ਲਙ੍ਕਾਕਾਣ੍ਡ | Lanka Kand in Gurmukhi

ਸ਼੍ਰੀ ਗਣੇਸ਼ਾਯ ਨਮਃ
ਸ਼੍ਰੀ ਜਾਨਕੀਵਲ੍ਲਭੋ ਵਿਜਯਤੇ
ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸ
ਸ਼ਸ਼੍ਠ ਸੋਪਾਨ
(ਲਙ੍ਕਾਕਾਣ੍ਡ)

ਸ਼੍ਲੋਕ
ਰਾਮਂ ਕਾਮਾਰਿਸੇਵ੍ਯਂ ਭਵਭਯਹਰਣਂ ਕਾਲਮਤ੍ਤੇਭਸਿਂਹਂ
ਯੋਗੀਨ੍ਦ੍ਰਂ ਜ੍ਞਾਨਗਮ੍ਯਂ ਗੁਣਨਿਧਿਮਜਿਤਂ ਨਿਰ੍ਗੁਣਂ ਨਿਰ੍ਵਿਕਾਰਮ੍।
ਮਾਯਾਤੀਤਂ ਸੁਰੇਸ਼ਂ ਖਲਵਧਨਿਰਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਨ੍ਦੈਕਦੇਵਂ
ਵਨ੍ਦੇ ਕਨ੍ਦਾਵਦਾਤਂ ਸਰਸਿਜਨਯਨਂ ਦੇਵਮੁਰ੍ਵੀਸ਼ਰੂਪਮ੍ ॥ ੧ ॥

ਸ਼ਙ੍ਖੇਨ੍ਦ੍ਵਾਭਮਤੀਵਸੁਨ੍ਦਰਤਨੁਂ ਸ਼ਾਰ੍ਦੂਲਚਰ੍ਮਾਮ੍ਬਰਂ
ਕਾਲਵ੍ਯਾਲਕਰਾਲਭੂਸ਼ਣਧਰਂ ਗਙ੍ਗਾਸ਼ਸ਼ਾਙ੍ਕਪ੍ਰਿਯਮ੍।
ਕਾਸ਼ੀਸ਼ਂ ਕਲਿਕਲ੍ਮਸ਼ੌਘਸ਼ਮਨਂ ਕਲ੍ਯਾਣਕਲ੍ਪਦ੍ਰੁਮਂ
ਨੌਮੀਡ੍ਯਂ ਗਿਰਿਜਾਪਤਿਂ ਗੁਣਨਿਧਿਂ ਕਨ੍ਦਰ੍ਪਹਂ ਸ਼ਙ੍ਕਰਮ੍ ॥ ੨ ॥

ਯੋ ਦਦਾਤਿ ਸਤਾਂ ਸ਼ਮ੍ਭੁਃ ਕੈਵਲ੍ਯਮਪਿ ਦੁਰ੍ਲਭਮ੍।
ਖਲਾਨਾਂ ਦਣ੍ਡਕਦ੍ਯੋऽਸੌ ਸ਼ਙ੍ਕਰਃ ਸ਼ਂ ਤਨੋਤੁ ਮੇ ॥ ੩ ॥

ਦੋ. ਲਵ ਨਿਮੇਸ਼ ਪਰਮਾਨੁ ਜੁਗ ਬਰਸ਼ ਕਲਪ ਸਰ ਚਣ੍ਡ।
ਭਜਸਿ ਨ ਮਨ ਤੇਹਿ ਰਾਮ ਕੋ ਕਾਲੁ ਜਾਸੁ ਕੋਦਣ੍ਡ ॥

ਸੋ. ਸਿਨ੍ਧੁ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਰਾਮ ਸਚਿਵ ਬੋਲਿ ਪ੍ਰਭੁ ਅਸ ਕਹੇਉ।
ਅਬ ਬਿਲਮ੍ਬੁ ਕੇਹਿ ਕਾਮ ਕਰਹੁ ਸੇਤੁ ਉਤਰੈ ਕਟਕੁ ॥
ਸੁਨਹੁ ਭਾਨੁਕੁਲ ਕੇਤੁ ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਕਰ ਜੋਰਿ ਕਹ।
ਨਾਥ ਨਾਮ ਤਵ ਸੇਤੁ ਨਰ ਚਢ़ਿ ਭਵ ਸਾਗਰ ਤਰਿਹਿਂ ॥
ਯਹ ਲਘੁ ਜਲਧਿ ਤਰਤ ਕਤਿ ਬਾਰਾ। ਅਸ ਸੁਨਿ ਪੁਨਿ ਕਹ ਪਵਨਕੁਮਾਰਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਡ़ਵਾਨਲ ਭਾਰੀ। ਸੋਸ਼ੇਉ ਪ੍ਰਥਮ ਪਯੋਨਿਧਿ ਬਾਰੀ ॥
ਤਬ ਰਿਪੁ ਨਾਰੀ ਰੁਦਨ ਜਲ ਧਾਰਾ। ਭਰੇਉ ਬਹੋਰਿ ਭਯਉ ਤੇਹਿਂ ਖਾਰਾ ॥
ਸੁਨਿ ਅਤਿ ਉਕੁਤਿ ਪਵਨਸੁਤ ਕੇਰੀ। ਹਰਸ਼ੇ ਕਪਿ ਰਘੁਪਤਿ ਤਨ ਹੇਰੀ ॥
ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਬੋਲੇ ਦੋਉ ਭਾਈ। ਨਲ ਨੀਲਹਿ ਸਬ ਕਥਾ ਸੁਨਾਈ ॥
ਰਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੁਮਿਰਿ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਕਰਹੁ ਸੇਤੁ ਪ੍ਰਯਾਸ ਕਛੁ ਨਾਹੀਂ ॥
ਬੋਲਿ ਲਿਏ ਕਪਿ ਨਿਕਰ ਬਹੋਰੀ। ਸਕਲ ਸੁਨਹੁ ਬਿਨਤੀ ਕਛੁ ਮੋਰੀ ॥
ਰਾਮ ਚਰਨ ਪਙ੍ਕਜ ਉਰ ਧਰਹੂ। ਕੌਤੁਕ ਏਕ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਕਰਹੂ ॥
ਧਾਵਹੁ ਮਰ੍ਕਟ ਬਿਕਟ ਬਰੂਥਾ। ਆਨਹੁ ਬਿਟਪ ਗਿਰਿਨ੍ਹ ਕੇ ਜੂਥਾ ॥
ਸੁਨਿ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਚਲੇ ਕਰਿ ਹੂਹਾ। ਜਯ ਰਘੁਬੀਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਮੂਹਾ ॥

ਦੋ. ਅਤਿ ਉਤਙ੍ਗ ਗਿਰਿ ਪਾਦਪ ਲੀਲਹਿਂ ਲੇਹਿਂ ਉਠਾਇ।
ਆਨਿ ਦੇਹਿਂ ਨਲ ਨੀਲਹਿ ਰਚਹਿਂ ਤੇ ਸੇਤੁ ਬਨਾਇ ॥ ੧ ॥

ਸੈਲ ਬਿਸਾਲ ਆਨਿ ਕਪਿ ਦੇਹੀਂ। ਕਨ੍ਦੁਕ ਇਵ ਨਲ ਨੀਲ ਤੇ ਲੇਹੀਂ ॥
ਦੇਖਿ ਸੇਤੁ ਅਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ਰਚਨਾ। ਬਿਹਸਿ ਕਪਾਨਿਧਿ ਬੋਲੇ ਬਚਨਾ ॥
ਪਰਮ ਰਮ੍ਯ ਉਤ੍ਤਮ ਯਹ ਧਰਨੀ। ਮਹਿਮਾ ਅਮਿਤ ਜਾਇ ਨਹਿਂ ਬਰਨੀ ॥
ਕਰਿਹਉਁ ਇਹਾਁ ਸਮ੍ਭੁ ਥਾਪਨਾ। ਮੋਰੇ ਹਦਯਁ ਪਰਮ ਕਲਪਨਾ ॥
ਸੁਨਿ ਕਪੀਸ ਬਹੁ ਦੂਤ ਪਠਾਏ। ਮੁਨਿਬਰ ਸਕਲ ਬੋਲਿ ਲੈ ਆਏ ॥
ਲਿਙ੍ਗ ਥਾਪਿ ਬਿਧਿਵਤ ਕਰਿ ਪੂਜਾ। ਸਿਵ ਸਮਾਨ ਪ੍ਰਿਯ ਮੋਹਿ ਨ ਦੂਜਾ ॥
ਸਿਵ ਦ੍ਰੋਹੀ ਮਮ ਭਗਤ ਕਹਾਵਾ। ਸੋ ਨਰ ਸਪਨੇਹੁਁ ਮੋਹਿ ਨ ਪਾਵਾ ॥
ਸਙ੍ਕਰ ਬਿਮੁਖ ਭਗਤਿ ਚਹ ਮੋਰੀ। ਸੋ ਨਾਰਕੀ ਮੂਢ़ ਮਤਿ ਥੋਰੀ ॥

ਦੋ. ਸਙ੍ਕਰ ਪ੍ਰਿਯ ਮਮ ਦ੍ਰੋਹੀ ਸਿਵ ਦ੍ਰੋਹੀ ਮਮ ਦਾਸ।
ਤੇ ਨਰ ਕਰਹਿ ਕਲਪ ਭਰਿ ਧੋਰ ਨਰਕ ਮਹੁਁ ਬਾਸ ॥ ੨ ॥

ਜੇ ਰਾਮੇਸ੍ਵਰ ਦਰਸਨੁ ਕਰਿਹਹਿਂ। ਤੇ ਤਨੁ ਤਜਿ ਮਮ ਲੋਕ ਸਿਧਰਿਹਹਿਂ ॥
ਜੋ ਗਙ੍ਗਾਜਲੁ ਆਨਿ ਚਢ़ਾਇਹਿ। ਸੋ ਸਾਜੁਜ੍ਯ ਮੁਕ੍ਤਿ ਨਰ ਪਾਇਹਿ ॥
ਹੋਇ ਅਕਾਮ ਜੋ ਛਲ ਤਜਿ ਸੇਇਹਿ। ਭਗਤਿ ਮੋਰਿ ਤੇਹਿ ਸਙ੍ਕਰ ਦੇਇਹਿ ॥
ਮਮ ਕਤ ਸੇਤੁ ਜੋ ਦਰਸਨੁ ਕਰਿਹੀ। ਸੋ ਬਿਨੁ ਸ਼੍ਰਮ ਭਵਸਾਗਰ ਤਰਿਹੀ ॥
ਰਾਮ ਬਚਨ ਸਬ ਕੇ ਜਿਯ ਭਾਏ। ਮੁਨਿਬਰ ਨਿਜ ਨਿਜ ਆਸ਼੍ਰਮ ਆਏ ॥
ਗਿਰਿਜਾ ਰਘੁਪਤਿ ਕੈ ਯਹ ਰੀਤੀ। ਸਨ੍ਤਤ ਕਰਹਿਂ ਪ੍ਰਨਤ ਪਰ ਪ੍ਰੀਤੀ ॥
ਬਾਁਧਾ ਸੇਤੁ ਨੀਲ ਨਲ ਨਾਗਰ। ਰਾਮ ਕਪਾਁ ਜਸੁ ਭਯਉ ਉਜਾਗਰ ॥
ਬੂਡ़ਹਿਂ ਆਨਹਿ ਬੋਰਹਿਂ ਜੇਈ। ਭਏ ਉਪਲ ਬੋਹਿਤ ਸਮ ਤੇਈ ॥
ਮਹਿਮਾ ਯਹ ਨ ਜਲਧਿ ਕਇ ਬਰਨੀ। ਪਾਹਨ ਗੁਨ ਨ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕਇ ਕਰਨੀ ॥
ਦੋ੦=ਸ਼੍ਰੀ ਰਘੁਬੀਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੇ ਸਿਨ੍ਧੁ ਤਰੇ ਪਾਸ਼ਾਨ।

ਤੇ ਮਤਿਮਨ੍ਦ ਜੇ ਰਾਮ ਤਜਿ ਭਜਹਿਂ ਜਾਇ ਪ੍ਰਭੁ ਆਨ ॥ ੩ ॥

ਬਾਁਧਿ ਸੇਤੁ ਅਤਿ ਸੁਦਢ़ ਬਨਾਵਾ। ਦੇਖਿ ਕਪਾਨਿਧਿ ਕੇ ਮਨ ਭਾਵਾ ॥
ਚਲੀ ਸੇਨ ਕਛੁ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਈ। ਗਰ੍ਜਹਿਂ ਮਰ੍ਕਟ ਭਟ ਸਮੁਦਾਈ ॥
ਸੇਤੁਬਨ੍ਧ ਢਿਗ ਚਢ़ਿ ਰਘੁਰਾਈ। ਚਿਤਵ ਕਪਾਲ ਸਿਨ੍ਧੁ ਬਹੁਤਾਈ ॥
ਦੇਖਨ ਕਹੁਁ ਪ੍ਰਭੁ ਕਰੁਨਾ ਕਨ੍ਦਾ। ਪ੍ਰਗਟ ਭਏ ਸਬ ਜਲਚਰ ਬਨ੍ਦਾ ॥
ਮਕਰ ਨਕ੍ਰ ਨਾਨਾ ਝਸ਼ ਬ੍ਯਾਲਾ। ਸਤ ਜੋਜਨ ਤਨ ਪਰਮ ਬਿਸਾਲਾ ॥
ਅਇਸੇਉ ਏਕ ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਜੇ ਖਾਹੀਂ। ਏਕਨ੍ਹ ਕੇਂ ਡਰ ਤੇਪਿ ਡੇਰਾਹੀਂ ॥
ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਬਿਲੋਕਹਿਂ ਟਰਹਿਂ ਨ ਟਾਰੇ। ਮਨ ਹਰਸ਼ਿਤ ਸਬ ਭਏ ਸੁਖਾਰੇ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਕੀ ਓਟ ਨ ਦੇਖਿਅ ਬਾਰੀ। ਮਗਨ ਭਏ ਹਰਿ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰੀ ॥
ਚਲਾ ਕਟਕੁ ਪ੍ਰਭੁ ਆਯਸੁ ਪਾਈ। ਕੋ ਕਹਿ ਸਕ ਕਪਿ ਦਲ ਬਿਪੁਲਾਈ ॥

ਦੋ. ਸੇਤੁਬਨ੍ਧ ਭਇ ਭੀਰ ਅਤਿ ਕਪਿ ਨਭ ਪਨ੍ਥ ਉਡ़ਾਹਿਂ।
ਅਪਰ ਜਲਚਰਨ੍ਹਿ ਊਪਰ ਚਢ़ਿ ਚਢ़ਿ ਪਾਰਹਿ ਜਾਹਿਂ ॥ ੪ ॥

ਅਸ ਕੌਤੁਕ ਬਿਲੋਕਿ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ। ਬਿਹਁਸਿ ਚਲੇ ਕਪਾਲ ਰਘੁਰਾਈ ॥
ਸੇਨ ਸਹਿਤ ਉਤਰੇ ਰਘੁਬੀਰਾ। ਕਹਿ ਨ ਜਾਇ ਕਪਿ ਜੂਥਪ ਭੀਰਾ ॥
ਸਿਨ੍ਧੁ ਪਾਰ ਪ੍ਰਭੁ ਡੇਰਾ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਸਕਲ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਆਯਸੁ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਖਾਹੁ ਜਾਇ ਫਲ ਮੂਲ ਸੁਹਾਏ। ਸੁਨਤ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਜਹਁ ਤਹਁ ਧਾਏ ॥
ਸਬ ਤਰੁ ਫਰੇ ਰਾਮ ਹਿਤ ਲਾਗੀ। ਰਿਤੁ ਅਰੁ ਕੁਰਿਤੁ ਕਾਲ ਗਤਿ ਤ੍ਯਾਗੀ ॥
ਖਾਹਿਂ ਮਧੁਰ ਫਲ ਬਟਪ ਹਲਾਵਹਿਂ। ਲਙ੍ਕਾ ਸਨ੍ਮੁਖ ਸਿਖਰ ਚਲਾਵਹਿਂ ॥
ਜਹਁ ਕਹੁਁ ਫਿਰਤ ਨਿਸਾਚਰ ਪਾਵਹਿਂ। ਘੇਰਿ ਸਕਲ ਬਹੁ ਨਾਚ ਨਚਾਵਹਿਂ ॥
ਦਸਨਨ੍ਹਿ ਕਾਟਿ ਨਾਸਿਕਾ ਕਾਨਾ। ਕਹਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਜਸੁ ਦੇਹਿਂ ਤਬ ਜਾਨਾ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕਰ ਨਾਸਾ ਕਾਨ ਨਿਪਾਤਾ। ਤਿਨ੍ਹ ਰਾਵਨਹਿ ਕਹੀ ਸਬ ਬਾਤਾ ॥
ਸੁਨਤ ਸ਼੍ਰਵਨ ਬਾਰਿਧਿ ਬਨ੍ਧਾਨਾ। ਦਸ ਮੁਖ ਬੋਲਿ ਉਠਾ ਅਕੁਲਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਬਾਨ੍ਧ੍ਯੋ ਬਨਨਿਧਿ ਨੀਰਨਿਧਿ ਜਲਧਿ ਸਿਨ੍ਧੁ ਬਾਰੀਸ।
ਸਤ੍ਯ ਤੋਯਨਿਧਿ ਕਮ੍ਪਤਿ ਉਦਧਿ ਪਯੋਧਿ ਨਦੀਸ ॥ ੫ ॥

ਨਿਜ ਬਿਕਲਤਾ ਬਿਚਾਰਿ ਬਹੋਰੀ। ਬਿਹਁਸਿ ਗਯਉ ਗ੍ਰਹ ਕਰਿ ਭਯ ਭੋਰੀ ॥
ਮਨ੍ਦੋਦਰੀਂ ਸੁਨ੍ਯੋ ਪ੍ਰਭੁ ਆਯੋ। ਕੌਤੁਕਹੀਂ ਪਾਥੋਧਿ ਬਁਧਾਯੋ ॥
ਕਰ ਗਹਿ ਪਤਿਹਿ ਭਵਨ ਨਿਜ ਆਨੀ। ਬੋਲੀ ਪਰਮ ਮਨੋਹਰ ਬਾਨੀ ॥
ਚਰਨ ਨਾਇ ਸਿਰੁ ਅਞ੍ਚਲੁ ਰੋਪਾ। ਸੁਨਹੁ ਬਚਨ ਪਿਯ ਪਰਿਹਰਿ ਕੋਪਾ ॥
ਨਾਥ ਬਯਰੁ ਕੀਜੇ ਤਾਹੀ ਸੋਂ। ਬੁਧਿ ਬਲ ਸਕਿਅ ਜੀਤਿ ਜਾਹੀ ਸੋਂ ॥
ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਰਘੁਪਤਿਹਿ ਅਨ੍ਤਰ ਕੈਸਾ। ਖਲੁ ਖਦ੍ਯੋਤ ਦਿਨਕਰਹਿ ਜੈਸਾ ॥
ਅਤਿਬਲ ਮਧੁ ਕੈਟਭ ਜੇਹਿਂ ਮਾਰੇ। ਮਹਾਬੀਰ ਦਿਤਿਸੁਤ ਸਙ੍ਘਾਰੇ ॥
ਜੇਹਿਂ ਬਲਿ ਬਾਁਧਿ ਸਹਜਭੁਜ ਮਾਰਾ। ਸੋਇ ਅਵਤਰੇਉ ਹਰਨ ਮਹਿ ਭਾਰਾ ॥
ਤਾਸੁ ਬਿਰੋਧ ਨ ਕੀਜਿਅ ਨਾਥਾ। ਕਾਲ ਕਰਮ ਜਿਵ ਜਾਕੇਂ ਹਾਥਾ ॥

ਦੋ. ਰਾਮਹਿ ਸੌਪਿ ਜਾਨਕੀ ਨਾਇ ਕਮਲ ਪਦ ਮਾਥ।
ਸੁਤ ਕਹੁਁ ਰਾਜ ਸਮਰ੍ਪਿ ਬਨ ਜਾਇ ਭਜਿਅ ਰਘੁਨਾਥ ॥ ੬ ॥

ਨਾਥ ਦੀਨਦਯਾਲ ਰਘੁਰਾਈ। ਬਾਘਉ ਸਨਮੁਖ ਗਏਁ ਨ ਖਾਈ ॥
ਚਾਹਿਅ ਕਰਨ ਸੋ ਸਬ ਕਰਿ ਬੀਤੇ। ਤੁਮ੍ਹ ਸੁਰ ਅਸੁਰ ਚਰਾਚਰ ਜੀਤੇ ॥
ਸਨ੍ਤ ਕਹਹਿਂ ਅਸਿ ਨੀਤਿ ਦਸਾਨਨ। ਚੌਥੇਮ੍ਪਨ ਜਾਇਹਿ ਨਪ ਕਾਨਨ ॥
ਤਾਸੁ ਭਜਨ ਕੀਜਿਅ ਤਹਁ ਭਰ੍ਤਾ। ਜੋ ਕਰ੍ਤਾ ਪਾਲਕ ਸਂਹਰ੍ਤਾ ॥
ਸੋਇ ਰਘੁਵੀਰ ਪ੍ਰਨਤ ਅਨੁਰਾਗੀ। ਭਜਹੁ ਨਾਥ ਮਮਤਾ ਸਬ ਤ੍ਯਾਗੀ ॥
ਮੁਨਿਬਰ ਜਤਨੁ ਕਰਹਿਂ ਜੇਹਿ ਲਾਗੀ। ਭੂਪ ਰਾਜੁ ਤਜਿ ਹੋਹਿਂ ਬਿਰਾਗੀ ॥
ਸੋਇ ਕੋਸਲਧੀਸ ਰਘੁਰਾਯਾ। ਆਯਉ ਕਰਨ ਤੋਹਿ ਪਰ ਦਾਯਾ ॥
ਜੌਂ ਪਿਯ ਮਾਨਹੁ ਮੋਰ ਸਿਖਾਵਨ। ਸੁਜਸੁ ਹੋਇ ਤਿਹੁਁ ਪੁਰ ਅਤਿ ਪਾਵਨ ॥

ਦੋ. ਅਸ ਕਹਿ ਨਯਨ ਨੀਰ ਭਰਿ ਗਹਿ ਪਦ ਕਮ੍ਪਿਤ ਗਾਤ।
ਨਾਥ ਭਜਹੁ ਰਘੁਨਾਥਹਿ ਅਚਲ ਹੋਇ ਅਹਿਵਾਤ ॥ ੭ ॥

ਤਬ ਰਾਵਨ ਮਯਸੁਤਾ ਉਠਾਈ। ਕਹੈ ਲਾਗ ਖਲ ਨਿਜ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ ॥
ਸੁਨੁ ਤੈ ਪ੍ਰਿਯਾ ਬਥਾ ਭਯ ਮਾਨਾ। ਜਗ ਜੋਧਾ ਕੋ ਮੋਹਿ ਸਮਾਨਾ ॥
ਬਰੁਨ ਕੁਬੇਰ ਪਵਨ ਜਮ ਕਾਲਾ। ਭੁਜ ਬਲ ਜਿਤੇਉਁ ਸਕਲ ਦਿਗਪਾਲਾ ॥
ਦੇਵ ਦਨੁਜ ਨਰ ਸਬ ਬਸ ਮੋਰੇਂ। ਕਵਨ ਹੇਤੁ ਉਪਜਾ ਭਯ ਤੋਰੇਂ ॥
ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਤੇਹਿ ਕਹੇਸਿ ਬੁਝਾਈ। ਸਭਾਁ ਬਹੋਰਿ ਬੈਠ ਸੋ ਜਾਈ ॥
ਮਨ੍ਦੋਦਰੀਂ ਹਦਯਁ ਅਸ ਜਾਨਾ। ਕਾਲ ਬਸ੍ਯ ਉਪਜਾ ਅਭਿਮਾਨਾ ॥
ਸਭਾਁ ਆਇ ਮਨ੍ਤ੍ਰਿਨ੍ਹ ਤੇਂਹਿ ਬੂਝਾ। ਕਰਬ ਕਵਨ ਬਿਧਿ ਰਿਪੁ ਸੈਂ ਜੂਝਾ ॥
ਕਹਹਿਂ ਸਚਿਵ ਸੁਨੁ ਨਿਸਿਚਰ ਨਾਹਾ। ਬਾਰ ਬਾਰ ਪ੍ਰਭੁ ਪੂਛਹੁ ਕਾਹਾ ॥
ਕਹਹੁ ਕਵਨ ਭਯ ਕਰਿਅ ਬਿਚਾਰਾ। ਨਰ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਅਹਾਰ ਹਮਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਸਬ ਕੇ ਬਚਨ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਨਿ ਕਹ ਪ੍ਰਹਸ੍ਤ ਕਰ ਜੋਰਿ।
ਨਿਤਿ ਬਿਰੋਧ ਨ ਕਰਿਅ ਪ੍ਰਭੁ ਮਤ੍ਰਿਂਨ੍ਹ ਮਤਿ ਅਤਿ ਥੋਰਿ ॥ ੮ ॥

ਕਹਹਿਂ ਸਚਿਵ ਸਠ ਠਕੁਰਸੋਹਾਤੀ। ਨਾਥ ਨ ਪੂਰ ਆਵ ਏਹਿ ਭਾਁਤੀ ॥
ਬਾਰਿਧਿ ਨਾਘਿ ਏਕ ਕਪਿ ਆਵਾ। ਤਾਸੁ ਚਰਿਤ ਮਨ ਮਹੁਁ ਸਬੁ ਗਾਵਾ ॥
ਛੁਧਾ ਨ ਰਹੀ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਤਬ ਕਾਹੂ। ਜਾਰਤ ਨਗਰੁ ਕਸ ਨ ਧਰਿ ਖਾਹੂ ॥
ਸੁਨਤ ਨੀਕ ਆਗੇਂ ਦੁਖ ਪਾਵਾ। ਸਚਿਵਨ ਅਸ ਮਤ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਸੁਨਾਵਾ ॥
ਜੇਹਿਂ ਬਾਰੀਸ ਬਁਧਾਯਉ ਹੇਲਾ। ਉਤਰੇਉ ਸੇਨ ਸਮੇਤ ਸੁਬੇਲਾ ॥
ਸੋ ਭਨੁ ਮਨੁਜ ਖਾਬ ਹਮ ਭਾਈ। ਬਚਨ ਕਹਹਿਂ ਸਬ ਗਾਲ ਫੁਲਾਈ ॥
ਤਾਤ ਬਚਨ ਮਮ ਸੁਨੁ ਅਤਿ ਆਦਰ। ਜਨਿ ਮਨ ਗੁਨਹੁ ਮੋਹਿ ਕਰਿ ਕਾਦਰ ॥
ਪ੍ਰਿਯ ਬਾਨੀ ਜੇ ਸੁਨਹਿਂ ਜੇ ਕਹਹੀਂ। ਐਸੇ ਨਰ ਨਿਕਾਯ ਜਗ ਅਹਹੀਂ ॥
ਬਚਨ ਪਰਮ ਹਿਤ ਸੁਨਤ ਕਠੋਰੇ। ਸੁਨਹਿਂ ਜੇ ਕਹਹਿਂ ਤੇ ਨਰ ਪ੍ਰਭੁ ਥੋਰੇ ॥
ਪ੍ਰਥਮ ਬਸੀਠ ਪਠਉ ਸੁਨੁ ਨੀਤੀ। ਸੀਤਾ ਦੇਇ ਕਰਹੁ ਪੁਨਿ ਪ੍ਰੀਤੀ ॥

ਦੋ. ਨਾਰਿ ਪਾਇ ਫਿਰਿ ਜਾਹਿਂ ਜੌਂ ਤੌ ਨ ਬਢ़ਾਇਅ ਰਾਰਿ।
ਨਾਹਿਂ ਤ ਸਨ੍ਮੁਖ ਸਮਰ ਮਹਿ ਤਾਤ ਕਰਿਅ ਹਠਿ ਮਾਰਿ ॥ ੯ ॥

ਯਹ ਮਤ ਜੌਂ ਮਾਨਹੁ ਪ੍ਰਭੁ ਮੋਰਾ। ਉਭਯ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੁਜਸੁ ਜਗ ਤੋਰਾ ॥
ਸੁਤ ਸਨ ਕਹ ਦਸਕਣ੍ਠ ਰਿਸਾਈ। ਅਸਿ ਮਤਿ ਸਠ ਕੇਹਿਂ ਤੋਹਿ ਸਿਖਾਈ ॥
ਅਬਹੀਂ ਤੇ ਉਰ ਸਂਸਯ ਹੋਈ। ਬੇਨੁਮੂਲ ਸੁਤ ਭਯਹੁ ਘਮੋਈ ॥
ਸੁਨਿ ਪਿਤੁ ਗਿਰਾ ਪਰੁਸ਼ ਅਤਿ ਘੋਰਾ। ਚਲਾ ਭਵਨ ਕਹਿ ਬਚਨ ਕਠੋਰਾ ॥
ਹਿਤ ਮਤ ਤੋਹਿ ਨ ਲਾਗਤ ਕੈਸੇਂ। ਕਾਲ ਬਿਬਸ ਕਹੁਁ ਭੇਸ਼ਜ ਜੈਸੇਂ ॥
ਸਨ੍ਧ੍ਯਾ ਸਮਯ ਜਾਨਿ ਦਸਸੀਸਾ। ਭਵਨ ਚਲੇਉ ਨਿਰਖਤ ਭੁਜ ਬੀਸਾ ॥
ਲਙ੍ਕਾ ਸਿਖਰ ਉਪਰ ਆਗਾਰਾ। ਅਤਿ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਤਹਁ ਹੋਇ ਅਖਾਰਾ ॥
ਬੈਠ ਜਾਇ ਤੇਹੀ ਮਨ੍ਦਿਰ ਰਾਵਨ। ਲਾਗੇ ਕਿਂਨਰ ਗੁਨ ਗਨ ਗਾਵਨ ॥
ਬਾਜਹਿਂ ਤਾਲ ਪਖਾਉਜ ਬੀਨਾ। ਨਤ੍ਯ ਕਰਹਿਂ ਅਪਛਰਾ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਾਸੀਰ ਸਤ ਸਰਿਸ ਸੋ ਸਨ੍ਤਤ ਕਰਇ ਬਿਲਾਸ।
ਪਰਮ ਪ੍ਰਬਲ ਰਿਪੁ ਸੀਸ ਪਰ ਤਦ੍ਯਪਿ ਸੋਚ ਨ ਤ੍ਰਾਸ ॥ ੧੦ ॥

ਇਹਾਁ ਸੁਬੇਲ ਸੈਲ ਰਘੁਬੀਰਾ। ਉਤਰੇ ਸੇਨ ਸਹਿਤ ਅਤਿ ਭੀਰਾ ॥
ਸਿਖਰ ਏਕ ਉਤਙ੍ਗ ਅਤਿ ਦੇਖੀ। ਪਰਮ ਰਮ੍ਯ ਸਮ ਸੁਭ੍ਰ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਤਹਁ ਤਰੁ ਕਿਸਲਯ ਸੁਮਨ ਸੁਹਾਏ। ਲਛਿਮਨ ਰਚਿ ਨਿਜ ਹਾਥ ਡਸਾਏ ॥
ਤਾ ਪਰ ਰੂਚਿਰ ਮਦੁਲ ਮਗਛਾਲਾ। ਤੇਹੀਂ ਆਸਾਨ ਆਸੀਨ ਕਪਾਲਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਕਤ ਸੀਸ ਕਪੀਸ ਉਛਙ੍ਗਾ। ਬਾਮ ਦਹਿਨ ਦਿਸਿ ਚਾਪ ਨਿਸ਼ਙ੍ਗਾ ॥
ਦੁਹੁਁ ਕਰ ਕਮਲ ਸੁਧਾਰਤ ਬਾਨਾ। ਕਹ ਲਙ੍ਕੇਸ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਲਗਿ ਕਾਨਾ ॥
ਬਡ़ਭਾਗੀ ਅਙ੍ਗਦ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਚਰਨ ਕਮਲ ਚਾਪਤ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਛੇਂ ਲਛਿਮਨ ਬੀਰਾਸਨ। ਕਟਿ ਨਿਸ਼ਙ੍ਗ ਕਰ ਬਾਨ ਸਰਾਸਨ ॥

ਦੋ. ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਕਪਾ ਰੂਪ ਗੁਨ ਧਾਮ ਰਾਮੁ ਆਸੀਨ।
ਧਨ੍ਯ ਤੇ ਨਰ ਏਹਿਂ ਧ੍ਯਾਨ ਜੇ ਰਹਤ ਸਦਾ ਲਯਲੀਨ ॥ ੧੧(ਕ) ॥

ਪੂਰਬ ਦਿਸਾ ਬਿਲੋਕਿ ਪ੍ਰਭੁ ਦੇਖਾ ਉਦਿਤ ਮਂਯਕ।
ਕਹਤ ਸਬਹਿ ਦੇਖਹੁ ਸਸਿਹਿ ਮਗਪਤਿ ਸਰਿਸ ਅਸਙ੍ਕ ॥ ੧੧(ਖ) ॥

ਪੂਰਬ ਦਿਸਿ ਗਿਰਿਗੁਹਾ ਨਿਵਾਸੀ। ਪਰਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੇਜ ਬਲ ਰਾਸੀ ॥
ਮਤ੍ਤ ਨਾਗ ਤਮ ਕੁਮ੍ਭ ਬਿਦਾਰੀ। ਸਸਿ ਕੇਸਰੀ ਗਗਨ ਬਨ ਚਾਰੀ ॥
ਬਿਥੁਰੇ ਨਭ ਮੁਕੁਤਾਹਲ ਤਾਰਾ। ਨਿਸਿ ਸੁਨ੍ਦਰੀ ਕੇਰ ਸਿਙ੍ਗਾਰਾ ॥
ਕਹ ਪ੍ਰਭੁ ਸਸਿ ਮਹੁਁ ਮੇਚਕਤਾਈ। ਕਹਹੁ ਕਾਹ ਨਿਜ ਨਿਜ ਮਤਿ ਭਾਈ ॥
ਕਹ ਸੁਗ़ੀਵ ਸੁਨਹੁ ਰਘੁਰਾਈ। ਸਸਿ ਮਹੁਁ ਪ੍ਰਗਟ ਭੂਮਿ ਕੈ ਝਾਁਈ ॥
ਮਾਰੇਉ ਰਾਹੁ ਸਸਿਹਿ ਕਹ ਕੋਈ। ਉਰ ਮਹਁ ਪਰੀ ਸ੍ਯਾਮਤਾ ਸੋਈ ॥
ਕੋਉ ਕਹ ਜਬ ਬਿਧਿ ਰਤਿ ਮੁਖ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਸਾਰ ਭਾਗ ਸਸਿ ਕਰ ਹਰਿ ਲੀਨ੍ਹਾ ॥
ਛਿਦ੍ਰ ਸੋ ਪ੍ਰਗਟ ਇਨ੍ਦੁ ਉਰ ਮਾਹੀਂ। ਤੇਹਿ ਮਗ ਦੇਖਿਅ ਨਭ ਪਰਿਛਾਹੀਂ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਕਹ ਗਰਲ ਬਨ੍ਧੁ ਸਸਿ ਕੇਰਾ। ਅਤਿ ਪ੍ਰਿਯ ਨਿਜ ਉਰ ਦੀਨ੍ਹ ਬਸੇਰਾ ॥
ਬਿਸ਼ ਸਞ੍ਜੁਤ ਕਰ ਨਿਕਰ ਪਸਾਰੀ। ਜਾਰਤ ਬਿਰਹਵਨ੍ਤ ਨਰ ਨਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਕਹ ਹਨੁਮਨ੍ਤ ਸੁਨਹੁ ਪ੍ਰਭੁ ਸਸਿ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ ਪ੍ਰਿਯ ਦਾਸ।
ਤਵ ਮੂਰਤਿ ਬਿਧੁ ਉਰ ਬਸਤਿ ਸੋਇ ਸ੍ਯਾਮਤਾ ਅਭਾਸ ॥ ੧੨(ਕ) ॥

ਨਵਾਨ੍ਹਪਾਰਾਯਣ ॥ ਸਾਤਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਪਵਨ ਤਨਯ ਕੇ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਬਿਹਁਸੇ ਰਾਮੁ ਸੁਜਾਨ।
ਦਚ੍ਛਿਨ ਦਿਸਿ ਅਵਲੋਕਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬੋਲੇ ਕਪਾ ਨਿਧਾਨ ॥ ੧੨(ਖ) ॥

ਦੇਖੁ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਦਚ੍ਛਿਨ ਆਸਾ। ਘਨ ਘਮ੍ਮਡ ਦਾਮਿਨਿ ਬਿਲਾਸਾ ॥
ਮਧੁਰ ਮਧੁਰ ਗਰਜਇ ਘਨ ਘੋਰਾ। ਹੋਇ ਬਸ਼੍ਟਿ ਜਨਿ ਉਪਲ ਕਠੋਰਾ ॥
ਕਹਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਸੁਨਹੁ ਕਪਾਲਾ। ਹੋਇ ਨ ਤਡ़ਿਤ ਨ ਬਾਰਿਦ ਮਾਲਾ ॥
ਲਙ੍ਕਾ ਸਿਖਰ ਉਪਰ ਆਗਾਰਾ। ਤਹਁ ਦਸਕਙ੍ਘਰ ਦੇਖ ਅਖਾਰਾ ॥
ਛਤ੍ਰ ਮੇਘਡਮ੍ਬਰ ਸਿਰ ਧਾਰੀ। ਸੋਇ ਜਨੁ ਜਲਦ ਘਟਾ ਅਤਿ ਕਾਰੀ ॥
ਮਨ੍ਦੋਦਰੀ ਸ਼੍ਰਵਨ ਤਾਟਙ੍ਕਾ। ਸੋਇ ਪ੍ਰਭੁ ਜਨੁ ਦਾਮਿਨੀ ਦਮਙ੍ਕਾ ॥
ਬਾਜਹਿਂ ਤਾਲ ਮਦਙ੍ਗ ਅਨੂਪਾ। ਸੋਇ ਰਵ ਮਧੁਰ ਸੁਨਹੁ ਸੁਰਭੂਪਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਮੁਸੁਕਾਨ ਸਮੁਝਿ ਅਭਿਮਾਨਾ। ਚਾਪ ਚਢ़ਾਇ ਬਾਨ ਸਨ੍ਧਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਛਤ੍ਰ ਮੁਕੁਟ ਤਾਟਙ੍ਕ ਤਬ ਹਤੇ ਏਕਹੀਂ ਬਾਨ।
ਸਬਕੇਂ ਦੇਖਤ ਮਹਿ ਪਰੇ ਮਰਮੁ ਨ ਕੋਊ ਜਾਨ ॥ ੧੩(ਕ) ॥

ਅਸ ਕੌਤੁਕ ਕਰਿ ਰਾਮ ਸਰ ਪ੍ਰਬਿਸੇਉ ਆਇ ਨਿਸ਼ਙ੍ਗ।
ਰਾਵਨ ਸਭਾ ਸਸਙ੍ਕ ਸਬ ਦੇਖਿ ਮਹਾ ਰਸਭਙ੍ਗ ॥ ੧੩(ਖ) ॥

