ਆਨੇ ॥
ਕਰਿ ਪੂਜਾ ਕਹਿ ਬਚਨ ਸੁਹਾਏ। ਦਿਏ ਮੂਲ ਫਲ ਪ੍ਰਭੁ ਮਨ ਭਾਏ ॥

ਸੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਆਸਨ ਆਸੀਨ ਭਰਿ ਲੋਚਨ ਸੋਭਾ ਨਿਰਖਿ।
ਮੁਨਿਬਰ ਪਰਮ ਪ੍ਰਬੀਨ ਜੋਰਿ ਪਾਨਿ ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਤ ॥ ੩ ॥

ਛਂ. ਨਮਾਮਿ ਭਕ੍ਤ ਵਤ੍ਸਲਂ। ਕਪਾਲੁ ਸ਼ੀਲ ਕੋਮਲਂ ॥
ਭਜਾਮਿ ਤੇ ਪਦਾਮ੍ਬੁਜਂ। ਅਕਾਮਿਨਾਂ ਸ੍ਵਧਾਮਦਂ ॥
ਨਿਕਾਮ ਸ਼੍ਯਾਮ ਸੁਨ੍ਦਰਂ। ਭਵਾਮ੍ਬੁਨਾਥ ਮਨ੍ਦਰਂ ॥
ਪ੍ਰਫੁਲ੍ਲ ਕਞ੍ਜ ਲੋਚਨਂ। ਮਦਾਦਿ ਦੋਸ਼ ਮੋਚਨਂ ॥
ਪ੍ਰਲਮ੍ਬ ਬਾਹੁ ਵਿਕ੍ਰਮਂ। ਪ੍ਰਭੋऽਪ੍ਰਮੇਯ ਵੈਭਵਂ ॥
ਨਿਸ਼ਙ੍ਗ ਚਾਪ ਸਾਯਕਂ। ਧਰਂ ਤ੍ਰਿਲੋਕ ਨਾਯਕਂ ॥
ਦਿਨੇਸ਼ ਵਂਸ਼ ਮਣ੍ਡਨਂ। ਮਹੇਸ਼ ਚਾਪ ਖਣ੍ਡਨਂ ॥
ਮੁਨੀਨ੍ਦ੍ਰ ਸਨ੍ਤ ਰਞ੍ਜਨਂ। ਸੁਰਾਰਿ ਵਨ੍ਦ ਭਞ੍ਜਨਂ ॥
ਮਨੋਜ ਵੈਰਿ ਵਨ੍ਦਿਤਂ। ਅਜਾਦਿ ਦੇਵ ਸੇਵਿਤਂ ॥
ਵਿਸ਼ੁਦ੍ਧ ਬੋਧ ਵਿਗ੍ਰਹਂ। ਸਮਸ੍ਤ ਦੂਸ਼ਣਾਪਹਂ ॥
ਨਮਾਮਿ ਇਨ੍ਦਿਰਾ ਪਤਿਂ। ਸੁਖਾਕਰਂ ਸਤਾਂ ਗਤਿਂ ॥
ਭਜੇ ਸਸ਼ਕ੍ਤਿ ਸਾਨੁਜਂ। ਸ਼ਚੀ ਪਤਿਂ ਪ੍ਰਿਯਾਨੁਜਂ ॥
ਤ੍ਵਦਙ੍ਘ੍ਰਿ ਮੂਲ ਯੇ ਨਰਾਃ। ਭਜਨ੍ਤਿ ਹੀਨ ਮਤ੍ਸਰਾ ॥
ਪਤਨ੍ਤਿ ਨੋ ਭਵਾਰ੍ਣਵੇ। ਵਿਤਰ੍ਕ ਵੀਚਿ ਸਙ੍ਕੁਲੇ ॥
ਵਿਵਿਕ੍ਤ ਵਾਸਿਨਃ ਸਦਾ। ਭਜਨ੍ਤਿ ਮੁਕ੍ਤਯੇ ਮੁਦਾ ॥
ਨਿਰਸ੍ਯ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਕਂ। ਪ੍ਰਯਾਨ੍ਤਿ ਤੇ ਗਤਿਂ ਸ੍ਵਕਂ ॥
ਤਮੇਕਮਭ੍ਦੁਤਂ ਪ੍ਰਭੁਂ। ਨਿਰੀਹਮੀਸ਼੍ਵਰਂ ਵਿਭੁਂ ॥
ਜਗਦ੍ਗੁਰੁਂ ਚ ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤਂ। ਤੁਰੀਯਮੇਵ ਕੇਵਲਂ ॥
ਭਜਾਮਿ ਭਾਵ ਵਲ੍ਲਭਂ। ਕੁਯੋਗਿਨਾਂ ਸੁਦੁਰ੍ਲਭਂ ॥
ਸ੍ਵਭਕ੍ਤ ਕਲ੍ਪ ਪਾਦਪਂ। ਸਮਂ ਸੁਸੇਵ੍ਯਮਨ੍ਵਹਂ ॥
ਅਨੂਪ ਰੂਪ ਭੂਪਤਿਂ। ਨਤੋऽਹਮੁਰ੍ਵਿਜਾ ਪਤਿਂ ॥
ਪ੍ਰਸੀਦ ਮੇ ਨਮਾਮਿ ਤੇ। ਪਦਾਬ੍ਜ ਭਕ੍ਤਿ ਦੇਹਿ ਮੇ ॥
ਪਠਨ੍ਤਿ ਯੇ ਸ੍ਤਵਂ ਇਦਂ। ਨਰਾਦਰੇਣ ਤੇ ਪਦਂ ॥
ਵ੍ਰਜਨ੍ਤਿ ਨਾਤ੍ਰ ਸਂਸ਼ਯਂ। ਤ੍ਵਦੀਯ ਭਕ੍ਤਿ ਸਂਯੁਤਾ ॥

ਦੋ. ਬਿਨਤੀ ਕਰਿ ਮੁਨਿ ਨਾਇ ਸਿਰੁ ਕਹ ਕਰ ਜੋਰਿ ਬਹੋਰਿ।
ਚਰਨ ਸਰੋਰੁਹ ਨਾਥ ਜਨਿ ਕਬਹੁਁ ਤਜੈ ਮਤਿ ਮੋਰਿ ॥ ੪ ॥

ਅਨੁਸੁਇਯਾ ਕੇ ਪਦ ਗਹਿ ਸੀਤਾ। ਮਿਲੀ ਬਹੋਰਿ ਸੁਸੀਲ ਬਿਨੀਤਾ ॥
ਰਿਸ਼ਿਪਤਿਨੀ ਮਨ ਸੁਖ ਅਧਿਕਾਈ। ਆਸਿਸ਼ ਦੇਇ ਨਿਕਟ ਬੈਠਾਈ ॥
ਦਿਬ੍ਯ ਬਸਨ ਭੂਸ਼ਨ ਪਹਿਰਾਏ। ਜੇ ਨਿਤ ਨੂਤਨ ਅਮਲ ਸੁਹਾਏ ॥
ਕਹ ਰਿਸ਼ਿਬਧੂ ਸਰਸ ਮਦੁ ਬਾਨੀ। ਨਾਰਿਧਰ੍ਮ ਕਛੁ ਬ੍ਯਾਜ ਬਖਾਨੀ ॥
ਮਾਤੁ ਪਿਤਾ ਭ੍ਰਾਤਾ ਹਿਤਕਾਰੀ। ਮਿਤਪ੍ਰਦ ਸਬ ਸੁਨੁ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ॥
ਅਮਿਤ ਦਾਨਿ ਭਰ੍ਤਾ ਬਯਦੇਹੀ। ਅਧਮ ਸੋ ਨਾਰਿ ਜੋ ਸੇਵ ਨ ਤੇਹੀ ॥
ਧੀਰਜ ਧਰ੍ਮ ਮਿਤ੍ਰ ਅਰੁ ਨਾਰੀ। ਆਪਦ ਕਾਲ ਪਰਿਖਿਅਹਿਂ ਚਾਰੀ ॥
ਬਦ੍ਧ ਰੋਗਬਸ ਜਡ़ ਧਨਹੀਨਾ। ਅਧਂ ਬਧਿਰ ਕ੍ਰੋਧੀ ਅਤਿ ਦੀਨਾ ॥
ਐਸੇਹੁ ਪਤਿ ਕਰ ਕਿਏਁ ਅਪਮਾਨਾ। ਨਾਰਿ ਪਾਵ ਜਮਪੁਰ ਦੁਖ ਨਾਨਾ ॥
ਏਕਇ ਧਰ੍ਮ ਏਕ ਬ੍ਰਤ ਨੇਮਾ। ਕਾਯਁ ਬਚਨ ਮਨ ਪਤਿ ਪਦ ਪ੍ਰੇਮਾ ॥
ਜਗ ਪਤਿ ਬ੍ਰਤਾ ਚਾਰਿ ਬਿਧਿ ਅਹਹਿਂ। ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਸਨ੍ਤ ਸਬ ਕਹਹਿਂ ॥
ਉਤ੍ਤਮ ਕੇ ਅਸ ਬਸ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਸਪਨੇਹੁਁ ਆਨ ਪੁਰੁਸ਼ ਜਗ ਨਾਹੀਂ ॥
ਮਧ੍ਯਮ ਪਰਪਤਿ ਦੇਖਇ ਕੈਸੇਂ। ਭ੍ਰਾਤਾ ਪਿਤਾ ਪੁਤ੍ਰ ਨਿਜ ਜੈਂਸੇਂ ॥
ਧਰ੍ਮ ਬਿਚਾਰਿ ਸਮੁਝਿ ਕੁਲ ਰਹਈ। ਸੋ ਨਿਕਿਸ਼੍ਟ ਤ੍ਰਿਯ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਅਸ ਕਹਈ ॥
ਬਿਨੁ ਅਵਸਰ ਭਯ ਤੇਂ ਰਹ ਜੋਈ। ਜਾਨੇਹੁ ਅਧਮ ਨਾਰਿ ਜਗ ਸੋਈ ॥
ਪਤਿ ਬਞ੍ਚਕ ਪਰਪਤਿ ਰਤਿ ਕਰਈ। ਰੌਰਵ ਨਰਕ ਕਲ੍ਪ ਸਤ ਪਰਈ ॥
ਛਨ ਸੁਖ ਲਾਗਿ ਜਨਮ ਸਤ ਕੋਟਿ। ਦੁਖ ਨ ਸਮੁਝ ਤੇਹਿ ਸਮ ਕੋ ਖੋਟੀ ॥
ਬਿਨੁ ਸ਼੍ਰਮ ਨਾਰਿ ਪਰਮ ਗਤਿ ਲਹਈ। ਪਤਿਬ੍ਰਤ ਧਰ੍ਮ ਛਾਡ़ਿ ਛਲ ਗਹਈ ॥
ਪਤਿ ਪ੍ਰਤਿਕੁਲ ਜਨਮ ਜਹਁ ਜਾਈ। ਬਿਧਵਾ ਹੋਈ ਪਾਈ ਤਰੁਨਾਈ ॥

ਸੋ. ਸਹਜ ਅਪਾਵਨਿ ਨਾਰਿ ਪਤਿ ਸੇਵਤ ਸੁਭ ਗਤਿ ਲਹਇ।
ਜਸੁ ਗਾਵਤ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਚਾਰਿ ਅਜਹੁ ਤੁਲਸਿਕਾ ਹਰਿਹਿ ਪ੍ਰਿਯ ॥ ੫ਕ ॥

ਸਨੁ ਸੀਤਾ ਤਵ ਨਾਮ ਸੁਮਿਰ ਨਾਰਿ ਪਤਿਬ੍ਰਤ ਕਰਹਿ।
ਤੋਹਿ ਪ੍ਰਾਨਪ੍ਰਿਯ ਰਾਮ ਕਹਿਉਁ ਕਥਾ ਸਂਸਾਰ ਹਿਤ ॥ ੫ਖ ॥

ਸੁਨਿ ਜਾਨਕੀਂ ਪਰਮ ਸੁਖੁ ਪਾਵਾ। ਸਾਦਰ ਤਾਸੁ ਚਰਨ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ ॥
ਤਬ ਮੁਨਿ ਸਨ ਕਹ ਕਪਾਨਿਧਾਨਾ। ਆਯਸੁ ਹੋਇ ਜਾਉਁ ਬਨ ਆਨਾ ॥
ਸਨ੍ਤਤ ਮੋ ਪਰ ਕਪਾ ਕਰੇਹੂ। ਸੇਵਕ ਜਾਨਿ ਤਜੇਹੁ ਜਨਿ ਨੇਹੂ ॥
ਧਰ੍ਮ ਧੁਰਨ੍ਧਰ ਪ੍ਰਭੁ ਕੈ ਬਾਨੀ। ਸੁਨਿ ਸਪ੍ਰੇਮ ਬੋਲੇ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਜਾਸੁ ਕਪਾ ਅਜ ਸਿਵ ਸਨਕਾਦੀ। ਚਹਤ ਸਕਲ ਪਰਮਾਰਥ ਬਾਦੀ ॥
ਤੇ ਤੁਮ੍ਹ ਰਾਮ ਅਕਾਮ ਪਿਆਰੇ। ਦੀਨ ਬਨ੍ਧੁ ਮਦੁ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ॥
ਅਬ ਜਾਨੀ ਮੈਂ ਸ਼੍ਰੀ ਚਤੁਰਾਈ। ਭਜੀ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਸਬ ਦੇਵ ਬਿਹਾਈ ॥
ਜੇਹਿ ਸਮਾਨ ਅਤਿਸਯ ਨਹਿਂ ਕੋਈ। ਤਾ ਕਰ ਸੀਲ ਕਸ ਨ ਅਸ ਹੋਈ ॥
ਕੇਹਿ ਬਿਧਿ ਕਹੌਂ ਜਾਹੁ ਅਬ ਸ੍ਵਾਮੀ। ਕਹਹੁ ਨਾਥ ਤੁਮ੍ਹ ਅਨ੍ਤਰਜਾਮੀ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਿਲੋਕਿ ਮੁਨਿ ਧੀਰਾ। ਲੋਚਨ ਜਲ ਬਹ ਪੁਲਕ ਸਰੀਰਾ ॥

ਛਂ. ਤਨ ਪੁਲਕ ਨਿਰ੍ਭਰ ਪ੍ਰੇਮ ਪੁਰਨ ਨਯਨ ਮੁਖ ਪਙ੍ਕਜ ਦਿਏ।
ਮਨ ਗ੍ਯਾਨ ਗੁਨ ਗੋਤੀਤ ਪ੍ਰਭੁ ਮੈਂ ਦੀਖ ਜਪ ਤਪ ਕਾ ਕਿਏ ॥
ਜਪ ਜੋਗ ਧਰ੍ਮ ਸਮੂਹ ਤੇਂ ਨਰ ਭਗਤਿ ਅਨੁਪਮ ਪਾਵਈ।
ਰਧੁਬੀਰ ਚਰਿਤ ਪੁਨੀਤ ਨਿਸਿ ਦਿਨ ਦਾਸ ਤੁਲਸੀ ਗਾਵਈ ॥

ਦੋ. ਕਲਿਮਲ ਸਮਨ ਦਮਨ ਮਨ ਰਾਮ ਸੁਜਸ ਸੁਖਮੂਲ।
ਸਾਦਰ ਸੁਨਹਿ ਜੇ ਤਿਨ੍ਹ ਪਰ ਰਾਮ ਰਹਹਿਂ ਅਨੁਕੂਲ ॥ ੬(ਕ) ॥

ਸੋ. ਕਠਿਨ ਕਾਲ ਮਲ ਕੋਸ ਧਰ੍ਮ ਨ ਗ੍ਯਾਨ ਨ ਜੋਗ ਜਪ।
ਪਰਿਹਰਿ ਸਕਲ ਭਰੋਸ ਰਾਮਹਿ ਭਜਹਿਂ ਤੇ ਚਤੁਰ ਨਰ ॥ ੬(ਖ) ॥

ਮੁਨਿ ਪਦ ਕਮਲ ਨਾਇ ਕਰਿ ਸੀਸਾ। ਚਲੇ ਬਨਹਿ ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਈਸਾ ॥
ਆਗੇ ਰਾਮ ਅਨੁਜ ਪੁਨਿ ਪਾਛੇਂ। ਮੁਨਿ ਬਰ ਬੇਸ਼ ਬਨੇ ਅਤਿ ਕਾਛੇਂ ॥
ਉਮਯ ਬੀਚ ਸ਼੍ਰੀ ਸੋਹਇ ਕੈਸੀ। ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਜੀਵ ਬਿਚ ਮਾਯਾ ਜੈਸੀ ॥
ਸਰਿਤਾ ਬਨ ਗਿਰਿ ਅਵਘਟ ਘਾਟਾ। ਪਤਿ ਪਹਿਚਾਨੀ ਦੇਹਿਂ ਬਰ ਬਾਟਾ ॥
ਜਹਁ ਜਹਁ ਜਾਹਿ ਦੇਵ ਰਘੁਰਾਯਾ। ਕਰਹਿਂ ਮੇਧ ਤਹਁ ਤਹਁ ਨਭ ਛਾਯਾ ॥
ਮਿਲਾ ਅਸੁਰ ਬਿਰਾਧ ਮਗ ਜਾਤਾ। ਆਵਤਹੀਂ ਰਘੁਵੀਰ ਨਿਪਾਤਾ ॥
ਤੁਰਤਹਿਂ ਰੁਚਿਰ ਰੂਪ ਤੇਹਿਂ ਪਾਵਾ। ਦੇਖਿ ਦੁਖੀ ਨਿਜ ਧਾਮ ਪਠਾਵਾ ॥
ਪੁਨਿ ਆਏ ਜਹਁ ਮੁਨਿ ਸਰਭਙ੍ਗਾ। ਸੁਨ੍ਦਰ ਅਨੁਜ ਜਾਨਕੀ ਸਙ੍ਗਾ ॥

ਦੋ. ਦੇਖੀ ਰਾਮ ਮੁਖ ਪਙ੍ਕਜ ਮੁਨਿਬਰ ਲੋਚਨ ਭਙ੍ਗ।
ਸਾਦਰ ਪਾਨ ਕਰਤ ਅਤਿ ਧਨ੍ਯ ਜਨ੍ਮ ਸਰਭਙ੍ਗ ॥ ੭ ॥

ਕਹ ਮੁਨਿ ਸੁਨੁ ਰਘੁਬੀਰ ਕਪਾਲਾ। ਸਙ੍ਕਰ ਮਾਨਸ ਰਾਜਮਰਾਲਾ ॥
ਜਾਤ ਰਹੇਉਁ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਕੇ ਧਾਮਾ। ਸੁਨੇਉਁ ਸ਼੍ਰਵਨ ਬਨ ਐਹਹਿਂ ਰਾਮਾ ॥
ਚਿਤਵਤ ਪਨ੍ਥ ਰਹੇਉਁ ਦਿਨ ਰਾਤੀ। ਅਬ ਪ੍ਰਭੁ ਦੇਖਿ ਜੁਡ़ਾਨੀ ਛਾਤੀ ॥
ਨਾਥ ਸਕਲ ਸਾਧਨ ਮੈਂ ਹੀਨਾ। ਕੀਨ੍ਹੀ ਕਪਾ ਜਾਨਿ ਜਨ ਦੀਨਾ ॥
ਸੋ ਕਛੁ ਦੇਵ ਨ ਮੋਹਿ ਨਿਹੋਰਾ। ਨਿਜ ਪਨ ਰਾਖੇਉ ਜਨ ਮਨ ਚੋਰਾ ॥
ਤਬ ਲਗਿ ਰਹਹੁ ਦੀਨ ਹਿਤ ਲਾਗੀ। ਜਬ ਲਗਿ ਮਿਲੌਂ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਤਨੁ ਤ੍ਯਾਗੀ ॥
ਜੋਗ ਜਗ੍ਯ ਜਪ ਤਪ ਬ੍ਰਤ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਕਹਁ ਦੇਇ ਭਗਤਿ ਬਰ ਲੀਨ੍ਹਾ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸਰ ਰਚਿ ਮੁਨਿ ਸਰਭਙ੍ਗਾ। ਬੈਠੇ ਹਦਯਁ ਛਾਡ़ਿ ਸਬ ਸਙ੍ਗਾ ॥