ਕਮ੍ਪ ਨ ਭੂਮਿ ਨ ਮਰੁਤ ਬਿਸੇਸ਼ਾ। ਅਸ੍ਤ੍ਰ ਸਸ੍ਤ੍ਰ ਕਛੁ ਨਯਨ ਨ ਦੇਖਾ ॥
ਸੋਚਹਿਂ ਸਬ ਨਿਜ ਹਦਯ ਮਝਾਰੀ। ਅਸਗੁਨ ਭਯਉ ਭਯਙ੍ਕਰ ਭਾਰੀ ॥
ਦਸਮੁਖ ਦੇਖਿ ਸਭਾ ਭਯ ਪਾਈ। ਬਿਹਸਿ ਬਚਨ ਕਹ ਜੁਗੁਤਿ ਬਨਾਈ ॥
ਸਿਰਉ ਗਿਰੇ ਸਨ੍ਤਤ ਸੁਭ ਜਾਹੀ। ਮੁਕੁਟ ਪਰੇ ਕਸ ਅਸਗੁਨ ਤਾਹੀ ॥
ਸਯਨ ਕਰਹੁ ਨਿਜ ਨਿਜ ਗਹ ਜਾਈ। ਗਵਨੇ ਭਵਨ ਸਕਲ ਸਿਰ ਨਾਈ ॥
ਮਨ੍ਦੋਦਰੀ ਸੋਚ ਉਰ ਬਸੇਊ। ਜਬ ਤੇ ਸ਼੍ਰਵਨਪੂਰ ਮਹਿ ਖਸੇਊ ॥
ਸਜਲ ਨਯਨ ਕਹ ਜੁਗ ਕਰ ਜੋਰੀ। ਸੁਨਹੁ ਪ੍ਰਾਨਪਤਿ ਬਿਨਤੀ ਮੋਰੀ ॥
ਕਨ੍ਤ ਰਾਮ ਬਿਰੋਧ ਪਰਿਹਰਹੂ। ਜਾਨਿ ਮਨੁਜ ਜਨਿ ਹਠ ਮਨ ਧਰਹੂ ॥

ਦੋ. ਬਿਸ੍ਵਰੁਪ ਰਘੁਬਂਸ ਮਨਿ ਕਰਹੁ ਬਚਨ ਬਿਸ੍ਵਾਸੁ।
ਲੋਕ ਕਲ੍ਪਨਾ ਬੇਦ ਕਰ ਅਙ੍ਗ ਅਙ੍ਗ ਪ੍ਰਤਿ ਜਾਸੁ ॥ ੧੪ ॥

ਪਦ ਪਾਤਾਲ ਸੀਸ ਅਜ ਧਾਮਾ। ਅਪਰ ਲੋਕ ਅਁਗ ਅਁਗ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮਾ ॥
ਭਕੁਟਿ ਬਿਲਾਸ ਭਯਙ੍ਕਰ ਕਾਲਾ। ਨਯਨ ਦਿਵਾਕਰ ਕਚ ਘਨ ਮਾਲਾ ॥
ਜਾਸੁ ਘ੍ਰਾਨ ਅਸ੍ਵਿਨੀਕੁਮਾਰਾ। ਨਿਸਿ ਅਰੁ ਦਿਵਸ ਨਿਮੇਸ਼ ਅਪਾਰਾ ॥
ਸ਼੍ਰਵਨ ਦਿਸਾ ਦਸ ਬੇਦ ਬਖਾਨੀ। ਮਾਰੁਤ ਸ੍ਵਾਸ ਨਿਗਮ ਨਿਜ ਬਾਨੀ ॥
ਅਧਰ ਲੋਭ ਜਮ ਦਸਨ ਕਰਾਲਾ। ਮਾਯਾ ਹਾਸ ਬਾਹੁ ਦਿਗਪਾਲਾ ॥
ਆਨਨ ਅਨਲ ਅਮ੍ਬੁਪਤਿ ਜੀਹਾ। ਉਤਪਤਿ ਪਾਲਨ ਪ੍ਰਲਯ ਸਮੀਹਾ ॥
ਰੋਮ ਰਾਜਿ ਅਸ਼੍ਟਾਦਸ ਭਾਰਾ। ਅਸ੍ਥਿ ਸੈਲ ਸਰਿਤਾ ਨਸ ਜਾਰਾ ॥
ਉਦਰ ਉਦਧਿ ਅਧਗੋ ਜਾਤਨਾ। ਜਗਮਯ ਪ੍ਰਭੁ ਕਾ ਬਹੁ ਕਲਪਨਾ ॥

ਦੋ. ਅਹਙ੍ਕਾਰ ਸਿਵ ਬੁਦ੍ਧਿ ਅਜ ਮਨ ਸਸਿ ਚਿਤ੍ਤ ਮਹਾਨ।
ਮਨੁਜ ਬਾਸ ਸਚਰਾਚਰ ਰੁਪ ਰਾਮ ਭਗਵਾਨ ॥ ੧੫ ਕ ॥

ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਸੁਨੁ ਪ੍ਰਾਨਪਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸਨ ਬਯਰੁ ਬਿਹਾਇ।
ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰਹੁ ਰਘੁਬੀਰ ਪਦ ਮਮ ਅਹਿਵਾਤ ਨ ਜਾਇ ॥ ੧੫ ਖ ॥

ਬਿਹਁਸਾ ਨਾਰਿ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਕਾਨਾ। ਅਹੋ ਮੋਹ ਮਹਿਮਾ ਬਲਵਾਨਾ ॥
ਨਾਰਿ ਸੁਭਾਉ ਸਤ੍ਯ ਸਬ ਕਹਹੀਂ। ਅਵਗੁਨ ਆਠ ਸਦਾ ਉਰ ਰਹਹੀਂ ॥
ਸਾਹਸ ਅਨਤ ਚਪਲਤਾ ਮਾਯਾ। ਭਯ ਅਬਿਬੇਕ ਅਸੌਚ ਅਦਾਯਾ ॥
ਰਿਪੁ ਕਰ ਰੁਪ ਸਕਲ ਤੈਂ ਗਾਵਾ। ਅਤਿ ਬਿਸਾਲ ਭਯ ਮੋਹਿ ਸੁਨਾਵਾ ॥
ਸੋ ਸਬ ਪ੍ਰਿਯਾ ਸਹਜ ਬਸ ਮੋਰੇਂ। ਸਮੁਝਿ ਪਰਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਅਬ ਤੋਰੇਂ ॥
ਜਾਨਿਉਁ ਪ੍ਰਿਯਾ ਤੋਰਿ ਚਤੁਰਾਈ। ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਕਹਹੁ ਮੋਰਿ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ ॥
ਤਵ ਬਤਕਹੀ ਗੂਢ़ ਮਗਲੋਚਨਿ। ਸਮੁਝਤ ਸੁਖਦ ਸੁਨਤ ਭਯ ਮੋਚਨਿ ॥
ਮਨ੍ਦੋਦਰਿ ਮਨ ਮਹੁਁ ਅਸ ਠਯਊ। ਪਿਯਹਿ ਕਾਲ ਬਸ ਮਤਿਭ੍ਰਮ ਭਯਊ ॥

ਦੋ. ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਕਰਤ ਬਿਨੋਦ ਬਹੁ ਪ੍ਰਾਤ ਪ੍ਰਗਟ ਦਸਕਨ੍ਧ।
ਸਹਜ ਅਸਙ੍ਕ ਲਙ੍ਕਪਤਿ ਸਭਾਁ ਗਯਉ ਮਦ ਅਨ੍ਧ ॥ ੧੬(ਕ) ॥

ਸੋ. ਫੂਲਹ ਫਰਇ ਨ ਬੇਤ ਜਦਪਿ ਸੁਧਾ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਜਲਦ।
ਮੂਰੁਖ ਹਦਯਁ ਨ ਚੇਤ ਜੌਂ ਗੁਰ ਮਿਲਹਿਂ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਸਮ ॥ ੧੬(ਖ) ॥

ਇਹਾਁ ਪ੍ਰਾਤ ਜਾਗੇ ਰਘੁਰਾਈ। ਪੂਛਾ ਮਤ ਸਬ ਸਚਿਵ ਬੋਲਾਈ ॥
ਕਹਹੁ ਬੇਗਿ ਕਾ ਕਰਿਅ ਉਪਾਈ। ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਕਹ ਪਦ ਸਿਰੁ ਨਾਈ ॥
ਸੁਨੁ ਸਰ੍ਬਗ੍ਯ ਸਕਲ ਉਰ ਬਾਸੀ। ਬੁਧਿ ਬਲ ਤੇਜ ਧਰ੍ਮ ਗੁਨ ਰਾਸੀ ॥
ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਕਹਉਁ ਨਿਜ ਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰਾ। ਦੂਤ ਪਠਾਇਅ ਬਾਲਿਕੁਮਾਰਾ ॥
ਨੀਕ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਸਬ ਕੇ ਮਨ ਮਾਨਾ। ਅਙ੍ਗਦ ਸਨ ਕਹ ਕਪਾਨਿਧਾਨਾ ॥
ਬਾਲਿਤਨਯ ਬੁਧਿ ਬਲ ਗੁਨ ਧਾਮਾ। ਲਙ੍ਕਾ ਜਾਹੁ ਤਾਤ ਮਮ ਕਾਮਾ ॥
ਬਹੁਤ ਬੁਝਾਇ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਕਾ ਕਹਊਁ। ਪਰਮ ਚਤੁਰ ਮੈਂ ਜਾਨਤ ਅਹਊਁ ॥
ਕਾਜੁ ਹਮਾਰ ਤਾਸੁ ਹਿਤ ਹੋਈ। ਰਿਪੁ ਸਨ ਕਰੇਹੁ ਬਤਕਹੀ ਸੋਈ ॥

ਸੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਅਗ੍ਯਾ ਧਰਿ ਸੀਸ ਚਰਨ ਬਨ੍ਦਿ ਅਙ੍ਗਦ ਉਠੇਉ।
ਸੋਇ ਗੁਨ ਸਾਗਰ ਈਸ ਰਾਮ ਕਪਾ ਜਾ ਪਰ ਕਰਹੁ ॥ ੧੭(ਕ) ॥

ਸ੍ਵਯਂ ਸਿਦ੍ਧ ਸਬ ਕਾਜ ਨਾਥ ਮੋਹਿ ਆਦਰੁ ਦਿਯਉ।
ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਜੁਬਰਾਜ ਤਨ ਪੁਲਕਿਤ ਹਰਸ਼ਿਤ ਹਿਯਉ ॥ ੧੭(ਖ) ॥

ਬਨ੍ਦਿ ਚਰਨ ਉਰ ਧਰਿ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਅਙ੍ਗਦ ਚਲੇਉ ਸਬਹਿ ਸਿਰੁ ਨਾਈ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਉਰ ਸਹਜ ਅਸਙ੍ਕਾ। ਰਨ ਬਾਁਕੁਰਾ ਬਾਲਿਸੁਤ ਬਙ੍ਕਾ ॥
ਪੁਰ ਪੈਠਤ ਰਾਵਨ ਕਰ ਬੇਟਾ। ਖੇਲਤ ਰਹਾ ਸੋ ਹੋਇ ਗੈ ਭੈਣ੍ਟਾ ॥
ਬਾਤਹਿਂ ਬਾਤ ਕਰਸ਼ ਬਢ़ਿ ਆਈ। ਜੁਗਲ ਅਤੁਲ ਬਲ ਪੁਨਿ ਤਰੁਨਾਈ ॥
ਤੇਹਿ ਅਙ੍ਗਦ ਕਹੁਁ ਲਾਤ ਉਠਾਈ। ਗਹਿ ਪਦ ਪਟਕੇਉ ਭੂਮਿ ਭਵਾਁਈ ॥
ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਕਰ ਦੇਖਿ ਭਟ ਭਾਰੀ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਚਲੇ ਨ ਸਕਹਿਂ ਪੁਕਾਰੀ ॥
ਏਕ ਏਕ ਸਨ ਮਰਮੁ ਨ ਕਹਹੀਂ। ਸਮੁਝਿ ਤਾਸੁ ਬਧ ਚੁਪ ਕਰਿ ਰਹਹੀਂ ॥
ਭਯਉ ਕੋਲਾਹਲ ਨਗਰ ਮਝਾਰੀ। ਆਵਾ ਕਪਿ ਲਙ੍ਕਾ ਜੇਹੀਂ ਜਾਰੀ ॥
ਅਬ ਧੌਂ ਕਹਾ ਕਰਿਹਿ ਕਰਤਾਰਾ। ਅਤਿ ਸਭੀਤ ਸਬ ਕਰਹਿਂ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਬਿਨੁ ਪੂਛੇਂ ਮਗੁ ਦੇਹਿਂ ਦਿਖਾਈ। ਜੇਹਿ ਬਿਲੋਕ ਸੋਇ ਜਾਇ ਸੁਖਾਈ ॥

ਦੋ. ਗਯਉ ਸਭਾ ਦਰਬਾਰ ਤਬ ਸੁਮਿਰਿ ਰਾਮ ਪਦ ਕਞ੍ਜ।
ਸਿਂਹ ਠਵਨਿ ਇਤ ਉਤ ਚਿਤਵ ਧੀਰ ਬੀਰ ਬਲ ਪੁਞ੍ਜ ॥ ੧੮ ॥

ਤੁਰਤ ਨਿਸਾਚਰ ਏਕ ਪਠਾਵਾ। ਸਮਾਚਾਰ ਰਾਵਨਹਿ ਜਨਾਵਾ ॥
ਸੁਨਤ ਬਿਹਁਸਿ ਬੋਲਾ ਦਸਸੀਸਾ। ਆਨਹੁ ਬੋਲਿ ਕਹਾਁ ਕਰ ਕੀਸਾ ॥
ਆਯਸੁ ਪਾਇ ਦੂਤ ਬਹੁ ਧਾਏ। ਕਪਿਕੁਞ੍ਜਰਹਿ ਬੋਲਿ ਲੈ ਆਏ ॥
ਅਙ੍ਗਦ ਦੀਖ ਦਸਾਨਨ ਬੈਂਸੇਂ। ਸਹਿਤ ਪ੍ਰਾਨ ਕਜ੍ਜਲਗਿਰਿ ਜੈਸੇਂ ॥
ਭੁਜਾ ਬਿਟਪ ਸਿਰ ਸਙ੍ਗ ਸਮਾਨਾ। ਰੋਮਾਵਲੀ ਲਤਾ ਜਨੁ ਨਾਨਾ ॥
ਮੁਖ ਨਾਸਿਕਾ ਨਯਨ ਅਰੁ ਕਾਨਾ। ਗਿਰਿ ਕਨ੍ਦਰਾ ਖੋਹ ਅਨੁਮਾਨਾ ॥
ਗਯਉ ਸਭਾਁ ਮਨ ਨੇਕੁ ਨ ਮੁਰਾ। ਬਾਲਿਤਨਯ ਅਤਿਬਲ ਬਾਁਕੁਰਾ ॥
ਉਠੇ ਸਭਾਸਦ ਕਪਿ ਕਹੁਁ ਦੇਖੀ। ਰਾਵਨ ਉਰ ਭਾ ਕ੍ਰੌਧ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥

ਦੋ. ਜਥਾ ਮਤ੍ਤ ਗਜ ਜੂਥ ਮਹੁਁ ਪਞ੍ਚਾਨਨ ਚਲਿ ਜਾਇ।
ਰਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੁਮਿਰਿ ਮਨ ਬੈਠ ਸਭਾਁ ਸਿਰੁ ਨਾਇ ॥ ੧੯ ॥

ਕਹ ਦਸਕਣ੍ਠ ਕਵਨ ਤੈਂ ਬਨ੍ਦਰ। ਮੈਂ ਰਘੁਬੀਰ ਦੂਤ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ॥
ਮਮ ਜਨਕਹਿ ਤੋਹਿ ਰਹੀ ਮਿਤਾਈ। ਤਵ ਹਿਤ ਕਾਰਨ ਆਯਉਁ ਭਾਈ ॥
ਉਤ੍ਤਮ ਕੁਲ ਪੁਲਸ੍ਤਿ ਕਰ ਨਾਤੀ। ਸਿਵ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਪੂਜੇਹੁ ਬਹੁ ਭਾਁਤੀ ॥
ਬਰ ਪਾਯਹੁ ਕੀਨ੍ਹੇਹੁ ਸਬ ਕਾਜਾ। ਜੀਤੇਹੁ ਲੋਕਪਾਲ ਸਬ ਰਾਜਾ ॥
ਨਪ ਅਭਿਮਾਨ ਮੋਹ ਬਸ ਕਿਮ੍ਬਾ। ਹਰਿ ਆਨਿਹੁ ਸੀਤਾ ਜਗਦਮ੍ਬਾ ॥
ਅਬ ਸੁਭ ਕਹਾ ਸੁਨਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਮੋਰਾ। ਸਬ ਅਪਰਾਧ ਛਮਿਹਿ ਪ੍ਰਭੁ ਤੋਰਾ ॥
ਦਸਨ ਗਹਹੁ ਤਨ ਕਣ੍ਠ ਕੁਠਾਰੀ। ਪਰਿਜਨ ਸਹਿਤ ਸਙ੍ਗ ਨਿਜ ਨਾਰੀ ॥
ਸਾਦਰ ਜਨਕਸੁਤਾ ਕਰਿ ਆਗੇਂ। ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਚਲਹੁ ਸਕਲ ਭਯ ਤ੍ਯਾਗੇਂ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਨਤਪਾਲ ਰਘੁਬਂਸਮਨਿ ਤ੍ਰਾਹਿ ਤ੍ਰਾਹਿ ਅਬ ਮੋਹਿ।
ਆਰਤ ਗਿਰਾ ਸੁਨਤ ਪ੍ਰਭੁ ਅਭਯ ਕਰੈਗੋ ਤੋਹਿ ॥ ੨੦ ॥

ਰੇ ਕਪਿਪੋਤ ਬੋਲੁ ਸਮ੍ਭਾਰੀ। ਮੂਢ़ ਨ ਜਾਨੇਹਿ ਮੋਹਿ ਸੁਰਾਰੀ ॥
ਕਹੁ ਨਿਜ ਨਾਮ ਜਨਕ ਕਰ ਭਾਈ। ਕੇਹਿ ਨਾਤੇਂ ਮਾਨਿਐ ਮਿਤਾਈ ॥
ਅਙ੍ਗਦ ਨਾਮ ਬਾਲਿ ਕਰ ਬੇਟਾ। ਤਾਸੋਂ ਕਬਹੁਁ ਭਈ ਹੀ ਭੇਟਾ ॥
ਅਙ੍ਗਦ ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਸਕੁਚਾਨਾ। ਰਹਾ ਬਾਲਿ ਬਾਨਰ ਮੈਂ ਜਾਨਾ ॥
ਅਙ੍ਗਦ ਤਹੀਂ ਬਾਲਿ ਕਰ ਬਾਲਕ। ਉਪਜੇਹੁ ਬਂਸ ਅਨਲ ਕੁਲ ਘਾਲਕ ॥
ਗਰ੍ਭ ਨ ਗਯਹੁ ਬ੍ਯਰ੍ਥ ਤੁਮ੍ਹ ਜਾਯਹੁ। ਨਿਜ ਮੁਖ ਤਾਪਸ ਦੂਤ ਕਹਾਯਹੁ ॥
ਅਬ ਕਹੁ ਕੁਸਲ ਬਾਲਿ ਕਹਁ ਅਹਈ। ਬਿਹਁਸਿ ਬਚਨ ਤਬ ਅਙ੍ਗਦ ਕਹਈ ॥
ਦਿਨ ਦਸ ਗਏਁ ਬਾਲਿ ਪਹਿਂ ਜਾਈ। ਬੂਝੇਹੁ ਕੁਸਲ ਸਖਾ ਉਰ ਲਾਈ ॥
ਰਾਮ ਬਿਰੋਧ ਕੁਸਲ ਜਸਿ ਹੋਈ। ਸੋ ਸਬ ਤੋਹਿ ਸੁਨਾਇਹਿ ਸੋਈ ॥
ਸੁਨੁ ਸਠ ਭੇਦ ਹੋਇ ਮਨ ਤਾਕੇਂ। ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਬੀਰ ਹਦਯ ਨਹਿਂ ਜਾਕੇਂ ॥

ਦੋ. ਹਮ ਕੁਲ ਘਾਲਕ ਸਤ੍ਯ ਤੁਮ੍ਹ ਕੁਲ ਪਾਲਕ ਦਸਸੀਸ।
ਅਨ੍ਧਉ ਬਧਿਰ ਨ ਅਸ ਕਹਹਿਂ ਨਯਨ ਕਾਨ ਤਵ ਬੀਸ ॥ ੨੧।

ਸਿਵ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਸਮੁਦਾਈ। ਚਾਹਤ ਜਾਸੁ ਚਰਨ ਸੇਵਕਾਈ ॥
ਤਾਸੁ ਦੂਤ ਹੋਇ ਹਮ ਕੁਲ ਬੋਰਾ। ਅਇਸਿਹੁਁ ਮਤਿ ਉਰ ਬਿਹਰ ਨ ਤੋਰਾ ॥
ਸੁਨਿ ਕਠੋਰ ਬਾਨੀ ਕਪਿ ਕੇਰੀ। ਕਹਤ ਦਸਾਨਨ ਨਯਨ ਤਰੇਰੀ ॥
ਖਲ ਤਵ ਕਠਿਨ ਬਚਨ ਸਬ ਸਹਊਁ। ਨੀਤਿ ਧਰ੍ਮ ਮੈਂ ਜਾਨਤ ਅਹਊਁ ॥
ਕਹ ਕਪਿ ਧਰ੍ਮਸੀਲਤਾ ਤੋਰੀ। ਹਮਹੁਁ ਸੁਨੀ ਕਤ ਪਰ ਤ੍ਰਿਯ ਚੋਰੀ ॥
ਦੇਖੀ ਨਯਨ ਦੂਤ ਰਖਵਾਰੀ। ਬੂਡ़ਿ ਨ ਮਰਹੁ ਧਰ੍ਮ ਬ੍ਰਤਧਾਰੀ ॥
ਕਾਨ ਨਾਕ ਬਿਨੁ ਭਗਿਨਿ ਨਿਹਾਰੀ। ਛਮਾ ਕੀਨ੍ਹਿ ਤੁਮ੍ਹ ਧਰ੍ਮ ਬਿਚਾਰੀ ॥
ਧਰ੍ਮਸੀਲਤਾ ਤਵ ਜਗ ਜਾਗੀ। ਪਾਵਾ ਦਰਸੁ ਹਮਹੁਁ ਬਡ़ਭਾਗੀ ॥

ਦੋ. ਜਨਿ ਜਲ੍ਪਸਿ ਜਡ़ ਜਨ੍ਤੁ ਕਪਿ ਸਠ ਬਿਲੋਕੁ ਮਮ ਬਾਹੁ।
ਲੋਕਪਾਲ ਬਲ ਬਿਪੁਲ ਸਸਿ ਗ੍ਰਸਨ ਹੇਤੁ ਸਬ ਰਾਹੁ ॥ ੨੨(ਕ) ॥

ਪੁਨਿ ਨਭ ਸਰ ਮਮ ਕਰ ਨਿਕਰ ਕਮਲਨ੍ਹਿ ਪਰ ਕਰਿ ਬਾਸ।
ਸੋਭਤ ਭਯਉ ਮਰਾਲ ਇਵ ਸਮ੍ਭੁ ਸਹਿਤ ਕੈਲਾਸ ॥ ੨੨(ਖ) ॥

ਤੁਮ੍ਹਰੇ ਕਟਕ ਮਾਝ ਸੁਨੁ ਅਙ੍ਗਦ। ਮੋ ਸਨ ਭਿਰਿਹਿ ਕਵਨ ਜੋਧਾ ਬਦ ॥
ਤਵ ਪ੍ਰਭੁ ਨਾਰਿ ਬਿਰਹਁ ਬਲਹੀਨਾ। ਅਨੁਜ ਤਾਸੁ ਦੁਖ ਦੁਖੀ ਮਲੀਨਾ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਕੂਲਦ੍ਰੁਮ ਦੋਊ। ਅਨੁਜ ਹਮਾਰ ਭੀਰੁ ਅਤਿ ਸੋਊ ॥
ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਮਨ੍ਤ੍ਰੀ ਅਤਿ ਬੂਢ़ਾ। ਸੋ ਕਿ ਹੋਇ ਅਬ ਸਮਰਾਰੂਢ़ਾ ॥
ਸਿਲ੍ਪਿ ਕਰ੍ਮ ਜਾਨਹਿਂ ਨਲ ਨੀਲਾ। ਹੈ ਕਪਿ ਏਕ ਮਹਾ ਬਲਸੀਲਾ ॥
ਆਵਾ ਪ੍ਰਥਮ ਨਗਰੁ ਜੇਂਹਿਂ ਜਾਰਾ। ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਕਹ ਬਾਲਿਕੁਮਾਰਾ ॥
ਸਤ੍ਯ ਬਚਨ ਕਹੁ ਨਿਸਿਚਰ ਨਾਹਾ। ਸਾਁਚੇਹੁਁ ਕੀਸ ਕੀਨ੍ਹ ਪੁਰ ਦਾਹਾ ॥
ਰਾਵਨ ਨਗਰ ਅਲ੍ਪ ਕਪਿ ਦਹਈ। ਸੁਨਿ ਅਸ ਬਚਨ ਸਤ੍ਯ ਕੋ ਕਹਈ ॥
ਜੋ ਅਤਿ ਸੁਭਟ ਸਰਾਹੇਹੁ ਰਾਵਨ। ਸੋ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਕੇਰ ਲਘੁ ਧਾਵਨ ॥
ਚਲਇ ਬਹੁਤ ਸੋ ਬੀਰ ਨ ਹੋਈ। ਪਠਵਾ ਖਬਰਿ ਲੇਨ ਹਮ ਸੋਈ ॥

ਦੋ. ਸਤ੍ਯ ਨਗਰੁ ਕਪਿ ਜਾਰੇਉ ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਭੁ ਆਯਸੁ ਪਾਇ।
ਫਿਰਿ ਨ ਗਯਉ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਪਹਿਂ ਤੇਹਿਂ ਭਯ ਰਹਾ ਲੁਕਾਇ ॥ ੨੩(ਕ) ॥

ਸਤ੍ਯ ਕਹਹਿ ਦਸਕਣ੍ਠ ਸਬ ਮੋਹਿ ਨ ਸੁਨਿ ਕਛੁ ਕੋਹ।
ਕੋਉ ਨ ਹਮਾਰੇਂ ਕਟਕ ਅਸ ਤੋ ਸਨ ਲਰਤ ਜੋ ਸੋਹ ॥ ੨੩(ਖ) ॥

ਪ੍ਰੀਤਿ ਬਿਰੋਧ ਸਮਾਨ ਸਨ ਕਰਿਅ ਨੀਤਿ ਅਸਿ ਆਹਿ।
ਜੌਂ ਮਗਪਤਿ ਬਧ ਮੇਡ़ੁਕਨ੍ਹਿ ਭਲ ਕਿ ਕਹਇ ਕੋਉ ਤਾਹਿ ॥ ੨੩(ਗ) ॥

ਜਦ੍ਯਪਿ ਲਘੁਤਾ ਰਾਮ ਕਹੁਁ ਤੋਹਿ ਬਧੇਂ ਬਡ़ ਦੋਸ਼।
ਤਦਪਿ ਕਠਿਨ ਦਸਕਣ੍ਠ ਸੁਨੁ ਛਤ੍ਰ ਜਾਤਿ ਕਰ ਰੋਸ਼ ॥ ੨੩(ਘ) ॥

ਬਕ੍ਰ ਉਕ੍ਤਿ ਧਨੁ ਬਚਨ ਸਰ ਹਦਯ ਦਹੇਉ ਰਿਪੁ ਕੀਸ।
ਪ੍ਰਤਿਉਤ੍ਤਰ ਸਡ़ਸਿਨ੍ਹ ਮਨਹੁਁ ਕਾਢ़ਤ ਭਟ ਦਸਸੀਸ ॥ ੨੩(ਙ) ॥

ਹਁਸਿ ਬੋਲੇਉ ਦਸਮੌਲਿ ਤਬ ਕਪਿ ਕਰ ਬਡ़ ਗੁਨ ਏਕ।
ਜੋ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲਇ ਤਾਸੁ ਹਿਤ ਕਰਇ ਉਪਾਯ ਅਨੇਕ ॥ ੨੩(ਛ) ॥

ਧਨ੍ਯ ਕੀਸ ਜੋ ਨਿਜ ਪ੍ਰਭੁ ਕਾਜਾ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਨਾਚਇ ਪਰਿਹਰਿ ਲਾਜਾ ॥
ਨਾਚਿ ਕੂਦਿ ਕਰਿ ਲੋਗ ਰਿਝਾਈ। ਪਤਿ ਹਿਤ ਕਰਇ ਧਰ੍ਮ ਨਿਪੁਨਾਈ ॥
ਅਙ੍ਗਦ ਸ੍ਵਾਮਿਭਕ੍ਤ ਤਵ ਜਾਤੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਗੁਨ ਕਸ ਨ ਕਹਸਿ ਏਹਿ ਭਾਁਤੀ ॥
ਮੈਂ ਗੁਨ ਗਾਹਕ ਪਰਮ ਸੁਜਾਨਾ। ਤਵ ਕਟੁ ਰਟਨਿ ਕਰਉਁ ਨਹਿਂ ਕਾਨਾ ॥
ਕਹ ਕਪਿ ਤਵ ਗੁਨ ਗਾਹਕਤਾਈ। ਸਤ੍ਯ ਪਵਨਸੁਤ ਮੋਹਿ ਸੁਨਾਈ ॥
ਬਨ ਬਿਧਂਸਿ ਸੁਤ ਬਧਿ ਪੁਰ ਜਾਰਾ। ਤਦਪਿ ਨ ਤੇਹਿਂ ਕਛੁ ਕਤ ਅਪਕਾਰਾ ॥
ਸੋਇ ਬਿਚਾਰਿ ਤਵ ਪ੍ਰਕਤਿ ਸੁਹਾਈ। ਦਸਕਨ੍ਧਰ ਮੈਂ ਕੀਨ੍ਹਿ ਢਿਠਾਈ ॥
ਦੇਖੇਉਁ ਆਇ ਜੋ ਕਛੁ ਕਪਿ ਭਾਸ਼ਾ। ਤੁਮ੍ਹਰੇਂ ਲਾਜ ਨ ਰੋਸ਼ ਨ ਮਾਖਾ ॥
ਜੌਂ ਅਸਿ ਮਤਿ ਪਿਤੁ ਖਾਏ ਕੀਸਾ। ਕਹਿ ਅਸ ਬਚਨ ਹਁਸਾ ਦਸਸੀਸਾ ॥
ਪਿਤਹਿ ਖਾਇ ਖਾਤੇਉਁ ਪੁਨਿ ਤੋਹੀ। ਅਬਹੀਂ ਸਮੁਝਿ ਪਰਾ ਕਛੁ ਮੋਹੀ ॥
ਬਾਲਿ ਬਿਮਲ ਜਸ ਭਾਜਨ ਜਾਨੀ। ਹਤਉਁ ਨ ਤੋਹਿ ਅਧਮ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
ਕਹੁ ਰਾਵਨ ਰਾਵਨ ਜਗ ਕੇਤੇ। ਮੈਂ ਨਿਜ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਨੇ ਸੁਨੁ ਜੇਤੇ ॥
ਬਲਿਹਿ ਜਿਤਨ ਏਕ ਗਯਉ ਪਤਾਲਾ। ਰਾਖੇਉ ਬਾਁਧਿ ਸਿਸੁਨ੍ਹ ਹਯਸਾਲਾ ॥
ਖੇਲਹਿਂ ਬਾਲਕ ਮਾਰਹਿਂ ਜਾਈ। ਦਯਾ ਲਾਗਿ ਬਲਿ ਦੀਨ੍ਹ ਛੋਡ़ਾਈ ॥
ਏਕ ਬਹੋਰਿ ਸਹਸਭੁਜ ਦੇਖਾ। ਧਾਇ ਧਰਾ ਜਿਮਿ ਜਨ੍ਤੁ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਕੌਤੁਕ ਲਾਗਿ ਭਵਨ ਲੈ ਆਵਾ। ਸੋ ਪੁਲਸ੍ਤਿ ਮੁਨਿ ਜਾਇ ਛੋਡ़ਾਵਾ ॥

ਦੋ. ਏਕ ਕਹਤ ਮੋਹਿ ਸਕੁਚ ਅਤਿ ਰਹਾ ਬਾਲਿ ਕੀ ਕਾਁਖ।
ਇਨ੍ਹ ਮਹੁਁ ਰਾਵਨ ਤੈਂ ਕਵਨ ਸਤ੍ਯ ਬਦਹਿ ਤਜਿ ਮਾਖ ॥ ੨੪ ॥

ਸੁਨੁ ਸਠ ਸੋਇ ਰਾਵਨ ਬਲਸੀਲਾ। ਹਰਗਿਰਿ ਜਾਨ ਜਾਸੁ ਭੁਜ ਲੀਲਾ ॥
ਜਾਨ ਉਮਾਪਤਿ ਜਾਸੁ ਸੁਰਾਈ। ਪੂਜੇਉਁ ਜੇਹਿ ਸਿਰ ਸੁਮਨ ਚਢ़ਾਈ ॥
ਸਿਰ ਸਰੋਜ ਨਿਜ ਕਰਨ੍ਹਿ ਉਤਾਰੀ। ਪੂਜੇਉਁ ਅਮਿਤ ਬਾਰ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾਰੀ ॥
ਭੁਜ ਬਿਕ੍ਰਮ ਜਾਨਹਿਂ ਦਿਗਪਾਲਾ। ਸਠ ਅਜਹੂਁ ਜਿਨ੍ਹ ਕੇਂ ਉਰ ਸਾਲਾ ॥
ਜਾਨਹਿਂ ਦਿਗ੍ਗਜ ਉਰ ਕਠਿਨਾਈ। ਜਬ ਜਬ ਭਿਰਉਁ ਜਾਇ ਬਰਿਆਈ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਦਸਨ ਕਰਾਲ ਨ ਫੂਟੇ। ਉਰ ਲਾਗਤ ਮੂਲਕ ਇਵ ਟੂਟੇ ॥
ਜਾਸੁ ਚਲਤ ਡੋਲਤਿ ਇਮਿ ਧਰਨੀ। ਚਢ़ਤ ਮਤ੍ਤ ਗਜ ਜਿਮਿ ਲਘੁ ਤਰਨੀ ॥
ਸੋਇ ਰਾਵਨ ਜਗ ਬਿਦਿਤ ਪ੍ਰਤਾਪੀ। ਸੁਨੇਹਿ ਨ ਸ਼੍ਰਵਨ ਅਲੀਕ ਪ੍ਰਲਾਪੀ ॥

ਦੋ. ਤੇਹਿ ਰਾਵਨ ਕਹਁ ਲਘੁ ਕਹਸਿ ਨਰ ਕਰ ਕਰਸਿ ਬਖਾਨ।
ਰੇ ਕਪਿ ਬਰ੍ਬਰ ਖਰ੍ਬ ਖਲ ਅਬ ਜਾਨਾ ਤਵ ਗ੍ਯਾਨ ॥ ੨੫ ॥

ਸੁਨਿ ਅਙ੍ਗਦ ਸਕੋਪ ਕਹ ਬਾਨੀ। ਬੋਲੁ ਸਁਭਾਰਿ ਅਧਮ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
ਸਹਸਬਾਹੁ ਭੁਜ ਗਹਨ ਅਪਾਰਾ। ਦਹਨ ਅਨਲ ਸਮ ਜਾਸੁ ਕੁਠਾਰਾ ॥
ਜਾਸੁ ਪਰਸੁ ਸਾਗਰ ਖਰ ਧਾਰਾ। ਬੂਡ़ੇ ਨਪ ਅਗਨਿਤ ਬਹੁ ਬਾਰਾ ॥
ਤਾਸੁ ਗਰ੍ਬ ਜੇਹਿ ਦੇਖਤ ਭਾਗਾ। ਸੋ ਨਰ ਕ੍ਯੋਂ ਦਸਸੀਸ ਅਭਾਗਾ ॥
ਰਾਮ ਮਨੁਜ ਕਸ ਰੇ ਸਠ ਬਙ੍ਗਾ। ਧਨ੍ਵੀ ਕਾਮੁ ਨਦੀ ਪੁਨਿ ਗਙ੍ਗਾ ॥
ਪਸੁ ਸੁਰਧੇਨੁ ਕਲ੍ਪਤਰੁ ਰੂਖਾ। ਅਨ੍ਨ ਦਾਨ ਅਰੁ ਰਸ ਪੀਯੂਸ਼ਾ ॥
ਬੈਨਤੇਯ ਖਗ ਅਹਿ ਸਹਸਾਨਨ। ਚਿਨ੍ਤਾਮਨਿ ਪੁਨਿ ਉਪਲ ਦਸਾਨਨ ॥
ਸੁਨੁ ਮਤਿਮਨ੍ਦ ਲੋਕ ਬੈਕੁਣ੍ਠਾ। ਲਾਭ ਕਿ ਰਘੁਪਤਿ ਭਗਤਿ ਅਕੁਣ੍ਠਾ ॥

ਦੋ. ਸੇਨ ਸਹਿਤ ਤਬ ਮਾਨ ਮਥਿ ਬਨ ਉਜਾਰਿ ਪੁਰ ਜਾਰਿ ॥
ਕਸ ਰੇ ਸਠ ਹਨੁਮਾਨ ਕਪਿ ਗਯਉ ਜੋ ਤਵ ਸੁਤ ਮਾਰਿ ॥ ੨੬ ॥

ਸੁਨੁ ਰਾਵਨ ਪਰਿਹਰਿ ਚਤੁਰਾਈ। ਭਜਸਿ ਨ ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਰਘੁਰਾਈ ॥
ਜੌ ਖਲ ਭਏਸਿ ਰਾਮ ਕਰ ਦ੍ਰੋਹੀ। ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਰੁਦ੍ਰ ਸਕ ਰਾਖਿ ਨ ਤੋਹੀ ॥
ਮੂਢ़ ਬਥਾ ਜਨਿ ਮਾਰਸਿ ਗਾਲਾ। ਰਾਮ ਬਯਰ ਅਸ ਹੋਇਹਿ ਹਾਲਾ ॥
ਤਵ ਸਿਰ ਨਿਕਰ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕੇ ਆਗੇਂ। ਪਰਿਹਹਿਂ ਧਰਨਿ ਰਾਮ ਸਰ ਲਾਗੇਂ ॥
ਤੇ ਤਵ ਸਿਰ ਕਨ੍ਦੁਕ ਸਮ ਨਾਨਾ। ਖੇਲਹਹਿਂ ਭਾਲੁ ਕੀਸ ਚੌਗਾਨਾ ॥
ਜਬਹਿਂ ਸਮਰ ਕੋਪਹਿ ਰਘੁਨਾਯਕ। ਛੁਟਿਹਹਿਂ ਅਤਿ ਕਰਾਲ ਬਹੁ ਸਾਯਕ ॥
ਤਬ ਕਿ ਚਲਿਹਿ ਅਸ ਗਾਲ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ। ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਭਜੁ ਰਾਮ ਉਦਾਰਾ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਰਾਵਨ ਪਰਜਰਾ। ਜਰਤ ਮਹਾਨਲ ਜਨੁ ਘਤ ਪਰਾ ॥

ਦੋ. ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਅਸ ਬਨ੍ਧੁ ਮਮ ਸੁਤ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧ ਸਕ੍ਰਾਰਿ।
ਮੋਰ ਪਰਾਕ੍ਰਮ ਨਹਿਂ ਸੁਨੇਹਿ ਜਿਤੇਉਁ ਚਰਾਚਰ ਝਾਰਿ ॥ ੨੭ ॥

ਸਠ ਸਾਖਾਮਗ ਜੋਰਿ ਸਹਾਈ। ਬਾਁਧਾ ਸਿਨ੍ਧੁ ਇਹਇ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ ॥
ਨਾਘਹਿਂ ਖਗ ਅਨੇਕ ਬਾਰੀਸਾ। ਸੂਰ ਨ ਹੋਹਿਂ ਤੇ ਸੁਨੁ ਸਬ ਕੀਸਾ ॥
ਮਮ ਭੁਜ ਸਾਗਰ ਬਲ ਜਲ ਪੂਰਾ। ਜਹਁ ਬੂਡ़ੇ ਬਹੁ ਸੁਰ ਨਰ ਸੂਰਾ ॥
ਬੀਸ ਪਯੋਧਿ ਅਗਾਧ ਅਪਾਰਾ। ਕੋ ਅਸ ਬੀਰ ਜੋ ਪਾਇਹਿ ਪਾਰਾ ॥
ਦਿਗਪਾਲਨ੍ਹ ਮੈਂ ਨੀਰ ਭਰਾਵਾ। ਭੂਪ ਸੁਜਸ ਖਲ ਮੋਹਿ ਸੁਨਾਵਾ ॥
ਜੌਂ ਪੈ ਸਮਰ ਸੁਭਟ ਤਵ ਨਾਥਾ। ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਕਹਸਿ ਜਾਸੁ ਗੁਨ ਗਾਥਾ ॥
ਤੌ ਬਸੀਠ ਪਠਵਤ ਕੇਹਿ ਕਾਜਾ। ਰਿਪੁ ਸਨ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰਤ ਨਹਿਂ ਲਾਜਾ ॥
ਹਰਗਿਰਿ ਮਥਨ ਨਿਰਖੁ ਮਮ ਬਾਹੂ। ਪੁਨਿ ਸਠ ਕਪਿ ਨਿਜ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਸਰਾਹੂ ॥

ਦੋ. ਸੂਰ ਕਵਨ ਰਾਵਨ ਸਰਿਸ ਸ੍ਵਕਰ ਕਾਟਿ ਜੇਹਿਂ ਸੀਸ।
ਹੁਨੇ ਅਨਲ ਅਤਿ ਹਰਸ਼ ਬਹੁ ਬਾਰ ਸਾਖਿ ਗੌਰੀਸ ॥ ੨੮ ॥

ਜਰਤ ਬਿਲੋਕੇਉਁ ਜਬਹਿਂ ਕਪਾਲਾ। ਬਿਧਿ ਕੇ ਲਿਖੇ ਅਙ੍ਕ ਨਿਜ ਭਾਲਾ ॥
ਨਰ ਕੇਂ ਕਰ ਆਪਨ ਬਧ ਬਾਁਚੀ। ਹਸੇਉਁ ਜਾਨਿ ਬਿਧਿ ਗਿਰਾ ਅਸਾਁਚੀ ॥
ਸੋਉ ਮਨ ਸਮੁਝਿ ਤ੍ਰਾਸ ਨਹਿਂ ਮੋਰੇਂ। ਲਿਖਾ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਜਰਠ ਮਤਿ ਭੋਰੇਂ ॥
ਆਨ ਬੀਰ ਬਲ ਸਠ ਮਮ ਆਗੇਂ। ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਕਹਸਿ ਲਾਜ ਪਤਿ ਤ੍ਯਾਗੇ ॥
ਕਹ ਅਙ੍ਗਦ ਸਲਜ੍ਜ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਰਾਵਨ ਤੋਹਿ ਸਮਾਨ ਕੋਉ ਨਾਹੀਂ ॥
ਲਾਜਵਨ੍ਤ ਤਵ ਸਹਜ ਸੁਭਾਊ। ਨਿਜ ਮੁਖ ਨਿਜ ਗੁਨ ਕਹਸਿ ਨ ਕਾਊ ॥
ਸਿਰ ਅਰੁ ਸੈਲ ਕਥਾ ਚਿਤ ਰਹੀ। ਤਾਤੇ ਬਾਰ ਬੀਸ ਤੈਂ ਕਹੀ ॥
ਸੋ ਭੁਜਬਲ ਰਾਖੇਉ ਉਰ ਘਾਲੀ। ਜੀਤੇਹੁ ਸਹਸਬਾਹੁ ਬਲਿ ਬਾਲੀ ॥
ਸੁਨੁ ਮਤਿਮਨ੍ਦ ਦੇਹਿ ਅਬ ਪੂਰਾ। ਕਾਟੇਂ ਸੀਸ ਕਿ ਹੋਇਅ ਸੂਰਾ ॥
ਇਨ੍ਦ੍ਰਜਾਲਿ ਕਹੁ ਕਹਿਅ ਨ ਬੀਰਾ। ਕਾਟਇ ਨਿਜ ਕਰ ਸਕਲ ਸਰੀਰਾ ॥

ਦੋ. ਜਰਹਿਂ ਪਤਙ੍ਗ ਮੋਹ ਬਸ ਭਾਰ ਬਹਹਿਂ ਖਰ ਬਨ੍ਦ।
ਤੇ ਨਹਿਂ ਸੂਰ ਕਹਾਵਹਿਂ ਸਮੁਝਿ ਦੇਖੁ ਮਤਿਮਨ੍ਦ ॥ ੨੯ ॥

ਅਬ ਜਨਿ ਬਤਬਢ़ਾਵ ਖਲ ਕਰਹੀ। ਸੁਨੁ ਮਮ ਬਚਨ ਮਾਨ ਪਰਿਹਰਹੀ ॥
ਦਸਮੁਖ ਮੈਂ ਨ ਬਸੀਠੀਂ ਆਯਉਁ। ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਰਘੁਬੀਸ਼ ਪਠਾਯਉਁ ॥
ਬਾਰ ਬਾਰ ਅਸ ਕਹਇ ਕਪਾਲਾ। ਨਹਿਂ ਗਜਾਰਿ ਜਸੁ ਬਧੇਂ ਸਕਾਲਾ ॥
ਮਨ ਮਹੁਁ ਸਮੁਝਿ ਬਚਨ ਪ੍ਰਭੁ ਕੇਰੇ। ਸਹੇਉਁ ਕਠੋਰ ਬਚਨ ਸਠ ਤੇਰੇ ॥
ਨਾਹਿਂ ਤ ਕਰਿ ਮੁਖ ਭਞ੍ਜਨ ਤੋਰਾ। ਲੈ ਜਾਤੇਉਁ ਸੀਤਹਿ ਬਰਜੋਰਾ ॥
ਜਾਨੇਉਁ ਤਵ ਬਲ ਅਧਮ ਸੁਰਾਰੀ। ਸੂਨੇਂ ਹਰਿ ਆਨਿਹਿ ਪਰਨਾਰੀ ॥
ਤੈਂ ਨਿਸਿਚਰ ਪਤਿ ਗਰ੍ਬ ਬਹੂਤਾ। ਮੈਂ ਰਘੁਪਤਿ ਸੇਵਕ ਕਰ ਦੂਤਾ ॥
ਜੌਂ ਨ ਰਾਮ ਅਪਮਾਨਹਿ ਡਰਉਁ। ਤੋਹਿ ਦੇਖਤ ਅਸ ਕੌਤੁਕ ਕਰਊਁ ॥

ਦੋ. ਤੋਹਿ ਪਟਕਿ ਮਹਿ ਸੇਨ ਹਤਿ ਚੌਪਟ ਕਰਿ ਤਵ ਗਾਉਁ।
ਤਵ ਜੁਬਤਿਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਸਠ ਜਨਕਸੁਤਹਿ ਲੈ ਜਾਉਁ ॥ ੩੦ ॥

ਜੌ ਅਸ ਕਰੌਂ ਤਦਪਿ ਨ ਬਡ़ਾਈ। ਮੁਏਹਿ ਬਧੇਂ ਨਹਿਂ ਕਛੁ ਮਨੁਸਾਈ ॥
ਕੌਲ ਕਾਮਬਸ ਕਪਿਨ ਬਿਮੂਢ़ਾ। ਅਤਿ ਦਰਿਦ੍ਰ ਅਜਸੀ ਅਤਿ ਬੂਢ़ਾ ॥
ਸਦਾ ਰੋਗਬਸ ਸਨ੍ਤਤ ਕ੍ਰੋਧੀ। ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਬਿਮੂਖ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਸਨ੍ਤ ਬਿਰੋਧੀ ॥
ਤਨੁ ਪੋਸ਼ਕ ਨਿਨ੍ਦਕ ਅਘ ਖਾਨੀ। ਜੀਵਨ ਸਵ ਸਮ ਚੌਦਹ ਪ੍ਰਾਨੀ ॥
ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਖਲ ਬਧਉਁ ਨ ਤੋਹੀ। ਅਬ ਜਨਿ ਰਿਸ ਉਪਜਾਵਸਿ ਮੋਹੀ ॥
ਸੁਨਿ ਸਕੋਪ ਕਹ ਨਿਸਿਚਰ ਨਾਥਾ। ਅਧਰ ਦਸਨ ਦਸਿ ਮੀਜਤ ਹਾਥਾ ॥
ਰੇ ਕਪਿ ਅਧਮ ਮਰਨ ਅਬ ਚਹਸੀ। ਛੋਟੇ ਬਦਨ ਬਾਤ ਬਡ़ਿ ਕਹਸੀ ॥
ਕਟੁ ਜਲ੍ਪਸਿ ਜਡ़ ਕਪਿ ਬਲ ਜਾਕੇਂ। ਬਲ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬੁਧਿ ਤੇਜ ਨ ਤਾਕੇਂ ॥

ਦੋ. ਅਗੁਨ ਅਮਾਨ ਜਾਨਿ ਤੇਹਿ ਦੀਨ੍ਹ ਪਿਤਾ ਬਨਬਾਸ।
ਸੋ ਦੁਖ ਅਰੁ ਜੁਬਤੀ ਬਿਰਹ ਪੁਨਿ ਨਿਸਿ ਦਿਨ ਮਮ ਤ੍ਰਾਸ ॥ ੩੧(ਕ) ॥

ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਬਲ ਕਰ ਗਰ੍ਬ ਤੋਹਿ ਅਇਸੇ ਮਨੁਜ ਅਨੇਕ।
ਖਾਹੀਂ ਨਿਸਾਚਰ ਦਿਵਸ ਨਿਸਿ ਮੂਢ़ ਸਮੁਝੁ ਤਜਿ ਟੇਕ ॥ ੩੧(ਖ) ॥

ਜਬ ਤੇਹਿਂ ਕੀਨ੍ਹ ਰਾਮ ਕੈ ਨਿਨ੍ਦਾ। ਕ੍ਰੋਧਵਨ੍ਤ ਅਤਿ ਭਯਉ ਕਪਿਨ੍ਦਾ ॥
ਹਰਿ ਹਰ ਨਿਨ੍ਦਾ ਸੁਨਇ ਜੋ ਕਾਨਾ। ਹੋਇ ਪਾਪ ਗੋਘਾਤ ਸਮਾਨਾ ॥
ਕਟਕਟਾਨ ਕਪਿਕੁਞ੍ਜਰ ਭਾਰੀ। ਦੁਹੁ ਭੁਜਦਣ੍ਡ ਤਮਕਿ ਮਹਿ ਮਾਰੀ ॥
ਡੋਲਤ ਧਰਨਿ ਸਭਾਸਦ ਖਸੇ। ਚਲੇ ਭਾਜਿ ਭਯ ਮਾਰੁਤ ਗ੍ਰਸੇ ॥
ਗਿਰਤ ਸਁਭਾਰਿ ਉਠਾ ਦਸਕਨ੍ਧਰ। ਭੂਤਲ ਪਰੇ ਮੁਕੁਟ ਅਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ॥
ਕਛੁ ਤੇਹਿਂ ਲੈ ਨਿਜ ਸਿਰਨ੍ਹਿ ਸਁਵਾਰੇ। ਕਛੁ ਅਙ੍ਗਦ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਸ ਪਬਾਰੇ ॥
ਆਵਤ ਮੁਕੁਟ ਦੇਖਿ ਕਪਿ ਭਾਗੇ। ਦਿਨਹੀਂ ਲੂਕ ਪਰਨ ਬਿਧਿ ਲਾਗੇ ॥
ਕੀ ਰਾਵਨ ਕਰਿ ਕੋਪ ਚਲਾਏ। ਕੁਲਿਸ ਚਾਰਿ ਆਵਤ ਅਤਿ ਧਾਏ ॥
ਕਹ ਪ੍ਰਭੁ ਹਁਸਿ ਜਨਿ ਹਦਯਁ ਡੇਰਾਹੂ। ਲੂਕ ਨ ਅਸਨਿ ਕੇਤੁ ਨਹਿਂ ਰਾਹੂ ॥
ਏ ਕਿਰੀਟ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ਕੇਰੇ। ਆਵਤ ਬਾਲਿਤਨਯ ਕੇ ਪ੍ਰੇਰੇ ॥

ਦੋ. ਤਰਕਿ ਪਵਨਸੁਤ ਕਰ ਗਹੇ ਆਨਿ ਧਰੇ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਸ।
ਕੌਤੁਕ ਦੇਖਹਿਂ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਦਿਨਕਰ ਸਰਿਸ ਪ੍ਰਕਾਸ ॥ ੩੨(ਕ) ॥

ਉਹਾਁ ਸਕੋਪਿ ਦਸਾਨਨ ਸਬ ਸਨ ਕਹਤ ਰਿਸਾਇ।
ਧਰਹੁ ਕਪਿਹਿ ਧਰਿ ਮਾਰਹੁ ਸੁਨਿ ਅਙ੍ਗਦ ਮੁਸੁਕਾਇ ॥ ੩੨(ਖ) ॥

ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਬੇਗਿ ਸੂਭਟ ਸਬ ਧਾਵਹੁ। ਖਾਹੁ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਜਹਁ ਜਹਁ ਪਾਵਹੁ ॥
ਮਰ੍ਕਟਹੀਨ ਕਰਹੁ ਮਹਿ ਜਾਈ। ਜਿਅਤ ਧਰਹੁ ਤਾਪਸ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ ॥
ਪੁਨਿ ਸਕੋਪ ਬੋਲੇਉ ਜੁਬਰਾਜਾ। ਗਾਲ ਬਜਾਵਤ ਤੋਹਿ ਨ ਲਾਜਾ ॥
ਮਰੁ ਗਰ ਕਾਟਿ ਨਿਲਜ ਕੁਲਘਾਤੀ। ਬਲ ਬਿਲੋਕਿ ਬਿਹਰਤਿ ਨਹਿਂ ਛਾਤੀ ॥
ਰੇ ਤ੍ਰਿਯ ਚੋਰ ਕੁਮਾਰਗ ਗਾਮੀ। ਖਲ ਮਲ ਰਾਸਿ ਮਨ੍ਦਮਤਿ ਕਾਮੀ ॥
ਸਨ੍ਯਪਾਤ ਜਲ੍ਪਸਿ ਦੁਰ੍ਬਾਦਾ। ਭਏਸਿ ਕਾਲਬਸ ਖਲ ਮਨੁਜਾਦਾ ॥
ਯਾਕੋ ਫਲੁ ਪਾਵਹਿਗੋ ਆਗੇਂ। ਬਾਨਰ ਭਾਲੁ ਚਪੇਟਨ੍ਹਿ ਲਾਗੇਂ ॥
ਰਾਮੁ ਮਨੁਜ ਬੋਲਤ ਅਸਿ ਬਾਨੀ। ਗਿਰਹਿਂ ਨ ਤਵ ਰਸਨਾ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
ਗਿਰਿਹਹਿਂ ਰਸਨਾ ਸਂਸਯ ਨਾਹੀਂ। ਸਿਰਨ੍ਹਿ ਸਮੇਤ ਸਮਰ ਮਹਿ ਮਾਹੀਂ ॥

ਸੋ. ਸੋ ਨਰ ਕ੍ਯੋਂ ਦਸਕਨ੍ਧ ਬਾਲਿ ਬਧ੍ਯੋ ਜੇਹਿਂ ਏਕ ਸਰ।
ਬੀਸਹੁਁ ਲੋਚਨ ਅਨ੍ਧ ਧਿਗ ਤਵ ਜਨ੍ਮ ਕੁਜਾਤਿ ਜਡ़ ॥ ੩੩(ਕ) ॥

ਤਬ ਸੋਨਿਤ ਕੀ ਪ੍ਯਾਸ ਤਸ਼ਿਤ ਰਾਮ ਸਾਯਕ ਨਿਕਰ।
ਤਜਉਁ ਤੋਹਿ ਤੇਹਿ ਤ੍ਰਾਸ ਕਟੁ ਜਲ੍ਪਕ ਨਿਸਿਚਰ ਅਧਮ ॥ ੩੩(ਖ) ॥

ਮੈ ਤਵ ਦਸਨ ਤੋਰਿਬੇ ਲਾਯਕ। ਆਯਸੁ ਮੋਹਿ ਨ ਦੀਨ੍ਹ ਰਘੁਨਾਯਕ ॥
ਅਸਿ ਰਿਸ ਹੋਤਿ ਦਸਉ ਮੁਖ ਤੋਰੌਂ। ਲਙ੍ਕਾ ਗਹਿ ਸਮੁਦ੍ਰ ਮਹਁ ਬੋਰੌਂ ॥
ਗੂਲਰਿ ਫਲ ਸਮਾਨ ਤਵ ਲਙ੍ਕਾ। ਬਸਹੁ ਮਧ੍ਯ ਤੁਮ੍ਹ ਜਨ੍ਤੁ ਅਸਙ੍ਕਾ ॥
ਮੈਂ ਬਾਨਰ ਫਲ ਖਾਤ ਨ ਬਾਰਾ। ਆਯਸੁ ਦੀਨ੍ਹ ਨ ਰਾਮ ਉਦਾਰਾ ॥
ਜੁਗਤਿ ਸੁਨਤ ਰਾਵਨ ਮੁਸੁਕਾਈ। ਮੂਢ़ ਸਿਖਿਹਿ ਕਹਁ ਬਹੁਤ ਝੁਠਾਈ ॥
ਬਾਲਿ ਨ ਕਬਹੁਁ ਗਾਲ ਅਸ ਮਾਰਾ। ਮਿਲਿ ਤਪਸਿਨ੍ਹ ਤੈਂ ਭਏਸਿ ਲਬਾਰਾ ॥
ਸਾਁਚੇਹੁਁ ਮੈਂ ਲਬਾਰ ਭੁਜ ਬੀਹਾ। ਜੌਂ ਨ ਉਪਾਰਿਉਁ ਤਵ ਦਸ ਜੀਹਾ ॥
ਸਮੁਝਿ ਰਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਕਪਿ ਕੋਪਾ। ਸਭਾ ਮਾਝ ਪਨ ਕਰਿ ਪਦ ਰੋਪਾ ॥
ਜੌਂ ਮਮ ਚਰਨ ਸਕਸਿ ਸਠ ਟਾਰੀ। ਫਿਰਹਿਂ ਰਾਮੁ ਸੀਤਾ ਮੈਂ ਹਾਰੀ ॥
ਸੁਨਹੁ ਸੁਭਟ ਸਬ ਕਹ ਦਸਸੀਸਾ। ਪਦ ਗਹਿ ਧਰਨਿ ਪਛਾਰਹੁ ਕੀਸਾ ॥
ਇਨ੍ਦ੍ਰਜੀਤ ਆਦਿਕ ਬਲਵਾਨਾ। ਹਰਸ਼ਿ ਉਠੇ ਜਹਁ ਤਹਁ ਭਟ ਨਾਨਾ ॥
ਝਪਟਹਿਂ ਕਰਿ ਬਲ ਬਿਪੁਲ ਉਪਾਈ। ਪਦ ਨ ਟਰਇ ਬੈਠਹਿਂ ਸਿਰੁ ਨਾਈ ॥
ਪੁਨਿ ਉਠਿ ਝਪਟਹੀਂ ਸੁਰ ਆਰਾਤੀ। ਟਰਇ ਨ ਕੀਸ ਚਰਨ ਏਹਿ ਭਾਁਤੀ ॥
ਪੁਰੁਸ਼ ਕੁਜੋਗੀ ਜਿਮਿ ਉਰਗਾਰੀ। ਮੋਹ ਬਿਟਪ ਨਹਿਂ ਸਕਹਿਂ ਉਪਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਮੇਘਨਾਦ ਸਮ ਸੁਭਟ ਉਠੇ ਹਰਸ਼ਾਇ।
ਝਪਟਹਿਂ ਟਰੈ ਨ ਕਪਿ ਚਰਨ ਪੁਨਿ ਬੈਠਹਿਂ ਸਿਰ ਨਾਇ ॥ ੩੪(ਕ) ॥

ਭੂਮਿ ਨ ਛਾਁਡਤ ਕਪਿ ਚਰਨ ਦੇਖਤ ਰਿਪੁ ਮਦ ਭਾਗ ॥
ਕੋਟਿ ਬਿਘ੍ਨ ਤੇ ਸਨ੍ਤ ਕਰ ਮਨ ਜਿਮਿ ਨੀਤਿ ਨ ਤ੍ਯਾਗ ॥ ੩੪(ਖ) ॥

ਕਪਿ ਬਲ ਦੇਖਿ ਸਕਲ ਹਿਯਁ ਹਾਰੇ। ਉਠਾ ਆਪੁ ਕਪਿ ਕੇਂ ਪਰਚਾਰੇ ॥
ਗਹਤ ਚਰਨ ਕਹ ਬਾਲਿਕੁਮਾਰਾ। ਮਮ ਪਦ ਗਹੇਂ ਨ ਤੋਰ ਉਬਾਰਾ ॥
ਗਹਸਿ ਨ ਰਾਮ ਚਰਨ ਸਠ ਜਾਈ। ਸੁਨਤ ਫਿਰਾ ਮਨ ਅਤਿ ਸਕੁਚਾਈ ॥
ਭਯਉ ਤੇਜਹਤ ਸ਼੍ਰੀ ਸਬ ਗਈ। ਮਧ੍ਯ ਦਿਵਸ ਜਿਮਿ ਸਸਿ ਸੋਹਈ ॥
ਸਿਙ੍ਘਾਸਨ ਬੈਠੇਉ ਸਿਰ ਨਾਈ। ਮਾਨਹੁਁ ਸਮ੍ਪਤਿ ਸਕਲ ਗਁਵਾਈ ॥
ਜਗਦਾਤਮਾ ਪ੍ਰਾਨਪਤਿ ਰਾਮਾ। ਤਾਸੁ ਬਿਮੁਖ ਕਿਮਿ ਲਹ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮਾ ॥
ਉਮਾ ਰਾਮ ਕੀ ਭਕੁਟਿ ਬਿਲਾਸਾ। ਹੋਇ ਬਿਸ੍ਵ ਪੁਨਿ ਪਾਵਇ ਨਾਸਾ ॥
ਤਨ ਤੇ ਕੁਲਿਸ ਕੁਲਿਸ ਤਨ ਕਰਈ। ਤਾਸੁ ਦੂਤ ਪਨ ਕਹੁ ਕਿਮਿ ਟਰਈ ॥
ਪੁਨਿ ਕਪਿ ਕਹੀ ਨੀਤਿ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ। ਮਾਨ ਨ ਤਾਹਿ ਕਾਲੁ ਨਿਅਰਾਨਾ ॥
ਰਿਪੁ ਮਦ ਮਥਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਜਸੁ ਸੁਨਾਯੋ। ਯਹ ਕਹਿ ਚਲ੍ਯੋ ਬਾਲਿ ਨਪ ਜਾਯੋ ॥
ਹਤੌਂ ਨ ਖੇਤ ਖੇਲਾਇ ਖੇਲਾਈ। ਤੋਹਿ ਅਬਹਿਂ ਕਾ ਕਰੌਂ ਬਡ़ਾਈ ॥
ਪ੍ਰਥਮਹਿਂ ਤਾਸੁ ਤਨਯ ਕਪਿ ਮਾਰਾ। ਸੋ ਸੁਨਿ ਰਾਵਨ ਭਯਉ ਦੁਖਾਰਾ ॥
ਜਾਤੁਧਾਨ ਅਙ੍ਗਦ ਪਨ ਦੇਖੀ। ਭਯ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਸਬ ਭਏ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥

ਦੋ. ਰਿਪੁ ਬਲ ਧਰਸ਼ਿ ਹਰਸ਼ਿ ਕਪਿ ਬਾਲਿਤਨਯ ਬਲ ਪੁਞ੍ਜ।
ਪੁਲਕ ਸਰੀਰ ਨਯਨ ਜਲ ਗਹੇ ਰਾਮ ਪਦ ਕਞ੍ਜ ॥ ੩੫(ਕ) ॥

ਸਾਁਝ ਜਾਨਿ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ਭਵਨ ਗਯਉ ਬਿਲਖਾਇ।
ਮਨ੍ਦੋਦਰੀ ਰਾਵਨਹਿ ਬਹੁਰਿ ਕਹਾ ਸਮੁਝਾਇ ॥ (ਖ) ॥
ਕਨ੍ਤ ਸਮੁਝਿ ਮਨ ਤਜਹੁ ਕੁਮਤਿਹੀ। ਸੋਹ ਨ ਸਮਰ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਰਘੁਪਤਿਹੀ ॥
ਰਾਮਾਨੁਜ ਲਘੁ ਰੇਖ ਖਚਾਈ। ਸੋਉ ਨਹਿਂ ਨਾਘੇਹੁ ਅਸਿ ਮਨੁਸਾਈ ॥
ਪਿਯ ਤੁਮ੍ਹ ਤਾਹਿ ਜਿਤਬ ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮਾ। ਜਾਕੇ ਦੂਤ ਕੇਰ ਯਹ ਕਾਮਾ ॥
ਕੌਤੁਕ ਸਿਨ੍ਧੁ ਨਾਘੀ ਤਵ ਲਙ੍ਕਾ। ਆਯਉ ਕਪਿ ਕੇਹਰੀ ਅਸਙ੍ਕਾ ॥
ਰਖਵਾਰੇ ਹਤਿ ਬਿਪਿਨ ਉਜਾਰਾ। ਦੇਖਤ ਤੋਹਿ ਅਚ੍ਛ ਤੇਹਿਂ ਮਾਰਾ ॥
ਜਾਰਿ ਸਕਲ ਪੁਰ ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਛਾਰਾ। ਕਹਾਁ ਰਹਾ ਬਲ ਗਰ੍ਬ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ ॥
ਅਬ ਪਤਿ ਮਸ਼ਾ ਗਾਲ ਜਨਿ ਮਾਰਹੁ। ਮੋਰ ਕਹਾ ਕਛੁ ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰਹੁ ॥
ਪਤਿ ਰਘੁਪਤਿਹਿ ਨਪਤਿ ਜਨਿ ਮਾਨਹੁ। ਅਗ ਜਗ ਨਾਥ ਅਤੁਲ ਬਲ ਜਾਨਹੁ ॥
ਬਾਨ ਪ੍ਰਤਾਪ ਜਾਨ ਮਾਰੀਚਾ। ਤਾਸੁ ਕਹਾ ਨਹਿਂ ਮਾਨੇਹਿ ਨੀਚਾ ॥
ਜਨਕ ਸਭਾਁ ਅਗਨਿਤ ਭੂਪਾਲਾ। ਰਹੇ ਤੁਮ੍ਹਉ ਬਲ ਅਤੁਲ ਬਿਸਾਲਾ ॥
ਭਞ੍ਜਿ ਧਨੁਸ਼ ਜਾਨਕੀ ਬਿਆਹੀ। ਤਬ ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮ ਜਿਤੇਹੁ ਕਿਨ ਤਾਹੀ ॥
ਸੁਰਪਤਿ ਸੁਤ ਜਾਨਇ ਬਲ ਥੋਰਾ। ਰਾਖਾ ਜਿਅਤ ਆਁਖਿ ਗਹਿ ਫੋਰਾ ॥
ਸੂਪਨਖਾ ਕੈ ਗਤਿ ਤੁਮ੍ਹ ਦੇਖੀ। ਤਦਪਿ ਹਦਯਁ ਨਹਿਂ ਲਾਜ ਬਿਸ਼ੇਸ਼ੀ ॥

ਦੋ. ਬਧਿ ਬਿਰਾਧ ਖਰ ਦੂਸ਼ਨਹਿ ਲੀਁਲਾਁ ਹਤ੍ਯੋ ਕਬਨ੍ਧ।
ਬਾਲਿ ਏਕ ਸਰ ਮਾਰਯੋ ਤੇਹਿ ਜਾਨਹੁ ਦਸਕਨ੍ਧ ॥ ੩੬ ॥

ਜੇਹਿਂ ਜਲਨਾਥ ਬਁਧਾਯਉ ਹੇਲਾ। ਉਤਰੇ ਪ੍ਰਭੁ ਦਲ ਸਹਿਤ ਸੁਬੇਲਾ ॥
ਕਾਰੁਨੀਕ ਦਿਨਕਰ ਕੁਲ ਕੇਤੂ। ਦੂਤ ਪਠਾਯਉ ਤਵ ਹਿਤ ਹੇਤੂ ॥
ਸਭਾ ਮਾਝ ਜੇਹਿਂ ਤਵ ਬਲ ਮਥਾ। ਕਰਿ ਬਰੂਥ ਮਹੁਁ ਮਗਪਤਿ ਜਥਾ ॥
ਅਙ੍ਗਦ ਹਨੁਮਤ ਅਨੁਚਰ ਜਾਕੇ। ਰਨ ਬਾਁਕੁਰੇ ਬੀਰ ਅਤਿ ਬਾਁਕੇ ॥
ਤੇਹਿ ਕਹਁ ਪਿਯ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਨਰ ਕਹਹੂ। ਮੁਧਾ ਮਾਨ ਮਮਤਾ ਮਦ ਬਹਹੂ ॥
ਅਹਹ ਕਨ੍ਤ ਕਤ ਰਾਮ ਬਿਰੋਧਾ। ਕਾਲ ਬਿਬਸ ਮਨ ਉਪਜ ਨ ਬੋਧਾ ॥
ਕਾਲ ਦਣ੍ਡ ਗਹਿ ਕਾਹੁ ਨ ਮਾਰਾ। ਹਰਇ ਧਰ੍ਮ ਬਲ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਨਿਕਟ ਕਾਲ ਜੇਹਿ ਆਵਤ ਸਾਈਂ। ਤੇਹਿ ਭ੍ਰਮ ਹੋਇ ਤੁਮ੍ਹਾਰਿਹਿ ਨਾਈਂ ॥

ਦੋ. ਦੁਇ ਸੁਤ ਮਰੇ ਦਹੇਉ ਪੁਰ ਅਜਹੁਁ ਪੂਰ ਪਿਯ ਦੇਹੁ।
ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਰਘੁਨਾਥ ਭਜਿ ਨਾਥ ਬਿਮਲ ਜਸੁ ਲੇਹੁ ॥ ੩੭ ॥

ਨਾਰਿ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਬਿਸਿਖ ਸਮਾਨਾ। ਸਭਾਁ ਗਯਉ ਉਠਿ ਹੋਤ ਬਿਹਾਨਾ ॥
ਬੈਠ ਜਾਇ ਸਿਙ੍ਘਾਸਨ ਫੂਲੀ। ਅਤਿ ਅਭਿਮਾਨ ਤ੍ਰਾਸ ਸਬ ਭੂਲੀ ॥
ਇਹਾਁ ਰਾਮ ਅਙ੍ਗਦਹਿ ਬੋਲਾਵਾ। ਆਇ ਚਰਨ ਪਙ੍ਕਜ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ ॥
ਅਤਿ ਆਦਰ ਸਪੀਪ ਬੈਠਾਰੀ। ਬੋਲੇ ਬਿਹਁਸਿ ਕਪਾਲ ਖਰਾਰੀ ॥
ਬਾਲਿਤਨਯ ਕੌਤੁਕ ਅਤਿ ਮੋਹੀ। ਤਾਤ ਸਤ੍ਯ ਕਹੁ ਪੂਛਉਁ ਤੋਹੀ ॥ ।
ਰਾਵਨੁ ਜਾਤੁਧਾਨ ਕੁਲ ਟੀਕਾ। ਭੁਜ ਬਲ ਅਤੁਲ ਜਾਸੁ ਜਗ ਲੀਕਾ ॥
ਤਾਸੁ ਮੁਕੁਟ ਤੁਮ੍ਹ ਚਾਰਿ ਚਲਾਏ। ਕਹਹੁ ਤਾਤ ਕਵਨੀ ਬਿਧਿ ਪਾਏ ॥
ਸੁਨੁ ਸਰ੍ਬਗ੍ਯ ਪ੍ਰਨਤ ਸੁਖਕਾਰੀ। ਮੁਕੁਟ ਨ ਹੋਹਿਂ ਭੂਪ ਗੁਨ ਚਾਰੀ ॥
ਸਾਮ ਦਾਨ ਅਰੁ ਦਣ੍ਡ ਬਿਭੇਦਾ। ਨਪ ਉਰ ਬਸਹਿਂ ਨਾਥ ਕਹ ਬੇਦਾ ॥
ਨੀਤਿ ਧਰ੍ਮ ਕੇ ਚਰਨ ਸੁਹਾਏ। ਅਸ ਜਿਯਁ ਜਾਨਿ ਨਾਥ ਪਹਿਂ ਆਏ ॥

ਦੋ. ਧਰ੍ਮਹੀਨ ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਬਿਮੁਖ ਕਾਲ ਬਿਬਸ ਦਸਸੀਸ।
ਤੇਹਿ ਪਰਿਹਰਿ ਗੁਨ ਆਏ ਸੁਨਹੁ ਕੋਸਲਾਧੀਸ ॥ ੩੮(((ਕ) ॥

ਪਰਮ ਚਤੁਰਤਾ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਨਿ ਬਿਹਁਸੇ ਰਾਮੁ ਉਦਾਰ।
ਸਮਾਚਾਰ ਪੁਨਿ ਸਬ ਕਹੇ ਗਢ़ ਕੇ ਬਾਲਿਕੁਮਾਰ ॥ ੩੮(ਖ) ॥

ਰਿਪੁ ਕੇ ਸਮਾਚਾਰ ਜਬ ਪਾਏ। ਰਾਮ ਸਚਿਵ ਸਬ ਨਿਕਟ ਬੋਲਾਏ ॥
ਲਙ੍ਕਾ ਬਾਁਕੇ ਚਾਰਿ ਦੁਆਰਾ। ਕੇਹਿ ਬਿਧਿ ਲਾਗਿਅ ਕਰਹੁ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਤਬ ਕਪੀਸ ਰਿਚ੍ਛੇਸ ਬਿਭੀਸ਼ਨ। ਸੁਮਿਰਿ ਹਦਯਁ ਦਿਨਕਰ ਕੁਲ ਭੂਸ਼ਨ ॥
ਕਰਿ ਬਿਚਾਰ ਤਿਨ੍ਹ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਦਢ़ਾਵਾ। ਚਾਰਿ ਅਨੀ ਕਪਿ ਕਟਕੁ ਬਨਾਵਾ ॥
ਜਥਾਜੋਗ ਸੇਨਾਪਤਿ ਕੀਨ੍ਹੇ। ਜੂਥਪ ਸਕਲ ਬੋਲਿ ਤਬ ਲੀਨ੍ਹੇ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਕਹਿ ਸਬ ਸਮੁਝਾਏ। ਸੁਨਿ ਕਪਿ ਸਿਙ੍ਘਨਾਦ ਕਰਿ ਧਾਏ ॥
ਹਰਸ਼ਿਤ ਰਾਮ ਚਰਨ ਸਿਰ ਨਾਵਹਿਂ। ਗਹਿ ਗਿਰਿ ਸਿਖਰ ਬੀਰ ਸਬ ਧਾਵਹਿਂ ॥
ਗਰ੍ਜਹਿਂ ਤਰ੍ਜਹਿਂ ਭਾਲੁ ਕਪੀਸਾ। ਜਯ ਰਘੁਬੀਰ ਕੋਸਲਾਧੀਸਾ ॥
ਜਾਨਤ ਪਰਮ ਦੁਰ੍ਗ ਅਤਿ ਲਙ੍ਕਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਕਪਿ ਚਲੇ ਅਸਙ੍ਕਾ ॥
ਘਟਾਟੋਪ ਕਰਿ ਚਹੁਁ ਦਿਸਿ ਘੇਰੀ। ਮੁਖਹਿਂ ਨਿਸਾਨ ਬਜਾਵਹੀਂ ਭੇਰੀ ॥

ਦੋ. ਜਯਤਿ ਰਾਮ ਜਯ ਲਛਿਮਨ ਜਯ ਕਪੀਸ ਸੁਗ੍ਰੀਵ।
ਗਰ੍ਜਹਿਂ ਸਿਙ੍ਘਨਾਦ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਮਹਾ ਬਲ ਸੀਂਵ ॥ ੩੯ ॥

ਲਙ੍ਕਾਁ ਭਯਉ ਕੋਲਾਹਲ ਭਾਰੀ। ਸੁਨਾ ਦਸਾਨਨ ਅਤਿ ਅਹਁਕਾਰੀ ॥
ਦੇਖਹੁ ਬਨਰਨ੍ਹ ਕੇਰਿ ਢਿਠਾਈ। ਬਿਹਁਸਿ ਨਿਸਾਚਰ ਸੇਨ ਬੋਲਾਈ ॥
ਆਏ ਕੀਸ ਕਾਲ ਕੇ ਪ੍ਰੇਰੇ। ਛੁਧਾਵਨ੍ਤ ਸਬ ਨਿਸਿਚਰ ਮੇਰੇ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਅਟ੍ਟਹਾਸ ਸਠ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਗਹ ਬੈਠੇ ਅਹਾਰ ਬਿਧਿ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਸੁਭਟ ਸਕਲ ਚਾਰਿਹੁਁ ਦਿਸਿ ਜਾਹੂ। ਧਰਿ ਧਰਿ ਭਾਲੁ ਕੀਸ ਸਬ ਖਾਹੂ ॥
ਉਮਾ ਰਾਵਨਹਿ ਅਸ ਅਭਿਮਾਨਾ। ਜਿਮਿ ਟਿਟ੍ਟਿਭ ਖਗ ਸੂਤ ਉਤਾਨਾ ॥
ਚਲੇ ਨਿਸਾਚਰ ਆਯਸੁ ਮਾਗੀ। ਗਹਿ ਕਰ ਭਿਣ੍ਡਿਪਾਲ ਬਰ ਸਾਁਗੀ ॥
ਤੋਮਰ ਮੁਗ੍ਦਰ ਪਰਸੁ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡਾ। ਸੁਲ ਕਪਾਨ ਪਰਿਘ ਗਿਰਿਖਣ੍ਡਾ ॥
ਜਿਮਿ ਅਰੁਨੋਪਲ ਨਿਕਰ ਨਿਹਾਰੀ। ਧਾਵਹਿਂ ਸਠ ਖਗ ਮਾਂਸ ਅਹਾਰੀ ॥
ਚੋਞ੍ਚ ਭਙ੍ਗ ਦੁਖ ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਨ ਸੂਝਾ। ਤਿਮਿ ਧਾਏ ਮਨੁਜਾਦ ਅਬੂਝਾ ॥

ਦੋ. ਨਾਨਾਯੁਧ ਸਰ ਚਾਪ ਧਰ ਜਾਤੁਧਾਨ ਬਲ ਬੀਰ।
ਕੋਟ ਕਁਗੂਰਨ੍ਹਿ ਚਢ़ਿ ਗਏ ਕੋਟਿ ਕੋਟਿ ਰਨਧੀਰ ॥ ੪੦ ॥

ਕੋਟ ਕਁਗੂਰਨ੍ਹਿ ਸੋਹਹਿਂ ਕੈਸੇ। ਮੇਰੁ ਕੇ ਸਙ੍ਗਨਿ ਜਨੁ ਘਨ ਬੈਸੇ ॥
ਬਾਜਹਿਂ ਢੋਲ ਨਿਸਾਨ ਜੁਝਾਊ। ਸੁਨਿ ਧੁਨਿ ਹੋਇ ਭਟਨ੍ਹਿ ਮਨ ਚਾਊ ॥
ਬਾਜਹਿਂ ਭੇਰਿ ਨਫੀਰਿ ਅਪਾਰਾ। ਸੁਨਿ ਕਾਦਰ ਉਰ ਜਾਹਿਂ ਦਰਾਰਾ ॥
ਦੇਖਿਨ੍ਹ ਜਾਇ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕੇ ਠਟ੍ਟਾ। ਅਤਿ ਬਿਸਾਲ ਤਨੁ ਭਾਲੁ ਸੁਭਟ੍ਟਾ ॥
ਧਾਵਹਿਂ ਗਨਹਿਂ ਨ ਅਵਘਟ ਘਾਟਾ। ਪਰ੍ਬਤ ਫੋਰਿ ਕਰਹਿਂ ਗਹਿ ਬਾਟਾ ॥
ਕਟਕਟਾਹਿਂ ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਭਟ ਗਰ੍ਜਹਿਂ। ਦਸਨ ਓਠ ਕਾਟਹਿਂ ਅਤਿ ਤਰ੍ਜਹਿਂ ॥
ਉਤ ਰਾਵਨ ਇਤ ਰਾਮ ਦੋਹਾਈ। ਜਯਤਿ ਜਯਤਿ ਜਯ ਪਰੀ ਲਰਾਈ ॥
ਨਿਸਿਚਰ ਸਿਖਰ ਸਮੂਹ ਢਹਾਵਹਿਂ। ਕੂਦਿ ਧਰਹਿਂ ਕਪਿ ਫੇਰਿ ਚਲਾਵਹਿਂ ॥