ਦੋ. ਸੀਤਾ ਅਨੁਜ ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਭੁ ਨੀਲ ਜਲਦ ਤਨੁ ਸ੍ਯਾਮ।
ਮਮ ਹਿਯਁ ਬਸਹੁ ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਸਗੁਨਰੁਪ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ॥ ੮ ॥

ਅਸ ਕਹਿ ਜੋਗ ਅਗਿਨਿ ਤਨੁ ਜਾਰਾ। ਰਾਮ ਕਪਾਁ ਬੈਕੁਣ੍ਠ ਸਿਧਾਰਾ ॥
ਤਾਤੇ ਮੁਨਿ ਹਰਿ ਲੀਨ ਨ ਭਯਊ। ਪ੍ਰਥਮਹਿਂ ਭੇਦ ਭਗਤਿ ਬਰ ਲਯਊ ॥
ਰਿਸ਼ਿ ਨਿਕਾਯ ਮੁਨਿਬਰ ਗਤਿ ਦੇਖਿ। ਸੁਖੀ ਭਏ ਨਿਜ ਹਦਯਁ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਹਿਂ ਸਕਲ ਮੁਨਿ ਬਨ੍ਦਾ। ਜਯਤਿ ਪ੍ਰਨਤ ਹਿਤ ਕਰੁਨਾ ਕਨ੍ਦਾ ॥
ਪੁਨਿ ਰਘੁਨਾਥ ਚਲੇ ਬਨ ਆਗੇ। ਮੁਨਿਬਰ ਬਨ੍ਦ ਬਿਪੁਲ ਸਁਗ ਲਾਗੇ ॥
ਅਸ੍ਥਿ ਸਮੂਹ ਦੇਖਿ ਰਘੁਰਾਯਾ। ਪੂਛੀ ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਲਾਗਿ ਅਤਿ ਦਾਯਾ ॥
ਜਾਨਤਹੁਁ ਪੂਛਿਅ ਕਸ ਸ੍ਵਾਮੀ। ਸਬਦਰਸੀ ਤੁਮ੍ਹ ਅਨ੍ਤਰਜਾਮੀ ॥
ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਕਰ ਸਕਲ ਮੁਨਿ ਖਾਏ। ਸੁਨਿ ਰਘੁਬੀਰ ਨਯਨ ਜਲ ਛਾਏ ॥

ਦੋ. ਨਿਸਿਚਰ ਹੀਨ ਕਰਉਁ ਮਹਿ ਭੁਜ ਉਠਾਇ ਪਨ ਕੀਨ੍ਹ।
ਸਕਲ ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਕੇ ਆਸ਼੍ਰਮਨ੍ਹਿ ਜਾਇ ਜਾਇ ਸੁਖ ਦੀਨ੍ਹ ॥ ੯ ॥

ਮੁਨਿ ਅਗਸ੍ਤਿ ਕਰ ਸਿਸ਼੍ਯ ਸੁਜਾਨਾ। ਨਾਮ ਸੁਤੀਛਨ ਰਤਿ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚਨ ਰਾਮ ਪਦ ਸੇਵਕ। ਸਪਨੇਹੁਁ ਆਨ ਭਰੋਸ ਨ ਦੇਵਕ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਆਗਵਨੁ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਨਿ ਪਾਵਾ। ਕਰਤ ਮਨੋਰਥ ਆਤੁਰ ਧਾਵਾ ॥
ਹੇ ਬਿਧਿ ਦੀਨਬਨ੍ਧੁ ਰਘੁਰਾਯਾ। ਮੋ ਸੇ ਸਠ ਪਰ ਕਰਿਹਹਿਂ ਦਾਯਾ ॥
ਸਹਿਤ ਅਨੁਜ ਮੋਹਿ ਰਾਮ ਗੋਸਾਈ। ਮਿਲਿਹਹਿਂ ਨਿਜ ਸੇਵਕ ਕੀ ਨਾਈ ॥
ਮੋਰੇ ਜਿਯਁ ਭਰੋਸ ਦਢ़ ਨਾਹੀਂ। ਭਗਤਿ ਬਿਰਤਿ ਨ ਗ੍ਯਾਨ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਨਹਿਂ ਸਤਸਙ੍ਗ ਜੋਗ ਜਪ ਜਾਗਾ। ਨਹਿਂ ਦਢ़ ਚਰਨ ਕਮਲ ਅਨੁਰਾਗਾ ॥
ਏਕ ਬਾਨਿ ਕਰੁਨਾਨਿਧਾਨ ਕੀ। ਸੋ ਪ੍ਰਿਯ ਜਾਕੇਂ ਗਤਿ ਨ ਆਨ ਕੀ ॥
ਹੋਇਹੈਂ ਸੁਫਲ ਆਜੁ ਮਮ ਲੋਚਨ। ਦੇਖਿ ਬਦਨ ਪਙ੍ਕਜ ਭਵ ਮੋਚਨ ॥
ਨਿਰ੍ਭਰ ਪ੍ਰੇਮ ਮਗਨ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ। ਕਹਿ ਨ ਜਾਇ ਸੋ ਦਸਾ ਭਵਾਨੀ ॥
ਦਿਸਿ ਅਰੁ ਬਿਦਿਸਿ ਪਨ੍ਥ ਨਹਿਂ ਸੂਝਾ। ਕੋ ਮੈਂ ਚਲੇਉਁ ਕਹਾਁ ਨਹਿਂ ਬੂਝਾ ॥
ਕਬਹੁਁਕ ਫਿਰਿ ਪਾਛੇਂ ਪੁਨਿ ਜਾਈ। ਕਬਹੁਁਕ ਨਤ੍ਯ ਕਰਇ ਗੁਨ ਗਾਈ ॥
ਅਬਿਰਲ ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤਿ ਮੁਨਿ ਪਾਈ। ਪ੍ਰਭੁ ਦੇਖੈਂ ਤਰੁ ਓਟ ਲੁਕਾਈ ॥
ਅਤਿਸਯ ਪ੍ਰੀਤਿ ਦੇਖਿ ਰਘੁਬੀਰਾ। ਪ੍ਰਗਟੇ ਹਦਯਁ ਹਰਨ ਭਵ ਭੀਰਾ ॥
ਮੁਨਿ ਮਗ ਮਾਝ ਅਚਲ ਹੋਇ ਬੈਸਾ। ਪੁਲਕ ਸਰੀਰ ਪਨਸ ਫਲ ਜੈਸਾ ॥
ਤਬ ਰਘੁਨਾਥ ਨਿਕਟ ਚਲਿ ਆਏ। ਦੇਖਿ ਦਸਾ ਨਿਜ ਜਨ ਮਨ ਭਾਏ ॥
ਮੁਨਿਹਿ ਰਾਮ ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ ਜਗਾਵਾ। ਜਾਗ ਨ ਧ੍ਯਾਨਜਨਿਤ ਸੁਖ ਪਾਵਾ ॥
ਭੂਪ ਰੂਪ ਤਬ ਰਾਮ ਦੁਰਾਵਾ। ਹਦਯਁ ਚਤੁਰ੍ਭੁਜ ਰੂਪ ਦੇਖਾਵਾ ॥
ਮੁਨਿ ਅਕੁਲਾਇ ਉਠਾ ਤਬ ਕੈਸੇਂ। ਬਿਕਲ ਹੀਨ ਮਨਿ ਫਨਿ ਬਰ ਜੈਸੇਂ ॥
ਆਗੇਂ ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਤਨ ਸ੍ਯਾਮਾ। ਸੀਤਾ ਅਨੁਜ ਸਹਿਤ ਸੁਖ ਧਾਮਾ ॥
ਪਰੇਉ ਲਕੁਟ ਇਵ ਚਰਨਨ੍ਹਿ ਲਾਗੀ। ਪ੍ਰੇਮ ਮਗਨ ਮੁਨਿਬਰ ਬਡ़ਭਾਗੀ ॥
ਭੁਜ ਬਿਸਾਲ ਗਹਿ ਲਿਏ ਉਠਾਈ। ਪਰਮ ਪ੍ਰੀਤਿ ਰਾਖੇ ਉਰ ਲਾਈ ॥
ਮੁਨਿਹਿ ਮਿਲਤ ਅਸ ਸੋਹ ਕਪਾਲਾ। ਕਨਕ ਤਰੁਹਿ ਜਨੁ ਭੇਣ੍ਟ ਤਮਾਲਾ ॥
ਰਾਮ ਬਦਨੁ ਬਿਲੋਕ ਮੁਨਿ ਠਾਢ़ਾ। ਮਾਨਹੁਁ ਚਿਤ੍ਰ ਮਾਝ ਲਿਖਿ ਕਾਢ़ਾ ॥

ਦੋ. ਤਬ ਮੁਨਿ ਹਦਯਁ ਧੀਰ ਧੀਰ ਗਹਿ ਪਦ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰ।
ਨਿਜ ਆਸ਼੍ਰਮ ਪ੍ਰਭੁ ਆਨਿ ਕਰਿ ਪੂਜਾ ਬਿਬਿਧ ਪ੍ਰਕਾਰ ॥ ੧੦ ॥

ਕਹ ਮੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਨੁ ਬਿਨਤੀ ਮੋਰੀ। ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰੌਂ ਕਵਨ ਬਿਧਿ ਤੋਰੀ ॥
ਮਹਿਮਾ ਅਮਿਤ ਮੋਰਿ ਮਤਿ ਥੋਰੀ। ਰਬਿ ਸਨ੍ਮੁਖ ਖਦ੍ਯੋਤ ਅਁਜੋਰੀ ॥
ਸ਼੍ਯਾਮ ਤਾਮਰਸ ਦਾਮ ਸ਼ਰੀਰਂ। ਜਟਾ ਮੁਕੁਟ ਪਰਿਧਨ ਮੁਨਿਚੀਰਂ ॥
ਪਾਣਿ ਚਾਪ ਸ਼ਰ ਕਟਿ ਤੂਣੀਰਂ। ਨੌਮਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਵੀਰਂ ॥
ਮੋਹ ਵਿਪਿਨ ਘਨ ਦਹਨ ਕਸ਼ਾਨੁਃ। ਸਨ੍ਤ ਸਰੋਰੁਹ ਕਾਨਨ ਭਾਨੁਃ ॥
ਨਿਸ਼ਿਚਰ ਕਰਿ ਵਰੂਥ ਮਗਰਾਜਃ। ਤ੍ਰਾਤੁ ਸਦਾ ਨੋ ਭਵ ਖਗ ਬਾਜਃ ॥
ਅਰੁਣ ਨਯਨ ਰਾਜੀਵ ਸੁਵੇਸ਼ਂ। ਸੀਤਾ ਨਯਨ ਚਕੋਰ ਨਿਸ਼ੇਸ਼ਂ ॥
ਹਰ ਹ੍ਰਦਿ ਮਾਨਸ ਬਾਲ ਮਰਾਲਂ। ਨੌਮਿ ਰਾਮ ਉਰ ਬਾਹੁ ਵਿਸ਼ਾਲਂ ॥
ਸਂਸ਼ਯ ਸਰ੍ਪ ਗ੍ਰਸਨ ਉਰਗਾਦਃ। ਸ਼ਮਨ ਸੁਕਰ੍ਕਸ਼ ਤਰ੍ਕ ਵਿਸ਼ਾਦਃ ॥
ਭਵ ਭਞ੍ਜਨ ਰਞ੍ਜਨ ਸੁਰ ਯੂਥਃ। ਤ੍ਰਾਤੁ ਸਦਾ ਨੋ ਕਪਾ ਵਰੂਥਃ ॥
ਨਿਰ੍ਗੁਣ ਸਗੁਣ ਵਿਸ਼ਮ ਸਮ ਰੂਪਂ। ਜ੍ਞਾਨ ਗਿਰਾ ਗੋਤੀਤਮਨੂਪਂ ॥
ਅਮਲਮਖਿਲਮਨਵਦ੍ਯਮਪਾਰਂ। ਨੌਮਿ ਰਾਮ ਭਞ੍ਜਨ ਮਹਿ ਭਾਰਂ ॥
ਭਕ੍ਤ ਕਲ੍ਪਪਾਦਪ ਆਰਾਮਃ। ਤਰ੍ਜਨ ਕ੍ਰੋਧ ਲੋਭ ਮਦ ਕਾਮਃ ॥
ਅਤਿ ਨਾਗਰ ਭਵ ਸਾਗਰ ਸੇਤੁਃ। ਤ੍ਰਾਤੁ ਸਦਾ ਦਿਨਕਰ ਕੁਲ ਕੇਤੁਃ ॥
ਅਤੁਲਿਤ ਭੁਜ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਲ ਧਾਮਃ। ਕਲਿ ਮਲ ਵਿਪੁਲ ਵਿਭਞ੍ਜਨ ਨਾਮਃ ॥
ਧਰ੍ਮ ਵਰ੍ਮ ਨਰ੍ਮਦ ਗੁਣ ਗ੍ਰਾਮਃ। ਸਨ੍ਤਤ ਸ਼ਂ ਤਨੋਤੁ ਮਮ ਰਾਮਃ ॥
ਜਦਪਿ ਬਿਰਜ ਬ੍ਯਾਪਕ ਅਬਿਨਾਸੀ। ਸਬ ਕੇ ਹਦਯਁ ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਬਾਸੀ ॥
ਤਦਪਿ ਅਨੁਜ ਸ਼੍ਰੀ ਸਹਿਤ ਖਰਾਰੀ। ਬਸਤੁ ਮਨਸਿ ਮਮ ਕਾਨਨਚਾਰੀ ॥
ਜੇ ਜਾਨਹਿਂ ਤੇ ਜਾਨਹੁਁ ਸ੍ਵਾਮੀ। ਸਗੁਨ ਅਗੁਨ ਉਰ ਅਨ੍ਤਰਜਾਮੀ ॥
ਜੋ ਕੋਸਲ ਪਤਿ ਰਾਜਿਵ ਨਯਨਾ। ਕਰਉ ਸੋ ਰਾਮ ਹਦਯ ਮਮ ਅਯਨਾ।
ਅਸ ਅਭਿਮਾਨ ਜਾਇ ਜਨਿ ਭੋਰੇ। ਮੈਂ ਸੇਵਕ ਰਘੁਪਤਿ ਪਤਿ ਮੋਰੇ ॥
ਸੁਨਿ ਮੁਨਿ ਬਚਨ ਰਾਮ ਮਨ ਭਾਏ। ਬਹੁਰਿ ਹਰਸ਼ਿ ਮੁਨਿਬਰ ਉਰ ਲਾਏ ॥
ਪਰਮ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਜਾਨੁ ਮੁਨਿ ਮੋਹੀ। ਜੋ ਬਰ ਮਾਗਹੁ ਦੇਉ ਸੋ ਤੋਹੀ ॥
ਮੁਨਿ ਕਹ ਮੈ ਬਰ ਕਬਹੁਁ ਨ ਜਾਚਾ। ਸਮੁਝਿ ਨ ਪਰਇ ਝੂਠ ਕਾ ਸਾਚਾ ॥
ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਨੀਕ ਲਾਗੈ ਰਘੁਰਾਈ। ਸੋ ਮੋਹਿ ਦੇਹੁ ਦਾਸ ਸੁਖਦਾਈ ॥
ਅਬਿਰਲ ਭਗਤਿ ਬਿਰਤਿ ਬਿਗ੍ਯਾਨਾ। ਹੋਹੁ ਸਕਲ ਗੁਨ ਗ੍ਯਾਨ ਨਿਧਾਨਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਜੋ ਦੀਨ੍ਹ ਸੋ ਬਰੁ ਮੈਂ ਪਾਵਾ। ਅਬ ਸੋ ਦੇਹੁ ਮੋਹਿ ਜੋ ਭਾਵਾ ॥

ਦੋ. ਅਨੁਜ ਜਾਨਕੀ ਸਹਿਤ ਪ੍ਰਭੁ ਚਾਪ ਬਾਨ ਧਰ ਰਾਮ।
ਮਮ ਹਿਯ ਗਗਨ ਇਨ੍ਦੁ ਇਵ ਬਸਹੁ ਸਦਾ ਨਿਹਕਾਮ ॥ ੧੧ ॥

ਏਵਮਸ੍ਤੁ ਕਰਿ ਰਮਾਨਿਵਾਸਾ। ਹਰਸ਼ਿ ਚਲੇ ਕੁਭਞ੍ਜ ਰਿਸ਼ਿ ਪਾਸਾ ॥
ਬਹੁਤ ਦਿਵਸ ਗੁਰ ਦਰਸਨ ਪਾਏਁ। ਭਏ ਮੋਹਿ ਏਹਿਂ ਆਸ਼੍ਰਮ ਆਏਁ ॥
ਅਬ ਪ੍ਰਭੁ ਸਙ੍ਗ ਜਾਉਁ ਗੁਰ ਪਾਹੀਂ। ਤੁਮ੍ਹ ਕਹਁ ਨਾਥ ਨਿਹੋਰਾ ਨਾਹੀਂ ॥
ਦੇਖਿ ਕਪਾਨਿਧਿ ਮੁਨਿ ਚਤੁਰਾਈ। ਲਿਏ ਸਙ੍ਗ ਬਿਹਸੈ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ ॥
ਪਨ੍ਥ ਕਹਤ ਨਿਜ ਭਗਤਿ ਅਨੂਪਾ। ਮੁਨਿ ਆਸ਼੍ਰਮ ਪਹੁਁਚੇ ਸੁਰਭੂਪਾ ॥
ਤੁਰਤ ਸੁਤੀਛਨ ਗੁਰ ਪਹਿਂ ਗਯਊ। ਕਰਿ ਦਣ੍ਡਵਤ ਕਹਤ ਅਸ ਭਯਊ ॥
ਨਾਥ ਕੌਸਲਾਧੀਸ ਕੁਮਾਰਾ। ਆਏ ਮਿਲਨ ਜਗਤ ਆਧਾਰਾ ॥
ਰਾਮ ਅਨੁਜ ਸਮੇਤ ਬੈਦੇਹੀ। ਨਿਸਿ ਦਿਨੁ ਦੇਵ ਜਪਤ ਹਹੁ ਜੇਹੀ ॥
ਸੁਨਤ ਅਗਸ੍ਤਿ ਤੁਰਤ ਉਠਿ ਧਾਏ। ਹਰਿ ਬਿਲੋਕਿ ਲੋਚਨ ਜਲ ਛਾਏ ॥
ਮੁਨਿ ਪਦ ਕਮਲ ਪਰੇ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ। ਰਿਸ਼ਿ ਅਤਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਿਏ ਉਰ ਲਾਈ ॥
ਸਾਦਰ ਕੁਸਲ ਪੂਛਿ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ। ਆਸਨ ਬਰ ਬੈਠਾਰੇ ਆਨੀ ॥
ਪੁਨਿ ਕਰਿ ਬਹੁ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪ੍ਰਭੁ ਪੂਜਾ। ਮੋਹਿ ਸਮ ਭਾਗ੍ਯਵਨ੍ਤ ਨਹਿਂ ਦੂਜਾ ॥
ਜਹਁ ਲਗਿ ਰਹੇ ਅਪਰ ਮੁਨਿ ਬਨ੍ਦਾ। ਹਰਸ਼ੇ ਸਬ ਬਿਲੋਕਿ ਸੁਖਕਨ੍ਦਾ ॥

ਦੋ. ਮੁਨਿ ਸਮੂਹ ਮਹਁ ਬੈਠੇ ਸਨ੍ਮੁਖ ਸਬ ਕੀ ਓਰ।
ਸਰਦ ਇਨ੍ਦੁ ਤਨ ਚਿਤਵਤ ਮਾਨਹੁਁ ਨਿਕਰ ਚਕੋਰ ॥ ੧੨ ॥