ਦੋ. ਧਰਿ ਕੁਧਰ ਖਣ੍ਡ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ ਕਰ੍ਕਟ ਭਾਲੁ ਗਢ़ ਪਰ ਡਾਰਹੀਂ।
ਝਪਟਹਿਂ ਚਰਨ ਗਹਿ ਪਟਕਿ ਮਹਿ ਭਜਿ ਚਲਤ ਬਹੁਰਿ ਪਚਾਰਹੀਂ ॥
ਅਤਿ ਤਰਲ ਤਰੁਨ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤਰਪਹਿਂ ਤਮਕਿ ਗਢ़ ਚਢ़ਿ ਚਢ़ਿ ਗਏ।
ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਚਢ़ਿ ਮਨ੍ਦਿਰਨ੍ਹ ਜਹਁ ਤਹਁ ਰਾਮ ਜਸੁ ਗਾਵਤ ਭਏ ॥

ਦੋ. ਏਕੁ ਏਕੁ ਨਿਸਿਚਰ ਗਹਿ ਪੁਨਿ ਕਪਿ ਚਲੇ ਪਰਾਇ।
ਊਪਰ ਆਪੁ ਹੇਠ ਭਟ ਗਿਰਹਿਂ ਧਰਨਿ ਪਰ ਆਇ ॥ ੪੧ ॥

ਰਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਪ੍ਰਬਲ ਕਪਿਜੂਥਾ। ਮਰ੍ਦਹਿਂ ਨਿਸਿਚਰ ਸੁਭਟ ਬਰੂਥਾ ॥
ਚਢ़ੇ ਦੁਰ੍ਗ ਪੁਨਿ ਜਹਁ ਤਹਁ ਬਾਨਰ। ਜਯ ਰਘੁਬੀਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਦਿਵਾਕਰ ॥
ਚਲੇ ਨਿਸਾਚਰ ਨਿਕਰ ਪਰਾਈ। ਪ੍ਰਬਲ ਪਵਨ ਜਿਮਿ ਘਨ ਸਮੁਦਾਈ ॥
ਹਾਹਾਕਾਰ ਭਯਉ ਪੁਰ ਭਾਰੀ। ਰੋਵਹਿਂ ਬਾਲਕ ਆਤੁਰ ਨਾਰੀ ॥
ਸਬ ਮਿਲਿ ਦੇਹਿਂ ਰਾਵਨਹਿ ਗਾਰੀ। ਰਾਜ ਕਰਤ ਏਹਿਂ ਮਤ੍ਯੁ ਹਁਕਾਰੀ ॥
ਨਿਜ ਦਲ ਬਿਚਲ ਸੁਨੀ ਤੇਹਿਂ ਕਾਨਾ। ਫੇਰਿ ਸੁਭਟ ਲਙ੍ਕੇਸ ਰਿਸਾਨਾ ॥
ਜੋ ਰਨ ਬਿਮੁਖ ਸੁਨਾ ਮੈਂ ਕਾਨਾ। ਸੋ ਮੈਂ ਹਤਬ ਕਰਾਲ ਕਪਾਨਾ ॥
ਸਰ੍ਬਸੁ ਖਾਇ ਭੋਗ ਕਰਿ ਨਾਨਾ। ਸਮਰ ਭੂਮਿ ਭਏ ਬਲ੍ਲਭ ਪ੍ਰਾਨਾ ॥
ਉਗ੍ਰ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਸਕਲ ਡੇਰਾਨੇ। ਚਲੇ ਕ੍ਰੋਧ ਕਰਿ ਸੁਭਟ ਲਜਾਨੇ ॥
ਸਨ੍ਮੁਖ ਮਰਨ ਬੀਰ ਕੈ ਸੋਭਾ। ਤਬ ਤਿਨ੍ਹ ਤਜਾ ਪ੍ਰਾਨ ਕਰ ਲੋਭਾ ॥

ਦੋ. ਬਹੁ ਆਯੁਧ ਧਰ ਸੁਭਟ ਸਬ ਭਿਰਹਿਂ ਪਚਾਰਿ ਪਚਾਰਿ।
ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਕਿਏ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਪਰਿਘ ਤ੍ਰਿਸੂਲਨ੍ਹਿ ਮਾਰੀ ॥ ੪੨ ॥

ਭਯ ਆਤੁਰ ਕਪਿ ਭਾਗਨ ਲਾਗੇ। ਜਦ੍ਯਪਿ ਉਮਾ ਜੀਤਿਹਹਿਂ ਆਗੇ ॥
ਕੋਉ ਕਹ ਕਹਁ ਅਙ੍ਗਦ ਹਨੁਮਨ੍ਤਾ। ਕਹਁ ਨਲ ਨੀਲ ਦੁਬਿਦ ਬਲਵਨ੍ਤਾ ॥
ਨਿਜ ਦਲ ਬਿਕਲ ਸੁਨਾ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਪਚ੍ਛਿਮ ਦ੍ਵਾਰ ਰਹਾ ਬਲਵਾਨਾ ॥
ਮੇਘਨਾਦ ਤਹਁ ਕਰਇ ਲਰਾਈ। ਟੂਟ ਨ ਦ੍ਵਾਰ ਪਰਮ ਕਠਿਨਾਈ ॥
ਪਵਨਤਨਯ ਮਨ ਭਾ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧਾ। ਗਰ੍ਜੇਉ ਪ੍ਰਬਲ ਕਾਲ ਸਮ ਜੋਧਾ ॥
ਕੂਦਿ ਲਙ੍ਕ ਗਢ़ ਊਪਰ ਆਵਾ। ਗਹਿ ਗਿਰਿ ਮੇਘਨਾਦ ਕਹੁਁ ਧਾਵਾ ॥
ਭਞ੍ਜੇਉ ਰਥ ਸਾਰਥੀ ਨਿਪਾਤਾ। ਤਾਹਿ ਹਦਯ ਮਹੁਁ ਮਾਰੇਸਿ ਲਾਤਾ ॥
ਦੁਸਰੇਂ ਸੂਤ ਬਿਕਲ ਤੇਹਿ ਜਾਨਾ। ਸ੍ਯਨ੍ਦਨ ਘਾਲਿ ਤੁਰਤ ਗਹ ਆਨਾ ॥

ਦੋ. ਅਙ੍ਗਦ ਸੁਨਾ ਪਵਨਸੁਤ ਗਢ़ ਪਰ ਗਯਉ ਅਕੇਲ।
ਰਨ ਬਾਁਕੁਰਾ ਬਾਲਿਸੁਤ ਤਰਕਿ ਚਢ़ੇਉ ਕਪਿ ਖੇਲ ॥ ੪੩ ॥

ਜੁਦ੍ਧ ਬਿਰੁਦ੍ਧ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਦ੍ਵੌ ਬਨ੍ਦਰ। ਰਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੁਮਿਰਿ ਉਰ ਅਨ੍ਤਰ ॥
ਰਾਵਨ ਭਵਨ ਚਢ़ੇ ਦ੍ਵੌ ਧਾਈ। ਕਰਹਿ ਕੋਸਲਾਧੀਸ ਦੋਹਾਈ ॥
ਕਲਸ ਸਹਿਤ ਗਹਿ ਭਵਨੁ ਢਹਾਵਾ। ਦੇਖਿ ਨਿਸਾਚਰਪਤਿ ਭਯ ਪਾਵਾ ॥
ਨਾਰਿ ਬਨ੍ਦ ਕਰ ਪੀਟਹਿਂ ਛਾਤੀ। ਅਬ ਦੁਇ ਕਪਿ ਆਏ ਉਤਪਾਤੀ ॥
ਕਪਿਲੀਲਾ ਕਰਿ ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਡੇਰਾਵਹਿਂ। ਰਾਮਚਨ੍ਦ੍ਰ ਕਰ ਸੁਜਸੁ ਸੁਨਾਵਹਿਂ ॥
ਪੁਨਿ ਕਰ ਗਹਿ ਕਞ੍ਚਨ ਕੇ ਖਮ੍ਭਾ। ਕਹੇਨ੍ਹਿ ਕਰਿਅ ਉਤਪਾਤ ਅਰਮ੍ਭਾ ॥
ਗਰ੍ਜਿ ਪਰੇ ਰਿਪੁ ਕਟਕ ਮਝਾਰੀ। ਲਾਗੇ ਮਰ੍ਦੈ ਭੁਜ ਬਲ ਭਾਰੀ ॥
ਕਾਹੁਹਿ ਲਾਤ ਚਪੇਟਨ੍ਹਿ ਕੇਹੂ। ਭਜਹੁ ਨ ਰਾਮਹਿ ਸੋ ਫਲ ਲੇਹੂ ॥

ਦੋ. ਏਕ ਏਕ ਸੋਂ ਮਰ੍ਦਹਿਂ ਤੋਰਿ ਚਲਾਵਹਿਂ ਮੁਣ੍ਡ।
ਰਾਵਨ ਆਗੇਂ ਪਰਹਿਂ ਤੇ ਜਨੁ ਫੂਟਹਿਂ ਦਧਿ ਕੁਣ੍ਡ ॥ ੪੪ ॥

ਮਹਾ ਮਹਾ ਮੁਖਿਆ ਜੇ ਪਾਵਹਿਂ। ਤੇ ਪਦ ਗਹਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਸ ਚਲਾਵਹਿਂ ॥
ਕਹਇ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਨਾਮਾ। ਦੇਹਿਂ ਰਾਮ ਤਿਨ੍ਹਹੂ ਨਿਜ ਧਾਮਾ ॥
ਖਲ ਮਨੁਜਾਦ ਦ੍ਵਿਜਾਮਿਸ਼ ਭੋਗੀ। ਪਾਵਹਿਂ ਗਤਿ ਜੋ ਜਾਚਤ ਜੋਗੀ ॥
ਉਮਾ ਰਾਮ ਮਦੁਚਿਤ ਕਰੁਨਾਕਰ। ਬਯਰ ਭਾਵ ਸੁਮਿਰਤ ਮੋਹਿ ਨਿਸਿਚਰ ॥
ਦੇਹਿਂ ਪਰਮ ਗਤਿ ਸੋ ਜਿਯਁ ਜਾਨੀ। ਅਸ ਕਪਾਲ ਕੋ ਕਹਹੁ ਭਵਾਨੀ ॥
ਅਸ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਨਿ ਨ ਭਜਹਿਂ ਭ੍ਰਮ ਤ੍ਯਾਗੀ। ਨਰ ਮਤਿਮਨ੍ਦ ਤੇ ਪਰਮ ਅਭਾਗੀ ॥
ਅਙ੍ਗਦ ਅਰੁ ਹਨੁਮਨ੍ਤ ਪ੍ਰਬੇਸਾ। ਕੀਨ੍ਹ ਦੁਰ੍ਗ ਅਸ ਕਹ ਅਵਧੇਸਾ ॥
ਲਙ੍ਕਾਁ ਦ੍ਵੌ ਕਪਿ ਸੋਹਹਿਂ ਕੈਸੇਂ। ਮਥਹਿ ਸਿਨ੍ਧੁ ਦੁਇ ਮਨ੍ਦਰ ਜੈਸੇਂ ॥

ਦੋ. ਭੁਜ ਬਲ ਰਿਪੁ ਦਲ ਦਲਮਲਿ ਦੇਖਿ ਦਿਵਸ ਕਰ ਅਨ੍ਤ।
ਕੂਦੇ ਜੁਗਲ ਬਿਗਤ ਸ਼੍ਰਮ ਆਏ ਜਹਁ ਭਗਵਨ੍ਤ ॥ ੪੫ ॥

ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਕਮਲ ਸੀਸ ਤਿਨ੍ਹ ਨਾਏ। ਦੇਖਿ ਸੁਭਟ ਰਘੁਪਤਿ ਮਨ ਭਾਏ ॥
ਰਾਮ ਕਪਾ ਕਰਿ ਜੁਗਲ ਨਿਹਾਰੇ। ਭਏ ਬਿਗਤਸ਼੍ਰਮ ਪਰਮ ਸੁਖਾਰੇ ॥
ਗਏ ਜਾਨਿ ਅਙ੍ਗਦ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਫਿਰੇ ਭਾਲੁ ਮਰ੍ਕਟ ਭਟ ਨਾਨਾ ॥
ਜਾਤੁਧਾਨ ਪ੍ਰਦੋਸ਼ ਬਲ ਪਾਈ। ਧਾਏ ਕਰਿ ਦਸਸੀਸ ਦੋਹਾਈ ॥
ਨਿਸਿਚਰ ਅਨੀ ਦੇਖਿ ਕਪਿ ਫਿਰੇ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਕਟਕਟਾਇ ਭਟ ਭਿਰੇ ॥
ਦ੍ਵੌ ਦਲ ਪ੍ਰਬਲ ਪਚਾਰਿ ਪਚਾਰੀ। ਲਰਤ ਸੁਭਟ ਨਹਿਂ ਮਾਨਹਿਂ ਹਾਰੀ ॥
ਮਹਾਬੀਰ ਨਿਸਿਚਰ ਸਬ ਕਾਰੇ। ਨਾਨਾ ਬਰਨ ਬਲੀਮੁਖ ਭਾਰੇ ॥
ਸਬਲ ਜੁਗਲ ਦਲ ਸਮਬਲ ਜੋਧਾ। ਕੌਤੁਕ ਕਰਤ ਲਰਤ ਕਰਿ ਕ੍ਰੋਧਾ ॥
ਪ੍ਰਾਬਿਟ ਸਰਦ ਪਯੋਦ ਘਨੇਰੇ। ਲਰਤ ਮਨਹੁਁ ਮਾਰੁਤ ਕੇ ਪ੍ਰੇਰੇ ॥
ਅਨਿਪ ਅਕਮ੍ਪਨ ਅਰੁ ਅਤਿਕਾਯਾ। ਬਿਚਲਤ ਸੇਨ ਕੀਨ੍ਹਿ ਇਨ੍ਹ ਮਾਯਾ ॥
ਭਯਉ ਨਿਮਿਸ਼ ਮਹਁ ਅਤਿ ਅਁਧਿਯਾਰਾ। ਬਸ਼੍ਟਿ ਹੋਇ ਰੁਧਿਰੋਪਲ ਛਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਦੇਖਿ ਨਿਬਿਡ़ ਤਮ ਦਸਹੁਁ ਦਿਸਿ ਕਪਿਦਲ ਭਯਉ ਖਭਾਰ।
ਏਕਹਿ ਏਕ ਨ ਦੇਖਈ ਜਹਁ ਤਹਁ ਕਰਹਿਂ ਪੁਕਾਰ ॥ ੪੬ ॥

ਸਕਲ ਮਰਮੁ ਰਘੁਨਾਯਕ ਜਾਨਾ। ਲਿਏ ਬੋਲਿ ਅਙ੍ਗਦ ਹਨੁਮਾਨਾ ॥
ਸਮਾਚਾਰ ਸਬ ਕਹਿ ਸਮੁਝਾਏ। ਸੁਨਤ ਕੋਪਿ ਕਪਿਕੁਞ੍ਜਰ ਧਾਏ ॥
ਪੁਨਿ ਕਪਾਲ ਹਁਸਿ ਚਾਪ ਚਢ़ਾਵਾ। ਪਾਵਕ ਸਾਯਕ ਸਪਦਿ ਚਲਾਵਾ ॥
ਭਯਉ ਪ੍ਰਕਾਸ ਕਤਹੁਁ ਤਮ ਨਾਹੀਂ। ਗ੍ਯਾਨ ਉਦਯਁ ਜਿਮਿ ਸਂਸਯ ਜਾਹੀਂ ॥
ਭਾਲੁ ਬਲੀਮੁਖ ਪਾਇ ਪ੍ਰਕਾਸਾ। ਧਾਏ ਹਰਸ਼ ਬਿਗਤ ਸ਼੍ਰਮ ਤ੍ਰਾਸਾ ॥
ਹਨੂਮਾਨ ਅਙ੍ਗਦ ਰਨ ਗਾਜੇ। ਹਾਁਕ ਸੁਨਤ ਰਜਨੀਚਰ ਭਾਜੇ ॥
ਭਾਗਤ ਪਟ ਪਟਕਹਿਂ ਧਰਿ ਧਰਨੀ। ਕਰਹਿਂ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਅਦ੍ਭੁਤ ਕਰਨੀ ॥
ਗਹਿ ਪਦ ਡਾਰਹਿਂ ਸਾਗਰ ਮਾਹੀਂ। ਮਕਰ ਉਰਗ ਝਸ਼ ਧਰਿ ਧਰਿ ਖਾਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਕਛੁ ਮਾਰੇ ਕਛੁ ਘਾਯਲ ਕਛੁ ਗਢ़ ਚਢ़ੇ ਪਰਾਇ।
ਗਰ੍ਜਹਿਂ ਭਾਲੁ ਬਲੀਮੁਖ ਰਿਪੁ ਦਲ ਬਲ ਬਿਚਲਾਇ ॥ ੪੭ ॥

ਨਿਸਾ ਜਾਨਿ ਕਪਿ ਚਾਰਿਉ ਅਨੀ। ਆਏ ਜਹਾਁ ਕੋਸਲਾ ਧਨੀ ॥
ਰਾਮ ਕਪਾ ਕਰਿ ਚਿਤਵਾ ਸਬਹੀ। ਭਏ ਬਿਗਤਸ਼੍ਰਮ ਬਾਨਰ ਤਬਹੀ ॥
ਉਹਾਁ ਦਸਾਨਨ ਸਚਿਵ ਹਁਕਾਰੇ। ਸਬ ਸਨ ਕਹੇਸਿ ਸੁਭਟ ਜੇ ਮਾਰੇ ॥
ਆਧਾ ਕਟਕੁ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸਙ੍ਘਾਰਾ। ਕਹਹੁ ਬੇਗਿ ਕਾ ਕਰਿਅ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਮਾਲ੍ਯਵਨ੍ਤ ਅਤਿ ਜਰਠ ਨਿਸਾਚਰ। ਰਾਵਨ ਮਾਤੁ ਪਿਤਾ ਮਨ੍ਤ੍ਰੀ ਬਰ ॥
ਬੋਲਾ ਬਚਨ ਨੀਤਿ ਅਤਿ ਪਾਵਨ। ਸੁਨਹੁ ਤਾਤ ਕਛੁ ਮੋਰ ਸਿਖਾਵਨ ॥
ਜਬ ਤੇ ਤੁਮ੍ਹ ਸੀਤਾ ਹਰਿ ਆਨੀ। ਅਸਗੁਨ ਹੋਹਿਂ ਨ ਜਾਹਿਂ ਬਖਾਨੀ ॥
ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਜਾਸੁ ਜਸੁ ਗਾਯੋ। ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਕਾਹੁਁ ਨ ਸੁਖ ਪਾਯੋ ॥

ਦੋ. ਹਿਰਨ੍ਯਾਚ੍ਛ ਭ੍ਰਾਤਾ ਸਹਿਤ ਮਧੁ ਕੈਟਭ ਬਲਵਾਨ।
ਜੇਹਿ ਮਾਰੇ ਸੋਇ ਅਵਤਰੇਉ ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਭਗਵਾਨ ॥ ੪੮(ਕ) ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਪਚੀਸਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਕਾਲਰੂਪ ਖਲ ਬਨ ਦਹਨ ਗੁਨਾਗਾਰ ਘਨਬੋਧ।
ਸਿਵ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਜੇਹਿ ਸੇਵਹਿਂ ਤਾਸੋਂ ਕਵਨ ਬਿਰੋਧ ॥ ੪੮(ਖ) ॥

ਪਰਿਹਰਿ ਬਯਰੁ ਦੇਹੁ ਬੈਦੇਹੀ। ਭਜਹੁ ਕਪਾਨਿਧਿ ਪਰਮ ਸਨੇਹੀ ॥
ਤਾਕੇ ਬਚਨ ਬਾਨ ਸਮ ਲਾਗੇ। ਕਰਿਆ ਮੁਹ ਕਰਿ ਜਾਹਿ ਅਭਾਗੇ ॥
ਬੂਢ़ ਭਏਸਿ ਨ ਤ ਮਰਤੇਉਁ ਤੋਹੀ। ਅਬ ਜਨਿ ਨਯਨ ਦੇਖਾਵਸਿ ਮੋਹੀ ॥
ਤੇਹਿ ਅਪਨੇ ਮਨ ਅਸ ਅਨੁਮਾਨਾ। ਬਧ੍ਯੋ ਚਹਤ ਏਹਿ ਕਪਾਨਿਧਾਨਾ ॥
ਸੋ ਉਠਿ ਗਯਉ ਕਹਤ ਦੁਰ੍ਬਾਦਾ। ਤਬ ਸਕੋਪ ਬੋਲੇਉ ਘਨਨਾਦਾ ॥
ਕੌਤੁਕ ਪ੍ਰਾਤ ਦੇਖਿਅਹੁ ਮੋਰਾ। ਕਰਿਹਉਁ ਬਹੁਤ ਕਹੌਂ ਕਾ ਥੋਰਾ ॥
ਸੁਨਿ ਸੁਤ ਬਚਨ ਭਰੋਸਾ ਆਵਾ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਮੇਤ ਅਙ੍ਕ ਬੈਠਾਵਾ ॥
ਕਰਤ ਬਿਚਾਰ ਭਯਉ ਭਿਨੁਸਾਰਾ। ਲਾਗੇ ਕਪਿ ਪੁਨਿ ਚਹੂਁ ਦੁਆਰਾ ॥
ਕੋਪਿ ਕਪਿਨ੍ਹ ਦੁਰ੍ਘਟ ਗਢ़ੁ ਘੇਰਾ। ਨਗਰ ਕੋਲਾਹਲੁ ਭਯਉ ਘਨੇਰਾ ॥
ਬਿਬਿਧਾਯੁਧ ਧਰ ਨਿਸਿਚਰ ਧਾਏ। ਗਢ़ ਤੇ ਪਰ੍ਬਤ ਸਿਖਰ ਢਹਾਏ ॥

ਛਂ. ਢਾਹੇ ਮਹੀਧਰ ਸਿਖਰ ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਿ ਗੋਲਾ ਚਲੇ।
ਘਹਰਾਤ ਜਿਮਿ ਪਬਿਪਾਤ ਗਰ੍ਜਤ ਜਨੁ ਪ੍ਰਲਯ ਕੇ ਬਾਦਲੇ ॥
ਮਰ੍ਕਟ ਬਿਕਟ ਭਟ ਜੁਟਤ ਕਟਤ ਨ ਲਟਤ ਤਨ ਜਰ੍ਜਰ ਭਏ।
ਗਹਿ ਸੈਲ ਤੇਹਿ ਗਢ़ ਪਰ ਚਲਾਵਹਿਂ ਜਹਁ ਸੋ ਤਹਁ ਨਿਸਿਚਰ ਹਏ ॥

ਦੋ. ਮੇਘਨਾਦ ਸੁਨਿ ਸ਼੍ਰਵਨ ਅਸ ਗਢ़ੁ ਪੁਨਿ ਛੇਙ੍ਕਾ ਆਇ।
ਉਤਰ੍ਯੋ ਬੀਰ ਦੁਰ੍ਗ ਤੇਂ ਸਨ੍ਮੁਖ ਚਲ੍ਯੋ ਬਜਾਇ ॥ ੪੯ ॥

ਕਹਁ ਕੋਸਲਾਧੀਸ ਦ੍ਵੌ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਧਨ੍ਵੀ ਸਕਲ ਲੋਕ ਬਿਖ੍ਯਾਤਾ ॥
ਕਹਁ ਨਲ ਨੀਲ ਦੁਬਿਦ ਸੁਗ੍ਰੀਵਾ। ਅਙ੍ਗਦ ਹਨੂਮਨ੍ਤ ਬਲ ਸੀਂਵਾ ॥
ਕਹਾਁ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਭ੍ਰਾਤਾਦ੍ਰੋਹੀ। ਆਜੁ ਸਬਹਿ ਹਠਿ ਮਾਰਉਁ ਓਹੀ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਕਠਿਨ ਬਾਨ ਸਨ੍ਧਾਨੇ। ਅਤਿਸਯ ਕ੍ਰੋਧ ਸ਼੍ਰਵਨ ਲਗਿ ਤਾਨੇ ॥
ਸਰ ਸਮੁਹ ਸੋ ਛਾਡ़ੈ ਲਾਗਾ। ਜਨੁ ਸਪਚ੍ਛ ਧਾਵਹਿਂ ਬਹੁ ਨਾਗਾ ॥
ਜਹਁ ਤਹਁ ਪਰਤ ਦੇਖਿਅਹਿਂ ਬਾਨਰ। ਸਨ੍ਮੁਖ ਹੋਇ ਨ ਸਕੇ ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ॥
ਜਹਁ ਤਹਁ ਭਾਗਿ ਚਲੇ ਕਪਿ ਰੀਛਾ। ਬਿਸਰੀ ਸਬਹਿ ਜੁਦ੍ਧ ਕੈ ਈਛਾ ॥
ਸੋ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਨ ਰਨ ਮਹਁ ਦੇਖਾ। ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਜੇਹਿ ਨ ਪ੍ਰਾਨ ਅਵਸੇਸ਼ਾ ॥

ਦੋ. ਦਸ ਦਸ ਸਰ ਸਬ ਮਾਰੇਸਿ ਪਰੇ ਭੂਮਿ ਕਪਿ ਬੀਰ।
ਸਿਂਹਨਾਦ ਕਰਿ ਗਰ੍ਜਾ ਮੇਘਨਾਦ ਬਲ ਧੀਰ ॥ ੫੦ ॥

ਦੇਖਿ ਪਵਨਸੁਤ ਕਟਕ ਬਿਹਾਲਾ। ਕ੍ਰੋਧਵਨ੍ਤ ਜਨੁ ਧਾਯਉ ਕਾਲਾ ॥
ਮਹਾਸੈਲ ਏਕ ਤੁਰਤ ਉਪਾਰਾ। ਅਤਿ ਰਿਸ ਮੇਘਨਾਦ ਪਰ ਡਾਰਾ ॥
ਆਵਤ ਦੇਖਿ ਗਯਉ ਨਭ ਸੋਈ। ਰਥ ਸਾਰਥੀ ਤੁਰਗ ਸਬ ਖੋਈ ॥
ਬਾਰ ਬਾਰ ਪਚਾਰ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਨਿਕਟ ਨ ਆਵ ਮਰਮੁ ਸੋ ਜਾਨਾ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਨਿਕਟ ਗਯਉ ਘਨਨਾਦਾ। ਨਾਨਾ ਭਾਁਤਿ ਕਰੇਸਿ ਦੁਰ੍ਬਾਦਾ ॥
ਅਸ੍ਤ੍ਰ ਸਸ੍ਤ੍ਰ ਆਯੁਧ ਸਬ ਡਾਰੇ। ਕੌਤੁਕਹੀਂ ਪ੍ਰਭੁ ਕਾਟਿ ਨਿਵਾਰੇ ॥
ਦੇਖਿ ਪ੍ਰਤਾਪ ਮੂਢ़ ਖਿਸਿਆਨਾ। ਕਰੈ ਲਾਗ ਮਾਯਾ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥
ਜਿਮਿ ਕੋਉ ਕਰੈ ਗਰੁਡ़ ਸੈਂ ਖੇਲਾ। ਡਰਪਾਵੈ ਗਹਿ ਸ੍ਵਲ੍ਪ ਸਪੇਲਾ ॥

ਦੋ. ਜਾਸੁ ਪ੍ਰਬਲ ਮਾਯਾ ਬਲ ਸਿਵ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਬਡ़ ਛੋਟ।
ਤਾਹਿ ਦਿਖਾਵਇ ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਜ ਮਾਯਾ ਮਤਿ ਖੋਟ ॥ ੫੧ ॥

ਨਭ ਚਢ़ਿ ਬਰਸ਼ ਬਿਪੁਲ ਅਙ੍ਗਾਰਾ। ਮਹਿ ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਹਿਂ ਜਲਧਾਰਾ ॥
ਨਾਨਾ ਭਾਁਤਿ ਪਿਸਾਚ ਪਿਸਾਚੀ। ਮਾਰੁ ਕਾਟੁ ਧੁਨਿ ਬੋਲਹਿਂ ਨਾਚੀ ॥
ਬਿਸ਼੍ਟਾ ਪੂਯ ਰੁਧਿਰ ਕਚ ਹਾਡ़ਾ। ਬਰਸ਼ਇ ਕਬਹੁਁ ਉਪਲ ਬਹੁ ਛਾਡ़ਾ ॥
ਬਰਸ਼ਿ ਧੂਰਿ ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਅਁਧਿਆਰਾ। ਸੂਝ ਨ ਆਪਨ ਹਾਥ ਪਸਾਰਾ ॥
ਕਪਿ ਅਕੁਲਾਨੇ ਮਾਯਾ ਦੇਖੇਂ। ਸਬ ਕਰ ਮਰਨ ਬਨਾ ਏਹਿ ਲੇਖੇਂ ॥
ਕੌਤੁਕ ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਮੁਸੁਕਾਨੇ। ਭਏ ਸਭੀਤ ਸਕਲ ਕਪਿ ਜਾਨੇ ॥
ਏਕ ਬਾਨ ਕਾਟੀ ਸਬ ਮਾਯਾ। ਜਿਮਿ ਦਿਨਕਰ ਹਰ ਤਿਮਿਰ ਨਿਕਾਯਾ ॥
ਕਪਾਦਸ਼੍ਟਿ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਬਿਲੋਕੇ। ਭਏ ਪ੍ਰਬਲ ਰਨ ਰਹਹਿਂ ਨ ਰੋਕੇ ॥

ਦੋ. ਆਯਸੁ ਮਾਗਿ ਰਾਮ ਪਹਿਂ ਅਙ੍ਗਦਾਦਿ ਕਪਿ ਸਾਥ।
ਲਛਿਮਨ ਚਲੇ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਹੋਇ ਬਾਨ ਸਰਾਸਨ ਹਾਥ ॥ ੫੨ ॥

ਛਤਜ ਨਯਨ ਉਰ ਬਾਹੁ ਬਿਸਾਲਾ। ਹਿਮਗਿਰਿ ਨਿਭ ਤਨੁ ਕਛੁ ਏਕ ਲਾਲਾ ॥
ਇਹਾਁ ਦਸਾਨਨ ਸੁਭਟ ਪਠਾਏ। ਨਾਨਾ ਅਸ੍ਤ੍ਰ ਸਸ੍ਤ੍ਰ ਗਹਿ ਧਾਏ ॥
ਭੂਧਰ ਨਖ ਬਿਟਪਾਯੁਧ ਧਾਰੀ। ਧਾਏ ਕਪਿ ਜਯ ਰਾਮ ਪੁਕਾਰੀ ॥
ਭਿਰੇ ਸਕਲ ਜੋਰਿਹਿ ਸਨ ਜੋਰੀ। ਇਤ ਉਤ ਜਯ ਇਚ੍ਛਾ ਨਹਿਂ ਥੋਰੀ ॥
ਮੁਠਿਕਨ੍ਹ ਲਾਤਨ੍ਹ ਦਾਤਨ੍ਹ ਕਾਟਹਿਂ। ਕਪਿ ਜਯਸੀਲ ਮਾਰਿ ਪੁਨਿ ਡਾਟਹਿਂ ॥
ਮਾਰੁ ਮਾਰੁ ਧਰੁ ਧਰੁ ਧਰੁ ਮਾਰੂ। ਸੀਸ ਤੋਰਿ ਗਹਿ ਭੁਜਾ ਉਪਾਰੂ ॥
ਅਸਿ ਰਵ ਪੂਰਿ ਰਹੀ ਨਵ ਖਣ੍ਡਾ। ਧਾਵਹਿਂ ਜਹਁ ਤਹਁ ਰੁਣ੍ਡ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡਾ ॥
ਦੇਖਹਿਂ ਕੌਤੁਕ ਨਭ ਸੁਰ ਬਨ੍ਦਾ। ਕਬਹੁਁਕ ਬਿਸਮਯ ਕਬਹੁਁ ਅਨਨ੍ਦਾ ॥

ਦੋ. ਰੁਧਿਰ ਗਾਡ़ ਭਰਿ ਭਰਿ ਜਮ੍ਯੋ ਊਪਰ ਧੂਰਿ ਉਡ़ਾਇ।
ਜਨੁ ਅਁਗਾਰ ਰਾਸਿਨ੍ਹ ਪਰ ਮਤਕ ਧੂਮ ਰਹ੍ਯੋ ਛਾਇ ॥ ੫੩ ॥

ਘਾਯਲ ਬੀਰ ਬਿਰਾਜਹਿਂ ਕੈਸੇ। ਕੁਸੁਮਿਤ ਕਿਂਸੁਕ ਕੇ ਤਰੁ ਜੈਸੇ ॥
ਲਛਿਮਨ ਮੇਘਨਾਦ ਦ੍ਵੌ ਜੋਧਾ। ਭਿਰਹਿਂ ਪਰਸਪਰ ਕਰਿ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧਾ ॥
ਏਕਹਿ ਏਕ ਸਕਇ ਨਹਿਂ ਜੀਤੀ। ਨਿਸਿਚਰ ਛਲ ਬਲ ਕਰਇ ਅਨੀਤੀ ॥
ਕ੍ਰੋਧਵਨ੍ਤ ਤਬ ਭਯਉ ਅਨਨ੍ਤਾ। ਭਞ੍ਜੇਉ ਰਥ ਸਾਰਥੀ ਤੁਰਨ੍ਤਾ ॥
ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਪ੍ਰਹਾਰ ਕਰ ਸੇਸ਼ਾ। ਰਾਚ੍ਛਸ ਭਯਉ ਪ੍ਰਾਨ ਅਵਸੇਸ਼ਾ ॥
ਰਾਵਨ ਸੁਤ ਨਿਜ ਮਨ ਅਨੁਮਾਨਾ। ਸਙ੍ਕਠ ਭਯਉ ਹਰਿਹਿ ਮਮ ਪ੍ਰਾਨਾ ॥
ਬੀਰਘਾਤਿਨੀ ਛਾਡ़ਿਸਿ ਸਾਁਗੀ। ਤੇਜ ਪੁਞ੍ਜ ਲਛਿਮਨ ਉਰ ਲਾਗੀ ॥
ਮੁਰੁਛਾ ਭਈ ਸਕ੍ਤਿ ਕੇ ਲਾਗੇਂ। ਤਬ ਚਲਿ ਗਯਉ ਨਿਕਟ ਭਯ ਤ੍ਯਾਗੇਂ ॥

ਦੋ. ਮੇਘਨਾਦ ਸਮ ਕੋਟਿ ਸਤ ਜੋਧਾ ਰਹੇ ਉਠਾਇ।
ਜਗਦਾਧਾਰ ਸੇਸ਼ ਕਿਮਿ ਉਠੈ ਚਲੇ ਖਿਸਿਆਇ ॥ ੫੪ ॥

ਸੁਨੁ ਗਿਰਿਜਾ ਕ੍ਰੋਧਾਨਲ ਜਾਸੂ। ਜਾਰਇ ਭੁਵਨ ਚਾਰਿਦਸ ਆਸੂ ॥
ਸਕ ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮ ਜੀਤਿ ਕੋ ਤਾਹੀ। ਸੇਵਹਿਂ ਸੁਰ ਨਰ ਅਗ ਜਗ ਜਾਹੀ ॥
ਯਹ ਕੌਤੂਹਲ ਜਾਨਇ ਸੋਈ। ਜਾ ਪਰ ਕਪਾ ਰਾਮ ਕੈ ਹੋਈ ॥
ਸਨ੍ਧ੍ਯਾ ਭਇ ਫਿਰਿ ਦ੍ਵੌ ਬਾਹਨੀ। ਲਗੇ ਸਁਭਾਰਨ ਨਿਜ ਨਿਜ ਅਨੀ ॥
ਬ੍ਯਾਪਕ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਅਜਿਤ ਭੁਵਨੇਸ੍ਵਰ। ਲਛਿਮਨ ਕਹਾਁ ਬੂਝ ਕਰੁਨਾਕਰ ॥
ਤਬ ਲਗਿ ਲੈ ਆਯਉ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਅਨੁਜ ਦੇਖਿ ਪ੍ਰਭੁ ਅਤਿ ਦੁਖ ਮਾਨਾ ॥
ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਕਹ ਬੈਦ ਸੁਸ਼ੇਨਾ। ਲਙ੍ਕਾਁ ਰਹਇ ਕੋ ਪਠਈ ਲੇਨਾ ॥
ਧਰਿ ਲਘੁ ਰੂਪ ਗਯਉ ਹਨੁਮਨ੍ਤਾ। ਆਨੇਉ ਭਵਨ ਸਮੇਤ ਤੁਰਨ੍ਤਾ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਪਦਾਰਬਿਨ੍ਦ ਸਿਰ ਨਾਯਉ ਆਇ ਸੁਸ਼ੇਨ।
ਕਹਾ ਨਾਮ ਗਿਰਿ ਔਸ਼ਧੀ ਜਾਹੁ ਪਵਨਸੁਤ ਲੇਨ ॥ ੫੫ ॥

ਰਾਮ ਚਰਨ ਸਰਸਿਜ ਉਰ ਰਾਖੀ। ਚਲਾ ਪ੍ਰਭਞ੍ਜਨ ਸੁਤ ਬਲ ਭਾਸ਼ੀ ॥
ਉਹਾਁ ਦੂਤ ਏਕ ਮਰਮੁ ਜਨਾਵਾ। ਰਾਵਨ ਕਾਲਨੇਮਿ ਗਹ ਆਵਾ ॥
ਦਸਮੁਖ ਕਹਾ ਮਰਮੁ ਤੇਹਿਂ ਸੁਨਾ। ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਕਾਲਨੇਮਿ ਸਿਰੁ ਧੁਨਾ ॥
ਦੇਖਤ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਨਗਰੁ ਜੇਹਿਂ ਜਾਰਾ। ਤਾਸੁ ਪਨ੍ਥ ਕੋ ਰੋਕਨ ਪਾਰਾ ॥
ਭਜਿ ਰਘੁਪਤਿ ਕਰੁ ਹਿਤ ਆਪਨਾ। ਛਾਁਡ़ਹੁ ਨਾਥ ਮਸ਼ਾ ਜਲ੍ਪਨਾ ॥
ਨੀਲ ਕਞ੍ਜ ਤਨੁ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸ੍ਯਾਮਾ। ਹਦਯਁ ਰਾਖੁ ਲੋਚਨਾਭਿਰਾਮਾ ॥
ਮੈਂ ਤੈਂ ਮੋਰ ਮੂਢ़ਤਾ ਤ੍ਯਾਗੂ। ਮਹਾ ਮੋਹ ਨਿਸਿ ਸੂਤਤ ਜਾਗੂ ॥
ਕਾਲ ਬ੍ਯਾਲ ਕਰ ਭਚ੍ਛਕ ਜੋਈ। ਸਪਨੇਹੁਁ ਸਮਰ ਕਿ ਜੀਤਿਅ ਸੋਈ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਿ ਦਸਕਣ੍ਠ ਰਿਸਾਨ ਅਤਿ ਤੇਹਿਂ ਮਨ ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਚਾਰ।
ਰਾਮ ਦੂਤ ਕਰ ਮਰੌਂ ਬਰੁ ਯਹ ਖਲ ਰਤ ਮਲ ਭਾਰ ॥ ੫੬ ॥