ਤਬ ਰਘੁਬੀਰ ਕਹਾ ਮੁਨਿ ਪਾਹੀਂ। ਤੁਮ੍ਹ ਸਨ ਪ੍ਰਭੁ ਦੁਰਾਵ ਕਛੁ ਨਾਹੀ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਜਾਨਹੁ ਜੇਹਿ ਕਾਰਨ ਆਯਉਁ। ਤਾਤੇ ਤਾਤ ਨ ਕਹਿ ਸਮੁਝਾਯਉਁ ॥
ਅਬ ਸੋ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਦੇਹੁ ਪ੍ਰਭੁ ਮੋਹੀ। ਜੇਹਿ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮਾਰੌਂ ਮੁਨਿਦ੍ਰੋਹੀ ॥
ਮੁਨਿ ਮੁਸਕਾਨੇ ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਾਨੀ। ਪੂਛੇਹੁ ਨਾਥ ਮੋਹਿ ਕਾ ਜਾਨੀ ॥
ਤੁਮ੍ਹਰੇਇਁ ਭਜਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਘਾਰੀ। ਜਾਨਉਁ ਮਹਿਮਾ ਕਛੁਕ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ ॥
ਊਮਰਿ ਤਰੁ ਬਿਸਾਲ ਤਵ ਮਾਯਾ। ਫਲ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਣ੍ਡ ਅਨੇਕ ਨਿਕਾਯਾ ॥
ਜੀਵ ਚਰਾਚਰ ਜਨ੍ਤੁ ਸਮਾਨਾ। ਭੀਤਰ ਬਸਹਿ ਨ ਜਾਨਹਿਂ ਆਨਾ ॥
ਤੇ ਫਲ ਭਚ੍ਛਕ ਕਠਿਨ ਕਰਾਲਾ। ਤਵ ਭਯਁ ਡਰਤ ਸਦਾ ਸੋਉ ਕਾਲਾ ॥
ਤੇ ਤੁਮ੍ਹ ਸਕਲ ਲੋਕਪਤਿ ਸਾਈਂ। ਪੂਁਛੇਹੁ ਮੋਹਿ ਮਨੁਜ ਕੀ ਨਾਈਂ ॥
ਯਹ ਬਰ ਮਾਗਉਁ ਕਪਾਨਿਕੇਤਾ। ਬਸਹੁ ਹਦਯਁ ਸ਼੍ਰੀ ਅਨੁਜ ਸਮੇਤਾ ॥
ਅਬਿਰਲ ਭਗਤਿ ਬਿਰਤਿ ਸਤਸਙ੍ਗਾ। ਚਰਨ ਸਰੋਰੁਹ ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਭਙ੍ਗਾ ॥
ਜਦ੍ਯਪਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਅਖਣ੍ਡ ਅਨਨ੍ਤਾ। ਅਨੁਭਵ ਗਮ੍ਯ ਭਜਹਿਂ ਜੇਹਿ ਸਨ੍ਤਾ ॥
ਅਸ ਤਵ ਰੂਪ ਬਖਾਨਉਁ ਜਾਨਉਁ। ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਸਗੁਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਰਤਿ ਮਾਨਉਁ ॥
ਸਨ੍ਤਤ ਦਾਸਨ੍ਹ ਦੇਹੁ ਬਡ़ਾਈ। ਤਾਤੇਂ ਮੋਹਿ ਪੂਁਛੇਹੁ ਰਘੁਰਾਈ ॥
ਹੈ ਪ੍ਰਭੁ ਪਰਮ ਮਨੋਹਰ ਠਾਊਁ। ਪਾਵਨ ਪਞ੍ਚਬਟੀ ਤੇਹਿ ਨਾਊਁ ॥
ਦਣ੍ਡਕ ਬਨ ਪੁਨੀਤ ਪ੍ਰਭੁ ਕਰਹੂ। ਉਗ੍ਰ ਸਾਪ ਮੁਨਿਬਰ ਕਰ ਹਰਹੂ ॥
ਬਾਸ ਕਰਹੁ ਤਹਁ ਰਘੁਕੁਲ ਰਾਯਾ। ਕੀਜੇ ਸਕਲ ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਪਰ ਦਾਯਾ ॥
ਚਲੇ ਰਾਮ ਮੁਨਿ ਆਯਸੁ ਪਾਈ। ਤੁਰਤਹਿਂ ਪਞ੍ਚਬਟੀ ਨਿਅਰਾਈ ॥

ਦੋ. ਗੀਧਰਾਜ ਸੈਂ ਭੈਣ੍ਟ ਭਇ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਬਢ़ਾਇ ॥
ਗੋਦਾਵਰੀ ਨਿਕਟ ਪ੍ਰਭੁ ਰਹੇ ਪਰਨ ਗਹ ਛਾਇ ॥ ੧੩ ॥

ਜਬ ਤੇ ਰਾਮ ਕੀਨ੍ਹ ਤਹਁ ਬਾਸਾ। ਸੁਖੀ ਭਏ ਮੁਨਿ ਬੀਤੀ ਤ੍ਰਾਸਾ ॥
ਗਿਰਿ ਬਨ ਨਦੀਂ ਤਾਲ ਛਬਿ ਛਾਏ। ਦਿਨ ਦਿਨ ਪ੍ਰਤਿ ਅਤਿ ਹੌਹਿਂ ਸੁਹਾਏ ॥
ਖਗ ਮਗ ਬਨ੍ਦ ਅਨਨ੍ਦਿਤ ਰਹਹੀਂ। ਮਧੁਪ ਮਧੁਰ ਗਞ੍ਜਤ ਛਬਿ ਲਹਹੀਂ ॥
ਸੋ ਬਨ ਬਰਨਿ ਨ ਸਕ ਅਹਿਰਾਜਾ। ਜਹਾਁ ਪ੍ਰਗਟ ਰਘੁਬੀਰ ਬਿਰਾਜਾ ॥
ਏਕ ਬਾਰ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਖ ਆਸੀਨਾ। ਲਛਿਮਨ ਬਚਨ ਕਹੇ ਛਲਹੀਨਾ ॥
ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਸਚਰਾਚਰ ਸਾਈਂ। ਮੈਂ ਪੂਛਉਁ ਨਿਜ ਪ੍ਰਭੁ ਕੀ ਨਾਈ ॥
ਮੋਹਿ ਸਮੁਝਾਇ ਕਹਹੁ ਸੋਇ ਦੇਵਾ। ਸਬ ਤਜਿ ਕਰੌਂ ਚਰਨ ਰਜ ਸੇਵਾ ॥
ਕਹਹੁ ਗ੍ਯਾਨ ਬਿਰਾਗ ਅਰੁ ਮਾਯਾ। ਕਹਹੁ ਸੋ ਭਗਤਿ ਕਰਹੁ ਜੇਹਿਂ ਦਾਯਾ ॥

ਦੋ. ਈਸ੍ਵਰ ਜੀਵ ਭੇਦ ਪ੍ਰਭੁ ਸਕਲ ਕਹੌ ਸਮੁਝਾਇ ॥
ਜਾਤੇਂ ਹੋਇ ਚਰਨ ਰਤਿ ਸੋਕ ਮੋਹ ਭ੍ਰਮ ਜਾਇ ॥ ੧੪ ॥

ਥੋਰੇਹਿ ਮਹਁ ਸਬ ਕਹਉਁ ਬੁਝਾਈ। ਸੁਨਹੁ ਤਾਤ ਮਤਿ ਮਨ ਚਿਤ ਲਾਈ ॥
ਮੈਂ ਅਰੁ ਮੋਰ ਤੋਰ ਤੈਂ ਮਾਯਾ। ਜੇਹਿਂ ਬਸ ਕੀਨ੍ਹੇ ਜੀਵ ਨਿਕਾਯਾ ॥
ਗੋ ਗੋਚਰ ਜਹਁ ਲਗਿ ਮਨ ਜਾਈ। ਸੋ ਸਬ ਮਾਯਾ ਜਾਨੇਹੁ ਭਾਈ ॥
ਤੇਹਿ ਕਰ ਭੇਦ ਸੁਨਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਸੋਊ। ਬਿਦ੍ਯਾ ਅਪਰ ਅਬਿਦ੍ਯਾ ਦੋਊ ॥
ਏਕ ਦੁਸ਼੍ਟ ਅਤਿਸਯ ਦੁਖਰੂਪਾ। ਜਾ ਬਸ ਜੀਵ ਪਰਾ ਭਵਕੂਪਾ ॥
ਏਕ ਰਚਇ ਜਗ ਗੁਨ ਬਸ ਜਾਕੇਂ। ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਨਹਿਂ ਨਿਜ ਬਲ ਤਾਕੇਂ ॥
ਗ੍ਯਾਨ ਮਾਨ ਜਹਁ ਏਕਉ ਨਾਹੀਂ। ਦੇਖ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਸਮਾਨ ਸਬ ਮਾਹੀ ॥
ਕਹਿਅ ਤਾਤ ਸੋ ਪਰਮ ਬਿਰਾਗੀ। ਤਨ ਸਮ ਸਿਦ੍ਧਿ ਤੀਨਿ ਗੁਨ ਤ੍ਯਾਗੀ ॥

ਦੋ. ਮਾਯਾ ਈਸ ਨ ਆਪੁ ਕਹੁਁ ਜਾਨ ਕਹਿਅ ਸੋ ਜੀਵ।
ਬਨ੍ਧ ਮੋਚ੍ਛ ਪ੍ਰਦ ਸਰ੍ਬਪਰ ਮਾਯਾ ਪ੍ਰੇਰਕ ਸੀਵ ॥ ੧੫ ॥

ਧਰ੍ਮ ਤੇਂ ਬਿਰਤਿ ਜੋਗ ਤੇਂ ਗ੍ਯਾਨਾ। ਗ੍ਯਾਨ ਮੋਚ੍ਛਪ੍ਰਦ ਬੇਦ ਬਖਾਨਾ ॥
ਜਾਤੇਂ ਬੇਗਿ ਦ੍ਰਵਉਁ ਮੈਂ ਭਾਈ। ਸੋ ਮਮ ਭਗਤਿ ਭਗਤ ਸੁਖਦਾਈ ॥
ਸੋ ਸੁਤਨ੍ਤ੍ਰ ਅਵਲਮ੍ਬ ਨ ਆਨਾ। ਤੇਹਿ ਆਧੀਨ ਗ੍ਯਾਨ ਬਿਗ੍ਯਾਨਾ ॥
ਭਗਤਿ ਤਾਤ ਅਨੁਪਮ ਸੁਖਮੂਲਾ। ਮਿਲਇ ਜੋ ਸਨ੍ਤ ਹੋਇਁ ਅਨੁਕੂਲਾ ॥
ਭਗਤਿ ਕਿ ਸਾਧਨ ਕਹਉਁ ਬਖਾਨੀ। ਸੁਗਮ ਪਨ੍ਥ ਮੋਹਿ ਪਾਵਹਿਂ ਪ੍ਰਾਨੀ ॥
ਪ੍ਰਥਮਹਿਂ ਬਿਪ੍ਰ ਚਰਨ ਅਤਿ ਪ੍ਰੀਤੀ। ਨਿਜ ਨਿਜ ਕਰ੍ਮ ਨਿਰਤ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਰੀਤੀ ॥
ਏਹਿ ਕਰ ਫਲ ਪੁਨਿ ਬਿਸ਼ਯ ਬਿਰਾਗਾ। ਤਬ ਮਮ ਧਰ੍ਮ ਉਪਜ ਅਨੁਰਾਗਾ ॥
ਸ਼੍ਰਵਨਾਦਿਕ ਨਵ ਭਕ੍ਤਿ ਦਢ़ਾਹੀਂ। ਮਮ ਲੀਲਾ ਰਤਿ ਅਤਿ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਸਨ੍ਤ ਚਰਨ ਪਙ੍ਕਜ ਅਤਿ ਪ੍ਰੇਮਾ। ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚਨ ਭਜਨ ਦਢ़ ਨੇਮਾ ॥
ਗੁਰੁ ਪਿਤੁ ਮਾਤੁ ਬਨ੍ਧੁ ਪਤਿ ਦੇਵਾ। ਸਬ ਮੋਹਿ ਕਹਁ ਜਾਨੇ ਦਢ़ ਸੇਵਾ ॥
ਮਮ ਗੁਨ ਗਾਵਤ ਪੁਲਕ ਸਰੀਰਾ। ਗਦਗਦ ਗਿਰਾ ਨਯਨ ਬਹ ਨੀਰਾ ॥
ਕਾਮ ਆਦਿ ਮਦ ਦਮ੍ਭ ਨ ਜਾਕੇਂ। ਤਾਤ ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਬਸ ਮੈਂ ਤਾਕੇਂ ॥

ਦੋ. ਬਚਨ ਕਰ੍ਮ ਮਨ ਮੋਰਿ ਗਤਿ ਭਜਨੁ ਕਰਹਿਂ ਨਿਃਕਾਮ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਹਦਯ ਕਮਲ ਮਹੁਁ ਕਰਉਁ ਸਦਾ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮ ॥ ੧੬ ॥

ਭਗਤਿ ਜੋਗ ਸੁਨਿ ਅਤਿ ਸੁਖ ਪਾਵਾ। ਲਛਿਮਨ ਪ੍ਰਭੁ ਚਰਨਨ੍ਹਿ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਗਏ ਕਛੁਕ ਦਿਨ ਬੀਤੀ। ਕਹਤ ਬਿਰਾਗ ਗ੍ਯਾਨ ਗੁਨ ਨੀਤੀ ॥
ਸੂਪਨਖਾ ਰਾਵਨ ਕੈ ਬਹਿਨੀ। ਦੁਸ਼੍ਟ ਹਦਯ ਦਾਰੁਨ ਜਸ ਅਹਿਨੀ ॥
ਪਞ੍ਚਬਟੀ ਸੋ ਗਇ ਏਕ ਬਾਰਾ। ਦੇਖਿ ਬਿਕਲ ਭਇ ਜੁਗਲ ਕੁਮਾਰਾ ॥
ਭ੍ਰਾਤਾ ਪਿਤਾ ਪੁਤ੍ਰ ਉਰਗਾਰੀ। ਪੁਰੁਸ਼ ਮਨੋਹਰ ਨਿਰਖਤ ਨਾਰੀ ॥
ਹੋਇ ਬਿਕਲ ਸਕ ਮਨਹਿ ਨ ਰੋਕੀ। ਜਿਮਿ ਰਬਿਮਨਿ ਦ੍ਰਵ ਰਬਿਹਿ ਬਿਲੋਕੀ ॥
ਰੁਚਿਰ ਰੁਪ ਧਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਜਾਈ। ਬੋਲੀ ਬਚਨ ਬਹੁਤ ਮੁਸੁਕਾਈ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਸਮ ਪੁਰੁਸ਼ ਨ ਮੋ ਸਮ ਨਾਰੀ। ਯਹ ਸਁਜੋਗ ਬਿਧਿ ਰਚਾ ਬਿਚਾਰੀ ॥
ਮਮ ਅਨੁਰੂਪ ਪੁਰੁਸ਼ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਦੇਖੇਉਁ ਖੋਜਿ ਲੋਕ ਤਿਹੁ ਨਾਹੀਂ ॥
ਤਾਤੇ ਅਬ ਲਗਿ ਰਹਿਉਁ ਕੁਮਾਰੀ। ਮਨੁ ਮਾਨਾ ਕਛੁ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਨਿਹਾਰੀ ॥
ਸੀਤਹਿ ਚਿਤਇ ਕਹੀ ਪ੍ਰਭੁ ਬਾਤਾ। ਅਹਇ ਕੁਆਰ ਮੋਰ ਲਘੁ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
ਗਇ ਲਛਿਮਨ ਰਿਪੁ ਭਗਿਨੀ ਜਾਨੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਬਿਲੋਕਿ ਬੋਲੇ ਮਦੁ ਬਾਨੀ ॥
ਸੁਨ੍ਦਰਿ ਸੁਨੁ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹ ਕਰ ਦਾਸਾ। ਪਰਾਧੀਨ ਨਹਿਂ ਤੋਰ ਸੁਪਾਸਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਸਮਰ੍ਥ ਕੋਸਲਪੁਰ ਰਾਜਾ। ਜੋ ਕਛੁ ਕਰਹਿਂ ਉਨਹਿ ਸਬ ਛਾਜਾ ॥
ਸੇਵਕ ਸੁਖ ਚਹ ਮਾਨ ਭਿਖਾਰੀ। ਬ੍ਯਸਨੀ ਧਨ ਸੁਭ ਗਤਿ ਬਿਭਿਚਾਰੀ ॥
ਲੋਭੀ ਜਸੁ ਚਹ ਚਾਰ ਗੁਮਾਨੀ। ਨਭ ਦੁਹਿ ਦੂਧ ਚਹਤ ਏ ਪ੍ਰਾਨੀ ॥
ਪੁਨਿ ਫਿਰਿ ਰਾਮ ਨਿਕਟ ਸੋ ਆਈ। ਪ੍ਰਭੁ ਲਛਿਮਨ ਪਹਿਂ ਬਹੁਰਿ ਪਠਾਈ ॥
ਲਛਿਮਨ ਕਹਾ ਤੋਹਿ ਸੋ ਬਰਈ। ਜੋ ਤਨ ਤੋਰਿ ਲਾਜ ਪਰਿਹਰਈ ॥
ਤਬ ਖਿਸਿਆਨਿ ਰਾਮ ਪਹਿਂ ਗਈ। ਰੂਪ ਭਯਙ੍ਕਰ ਪ੍ਰਗਟਤ ਭਈ ॥
ਸੀਤਹਿ ਸਭਯ ਦੇਖਿ ਰਘੁਰਾਈ। ਕਹਾ ਅਨੁਜ ਸਨ ਸਯਨ ਬੁਝਾਈ ॥

ਦੋ. ਲਛਿਮਨ ਅਤਿ ਲਾਘਵਁ ਸੋ ਨਾਕ ਕਾਨ ਬਿਨੁ ਕੀਨ੍ਹਿ।
ਤਾਕੇ ਕਰ ਰਾਵਨ ਕਹਁ ਮਨੌ ਚੁਨੌਤੀ ਦੀਨ੍ਹਿ ॥ ੧੭ ॥

ਨਾਕ ਕਾਨ ਬਿਨੁ ਭਇ ਬਿਕਰਾਰਾ। ਜਨੁ ਸ੍ਤ੍ਰਵ ਸੈਲ ਗੈਰੁ ਕੈ ਧਾਰਾ ॥
ਖਰ ਦੂਸ਼ਨ ਪਹਿਂ ਗਇ ਬਿਲਪਾਤਾ। ਧਿਗ ਧਿਗ ਤਵ ਪੌਰੁਸ਼ ਬਲ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
ਤੇਹਿ ਪੂਛਾ ਸਬ ਕਹੇਸਿ ਬੁਝਾਈ। ਜਾਤੁਧਾਨ ਸੁਨਿ ਸੇਨ ਬਨਾਈ ॥
ਧਾਏ ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਕਰ ਬਰੂਥਾ। ਜਨੁ ਸਪਚ੍ਛ ਕਜ੍ਜਲ ਗਿਰਿ ਜੂਥਾ ॥
ਨਾਨਾ ਬਾਹਨ ਨਾਨਾਕਾਰਾ। ਨਾਨਾਯੁਧ ਧਰ ਘੋਰ ਅਪਾਰਾ ॥
ਸੁਪਨਖਾ ਆਗੇਂ ਕਰਿ ਲੀਨੀ। ਅਸੁਭ ਰੂਪ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਨਾਸਾ ਹੀਨੀ ॥
ਅਸਗੁਨ ਅਮਿਤ ਹੋਹਿਂ ਭਯਕਾਰੀ। ਗਨਹਿਂ ਨ ਮਤ੍ਯੁ ਬਿਬਸ ਸਬ ਝਾਰੀ ॥
ਗਰ੍ਜਹਿ ਤਰ੍ਜਹਿਂ ਗਗਨ ਉਡ़ਾਹੀਂ। ਦੇਖਿ ਕਟਕੁ ਭਟ ਅਤਿ ਹਰਸ਼ਾਹੀਂ ॥
ਕੋਉ ਕਹ ਜਿਅਤ ਧਰਹੁ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ। ਧਰਿ ਮਾਰਹੁ ਤਿਯ ਲੇਹੁ ਛਡ़ਾਈ ॥
ਧੂਰਿ ਪੂਰਿ ਨਭ ਮਣ੍ਡਲ ਰਹਾ। ਰਾਮ ਬੋਲਾਇ ਅਨੁਜ ਸਨ ਕਹਾ ॥
ਲੈ ਜਾਨਕਿਹਿ ਜਾਹੁ ਗਿਰਿ ਕਨ੍ਦਰ। ਆਵਾ ਨਿਸਿਚਰ ਕਟਕੁ ਭਯਙ੍ਕਰ ॥
ਰਹੇਹੁ ਸਜਗ ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਕੈ ਬਾਨੀ। ਚਲੇ ਸਹਿਤ ਸ਼੍ਰੀ ਸਰ ਧਨੁ ਪਾਨੀ ॥
ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਰਿਪੁਦਲ ਚਲਿ ਆਵਾ। ਬਿਹਸਿ ਕਠਿਨ ਕੋਦਣ੍ਡ ਚਢ़ਾਵਾ ॥

ਛਂ. ਕੋਦਣ੍ਡ ਕਠਿਨ ਚਢ़ਾਇ ਸਿਰ ਜਟ ਜੂਟ ਬਾਁਧਤ ਸੋਹ ਕ੍ਯੋਂ।
ਮਰਕਤ ਸਯਲ ਪਰ ਲਰਤ ਦਾਮਿਨਿ ਕੋਟਿ ਸੋਂ ਜੁਗ ਭੁਜਗ ਜ੍ਯੋਂ ॥
ਕਟਿ ਕਸਿ ਨਿਸ਼ਙ੍ਗ ਬਿਸਾਲ ਭੁਜ ਗਹਿ ਚਾਪ ਬਿਸਿਖ ਸੁਧਾਰਿ ਕੈ ॥
ਚਿਤਵਤ ਮਨਹੁਁ ਮਗਰਾਜ ਪ੍ਰਭੁ ਗਜਰਾਜ ਘਟਾ ਨਿਹਾਰਿ ਕੈ ॥

ਸੋ. ਆਇ ਗਏ ਬਗਮੇਲ ਧਰਹੁ ਧਰਹੁ ਧਾਵਤ ਸੁਭਟ।
ਜਥਾ ਬਿਲੋਕਿ ਅਕੇਲ ਬਾਲ ਰਬਿਹਿ ਘੇਰਤ ਦਨੁਜ ॥ ੧੮ ॥

ਪ੍ਰਭੁ ਬਿਲੋਕਿ ਸਰ ਸਕਹਿਂ ਨ ਡਾਰੀ। ਥਕਿਤ ਭਈ ਰਜਨੀਚਰ ਧਾਰੀ ॥
ਸਚਿਵ ਬੋਲਿ ਬੋਲੇ ਖਰ ਦੂਸ਼ਨ। ਯਹ ਕੋਉ ਨਪਬਾਲਕ ਨਰ ਭੂਸ਼ਨ ॥
ਨਾਗ ਅਸੁਰ ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਜੇਤੇ। ਦੇਖੇ ਜਿਤੇ ਹਤੇ ਹਮ ਕੇਤੇ ॥
ਹਮ ਭਰਿ ਜਨ੍ਮ ਸੁਨਹੁ ਸਬ ਭਾਈ। ਦੇਖੀ ਨਹਿਂ ਅਸਿ ਸੁਨ੍ਦਰਤਾਈ ॥
ਜਦ੍ਯਪਿ ਭਗਿਨੀ ਕੀਨ੍ਹ ਕੁਰੂਪਾ। ਬਧ ਲਾਯਕ ਨਹਿਂ ਪੁਰੁਸ਼ ਅਨੂਪਾ ॥
ਦੇਹੁ ਤੁਰਤ ਨਿਜ ਨਾਰਿ ਦੁਰਾਈ। ਜੀਅਤ ਭਵਨ ਜਾਹੁ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ ॥
ਮੋਰ ਕਹਾ ਤੁਮ੍ਹ ਤਾਹਿ ਸੁਨਾਵਹੁ। ਤਾਸੁ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਆਤੁਰ ਆਵਹੁ ॥
ਦੂਤਨ੍ਹ ਕਹਾ ਰਾਮ ਸਨ ਜਾਈ। ਸੁਨਤ ਰਾਮ ਬੋਲੇ ਮੁਸਕਾਈ ॥
ਹਮ ਛਤ੍ਰੀ ਮਗਯਾ ਬਨ ਕਰਹੀਂ। ਤੁਮ੍ਹ ਸੇ ਖਲ ਮਗ ਖੌਜਤ ਫਿਰਹੀਂ ॥
ਰਿਪੁ ਬਲਵਨ੍ਤ ਦੇਖਿ ਨਹਿਂ ਡਰਹੀਂ। ਏਕ ਬਾਰ ਕਾਲਹੁ ਸਨ ਲਰਹੀਂ ॥
ਜਦ੍ਯਪਿ ਮਨੁਜ ਦਨੁਜ ਕੁਲ ਘਾਲਕ। ਮੁਨਿ ਪਾਲਕ ਖਲ ਸਾਲਕ ਬਾਲਕ ॥
ਜੌਂ ਨ ਹੋਇ ਬਲ ਘਰ ਫਿਰਿ ਜਾਹੂ। ਸਮਰ ਬਿਮੁਖ ਮੈਂ ਹਤਉਁ ਨ ਕਾਹੂ ॥
ਰਨ ਚਢ़ਿ ਕਰਿਅ ਕਪਟ ਚਤੁਰਾਈ। ਰਿਪੁ ਪਰ ਕਪਾ ਪਰਮ ਕਦਰਾਈ ॥
ਦੂਤਨ੍ਹ ਜਾਇ ਤੁਰਤ ਸਬ ਕਹੇਊ। ਸੁਨਿ ਖਰ ਦੂਸ਼ਨ ਉਰ ਅਤਿ ਦਹੇਊ ॥
ਛਂ. ਉਰ ਦਹੇਉ ਕਹੇਉ ਕਿ ਧਰਹੁ ਧਾਏ ਬਿਕਟ ਭਟ ਰਜਨੀਚਰਾ।
ਸਰ ਚਾਪ ਤੋਮਰ ਸਕ੍ਤਿ ਸੂਲ ਕਪਾਨ ਪਰਿਘ ਪਰਸੁ ਧਰਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਕੀਨ੍ਹ ਧਨੁਸ਼ ਟਕੋਰ ਪ੍ਰਥਮ ਕਠੋਰ ਘੋਰ ਭਯਾਵਹਾ।
ਭਏ ਬਧਿਰ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਜਾਤੁਧਾਨ ਨ ਗ੍ਯਾਨ ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਰਹਾ ॥

ਦੋ. ਸਾਵਧਾਨ ਹੋਇ ਧਾਏ ਜਾਨਿ ਸਬਲ ਆਰਾਤਿ।
ਲਾਗੇ ਬਰਸ਼ਨ ਰਾਮ ਪਰ ਅਸ੍ਤ੍ਰ ਸਸ੍ਤ੍ਰ ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ ॥ ੧੯(ਕ) ॥

ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਆਯੁਧ ਤਿਲ ਸਮ ਕਰਿ ਕਾਟੇ ਰਘੁਬੀਰ।
ਤਾਨਿ ਸਰਾਸਨ ਸ਼੍ਰਵਨ ਲਗਿ ਪੁਨਿ ਛਾਁਡ़ੇ ਨਿਜ ਤੀਰ ॥ ੧੯(ਖ) ॥

ਛਂ. ਤਬ ਚਲੇ ਜਾਨ ਬਬਾਨ ਕਰਾਲ। ਫੁਙ੍ਕਰਤ ਜਨੁ ਬਹੁ ਬ੍ਯਾਲ ॥
ਕੋਪੇਉ ਸਮਰ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ। ਚਲੇ ਬਿਸਿਖ ਨਿਸਿਤ ਨਿਕਾਮ ॥
ਅਵਲੋਕਿ ਖਰਤਰ ਤੀਰ। ਮੁਰਿ ਚਲੇ ਨਿਸਿਚਰ ਬੀਰ ॥
ਭਏ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਤੀਨਿਉ ਭਾਇ। ਜੋ ਭਾਗਿ ਰਨ ਤੇ ਜਾਇ ॥
ਤੇਹਿ ਬਧਬ ਹਮ ਨਿਜ ਪਾਨਿ। ਫਿਰੇ ਮਰਨ ਮਨ ਮਹੁਁ ਠਾਨਿ ॥
ਆਯੁਧ ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ। ਸਨਮੁਖ ਤੇ ਕਰਹਿਂ ਪ੍ਰਹਾਰ ॥
ਰਿਪੁ ਪਰਮ ਕੋਪੇ ਜਾਨਿ। ਪ੍ਰਭੁ ਧਨੁਸ਼ ਸਰ ਸਨ੍ਧਾਨਿ ॥
ਛਾਁਡ़ੇ ਬਿਪੁਲ ਨਾਰਾਚ। ਲਗੇ ਕਟਨ ਬਿਕਟ ਪਿਸਾਚ ॥
ਉਰ ਸੀਸ ਭੁਜ ਕਰ ਚਰਨ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਲਗੇ ਮਹਿ ਪਰਨ ॥
ਚਿਕ੍ਕਰਤ ਲਾਗਤ ਬਾਨ। ਧਰ ਪਰਤ ਕੁਧਰ ਸਮਾਨ ॥
ਭਟ ਕਟਤ ਤਨ ਸਤ ਖਣ੍ਡ। ਪੁਨਿ ਉਠਤ ਕਰਿ ਪਾਸ਼ਣ੍ਡ ॥
ਨਭ ਉਡ़ਤ ਬਹੁ ਭੁਜ ਮੁਣ੍ਡ। ਬਿਨੁ ਮੌਲਿ ਧਾਵਤ ਰੁਣ੍ਡ ॥
ਖਗ ਕਙ੍ਕ ਕਾਕ ਸਗਾਲ। ਕਟਕਟਹਿਂ ਕਠਿਨ ਕਰਾਲ ॥

ਛਂ. ਕਟਕਟਹਿਂ ਜ़ਮ੍ਬੁਕ ਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤ ਪਿਸਾਚ ਖਰ੍ਪਰ ਸਞ੍ਚਹੀਂ।
ਬੇਤਾਲ ਬੀਰ ਕਪਾਲ ਤਾਲ ਬਜਾਇ ਜੋਗਿਨਿ ਨਞ੍ਚਹੀਂ ॥
ਰਘੁਬੀਰ ਬਾਨ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ ਖਣ੍ਡਹਿਂ ਭਟਨ੍ਹ ਕੇ ਉਰ ਭੁਜ ਸਿਰਾ।
ਜਹਁ ਤਹਁ ਪਰਹਿਂ ਉਠਿ ਲਰਹਿਂ ਧਰ ਧਰੁ ਧਰੁ ਕਰਹਿਂ ਭਯਕਰ ਗਿਰਾ ॥
ਅਨ੍ਤਾਵਰੀਂ ਗਹਿ ਉਡ़ਤ ਗੀਧ ਪਿਸਾਚ ਕਰ ਗਹਿ ਧਾਵਹੀਂ ॥
ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮ ਪੁਰ ਬਾਸੀ ਮਨਹੁਁ ਬਹੁ ਬਾਲ ਗੁਡ़ੀ ਉਡ़ਾਵਹੀਂ ॥
ਮਾਰੇ ਪਛਾਰੇ ਉਰ ਬਿਦਾਰੇ ਬਿਪੁਲ ਭਟ ਕਹਁਰਤ ਪਰੇ।
ਅਵਲੋਕਿ ਨਿਜ ਦਲ ਬਿਕਲ ਭਟ ਤਿਸਿਰਾਦਿ ਖਰ ਦੂਸ਼ਨ ਫਿਰੇ ॥
ਸਰ ਸਕ੍ਤਿ ਤੋਮਰ ਪਰਸੁ ਸੂਲ ਕਪਾਨ ਏਕਹਿ ਬਾਰਹੀਂ।
ਕਰਿ ਕੋਪ ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਬੀਰ ਪਰ ਅਗਨਿਤ ਨਿਸਾਚਰ ਡਾਰਹੀਂ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਨਿਮਿਸ਼ ਮਹੁਁ ਰਿਪੁ ਸਰ ਨਿਵਾਰਿ ਪਚਾਰਿ ਡਾਰੇ ਸਾਯਕਾ।
ਦਸ ਦਸ ਬਿਸਿਖ ਉਰ ਮਾਝ ਮਾਰੇ ਸਕਲ ਨਿਸਿਚਰ ਨਾਯਕਾ ॥
ਮਹਿ ਪਰਤ ਉਠਿ ਭਟ ਭਿਰਤ ਮਰਤ ਨ ਕਰਤ ਮਾਯਾ ਅਤਿ ਘਨੀ।
ਸੁਰ ਡਰਤ ਚੌਦਹ ਸਹਸ ਪ੍ਰੇਤ ਬਿਲੋਕਿ ਏਕ ਅਵਧ ਧਨੀ ॥
ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਸਭਯ ਪ੍ਰਭੁ ਦੇਖਿ ਮਾਯਾਨਾਥ ਅਤਿ ਕੌਤੁਕ ਕਰ੍ ਯੋ।
ਦੇਖਹਿ ਪਰਸਪਰ ਰਾਮ ਕਰਿ ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮ ਰਿਪੁਦਲ ਲਰਿ ਮਰ੍ ਯੋ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਰਾਮ ਕਹਿ ਤਨੁ ਤਜਹਿਂ ਪਾਵਹਿਂ ਪਦ ਨਿਰ੍ਬਾਨ।
ਕਰਿ ਉਪਾਯ ਰਿਪੁ ਮਾਰੇ ਛਨ ਮਹੁਁ ਕਪਾਨਿਧਾਨ ॥ ੨੦(ਕ) ॥

ਹਰਸ਼ਿਤ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਮਨ ਸੁਰ ਬਾਜਹਿਂ ਗਗਨ ਨਿਸਾਨ।
ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਿ ਕਰਿ ਸਬ ਚਲੇ ਸੋਭਿਤ ਬਿਬਿਧ ਬਿਮਾਨ ॥ ੨੦(ਖ) ॥

ਜਬ ਰਘੁਨਾਥ ਸਮਰ ਰਿਪੁ ਜੀਤੇ। ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਸਬ ਕੇ ਭਯ ਬੀਤੇ ॥
ਤਬ ਲਛਿਮਨ ਸੀਤਹਿ ਲੈ ਆਏ। ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਪਰਤ ਹਰਸ਼ਿ ਉਰ ਲਾਏ।
ਸੀਤਾ ਚਿਤਵ ਸ੍ਯਾਮ ਮਦੁ ਗਾਤਾ। ਪਰਮ ਪ੍ਰੇਮ ਲੋਚਨ ਨ ਅਘਾਤਾ ॥
ਪਞ੍ਚਵਟੀਂ ਬਸਿ ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਨਾਯਕ। ਕਰਤ ਚਰਿਤ ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਸੁਖਦਾਯਕ ॥
ਧੁਆਁ ਦੇਖਿ ਖਰਦੂਸ਼ਨ ਕੇਰਾ। ਜਾਇ ਸੁਪਨਖਾਁ ਰਾਵਨ ਪ੍ਰੇਰਾ ॥
ਬੋਲਿ ਬਚਨ ਕ੍ਰੋਧ ਕਰਿ ਭਾਰੀ। ਦੇਸ ਕੋਸ ਕੈ ਸੁਰਤਿ ਬਿਸਾਰੀ ॥
ਕਰਸਿ ਪਾਨ ਸੋਵਸਿ ਦਿਨੁ ਰਾਤੀ। ਸੁਧਿ ਨਹਿਂ ਤਵ ਸਿਰ ਪਰ ਆਰਾਤੀ ॥
ਰਾਜ ਨੀਤਿ ਬਿਨੁ ਧਨ ਬਿਨੁ ਧਰ੍ਮਾ। ਹਰਿਹਿ ਸਮਰ੍ਪੇ ਬਿਨੁ ਸਤਕਰ੍ਮਾ ॥
ਬਿਦ੍ਯਾ ਬਿਨੁ ਬਿਬੇਕ ਉਪਜਾਏਁ। ਸ਼੍ਰਮ ਫਲ ਪਢ़ੇ ਕਿਏਁ ਅਰੁ ਪਾਏਁ ॥
ਸਙ੍ਗ ਤੇ ਜਤੀ ਕੁਮਨ੍ਤ੍ਰ ਤੇ ਰਾਜਾ। ਮਾਨ ਤੇ ਗ੍ਯਾਨ ਪਾਨ ਤੇਂ ਲਾਜਾ ॥
ਪ੍ਰੀਤਿ ਪ੍ਰਨਯ ਬਿਨੁ ਮਦ ਤੇ ਗੁਨੀ। ਨਾਸਹਿ ਬੇਗਿ ਨੀਤਿ ਅਸ ਸੁਨੀ ॥

ਸੋ. ਰਿਪੁ ਰੁਜ ਪਾਵਕ ਪਾਪ ਪ੍ਰਭੁ ਅਹਿ ਗਨਿਅ ਨ ਛੋਟ ਕਰਿ।
ਅਸ ਕਹਿ ਬਿਬਿਧ ਬਿਲਾਪ ਕਰਿ ਲਾਗੀ ਰੋਦਨ ਕਰਨ ॥ ੨੧(ਕ) ॥

ਦੋ. ਸਭਾ ਮਾਝ ਪਰਿ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਬਹੁ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਹ ਰੋਇ।
ਤੋਹਿ ਜਿਅਤ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ਮੋਰਿ ਕਿ ਅਸਿ ਗਤਿ ਹੋਇ ॥ ੨੧(ਖ) ॥

ਸੁਨਤ ਸਭਾਸਦ ਉਠੇ ਅਕੁਲਾਈ। ਸਮੁਝਾਈ ਗਹਿ ਬਾਹਁ ਉਠਾਈ ॥
ਕਹ ਲਙ੍ਕੇਸ ਕਹਸਿ ਨਿਜ ਬਾਤਾ। ਕੇਁਇਁ ਤਵ ਨਾਸਾ ਕਾਨ ਨਿਪਾਤਾ ॥
ਅਵਧ ਨਪਤਿ ਦਸਰਥ ਕੇ ਜਾਏ। ਪੁਰੁਸ਼ ਸਿਙ੍ਘ ਬਨ ਖੇਲਨ ਆਏ ॥
ਸਮੁਝਿ ਪਰੀ ਮੋਹਿ ਉਨ੍ਹ ਕੈ ਕਰਨੀ। ਰਹਿਤ ਨਿਸਾਚਰ ਕਰਿਹਹਿਂ ਧਰਨੀ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕਰ ਭੁਜਬਲ ਪਾਇ ਦਸਾਨਨ। ਅਭਯ ਭਏ ਬਿਚਰਤ ਮੁਨਿ ਕਾਨਨ ॥
ਦੇਖਤ ਬਾਲਕ ਕਾਲ ਸਮਾਨਾ। ਪਰਮ ਧੀਰ ਧਨ੍ਵੀ ਗੁਨ ਨਾਨਾ ॥
ਅਤੁਲਿਤ ਬਲ ਪ੍ਰਤਾਪ ਦ੍ਵੌ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਖਲ ਬਧ ਰਤ ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਸੁਖਦਾਤਾ ॥
ਸੋਭਾਧਾਮ ਰਾਮ ਅਸ ਨਾਮਾ। ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਸਙ੍ਗ ਨਾਰਿ ਏਕ ਸ੍ਯਾਮਾ ॥
ਰੁਪ ਰਾਸਿ ਬਿਧਿ ਨਾਰਿ ਸਁਵਾਰੀ। ਰਤਿ ਸਤ ਕੋਟਿ ਤਾਸੁ ਬਲਿਹਾਰੀ ॥
ਤਾਸੁ ਅਨੁਜ ਕਾਟੇ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਨਾਸਾ। ਸੁਨਿ ਤਵ ਭਗਿਨਿ ਕਰਹਿਂ ਪਰਿਹਾਸਾ ॥
ਖਰ ਦੂਸ਼ਨ ਸੁਨਿ ਲਗੇ ਪੁਕਾਰਾ। ਛਨ ਮਹੁਁ ਸਕਲ ਕਟਕ ਉਨ੍ਹ ਮਾਰਾ ॥
ਖਰ ਦੂਸ਼ਨ ਤਿਸਿਰਾ ਕਰ ਘਾਤਾ। ਸੁਨਿ ਦਸਸੀਸ ਜਰੇ ਸਬ ਗਾਤਾ ॥