ਅਸ ਕਹਿ ਚਲਾ ਰਚਿਸਿ ਮਗ ਮਾਯਾ। ਸਰ ਮਨ੍ਦਿਰ ਬਰ ਬਾਗ ਬਨਾਯਾ ॥
ਮਾਰੁਤਸੁਤ ਦੇਖਾ ਸੁਭ ਆਸ਼੍ਰਮ। ਮੁਨਿਹਿ ਬੂਝਿ ਜਲ ਪਿਯੌਂ ਜਾਇ ਸ਼੍ਰਮ ॥
ਰਾਚ੍ਛਸ ਕਪਟ ਬੇਸ਼ ਤਹਁ ਸੋਹਾ। ਮਾਯਾਪਤਿ ਦੂਤਹਿ ਚਹ ਮੋਹਾ ॥
ਜਾਇ ਪਵਨਸੁਤ ਨਾਯਉ ਮਾਥਾ। ਲਾਗ ਸੋ ਕਹੈ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗਾਥਾ ॥
ਹੋਤ ਮਹਾ ਰਨ ਰਾਵਨ ਰਾਮਹਿਂ। ਜਿਤਹਹਿਂ ਰਾਮ ਨ ਸਂਸਯ ਯਾ ਮਹਿਂ ॥
ਇਹਾਁ ਭਏਁ ਮੈਂ ਦੇਖੇਉਁ ਭਾਈ। ਗ੍ਯਾਨ ਦਸ਼੍ਟਿ ਬਲ ਮੋਹਿ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਮਾਗਾ ਜਲ ਤੇਹਿਂ ਦੀਨ੍ਹ ਕਮਣ੍ਡਲ। ਕਹ ਕਪਿ ਨਹਿਂ ਅਘਾਉਁ ਥੋਰੇਂ ਜਲ ॥
ਸਰ ਮਜ੍ਜਨ ਕਰਿ ਆਤੁਰ ਆਵਹੁ। ਦਿਚ੍ਛਾ ਦੇਉਁ ਗ੍ਯਾਨ ਜੇਹਿਂ ਪਾਵਹੁ ॥

ਦੋ. ਸਰ ਪੈਠਤ ਕਪਿ ਪਦ ਗਹਾ ਮਕਰੀਂ ਤਬ ਅਕੁਲਾਨ।
ਮਾਰੀ ਸੋ ਧਰਿ ਦਿਵ੍ਯ ਤਨੁ ਚਲੀ ਗਗਨ ਚਢ़ਿ ਜਾਨ ॥ ੫੭ ॥

ਕਪਿ ਤਵ ਦਰਸ ਭਇਉਁ ਨਿਸ਼੍ਪਾਪਾ। ਮਿਟਾ ਤਾਤ ਮੁਨਿਬਰ ਕਰ ਸਾਪਾ ॥
ਮੁਨਿ ਨ ਹੋਇ ਯਹ ਨਿਸਿਚਰ ਘੋਰਾ। ਮਾਨਹੁ ਸਤ੍ਯ ਬਚਨ ਕਪਿ ਮੋਰਾ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਗਈ ਅਪਛਰਾ ਜਬਹੀਂ। ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਕਟ ਗਯਉ ਕਪਿ ਤਬਹੀਂ ॥
ਕਹ ਕਪਿ ਮੁਨਿ ਗੁਰਦਛਿਨਾ ਲੇਹੂ। ਪਾਛੇਂ ਹਮਹਿ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹ ਦੇਹੂ ॥
ਸਿਰ ਲਙ੍ਗੂਰ ਲਪੇਟਿ ਪਛਾਰਾ। ਨਿਜ ਤਨੁ ਪ੍ਰਗਟੇਸਿ ਮਰਤੀ ਬਾਰਾ ॥
ਰਾਮ ਰਾਮ ਕਹਿ ਛਾਡ़ੇਸਿ ਪ੍ਰਾਨਾ। ਸੁਨਿ ਮਨ ਹਰਸ਼ਿ ਚਲੇਉ ਹਨੁਮਾਨਾ ॥
ਦੇਖਾ ਸੈਲ ਨ ਔਸ਼ਧ ਚੀਨ੍ਹਾ। ਸਹਸਾ ਕਪਿ ਉਪਾਰਿ ਗਿਰਿ ਲੀਨ੍ਹਾ ॥
ਗਹਿ ਗਿਰਿ ਨਿਸਿ ਨਭ ਧਾਵਤ ਭਯਊ। ਅਵਧਪੁਰੀ ਉਪਰ ਕਪਿ ਗਯਊ ॥

ਦੋ. ਦੇਖਾ ਭਰਤ ਬਿਸਾਲ ਅਤਿ ਨਿਸਿਚਰ ਮਨ ਅਨੁਮਾਨਿ।
ਬਿਨੁ ਫਰ ਸਾਯਕ ਮਾਰੇਉ ਚਾਪ ਸ਼੍ਰਵਨ ਲਗਿ ਤਾਨਿ ॥ ੫੮ ॥

ਪਰੇਉ ਮੁਰੁਛਿ ਮਹਿ ਲਾਗਤ ਸਾਯਕ। ਸੁਮਿਰਤ ਰਾਮ ਰਾਮ ਰਘੁਨਾਯਕ ॥
ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਿਯ ਬਚਨ ਭਰਤ ਤਬ ਧਾਏ। ਕਪਿ ਸਮੀਪ ਅਤਿ ਆਤੁਰ ਆਏ ॥
ਬਿਕਲ ਬਿਲੋਕਿ ਕੀਸ ਉਰ ਲਾਵਾ। ਜਾਗਤ ਨਹਿਂ ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ ਜਗਾਵਾ ॥
ਮੁਖ ਮਲੀਨ ਮਨ ਭਏ ਦੁਖਾਰੀ। ਕਹਤ ਬਚਨ ਭਰਿ ਲੋਚਨ ਬਾਰੀ ॥
ਜੇਹਿਂ ਬਿਧਿ ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਮੋਹਿ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਤੇਹਿਂ ਪੁਨਿ ਯਹ ਦਾਰੁਨ ਦੁਖ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਜੌਂ ਮੋਰੇਂ ਮਨ ਬਚ ਅਰੁ ਕਾਯਾ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਰਾਮ ਪਦ ਕਮਲ ਅਮਾਯਾ ॥
ਤੌ ਕਪਿ ਹੋਉ ਬਿਗਤ ਸ਼੍ਰਮ ਸੂਲਾ। ਜੌਂ ਮੋ ਪਰ ਰਘੁਪਤਿ ਅਨੁਕੂਲਾ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਉਠਿ ਬੈਠ ਕਪੀਸਾ। ਕਹਿ ਜਯ ਜਯਤਿ ਕੋਸਲਾਧੀਸਾ ॥

ਸੋ. ਲੀਨ੍ਹ ਕਪਿਹਿ ਉਰ ਲਾਇ ਪੁਲਕਿਤ ਤਨੁ ਲੋਚਨ ਸਜਲ।
ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਹਦਯਁ ਸਮਾਇ ਸੁਮਿਰਿ ਰਾਮ ਰਘੁਕੁਲ ਤਿਲਕ ॥ ੫੯ ॥

ਤਾਤ ਕੁਸਲ ਕਹੁ ਸੁਖਨਿਧਾਨ ਕੀ। ਸਹਿਤ ਅਨੁਜ ਅਰੁ ਮਾਤੁ ਜਾਨਕੀ ॥
ਕਪਿ ਸਬ ਚਰਿਤ ਸਮਾਸ ਬਖਾਨੇ। ਭਏ ਦੁਖੀ ਮਨ ਮਹੁਁ ਪਛਿਤਾਨੇ ॥
ਅਹਹ ਦੈਵ ਮੈਂ ਕਤ ਜਗ ਜਾਯਉਁ। ਪ੍ਰਭੁ ਕੇ ਏਕਹੁ ਕਾਜ ਨ ਆਯਉਁ ॥
ਜਾਨਿ ਕੁਅਵਸਰੁ ਮਨ ਧਰਿ ਧੀਰਾ। ਪੁਨਿ ਕਪਿ ਸਨ ਬੋਲੇ ਬਲਬੀਰਾ ॥
ਤਾਤ ਗਹਰੁ ਹੋਇਹਿ ਤੋਹਿ ਜਾਤਾ। ਕਾਜੁ ਨਸਾਇਹਿ ਹੋਤ ਪ੍ਰਭਾਤਾ ॥
ਚਢ़ੁ ਮਮ ਸਾਯਕ ਸੈਲ ਸਮੇਤਾ। ਪਠਵੌਂ ਤੋਹਿ ਜਹਁ ਕਪਾਨਿਕੇਤਾ ॥
ਸੁਨਿ ਕਪਿ ਮਨ ਉਪਜਾ ਅਭਿਮਾਨਾ। ਮੋਰੇਂ ਭਾਰ ਚਲਿਹਿ ਕਿਮਿ ਬਾਨਾ ॥
ਰਾਮ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਿਚਾਰਿ ਬਹੋਰੀ। ਬਨ੍ਦਿ ਚਰਨ ਕਹ ਕਪਿ ਕਰ ਜੋਰੀ ॥

ਦੋ. ਤਵ ਪ੍ਰਤਾਪ ਉਰ ਰਾਖਿ ਪ੍ਰਭੁ ਜੇਹਉਁ ਨਾਥ ਤੁਰਨ੍ਤ।
ਅਸ ਕਹਿ ਆਯਸੁ ਪਾਇ ਪਦ ਬਨ੍ਦਿ ਚਲੇਉ ਹਨੁਮਨ੍ਤ ॥ ੬੦(ਕ) ॥

ਭਰਤ ਬਾਹੁ ਬਲ ਸੀਲ ਗੁਨ ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਪਾਰ।
ਮਨ ਮਹੁਁ ਜਾਤ ਸਰਾਹਤ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਪਵਨਕੁਮਾਰ ॥ ੬੦(ਖ) ॥

ਉਹਾਁ ਰਾਮ ਲਛਿਮਨਹਿਂ ਨਿਹਾਰੀ। ਬੋਲੇ ਬਚਨ ਮਨੁਜ ਅਨੁਸਾਰੀ ॥
ਅਰ੍ਧ ਰਾਤਿ ਗਇ ਕਪਿ ਨਹਿਂ ਆਯਉ। ਰਾਮ ਉਠਾਇ ਅਨੁਜ ਉਰ ਲਾਯਉ ॥
ਸਕਹੁ ਨ ਦੁਖਿਤ ਦੇਖਿ ਮੋਹਿ ਕਾਊ। ਬਨ੍ਧੁ ਸਦਾ ਤਵ ਮਦੁਲ ਸੁਭਾਊ ॥
ਮਮ ਹਿਤ ਲਾਗਿ ਤਜੇਹੁ ਪਿਤੁ ਮਾਤਾ। ਸਹੇਹੁ ਬਿਪਿਨ ਹਿਮ ਆਤਪ ਬਾਤਾ ॥
ਸੋ ਅਨੁਰਾਗ ਕਹਾਁ ਅਬ ਭਾਈ। ਉਠਹੁ ਨ ਸੁਨਿ ਮਮ ਬਚ ਬਿਕਲਾਈ ॥
ਜੌਂ ਜਨਤੇਉਁ ਬਨ ਬਨ੍ਧੁ ਬਿਛੋਹੂ। ਪਿਤਾ ਬਚਨ ਮਨਤੇਉਁ ਨਹਿਂ ਓਹੂ ॥
ਸੁਤ ਬਿਤ ਨਾਰਿ ਭਵਨ ਪਰਿਵਾਰਾ। ਹੋਹਿਂ ਜਾਹਿਂ ਜਗ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰਾ ॥
ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਜਿਯਁ ਜਾਗਹੁ ਤਾਤਾ। ਮਿਲਇ ਨ ਜਗਤ ਸਹੋਦਰ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
ਜਥਾ ਪਙ੍ਖ ਬਿਨੁ ਖਗ ਅਤਿ ਦੀਨਾ। ਮਨਿ ਬਿਨੁ ਫਨਿ ਕਰਿਬਰ ਕਰ ਹੀਨਾ ॥
ਅਸ ਮਮ ਜਿਵਨ ਬਨ੍ਧੁ ਬਿਨੁ ਤੋਹੀ। ਜੌਂ ਜਡ़ ਦੈਵ ਜਿਆਵੈ ਮੋਹੀ ॥
ਜੈਹਉਁ ਅਵਧ ਕਵਨ ਮੁਹੁ ਲਾਈ। ਨਾਰਿ ਹੇਤੁ ਪ੍ਰਿਯ ਭਾਇ ਗਁਵਾਈ ॥
ਬਰੁ ਅਪਜਸ ਸਹਤੇਉਁ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਨਾਰਿ ਹਾਨਿ ਬਿਸੇਸ਼ ਛਤਿ ਨਾਹੀਂ ॥
ਅਬ ਅਪਲੋਕੁ ਸੋਕੁ ਸੁਤ ਤੋਰਾ। ਸਹਿਹਿ ਨਿਠੁਰ ਕਠੋਰ ਉਰ ਮੋਰਾ ॥
ਨਿਜ ਜਨਨੀ ਕੇ ਏਕ ਕੁਮਾਰਾ। ਤਾਤ ਤਾਸੁ ਤੁਮ੍ਹ ਪ੍ਰਾਨ ਅਧਾਰਾ ॥
ਸੌਮ੍ਪੇਸਿ ਮੋਹਿ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਗਹਿ ਪਾਨੀ। ਸਬ ਬਿਧਿ ਸੁਖਦ ਪਰਮ ਹਿਤ ਜਾਨੀ ॥
ਉਤਰੁ ਕਾਹ ਦੈਹਉਁ ਤੇਹਿ ਜਾਈ। ਉਠਿ ਕਿਨ ਮੋਹਿ ਸਿਖਾਵਹੁ ਭਾਈ ॥
ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਸਿਚਤ ਸੋਚ ਬਿਮੋਚਨ। ਸ੍ਤ੍ਰਵਤ ਸਲਿਲ ਰਾਜਿਵ ਦਲ ਲੋਚਨ ॥
ਉਮਾ ਏਕ ਅਖਣ੍ਡ ਰਘੁਰਾਈ। ਨਰ ਗਤਿ ਭਗਤ ਕਪਾਲ ਦੇਖਾਈ ॥

ਸੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਲਾਪ ਸੁਨਿ ਕਾਨ ਬਿਕਲ ਭਏ ਬਾਨਰ ਨਿਕਰ।
ਆਇ ਗਯਉ ਹਨੁਮਾਨ ਜਿਮਿ ਕਰੁਨਾ ਮਹਁ ਬੀਰ ਰਸ ॥ ੬੧ ॥

ਹਰਸ਼ਿ ਰਾਮ ਭੇਣ੍ਟੇਉ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਅਤਿ ਕਤਗ੍ਯ ਪ੍ਰਭੁ ਪਰਮ ਸੁਜਾਨਾ ॥
ਤੁਰਤ ਬੈਦ ਤਬ ਕੀਨ੍ਹ ਉਪਾਈ। ਉਠਿ ਬੈਠੇ ਲਛਿਮਨ ਹਰਸ਼ਾਈ ॥
ਹਦਯਁ ਲਾਇ ਪ੍ਰਭੁ ਭੇਣ੍ਟੇਉ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਹਰਸ਼ੇ ਸਕਲ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਬ੍ਰਾਤਾ ॥
ਕਪਿ ਪੁਨਿ ਬੈਦ ਤਹਾਁ ਪਹੁਁਚਾਵਾ। ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਤਬਹਿਂ ਤਾਹਿ ਲਇ ਆਵਾ ॥
ਯਹ ਬਤ੍ਤਾਨ੍ਤ ਦਸਾਨਨ ਸੁਨੇਊ। ਅਤਿ ਬਿਸ਼ਾਦ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਸਿਰ ਧੁਨੇਊ ॥
ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਪਹਿਂ ਆਵਾ। ਬਿਬਿਧ ਜਤਨ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਜਗਾਵਾ ॥
ਜਾਗਾ ਨਿਸਿਚਰ ਦੇਖਿਅ ਕੈਸਾ। ਮਾਨਹੁਁ ਕਾਲੁ ਦੇਹ ਧਰਿ ਬੈਸਾ ॥
ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਬੂਝਾ ਕਹੁ ਭਾਈ। ਕਾਹੇ ਤਵ ਮੁਖ ਰਹੇ ਸੁਖਾਈ ॥
ਕਥਾ ਕਹੀ ਸਬ ਤੇਹਿਂ ਅਭਿਮਾਨੀ। ਜੇਹਿ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੀਤਾ ਹਰਿ ਆਨੀ ॥
ਤਾਤ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸਬ ਨਿਸਿਚਰ ਮਾਰੇ। ਮਹਾਮਹਾ ਜੋਧਾ ਸਙ੍ਘਾਰੇ ॥
ਦੁਰ੍ਮੁਖ ਸੁਰਰਿਪੁ ਮਨੁਜ ਅਹਾਰੀ। ਭਟ ਅਤਿਕਾਯ ਅਕਮ੍ਪਨ ਭਾਰੀ ॥
ਅਪਰ ਮਹੋਦਰ ਆਦਿਕ ਬੀਰਾ। ਪਰੇ ਸਮਰ ਮਹਿ ਸਬ ਰਨਧੀਰਾ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਿ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ਬਚਨ ਤਬ ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਬਿਲਖਾਨ।
ਜਗਦਮ੍ਬਾ ਹਰਿ ਆਨਿ ਅਬ ਸਠ ਚਾਹਤ ਕਲ੍ਯਾਨ ॥ ੬੨ ॥

ਭਲ ਨ ਕੀਨ੍ਹ ਤੈਂ ਨਿਸਿਚਰ ਨਾਹਾ। ਅਬ ਮੋਹਿ ਆਇ ਜਗਾਏਹਿ ਕਾਹਾ ॥
ਅਜਹੂਁ ਤਾਤ ਤ੍ਯਾਗਿ ਅਭਿਮਾਨਾ। ਭਜਹੁ ਰਾਮ ਹੋਇਹਿ ਕਲ੍ਯਾਨਾ ॥
ਹੈਂ ਦਸਸੀਸ ਮਨੁਜ ਰਘੁਨਾਯਕ। ਜਾਕੇ ਹਨੂਮਾਨ ਸੇ ਪਾਯਕ ॥
ਅਹਹ ਬਨ੍ਧੁ ਤੈਂ ਕੀਨ੍ਹਿ ਖੋਟਾਈ। ਪ੍ਰਥਮਹਿਂ ਮੋਹਿ ਨ ਸੁਨਾਏਹਿ ਆਈ ॥
ਕੀਨ੍ਹੇਹੁ ਪ੍ਰਭੂ ਬਿਰੋਧ ਤੇਹਿ ਦੇਵਕ। ਸਿਵ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਸੁਰ ਜਾਕੇ ਸੇਵਕ ॥
ਨਾਰਦ ਮੁਨਿ ਮੋਹਿ ਗ੍ਯਾਨ ਜੋ ਕਹਾ। ਕਹਤੇਉਁ ਤੋਹਿ ਸਮਯ ਨਿਰਬਹਾ ॥
ਅਬ ਭਰਿ ਅਙ੍ਕ ਭੇਣ੍ਟੁ ਮੋਹਿ ਭਾਈ। ਲੋਚਨ ਸੂਫਲ ਕਰੌ ਮੈਂ ਜਾਈ ॥
ਸ੍ਯਾਮ ਗਾਤ ਸਰਸੀਰੁਹ ਲੋਚਨ। ਦੇਖੌਂ ਜਾਇ ਤਾਪ ਤ੍ਰਯ ਮੋਚਨ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਰੂਪ ਗੁਨ ਸੁਮਿਰਤ ਮਗਨ ਭਯਉ ਛਨ ਏਕ।
ਰਾਵਨ ਮਾਗੇਉ ਕੋਟਿ ਘਟ ਮਦ ਅਰੁ ਮਹਿਸ਼ ਅਨੇਕ ॥ ੬੩ ॥

ਮਹਿਸ਼ ਖਾਇ ਕਰਿ ਮਦਿਰਾ ਪਾਨਾ। ਗਰ੍ਜਾ ਬਜ੍ਰਾਘਾਤ ਸਮਾਨਾ ॥
ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਦੁਰ੍ਮਦ ਰਨ ਰਙ੍ਗਾ। ਚਲਾ ਦੁਰ੍ਗ ਤਜਿ ਸੇਨ ਨ ਸਙ੍ਗਾ ॥
ਦੇਖਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਆਗੇਂ ਆਯਉ। ਪਰੇਉ ਚਰਨ ਨਿਜ ਨਾਮ ਸੁਨਾਯਉ ॥
ਅਨੁਜ ਉਠਾਇ ਹਦਯਁ ਤੇਹਿ ਲਾਯੋ। ਰਘੁਪਤਿ ਭਕ੍ਤ ਜਾਨਿ ਮਨ ਭਾਯੋ ॥
ਤਾਤ ਲਾਤ ਰਾਵਨ ਮੋਹਿ ਮਾਰਾ। ਕਹਤ ਪਰਮ ਹਿਤ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਤੇਹਿਂ ਗਲਾਨਿ ਰਘੁਪਤਿ ਪਹਿਂ ਆਯਉਁ। ਦੇਖਿ ਦੀਨ ਪ੍ਰਭੁ ਕੇ ਮਨ ਭਾਯਉਁ ॥
ਸੁਨੁ ਸੁਤ ਭਯਉ ਕਾਲਬਸ ਰਾਵਨ। ਸੋ ਕਿ ਮਾਨ ਅਬ ਪਰਮ ਸਿਖਾਵਨ ॥
ਧਨ੍ਯ ਧਨ੍ਯ ਤੈਂ ਧਨ੍ਯ ਬਿਭੀਸ਼ਨ। ਭਯਹੁ ਤਾਤ ਨਿਸਿਚਰ ਕੁਲ ਭੂਸ਼ਨ ॥
ਬਨ੍ਧੁ ਬਂਸ ਤੈਂ ਕੀਨ੍ਹ ਉਜਾਗਰ। ਭਜੇਹੁ ਰਾਮ ਸੋਭਾ ਸੁਖ ਸਾਗਰ ॥

ਦੋ. ਬਚਨ ਕਰ੍ਮ ਮਨ ਕਪਟ ਤਜਿ ਭਜੇਹੁ ਰਾਮ ਰਨਧੀਰ।
ਜਾਹੁ ਨ ਨਿਜ ਪਰ ਸੂਝ ਮੋਹਿ ਭਯਉਁ ਕਾਲਬਸ ਬੀਰ। ੬੪ ॥

ਬਨ੍ਧੁ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਚਲਾ ਬਿਭੀਸ਼ਨ। ਆਯਉ ਜਹਁ ਤ੍ਰੈਲੋਕ ਬਿਭੂਸ਼ਨ ॥
ਨਾਥ ਭੂਧਰਾਕਾਰ ਸਰੀਰਾ। ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਆਵਤ ਰਨਧੀਰਾ ॥
ਏਤਨਾ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸੁਨਾ ਜਬ ਕਾਨਾ। ਕਿਲਕਿਲਾਇ ਧਾਏ ਬਲਵਾਨਾ ॥
ਲਿਏ ਉਠਾਇ ਬਿਟਪ ਅਰੁ ਭੂਧਰ। ਕਟਕਟਾਇ ਡਾਰਹਿਂ ਤਾ ਊਪਰ ॥
ਕੋਟਿ ਕੋਟਿ ਗਿਰਿ ਸਿਖਰ ਪ੍ਰਹਾਰਾ। ਕਰਹਿਂ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਏਕ ਏਕ ਬਾਰਾ ॥
ਮੁਰ੍ ਯੋ ਨ ਮਨ ਤਨੁ ਟਰ੍ ਯੋ ਨ ਟਾਰ੍ ਯੋ। ਜਿਮਿ ਗਜ ਅਰ੍ਕ ਫਲਨਿ ਕੋ ਮਾਰ੍ਯੋ ॥
ਤਬ ਮਾਰੁਤਸੁਤ ਮੁਠਿਕਾ ਹਨ੍ਯੋ। ਪਰ੍ ਯੋ ਧਰਨਿ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਸਿਰ ਧੁਨ੍ਯੋ ॥
ਪੁਨਿ ਉਠਿ ਤੇਹਿਂ ਮਾਰੇਉ ਹਨੁਮਨ੍ਤਾ। ਘੁਰ੍ਮਿਤ ਭੂਤਲ ਪਰੇਉ ਤੁਰਨ੍ਤਾ ॥
ਪੁਨਿ ਨਲ ਨੀਲਹਿ ਅਵਨਿ ਪਛਾਰੇਸਿ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਪਟਕਿ ਪਟਕਿ ਭਟ ਡਾਰੇਸਿ ॥
ਚਲੀ ਬਲੀਮੁਖ ਸੇਨ ਪਰਾਈ। ਅਤਿ ਭਯ ਤ੍ਰਸਿਤ ਨ ਕੋਉ ਸਮੁਹਾਈ ॥

ਦੋ. ਅਙ੍ਗਦਾਦਿ ਕਪਿ ਮੁਰੁਛਿਤ ਕਰਿ ਸਮੇਤ ਸੁਗ੍ਰੀਵ।
ਕਾਁਖ ਦਾਬਿ ਕਪਿਰਾਜ ਕਹੁਁ ਚਲਾ ਅਮਿਤ ਬਲ ਸੀਂਵ ॥ ੬੫ ॥

ਉਮਾ ਕਰਤ ਰਘੁਪਤਿ ਨਰਲੀਲਾ। ਖੇਲਤ ਗਰੁਡ़ ਜਿਮਿ ਅਹਿਗਨ ਮੀਲਾ ॥
ਭਕੁਟਿ ਭਙ੍ਗ ਜੋ ਕਾਲਹਿ ਖਾਈ। ਤਾਹਿ ਕਿ ਸੋਹਇ ਐਸਿ ਲਰਾਈ ॥
ਜਗ ਪਾਵਨਿ ਕੀਰਤਿ ਬਿਸ੍ਤਰਿਹਹਿਂ। ਗਾਇ ਗਾਇ ਭਵਨਿਧਿ ਨਰ ਤਰਿਹਹਿਂ ॥
ਮੁਰੁਛਾ ਗਇ ਮਾਰੁਤਸੁਤ ਜਾਗਾ। ਸੁਗ੍ਰੀਵਹਿ ਤਬ ਖੋਜਨ ਲਾਗਾ ॥
ਸੁਗ੍ਰੀਵਹੁ ਕੈ ਮੁਰੁਛਾ ਬੀਤੀ। ਨਿਬੁਕ ਗਯਉ ਤੇਹਿ ਮਤਕ ਪ੍ਰਤੀਤੀ ॥
ਕਾਟੇਸਿ ਦਸਨ ਨਾਸਿਕਾ ਕਾਨਾ। ਗਰਜਿ ਅਕਾਸ ਚਲਉ ਤੇਹਿਂ ਜਾਨਾ ॥
ਗਹੇਉ ਚਰਨ ਗਹਿ ਭੂਮਿ ਪਛਾਰਾ। ਅਤਿ ਲਾਘਵਁ ਉਠਿ ਪੁਨਿ ਤੇਹਿ ਮਾਰਾ ॥
ਪੁਨਿ ਆਯਸੁ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਬਲਵਾਨਾ। ਜਯਤਿ ਜਯਤਿ ਜਯ ਕਪਾਨਿਧਾਨਾ ॥
ਨਾਕ ਕਾਨ ਕਾਟੇ ਜਿਯਁ ਜਾਨੀ। ਫਿਰਾ ਕ੍ਰੋਧ ਕਰਿ ਭਇ ਮਨ ਗ੍ਲਾਨੀ ॥
ਸਹਜ ਭੀਮ ਪੁਨਿ ਬਿਨੁ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਨਾਸਾ। ਦੇਖਤ ਕਪਿ ਦਲ ਉਪਜੀ ਤ੍ਰਾਸਾ ॥

ਦੋ. ਜਯ ਜਯ ਜਯ ਰਘੁਬਂਸ ਮਨਿ ਧਾਏ ਕਪਿ ਦੈ ਹੂਹ।
ਏਕਹਿ ਬਾਰ ਤਾਸੁ ਪਰ ਛਾਡ़ੇਨ੍ਹਿ ਗਿਰਿ ਤਰੁ ਜੂਹ ॥ ੬੬ ॥

ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਰਨ ਰਙ੍ਗ ਬਿਰੁਦ੍ਧਾ। ਸਨ੍ਮੁਖ ਚਲਾ ਕਾਲ ਜਨੁ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧਾ ॥
ਕੋਟਿ ਕੋਟਿ ਕਪਿ ਧਰਿ ਧਰਿ ਖਾਈ। ਜਨੁ ਟੀਡ़ੀ ਗਿਰਿ ਗੁਹਾਁ ਸਮਾਈ ॥
ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਗਹਿ ਸਰੀਰ ਸਨ ਮਰ੍ਦਾ। ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਮੀਜਿ ਮਿਲਵ ਮਹਿ ਗਰ੍ਦਾ ॥
ਮੁਖ ਨਾਸਾ ਸ਼੍ਰਵਨਨ੍ਹਿ ਕੀਂ ਬਾਟਾ। ਨਿਸਰਿ ਪਰਾਹਿਂ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਠਾਟਾ ॥
ਰਨ ਮਦ ਮਤ੍ਤ ਨਿਸਾਚਰ ਦਰ੍ਪਾ। ਬਿਸ੍ਵ ਗ੍ਰਸਿਹਿ ਜਨੁ ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਅਰ੍ਪਾ ॥
ਮੁਰੇ ਸੁਭਟ ਸਬ ਫਿਰਹਿਂ ਨ ਫੇਰੇ। ਸੂਝ ਨ ਨਯਨ ਸੁਨਹਿਂ ਨਹਿਂ ਟੇਰੇ ॥
ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਕਪਿ ਫੌਜ ਬਿਡਾਰੀ। ਸੁਨਿ ਧਾਈ ਰਜਨੀਚਰ ਧਾਰੀ ॥
ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਬਿਕਲ ਕਟਕਾਈ। ਰਿਪੁ ਅਨੀਕ ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਆਈ ॥

ਦੋ. ਸੁਨੁ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਅਨੁਜ ਸਁਭਾਰੇਹੁ ਸੈਨ।
ਮੈਂ ਦੇਖਉਁ ਖਲ ਬਲ ਦਲਹਿ ਬੋਲੇ ਰਾਜਿਵਨੈਨ ॥ ੬੭ ॥

ਕਰ ਸਾਰਙ੍ਗ ਸਾਜਿ ਕਟਿ ਭਾਥਾ। ਅਰਿ ਦਲ ਦਲਨ ਚਲੇ ਰਘੁਨਾਥਾ ॥
ਪ੍ਰਥਮ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਭੁ ਧਨੁਸ਼ ਟਁਕੋਰਾ। ਰਿਪੁ ਦਲ ਬਧਿਰ ਭਯਉ ਸੁਨਿ ਸੋਰਾ ॥
ਸਤ੍ਯਸਨ੍ਧ ਛਾਁਡ़ੇ ਸਰ ਲਚ੍ਛਾ। ਕਾਲਸਰ੍ਪ ਜਨੁ ਚਲੇ ਸਪਚ੍ਛਾ ॥
ਜਹਁ ਤਹਁ ਚਲੇ ਬਿਪੁਲ ਨਾਰਾਚਾ। ਲਗੇ ਕਟਨ ਭਟ ਬਿਕਟ ਪਿਸਾਚਾ ॥
ਕਟਹਿਂ ਚਰਨ ਉਰ ਸਿਰ ਭੁਜਦਣ੍ਡਾ। ਬਹੁਤਕ ਬੀਰ ਹੋਹਿਂ ਸਤ ਖਣ੍ਡਾ ॥
ਘੁਰ੍ਮਿ ਘੁਰ੍ਮਿ ਘਾਯਲ ਮਹਿ ਪਰਹੀਂ। ਉਠਿ ਸਮ੍ਭਾਰਿ ਸੁਭਟ ਪੁਨਿ ਲਰਹੀਂ ॥
ਲਾਗਤ ਬਾਨ ਜਲਦ ਜਿਮਿ ਗਾਜਹੀਂ। ਬਹੁਤਕ ਦੇਖੀ ਕਠਿਨ ਸਰ ਭਾਜਹਿਂ ॥
ਰੁਣ੍ਡ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ ਮੁਣ੍ਡ ਬਿਨੁ ਧਾਵਹਿਂ। ਧਰੁ ਧਰੁ ਮਾਰੂ ਮਾਰੁ ਧੁਨਿ ਗਾਵਹਿਂ ॥

ਦੋ. ਛਨ ਮਹੁਁ ਪ੍ਰਭੁ ਕੇ ਸਾਯਕਨ੍ਹਿ ਕਾਟੇ ਬਿਕਟ ਪਿਸਾਚ।
ਪੁਨਿ ਰਘੁਬੀਰ ਨਿਸ਼ਙ੍ਗ ਮਹੁਁ ਪ੍ਰਬਿਸੇ ਸਬ ਨਾਰਾਚ ॥ ੬੮ ॥

ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਮਨ ਦੀਖ ਬਿਚਾਰੀ। ਹਤਿ ਧਨ ਮਾਝ ਨਿਸਾਚਰ ਧਾਰੀ ॥
ਭਾ ਅਤਿ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਮਹਾਬਲ ਬੀਰਾ। ਕਿਯੋ ਮਗਨਾਯਕ ਨਾਦ ਗਁਭੀਰਾ ॥
ਕੋਪਿ ਮਹੀਧਰ ਲੇਇ ਉਪਾਰੀ। ਡਾਰਇ ਜਹਁ ਮਰ੍ਕਟ ਭਟ ਭਾਰੀ ॥
ਆਵਤ ਦੇਖਿ ਸੈਲ ਪ੍ਰਭੂ ਭਾਰੇ। ਸਰਨ੍ਹਿ ਕਾਟਿ ਰਜ ਸਮ ਕਰਿ ਡਾਰੇ ॥ ।
ਪੁਨਿ ਧਨੁ ਤਾਨਿ ਕੋਪਿ ਰਘੁਨਾਯਕ। ਛਾਁਡ़ੇ ਅਤਿ ਕਰਾਲ ਬਹੁ ਸਾਯਕ ॥
ਤਨੁ ਮਹੁਁ ਪ੍ਰਬਿਸਿ ਨਿਸਰਿ ਸਰ ਜਾਹੀਂ। ਜਿਮਿ ਦਾਮਿਨਿ ਘਨ ਮਾਝ ਸਮਾਹੀਂ ॥
ਸੋਨਿਤ ਸ੍ਤ੍ਰਵਤ ਸੋਹ ਤਨ ਕਾਰੇ। ਜਨੁ ਕਜ੍ਜਲ ਗਿਰਿ ਗੇਰੁ ਪਨਾਰੇ ॥
ਬਿਕਲ ਬਿਲੋਕਿ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਧਾਏ। ਬਿਹਁਸਾ ਜਬਹਿਂ ਨਿਕਟ ਕਪਿ ਆਏ ॥

ਦੋ. ਮਹਾਨਾਦ ਕਰਿ ਗਰ੍ਜਾ ਕੋਟਿ ਕੋਟਿ ਗਹਿ ਕੀਸ।
ਮਹਿ ਪਟਕਇ ਗਜਰਾਜ ਇਵ ਸਪਥ ਕਰਇ ਦਸਸੀਸ ॥ ੬੯ ॥

ਭਾਗੇ ਭਾਲੁ ਬਲੀਮੁਖ ਜੂਥਾ। ਬਕੁ ਬਿਲੋਕਿ ਜਿਮਿ ਮੇਸ਼ ਬਰੂਥਾ ॥
ਚਲੇ ਭਾਗਿ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਭਵਾਨੀ। ਬਿਕਲ ਪੁਕਾਰਤ ਆਰਤ ਬਾਨੀ ॥
ਯਹ ਨਿਸਿਚਰ ਦੁਕਾਲ ਸਮ ਅਹਈ। ਕਪਿਕੁਲ ਦੇਸ ਪਰਨ ਅਬ ਚਹਈ ॥
ਕਪਾ ਬਾਰਿਧਰ ਰਾਮ ਖਰਾਰੀ। ਪਾਹਿ ਪਾਹਿ ਪ੍ਰਨਤਾਰਤਿ ਹਾਰੀ ॥
ਸਕਰੁਨ ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਭਗਵਾਨਾ। ਚਲੇ ਸੁਧਾਰਿ ਸਰਾਸਨ ਬਾਨਾ ॥
ਰਾਮ ਸੇਨ ਨਿਜ ਪਾਛੈਂ ਘਾਲੀ। ਚਲੇ ਸਕੋਪ ਮਹਾ ਬਲਸਾਲੀ ॥
ਖੈਞ੍ਚਿ ਧਨੁਸ਼ ਸਰ ਸਤ ਸਨ੍ਧਾਨੇ। ਛੂਟੇ ਤੀਰ ਸਰੀਰ ਸਮਾਨੇ ॥
ਲਾਗਤ ਸਰ ਧਾਵਾ ਰਿਸ ਭਰਾ। ਕੁਧਰ ਡਗਮਗਤ ਡੋਲਤਿ ਧਰਾ ॥
ਲੀਨ੍ਹ ਏਕ ਤੇਹਿਂ ਸੈਲ ਉਪਾਟੀ। ਰਘੁਕੁਲ ਤਿਲਕ ਭੁਜਾ ਸੋਇ ਕਾਟੀ ॥
ਧਾਵਾ ਬਾਮ ਬਾਹੁ ਗਿਰਿ ਧਾਰੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਉ ਭੁਜਾ ਕਾਟਿ ਮਹਿ ਪਾਰੀ ॥
ਕਾਟੇਂ ਭੁਜਾ ਸੋਹ ਖਲ ਕੈਸਾ। ਪਚ੍ਛਹੀਨ ਮਨ੍ਦਰ ਗਿਰਿ ਜੈਸਾ ॥
ਉਗ੍ਰ ਬਿਲੋਕਨਿ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਬਿਲੋਕਾ। ਗ੍ਰਸਨ ਚਹਤ ਮਾਨਹੁਁ ਤ੍ਰੇਲੋਕਾ ॥

ਦੋ. ਕਰਿ ਚਿਕ੍ਕਾਰ ਘੋਰ ਅਤਿ ਧਾਵਾ ਬਦਨੁ ਪਸਾਰਿ।
ਗਗਨ ਸਿਦ੍ਧ ਸੁਰ ਤ੍ਰਾਸਿਤ ਹਾ ਹਾ ਹੇਤਿ ਪੁਕਾਰਿ ॥ ੭੦ ॥

ਸਭਯ ਦੇਵ ਕਰੁਨਾਨਿਧਿ ਜਾਨ੍ਯੋ। ਸ਼੍ਰਵਨ ਪ੍ਰਜਨ੍ਤ ਸਰਾਸਨੁ ਤਾਨ੍ਯੋ ॥
ਬਿਸਿਖ ਨਿਕਰ ਨਿਸਿਚਰ ਮੁਖ ਭਰੇਊ। ਤਦਪਿ ਮਹਾਬਲ ਭੂਮਿ ਨ ਪਰੇਊ ॥
ਸਰਨ੍ਹਿ ਭਰਾ ਮੁਖ ਸਨ੍ਮੁਖ ਧਾਵਾ। ਕਾਲ ਤ੍ਰੋਨ ਸਜੀਵ ਜਨੁ ਆਵਾ ॥
ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਕੋਪਿ ਤੀਬ੍ਰ ਸਰ ਲੀਨ੍ਹਾ। ਧਰ ਤੇ ਭਿਨ੍ਨ ਤਾਸੁ ਸਿਰ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਸੋ ਸਿਰ ਪਰੇਉ ਦਸਾਨਨ ਆਗੇਂ। ਬਿਕਲ ਭਯਉ ਜਿਮਿ ਫਨਿ ਮਨਿ ਤ੍ਯਾਗੇਂ ॥
ਧਰਨਿ ਧਸਇ ਧਰ ਧਾਵ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡਾ। ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਕਾਟਿ ਕੀਨ੍ਹ ਦੁਇ ਖਣ੍ਡਾ ॥
ਪਰੇ ਭੂਮਿ ਜਿਮਿ ਨਭ ਤੇਂ ਭੂਧਰ। ਹੇਠ ਦਾਬਿ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਨਿਸਾਚਰ ॥
ਤਾਸੁ ਤੇਜ ਪ੍ਰਭੁ ਬਦਨ ਸਮਾਨਾ। ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਸਬਹਿਂ ਅਚਮ੍ਭਵ ਮਾਨਾ ॥
ਸੁਰ ਦੁਨ੍ਦੁਭੀਂ ਬਜਾਵਹਿਂ ਹਰਸ਼ਹਿਂ। ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਹਿਂ ਸੁਮਨ ਬਹੁ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ॥
ਕਰਿ ਬਿਨਤੀ ਸੁਰ ਸਕਲ ਸਿਧਾਏ। ਤੇਹੀ ਸਮਯ ਦੇਵਰਿਸ਼ਿ ਆਏ ॥
ਗਗਨੋਪਰਿ ਹਰਿ ਗੁਨ ਗਨ ਗਾਏ। ਰੁਚਿਰ ਬੀਰਰਸ ਪ੍ਰਭੁ ਮਨ ਭਾਏ ॥
ਬੇਗਿ ਹਤਹੁ ਖਲ ਕਹਿ ਮੁਨਿ ਗਏ। ਰਾਮ ਸਮਰ ਮਹਿ ਸੋਭਤ ਭਏ ॥

ਛਂ. ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮ ਭੂਮਿ ਬਿਰਾਜ ਰਘੁਪਤਿ ਅਤੁਲ ਬਲ ਕੋਸਲ ਧਨੀ।
ਸ਼੍ਰਮ ਬਿਨ੍ਦੁ ਮੁਖ ਰਾਜੀਵ ਲੋਚਨ ਅਰੁਨ ਤਨ ਸੋਨਿਤ ਕਨੀ ॥
ਭੁਜ ਜੁਗਲ ਫੇਰਤ ਸਰ ਸਰਾਸਨ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਚਹੁ ਦਿਸਿ ਬਨੇ।
ਕਹ ਦਾਸ ਤੁਲਸੀ ਕਹਿ ਨ ਸਕ ਛਬਿ ਸੇਸ਼ ਜੇਹਿ ਆਨਨ ਘਨੇ ॥

ਦੋ. ਨਿਸਿਚਰ ਅਧਮ ਮਲਾਕਰ ਤਾਹਿ ਦੀਨ੍ਹ ਨਿਜ ਧਾਮ।
ਗਿਰਿਜਾ ਤੇ ਨਰ ਮਨ੍ਦਮਤਿ ਜੇ ਨ ਭਜਹਿਂ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ॥ ੭੧ ॥

ਦਿਨ ਕੇਂ ਅਨ੍ਤ ਫਿਰੀਂ ਦੋਉ ਅਨੀ। ਸਮਰ ਭਈ ਸੁਭਟਨ੍ਹ ਸ਼੍ਰਮ ਘਨੀ ॥
ਰਾਮ ਕਪਾਁ ਕਪਿ ਦਲ ਬਲ ਬਾਢ़ਾ। ਜਿਮਿ ਤਨ ਪਾਇ ਲਾਗ ਅਤਿ ਡਾਢ़ਾ ॥
ਛੀਜਹਿਂ ਨਿਸਿਚਰ ਦਿਨੁ ਅਰੁ ਰਾਤੀ। ਨਿਜ ਮੁਖ ਕਹੇਂ ਸੁਕਤ ਜੇਹਿ ਭਾਁਤੀ ॥
ਬਹੁ ਬਿਲਾਪ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ਕਰਈ। ਬਨ੍ਧੁ ਸੀਸ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਉਰ ਧਰਈ ॥
ਰੋਵਹਿਂ ਨਾਰਿ ਹਦਯ ਹਤਿ ਪਾਨੀ। ਤਾਸੁ ਤੇਜ ਬਲ ਬਿਪੁਲ ਬਖਾਨੀ ॥
ਮੇਘਨਾਦ ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਆਯਉ। ਕਹਿ ਬਹੁ ਕਥਾ ਪਿਤਾ ਸਮੁਝਾਯਉ ॥
ਦੇਖੇਹੁ ਕਾਲਿ ਮੋਰਿ ਮਨੁਸਾਈ। ਅਬਹਿਂ ਬਹੁਤ ਕਾ ਕਰੌਂ ਬਡ़ਾਈ ॥
ਇਸ਼੍ਟਦੇਵ ਸੈਂ ਬਲ ਰਥ ਪਾਯਉਁ। ਸੋ ਬਲ ਤਾਤ ਨ ਤੋਹਿ ਦੇਖਾਯਉਁ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਜਲ੍ਪਤ ਭਯਉ ਬਿਹਾਨਾ। ਚਹੁਁ ਦੁਆਰ ਲਾਗੇ ਕਪਿ ਨਾਨਾ ॥
ਇਤ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਕਾਲ ਸਮ ਬੀਰਾ। ਉਤ ਰਜਨੀਚਰ ਅਤਿ ਰਨਧੀਰਾ ॥
ਲਰਹਿਂ ਸੁਭਟ ਨਿਜ ਨਿਜ ਜਯ ਹੇਤੂ। ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਇ ਸਮਰ ਖਗਕੇਤੂ ॥

ਦੋ. ਮੇਘਨਾਦ ਮਾਯਾਮਯ ਰਥ ਚਢ़ਿ ਗਯਉ ਅਕਾਸ ॥
ਗਰ੍ਜੇਉ ਅਟ੍ਟਹਾਸ ਕਰਿ ਭਇ ਕਪਿ ਕਟਕਹਿ ਤ੍ਰਾਸ ॥ ੭੨ ॥

ਸਕ੍ਤਿ ਸੂਲ ਤਰਵਾਰਿ ਕਪਾਨਾ। ਅਸ੍ਤ੍ਰ ਸਸ੍ਤ੍ਰ ਕੁਲਿਸਾਯੁਧ ਨਾਨਾ ॥
ਡਾਰਹ ਪਰਸੁ ਪਰਿਘ ਪਾਸ਼ਾਨਾ। ਲਾਗੇਉ ਬਸ਼੍ਟਿ ਕਰੈ ਬਹੁ ਬਾਨਾ ॥
ਦਸ ਦਿਸਿ ਰਹੇ ਬਾਨ ਨਭ ਛਾਈ। ਮਾਨਹੁਁ ਮਘਾ ਮੇਘ ਝਰਿ ਲਾਈ ॥
ਧਰੁ ਧਰੁ ਮਾਰੁ ਸੁਨਿਅ ਧੁਨਿ ਕਾਨਾ। ਜੋ ਮਾਰਇ ਤੇਹਿ ਕੋਉ ਨ ਜਾਨਾ ॥
ਗਹਿ ਗਿਰਿ ਤਰੁ ਅਕਾਸ ਕਪਿ ਧਾਵਹਿਂ। ਦੇਖਹਿ ਤੇਹਿ ਨ ਦੁਖਿਤ ਫਿਰਿ ਆਵਹਿਂ ॥
ਅਵਘਟ ਘਾਟ ਬਾਟ ਗਿਰਿ ਕਨ੍ਦਰ। ਮਾਯਾ ਬਲ ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਸਰ ਪਞ੍ਜਰ ॥
ਜਾਹਿਂ ਕਹਾਁ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਭਏ ਬਨ੍ਦਰ। ਸੁਰਪਤਿ ਬਨ੍ਦਿ ਪਰੇ ਜਨੁ ਮਨ੍ਦਰ ॥
ਮਾਰੁਤਸੁਤ ਅਙ੍ਗਦ ਨਲ ਨੀਲਾ। ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਬਿਕਲ ਸਕਲ ਬਲਸੀਲਾ ॥
ਪੁਨਿ ਲਛਿਮਨ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਬਿਭੀਸ਼ਨ। ਸਰਨ੍ਹਿ ਮਾਰਿ ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਜਰ੍ਜਰ ਤਨ ॥
ਪੁਨਿ ਰਘੁਪਤਿ ਸੈਂ ਜੂਝੇ ਲਾਗਾ। ਸਰ ਛਾਁਡ़ਇ ਹੋਇ ਲਾਗਹਿਂ ਨਾਗਾ ॥
ਬ੍ਯਾਲ ਪਾਸ ਬਸ ਭਏ ਖਰਾਰੀ। ਸ੍ਵਬਸ ਅਨਨ੍ਤ ਏਕ ਅਬਿਕਾਰੀ ॥
ਨਟ ਇਵ ਕਪਟ ਚਰਿਤ ਕਰ ਨਾਨਾ। ਸਦਾ ਸ੍ਵਤਨ੍ਤ੍ਰ ਏਕ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਰਨ ਸੋਭਾ ਲਗਿ ਪ੍ਰਭੁਹਿਂ ਬਁਧਾਯੋ। ਨਾਗਪਾਸ ਦੇਵਨ੍ਹ ਭਯ ਪਾਯੋ ॥

ਦੋ. ਗਿਰਿਜਾ ਜਾਸੁ ਨਾਮ ਜਪਿ ਮੁਨਿ ਕਾਟਹਿਂ ਭਵ ਪਾਸ।
ਸੋ ਕਿ ਬਨ੍ਧ ਤਰ ਆਵਇ ਬ੍ਯਾਪਕ ਬਿਸ੍ਵ ਨਿਵਾਸ ॥ ੭੩ ॥

ਚਰਿਤ ਰਾਮ ਕੇ ਸਗੁਨ ਭਵਾਨੀ। ਤਰ੍ਕਿ ਨ ਜਾਹਿਂ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬਲ ਬਾਨੀ ॥
ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਜੇ ਤਗ੍ਯ ਬਿਰਾਗੀ। ਰਾਮਹਿ ਭਜਹਿਂ ਤਰ੍ਕ ਸਬ ਤ੍ਯਾਗੀ ॥
ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਕਟਕੁ ਕੀਨ੍ਹ ਘਨਨਾਦਾ। ਪੁਨਿ ਭਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕਹਇ ਦੁਰ੍ਬਾਦਾ ॥
ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਕਹ ਖਲ ਰਹੁ ਠਾਢ़ਾ। ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਕ੍ਰੋਧ ਅਤਿ ਬਾਢ़ਾ ॥
ਬੂਢ़ ਜਾਨਿ ਸਠ ਛਾਁਡ़ੇਉਁ ਤੋਹੀ। ਲਾਗੇਸਿ ਅਧਮ ਪਚਾਰੈ ਮੋਹੀ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਤਰਲ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਚਲਾਯੋ। ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਕਰ ਗਹਿ ਸੋਇ ਧਾਯੋ ॥
ਮਾਰਿਸਿ ਮੇਘਨਾਦ ਕੈ ਛਾਤੀ। ਪਰਾ ਭੂਮਿ ਘੁਰ੍ਮਿਤ ਸੁਰਘਾਤੀ ॥
ਪੁਨਿ ਰਿਸਾਨ ਗਹਿ ਚਰਨ ਫਿਰਾਯੌ। ਮਹਿ ਪਛਾਰਿ ਨਿਜ ਬਲ ਦੇਖਰਾਯੋ ॥
ਬਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸੋ ਮਰਇ ਨ ਮਾਰਾ। ਤਬ ਗਹਿ ਪਦ ਲਙ੍ਕਾ ਪਰ ਡਾਰਾ ॥
ਇਹਾਁ ਦੇਵਰਿਸ਼ਿ ਗਰੁਡ़ ਪਠਾਯੋ। ਰਾਮ ਸਮੀਪ ਸਪਦਿ ਸੋ ਆਯੋ ॥

ਦੋ. ਖਗਪਤਿ ਸਬ ਧਰਿ ਖਾਏ ਮਾਯਾ ਨਾਗ ਬਰੂਥ।
ਮਾਯਾ ਬਿਗਤ ਭਏ ਸਬ ਹਰਸ਼ੇ ਬਾਨਰ ਜੂਥ। ੭੪(ਕ) ॥

ਗਹਿ ਗਿਰਿ ਪਾਦਪ ਉਪਲ ਨਖ ਧਾਏ ਕੀਸ ਰਿਸਾਇ।
ਚਲੇ ਤਮੀਚਰ ਬਿਕਲਤਰ ਗਢ़ ਪਰ ਚਢ़ੇ ਪਰਾਇ ॥ ੭੪(ਖ) ॥

ਮੇਘਨਾਦ ਕੇ ਮੁਰਛਾ ਜਾਗੀ। ਪਿਤਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਲਾਜ ਅਤਿ ਲਾਗੀ ॥
ਤੁਰਤ ਗਯਉ ਗਿਰਿਬਰ ਕਨ੍ਦਰਾ। ਕਰੌਂ ਅਜਯ ਮਖ ਅਸ ਮਨ ਧਰਾ ॥
ਇਹਾਁ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਬਿਚਾਰਾ। ਸੁਨਹੁ ਨਾਥ ਬਲ ਅਤੁਲ ਉਦਾਰਾ ॥
ਮੇਘਨਾਦ ਮਖ ਕਰਇ ਅਪਾਵਨ। ਖਲ ਮਾਯਾਵੀ ਦੇਵ ਸਤਾਵਨ ॥
ਜੌਂ ਪ੍ਰਭੁ ਸਿਦ੍ਧ ਹੋਇ ਸੋ ਪਾਇਹਿ। ਨਾਥ ਬੇਗਿ ਪੁਨਿ ਜੀਤਿ ਨ ਜਾਇਹਿ ॥
ਸੁਨਿ ਰਘੁਪਤਿ ਅਤਿਸਯ ਸੁਖ ਮਾਨਾ। ਬੋਲੇ ਅਙ੍ਗਦਾਦਿ ਕਪਿ ਨਾਨਾ ॥
ਲਛਿਮਨ ਸਙ੍ਗ ਜਾਹੁ ਸਬ ਭਾਈ। ਕਰਹੁ ਬਿਧਂਸ ਜਗ੍ਯ ਕਰ ਜਾਈ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਲਛਿਮਨ ਮਾਰੇਹੁ ਰਨ ਓਹੀ। ਦੇਖਿ ਸਭਯ ਸੁਰ ਦੁਖ ਅਤਿ ਮੋਹੀ ॥
ਮਾਰੇਹੁ ਤੇਹਿ ਬਲ ਬੁਦ੍ਧਿ ਉਪਾਈ। ਜੇਹਿਂ ਛੀਜੈ ਨਿਸਿਚਰ ਸੁਨੁ ਭਾਈ ॥
ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਬਿਭੀਸ਼ਨ। ਸੇਨ ਸਮੇਤ ਰਹੇਹੁ ਤੀਨਿਉ ਜਨ ॥
ਜਬ ਰਘੁਬੀਰ ਦੀਨ੍ਹਿ ਅਨੁਸਾਸਨ। ਕਟਿ ਨਿਸ਼ਙ੍ਗ ਕਸਿ ਸਾਜਿ ਸਰਾਸਨ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਉਰ ਧਰਿ ਰਨਧੀਰਾ। ਬੋਲੇ ਘਨ ਇਵ ਗਿਰਾ ਗਁਭੀਰਾ ॥
ਜੌਂ ਤੇਹਿ ਆਜੁ ਬਧੇਂ ਬਿਨੁ ਆਵੌਂ। ਤੌ ਰਘੁਪਤਿ ਸੇਵਕ ਨ ਕਹਾਵੌਂ ॥
ਜੌਂ ਸਤ ਸਙ੍ਕਰ ਕਰਹਿਂ ਸਹਾਈ। ਤਦਪਿ ਹਤਉਁ ਰਘੁਬੀਰ ਦੋਹਾਈ ॥

ਦੋ. ਰਘੁਪਤਿ ਚਰਨ ਨਾਇ ਸਿਰੁ ਚਲੇਉ ਤੁਰਨ੍ਤ ਅਨਨ੍ਤ।
ਅਙ੍ਗਦ ਨੀਲ ਮਯਨ੍ਦ ਨਲ ਸਙ੍ਗ ਸੁਭਟ ਹਨੁਮਨ੍ਤ ॥ ੭੫ ॥

ਜਾਇ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸੋ ਦੇਖਾ ਬੈਸਾ। ਆਹੁਤਿ ਦੇਤ ਰੁਧਿਰ ਅਰੁ ਭੈਂਸਾ ॥
ਕੀਨ੍ਹ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸਬ ਜਗ੍ਯ ਬਿਧਂਸਾ। ਜਬ ਨ ਉਠਇ ਤਬ ਕਰਹਿਂ ਪ੍ਰਸਂਸਾ ॥
ਤਦਪਿ ਨ ਉਠਇ ਧਰੇਨ੍ਹਿ ਕਚ ਜਾਈ। ਲਾਤਨ੍ਹਿ ਹਤਿ ਹਤਿ ਚਲੇ ਪਰਾਈ ॥
ਲੈ ਤ੍ਰਿਸੁਲ ਧਾਵਾ ਕਪਿ ਭਾਗੇ। ਆਏ ਜਹਁ ਰਾਮਾਨੁਜ ਆਗੇ ॥
ਆਵਾ ਪਰਮ ਕ੍ਰੋਧ ਕਰ ਮਾਰਾ। ਗਰ੍ਜ ਘੋਰ ਰਵ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰਾ ॥
ਕੋਪਿ ਮਰੁਤਸੁਤ ਅਙ੍ਗਦ ਧਾਏ। ਹਤਿ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਉਰ ਧਰਨਿ ਗਿਰਾਏ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਕਹਁ ਛਾਁਡ़ੇਸਿ ਸੂਲ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡਾ। ਸਰ ਹਤਿ ਕਤ ਅਨਨ੍ਤ ਜੁਗ ਖਣ੍ਡਾ ॥
ਉਠਿ ਬਹੋਰਿ ਮਾਰੁਤਿ ਜੁਬਰਾਜਾ। ਹਤਹਿਂ ਕੋਪਿ ਤੇਹਿ ਘਾਉ ਨ ਬਾਜਾ ॥
ਫਿਰੇ ਬੀਰ ਰਿਪੁ ਮਰਇ ਨ ਮਾਰਾ। ਤਬ ਧਾਵਾ ਕਰਿ ਘੋਰ ਚਿਕਾਰਾ ॥
ਆਵਤ ਦੇਖਿ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਜਨੁ ਕਾਲਾ। ਲਛਿਮਨ ਛਾਡ़ੇ ਬਿਸਿਖ ਕਰਾਲਾ ॥
ਦੇਖੇਸਿ ਆਵਤ ਪਬਿ ਸਮ ਬਾਨਾ। ਤੁਰਤ ਭਯਉ ਖਲ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਾ ॥
ਬਿਬਿਧ ਬੇਸ਼ ਧਰਿ ਕਰਇ ਲਰਾਈ। ਕਬਹੁਁਕ ਪ੍ਰਗਟ ਕਬਹੁਁ ਦੁਰਿ ਜਾਈ ॥
ਦੇਖਿ ਅਜਯ ਰਿਪੁ ਡਰਪੇ ਕੀਸਾ। ਪਰਮ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਤਬ ਭਯਉ ਅਹੀਸਾ ॥
ਲਛਿਮਨ ਮਨ ਅਸ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਦਢ़ਾਵਾ। ਏਹਿ ਪਾਪਿਹਿ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਖੇਲਾਵਾ ॥
ਸੁਮਿਰਿ ਕੋਸਲਾਧੀਸ ਪ੍ਰਤਾਪਾ। ਸਰ ਸਨ੍ਧਾਨ ਕੀਨ੍ਹ ਕਰਿ ਦਾਪਾ ॥
ਛਾਡ़ਾ ਬਾਨ ਮਾਝ ਉਰ ਲਾਗਾ। ਮਰਤੀ ਬਾਰ ਕਪਟੁ ਸਬ ਤ੍ਯਾਗਾ ॥

ਦੋ. ਰਾਮਾਨੁਜ ਕਹਁ ਰਾਮੁ ਕਹਁ ਅਸ ਕਹਿ ਛਾਁਡ़ੇਸਿ ਪ੍ਰਾਨ।
ਧਨ੍ਯ ਧਨ੍ਯ ਤਵ ਜਨਨੀ ਕਹ ਅਙ੍ਗਦ ਹਨੁਮਾਨ ॥ ੭੬ ॥

ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਯਾਸ ਹਨੁਮਾਨ ਉਠਾਯੋ। ਲਙ੍ਕਾ ਦ੍ਵਾਰ ਰਾਖਿ ਪੁਨਿ ਆਯੋ ॥
ਤਾਸੁ ਮਰਨ ਸੁਨਿ ਸੁਰ ਗਨ੍ਧਰ੍ਬਾ। ਚਢ़ਿ ਬਿਮਾਨ ਆਏ ਨਭ ਸਰ੍ਬਾ ॥
ਬਰਸ਼ਿ ਸੁਮਨ ਦੁਨ੍ਦੁਭੀਂ ਬਜਾਵਹਿਂ। ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਨਾਥ ਬਿਮਲ ਜਸੁ ਗਾਵਹਿਂ ॥
ਜਯ ਅਨਨ੍ਤ ਜਯ ਜਗਦਾਧਾਰਾ। ਤੁਮ੍ਹ ਪ੍ਰਭੁ ਸਬ ਦੇਵਨ੍ਹਿ ਨਿਸ੍ਤਾਰਾ ॥
ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਿ ਸੁਰ ਸਿਦ੍ਧ ਸਿਧਾਏ। ਲਛਿਮਨ ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਪਹਿਂ ਆਏ ॥
ਸੁਤ ਬਧ ਸੁਨਾ ਦਸਾਨਨ ਜਬਹੀਂ। ਮੁਰੁਛਿਤ ਭਯਉ ਪਰੇਉ ਮਹਿ ਤਬਹੀਂ ॥
ਮਨ੍ਦੋਦਰੀ ਰੁਦਨ ਕਰ ਭਾਰੀ। ਉਰ ਤਾਡ़ਨ ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ ਪੁਕਾਰੀ ॥
ਨਗਰ ਲੋਗ ਸਬ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਸੋਚਾ। ਸਕਲ ਕਹਹਿਂ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ਪੋਚਾ ॥

ਦੋ. ਤਬ ਦਸਕਣ੍ਠ ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਿ ਸਮੁਝਾਈਂ ਸਬ ਨਾਰਿ।
ਨਸ੍ਵਰ ਰੂਪ ਜਗਤ ਸਬ ਦੇਖਹੁ ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰਿ ॥ ੭੭ ॥

ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਗ੍ਯਾਨ ਉਪਦੇਸਾ ਰਾਵਨ। ਆਪੁਨ ਮਨ੍ਦ ਕਥਾ ਸੁਭ ਪਾਵਨ ॥
ਪਰ ਉਪਦੇਸ ਕੁਸਲ ਬਹੁਤੇਰੇ। ਜੇ ਆਚਰਹਿਂ ਤੇ ਨਰ ਨ ਘਨੇਰੇ ॥
ਨਿਸਾ ਸਿਰਾਨਿ ਭਯਉ ਭਿਨੁਸਾਰਾ। ਲਗੇ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਚਾਰਿਹੁਁ ਦ੍ਵਾਰਾ ॥
ਸੁਭਟ ਬੋਲਾਇ ਦਸਾਨਨ ਬੋਲਾ। ਰਨ ਸਨ੍ਮੁਖ ਜਾ ਕਰ ਮਨ ਡੋਲਾ ॥
ਸੋ ਅਬਹੀਂ ਬਰੁ ਜਾਉ ਪਰਾਈ। ਸਞ੍ਜੁਗ ਬਿਮੁਖ ਭਏਁ ਨ ਭਲਾਈ ॥
ਨਿਜ ਭੁਜ ਬਲ ਮੈਂ ਬਯਰੁ ਬਢ़ਾਵਾ। ਦੇਹਉਁ ਉਤਰੁ ਜੋ ਰਿਪੁ ਚਢ़ਿ ਆਵਾ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਮਰੁਤ ਬੇਗ ਰਥ ਸਾਜਾ। ਬਾਜੇ ਸਕਲ ਜੁਝਾਊ ਬਾਜਾ ॥
ਚਲੇ ਬੀਰ ਸਬ ਅਤੁਲਿਤ ਬਲੀ। ਜਨੁ ਕਜ੍ਜਲ ਕੈ ਆਁਧੀ ਚਲੀ ॥
ਅਸਗੁਨ ਅਮਿਤ ਹੋਹਿਂ ਤੇਹਿ ਕਾਲਾ। ਗਨਇ ਨ ਭੁਜਬਲ ਗਰ੍ਬ ਬਿਸਾਲਾ ॥

ਛਂ. ਅਤਿ ਗਰ੍ਬ ਗਨਇ ਨ ਸਗੁਨ ਅਸਗੁਨ ਸ੍ਤ੍ਰਵਹਿਂ ਆਯੁਧ ਹਾਥ ਤੇ।
ਭਟ ਗਿਰਤ ਰਥ ਤੇ ਬਾਜਿ ਗਜ ਚਿਕ੍ਕਰਤ ਭਾਜਹਿਂ ਸਾਥ ਤੇ ॥
ਗੋਮਾਯ ਗੀਧ ਕਰਾਲ ਖਰ ਰਵ ਸ੍ਵਾਨ ਬੋਲਹਿਂ ਅਤਿ ਘਨੇ।
ਜਨੁ ਕਾਲਦੂਤ ਉਲੂਕ ਬੋਲਹਿਂ ਬਚਨ ਪਰਮ ਭਯਾਵਨੇ ॥

ਦੋ. ਤਾਹਿ ਕਿ ਸਮ੍ਪਤਿ ਸਗੁਨ ਸੁਭ ਸਪਨੇਹੁਁ ਮਨ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮ।
ਭੂਤ ਦ੍ਰੋਹ ਰਤ ਮੋਹਬਸ ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਰਤਿ ਕਾਮ ॥ ੭੮ ॥

ਚਲੇਉ ਨਿਸਾਚਰ ਕਟਕੁ ਅਪਾਰਾ। ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨੀ ਅਨੀ ਬਹੁ ਧਾਰਾ ॥
ਬਿਬਿਧ ਭਾਁਤਿ ਬਾਹਨ ਰਥ ਜਾਨਾ। ਬਿਪੁਲ ਬਰਨ ਪਤਾਕ ਧ੍ਵਜ ਨਾਨਾ ॥
ਚਲੇ ਮਤ੍ਤ ਗਜ ਜੂਥ ਘਨੇਰੇ। ਪ੍ਰਾਬਿਟ ਜਲਦ ਮਰੁਤ ਜਨੁ ਪ੍ਰੇਰੇ ॥
ਬਰਨ ਬਰਦ ਬਿਰਦੈਤ ਨਿਕਾਯਾ। ਸਮਰ ਸੂਰ ਜਾਨਹਿਂ ਬਹੁ ਮਾਯਾ ॥
ਅਤਿ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਬਾਹਿਨੀ ਬਿਰਾਜੀ। ਬੀਰ ਬਸਨ੍ਤ ਸੇਨ ਜਨੁ ਸਾਜੀ ॥
ਚਲਤ ਕਟਕ ਦਿਗਸਿਧੁਂਰ ਡਗਹੀਂ। ਛੁਭਿਤ ਪਯੋਧਿ ਕੁਧਰ ਡਗਮਗਹੀਂ ॥
ਉਠੀ ਰੇਨੁ ਰਬਿ ਗਯਉ ਛਪਾਈ। ਮਰੁਤ ਥਕਿਤ ਬਸੁਧਾ ਅਕੁਲਾਈ ॥
ਪਨਵ ਨਿਸਾਨ ਘੋਰ ਰਵ ਬਾਜਹਿਂ। ਪ੍ਰਲਯ ਸਮਯ ਕੇ ਘਨ ਜਨੁ ਗਾਜਹਿਂ ॥
ਭੇਰਿ ਨਫੀਰਿ ਬਾਜ ਸਹਨਾਈ। ਮਾਰੂ ਰਾਗ ਸੁਭਟ ਸੁਖਦਾਈ ॥
ਕੇਹਰਿ ਨਾਦ ਬੀਰ ਸਬ ਕਰਹੀਂ। ਨਿਜ ਨਿਜ ਬਲ ਪੌਰੁਸ਼ ਉਚ੍ਚਰਹੀਂ ॥
ਕਹਇ ਦਸਾਨਨ ਸੁਨਹੁ ਸੁਭਟ੍ਟਾ। ਮਰ੍ਦਹੁ ਭਾਲੁ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕੇ ਠਟ੍ਟਾ ॥
ਹੌਂ ਮਾਰਿਹਉਁ ਭੂਪ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ। ਅਸ ਕਹਿ ਸਨ੍ਮੁਖ ਫੌਜ ਰੇਙ੍ਗਾਈ ॥
ਯਹ ਸੁਧਿ ਸਕਲ ਕਪਿਨ੍ਹ ਜਬ ਪਾਈ। ਧਾਏ ਕਰਿ ਰਘੁਬੀਰ ਦੋਹਾਈ ॥

ਛਂ. ਧਾਏ ਬਿਸਾਲ ਕਰਾਲ ਮਰ੍ਕਟ ਭਾਲੁ ਕਾਲ ਸਮਾਨ ਤੇ।
ਮਾਨਹੁਁ ਸਪਚ੍ਛ ਉਡ़ਾਹਿਂ ਭੂਧਰ ਬਨ੍ਦ ਨਾਨਾ ਬਾਨ ਤੇ ॥
ਨਖ ਦਸਨ ਸੈਲ ਮਹਾਦ੍ਰੁਮਾਯੁਧ ਸਬਲ ਸਙ੍ਕ ਨ ਮਾਨਹੀਂ।
ਜਯ ਰਾਮ ਰਾਵਨ ਮਤ੍ਤ ਗਜ ਮਗਰਾਜ ਸੁਜਸੁ ਬਖਾਨਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਦੁਹੁ ਦਿਸਿ ਜਯ ਜਯਕਾਰ ਕਰਿ ਨਿਜ ਨਿਜ ਜੋਰੀ ਜਾਨਿ।
ਭਿਰੇ ਬੀਰ ਇਤ ਰਾਮਹਿ ਉਤ ਰਾਵਨਹਿ ਬਖਾਨਿ ॥ ੭੯ ॥

ਰਾਵਨੁ ਰਥੀ ਬਿਰਥ ਰਘੁਬੀਰਾ। ਦੇਖਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਭਯਉ ਅਧੀਰਾ ॥
ਅਧਿਕ ਪ੍ਰੀਤਿ ਮਨ ਭਾ ਸਨ੍ਦੇਹਾ। ਬਨ੍ਦਿ ਚਰਨ ਕਹ ਸਹਿਤ ਸਨੇਹਾ ॥
ਨਾਥ ਨ ਰਥ ਨਹਿਂ ਤਨ ਪਦ ਤ੍ਰਾਨਾ। ਕੇਹਿ ਬਿਧਿ ਜਿਤਬ ਬੀਰ ਬਲਵਾਨਾ ॥
ਸੁਨਹੁ ਸਖਾ ਕਹ ਕਪਾਨਿਧਾਨਾ। ਜੇਹਿਂ ਜਯ ਹੋਇ ਸੋ ਸ੍ਯਨ੍ਦਨ ਆਨਾ ॥
ਸੌਰਜ ਧੀਰਜ ਤੇਹਿ ਰਥ ਚਾਕਾ। ਸਤ੍ਯ ਸੀਲ ਦਢ़ ਧ੍ਵਜਾ ਪਤਾਕਾ ॥
ਬਲ ਬਿਬੇਕ ਦਮ ਪਰਹਿਤ ਘੋਰੇ। ਛਮਾ ਕਪਾ ਸਮਤਾ ਰਜੁ ਜੋਰੇ ॥
ਈਸ ਭਜਨੁ ਸਾਰਥੀ ਸੁਜਾਨਾ। ਬਿਰਤਿ ਚਰ੍ਮ ਸਨ੍ਤੋਸ਼ ਕਪਾਨਾ ॥
ਦਾਨ ਪਰਸੁ ਬੁਧਿ ਸਕ੍ਤਿ ਪ੍ਰਚਂਡ़ਾ। ਬਰ ਬਿਗ੍ਯਾਨ ਕਠਿਨ ਕੋਦਣ੍ਡਾ ॥
ਅਮਲ ਅਚਲ ਮਨ ਤ੍ਰੋਨ ਸਮਾਨਾ। ਸਮ ਜਮ ਨਿਯਮ ਸਿਲੀਮੁਖ ਨਾਨਾ ॥
ਕਵਚ ਅਭੇਦ ਬਿਪ੍ਰ ਗੁਰ ਪੂਜਾ। ਏਹਿ ਸਮ ਬਿਜਯ ਉਪਾਯ ਨ ਦੂਜਾ ॥
ਸਖਾ ਧਰ੍ਮਮਯ ਅਸ ਰਥ ਜਾਕੇਂ। ਜੀਤਨ ਕਹਁ ਨ ਕਤਹੁਁ ਰਿਪੁ ਤਾਕੇਂ ॥

ਦੋ. ਮਹਾ ਅਜਯ ਸਂਸਾਰ ਰਿਪੁ ਜੀਤਿ ਸਕਇ ਸੋ ਬੀਰ।
ਜਾਕੇਂ ਅਸ ਰਥ ਹੋਇ ਦਢ़ ਸੁਨਹੁ ਸਖਾ ਮਤਿਧੀਰ ॥ ੮੦(ਕ) ॥

ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਚਨ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਹਰਸ਼ਿ ਗਹੇ ਪਦ ਕਞ੍ਜ।
ਏਹਿ ਮਿਸ ਮੋਹਿ ਉਪਦੇਸੇਹੁ ਰਾਮ ਕਪਾ ਸੁਖ ਪੁਞ੍ਜ ॥ ੮੦(ਖ) ॥

ਉਤ ਪਚਾਰ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ਇਤ ਅਙ੍ਗਦ ਹਨੁਮਾਨ।
ਲਰਤ ਨਿਸਾਚਰ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਕਰਿ ਨਿਜ ਨਿਜ ਪ੍ਰਭੁ ਆਨ ॥ ੮੦(ਗ) ॥

ਸੁਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨਿ ਨਾਨਾ। ਦੇਖਤ ਰਨ ਨਭ ਚਢ़ੇ ਬਿਮਾਨਾ ॥
ਹਮਹੂ ਉਮਾ ਰਹੇ ਤੇਹਿ ਸਙ੍ਗਾ। ਦੇਖਤ ਰਾਮ ਚਰਿਤ ਰਨ ਰਙ੍ਗਾ ॥
ਸੁਭਟ ਸਮਰ ਰਸ ਦੁਹੁ ਦਿਸਿ ਮਾਤੇ। ਕਪਿ ਜਯਸੀਲ ਰਾਮ ਬਲ ਤਾਤੇ ॥
ਏਕ ਏਕ ਸਨ ਭਿਰਹਿਂ ਪਚਾਰਹਿਂ। ਏਕਨ੍ਹ ਏਕ ਮਰ੍ਦਿ ਮਹਿ ਪਾਰਹਿਂ ॥
ਮਾਰਹਿਂ ਕਾਟਹਿਂ ਧਰਹਿਂ ਪਛਾਰਹਿਂ। ਸੀਸ ਤੋਰਿ ਸੀਸਨ੍ਹ ਸਨ ਮਾਰਹਿਂ ॥
ਉਦਰ ਬਿਦਾਰਹਿਂ ਭੁਜਾ ਉਪਾਰਹਿਂ। ਗਹਿ ਪਦ ਅਵਨਿ ਪਟਕਿ ਭਟ ਡਾਰਹਿਂ ॥
ਨਿਸਿਚਰ ਭਟ ਮਹਿ ਗਾਡ़ਹਿ ਭਾਲੂ। ਊਪਰ ਢਾਰਿ ਦੇਹਿਂ ਬਹੁ ਬਾਲੂ ॥
ਬੀਰ ਬਲਿਮੁਖ ਜੁਦ੍ਧ ਬਿਰੁਦ੍ਧੇ। ਦੇਖਿਅਤ ਬਿਪੁਲ ਕਾਲ ਜਨੁ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧੇ ॥

ਛਂ. ਕ੍ਰੁਦ੍ਧੇ ਕਤਾਨ੍ਤ ਸਮਾਨ ਕਪਿ ਤਨ ਸ੍ਤ੍ਰਵਤ ਸੋਨਿਤ ਰਾਜਹੀਂ।
ਮਰ੍ਦਹਿਂ ਨਿਸਾਚਰ ਕਟਕ ਭਟ ਬਲਵਨ੍ਤ ਘਨ ਜਿਮਿ ਗਾਜਹੀਂ ॥
ਮਾਰਹਿਂ ਚਪੇਟਨ੍ਹਿ ਡਾਟਿ ਦਾਤਨ੍ਹ ਕਾਟਿ ਲਾਤਨ੍ਹ ਮੀਜਹੀਂ।
ਚਿਕ੍ਕਰਹਿਂ ਮਰ੍ਕਟ ਭਾਲੁ ਛਲ ਬਲ ਕਰਹਿਂ ਜੇਹਿਂ ਖਲ ਛੀਜਹੀਂ ॥
ਧਰਿ ਗਾਲ ਫਾਰਹਿਂ ਉਰ ਬਿਦਾਰਹਿਂ ਗਲ ਅਁਤਾਵਰਿ ਮੇਲਹੀਂ।
ਪ੍ਰਹਲਾਦਪਤਿ ਜਨੁ ਬਿਬਿਧ ਤਨੁ ਧਰਿ ਸਮਰ ਅਙ੍ਗਨ ਖੇਲਹੀਂ ॥
ਧਰੁ ਮਾਰੁ ਕਾਟੁ ਪਛਾਰੁ ਘੋਰ ਗਿਰਾ ਗਗਨ ਮਹਿ ਭਰਿ ਰਹੀ।
ਜਯ ਰਾਮ ਜੋ ਤਨ ਤੇ ਕੁਲਿਸ ਕਰ ਕੁਲਿਸ ਤੇ ਕਰ ਤਨ ਸਹੀ ॥

ਦੋ. ਨਿਜ ਦਲ ਬਿਚਲਤ ਦੇਖੇਸਿ ਬੀਸ ਭੁਜਾਁ ਦਸ ਚਾਪ।
ਰਥ ਚਢ़ਿ ਚਲੇਉ ਦਸਾਨਨ ਫਿਰਹੁ ਫਿਰਹੁ ਕਰਿ ਦਾਪ ॥ ੮੧ ॥

ਧਾਯਉ ਪਰਮ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਦਸਕਨ੍ਧਰ। ਸਨ੍ਮੁਖ ਚਲੇ ਹੂਹ ਦੈ ਬਨ੍ਦਰ ॥
ਗਹਿ ਕਰ ਪਾਦਪ ਉਪਲ ਪਹਾਰਾ। ਡਾਰੇਨ੍ਹਿ ਤਾ ਪਰ ਏਕਹਿਂ ਬਾਰਾ ॥
ਲਾਗਹਿਂ ਸੈਲ ਬਜ੍ਰ ਤਨ ਤਾਸੂ। ਖਣ੍ਡ ਖਣ੍ਡ ਹੋਇ ਫੂਟਹਿਂ ਆਸੂ ॥
ਚਲਾ ਨ ਅਚਲ ਰਹਾ ਰਥ ਰੋਪੀ। ਰਨ ਦੁਰ੍ਮਦ ਰਾਵਨ ਅਤਿ ਕੋਪੀ ॥
ਇਤ ਉਤ ਝਪਟਿ ਦਪਟਿ ਕਪਿ ਜੋਧਾ। ਮਰ੍ਦੈ ਲਾਗ ਭਯਉ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧਾ ॥
ਚਲੇ ਪਰਾਇ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਨਾਨਾ। ਤ੍ਰਾਹਿ ਤ੍ਰਾਹਿ ਅਙ੍ਗਦ ਹਨੁਮਾਨਾ ॥
ਪਾਹਿ ਪਾਹਿ ਰਘੁਬੀਰ ਗੋਸਾਈ। ਯਹ ਖਲ ਖਾਇ ਕਾਲ ਕੀ ਨਾਈ ॥
ਤੇਹਿ ਦੇਖੇ ਕਪਿ ਸਕਲ ਪਰਾਨੇ। ਦਸਹੁਁ ਚਾਪ ਸਾਯਕ ਸਨ੍ਧਾਨੇ ॥