ਦੋ. ਸੁਪਨਖਹਿ ਸਮੁਝਾਇ ਕਰਿ ਬਲ ਬੋਲੇਸਿ ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ।
ਗਯਉ ਭਵਨ ਅਤਿ ਸੋਚਬਸ ਨੀਦ ਪਰਇ ਨਹਿਂ ਰਾਤਿ ॥ ੨੨ ॥

ਸੁਰ ਨਰ ਅਸੁਰ ਨਾਗ ਖਗ ਮਾਹੀਂ। ਮੋਰੇ ਅਨੁਚਰ ਕਹਁ ਕੋਉ ਨਾਹੀਂ ॥
ਖਰ ਦੂਸ਼ਨ ਮੋਹਿ ਸਮ ਬਲਵਨ੍ਤਾ। ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਕੋ ਮਾਰਇ ਬਿਨੁ ਭਗਵਨ੍ਤਾ ॥
ਸੁਰ ਰਞ੍ਜਨ ਭਞ੍ਜਨ ਮਹਿ ਭਾਰਾ। ਜੌਂ ਭਗਵਨ੍ਤ ਲੀਨ੍ਹ ਅਵਤਾਰਾ ॥
ਤੌ ਮੈ ਜਾਇ ਬੈਰੁ ਹਠਿ ਕਰਊਁ। ਪ੍ਰਭੁ ਸਰ ਪ੍ਰਾਨ ਤਜੇਂ ਭਵ ਤਰਊਁ ॥
ਹੋਇਹਿ ਭਜਨੁ ਨ ਤਾਮਸ ਦੇਹਾ। ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚਨ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਦਢ़ ਏਹਾ ॥
ਜੌਂ ਨਰਰੁਪ ਭੂਪਸੁਤ ਕੋਊ। ਹਰਿਹਉਁ ਨਾਰਿ ਜੀਤਿ ਰਨ ਦੋਊ ॥
ਚਲਾ ਅਕੇਲ ਜਾਨ ਚਢਿ ਤਹਵਾਁ। ਬਸ ਮਾਰੀਚ ਸਿਨ੍ਧੁ ਤਟ ਜਹਵਾਁ ॥
ਇਹਾਁ ਰਾਮ ਜਸਿ ਜੁਗੁਤਿ ਬਨਾਈ। ਸੁਨਹੁ ਉਮਾ ਸੋ ਕਥਾ ਸੁਹਾਈ ॥

ਦੋ. ਲਛਿਮਨ ਗਏ ਬਨਹਿਂ ਜਬ ਲੇਨ ਮੂਲ ਫਲ ਕਨ੍ਦ।
ਜਨਕਸੁਤਾ ਸਨ ਬੋਲੇ ਬਿਹਸਿ ਕਪਾ ਸੁਖ ਬਨ੍ਦ ॥ ੨੩ ॥

ਸੁਨਹੁ ਪ੍ਰਿਯਾ ਬ੍ਰਤ ਰੁਚਿਰ ਸੁਸੀਲਾ। ਮੈਂ ਕਛੁ ਕਰਬਿ ਲਲਿਤ ਨਰਲੀਲਾ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਪਾਵਕ ਮਹੁਁ ਕਰਹੁ ਨਿਵਾਸਾ। ਜੌ ਲਗਿ ਕਰੌਂ ਨਿਸਾਚਰ ਨਾਸਾ ॥
ਜਬਹਿਂ ਰਾਮ ਸਬ ਕਹਾ ਬਖਾਨੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਧਰਿ ਹਿਯਁ ਅਨਲ ਸਮਾਨੀ ॥
ਨਿਜ ਪ੍ਰਤਿਬਿਮ੍ਬ ਰਾਖਿ ਤਹਁ ਸੀਤਾ। ਤੈਸਇ ਸੀਲ ਰੁਪ ਸੁਬਿਨੀਤਾ ॥
ਲਛਿਮਨਹੂਁ ਯਹ ਮਰਮੁ ਨ ਜਾਨਾ। ਜੋ ਕਛੁ ਚਰਿਤ ਰਚਾ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਦਸਮੁਖ ਗਯਉ ਜਹਾਁ ਮਾਰੀਚਾ। ਨਾਇ ਮਾਥ ਸ੍ਵਾਰਥ ਰਤ ਨੀਚਾ ॥
ਨਵਨਿ ਨੀਚ ਕੈ ਅਤਿ ਦੁਖਦਾਈ। ਜਿਮਿ ਅਙ੍ਕੁਸ ਧਨੁ ਉਰਗ ਬਿਲਾਈ ॥
ਭਯਦਾਯਕ ਖਲ ਕੈ ਪ੍ਰਿਯ ਬਾਨੀ। ਜਿਮਿ ਅਕਾਲ ਕੇ ਕੁਸੁਮ ਭਵਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਕਰਿ ਪੂਜਾ ਮਾਰੀਚ ਤਬ ਸਾਦਰ ਪੂਛੀ ਬਾਤ।
ਕਵਨ ਹੇਤੁ ਮਨ ਬ੍ਯਗ੍ਰ ਅਤਿ ਅਕਸਰ ਆਯਹੁ ਤਾਤ ॥ ੨੪ ॥

ਦਸਮੁਖ ਸਕਲ ਕਥਾ ਤੇਹਿ ਆਗੇਂ। ਕਹੀ ਸਹਿਤ ਅਭਿਮਾਨ ਅਭਾਗੇਂ ॥
ਹੋਹੁ ਕਪਟ ਮਗ ਤੁਮ੍ਹ ਛਲਕਾਰੀ। ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਹਰਿ ਆਨੌ ਨਪਨਾਰੀ ॥
ਤੇਹਿਂ ਪੁਨਿ ਕਹਾ ਸੁਨਹੁ ਦਸਸੀਸਾ। ਤੇ ਨਰਰੁਪ ਚਰਾਚਰ ਈਸਾ ॥
ਤਾਸੋਂ ਤਾਤ ਬਯਰੁ ਨਹਿਂ ਕੀਜੇ। ਮਾਰੇਂ ਮਰਿਅ ਜਿਆਏਁ ਜੀਜੈ ॥
ਮੁਨਿ ਮਖ ਰਾਖਨ ਗਯਉ ਕੁਮਾਰਾ। ਬਿਨੁ ਫਰ ਸਰ ਰਘੁਪਤਿ ਮੋਹਿ ਮਾਰਾ ॥
ਸਤ ਜੋਜਨ ਆਯਉਁ ਛਨ ਮਾਹੀਂ। ਤਿਨ੍ਹ ਸਨ ਬਯਰੁ ਕਿਏਁ ਭਲ ਨਾਹੀਂ ॥
ਭਇ ਮਮ ਕੀਟ ਭਙ੍ਗ ਕੀ ਨਾਈ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਮੈਂ ਦੇਖਉਁ ਦੋਉ ਭਾਈ ॥
ਜੌਂ ਨਰ ਤਾਤ ਤਦਪਿ ਅਤਿ ਸੂਰਾ। ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਬਿਰੋਧਿ ਨ ਆਇਹਿ ਪੂਰਾ ॥

ਦੋ. ਜੇਹਿਂ ਤਾਡ़ਕਾ ਸੁਬਾਹੁ ਹਤਿ ਖਣ੍ਡੇਉ ਹਰ ਕੋਦਣ੍ਡ ॥
ਖਰ ਦੂਸ਼ਨ ਤਿਸਿਰਾ ਬਧੇਉ ਮਨੁਜ ਕਿ ਅਸ ਬਰਿਬਣ੍ਡ ॥ ੨੫ ॥

ਜਾਹੁ ਭਵਨ ਕੁਲ ਕੁਸਲ ਬਿਚਾਰੀ। ਸੁਨਤ ਜਰਾ ਦੀਨ੍ਹਿਸਿ ਬਹੁ ਗਾਰੀ ॥
ਗੁਰੁ ਜਿਮਿ ਮੂਢ़ ਕਰਸਿ ਮਮ ਬੋਧਾ। ਕਹੁ ਜਗ ਮੋਹਿ ਸਮਾਨ ਕੋ ਜੋਧਾ ॥
ਤਬ ਮਾਰੀਚ ਹਦਯਁ ਅਨੁਮਾਨਾ। ਨਵਹਿ ਬਿਰੋਧੇਂ ਨਹਿਂ ਕਲ੍ਯਾਨਾ ॥
ਸਸ੍ਤ੍ਰੀ ਮਰ੍ਮੀ ਪ੍ਰਭੁ ਸਠ ਧਨੀ। ਬੈਦ ਬਨ੍ਦਿ ਕਬਿ ਭਾਨਸ ਗੁਨੀ ॥
ਉਭਯ ਭਾਁਤਿ ਦੇਖਾ ਨਿਜ ਮਰਨਾ। ਤਬ ਤਾਕਿਸਿ ਰਘੁਨਾਯਕ ਸਰਨਾ ॥
ਉਤਰੁ ਦੇਤ ਮੋਹਿ ਬਧਬ ਅਭਾਗੇਂ। ਕਸ ਨ ਮਰੌਂ ਰਘੁਪਤਿ ਸਰ ਲਾਗੇਂ ॥
ਅਸ ਜਿਯਁ ਜਾਨਿ ਦਸਾਨਨ ਸਙ੍ਗਾ। ਚਲਾ ਰਾਮ ਪਦ ਪ੍ਰੇਮ ਅਭਙ੍ਗਾ ॥
ਮਨ ਅਤਿ ਹਰਸ਼ ਜਨਾਵ ਨ ਤੇਹੀ। ਆਜੁ ਦੇਖਿਹਉਁ ਪਰਮ ਸਨੇਹੀ ॥

ਛਂ. ਨਿਜ ਪਰਮ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦੇਖਿ ਲੋਚਨ ਸੁਫਲ ਕਰਿ ਸੁਖ ਪਾਇਹੌਂ।
ਸ਼੍ਰੀ ਸਹਿਤ ਅਨੁਜ ਸਮੇਤ ਕਪਾਨਿਕੇਤ ਪਦ ਮਨ ਲਾਇਹੌਂ ॥
ਨਿਰ੍ਬਾਨ ਦਾਯਕ ਕ੍ਰੋਧ ਜਾ ਕਰ ਭਗਤਿ ਅਬਸਹਿ ਬਸਕਰੀ।
ਨਿਜ ਪਾਨਿ ਸਰ ਸਨ੍ਧਾਨਿ ਸੋ ਮੋਹਿ ਬਧਿਹਿ ਸੁਖਸਾਗਰ ਹਰੀ ॥

ਦੋ. ਮਮ ਪਾਛੇਂ ਧਰ ਧਾਵਤ ਧਰੇਂ ਸਰਾਸਨ ਬਾਨ।
ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਬਿਲੋਕਿਹਉਁ ਧਨ੍ਯ ਨ ਮੋ ਸਮ ਆਨ ॥ ੨੬ ॥

ਤੇਹਿ ਬਨ ਨਿਕਟ ਦਸਾਨਨ ਗਯਊ। ਤਬ ਮਾਰੀਚ ਕਪਟਮਗ ਭਯਊ ॥
ਅਤਿ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਕਛੁ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਈ। ਕਨਕ ਦੇਹ ਮਨਿ ਰਚਿਤ ਬਨਾਈ ॥
ਸੀਤਾ ਪਰਮ ਰੁਚਿਰ ਮਗ ਦੇਖਾ। ਅਙ੍ਗ ਅਙ੍ਗ ਸੁਮਨੋਹਰ ਬੇਸ਼ਾ ॥
ਸੁਨਹੁ ਦੇਵ ਰਘੁਬੀਰ ਕਪਾਲਾ। ਏਹਿ ਮਗ ਕਰ ਅਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ਛਾਲਾ ॥
ਸਤ੍ਯਸਨ੍ਧ ਪ੍ਰਭੁ ਬਧਿ ਕਰਿ ਏਹੀ। ਆਨਹੁ ਚਰ੍ਮ ਕਹਤਿ ਬੈਦੇਹੀ ॥
ਤਬ ਰਘੁਪਤਿ ਜਾਨਤ ਸਬ ਕਾਰਨ। ਉਠੇ ਹਰਸ਼ਿ ਸੁਰ ਕਾਜੁ ਸਁਵਾਰਨ ॥
ਮਗ ਬਿਲੋਕਿ ਕਟਿ ਪਰਿਕਰ ਬਾਁਧਾ। ਕਰਤਲ ਚਾਪ ਰੁਚਿਰ ਸਰ ਸਾਁਧਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਲਛਿਮਨਿਹਿ ਕਹਾ ਸਮੁਝਾਈ। ਫਿਰਤ ਬਿਪਿਨ ਨਿਸਿਚਰ ਬਹੁ ਭਾਈ ॥
ਸੀਤਾ ਕੇਰਿ ਕਰੇਹੁ ਰਖਵਾਰੀ। ਬੁਧਿ ਬਿਬੇਕ ਬਲ ਸਮਯ ਬਿਚਾਰੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਚਲਾ ਮਗ ਭਾਜੀ। ਧਾਏ ਰਾਮੁ ਸਰਾਸਨ ਸਾਜੀ ॥
ਨਿਗਮ ਨੇਤਿ ਸਿਵ ਧ੍ਯਾਨ ਨ ਪਾਵਾ। ਮਾਯਾਮਗ ਪਾਛੇਂ ਸੋ ਧਾਵਾ ॥
ਕਬਹੁਁ ਨਿਕਟ ਪੁਨਿ ਦੂਰਿ ਪਰਾਈ। ਕਬਹੁਁਕ ਪ੍ਰਗਟਇ ਕਬਹੁਁ ਛਪਾਈ ॥
ਪ੍ਰਗਟਤ ਦੁਰਤ ਕਰਤ ਛਲ ਭੂਰੀ। ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਗਯਉ ਲੈ ਦੂਰੀ ॥
ਤਬ ਤਕਿ ਰਾਮ ਕਠਿਨ ਸਰ ਮਾਰਾ। ਧਰਨਿ ਪਰੇਉ ਕਰਿ ਘੋਰ ਪੁਕਾਰਾ ॥
ਲਛਿਮਨ ਕਰ ਪ੍ਰਥਮਹਿਂ ਲੈ ਨਾਮਾ। ਪਾਛੇਂ ਸੁਮਿਰੇਸਿ ਮਨ ਮਹੁਁ ਰਾਮਾ ॥
ਪ੍ਰਾਨ ਤਜਤ ਪ੍ਰਗਟੇਸਿ ਨਿਜ ਦੇਹਾ। ਸੁਮਿਰੇਸਿ ਰਾਮੁ ਸਮੇਤ ਸਨੇਹਾ ॥
ਅਨ੍ਤਰ ਪ੍ਰੇਮ ਤਾਸੁ ਪਹਿਚਾਨਾ। ਮੁਨਿ ਦੁਰ੍ਲਭ ਗਤਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਸੁਜਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਬਿਪੁਲ ਸੁਮਨ ਸੁਰ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਗਾਵਹਿਂ ਪ੍ਰਭੁ ਗੁਨ ਗਾਥ।
ਨਿਜ ਪਦ ਦੀਨ੍ਹ ਅਸੁਰ ਕਹੁਁ ਦੀਨਬਨ੍ਧੁ ਰਘੁਨਾਥ ॥ ੨੭ ॥

ਖਲ ਬਧਿ ਤੁਰਤ ਫਿਰੇ ਰਘੁਬੀਰਾ। ਸੋਹ ਚਾਪ ਕਰ ਕਟਿ ਤੂਨੀਰਾ ॥
ਆਰਤ ਗਿਰਾ ਸੁਨੀ ਜਬ ਸੀਤਾ। ਕਹ ਲਛਿਮਨ ਸਨ ਪਰਮ ਸਭੀਤਾ ॥
ਜਾਹੁ ਬੇਗਿ ਸਙ੍ਕਟ ਅਤਿ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਲਛਿਮਨ ਬਿਹਸਿ ਕਹਾ ਸੁਨੁ ਮਾਤਾ ॥
ਭਕੁਟਿ ਬਿਲਾਸ ਸਸ਼੍ਟਿ ਲਯ ਹੋਈ। ਸਪਨੇਹੁਁ ਸਙ੍ਕਟ ਪਰਇ ਕਿ ਸੋਈ ॥
ਮਰਮ ਬਚਨ ਜਬ ਸੀਤਾ ਬੋਲਾ। ਹਰਿ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਲਛਿਮਨ ਮਨ ਡੋਲਾ ॥
ਬਨ ਦਿਸਿ ਦੇਵ ਸੌਮ੍ਪਿ ਸਬ ਕਾਹੂ। ਚਲੇ ਜਹਾਁ ਰਾਵਨ ਸਸਿ ਰਾਹੂ ॥
ਸੂਨ ਬੀਚ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ਦੇਖਾ। ਆਵਾ ਨਿਕਟ ਜਤੀ ਕੇਂ ਬੇਸ਼ਾ ॥
ਜਾਕੇਂ ਡਰ ਸੁਰ ਅਸੁਰ ਡੇਰਾਹੀਂ। ਨਿਸਿ ਨ ਨੀਦ ਦਿਨ ਅਨ੍ਨ ਨ ਖਾਹੀਂ ॥
ਸੋ ਦਸਸੀਸ ਸ੍ਵਾਨ ਕੀ ਨਾਈ। ਇਤ ਉਤ ਚਿਤਇ ਚਲਾ ਭਡ़ਿਹਾਈ ॥
ਇਮਿ ਕੁਪਨ੍ਥ ਪਗ ਦੇਤ ਖਗੇਸਾ। ਰਹ ਨ ਤੇਜ ਬੁਧਿ ਬਲ ਲੇਸਾ ॥
ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਕਰਿ ਕਥਾ ਸੁਹਾਈ। ਰਾਜਨੀਤਿ ਭਯ ਪ੍ਰੀਤਿ ਦੇਖਾਈ ॥
ਕਹ ਸੀਤਾ ਸੁਨੁ ਜਤੀ ਗੋਸਾਈਂ। ਬੋਲੇਹੁ ਬਚਨ ਦੁਸ਼੍ਟ ਕੀ ਨਾਈਂ ॥
ਤਬ ਰਾਵਨ ਨਿਜ ਰੂਪ ਦੇਖਾਵਾ। ਭਈ ਸਭਯ ਜਬ ਨਾਮ ਸੁਨਾਵਾ ॥
ਕਹ ਸੀਤਾ ਧਰਿ ਧੀਰਜੁ ਗਾਢ़ਾ। ਆਇ ਗਯਉ ਪ੍ਰਭੁ ਰਹੁ ਖਲ ਠਾਢ़ਾ ॥
ਜਿਮਿ ਹਰਿਬਧੁਹਿ ਛੁਦ੍ਰ ਸਸ ਚਾਹਾ। ਭਏਸਿ ਕਾਲਬਸ ਨਿਸਿਚਰ ਨਾਹਾ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਦਸਸੀਸ ਰਿਸਾਨਾ। ਮਨ ਮਹੁਁ ਚਰਨ ਬਨ੍ਦਿ ਸੁਖ ਮਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਕ੍ਰੋਧਵਨ੍ਤ ਤਬ ਰਾਵਨ ਲੀਨ੍ਹਿਸਿ ਰਥ ਬੈਠਾਇ।
ਚਲਾ ਗਗਨਪਥ ਆਤੁਰ ਭਯਁ ਰਥ ਹਾਁਕਿ ਨ ਜਾਇ ॥ ੨੮ ॥

ਹਾ ਜਗ ਏਕ ਬੀਰ ਰਘੁਰਾਯਾ। ਕੇਹਿਂ ਅਪਰਾਧ ਬਿਸਾਰੇਹੁ ਦਾਯਾ ॥
ਆਰਤਿ ਹਰਨ ਸਰਨ ਸੁਖਦਾਯਕ। ਹਾ ਰਘੁਕੁਲ ਸਰੋਜ ਦਿਨਨਾਯਕ ॥
ਹਾ ਲਛਿਮਨ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਨਹਿਂ ਦੋਸਾ। ਸੋ ਫਲੁ ਪਾਯਉਁ ਕੀਨ੍ਹੇਉਁ ਰੋਸਾ ॥
ਬਿਬਿਧ ਬਿਲਾਪ ਕਰਤਿ ਬੈਦੇਹੀ। ਭੂਰਿ ਕਪਾ ਪ੍ਰਭੁ ਦੂਰਿ ਸਨੇਹੀ ॥
ਬਿਪਤਿ ਮੋਰਿ ਕੋ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਸੁਨਾਵਾ। ਪੁਰੋਡਾਸ ਚਹ ਰਾਸਭ ਖਾਵਾ ॥
ਸੀਤਾ ਕੈ ਬਿਲਾਪ ਸੁਨਿ ਭਾਰੀ। ਭਏ ਚਰਾਚਰ ਜੀਵ ਦੁਖਾਰੀ ॥
ਗੀਧਰਾਜ ਸੁਨਿ ਆਰਤ ਬਾਨੀ। ਰਘੁਕੁਲਤਿਲਕ ਨਾਰਿ ਪਹਿਚਾਨੀ ॥
ਅਧਮ ਨਿਸਾਚਰ ਲੀਨ੍ਹੇ ਜਾਈ। ਜਿਮਿ ਮਲੇਛ ਬਸ ਕਪਿਲਾ ਗਾਈ ॥
ਸੀਤੇ ਪੁਤ੍ਰਿ ਕਰਸਿ ਜਨਿ ਤ੍ਰਾਸਾ। ਕਰਿਹਉਁ ਜਾਤੁਧਾਨ ਕਰ ਨਾਸਾ ॥
ਧਾਵਾ ਕ੍ਰੋਧਵਨ੍ਤ ਖਗ ਕੈਸੇਂ। ਛੂਟਇ ਪਬਿ ਪਰਬਤ ਕਹੁਁ ਜੈਸੇ ॥
ਰੇ ਰੇ ਦੁਸ਼੍ਟ ਠਾਢ़ ਕਿਨ ਹੋਹੀ। ਨਿਰ੍ਭਯ ਚਲੇਸਿ ਨ ਜਾਨੇਹਿ ਮੋਹੀ ॥
ਆਵਤ ਦੇਖਿ ਕਤਾਨ੍ਤ ਸਮਾਨਾ। ਫਿਰਿ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ਕਰ ਅਨੁਮਾਨਾ ॥
ਕੀ ਮੈਨਾਕ ਕਿ ਖਗਪਤਿ ਹੋਈ। ਮਮ ਬਲ ਜਾਨ ਸਹਿਤ ਪਤਿ ਸੋਈ ॥
ਜਾਨਾ ਜਰਠ ਜਟਾਯੂ ਏਹਾ। ਮਮ ਕਰ ਤੀਰਥ ਛਾਁਡ़ਿਹਿ ਦੇਹਾ ॥
ਸੁਨਤ ਗੀਧ ਕ੍ਰੋਧਾਤੁਰ ਧਾਵਾ। ਕਹ ਸੁਨੁ ਰਾਵਨ ਮੋਰ ਸਿਖਾਵਾ ॥
ਤਜਿ ਜਾਨਕਿਹਿ ਕੁਸਲ ਗਹ ਜਾਹੂ। ਨਾਹਿਂ ਤ ਅਸ ਹੋਇਹਿ ਬਹੁਬਾਹੂ ॥
ਰਾਮ ਰੋਸ਼ ਪਾਵਕ ਅਤਿ ਘੋਰਾ। ਹੋਇਹਿ ਸਕਲ ਸਲਭ ਕੁਲ ਤੋਰਾ ॥
ਉਤਰੁ ਨ ਦੇਤ ਦਸਾਨਨ ਜੋਧਾ। ਤਬਹਿਂ ਗੀਧ ਧਾਵਾ ਕਰਿ ਕ੍ਰੋਧਾ ॥
ਧਰਿ ਕਚ ਬਿਰਥ ਕੀਨ੍ਹ ਮਹਿ ਗਿਰਾ। ਸੀਤਹਿ ਰਾਖਿ ਗੀਧ ਪੁਨਿ ਫਿਰਾ ॥
ਚੌਚਨ੍ਹ ਮਾਰਿ ਬਿਦਾਰੇਸਿ ਦੇਹੀ। ਦਣ੍ਡ ਏਕ ਭਇ ਮੁਰੁਛਾ ਤੇਹੀ ॥
ਤਬ ਸਕ੍ਰੋਧ ਨਿਸਿਚਰ ਖਿਸਿਆਨਾ। ਕਾਢ़ੇਸਿ ਪਰਮ ਕਰਾਲ ਕਪਾਨਾ ॥
ਕਾਟੇਸਿ ਪਙ੍ਖ ਪਰਾ ਖਗ ਧਰਨੀ। ਸੁਮਿਰਿ ਰਾਮ ਕਰਿ ਅਦਭੁਤ ਕਰਨੀ ॥
ਸੀਤਹਿ ਜਾਨਿ ਚਢ़ਾਇ ਬਹੋਰੀ। ਚਲਾ ਉਤਾਇਲ ਤ੍ਰਾਸ ਨ ਥੋਰੀ ॥
ਕਰਤਿ ਬਿਲਾਪ ਜਾਤਿ ਨਭ ਸੀਤਾ। ਬ੍ਯਾਧ ਬਿਬਸ ਜਨੁ ਮਗੀ ਸਭੀਤਾ ॥
ਗਿਰਿ ਪਰ ਬੈਠੇ ਕਪਿਨ੍ਹ ਨਿਹਾਰੀ। ਕਹਿ ਹਰਿ ਨਾਮ ਦੀਨ੍ਹ ਪਟ ਡਾਰੀ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸੀਤਹਿ ਸੋ ਲੈ ਗਯਊ। ਬਨ ਅਸੋਕ ਮਹਁ ਰਾਖਤ ਭਯਊ ॥

ਦੋ. ਹਾਰਿ ਪਰਾ ਖਲ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਭਯ ਅਰੁ ਪ੍ਰੀਤਿ ਦੇਖਾਇ।
ਤਬ ਅਸੋਕ ਪਾਦਪ ਤਰ ਰਾਖਿਸਿ ਜਤਨ ਕਰਾਇ ॥ ੨੯(ਕ) ॥

ਨਵਾਨ੍ਹਪਾਰਾਯਣ, ਛਠਾ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਕਪਟ ਕੁਰਙ੍ਗ ਸਁਗ ਧਾਇ ਚਲੇ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ।
ਸੋ ਛਬਿ ਸੀਤਾ ਰਾਖਿ ਉਰ ਰਟਤਿ ਰਹਤਿ ਹਰਿਨਾਮ ॥ ੨੯(ਖ) ॥

ਰਘੁਪਤਿ ਅਨੁਜਹਿ ਆਵਤ ਦੇਖੀ। ਬਾਹਿਜ ਚਿਨ੍ਤਾ ਕੀਨ੍ਹਿ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਜਨਕਸੁਤਾ ਪਰਿਹਰਿਹੁ ਅਕੇਲੀ। ਆਯਹੁ ਤਾਤ ਬਚਨ ਮਮ ਪੇਲੀ ॥
ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਕਰ ਫਿਰਹਿਂ ਬਨ ਮਾਹੀਂ। ਮਮ ਮਨ ਸੀਤਾ ਆਸ਼੍ਰਮ ਨਾਹੀਂ ॥
ਗਹਿ ਪਦ ਕਮਲ ਅਨੁਜ ਕਰ ਜੋਰੀ। ਕਹੇਉ ਨਾਥ ਕਛੁ ਮੋਹਿ ਨ ਖੋਰੀ ॥
ਅਨੁਜ ਸਮੇਤ ਗਏ ਪ੍ਰਭੁ ਤਹਵਾਁ। ਗੋਦਾਵਰਿ ਤਟ ਆਸ਼੍ਰਮ ਜਹਵਾਁ ॥
ਆਸ਼੍ਰਮ ਦੇਖਿ ਜਾਨਕੀ ਹੀਨਾ। ਭਏ ਬਿਕਲ ਜਸ ਪ੍ਰਾਕਤ ਦੀਨਾ ॥
ਹਾ ਗੁਨ ਖਾਨਿ ਜਾਨਕੀ ਸੀਤਾ। ਰੂਪ ਸੀਲ ਬ੍ਰਤ ਨੇਮ ਪੁਨੀਤਾ ॥
ਲਛਿਮਨ ਸਮੁਝਾਏ ਬਹੁ ਭਾਁਤੀ। ਪੂਛਤ ਚਲੇ ਲਤਾ ਤਰੁ ਪਾਁਤੀ ॥
ਹੇ ਖਗ ਮਗ ਹੇ ਮਧੁਕਰ ਸ਼੍ਰੇਨੀ। ਤੁਮ੍ਹ ਦੇਖੀ ਸੀਤਾ ਮਗਨੈਨੀ ॥
ਖਞ੍ਜਨ ਸੁਕ ਕਪੋਤ ਮਗ ਮੀਨਾ। ਮਧੁਪ ਨਿਕਰ ਕੋਕਿਲਾ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥
ਕੁਨ੍ਦ ਕਲੀ ਦਾਡ़ਿਮ ਦਾਮਿਨੀ। ਕਮਲ ਸਰਦ ਸਸਿ ਅਹਿਭਾਮਿਨੀ ॥
ਬਰੁਨ ਪਾਸ ਮਨੋਜ ਧਨੁ ਹਂਸਾ। ਗਜ ਕੇਹਰਿ ਨਿਜ ਸੁਨਤ ਪ੍ਰਸਂਸਾ ॥
ਸ਼੍ਰੀਫਲ ਕਨਕ ਕਦਲਿ ਹਰਸ਼ਾਹੀਂ। ਨੇਕੁ ਨ ਸਙ੍ਕ ਸਕੁਚ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਸੁਨੁ ਜਾਨਕੀ ਤੋਹਿ ਬਿਨੁ ਆਜੂ। ਹਰਸ਼ੇ ਸਕਲ ਪਾਇ ਜਨੁ ਰਾਜੂ ॥
ਕਿਮਿ ਸਹਿ ਜਾਤ ਅਨਖ ਤੋਹਿ ਪਾਹੀਂ । ਪ੍ਰਿਯਾ ਬੇਗਿ ਪ੍ਰਗਟਸਿ ਕਸ ਨਾਹੀਂ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਖੌਜਤ ਬਿਲਪਤ ਸ੍ਵਾਮੀ। ਮਨਹੁਁ ਮਹਾ ਬਿਰਹੀ ਅਤਿ ਕਾਮੀ ॥
ਪੂਰਨਕਾਮ ਰਾਮ ਸੁਖ ਰਾਸੀ। ਮਨੁਜ ਚਰਿਤ ਕਰ ਅਜ ਅਬਿਨਾਸੀ ॥
ਆਗੇ ਪਰਾ ਗੀਧਪਤਿ ਦੇਖਾ। ਸੁਮਿਰਤ ਰਾਮ ਚਰਨ ਜਿਨ੍ਹ ਰੇਖਾ ॥

ਦੋ. ਕਰ ਸਰੋਜ ਸਿਰ ਪਰਸੇਉ ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਰਧੁਬੀਰ ॥
ਨਿਰਖਿ ਰਾਮ ਛਬਿ ਧਾਮ ਮੁਖ ਬਿਗਤ ਭਈ ਸਬ ਪੀਰ ॥ ੩੦ ॥

ਤਬ ਕਹ ਗੀਧ ਬਚਨ ਧਰਿ ਧੀਰਾ । ਸੁਨਹੁ ਰਾਮ ਭਞ੍ਜਨ ਭਵ ਭੀਰਾ ॥
ਨਾਥ ਦਸਾਨਨ ਯਹ ਗਤਿ ਕੀਨ੍ਹੀ। ਤੇਹਿ ਖਲ ਜਨਕਸੁਤਾ ਹਰਿ ਲੀਨ੍ਹੀ ॥
ਲੈ ਦਚ੍ਛਿਨ ਦਿਸਿ ਗਯਉ ਗੋਸਾਈ। ਬਿਲਪਤਿ ਅਤਿ ਕੁਰਰੀ ਕੀ ਨਾਈ ॥
ਦਰਸ ਲਾਗੀ ਪ੍ਰਭੁ ਰਾਖੇਂਉਁ ਪ੍ਰਾਨਾ। ਚਲਨ ਚਹਤ ਅਬ ਕਪਾਨਿਧਾਨਾ ॥
ਰਾਮ ਕਹਾ ਤਨੁ ਰਾਖਹੁ ਤਾਤਾ। ਮੁਖ ਮੁਸਕਾਇ ਕਹੀ ਤੇਹਿਂ ਬਾਤਾ ॥
ਜਾ ਕਰ ਨਾਮ ਮਰਤ ਮੁਖ ਆਵਾ। ਅਧਮਉ ਮੁਕੁਤ ਹੋਈ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਗਾਵਾ ॥
ਸੋ ਮਮ ਲੋਚਨ ਗੋਚਰ ਆਗੇਂ। ਰਾਖੌਂ ਦੇਹ ਨਾਥ ਕੇਹਿ ਖਾਁਗੇਁ ॥
ਜਲ ਭਰਿ ਨਯਨ ਕਹਹਿਁ ਰਘੁਰਾਈ। ਤਾਤ ਕਰ੍ਮ ਨਿਜ ਤੇ ਗਤਿਂ ਪਾਈ ॥
ਪਰਹਿਤ ਬਸ ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਮਨ ਮਾਹੀਁ। ਤਿਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਜਗ ਦੁਰ੍ਲਭ ਕਛੁ ਨਾਹੀਁ ॥
ਤਨੁ ਤਜਿ ਤਾਤ ਜਾਹੁ ਮਮ ਧਾਮਾ। ਦੇਉਁ ਕਾਹ ਤੁਮ੍ਹ ਪੂਰਨਕਾਮਾ ॥

ਦੋ. ਸੀਤਾ ਹਰਨ ਤਾਤ ਜਨਿ ਕਹਹੁ ਪਿਤਾ ਸਨ ਜਾਇ ॥
ਜੌਁ ਮੈਁ ਰਾਮ ਤ ਕੁਲ ਸਹਿਤ ਕਹਿਹਿ ਦਸਾਨਨ ਆਇ ॥ ੩੧ ॥

ਗੀਧ ਦੇਹ ਤਜਿ ਧਰਿ ਹਰਿ ਰੁਪਾ। ਭੂਸ਼ਨ ਬਹੁ ਪਟ ਪੀਤ ਅਨੂਪਾ ॥
ਸ੍ਯਾਮ ਗਾਤ ਬਿਸਾਲ ਭੁਜ ਚਾਰੀ। ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਤ ਨਯਨ ਭਰਿ ਬਾਰੀ ॥

ਛਂ. ਜਯ ਰਾਮ ਰੂਪ ਅਨੂਪ ਨਿਰ੍ਗੁਨ ਸਗੁਨ ਗੁਨ ਪ੍ਰੇਰਕ ਸਹੀ।
ਦਸਸੀਸ ਬਾਹੁ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ ਖਣ੍ਡਨ ਚਣ੍ਡ ਸਰ ਮਣ੍ਡਨ ਮਹੀ ॥
ਪਾਥੋਦ ਗਾਤ ਸਰੋਜ ਮੁਖ ਰਾਜੀਵ ਆਯਤ ਲੋਚਨਂ।
ਨਿਤ ਨੌਮਿ ਰਾਮੁ ਕਪਾਲ ਬਾਹੁ ਬਿਸਾਲ ਭਵ ਭਯ ਮੋਚਨਂ ॥ ੧ ॥

ਬਲਮਪ੍ਰਮੇਯਮਨਾਦਿਮਜਮਬ੍ਯਕ੍ਤਮੇਕਮਗੋਚਰਂ।
ਗੋਬਿਨ੍ਦ ਗੋਪਰ ਦ੍ਵਨ੍ਦ੍ਵਹਰ ਬਿਗ੍ਯਾਨਘਨ ਧਰਨੀਧਰਂ ॥
ਜੇ ਰਾਮ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਜਪਨ੍ਤ ਸਨ੍ਤ ਅਨਨ੍ਤ ਜਨ ਮਨ ਰਞ੍ਜਨਂ।
ਨਿਤ ਨੌਮਿ ਰਾਮ ਅਕਾਮ ਪ੍ਰਿਯ ਕਾਮਾਦਿ ਖਲ ਦਲ ਗਞ੍ਜਨਂ ॥ ੨।

ਜੇਹਿ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਨਿਰਞ੍ਜਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਬ੍ਯਾਪਕ ਬਿਰਜ ਅਜ ਕਹਿ ਗਾਵਹੀਂ ॥
ਕਰਿ ਧ੍ਯਾਨ ਗ੍ਯਾਨ ਬਿਰਾਗ ਜੋਗ ਅਨੇਕ ਮੁਨਿ ਜੇਹਿ ਪਾਵਹੀਂ ॥
ਸੋ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰੁਨਾ ਕਨ੍ਦ ਸੋਭਾ ਬਨ੍ਦ ਅਗ ਜਗ ਮੋਹਈ।
ਮਮ ਹਦਯ ਪਙ੍ਕਜ ਭਙ੍ਗ ਅਙ੍ਗ ਅਨਙ੍ਗ ਬਹੁ ਛਬਿ ਸੋਹਈ ॥ ੩ ॥

ਜੋ ਅਗਮ ਸੁਗਮ ਸੁਭਾਵ ਨਿਰ੍ਮਲ ਅਸਮ ਸਮ ਸੀਤਲ ਸਦਾ।
ਪਸ੍ਯਨ੍ਤਿ ਜਂ ਜੋਗੀ ਜਤਨ ਕਰਿ ਕਰਤ ਮਨ ਗੋ ਬਸ ਸਦਾ ॥
ਸੋ ਰਾਮ ਰਮਾ ਨਿਵਾਸ ਸਨ੍ਤਤ ਦਾਸ ਬਸ ਤ੍ਰਿਭੁਵਨ ਧਨੀ।
ਮਮ ਉਰ ਬਸਉ ਸੋ ਸਮਨ ਸਂਸਤਿ ਜਾਸੁ ਕੀਰਤਿ ਪਾਵਨੀ ॥ ੪ ॥

ਦੋ. ਅਬਿਰਲ ਭਗਤਿ ਮਾਗਿ ਬਰ ਗੀਧ ਗਯਉ ਹਰਿਧਾਮ।
ਤੇਹਿ ਕੀ ਕ੍ਰਿਯਾ ਜਥੋਚਿਤ ਨਿਜ ਕਰ ਕੀਨ੍ਹੀ ਰਾਮ ॥ ੩੨ ॥

ਕੋਮਲ ਚਿਤ ਅਤਿ ਦੀਨਦਯਾਲਾ। ਕਾਰਨ ਬਿਨੁ ਰਘੁਨਾਥ ਕਪਾਲਾ ॥
ਗੀਧ ਅਧਮ ਖਗ ਆਮਿਸ਼ ਭੋਗੀ। ਗਤਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਜੋ ਜਾਚਤ ਜੋਗੀ ॥
ਸੁਨਹੁ ਉਮਾ ਤੇ ਲੋਗ ਅਭਾਗੀ। ਹਰਿ ਤਜਿ ਹੋਹਿਂ ਬਿਸ਼ਯ ਅਨੁਰਾਗੀ ॥
ਪੁਨਿ ਸੀਤਹਿ ਖੋਜਤ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ। ਚਲੇ ਬਿਲੋਕਤ ਬਨ ਬਹੁਤਾਈ ॥
ਸਙ੍ਕੁਲ ਲਤਾ ਬਿਟਪ ਘਨ ਕਾਨਨ। ਬਹੁ ਖਗ ਮਗ ਤਹਁ ਗਜ ਪਞ੍ਚਾਨਨ ॥
ਆਵਤ ਪਨ੍ਥ ਕਬਨ੍ਧ ਨਿਪਾਤਾ। ਤੇਹਿਂ ਸਬ ਕਹੀ ਸਾਪ ਕੈ ਬਾਤਾ ॥
ਦੁਰਬਾਸਾ ਮੋਹਿ ਦੀਨ੍ਹੀ ਸਾਪਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਪੇਖਿ ਮਿਟਾ ਸੋ ਪਾਪਾ ॥
ਸੁਨੁ ਗਨ੍ਧਰ੍ਬ ਕਹਉਁ ਮੈ ਤੋਹੀ। ਮੋਹਿ ਨ ਸੋਹਾਇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕੁਲ ਦ੍ਰੋਹੀ ॥