ਛਂ. ਸਨ੍ਧਾਨਿ ਧਨੁ ਸਰ ਨਿਕਰ ਛਾਡ़ੇਸਿ ਉਰਗ ਜਿਮਿ ਉਡ़ਿ ਲਾਗਹੀਂ।
ਰਹੇ ਪੂਰਿ ਸਰ ਧਰਨੀ ਗਗਨ ਦਿਸਿ ਬਿਦਸਿ ਕਹਁ ਕਪਿ ਭਾਗਹੀਂ ॥
ਭਯੋ ਅਤਿ ਕੋਲਾਹਲ ਬਿਕਲ ਕਪਿ ਦਲ ਭਾਲੁ ਬੋਲਹਿਂ ਆਤੁਰੇ।
ਰਘੁਬੀਰ ਕਰੁਨਾ ਸਿਨ੍ਧੁ ਆਰਤ ਬਨ੍ਧੁ ਜਨ ਰਚ੍ਛਕ ਹਰੇ ॥

ਦੋ. ਨਿਜ ਦਲ ਬਿਕਲ ਦੇਖਿ ਕਟਿ ਕਸਿ ਨਿਸ਼ਙ੍ਗ ਧਨੁ ਹਾਥ।
ਲਛਿਮਨ ਚਲੇ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਹੋਇ ਨਾਇ ਰਾਮ ਪਦ ਮਾਥ ॥ ੮੨ ॥

ਰੇ ਖਲ ਕਾ ਮਾਰਸਿ ਕਪਿ ਭਾਲੂ। ਮੋਹਿ ਬਿਲੋਕੁ ਤੋਰ ਮੈਂ ਕਾਲੂ ॥
ਖੋਜਤ ਰਹੇਉਁ ਤੋਹਿ ਸੁਤਘਾਤੀ। ਆਜੁ ਨਿਪਾਤਿ ਜੁਡ़ਾਵਉਁ ਛਾਤੀ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਛਾਡ़ੇਸਿ ਬਾਨ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡਾ। ਲਛਿਮਨ ਕਿਏ ਸਕਲ ਸਤ ਖਣ੍ਡਾ ॥
ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਆਯੁਧ ਰਾਵਨ ਡਾਰੇ। ਤਿਲ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਿ ਕਾਟਿ ਨਿਵਾਰੇ ॥
ਪੁਨਿ ਨਿਜ ਬਾਨਨ੍ਹ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਹਾਰਾ। ਸ੍ਯਨ੍ਦਨੁ ਭਞ੍ਜਿ ਸਾਰਥੀ ਮਾਰਾ ॥
ਸਤ ਸਤ ਸਰ ਮਾਰੇ ਦਸ ਭਾਲਾ। ਗਿਰਿ ਸਙ੍ਗਨ੍ਹ ਜਨੁ ਪ੍ਰਬਿਸਹਿਂ ਬ੍ਯਾਲਾ ॥
ਪੁਨਿ ਸਤ ਸਰ ਮਾਰਾ ਉਰ ਮਾਹੀਂ। ਪਰੇਉ ਧਰਨਿ ਤਲ ਸੁਧਿ ਕਛੁ ਨਾਹੀਂ ॥
ਉਠਾ ਪ੍ਰਬਲ ਪੁਨਿ ਮੁਰੁਛਾ ਜਾਗੀ। ਛਾਡ़ਿਸਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਦੀਨ੍ਹਿ ਜੋ ਸਾਁਗੀ ॥

ਛਂ. ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਦਤ੍ਤ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ ਸਕ੍ਤਿ ਅਨਨ੍ਤ ਉਰ ਲਾਗੀ ਸਹੀ।
ਪਰ੍ਯੋ ਬੀਰ ਬਿਕਲ ਉਠਾਵ ਦਸਮੁਖ ਅਤੁਲ ਬਲ ਮਹਿਮਾ ਰਹੀ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਣ੍ਡ ਭਵਨ ਬਿਰਾਜ ਜਾਕੇਂ ਏਕ ਸਿਰ ਜਿਮਿ ਰਜ ਕਨੀ।
ਤੇਹਿ ਚਹ ਉਠਾਵਨ ਮੂਢ़ ਰਾਵਨ ਜਾਨ ਨਹਿਂ ਤ੍ਰਿਭੁਅਨ ਧਨੀ ॥

ਦੋ. ਦੇਖਿ ਪਵਨਸੁਤ ਧਾਯਉ ਬੋਲਤ ਬਚਨ ਕਠੋਰ।
ਆਵਤ ਕਪਿਹਿ ਹਨ੍ਯੋ ਤੇਹਿਂ ਮੁਸ਼੍ਟਿ ਪ੍ਰਹਾਰ ਪ੍ਰਘੋਰ ॥ ੮੩ ॥

ਜਾਨੁ ਟੇਕਿ ਕਪਿ ਭੂਮਿ ਨ ਗਿਰਾ। ਉਠਾ ਸਁਭਾਰਿ ਬਹੁਤ ਰਿਸ ਭਰਾ ॥
ਮੁਠਿਕਾ ਏਕ ਤਾਹਿ ਕਪਿ ਮਾਰਾ। ਪਰੇਉ ਸੈਲ ਜਨੁ ਬਜ੍ਰ ਪ੍ਰਹਾਰਾ ॥
ਮੁਰੁਛਾ ਗੈ ਬਹੋਰਿ ਸੋ ਜਾਗਾ। ਕਪਿ ਬਲ ਬਿਪੁਲ ਸਰਾਹਨ ਲਾਗਾ ॥
ਧਿਗ ਧਿਗ ਮਮ ਪੌਰੁਸ਼ ਧਿਗ ਮੋਹੀ। ਜੌਂ ਤੈਂ ਜਿਅਤ ਰਹੇਸਿ ਸੁਰਦ੍ਰੋਹੀ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਲਛਿਮਨ ਕਹੁਁ ਕਪਿ ਲ੍ਯਾਯੋ। ਦੇਖਿ ਦਸਾਨਨ ਬਿਸਮਯ ਪਾਯੋ ॥
ਕਹ ਰਘੁਬੀਰ ਸਮੁਝੁ ਜਿਯਁ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਤੁਮ੍ਹ ਕਤਾਨ੍ਤ ਭਚ੍ਛਕ ਸੁਰ ਤ੍ਰਾਤਾ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਉਠਿ ਬੈਠ ਕਪਾਲਾ। ਗਈ ਗਗਨ ਸੋ ਸਕਤਿ ਕਰਾਲਾ ॥
ਪੁਨਿ ਕੋਦਣ੍ਡ ਬਾਨ ਗਹਿ ਧਾਏ। ਰਿਪੁ ਸਨ੍ਮੁਖ ਅਤਿ ਆਤੁਰ ਆਏ ॥

ਛਂ. ਆਤੁਰ ਬਹੋਰਿ ਬਿਭਞ੍ਜਿ ਸ੍ਯਨ੍ਦਨ ਸੂਤ ਹਤਿ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਕਿਯੋ।
ਗਿਰ੍ ਯੋ ਧਰਨਿ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ਬਿਕਲਤਰ ਬਾਨ ਸਤ ਬੇਧ੍ਯੋ ਹਿਯੋ ॥
ਸਾਰਥੀ ਦੂਸਰ ਘਾਲਿ ਰਥ ਤੇਹਿ ਤੁਰਤ ਲਙ੍ਕਾ ਲੈ ਗਯੋ।
ਰਘੁਬੀਰ ਬਨ੍ਧੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਪੁਞ੍ਜ ਬਹੋਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਚਰਨਨ੍ਹਿ ਨਯੋ ॥

ਦੋ. ਉਹਾਁ ਦਸਾਨਨ ਜਾਗਿ ਕਰਿ ਕਰੈ ਲਾਗ ਕਛੁ ਜਗ੍ਯ।
ਰਾਮ ਬਿਰੋਧ ਬਿਜਯ ਚਹ ਸਠ ਹਠ ਬਸ ਅਤਿ ਅਗ੍ਯ ॥ ੮੪ ॥

ਇਹਾਁ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਸਬ ਸੁਧਿ ਪਾਈ। ਸਪਦਿ ਜਾਇ ਰਘੁਪਤਿਹਿ ਸੁਨਾਈ ॥
ਨਾਥ ਕਰਇ ਰਾਵਨ ਏਕ ਜਾਗਾ। ਸਿਦ੍ਧ ਭਏਁ ਨਹਿਂ ਮਰਿਹਿ ਅਭਾਗਾ ॥
ਪਠਵਹੁ ਨਾਥ ਬੇਗਿ ਭਟ ਬਨ੍ਦਰ। ਕਰਹਿਂ ਬਿਧਂਸ ਆਵ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ॥
ਪ੍ਰਾਤ ਹੋਤ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਭਟ ਪਠਾਏ। ਹਨੁਮਦਾਦਿ ਅਙ੍ਗਦ ਸਬ ਧਾਏ ॥
ਕੌਤੁਕ ਕੂਦਿ ਚਢ़ੇ ਕਪਿ ਲਙ੍ਕਾ। ਪੈਠੇ ਰਾਵਨ ਭਵਨ ਅਸਙ੍ਕਾ ॥
ਜਗ੍ਯ ਕਰਤ ਜਬਹੀਂ ਸੋ ਦੇਖਾ। ਸਕਲ ਕਪਿਨ੍ਹ ਭਾ ਕ੍ਰੋਧ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਰਨ ਤੇ ਨਿਲਜ ਭਾਜਿ ਗਹ ਆਵਾ। ਇਹਾਁ ਆਇ ਬਕ ਧ੍ਯਾਨ ਲਗਾਵਾ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਅਙ੍ਗਦ ਮਾਰਾ ਲਾਤਾ। ਚਿਤਵ ਨ ਸਠ ਸ੍ਵਾਰਥ ਮਨ ਰਾਤਾ ॥

ਛਂ. ਨਹਿਂ ਚਿਤਵ ਜਬ ਕਰਿ ਕੋਪ ਕਪਿ ਗਹਿ ਦਸਨ ਲਾਤਨ੍ਹ ਮਾਰਹੀਂ।
ਧਰਿ ਕੇਸ ਨਾਰਿ ਨਿਕਾਰਿ ਬਾਹੇਰ ਤੇऽਤਿਦੀਨ ਪੁਕਾਰਹੀਂ ॥
ਤਬ ਉਠੇਉ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਕਤਾਨ੍ਤ ਸਮ ਗਹਿ ਚਰਨ ਬਾਨਰ ਡਾਰਈ।
ਏਹਿ ਬੀਚ ਕਪਿਨ੍ਹ ਬਿਧਂਸ ਕਤ ਮਖ ਦੇਖਿ ਮਨ ਮਹੁਁ ਹਾਰਈ ॥

ਦੋ. ਜਗ੍ਯ ਬਿਧਂਸਿ ਕੁਸਲ ਕਪਿ ਆਏ ਰਘੁਪਤਿ ਪਾਸ।
ਚਲੇਉ ਨਿਸਾਚਰ ਕ੍ਰੁਰ੍ਦ੍ਧ ਹੋਇ ਤ੍ਯਾਗਿ ਜਿਵਨ ਕੈ ਆਸ ॥ ੮੫ ॥

ਚਲਤ ਹੋਹਿਂ ਅਤਿ ਅਸੁਭ ਭਯਙ੍ਕਰ। ਬੈਠਹਿਂ ਗੀਧ ਉਡ़ਾਇ ਸਿਰਨ੍ਹ ਪਰ ॥
ਭਯਉ ਕਾਲਬਸ ਕਾਹੁ ਨ ਮਾਨਾ। ਕਹੇਸਿ ਬਜਾਵਹੁ ਜੁਦ੍ਧ ਨਿਸਾਨਾ ॥
ਚਲੀ ਤਮੀਚਰ ਅਨੀ ਅਪਾਰਾ। ਬਹੁ ਗਜ ਰਥ ਪਦਾਤਿ ਅਸਵਾਰਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਸਨ੍ਮੁਖ ਧਾਏ ਖਲ ਕੈਂਸੇਂ। ਸਲਭ ਸਮੂਹ ਅਨਲ ਕਹਁ ਜੈਂਸੇਂ ॥
ਇਹਾਁ ਦੇਵਤਨ੍ਹ ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕੀਨ੍ਹੀ। ਦਾਰੁਨ ਬਿਪਤਿ ਹਮਹਿ ਏਹਿਂ ਦੀਨ੍ਹੀ ॥
ਅਬ ਜਨਿ ਰਾਮ ਖੇਲਾਵਹੁ ਏਹੀ। ਅਤਿਸਯ ਦੁਖਿਤ ਹੋਤਿ ਬੈਦੇਹੀ ॥
ਦੇਵ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਮੁਸਕਾਨਾ। ਉਠਿ ਰਘੁਬੀਰ ਸੁਧਾਰੇ ਬਾਨਾ।
ਜਟਾ ਜੂਟ ਦਢ़ ਬਾਁਧੈ ਮਾਥੇ। ਸੋਹਹਿਂ ਸੁਮਨ ਬੀਚ ਬਿਚ ਗਾਥੇ ॥
ਅਰੁਨ ਨਯਨ ਬਾਰਿਦ ਤਨੁ ਸ੍ਯਾਮਾ। ਅਖਿਲ ਲੋਕ ਲੋਚਨਾਭਿਰਾਮਾ ॥
ਕਟਿਤਟ ਪਰਿਕਰ ਕਸ੍ਯੋ ਨਿਸ਼ਙ੍ਗਾ। ਕਰ ਕੋਦਣ੍ਡ ਕਠਿਨ ਸਾਰਙ੍ਗਾ ॥

ਛਂ. ਸਾਰਙ੍ਗ ਕਰ ਸੁਨ੍ਦਰ ਨਿਸ਼ਙ੍ਗ ਸਿਲੀਮੁਖਾਕਰ ਕਟਿ ਕਸ੍ਯੋ।
ਭੁਜਦਣ੍ਡ ਪੀਨ ਮਨੋਹਰਾਯਤ ਉਰ ਧਰਾਸੁਰ ਪਦ ਲਸ੍ਯੋ ॥
ਕਹ ਦਾਸ ਤੁਲਸੀ ਜਬਹਿਂ ਪ੍ਰਭੁ ਸਰ ਚਾਪ ਕਰ ਫੇਰਨ ਲਗੇ।
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਣ੍ਡ ਦਿਗ੍ਗਜ ਕਮਠ ਅਹਿ ਮਹਿ ਸਿਨ੍ਧੁ ਭੂਧਰ ਡਗਮਗੇ ॥

ਦੋ. ਸੋਭਾ ਦੇਖਿ ਹਰਸ਼ਿ ਸੁਰ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਮਨ ਅਪਾਰ।
ਜਯ ਜਯ ਜਯ ਕਰੁਨਾਨਿਧਿ ਛਬਿ ਬਲ ਗੁਨ ਆਗਾਰ ॥ ੮੬ ॥

ਏਹੀਂ ਬੀਚ ਨਿਸਾਚਰ ਅਨੀ। ਕਸਮਸਾਤ ਆਈ ਅਤਿ ਘਨੀ।
ਦੇਖਿ ਚਲੇ ਸਨ੍ਮੁਖ ਕਪਿ ਭਟ੍ਟਾ। ਪ੍ਰਲਯਕਾਲ ਕੇ ਜਨੁ ਘਨ ਘਟ੍ਟਾ ॥
ਬਹੁ ਕਪਾਨ ਤਰਵਾਰਿ ਚਮਙ੍ਕਹਿਂ। ਜਨੁ ਦਹਁ ਦਿਸਿ ਦਾਮਿਨੀਂ ਦਮਙ੍ਕਹਿਂ ॥
ਗਜ ਰਥ ਤੁਰਗ ਚਿਕਾਰ ਕਠੋਰਾ। ਗਰ੍ਜਹਿਂ ਮਨਹੁਁ ਬਲਾਹਕ ਘੋਰਾ ॥
ਕਪਿ ਲਙ੍ਗੂਰ ਬਿਪੁਲ ਨਭ ਛਾਏ। ਮਨਹੁਁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਧਨੁ ਉਏ ਸੁਹਾਏ ॥
ਉਠਇ ਧੂਰਿ ਮਾਨਹੁਁ ਜਲਧਾਰਾ। ਬਾਨ ਬੁਨ੍ਦ ਭੈ ਬਸ਼੍ਟਿ ਅਪਾਰਾ ॥
ਦੁਹੁਁ ਦਿਸਿ ਪਰ੍ਬਤ ਕਰਹਿਂ ਪ੍ਰਹਾਰਾ। ਬਜ੍ਰਪਾਤ ਜਨੁ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰਾ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਕੋਪਿ ਬਾਨ ਝਰਿ ਲਾਈ। ਘਾਯਲ ਭੈ ਨਿਸਿਚਰ ਸਮੁਦਾਈ ॥
ਲਾਗਤ ਬਾਨ ਬੀਰ ਚਿਕ੍ਕਰਹੀਂ। ਘੁਰ੍ਮਿ ਘੁਰ੍ਮਿ ਜਹਁ ਤਹਁ ਮਹਿ ਪਰਹੀਂ ॥
ਸ੍ਤ੍ਰਵਹਿਂ ਸੈਲ ਜਨੁ ਨਿਰ੍ਝਰ ਭਾਰੀ। ਸੋਨਿਤ ਸਰਿ ਕਾਦਰ ਭਯਕਾਰੀ ॥

ਛਂ. ਕਾਦਰ ਭਯਙ੍ਕਰ ਰੁਧਿਰ ਸਰਿਤਾ ਚਲੀ ਪਰਮ ਅਪਾਵਨੀ।
ਦੋਉ ਕੂਲ ਦਲ ਰਥ ਰੇਤ ਚਕ੍ਰ ਅਬਰ੍ਤ ਬਹਤਿ ਭਯਾਵਨੀ ॥
ਜਲ ਜਨ੍ਤੁਗਜ ਪਦਚਰ ਤੁਰਗ ਖਰ ਬਿਬਿਧ ਬਾਹਨ ਕੋ ਗਨੇ।
ਸਰ ਸਕ੍ਤਿ ਤੋਮਰ ਸਰ੍ਪ ਚਾਪ ਤਰਙ੍ਗ ਚਰ੍ਮ ਕਮਠ ਘਨੇ ॥

ਦੋ. ਬੀਰ ਪਰਹਿਂ ਜਨੁ ਤੀਰ ਤਰੁ ਮਜ੍ਜਾ ਬਹੁ ਬਹ ਫੇਨ।
ਕਾਦਰ ਦੇਖਿ ਡਰਹਿਂ ਤਹਁ ਸੁਭਟਨ੍ਹ ਕੇ ਮਨ ਚੇਨ ॥ ੮੭ ॥

ਮਜ੍ਜਹਿ ਭੂਤ ਪਿਸਾਚ ਬੇਤਾਲਾ। ਪ੍ਰਮਥ ਮਹਾ ਝੋਟਿਙ੍ਗ ਕਰਾਲਾ ॥
ਕਾਕ ਕਙ੍ਕ ਲੈ ਭੁਜਾ ਉਡ़ਾਹੀਂ। ਏਕ ਤੇ ਛੀਨਿ ਏਕ ਲੈ ਖਾਹੀਂ ॥
ਏਕ ਕਹਹਿਂ ਐਸਿਉ ਸੌਙ੍ਘਾਈ। ਸਠਹੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਦਰਿਦ੍ਰ ਨ ਜਾਈ ॥
ਕਹਁਰਤ ਭਟ ਘਾਯਲ ਤਟ ਗਿਰੇ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਮਨਹੁਁ ਅਰ੍ਧਜਲ ਪਰੇ ॥
ਖੈਞ੍ਚਹਿਂ ਗੀਧ ਆਁਤ ਤਟ ਭਏ। ਜਨੁ ਬਂਸੀ ਖੇਲਤ ਚਿਤ ਦਏ ॥
ਬਹੁ ਭਟ ਬਹਹਿਂ ਚਢ़ੇ ਖਗ ਜਾਹੀਂ। ਜਨੁ ਨਾਵਰਿ ਖੇਲਹਿਂ ਸਰਿ ਮਾਹੀਂ ॥
ਜੋਗਿਨਿ ਭਰਿ ਭਰਿ ਖਪ੍ਪਰ ਸਞ੍ਚਹਿਂ। ਭੂਤ ਪਿਸਾਚ ਬਧੂ ਨਭ ਨਞ੍ਚਹਿਂ ॥
ਭਟ ਕਪਾਲ ਕਰਤਾਲ ਬਜਾਵਹਿਂ। ਚਾਮੁਣ੍ਡਾ ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਗਾਵਹਿਂ ॥
ਜਮ੍ਬੁਕ ਨਿਕਰ ਕਟਕ੍ਕਟ ਕਟ੍ਟਹਿਂ। ਖਾਹਿਂ ਹੁਆਹਿਂ ਅਘਾਹਿਂ ਦਪਟ੍ਟਹਿਂ ॥
ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਰੁਣ੍ਡ ਮੁਣ੍ਡ ਬਿਨੁ ਡੋਲ੍ਲਹਿਂ। ਸੀਸ ਪਰੇ ਮਹਿ ਜਯ ਜਯ ਬੋਲ੍ਲਹਿਂ ॥

ਛਂ. ਬੋਲ੍ਲਹਿਂ ਜੋ ਜਯ ਜਯ ਮੁਣ੍ਡ ਰੁਣ੍ਡ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ ਸਿਰ ਬਿਨੁ ਧਾਵਹੀਂ।
ਖਪ੍ਪਰਿਨ੍ਹ ਖਗ੍ਗ ਅਲੁਜ੍ਝਿ ਜੁਜ੍ਝਹਿਂ ਸੁਭਟ ਭਟਨ੍ਹ ਢਹਾਵਹੀਂ ॥
ਬਾਨਰ ਨਿਸਾਚਰ ਨਿਕਰ ਮਰ੍ਦਹਿਂ ਰਾਮ ਬਲ ਦਰ੍ਪਿਤ ਭਏ।
ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮ ਅਙ੍ਗਨ ਸੁਭਟ ਸੋਵਹਿਂ ਰਾਮ ਸਰ ਨਿਕਰਨ੍ਹਿ ਹਏ ॥

ਦੋ. ਰਾਵਨ ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰਾ ਭਾ ਨਿਸਿਚਰ ਸਙ੍ਘਾਰ।
ਮੈਂ ਅਕੇਲ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਬਹੁ ਮਾਯਾ ਕਰੌਂ ਅਪਾਰ ॥ ੮੮ ॥

ਦੇਵਨ੍ਹ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਪਯਾਦੇਂ ਦੇਖਾ। ਉਪਜਾ ਉਰ ਅਤਿ ਛੋਭ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਸੁਰਪਤਿ ਨਿਜ ਰਥ ਤੁਰਤ ਪਠਾਵਾ। ਹਰਸ਼ ਸਹਿਤ ਮਾਤਲਿ ਲੈ ਆਵਾ ॥
ਤੇਜ ਪੁਞ੍ਜ ਰਥ ਦਿਬ੍ਯ ਅਨੂਪਾ। ਹਰਸ਼ਿ ਚਢ़ੇ ਕੋਸਲਪੁਰ ਭੂਪਾ ॥
ਚਞ੍ਚਲ ਤੁਰਗ ਮਨੋਹਰ ਚਾਰੀ। ਅਜਰ ਅਮਰ ਮਨ ਸਮ ਗਤਿਕਾਰੀ ॥
ਰਥਾਰੂਢ़ ਰਘੁਨਾਥਹਿ ਦੇਖੀ। ਧਾਏ ਕਪਿ ਬਲੁ ਪਾਇ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਸਹੀ ਨ ਜਾਇ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕੈ ਮਾਰੀ। ਤਬ ਰਾਵਨ ਮਾਯਾ ਬਿਸ੍ਤਾਰੀ ॥
ਸੋ ਮਾਯਾ ਰਘੁਬੀਰਹਿ ਬਾਁਚੀ। ਲਛਿਮਨ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸੋ ਮਾਨੀ ਸਾਁਚੀ ॥
ਦੇਖੀ ਕਪਿਨ੍ਹ ਨਿਸਾਚਰ ਅਨੀ। ਅਨੁਜ ਸਹਿਤ ਬਹੁ ਕੋਸਲਧਨੀ ॥

ਛਂ. ਬਹੁ ਰਾਮ ਲਛਿਮਨ ਦੇਖਿ ਮਰ੍ਕਟ ਭਾਲੁ ਮਨ ਅਤਿ ਅਪਡਰੇ।
ਜਨੁ ਚਿਤ੍ਰ ਲਿਖਿਤ ਸਮੇਤ ਲਛਿਮਨ ਜਹਁ ਸੋ ਤਹਁ ਚਿਤਵਹਿਂ ਖਰੇ ॥
ਨਿਜ ਸੇਨ ਚਕਿਤ ਬਿਲੋਕਿ ਹਁਸਿ ਸਰ ਚਾਪ ਸਜਿ ਕੋਸਲ ਧਨੀ।
ਮਾਯਾ ਹਰੀ ਹਰਿ ਨਿਮਿਸ਼ ਮਹੁਁ ਹਰਸ਼ੀ ਸਕਲ ਮਰ੍ਕਟ ਅਨੀ ॥

ਦੋ. ਬਹੁਰਿ ਰਾਮ ਸਬ ਤਨ ਚਿਤਇ ਬੋਲੇ ਬਚਨ ਗਁਭੀਰ।
ਦ੍ਵਨ੍ਦਜੁਦ੍ਧ ਦੇਖਹੁ ਸਕਲ ਸ਼੍ਰਮਿਤ ਭਏ ਅਤਿ ਬੀਰ ॥ ੮੯ ॥

ਅਸ ਕਹਿ ਰਥ ਰਘੁਨਾਥ ਚਲਾਵਾ। ਬਿਪ੍ਰ ਚਰਨ ਪਙ੍ਕਜ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ ॥
ਤਬ ਲਙ੍ਕੇਸ ਕ੍ਰੋਧ ਉਰ ਛਾਵਾ। ਗਰ੍ਜਤ ਤਰ੍ਜਤ ਸਨ੍ਮੁਖ ਧਾਵਾ ॥
ਜੀਤੇਹੁ ਜੇ ਭਟ ਸਞ੍ਜੁਗ ਮਾਹੀਂ। ਸੁਨੁ ਤਾਪਸ ਮੈਂ ਤਿਨ੍ਹ ਸਮ ਨਾਹੀਂ ॥
ਰਾਵਨ ਨਾਮ ਜਗਤ ਜਸ ਜਾਨਾ। ਲੋਕਪ ਜਾਕੇਂ ਬਨ੍ਦੀਖਾਨਾ ॥
ਖਰ ਦੂਸ਼ਨ ਬਿਰਾਧ ਤੁਮ੍ਹ ਮਾਰਾ। ਬਧੇਹੁ ਬ੍ਯਾਧ ਇਵ ਬਾਲਿ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਕਰ ਸੁਭਟ ਸਙ੍ਘਾਰੇਹੁ। ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਘਨਨਾਦਹਿ ਮਾਰੇਹੁ ॥
ਆਜੁ ਬਯਰੁ ਸਬੁ ਲੇਉਁ ਨਿਬਾਹੀ। ਜੌਂ ਰਨ ਭੂਪ ਭਾਜਿ ਨਹਿਂ ਜਾਹੀਂ ॥
ਆਜੁ ਕਰਉਁ ਖਲੁ ਕਾਲ ਹਵਾਲੇ। ਪਰੇਹੁ ਕਠਿਨ ਰਾਵਨ ਕੇ ਪਾਲੇ ॥
ਸੁਨਿ ਦੁਰ੍ਬਚਨ ਕਾਲਬਸ ਜਾਨਾ। ਬਿਹਁਸਿ ਬਚਨ ਕਹ ਕਪਾਨਿਧਾਨਾ ॥
ਸਤ੍ਯ ਸਤ੍ਯ ਸਬ ਤਵ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਜਲ੍ਪਸਿ ਜਨਿ ਦੇਖਾਉ ਮਨੁਸਾਈ ॥

ਛਂ. ਜਨਿ ਜਲ੍ਪਨਾ ਕਰਿ ਸੁਜਸੁ ਨਾਸਹਿ ਨੀਤਿ ਸੁਨਹਿ ਕਰਹਿ ਛਮਾ।
ਸਂਸਾਰ ਮਹਁ ਪੂਰੁਸ਼ ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਪਾਟਲ ਰਸਾਲ ਪਨਸ ਸਮਾ ॥
ਏਕ ਸੁਮਨਪ੍ਰਦ ਏਕ ਸੁਮਨ ਫਲ ਏਕ ਫਲਇ ਕੇਵਲ ਲਾਗਹੀਂ।
ਏਕ ਕਹਹਿਂ ਕਹਹਿਂ ਕਰਹਿਂ ਅਪਰ ਏਕ ਕਰਹਿਂ ਕਹਤ ਨ ਬਾਗਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਬਿਹਁਸਾ ਮੋਹਿ ਸਿਖਾਵਤ ਗ੍ਯਾਨ।
ਬਯਰੁ ਕਰਤ ਨਹਿਂ ਤਬ ਡਰੇ ਅਬ ਲਾਗੇ ਪ੍ਰਿਯ ਪ੍ਰਾਨ ॥ ੯੦ ॥

ਕਹਿ ਦੁਰ੍ਬਚਨ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਦਸਕਨ੍ਧਰ। ਕੁਲਿਸ ਸਮਾਨ ਲਾਗ ਛਾਁਡ़ੈ ਸਰ ॥
ਨਾਨਾਕਾਰ ਸਿਲੀਮੁਖ ਧਾਏ। ਦਿਸਿ ਅਰੁ ਬਿਦਿਸ ਗਗਨ ਮਹਿ ਛਾਏ ॥
ਪਾਵਕ ਸਰ ਛਾਁਡ़ੇਉ ਰਘੁਬੀਰਾ। ਛਨ ਮਹੁਁ ਜਰੇ ਨਿਸਾਚਰ ਤੀਰਾ ॥
ਛਾਡ़ਿਸਿ ਤੀਬ੍ਰ ਸਕ੍ਤਿ ਖਿਸਿਆਈ। ਬਾਨ ਸਙ੍ਗ ਪ੍ਰਭੁ ਫੇਰਿ ਚਲਾਈ ॥
ਕੋਟਿਕ ਚਕ੍ਰ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਪਬਾਰੈ। ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਯਾਸ ਪ੍ਰਭੁ ਕਾਟਿ ਨਿਵਾਰੈ ॥
ਨਿਫਲ ਹੋਹਿਂ ਰਾਵਨ ਸਰ ਕੈਸੇਂ। ਖਲ ਕੇ ਸਕਲ ਮਨੋਰਥ ਜੈਸੇਂ ॥
ਤਬ ਸਤ ਬਾਨ ਸਾਰਥੀ ਮਾਰੇਸਿ। ਪਰੇਉ ਭੂਮਿ ਜਯ ਰਾਮ ਪੁਕਾਰੇਸਿ ॥
ਰਾਮ ਕਪਾ ਕਰਿ ਸੂਤ ਉਠਾਵਾ। ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਪਰਮ ਕ੍ਰੋਧ ਕਹੁਁ ਪਾਵਾ ॥

ਛਂ. ਭਏ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਜੁਦ੍ਧ ਬਿਰੁਦ੍ਧ ਰਘੁਪਤਿ ਤ੍ਰੋਨ ਸਾਯਕ ਕਸਮਸੇ।
ਕੋਦਣ੍ਡ ਧੁਨਿ ਅਤਿ ਚਣ੍ਡ ਸੁਨਿ ਮਨੁਜਾਦ ਸਬ ਮਾਰੁਤ ਗ੍ਰਸੇ ॥
ਮਁਦੋਦਰੀ ਉਰ ਕਮ੍ਪ ਕਮ੍ਪਤਿ ਕਮਠ ਭੂ ਭੂਧਰ ਤ੍ਰਸੇ।
ਚਿਕ੍ਕਰਹਿਂ ਦਿਗ੍ਗਜ ਦਸਨ ਗਹਿ ਮਹਿ ਦੇਖਿ ਕੌਤੁਕ ਸੁਰ ਹਁਸੇ ॥

ਦੋ. ਤਾਨੇਉ ਚਾਪ ਸ਼੍ਰਵਨ ਲਗਿ ਛਾਁਡ़ੇ ਬਿਸਿਖ ਕਰਾਲ।
ਰਾਮ ਮਾਰਗਨ ਗਨ ਚਲੇ ਲਹਲਹਾਤ ਜਨੁ ਬ੍ਯਾਲ ॥ ੯੧ ॥

ਚਲੇ ਬਾਨ ਸਪਚ੍ਛ ਜਨੁ ਉਰਗਾ। ਪ੍ਰਥਮਹਿਂ ਹਤੇਉ ਸਾਰਥੀ ਤੁਰਗਾ ॥
ਰਥ ਬਿਭਞ੍ਜਿ ਹਤਿ ਕੇਤੁ ਪਤਾਕਾ। ਗਰ੍ਜਾ ਅਤਿ ਅਨ੍ਤਰ ਬਲ ਥਾਕਾ ॥
ਤੁਰਤ ਆਨ ਰਥ ਚਢ़ਿ ਖਿਸਿਆਨਾ। ਅਸ੍ਤ੍ਰ ਸਸ੍ਤ੍ਰ ਛਾਁਡ़ੇਸਿ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥
ਬਿਫਲ ਹੋਹਿਂ ਸਬ ਉਦ੍ਯਮ ਤਾਕੇ। ਜਿਮਿ ਪਰਦ੍ਰੋਹ ਨਿਰਤ ਮਨਸਾ ਕੇ ॥
ਤਬ ਰਾਵਨ ਦਸ ਸੂਲ ਚਲਾਵਾ। ਬਾਜਿ ਚਾਰਿ ਮਹਿ ਮਾਰਿ ਗਿਰਾਵਾ ॥
ਤੁਰਗ ਉਠਾਇ ਕੋਪਿ ਰਘੁਨਾਯਕ। ਖੈਞ੍ਚਿ ਸਰਾਸਨ ਛਾਁਡ़ੇ ਸਾਯਕ ॥
ਰਾਵਨ ਸਿਰ ਸਰੋਜ ਬਨਚਾਰੀ। ਚਲਿ ਰਘੁਬੀਰ ਸਿਲੀਮੁਖ ਧਾਰੀ ॥
ਦਸ ਦਸ ਬਾਨ ਭਾਲ ਦਸ ਮਾਰੇ। ਨਿਸਰਿ ਗਏ ਚਲੇ ਰੁਧਿਰ ਪਨਾਰੇ ॥
ਸ੍ਤ੍ਰਵਤ ਰੁਧਿਰ ਧਾਯਉ ਬਲਵਾਨਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਪੁਨਿ ਕਤ ਧਨੁ ਸਰ ਸਨ੍ਧਾਨਾ ॥
ਤੀਸ ਤੀਰ ਰਘੁਬੀਰ ਪਬਾਰੇ। ਭੁਜਨ੍ਹਿ ਸਮੇਤ ਸੀਸ ਮਹਿ ਪਾਰੇ ॥
ਕਾਟਤਹੀਂ ਪੁਨਿ ਭਏ ਨਬੀਨੇ। ਰਾਮ ਬਹੋਰਿ ਭੁਜਾ ਸਿਰ ਛੀਨੇ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਬਹੁ ਬਾਰ ਬਾਹੁ ਸਿਰ ਹਏ। ਕਟਤ ਝਟਿਤਿ ਪੁਨਿ ਨੂਤਨ ਭਏ ॥
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਕਾਟਤ ਭੁਜ ਸੀਸਾ। ਅਤਿ ਕੌਤੁਕੀ ਕੋਸਲਾਧੀਸਾ ॥
ਰਹੇ ਛਾਇ ਨਭ ਸਿਰ ਅਰੁ ਬਾਹੂ। ਮਾਨਹੁਁ ਅਮਿਤ ਕੇਤੁ ਅਰੁ ਰਾਹੂ ॥

ਛਂ. ਜਨੁ ਰਾਹੁ ਕੇਤੁ ਅਨੇਕ ਨਭ ਪਥ ਸ੍ਤ੍ਰਵਤ ਸੋਨਿਤ ਧਾਵਹੀਂ।
ਰਘੁਬੀਰ ਤੀਰ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ ਲਾਗਹਿਂ ਭੂਮਿ ਗਿਰਨ ਨ ਪਾਵਹੀਂ ॥
ਏਕ ਏਕ ਸਰ ਸਿਰ ਨਿਕਰ ਛੇਦੇ ਨਭ ਉਡ़ਤ ਇਮਿ ਸੋਹਹੀਂ।
ਜਨੁ ਕੋਪਿ ਦਿਨਕਰ ਕਰ ਨਿਕਰ ਜਹਁ ਤਹਁ ਬਿਧੁਨ੍ਤੁਦ ਪੋਹਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਜਿਮਿ ਜਿਮਿ ਪ੍ਰਭੁ ਹਰ ਤਾਸੁ ਸਿਰ ਤਿਮਿ ਤਿਮਿ ਹੋਹਿਂ ਅਪਾਰ।
ਸੇਵਤ ਬਿਸ਼ਯ ਬਿਬਰ੍ਧ ਜਿਮਿ ਨਿਤ ਨਿਤ ਨੂਤਨ ਮਾਰ ॥ ੯੨ ॥

ਦਸਮੁਖ ਦੇਖਿ ਸਿਰਨ੍ਹ ਕੈ ਬਾਢ़ੀ। ਬਿਸਰਾ ਮਰਨ ਭਈ ਰਿਸ ਗਾਢ़ੀ ॥
ਗਰ੍ਜੇਉ ਮੂਢ़ ਮਹਾ ਅਭਿਮਾਨੀ। ਧਾਯਉ ਦਸਹੁ ਸਰਾਸਨ ਤਾਨੀ ॥
ਸਮਰ ਭੂਮਿ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ਕੋਪ੍ਯੋ। ਬਰਸ਼ਿ ਬਾਨ ਰਘੁਪਤਿ ਰਥ ਤੋਪ੍ਯੋ ॥
ਦਣ੍ਡ ਏਕ ਰਥ ਦੇਖਿ ਨ ਪਰੇਊ। ਜਨੁ ਨਿਹਾਰ ਮਹੁਁ ਦਿਨਕਰ ਦੁਰੇਊ ॥
ਹਾਹਾਕਾਰ ਸੁਰਨ੍ਹ ਜਬ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਕੋਪਿ ਕਾਰਮੁਕ ਲੀਨ੍ਹਾ ॥
ਸਰ ਨਿਵਾਰਿ ਰਿਪੁ ਕੇ ਸਿਰ ਕਾਟੇ। ਤੇ ਦਿਸਿ ਬਿਦਿਸ ਗਗਨ ਮਹਿ ਪਾਟੇ ॥
ਕਾਟੇ ਸਿਰ ਨਭ ਮਾਰਗ ਧਾਵਹਿਂ। ਜਯ ਜਯ ਧੁਨਿ ਕਰਿ ਭਯ ਉਪਜਾਵਹਿਂ ॥
ਕਹਁ ਲਛਿਮਨ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਕਪੀਸਾ। ਕਹਁ ਰਘੁਬੀਰ ਕੋਸਲਾਧੀਸਾ ॥