ਦੋ. ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚਨ ਕਪਟ ਤਜਿ ਜੋ ਕਰ ਭੂਸੁਰ ਸੇਵ।
ਮੋਹਿ ਸਮੇਤ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਸਿਵ ਬਸ ਤਾਕੇਂ ਸਬ ਦੇਵ ॥ ੩੩ ॥

ਸਾਪਤ ਤਾਡ़ਤ ਪਰੁਸ਼ ਕਹਨ੍ਤਾ। ਬਿਪ੍ਰ ਪੂਜ੍ਯ ਅਸ ਗਾਵਹਿਂ ਸਨ੍ਤਾ ॥
ਪੂਜਿਅ ਬਿਪ੍ਰ ਸੀਲ ਗੁਨ ਹੀਨਾ। ਸੂਦ੍ਰ ਨ ਗੁਨ ਗਨ ਗ੍ਯਾਨ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥
ਕਹਿ ਨਿਜ ਧਰ੍ਮ ਤਾਹਿ ਸਮੁਝਾਵਾ। ਨਿਜ ਪਦ ਪ੍ਰੀਤਿ ਦੇਖਿ ਮਨ ਭਾਵਾ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਚਰਨ ਕਮਲ ਸਿਰੁ ਨਾਈ। ਗਯਉ ਗਗਨ ਆਪਨਿ ਗਤਿ ਪਾਈ ॥
ਤਾਹਿ ਦੇਇ ਗਤਿ ਰਾਮ ਉਦਾਰਾ। ਸਬਰੀ ਕੇਂ ਆਸ਼੍ਰਮ ਪਗੁ ਧਾਰਾ ॥
ਸਬਰੀ ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਗਹਁ ਆਏ। ਮੁਨਿ ਕੇ ਬਚਨ ਸਮੁਝਿ ਜਿਯਁ ਭਾਏ ॥
ਸਰਸਿਜ ਲੋਚਨ ਬਾਹੁ ਬਿਸਾਲਾ। ਜਟਾ ਮੁਕੁਟ ਸਿਰ ਉਰ ਬਨਮਾਲਾ ॥
ਸ੍ਯਾਮ ਗੌਰ ਸੁਨ੍ਦਰ ਦੋਉ ਭਾਈ। ਸਬਰੀ ਪਰੀ ਚਰਨ ਲਪਟਾਈ ॥
ਪ੍ਰੇਮ ਮਗਨ ਮੁਖ ਬਚਨ ਨ ਆਵਾ। ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਪਦ ਸਰੋਜ ਸਿਰ ਨਾਵਾ ॥
ਸਾਦਰ ਜਲ ਲੈ ਚਰਨ ਪਖਾਰੇ। ਪੁਨਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ਆਸਨ ਬੈਠਾਰੇ ॥

ਦੋ. ਕਨ੍ਦ ਮੂਲ ਫਲ ਸੁਰਸ ਅਤਿ ਦਿਏ ਰਾਮ ਕਹੁਁ ਆਨਿ।
ਪ੍ਰੇਮ ਸਹਿਤ ਪ੍ਰਭੁ ਖਾਏ ਬਾਰਮ੍ਬਾਰ ਬਖਾਨਿ ॥ ੩੪ ॥

ਪਾਨਿ ਜੋਰਿ ਆਗੇਂ ਭਇ ਠਾਢ़ੀ। ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਤਿ ਬਾਢ़ੀ ॥
ਕੇਹਿ ਬਿਧਿ ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰੌ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ। ਅਧਮ ਜਾਤਿ ਮੈਂ ਜਡ़ਮਤਿ ਭਾਰੀ ॥
ਅਧਮ ਤੇ ਅਧਮ ਅਧਮ ਅਤਿ ਨਾਰੀ। ਤਿਨ੍ਹ ਮਹਁ ਮੈਂ ਮਤਿਮਨ੍ਦ ਅਘਾਰੀ ॥
ਕਹ ਰਘੁਪਤਿ ਸੁਨੁ ਭਾਮਿਨਿ ਬਾਤਾ। ਮਾਨਉਁ ਏਕ ਭਗਤਿ ਕਰ ਨਾਤਾ ॥
ਜਾਤਿ ਪਾਁਤਿ ਕੁਲ ਧਰ੍ਮ ਬਡ़ਾਈ। ਧਨ ਬਲ ਪਰਿਜਨ ਗੁਨ ਚਤੁਰਾਈ ॥
ਭਗਤਿ ਹੀਨ ਨਰ ਸੋਹਇ ਕੈਸਾ। ਬਿਨੁ ਜਲ ਬਾਰਿਦ ਦੇਖਿਅ ਜੈਸਾ ॥
ਨਵਧਾ ਭਗਤਿ ਕਹਉਁ ਤੋਹਿ ਪਾਹੀਂ। ਸਾਵਧਾਨ ਸੁਨੁ ਧਰੁ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਪ੍ਰਥਮ ਭਗਤਿ ਸਨ੍ਤਨ੍ਹ ਕਰ ਸਙ੍ਗਾ। ਦੂਸਰਿ ਰਤਿ ਮਮ ਕਥਾ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗਾ ॥

ਦੋ. ਗੁਰ ਪਦ ਪਙ੍ਕਜ ਸੇਵਾ ਤੀਸਰਿ ਭਗਤਿ ਅਮਾਨ।
ਚੌਥਿ ਭਗਤਿ ਮਮ ਗੁਨ ਗਨ ਕਰਇ ਕਪਟ ਤਜਿ ਗਾਨ ॥ ੩੫ ॥

ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਜਾਪ ਮਮ ਦਢ़ ਬਿਸ੍ਵਾਸਾ। ਪਞ੍ਚਮ ਭਜਨ ਸੋ ਬੇਦ ਪ੍ਰਕਾਸਾ ॥
ਛਠ ਦਮ ਸੀਲ ਬਿਰਤਿ ਬਹੁ ਕਰਮਾ। ਨਿਰਤ ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਸਜ੍ਜਨ ਧਰਮਾ ॥
ਸਾਤਵਁ ਸਮ ਮੋਹਿ ਮਯ ਜਗ ਦੇਖਾ। ਮੋਤੇਂ ਸਨ੍ਤ ਅਧਿਕ ਕਰਿ ਲੇਖਾ ॥
ਆਠਵਁ ਜਥਾਲਾਭ ਸਨ੍ਤੋਸ਼ਾ। ਸਪਨੇਹੁਁ ਨਹਿਂ ਦੇਖਇ ਪਰਦੋਸ਼ਾ ॥
ਨਵਮ ਸਰਲ ਸਬ ਸਨ ਛਲਹੀਨਾ। ਮਮ ਭਰੋਸ ਹਿਯਁ ਹਰਸ਼ ਨ ਦੀਨਾ ॥
ਨਵ ਮਹੁਁ ਏਕਉ ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਹੋਈ। ਨਾਰਿ ਪੁਰੁਸ਼ ਸਚਰਾਚਰ ਕੋਈ ॥
ਸੋਇ ਅਤਿਸਯ ਪ੍ਰਿਯ ਭਾਮਿਨਿ ਮੋਰੇ। ਸਕਲ ਪ੍ਰਕਾਰ ਭਗਤਿ ਦਢ़ ਤੋਰੇਂ ॥
ਜੋਗਿ ਬਨ੍ਦ ਦੁਰਲਭ ਗਤਿ ਜੋਈ। ਤੋ ਕਹੁਁ ਆਜੁ ਸੁਲਭ ਭਇ ਸੋਈ ॥
ਮਮ ਦਰਸਨ ਫਲ ਪਰਮ ਅਨੂਪਾ। ਜੀਵ ਪਾਵ ਨਿਜ ਸਹਜ ਸਰੂਪਾ ॥
ਜਨਕਸੁਤਾ ਕਇ ਸੁਧਿ ਭਾਮਿਨੀ। ਜਾਨਹਿ ਕਹੁ ਕਰਿਬਰਗਾਮਿਨੀ ॥
ਪਮ੍ਪਾ ਸਰਹਿ ਜਾਹੁ ਰਘੁਰਾਈ। ਤਹਁ ਹੋਇਹਿ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਮਿਤਾਈ ॥
ਸੋ ਸਬ ਕਹਿਹਿ ਦੇਵ ਰਘੁਬੀਰਾ। ਜਾਨਤਹੂਁ ਪੂਛਹੁ ਮਤਿਧੀਰਾ ॥
ਬਾਰ ਬਾਰ ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਸਿਰੁ ਨਾਈ। ਪ੍ਰੇਮ ਸਹਿਤ ਸਬ ਕਥਾ ਸੁਨਾਈ ॥

ਛਂ. ਕਹਿ ਕਥਾ ਸਕਲ ਬਿਲੋਕਿ ਹਰਿ ਮੁਖ ਹਦਯਁ ਪਦ ਪਙ੍ਕਜ ਧਰੇ।
ਤਜਿ ਜੋਗ ਪਾਵਕ ਦੇਹ ਹਰਿ ਪਦ ਲੀਨ ਭਇ ਜਹਁ ਨਹਿਂ ਫਿਰੇ ॥
ਨਰ ਬਿਬਿਧ ਕਰ੍ਮ ਅਧਰ੍ਮ ਬਹੁ ਮਤ ਸੋਕਪ੍ਰਦ ਸਬ ਤ੍ਯਾਗਹੂ।
ਬਿਸ੍ਵਾਸ ਕਰਿ ਕਹ ਦਾਸ ਤੁਲਸੀ ਰਾਮ ਪਦ ਅਨੁਰਾਗਹੂ ॥

ਦੋ. ਜਾਤਿ ਹੀਨ ਅਘ ਜਨ੍ਮ ਮਹਿ ਮੁਕ੍ਤ ਕੀਨ੍ਹਿ ਅਸਿ ਨਾਰਿ।
ਮਹਾਮਨ੍ਦ ਮਨ ਸੁਖ ਚਹਸਿ ਐਸੇ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਬਿਸਾਰਿ ॥ ੩੬ ॥

ਚਲੇ ਰਾਮ ਤ੍ਯਾਗਾ ਬਨ ਸੋਊ। ਅਤੁਲਿਤ ਬਲ ਨਰ ਕੇਹਰਿ ਦੋਊ ॥
ਬਿਰਹੀ ਇਵ ਪ੍ਰਭੁ ਕਰਤ ਬਿਸ਼ਾਦਾ। ਕਹਤ ਕਥਾ ਅਨੇਕ ਸਮ੍ਬਾਦਾ ॥
ਲਛਿਮਨ ਦੇਖੁ ਬਿਪਿਨ ਕਇ ਸੋਭਾ। ਦੇਖਤ ਕੇਹਿ ਕਰ ਮਨ ਨਹਿਂ ਛੋਭਾ ॥
ਨਾਰਿ ਸਹਿਤ ਸਬ ਖਗ ਮਗ ਬਨ੍ਦਾ। ਮਾਨਹੁਁ ਮੋਰਿ ਕਰਤ ਹਹਿਂ ਨਿਨ੍ਦਾ ॥
ਹਮਹਿ ਦੇਖਿ ਮਗ ਨਿਕਰ ਪਰਾਹੀਂ। ਮਗੀਂ ਕਹਹਿਂ ਤੁਮ੍ਹ ਕਹਁ ਭਯ ਨਾਹੀਂ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਆਨਨ੍ਦ ਕਰਹੁ ਮਗ ਜਾਏ। ਕਞ੍ਚਨ ਮਗ ਖੋਜਨ ਏ ਆਏ ॥
ਸਙ੍ਗ ਲਾਇ ਕਰਿਨੀਂ ਕਰਿ ਲੇਹੀਂ। ਮਾਨਹੁਁ ਮੋਹਿ ਸਿਖਾਵਨੁ ਦੇਹੀਂ ॥
ਸਾਸ੍ਤ੍ਰ ਸੁਚਿਨ੍ਤਿਤ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਦੇਖਿਅ। ਭੂਪ ਸੁਸੇਵਿਤ ਬਸ ਨਹਿਂ ਲੇਖਿਅ ॥
ਰਾਖਿਅ ਨਾਰਿ ਜਦਪਿ ਉਰ ਮਾਹੀਂ। ਜੁਬਤੀ ਸਾਸ੍ਤ੍ਰ ਨਪਤਿ ਬਸ ਨਾਹੀਂ ॥
ਦੇਖਹੁ ਤਾਤ ਬਸਨ੍ਤ ਸੁਹਾਵਾ। ਪ੍ਰਿਯਾ ਹੀਨ ਮੋਹਿ ਭਯ ਉਪਜਾਵਾ ॥

ਦੋ. ਬਿਰਹ ਬਿਕਲ ਬਲਹੀਨ ਮੋਹਿ ਜਾਨੇਸਿ ਨਿਪਟ ਅਕੇਲ।
ਸਹਿਤ ਬਿਪਿਨ ਮਧੁਕਰ ਖਗ ਮਦਨ ਕੀਨ੍ਹ ਬਗਮੇਲ ॥ ੩੭(ਕ) ॥

ਦੇਖਿ ਗਯਉ ਭ੍ਰਾਤਾ ਸਹਿਤ ਤਾਸੁ ਦੂਤ ਸੁਨਿ ਬਾਤ।
ਡੇਰਾ ਕੀਨ੍ਹੇਉ ਮਨਹੁਁ ਤਬ ਕਟਕੁ ਹਟਕਿ ਮਨਜਾਤ ॥ ੩੭(ਖ) ॥

ਬਿਟਪ ਬਿਸਾਲ ਲਤਾ ਅਰੁਝਾਨੀ। ਬਿਬਿਧ ਬਿਤਾਨ ਦਿਏ ਜਨੁ ਤਾਨੀ ॥
ਕਦਲਿ ਤਾਲ ਬਰ ਧੁਜਾ ਪਤਾਕਾ। ਦੈਖਿ ਨ ਮੋਹ ਧੀਰ ਮਨ ਜਾਕਾ ॥
ਬਿਬਿਧ ਭਾਁਤਿ ਫੂਲੇ ਤਰੁ ਨਾਨਾ। ਜਨੁ ਬਾਨੈਤ ਬਨੇ ਬਹੁ ਬਾਨਾ ॥
ਕਹੁਁ ਕਹੁਁ ਸੁਨ੍ਦਰ ਬਿਟਪ ਸੁਹਾਏ। ਜਨੁ ਭਟ ਬਿਲਗ ਬਿਲਗ ਹੋਇ ਛਾਏ ॥
ਕੂਜਤ ਪਿਕ ਮਾਨਹੁਁ ਗਜ ਮਾਤੇ। ਢੇਕ ਮਹੋਖ ਊਁਟ ਬਿਸਰਾਤੇ ॥
ਮੋਰ ਚਕੋਰ ਕੀਰ ਬਰ ਬਾਜੀ। ਪਾਰਾਵਤ ਮਰਾਲ ਸਬ ਤਾਜੀ ॥
ਤੀਤਿਰ ਲਾਵਕ ਪਦਚਰ ਜੂਥਾ। ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਇ ਮਨੋਜ ਬਰੁਥਾ ॥
ਰਥ ਗਿਰਿ ਸਿਲਾ ਦੁਨ੍ਦੁਭੀ ਝਰਨਾ। ਚਾਤਕ ਬਨ੍ਦੀ ਗੁਨ ਗਨ ਬਰਨਾ ॥
ਮਧੁਕਰ ਮੁਖਰ ਭੇਰਿ ਸਹਨਾਈ। ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਬਯਾਰਿ ਬਸੀਠੀਂ ਆਈ ॥
ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨੀ ਸੇਨ ਸਁਗ ਲੀਨ੍ਹੇਂ। ਬਿਚਰਤ ਸਬਹਿ ਚੁਨੌਤੀ ਦੀਨ੍ਹੇਂ ॥
ਲਛਿਮਨ ਦੇਖਤ ਕਾਮ ਅਨੀਕਾ। ਰਹਹਿਂ ਧੀਰ ਤਿਨ੍ਹ ਕੈ ਜਗ ਲੀਕਾ ॥
ਏਹਿ ਕੇਂ ਏਕ ਪਰਮ ਬਲ ਨਾਰੀ। ਤੇਹਿ ਤੇਂ ਉਬਰ ਸੁਭਟ ਸੋਇ ਭਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਤਾਤ ਤੀਨਿ ਅਤਿ ਪ੍ਰਬਲ ਖਲ ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਅਰੁ ਲੋਭ।
ਮੁਨਿ ਬਿਗ੍ਯਾਨ ਧਾਮ ਮਨ ਕਰਹਿਂ ਨਿਮਿਸ਼ ਮਹੁਁ ਛੋਭ ॥ ੩੮(ਕ) ॥

ਲੋਭ ਕੇਂ ਇਚ੍ਛਾ ਦਮ੍ਭ ਬਲ ਕਾਮ ਕੇਂ ਕੇਵਲ ਨਾਰਿ।
ਕ੍ਰੋਧ ਕੇ ਪਰੁਸ਼ ਬਚਨ ਬਲ ਮੁਨਿਬਰ ਕਹਹਿਂ ਬਿਚਾਰਿ ॥ ੩੮(ਖ) ॥

ਗੁਨਾਤੀਤ ਸਚਰਾਚਰ ਸ੍ਵਾਮੀ। ਰਾਮ ਉਮਾ ਸਬ ਅਨ੍ਤਰਜਾਮੀ ॥
ਕਾਮਿਨ੍ਹ ਕੈ ਦੀਨਤਾ ਦੇਖਾਈ। ਧੀਰਨ੍ਹ ਕੇਂ ਮਨ ਬਿਰਤਿ ਦਢ़ਾਈ ॥
ਕ੍ਰੋਧ ਮਨੋਜ ਲੋਭ ਮਦ ਮਾਯਾ। ਛੂਟਹਿਂ ਸਕਲ ਰਾਮ ਕੀਂ ਦਾਯਾ ॥
ਸੋ ਨਰ ਇਨ੍ਦ੍ਰਜਾਲ ਨਹਿਂ ਭੂਲਾ। ਜਾ ਪਰ ਹੋਇ ਸੋ ਨਟ ਅਨੁਕੂਲਾ ॥
ਉਮਾ ਕਹਉਁ ਮੈਂ ਅਨੁਭਵ ਅਪਨਾ। ਸਤ ਹਰਿ ਭਜਨੁ ਜਗਤ ਸਬ ਸਪਨਾ ॥
ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਗਏ ਸਰੋਬਰ ਤੀਰਾ। ਪਮ੍ਪਾ ਨਾਮ ਸੁਭਗ ਗਮ੍ਭੀਰਾ ॥
ਸਨ੍ਤ ਹਦਯ ਜਸ ਨਿਰ੍ਮਲ ਬਾਰੀ। ਬਾਁਧੇ ਘਾਟ ਮਨੋਹਰ ਚਾਰੀ ॥
ਜਹਁ ਤਹਁ ਪਿਅਹਿਂ ਬਿਬਿਧ ਮਗ ਨੀਰਾ। ਜਨੁ ਉਦਾਰ ਗਹ ਜਾਚਕ ਭੀਰਾ ॥

ਦੋ. ਪੁਰਇਨਿ ਸਬਨ ਓਟ ਜਲ ਬੇਗਿ ਨ ਪਾਇਅ ਮਰ੍ਮ।
ਮਾਯਾਛਨ੍ਨ ਨ ਦੇਖਿਐ ਜੈਸੇ ਨਿਰ੍ਗੁਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ॥ ੩੯(ਕ) ॥

ਸੁਖਿ ਮੀਨ ਸਬ ਏਕਰਸ ਅਤਿ ਅਗਾਧ ਜਲ ਮਾਹਿਂ।
ਜਥਾ ਧਰ੍ਮਸੀਲਨ੍ਹ ਕੇ ਦਿਨ ਸੁਖ ਸਞ੍ਜੁਤ ਜਾਹਿਂ ॥ ੩੯(ਖ) ॥

ਬਿਕਸੇ ਸਰਸਿਜ ਨਾਨਾ ਰਙ੍ਗਾ। ਮਧੁਰ ਮੁਖਰ ਗੁਞ੍ਜਤ ਬਹੁ ਭਙ੍ਗਾ ॥
ਬੋਲਤ ਜਲਕੁਕ੍ਕੁਟ ਕਲਹਂਸਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਬਿਲੋਕਿ ਜਨੁ ਕਰਤ ਪ੍ਰਸਂਸਾ ॥
ਚਕ੍ਰਵਾਕ ਬਕ ਖਗ ਸਮੁਦਾਈ। ਦੇਖਤ ਬਨਇ ਬਰਨਿ ਨਹਿਂ ਜਾਈ ॥
ਸੁਨ੍ਦਰ ਖਗ ਗਨ ਗਿਰਾ ਸੁਹਾਈ। ਜਾਤ ਪਥਿਕ ਜਨੁ ਲੇਤ ਬੋਲਾਈ ॥
ਤਾਲ ਸਮੀਪ ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਗਹ ਛਾਏ। ਚਹੁ ਦਿਸਿ ਕਾਨਨ ਬਿਟਪ ਸੁਹਾਏ ॥
ਚਮ੍ਪਕ ਬਕੁਲ ਕਦਮ੍ਬ ਤਮਾਲਾ। ਪਾਟਲ ਪਨਸ ਪਰਾਸ ਰਸਾਲਾ ॥
ਨਵ ਪਲ੍ਲਵ ਕੁਸੁਮਿਤ ਤਰੁ ਨਾਨਾ। ਚਞ੍ਚਰੀਕ ਪਟਲੀ ਕਰ ਗਾਨਾ ॥
ਸੀਤਲ ਮਨ੍ਦ ਸੁਗਨ੍ਧ ਸੁਭਾਊ। ਸਨ੍ਤਤ ਬਹਇ ਮਨੋਹਰ ਬਾਊ ॥
ਕੁਹੂ ਕੁਹੂ ਕੋਕਿਲ ਧੁਨਿ ਕਰਹੀਂ। ਸੁਨਿ ਰਵ ਸਰਸ ਧ੍ਯਾਨ ਮੁਨਿ ਟਰਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਫਲ ਭਾਰਨ ਨਮਿ ਬਿਟਪ ਸਬ ਰਹੇ ਭੂਮਿ ਨਿਅਰਾਇ।
ਪਰ ਉਪਕਾਰੀ ਪੁਰੁਸ਼ ਜਿਮਿ ਨਵਹਿਂ ਸੁਸਮ੍ਪਤਿ ਪਾਇ ॥ ੪੦ ॥

ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਅਤਿ ਰੁਚਿਰ ਤਲਾਵਾ। ਮਜ੍ਜਨੁ ਕੀਨ੍ਹ ਪਰਮ ਸੁਖ ਪਾਵਾ ॥
ਦੇਖੀ ਸੁਨ੍ਦਰ ਤਰੁਬਰ ਛਾਯਾ। ਬੈਠੇ ਅਨੁਜ ਸਹਿਤ ਰਘੁਰਾਯਾ ॥
ਤਹਁ ਪੁਨਿ ਸਕਲ ਦੇਵ ਮੁਨਿ ਆਏ। ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਿ ਨਿਜ ਧਾਮ ਸਿਧਾਏ ॥
ਬੈਠੇ ਪਰਮ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਕਪਾਲਾ। ਕਹਤ ਅਨੁਜ ਸਨ ਕਥਾ ਰਸਾਲਾ ॥
ਬਿਰਹਵਨ੍ਤ ਭਗਵਨ੍ਤਹਿ ਦੇਖੀ। ਨਾਰਦ ਮਨ ਭਾ ਸੋਚ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਮੋਰ ਸਾਪ ਕਰਿ ਅਙ੍ਗੀਕਾਰਾ। ਸਹਤ ਰਾਮ ਨਾਨਾ ਦੁਖ ਭਾਰਾ ॥
ਐਸੇ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਬਿਲੋਕਉਁ ਜਾਈ। ਪੁਨਿ ਨ ਬਨਿਹਿ ਅਸ ਅਵਸਰੁ ਆਈ ॥
ਯਹ ਬਿਚਾਰਿ ਨਾਰਦ ਕਰ ਬੀਨਾ। ਗਏ ਜਹਾਁ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਖ ਆਸੀਨਾ ॥
ਗਾਵਤ ਰਾਮ ਚਰਿਤ ਮਦੁ ਬਾਨੀ। ਪ੍ਰੇਮ ਸਹਿਤ ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ ਬਖਾਨੀ ॥
ਕਰਤ ਦਣ੍ਡਵਤ ਲਿਏ ਉਠਾਈ। ਰਾਖੇ ਬਹੁਤ ਬਾਰ ਉਰ ਲਾਈ ॥
ਸ੍ਵਾਗਤ ਪੂਁਛਿ ਨਿਕਟ ਬੈਠਾਰੇ। ਲਛਿਮਨ ਸਾਦਰ ਚਰਨ ਪਖਾਰੇ ॥

ਦੋ. ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਬਿਨਤੀ ਕਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਜਿਯਁ ਜਾਨਿ।
ਨਾਰਦ ਬੋਲੇ ਬਚਨ ਤਬ ਜੋਰਿ ਸਰੋਰੁਹ ਪਾਨਿ ॥ ੪੧ ॥

ਸੁਨਹੁ ਉਦਾਰ ਸਹਜ ਰਘੁਨਾਯਕ। ਸੁਨ੍ਦਰ ਅਗਮ ਸੁਗਮ ਬਰ ਦਾਯਕ ॥
ਦੇਹੁ ਏਕ ਬਰ ਮਾਗਉਁ ਸ੍ਵਾਮੀ। ਜਦ੍ਯਪਿ ਜਾਨਤ ਅਨ੍ਤਰਜਾਮੀ ॥
ਜਾਨਹੁ ਮੁਨਿ ਤੁਮ੍ਹ ਮੋਰ ਸੁਭਾਊ। ਜਨ ਸਨ ਕਬਹੁਁ ਕਿ ਕਰਉਁ ਦੁਰਾਊ ॥
ਕਵਨ ਬਸ੍ਤੁ ਅਸਿ ਪ੍ਰਿਯ ਮੋਹਿ ਲਾਗੀ। ਜੋ ਮੁਨਿਬਰ ਨ ਸਕਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਮਾਗੀ ॥
ਜਨ ਕਹੁਁ ਕਛੁ ਅਦੇਯ ਨਹਿਂ ਮੋਰੇਂ। ਅਸ ਬਿਸ੍ਵਾਸ ਤਜਹੁ ਜਨਿ ਭੋਰੇਂ ॥
ਤਬ ਨਾਰਦ ਬੋਲੇ ਹਰਸ਼ਾਈ । ਅਸ ਬਰ ਮਾਗਉਁ ਕਰਉਁ ਢਿਠਾਈ ॥
ਜਦ੍ਯਪਿ ਪ੍ਰਭੁ ਕੇ ਨਾਮ ਅਨੇਕਾ। ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਕਹ ਅਧਿਕ ਏਕ ਤੇਂ ਏਕਾ ॥
ਰਾਮ ਸਕਲ ਨਾਮਨ੍ਹ ਤੇ ਅਧਿਕਾ। ਹੋਉ ਨਾਥ ਅਘ ਖਗ ਗਨ ਬਧਿਕਾ ॥

ਦੋ. ਰਾਕਾ ਰਜਨੀ ਭਗਤਿ ਤਵ ਰਾਮ ਨਾਮ ਸੋਇ ਸੋਮ।
ਅਪਰ ਨਾਮ ਉਡਗਨ ਬਿਮਲ ਬਸੁਹੁਁ ਭਗਤ ਉਰ ਬ੍ਯੋਮ ॥ ੪੨(ਕ) ॥

ਏਵਮਸ੍ਤੁ ਮੁਨਿ ਸਨ ਕਹੇਉ ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਰਘੁਨਾਥ।
ਤਬ ਨਾਰਦ ਮਨ ਹਰਸ਼ ਅਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਨਾਯਉ ਮਾਥ ॥ ੪੨(ਖ) ॥

ਅਤਿ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਰਘੁਨਾਥਹਿ ਜਾਨੀ। ਪੁਨਿ ਨਾਰਦ ਬੋਲੇ ਮਦੁ ਬਾਨੀ ॥
ਰਾਮ ਜਬਹਿਂ ਪ੍ਰੇਰੇਉ ਨਿਜ ਮਾਯਾ। ਮੋਹੇਹੁ ਮੋਹਿ ਸੁਨਹੁ ਰਘੁਰਾਯਾ ॥
ਤਬ ਬਿਬਾਹ ਮੈਂ ਚਾਹਉਁ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਕੇਹਿ ਕਾਰਨ ਕਰੈ ਨ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਸੁਨੁ ਮੁਨਿ ਤੋਹਿ ਕਹਉਁ ਸਹਰੋਸਾ। ਭਜਹਿਂ ਜੇ ਮੋਹਿ ਤਜਿ ਸਕਲ ਭਰੋਸਾ ॥
ਕਰਉਁ ਸਦਾ ਤਿਨ੍ਹ ਕੈ ਰਖਵਾਰੀ। ਜਿਮਿ ਬਾਲਕ ਰਾਖਇ ਮਹਤਾਰੀ ॥
ਗਹ ਸਿਸੁ ਬਚ੍ਛ ਅਨਲ ਅਹਿ ਧਾਈ। ਤਹਁ ਰਾਖਇ ਜਨਨੀ ਅਰਗਾਈ ॥
ਪ੍ਰੌਢ़ ਭਏਁ ਤੇਹਿ ਸੁਤ ਪਰ ਮਾਤਾ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰਇ ਨਹਿਂ ਪਾਛਿਲਿ ਬਾਤਾ ॥
ਮੋਰੇ ਪ੍ਰੌਢ़ ਤਨਯ ਸਮ ਗ੍ਯਾਨੀ। ਬਾਲਕ ਸੁਤ ਸਮ ਦਾਸ ਅਮਾਨੀ ॥
ਜਨਹਿ ਮੋਰ ਬਲ ਨਿਜ ਬਲ ਤਾਹੀ। ਦੁਹੁ ਕਹਁ ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਰਿਪੁ ਆਹੀ ॥
ਯਹ ਬਿਚਾਰਿ ਪਣ੍ਡਿਤ ਮੋਹਿ ਭਜਹੀਂ। ਪਾਏਹੁਁ ਗ੍ਯਾਨ ਭਗਤਿ ਨਹਿਂ ਤਜਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਲੋਭਾਦਿ ਮਦ ਪ੍ਰਬਲ ਮੋਹ ਕੈ ਧਾਰਿ।
ਤਿਨ੍ਹ ਮਹਁ ਅਤਿ ਦਾਰੁਨ ਦੁਖਦ ਮਾਯਾਰੂਪੀ ਨਾਰਿ ॥ ੪੩ ॥

ਸੁਨਿ ਮੁਨਿ ਕਹ ਪੁਰਾਨ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਸਨ੍ਤਾ। ਮੋਹ ਬਿਪਿਨ ਕਹੁਁ ਨਾਰਿ ਬਸਨ੍ਤਾ ॥
ਜਪ ਤਪ ਨੇਮ ਜਲਾਸ਼੍ਰਯ ਝਾਰੀ। ਹੋਇ ਗ੍ਰੀਸ਼ਮ ਸੋਸ਼ਇ ਸਬ ਨਾਰੀ ॥
ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਮਦ ਮਤ੍ਸਰ ਭੇਕਾ। ਇਨ੍ਹਹਿ ਹਰਸ਼ਪ੍ਰਦ ਬਰਸ਼ਾ ਏਕਾ ॥
ਦੁਰ੍ਬਾਸਨਾ ਕੁਮੁਦ ਸਮੁਦਾਈ। ਤਿਨ੍ਹ ਕਹਁ ਸਰਦ ਸਦਾ ਸੁਖਦਾਈ ॥
ਧਰ੍ਮ ਸਕਲ ਸਰਸੀਰੁਹ ਬਨ੍ਦਾ। ਹੋਇ ਹਿਮ ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਦਹਇ ਸੁਖ ਮਨ੍ਦਾ ॥
ਪੁਨਿ ਮਮਤਾ ਜਵਾਸ ਬਹੁਤਾਈ। ਪਲੁਹਇ ਨਾਰਿ ਸਿਸਿਰ ਰਿਤੁ ਪਾਈ ॥
ਪਾਪ ਉਲੂਕ ਨਿਕਰ ਸੁਖਕਾਰੀ। ਨਾਰਿ ਨਿਬਿਡ़ ਰਜਨੀ ਅਁਧਿਆਰੀ ॥
ਬੁਧਿ ਬਲ ਸੀਲ ਸਤ੍ਯ ਸਬ ਮੀਨਾ। ਬਨਸੀ ਸਮ ਤ੍ਰਿਯ ਕਹਹਿਂ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥

ਦੋ. ਅਵਗੁਨ ਮੂਲ ਸੂਲਪ੍ਰਦ ਪ੍ਰਮਦਾ ਸਬ ਦੁਖ ਖਾਨਿ।
ਤਾਤੇ ਕੀਨ੍ਹ ਨਿਵਾਰਨ ਮੁਨਿ ਮੈਂ ਯਹ ਜਿਯਁ ਜਾਨਿ ॥ ੪੪ ॥

ਸੁਨਿ ਰਘੁਪਤਿ ਕੇ ਬਚਨ ਸੁਹਾਏ। ਮੁਨਿ ਤਨ ਪੁਲਕ ਨਯਨ ਭਰਿ ਆਏ ॥
ਕਹਹੁ ਕਵਨ ਪ੍ਰਭੁ ਕੈ ਅਸਿ ਰੀਤੀ। ਸੇਵਕ ਪਰ ਮਮਤਾ ਅਰੁ ਪ੍ਰੀਤੀ ॥
ਜੇ ਨ ਭਜਹਿਂ ਅਸ ਪ੍ਰਭੁ ਭ੍ਰਮ ਤ੍ਯਾਗੀ। ਗ੍ਯਾਨ ਰਙ੍ਕ ਨਰ ਮਨ੍ਦ ਅਭਾਗੀ ॥
ਪੁਨਿ ਸਾਦਰ ਬੋਲੇ ਮੁਨਿ ਨਾਰਦ। ਸੁਨਹੁ ਰਾਮ ਬਿਗ੍ਯਾਨ ਬਿਸਾਰਦ ॥
ਸਨ੍ਤਨ੍ਹ ਕੇ ਲਚ੍ਛਨ ਰਘੁਬੀਰਾ। ਕਹਹੁ ਨਾਥ ਭਵ ਭਞ੍ਜਨ ਭੀਰਾ ॥
ਸੁਨੁ ਮੁਨਿ ਸਨ੍ਤਨ੍ਹ ਕੇ ਗੁਨ ਕਹਊਁ। ਜਿਨ੍ਹ ਤੇ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹ ਕੇਂ ਬਸ ਰਹਊਁ ॥
ਸ਼ਟ ਬਿਕਾਰ ਜਿਤ ਅਨਘ ਅਕਾਮਾ। ਅਚਲ ਅਕਿਞ੍ਚਨ ਸੁਚਿ ਸੁਖਧਾਮਾ ॥
ਅਮਿਤਬੋਧ ਅਨੀਹ ਮਿਤਭੋਗੀ। ਸਤ੍ਯਸਾਰ ਕਬਿ ਕੋਬਿਦ ਜੋਗੀ ॥
ਸਾਵਧਾਨ ਮਾਨਦ ਮਦਹੀਨਾ। ਧੀਰ ਧਰ੍ਮ ਗਤਿ ਪਰਮ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥

ਦੋ. ਗੁਨਾਗਾਰ ਸਂਸਾਰ ਦੁਖ ਰਹਿਤ ਬਿਗਤ ਸਨ੍ਦੇਹ ॥
ਤਜਿ ਮਮ ਚਰਨ ਸਰੋਜ ਪ੍ਰਿਯ ਤਿਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਦੇਹ ਨ ਗੇਹ ॥ ੪੫ ॥

ਨਿਜ ਗੁਨ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਨਤ ਸਕੁਚਾਹੀਂ। ਪਰ ਗੁਨ ਸੁਨਤ ਅਧਿਕ ਹਰਸ਼ਾਹੀਂ ॥
ਸਮ ਸੀਤਲ ਨਹਿਂ ਤ੍ਯਾਗਹਿਂ ਨੀਤੀ। ਸਰਲ ਸੁਭਾਉ ਸਬਹਿਂ ਸਨ ਪ੍ਰੀਤੀ ॥
ਜਪ ਤਪ ਬ੍ਰਤ ਦਮ ਸਞ੍ਜਮ ਨੇਮਾ। ਗੁਰੁ ਗੋਬਿਨ੍ਦ ਬਿਪ੍ਰ ਪਦ ਪ੍ਰੇਮਾ ॥
ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾ ਛਮਾ ਮਯਤ੍ਰੀ ਦਾਯਾ। ਮੁਦਿਤਾ ਮਮ ਪਦ ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਮਾਯਾ ॥
ਬਿਰਤਿ ਬਿਬੇਕ ਬਿਨਯ ਬਿਗ੍ਯਾਨਾ। ਬੋਧ ਜਥਾਰਥ ਬੇਦ ਪੁਰਾਨਾ ॥
ਦਮ੍ਭ ਮਾਨ ਮਦ ਕਰਹਿਂ ਨ ਕਾਊ। ਭੂਲਿ ਨ ਦੇਹਿਂ ਕੁਮਾਰਗ ਪਾਊ ॥
ਗਾਵਹਿਂ ਸੁਨਹਿਂ ਸਦਾ ਮਮ ਲੀਲਾ। ਹੇਤੁ ਰਹਿਤ ਪਰਹਿਤ ਰਤ ਸੀਲਾ ॥
ਮੁਨਿ ਸੁਨੁ ਸਾਧੁਨ੍ਹ ਕੇ ਗੁਨ ਜੇਤੇ। ਕਹਿ ਨ ਸਕਹਿਂ ਸਾਰਦ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਤੇਤੇ ॥

ਛਂ. ਕਹਿ ਸਕ ਨ ਸਾਰਦ ਸੇਸ਼ ਨਾਰਦ ਸੁਨਤ ਪਦ ਪਙ੍ਕਜ ਗਹੇ।
ਅਸ ਦੀਨਬਨ੍ਧੁ ਕਪਾਲ ਅਪਨੇ ਭਗਤ ਗੁਨ ਨਿਜ ਮੁਖ ਕਹੇ ॥
ਸਿਰੁ ਨਾਹ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰ ਚਰਨਨ੍ਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪੁਰ ਨਾਰਦ ਗਏ ॥
ਤੇ ਧਨ੍ਯ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਆਸ ਬਿਹਾਇ ਜੇ ਹਰਿ ਰਁਗ ਰਁਏ ॥

ਦੋ. ਰਾਵਨਾਰਿ ਜਸੁ ਪਾਵਨ ਗਾਵਹਿਂ ਸੁਨਹਿਂ ਜੇ ਲੋਗ।
ਰਾਮ ਭਗਤਿ ਦਢ़ ਪਾਵਹਿਂ ਬਿਨੁ ਬਿਰਾਗ ਜਪ ਜੋਗ ॥ ੪੬(ਕ) ॥

ਦੀਪ ਸਿਖਾ ਸਮ ਜੁਬਤਿ ਤਨ ਮਨ ਜਨਿ ਹੋਸਿ ਪਤਙ੍ਗ।
ਭਜਹਿ ਰਾਮ ਤਜਿ ਕਾਮ ਮਦ ਕਰਹਿ ਸਦਾ ਸਤਸਙ੍ਗ ॥ ੪੬(ਖ) ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਬਾਈਸਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ

ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀਮਦ੍ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸੇ ਸਕਲਕਲਿਕਲੁਸ਼ਵਿਧ੍ਵਂਸਨੇ
ਤਤੀਯਃ ਸੋਪਾਨਃ ਸਮਾਪ੍ਤਃ।
(ਅਰਣ੍ਯਕਾਣ੍ਡ ਸਮਾਪ੍ਤ)