ਛਂ. ਕਹਁ ਰਾਮੁ ਕਹਿ ਸਿਰ ਨਿਕਰ ਧਾਏ ਦੇਖਿ ਮਰ੍ਕਟ ਭਜਿ ਚਲੇ।
ਸਨ੍ਧਾਨਿ ਧਨੁ ਰਘੁਬਂਸਮਨਿ ਹਁਸਿ ਸਰਨ੍ਹਿ ਸਿਰ ਬੇਧੇ ਭਲੇ ॥
ਸਿਰ ਮਾਲਿਕਾ ਕਰ ਕਾਲਿਕਾ ਗਹਿ ਬਨ੍ਦ ਬਨ੍ਦਨ੍ਹਿ ਬਹੁ ਮਿਲੀਂ।
ਕਰਿ ਰੁਧਿਰ ਸਰਿ ਮਜ੍ਜਨੁ ਮਨਹੁਁ ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮ ਬਟ ਪੂਜਨ ਚਲੀਂ ॥

ਦੋ. ਪੁਨਿ ਦਸਕਣ੍ਠ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਹੋਇ ਛਾਁਡ़ੀ ਸਕ੍ਤਿ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ।
ਚਲੀ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਸਨ੍ਮੁਖ ਮਨਹੁਁ ਕਾਲ ਕਰ ਦਣ੍ਡ ॥ ੯੩ ॥

ਆਵਤ ਦੇਖਿ ਸਕ੍ਤਿ ਅਤਿ ਘੋਰਾ। ਪ੍ਰਨਤਾਰਤਿ ਭਞ੍ਜਨ ਪਨ ਮੋਰਾ ॥
ਤੁਰਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪਾਛੇਂ ਮੇਲਾ। ਸਨ੍ਮੁਖ ਰਾਮ ਸਹੇਉ ਸੋਇ ਸੇਲਾ ॥
ਲਾਗਿ ਸਕ੍ਤਿ ਮੁਰੁਛਾ ਕਛੁ ਭਈ। ਪ੍ਰਭੁ ਕਤ ਖੇਲ ਸੁਰਨ੍ਹ ਬਿਕਲਈ ॥
ਦੇਖਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪ੍ਰਭੁ ਸ਼੍ਰਮ ਪਾਯੋ। ਗਹਿ ਕਰ ਗਦਾ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਹੋਇ ਧਾਯੋ ॥
ਰੇ ਕੁਭਾਗ੍ਯ ਸਠ ਮਨ੍ਦ ਕੁਬੁਦ੍ਧੇ। ਤੈਂ ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਨਾਗ ਬਿਰੁਦ੍ਧੇ ॥
ਸਾਦਰ ਸਿਵ ਕਹੁਁ ਸੀਸ ਚਢ़ਾਏ। ਏਕ ਏਕ ਕੇ ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਪਾਏ ॥
ਤੇਹਿ ਕਾਰਨ ਖਲ ਅਬ ਲਗਿ ਬਾਁਚ੍ਯੋ। ਅਬ ਤਵ ਕਾਲੁ ਸੀਸ ਪਰ ਨਾਚ੍ਯੋ ॥
ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਸਠ ਚਹਸਿ ਸਮ੍ਪਦਾ। ਅਸ ਕਹਿ ਹਨੇਸਿ ਮਾਝ ਉਰ ਗਦਾ ॥

ਛਂ. ਉਰ ਮਾਝ ਗਦਾ ਪ੍ਰਹਾਰ ਘੋਰ ਕਠੋਰ ਲਾਗਤ ਮਹਿ ਪਰ੍ ਯੋ।
ਦਸ ਬਦਨ ਸੋਨਿਤ ਸ੍ਤ੍ਰਵਤ ਪੁਨਿ ਸਮ੍ਭਾਰਿ ਧਾਯੋ ਰਿਸ ਭਰ੍ ਯੋ ॥
ਦ੍ਵੌ ਭਿਰੇ ਅਤਿਬਲ ਮਲ੍ਲਜੁਦ੍ਧ ਬਿਰੁਦ੍ਧ ਏਕੁ ਏਕਹਿ ਹਨੈ।
ਰਘੁਬੀਰ ਬਲ ਦਰ੍ਪਿਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਘਾਲਿ ਨਹਿਂ ਤਾ ਕਹੁਁ ਗਨੈ ॥

ਦੋ. ਉਮਾ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਰਾਵਨਹਿ ਸਨ੍ਮੁਖ ਚਿਤਵ ਕਿ ਕਾਉ।
ਸੋ ਅਬ ਭਿਰਤ ਕਾਲ ਜ੍ਯੋਂ ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਬੀਰ ਪ੍ਰਭਾਉ ॥ ੯੪ ॥

ਦੇਖਾ ਸ਼੍ਰਮਿਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਭਾਰੀ। ਧਾਯਉ ਹਨੂਮਾਨ ਗਿਰਿ ਧਾਰੀ ॥
ਰਥ ਤੁਰਙ੍ਗ ਸਾਰਥੀ ਨਿਪਾਤਾ। ਹਦਯ ਮਾਝ ਤੇਹਿ ਮਾਰੇਸਿ ਲਾਤਾ ॥
ਠਾਢ़ ਰਹਾ ਅਤਿ ਕਮ੍ਪਿਤ ਗਾਤਾ। ਗਯਉ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਜਹਁ ਜਨਤ੍ਰਾਤਾ ॥
ਪੁਨਿ ਰਾਵਨ ਕਪਿ ਹਤੇਉ ਪਚਾਰੀ। ਚਲੇਉ ਗਗਨ ਕਪਿ ਪੂਁਛ ਪਸਾਰੀ ॥
ਗਹਿਸਿ ਪੂਁਛ ਕਪਿ ਸਹਿਤ ਉਡ़ਾਨਾ। ਪੁਨਿ ਫਿਰਿ ਭਿਰੇਉ ਪ੍ਰਬਲ ਹਨੁਮਾਨਾ ॥
ਲਰਤ ਅਕਾਸ ਜੁਗਲ ਸਮ ਜੋਧਾ। ਏਕਹਿ ਏਕੁ ਹਨਤ ਕਰਿ ਕ੍ਰੋਧਾ ॥
ਸੋਹਹਿਂ ਨਭ ਛਲ ਬਲ ਬਹੁ ਕਰਹੀਂ। ਕਜ੍ਜਲ ਗਿਰਿ ਸੁਮੇਰੁ ਜਨੁ ਲਰਹੀਂ ॥
ਬੁਧਿ ਬਲ ਨਿਸਿਚਰ ਪਰਇ ਨ ਪਾਰ੍ ਯੋ। ਤਬ ਮਾਰੁਤ ਸੁਤ ਪ੍ਰਭੁ ਸਮ੍ਭਾਰ੍ ਯੋ ॥

ਛਂ. ਸਮ੍ਭਾਰਿ ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਬੀਰ ਧੀਰ ਪਚਾਰਿ ਕਪਿ ਰਾਵਨੁ ਹਨ੍ਯੋ।
ਮਹਿ ਪਰਤ ਪੁਨਿ ਉਠਿ ਲਰਤ ਦੇਵਨ੍ਹ ਜੁਗਲ ਕਹੁਁ ਜਯ ਜਯ ਭਨ੍ਯੋ ॥
ਹਨੁਮਨ੍ਤ ਸਙ੍ਕਟ ਦੇਖਿ ਮਰ੍ਕਟ ਭਾਲੁ ਕ੍ਰੋਧਾਤੁਰ ਚਲੇ।
ਰਨ ਮਤ੍ਤ ਰਾਵਨ ਸਕਲ ਸੁਭਟ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ ਭੁਜ ਬਲ ਦਲਮਲੇ ॥

ਦੋ. ਤਬ ਰਘੁਬੀਰ ਪਚਾਰੇ ਧਾਏ ਕੀਸ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ।
ਕਪਿ ਬਲ ਪ੍ਰਬਲ ਦੇਖਿ ਤੇਹਿਂ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਗਟ ਪਾਸ਼ਣ੍ਡ ॥ ੯੫ ॥

ਅਨ੍ਤਰਧਾਨ ਭਯਉ ਛਨ ਏਕਾ। ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਗਟੇ ਖਲ ਰੂਪ ਅਨੇਕਾ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਕਟਕ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਜੇਤੇ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਪ੍ਰਗਟ ਦਸਾਨਨ ਤੇਤੇ ॥
ਦੇਖੇ ਕਪਿਨ੍ਹ ਅਮਿਤ ਦਸਸੀਸਾ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਭਜੇ ਭਾਲੁ ਅਰੁ ਕੀਸਾ ॥
ਭਾਗੇ ਬਾਨਰ ਧਰਹਿਂ ਨ ਧੀਰਾ। ਤ੍ਰਾਹਿ ਤ੍ਰਾਹਿ ਲਛਿਮਨ ਰਘੁਬੀਰਾ ॥
ਦਹਁ ਦਿਸਿ ਧਾਵਹਿਂ ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਰਾਵਨ। ਗਰ੍ਜਹਿਂ ਘੋਰ ਕਠੋਰ ਭਯਾਵਨ ॥
ਡਰੇ ਸਕਲ ਸੁਰ ਚਲੇ ਪਰਾਈ। ਜਯ ਕੈ ਆਸ ਤਜਹੁ ਅਬ ਭਾਈ ॥
ਸਬ ਸੁਰ ਜਿਤੇ ਏਕ ਦਸਕਨ੍ਧਰ। ਅਬ ਬਹੁ ਭਏ ਤਕਹੁ ਗਿਰਿ ਕਨ੍ਦਰ ॥
ਰਹੇ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਭੁ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ। ਜਿਨ੍ਹ ਜਿਨ੍ਹ ਪ੍ਰਭੁ ਮਹਿਮਾ ਕਛੁ ਜਾਨੀ ॥

ਛਂ. ਜਾਨਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੇ ਰਹੇ ਨਿਰ੍ਭਯ ਕਪਿਨ੍ਹ ਰਿਪੁ ਮਾਨੇ ਫੁਰੇ।
ਚਲੇ ਬਿਚਲਿ ਮਰ੍ਕਟ ਭਾਲੁ ਸਕਲ ਕਪਾਲ ਪਾਹਿ ਭਯਾਤੁਰੇ ॥
ਹਨੁਮਨ੍ਤ ਅਙ੍ਗਦ ਨੀਲ ਨਲ ਅਤਿਬਲ ਲਰਤ ਰਨ ਬਾਁਕੁਰੇ।
ਮਰ੍ਦਹਿਂ ਦਸਾਨਨ ਕੋਟਿ ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਕਪਟ ਭੂ ਭਟ ਅਙ੍ਕੁਰੇ ॥

ਦੋ. ਸੁਰ ਬਾਨਰ ਦੇਖੇ ਬਿਕਲ ਹਁਸ੍ਯੋ ਕੋਸਲਾਧੀਸ।
ਸਜਿ ਸਾਰਙ੍ਗ ਏਕ ਸਰ ਹਤੇ ਸਕਲ ਦਸਸੀਸ ॥ ੯੬ ॥

ਪ੍ਰਭੁ ਛਨ ਮਹੁਁ ਮਾਯਾ ਸਬ ਕਾਟੀ। ਜਿਮਿ ਰਬਿ ਉਏਁ ਜਾਹਿਂ ਤਮ ਫਾਟੀ ॥
ਰਾਵਨੁ ਏਕੁ ਦੇਖਿ ਸੁਰ ਹਰਸ਼ੇ। ਫਿਰੇ ਸੁਮਨ ਬਹੁ ਪ੍ਰਭੁ ਪਰ ਬਰਸ਼ੇ ॥
ਭੁਜ ਉਠਾਇ ਰਘੁਪਤਿ ਕਪਿ ਫੇਰੇ। ਫਿਰੇ ਏਕ ਏਕਨ੍ਹ ਤਬ ਟੇਰੇ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਬਲੁ ਪਾਇ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਧਾਏ। ਤਰਲ ਤਮਕਿ ਸਞ੍ਜੁਗ ਮਹਿ ਆਏ ॥
ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਤ ਦੇਵਤਨ੍ਹਿ ਦੇਖੇਂ। ਭਯਉਁ ਏਕ ਮੈਂ ਇਨ੍ਹ ਕੇ ਲੇਖੇਂ ॥
ਸਠਹੁ ਸਦਾ ਤੁਮ੍ਹ ਮੋਰ ਮਰਾਯਲ। ਅਸ ਕਹਿ ਕੋਪਿ ਗਗਨ ਪਰ ਧਾਯਲ ॥
ਹਾਹਾਕਾਰ ਕਰਤ ਸੁਰ ਭਾਗੇ। ਖਲਹੁ ਜਾਹੁ ਕਹਁ ਮੋਰੇਂ ਆਗੇ ॥
ਦੇਖਿ ਬਿਕਲ ਸੁਰ ਅਙ੍ਗਦ ਧਾਯੋ। ਕੂਦਿ ਚਰਨ ਗਹਿ ਭੂਮਿ ਗਿਰਾਯੋ ॥

ਛਂ. ਗਹਿ ਭੂਮਿ ਪਾਰ੍ ਯੋ ਲਾਤ ਮਾਰ੍ ਯੋ ਬਾਲਿਸੁਤ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਗਯੋ।
ਸਮ੍ਭਾਰਿ ਉਠਿ ਦਸਕਣ੍ਠ ਘੋਰ ਕਠੋਰ ਰਵ ਗਰ੍ਜਤ ਭਯੋ ॥
ਕਰਿ ਦਾਪ ਚਾਪ ਚਢ़ਾਇ ਦਸ ਸਨ੍ਧਾਨਿ ਸਰ ਬਹੁ ਬਰਸ਼ਈ।
ਕਿਏ ਸਕਲ ਭਟ ਘਾਯਲ ਭਯਾਕੁਲ ਦੇਖਿ ਨਿਜ ਬਲ ਹਰਸ਼ਈ ॥

ਦੋ. ਤਬ ਰਘੁਪਤਿ ਰਾਵਨ ਕੇ ਸੀਸ ਭੁਜਾ ਸਰ ਚਾਪ।
ਕਾਟੇ ਬਹੁਤ ਬਢ़ੇ ਪੁਨਿ ਜਿਮਿ ਤੀਰਥ ਕਰ ਪਾਪ। ੯੭ ॥

ਸਿਰ ਭੁਜ ਬਾਢ़ਿ ਦੇਖਿ ਰਿਪੁ ਕੇਰੀ। ਭਾਲੁ ਕਪਿਨ੍ਹ ਰਿਸ ਭਈ ਘਨੇਰੀ ॥
ਮਰਤ ਨ ਮੂਢ़ ਕਟੇਉ ਭੁਜ ਸੀਸਾ। ਧਾਏ ਕੋਪਿ ਭਾਲੁ ਭਟ ਕੀਸਾ ॥
ਬਾਲਿਤਨਯ ਮਾਰੁਤਿ ਨਲ ਨੀਲਾ। ਬਾਨਰਰਾਜ ਦੁਬਿਦ ਬਲਸੀਲਾ ॥
ਬਿਟਪ ਮਹੀਧਰ ਕਰਹਿਂ ਪ੍ਰਹਾਰਾ। ਸੋਇ ਗਿਰਿ ਤਰੁ ਗਹਿ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸੋ ਮਾਰਾ ॥
ਏਕ ਨਖਨ੍ਹਿ ਰਿਪੁ ਬਪੁਸ਼ ਬਿਦਾਰੀ। ਭਾਗਿ ਚਲਹਿਂ ਏਕ ਲਾਤਨ੍ਹ ਮਾਰੀ ॥
ਤਬ ਨਲ ਨੀਲ ਸਿਰਨ੍ਹਿ ਚਢ़ਿ ਗਯਊ। ਨਖਨ੍ਹਿ ਲਿਲਾਰ ਬਿਦਾਰਤ ਭਯਊ ॥
ਰੁਧਿਰ ਦੇਖਿ ਬਿਸ਼ਾਦ ਉਰ ਭਾਰੀ। ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਧਰਨ ਕਹੁਁ ਭੁਜਾ ਪਸਾਰੀ ॥
ਗਹੇ ਨ ਜਾਹਿਂ ਕਰਨ੍ਹਿ ਪਰ ਫਿਰਹੀਂ। ਜਨੁ ਜੁਗ ਮਧੁਪ ਕਮਲ ਬਨ ਚਰਹੀਂ ॥
ਕੋਪਿ ਕੂਦਿ ਦ੍ਵੌ ਧਰੇਸਿ ਬਹੋਰੀ। ਮਹਿ ਪਟਕਤ ਭਜੇ ਭੁਜਾ ਮਰੋਰੀ ॥
ਪੁਨਿ ਸਕੋਪ ਦਸ ਧਨੁ ਕਰ ਲੀਨ੍ਹੇ। ਸਰਨ੍ਹਿ ਮਾਰਿ ਘਾਯਲ ਕਪਿ ਕੀਨ੍ਹੇ ॥
ਹਨੁਮਦਾਦਿ ਮੁਰੁਛਿਤ ਕਰਿ ਬਨ੍ਦਰ। ਪਾਇ ਪ੍ਰਦੋਸ਼ ਹਰਸ਼ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ॥
ਮੁਰੁਛਿਤ ਦੇਖਿ ਸਕਲ ਕਪਿ ਬੀਰਾ। ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਧਾਯਉ ਰਨਧੀਰਾ ॥
ਸਙ੍ਗ ਭਾਲੁ ਭੂਧਰ ਤਰੁ ਧਾਰੀ। ਮਾਰਨ ਲਗੇ ਪਚਾਰਿ ਪਚਾਰੀ ॥
ਭਯਉ ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ ਰਾਵਨ ਬਲਵਾਨਾ। ਗਹਿ ਪਦ ਮਹਿ ਪਟਕਇ ਭਟ ਨਾਨਾ ॥
ਦੇਖਿ ਭਾਲੁਪਤਿ ਨਿਜ ਦਲ ਘਾਤਾ। ਕੋਪਿ ਮਾਝ ਉਰ ਮਾਰੇਸਿ ਲਾਤਾ ॥

ਛਂ. ਉਰ ਲਾਤ ਘਾਤ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ ਲਾਗਤ ਬਿਕਲ ਰਥ ਤੇ ਮਹਿ ਪਰਾ।
ਗਹਿ ਭਾਲੁ ਬੀਸਹੁਁ ਕਰ ਮਨਹੁਁ ਕਮਲਨ੍ਹਿ ਬਸੇ ਨਿਸਿ ਮਧੁਕਰਾ ॥
ਮੁਰੁਛਿਤ ਬਿਲੋਕਿ ਬਹੋਰਿ ਪਦ ਹਤਿ ਭਾਲੁਪਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਗਯੌ।
ਨਿਸਿ ਜਾਨਿ ਸ੍ਯਨ੍ਦਨ ਘਾਲਿ ਤੇਹਿ ਤਬ ਸੂਤ ਜਤਨੁ ਕਰਤ ਭਯੋ ॥

ਦੋ. ਮੁਰੁਛਾ ਬਿਗਤ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਸਬ ਆਏ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਸ।
ਨਿਸਿਚਰ ਸਕਲ ਰਾਵਨਹਿ ਘੇਰਿ ਰਹੇ ਅਤਿ ਤ੍ਰਾਸ ॥ ੯੮ ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਛਬ੍ਬੀਸਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਤੇਹੀ ਨਿਸਿ ਸੀਤਾ ਪਹਿਂ ਜਾਈ। ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਕਹਿ ਸਬ ਕਥਾ ਸੁਨਾਈ ॥
ਸਿਰ ਭੁਜ ਬਾਢ़ਿ ਸੁਨਤ ਰਿਪੁ ਕੇਰੀ। ਸੀਤਾ ਉਰ ਭਇ ਤ੍ਰਾਸ ਘਨੇਰੀ ॥
ਮੁਖ ਮਲੀਨ ਉਪਜੀ ਮਨ ਚਿਨ੍ਤਾ। ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਸਨ ਬੋਲੀ ਤਬ ਸੀਤਾ ॥
ਹੋਇਹਿ ਕਹਾ ਕਹਸਿ ਕਿਨ ਮਾਤਾ। ਕੇਹਿ ਬਿਧਿ ਮਰਿਹਿ ਬਿਸ੍ਵ ਦੁਖਦਾਤਾ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਸਰ ਸਿਰ ਕਟੇਹੁਁ ਨ ਮਰਈ। ਬਿਧਿ ਬਿਪਰੀਤ ਚਰਿਤ ਸਬ ਕਰਈ ॥
ਮੋਰ ਅਭਾਗ੍ਯ ਜਿਆਵਤ ਓਹੀ। ਜੇਹਿਂ ਹੌ ਹਰਿ ਪਦ ਕਮਲ ਬਿਛੋਹੀ ॥
ਜੇਹਿਂ ਕਤ ਕਪਟ ਕਨਕ ਮਗ ਝੂਠਾ। ਅਜਹੁਁ ਸੋ ਦੈਵ ਮੋਹਿ ਪਰ ਰੂਠਾ ॥
ਜੇਹਿਂ ਬਿਧਿ ਮੋਹਿ ਦੁਖ ਦੁਸਹ ਸਹਾਏ। ਲਛਿਮਨ ਕਹੁਁ ਕਟੁ ਬਚਨ ਕਹਾਏ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਬਿਰਹ ਸਬਿਸ਼ ਸਰ ਭਾਰੀ। ਤਕਿ ਤਕਿ ਮਾਰ ਬਾਰ ਬਹੁ ਮਾਰੀ ॥
ਐਸੇਹੁਁ ਦੁਖ ਜੋ ਰਾਖ ਮਮ ਪ੍ਰਾਨਾ। ਸੋਇ ਬਿਧਿ ਤਾਹਿ ਜਿਆਵ ਨ ਆਨਾ ॥
ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਕਰ ਬਿਲਾਪ ਜਾਨਕੀ। ਕਰਿ ਕਰਿ ਸੁਰਤਿ ਕਪਾਨਿਧਾਨ ਕੀ ॥
ਕਹ ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਸੁਨੁ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ। ਉਰ ਸਰ ਲਾਗਤ ਮਰਇ ਸੁਰਾਰੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਤਾਤੇ ਉਰ ਹਤਇ ਨ ਤੇਹੀ। ਏਹਿ ਕੇ ਹਦਯਁ ਬਸਤਿ ਬੈਦੇਹੀ ॥

ਛਂ. ਏਹਿ ਕੇ ਹਦਯਁ ਬਸ ਜਾਨਕੀ ਜਾਨਕੀ ਉਰ ਮਮ ਬਾਸ ਹੈ।
ਮਮ ਉਦਰ ਭੁਅਨ ਅਨੇਕ ਲਾਗਤ ਬਾਨ ਸਬ ਕਰ ਨਾਸ ਹੈ ॥
ਸੁਨਿ ਬਚਨ ਹਰਸ਼ ਬਿਸ਼ਾਦ ਮਨ ਅਤਿ ਦੇਖਿ ਪੁਨਿ ਤ੍ਰਿਜਟਾਁ ਕਹਾ।
ਅਬ ਮਰਿਹਿ ਰਿਪੁ ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸੁਨਹਿ ਸੁਨ੍ਦਰਿ ਤਜਹਿ ਸਂਸਯ ਮਹਾ ॥

ਦੋ. ਕਾਟਤ ਸਿਰ ਹੋਇਹਿ ਬਿਕਲ ਛੁਟਿ ਜਾਇਹਿ ਤਵ ਧ੍ਯਾਨ।
ਤਬ ਰਾਵਨਹਿ ਹਦਯ ਮਹੁਁ ਮਰਿਹਹਿਂ ਰਾਮੁ ਸੁਜਾਨ ॥ ੯੯ ॥

ਅਸ ਕਹਿ ਬਹੁਤ ਭਾਁਤਿ ਸਮੁਝਾਈ। ਪੁਨਿ ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਨਿਜ ਭਵਨ ਸਿਧਾਈ ॥
ਰਾਮ ਸੁਭਾਉ ਸੁਮਿਰਿ ਬੈਦੇਹੀ। ਉਪਜੀ ਬਿਰਹ ਬਿਥਾ ਅਤਿ ਤੇਹੀ ॥
ਨਿਸਿਹਿ ਸਸਿਹਿ ਨਿਨ੍ਦਤਿ ਬਹੁ ਭਾਁਤੀ। ਜੁਗ ਸਮ ਭਈ ਸਿਰਾਤਿ ਨ ਰਾਤੀ ॥
ਕਰਤਿ ਬਿਲਾਪ ਮਨਹਿਂ ਮਨ ਭਾਰੀ। ਰਾਮ ਬਿਰਹਁ ਜਾਨਕੀ ਦੁਖਾਰੀ ॥
ਜਬ ਅਤਿ ਭਯਉ ਬਿਰਹ ਉਰ ਦਾਹੂ। ਫਰਕੇਉ ਬਾਮ ਨਯਨ ਅਰੁ ਬਾਹੂ ॥
ਸਗੁਨ ਬਿਚਾਰਿ ਧਰੀ ਮਨ ਧੀਰਾ। ਅਬ ਮਿਲਿਹਹਿਂ ਕਪਾਲ ਰਘੁਬੀਰਾ ॥
ਇਹਾਁ ਅਰ੍ਧਨਿਸਿ ਰਾਵਨੁ ਜਾਗਾ। ਨਿਜ ਸਾਰਥਿ ਸਨ ਖੀਝਨ ਲਾਗਾ ॥
ਸਠ ਰਨਭੂਮਿ ਛਡ़ਾਇਸਿ ਮੋਹੀ। ਧਿਗ ਧਿਗ ਅਧਮ ਮਨ੍ਦਮਤਿ ਤੋਹੀ ॥
ਤੇਹਿਂ ਪਦ ਗਹਿ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਸਮੁਝਾਵਾ। ਭੌਰੁ ਭਏਁ ਰਥ ਚਢ़ਿ ਪੁਨਿ ਧਾਵਾ ॥
ਸੁਨਿ ਆਗਵਨੁ ਦਸਾਨਨ ਕੇਰਾ। ਕਪਿ ਦਲ ਖਰਭਰ ਭਯਉ ਘਨੇਰਾ ॥
ਜਹਁ ਤਹਁ ਭੂਧਰ ਬਿਟਪ ਉਪਾਰੀ। ਧਾਏ ਕਟਕਟਾਇ ਭਟ ਭਾਰੀ ॥

ਛਂ. ਧਾਏ ਜੋ ਮਰ੍ਕਟ ਬਿਕਟ ਭਾਲੁ ਕਰਾਲ ਕਰ ਭੂਧਰ ਧਰਾ।
ਅਤਿ ਕੋਪ ਕਰਹਿਂ ਪ੍ਰਹਾਰ ਮਾਰਤ ਭਜਿ ਚਲੇ ਰਜਨੀਚਰਾ ॥
ਬਿਚਲਾਇ ਦਲ ਬਲਵਨ੍ਤ ਕੀਸਨ੍ਹ ਘੇਰਿ ਪੁਨਿ ਰਾਵਨੁ ਲਿਯੋ।
ਚਹੁਁ ਦਿਸਿ ਚਪੇਟਨ੍ਹਿ ਮਾਰਿ ਨਖਨ੍ਹਿ ਬਿਦਾਰਿ ਤਨੁ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਕਿਯੋ ॥

ਦੋ. ਦੇਖਿ ਮਹਾ ਮਰ੍ਕਟ ਪ੍ਰਬਲ ਰਾਵਨ ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਚਾਰ।
ਅਨ੍ਤਰਹਿਤ ਹੋਇ ਨਿਮਿਸ਼ ਮਹੁਁ ਕਤ ਮਾਯਾ ਬਿਸ੍ਤਾਰ ॥ ੧੦੦ ॥

ਛਂ. ਜਬ ਕੀਨ੍ਹ ਤੇਹਿਂ ਪਾਸ਼ਣ੍ਡ। ਭਏ ਪ੍ਰਗਟ ਜਨ੍ਤੁ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ ॥
ਬੇਤਾਲ ਭੂਤ ਪਿਸਾਚ। ਕਰ ਧਰੇਂ ਧਨੁ ਨਾਰਾਚ ॥ ੧ ॥

ਜੋਗਿਨਿ ਗਹੇਂ ਕਰਬਾਲ। ਏਕ ਹਾਥ ਮਨੁਜ ਕਪਾਲ ॥
ਕਰਿ ਸਦ੍ਯ ਸੋਨਿਤ ਪਾਨ। ਨਾਚਹਿਂ ਕਰਹਿਂ ਬਹੁ ਗਾਨ ॥ ੨ ॥

ਧਰੁ ਮਾਰੁ ਬੋਲਹਿਂ ਘੋਰ। ਰਹਿ ਪੂਰਿ ਧੁਨਿ ਚਹੁਁ ਓਰ ॥
ਮੁਖ ਬਾਇ ਧਾਵਹਿਂ ਖਾਨ। ਤਬ ਲਗੇ ਕੀਸ ਪਰਾਨ ॥ ੩ ॥

ਜਹਁ ਜਾਹਿਂ ਮਰ੍ਕਟ ਭਾਗਿ। ਤਹਁ ਬਰਤ ਦੇਖਹਿਂ ਆਗਿ ॥
ਭਏ ਬਿਕਲ ਬਾਨਰ ਭਾਲੁ। ਪੁਨਿ ਲਾਗ ਬਰਸ਼ੈ ਬਾਲੁ ॥ ੪ ॥

ਜਹਁ ਤਹਁ ਥਕਿਤ ਕਰਿ ਕੀਸ। ਗਰ੍ਜੇਉ ਬਹੁਰਿ ਦਸਸੀਸ ॥
ਲਛਿਮਨ ਕਪੀਸ ਸਮੇਤ। ਭਏ ਸਕਲ ਬੀਰ ਅਚੇਤ ॥ ੫ ॥

ਹਾ ਰਾਮ ਹਾ ਰਘੁਨਾਥ। ਕਹਿ ਸੁਭਟ ਮੀਜਹਿਂ ਹਾਥ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸਕਲ ਬਲ ਤੋਰਿ। ਤੇਹਿਂ ਕੀਨ੍ਹ ਕਪਟ ਬਹੋਰਿ ॥ ੬ ॥

ਪ੍ਰਗਟੇਸਿ ਬਿਪੁਲ ਹਨੁਮਾਨ। ਧਾਏ ਗਹੇ ਪਾਸ਼ਾਨ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਰਾਮੁ ਘੇਰੇ ਜਾਇ। ਚਹੁਁ ਦਿਸਿ ਬਰੂਥ ਬਨਾਇ ॥ ੭ ॥

ਮਾਰਹੁ ਧਰਹੁ ਜਨਿ ਜਾਇ। ਕਟਕਟਹਿਂ ਪੂਁਛ ਉਠਾਇ ॥
ਦਹਁ ਦਿਸਿ ਲਁਗੂਰ ਬਿਰਾਜ। ਤੇਹਿਂ ਮਧ੍ਯ ਕੋਸਲਰਾਜ ॥ ੮ ॥

ਛਂ. ਤੇਹਿਂ ਮਧ੍ਯ ਕੋਸਲਰਾਜ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸ੍ਯਾਮ ਤਨ ਸੋਭਾ ਲਹੀ।
ਜਨੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਧਨੁਸ਼ ਅਨੇਕ ਕੀ ਬਰ ਬਾਰਿ ਤੁਙ੍ਗ ਤਮਾਲਹੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਦੇਖਿ ਹਰਸ਼ ਬਿਸ਼ਾਦ ਉਰ ਸੁਰ ਬਦਤ ਜਯ ਜਯ ਜਯ ਕਰੀ।
ਰਘੁਬੀਰ ਏਕਹਿ ਤੀਰ ਕੋਪਿ ਨਿਮੇਸ਼ ਮਹੁਁ ਮਾਯਾ ਹਰੀ ॥ ੧ ॥

ਮਾਯਾ ਬਿਗਤ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਹਰਸ਼ੇ ਬਿਟਪ ਗਿਰਿ ਗਹਿ ਸਬ ਫਿਰੇ।
ਸਰ ਨਿਕਰ ਛਾਡ़ੇ ਰਾਮ ਰਾਵਨ ਬਾਹੁ ਸਿਰ ਪੁਨਿ ਮਹਿ ਗਿਰੇ ॥
ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ਰਾਵਨ ਸਮਰ ਚਰਿਤ ਅਨੇਕ ਕਲ੍ਪ ਜੋ ਗਾਵਹੀਂ।
ਸਤ ਸੇਸ਼ ਸਾਰਦ ਨਿਗਮ ਕਬਿ ਤੇਉ ਤਦਪਿ ਪਾਰ ਨ ਪਾਵਹੀਂ ॥ ੨ ॥

ਦੋ. ਤਾਕੇ ਗੁਨ ਗਨ ਕਛੁ ਕਹੇ ਜਡ़ਮਤਿ ਤੁਲਸੀਦਾਸ।
ਜਿਮਿ ਨਿਜ ਬਲ ਅਨੁਰੂਪ ਤੇ ਮਾਛੀ ਉਡ़ਇ ਅਕਾਸ ॥ ੧੦੧(ਕ) ॥

ਕਾਟੇ ਸਿਰ ਭੁਜ ਬਾਰ ਬਹੁ ਮਰਤ ਨ ਭਟ ਲਙ੍ਕੇਸ।
ਪ੍ਰਭੁ ਕ੍ਰੀਡ़ਤ ਸੁਰ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨਿ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਦੇਖਿ ਕਲੇਸ ॥ ੧੦੧(ਖ) ॥

ਕਾਟਤ ਬਢ़ਹਿਂ ਸੀਸ ਸਮੁਦਾਈ। ਜਿਮਿ ਪ੍ਰਤਿ ਲਾਭ ਲੋਭ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਮਰਇ ਨ ਰਿਪੁ ਸ਼੍ਰਮ ਭਯਉ ਬਿਸੇਸ਼ਾ। ਰਾਮ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਤਨ ਤਬ ਦੇਖਾ ॥
ਉਮਾ ਕਾਲ ਮਰ ਜਾਕੀਂ ਈਛਾ। ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਜਨ ਕਰ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਰੀਛਾ ॥
ਸੁਨੁ ਸਰਬਗ੍ਯ ਚਰਾਚਰ ਨਾਯਕ। ਪ੍ਰਨਤਪਾਲ ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਸੁਖਦਾਯਕ ॥
ਨਾਭਿਕੁਣ੍ਡ ਪਿਯੂਸ਼ ਬਸ ਯਾਕੇਂ। ਨਾਥ ਜਿਅਤ ਰਾਵਨੁ ਬਲ ਤਾਕੇਂ ॥
ਸੁਨਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਬਚਨ ਕਪਾਲਾ। ਹਰਸ਼ਿ ਗਹੇ ਕਰ ਬਾਨ ਕਰਾਲਾ ॥
ਅਸੁਭ ਹੋਨ ਲਾਗੇ ਤਬ ਨਾਨਾ। ਰੋਵਹਿਂ ਖਰ ਸਕਾਲ ਬਹੁ ਸ੍ਵਾਨਾ ॥
ਬੋਲਹਿ ਖਗ ਜਗ ਆਰਤਿ ਹੇਤੂ। ਪ੍ਰਗਟ ਭਏ ਨਭ ਜਹਁ ਤਹਁ ਕੇਤੂ ॥
ਦਸ ਦਿਸਿ ਦਾਹ ਹੋਨ ਅਤਿ ਲਾਗਾ। ਭਯਉ ਪਰਬ ਬਿਨੁ ਰਬਿ ਉਪਰਾਗਾ ॥
ਮਨ੍ਦੋਦਰਿ ਉਰ ਕਮ੍ਪਤਿ ਭਾਰੀ। ਪ੍ਰਤਿਮਾ ਸ੍ਤ੍ਰਵਹਿਂ ਨਯਨ ਮਗ ਬਾਰੀ ॥

ਛਂ. ਪ੍ਰਤਿਮਾ ਰੁਦਹਿਂ ਪਬਿਪਾਤ ਨਭ ਅਤਿ ਬਾਤ ਬਹ ਡੋਲਤਿ ਮਹੀ।
ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਬਲਾਹਕ ਰੁਧਿਰ ਕਚ ਰਜ ਅਸੁਭ ਅਤਿ ਸਕ ਕੋ ਕਹੀ ॥
ਉਤਪਾਤ ਅਮਿਤ ਬਿਲੋਕਿ ਨਭ ਸੁਰ ਬਿਕਲ ਬੋਲਹਿ ਜਯ ਜਏ।
ਸੁਰ ਸਭਯ ਜਾਨਿ ਕਪਾਲ ਰਘੁਪਤਿ ਚਾਪ ਸਰ ਜੋਰਤ ਭਏ ॥

ਦੋ. ਖੈਚਿ ਸਰਾਸਨ ਸ਼੍ਰਵਨ ਲਗਿ ਛਾਡ़ੇ ਸਰ ਏਕਤੀਸ।
ਰਘੁਨਾਯਕ ਸਾਯਕ ਚਲੇ ਮਾਨਹੁਁ ਕਾਲ ਫਨੀਸ ॥ ੧੦੨ ॥

ਸਾਯਕ ਏਕ ਨਾਭਿ ਸਰ ਸੋਸ਼ਾ। ਅਪਰ ਲਗੇ ਭੁਜ ਸਿਰ ਕਰਿ ਰੋਸ਼ਾ ॥
ਲੈ ਸਿਰ ਬਾਹੁ ਚਲੇ ਨਾਰਾਚਾ। ਸਿਰ ਭੁਜ ਹੀਨ ਰੁਣ੍ਡ ਮਹਿ ਨਾਚਾ ॥
ਧਰਨਿ ਧਸਇ ਧਰ ਧਾਵ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡਾ। ਤਬ ਸਰ ਹਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਕਤ ਦੁਇ ਖਣ੍ਡਾ ॥
ਗਰ੍ਜੇਉ ਮਰਤ ਘੋਰ ਰਵ ਭਾਰੀ। ਕਹਾਁ ਰਾਮੁ ਰਨ ਹਤੌਂ ਪਚਾਰੀ ॥
ਡੋਲੀ ਭੂਮਿ ਗਿਰਤ ਦਸਕਨ੍ਧਰ। ਛੁਭਿਤ ਸਿਨ੍ਧੁ ਸਰਿ ਦਿਗ੍ਗਜ ਭੂਧਰ ॥
ਧਰਨਿ ਪਰੇਉ ਦ੍ਵੌ ਖਣ੍ਡ ਬਢ़ਾਈ। ਚਾਪਿ ਭਾਲੁ ਮਰ੍ਕਟ ਸਮੁਦਾਈ ॥
ਮਨ੍ਦੋਦਰਿ ਆਗੇਂ ਭੁਜ ਸੀਸਾ। ਧਰਿ ਸਰ ਚਲੇ ਜਹਾਁ ਜਗਦੀਸਾ ॥
ਪ੍ਰਬਿਸੇ ਸਬ ਨਿਸ਼ਙ੍ਗ ਮਹੁ ਜਾਈ। ਦੇਖਿ ਸੁਰਨ੍ਹ ਦੁਨ੍ਦੁਭੀਂ ਬਜਾਈ ॥
ਤਾਸੁ ਤੇਜ ਸਮਾਨ ਪ੍ਰਭੁ ਆਨਨ। ਹਰਸ਼ੇ ਦੇਖਿ ਸਮ੍ਭੁ ਚਤੁਰਾਨਨ ॥
ਜਯ ਜਯ ਧੁਨਿ ਪੂਰੀ ਬ੍ਰਹ੍ਮਣ੍ਡਾ। ਜਯ ਰਘੁਬੀਰ ਪ੍ਰਬਲ ਭੁਜਦਣ੍ਡਾ ॥
ਬਰਸ਼ਹਿ ਸੁਮਨ ਦੇਵ ਮੁਨਿ ਬਨ੍ਦਾ। ਜਯ ਕਪਾਲ ਜਯ ਜਯਤਿ ਮੁਕੁਨ੍ਦਾ ॥

ਛਂ. ਜਯ ਕਪਾ ਕਨ੍ਦ ਮੁਕਨ੍ਦ ਦ੍ਵਨ੍ਦ ਹਰਨ ਸਰਨ ਸੁਖਪ੍ਰਦ ਪ੍ਰਭੋ।
ਖਲ ਦਲ ਬਿਦਾਰਨ ਪਰਮ ਕਾਰਨ ਕਾਰੁਨੀਕ ਸਦਾ ਬਿਭੋ ॥
ਸੁਰ ਸੁਮਨ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਹਰਸ਼ ਸਙ੍ਕੁਲ ਬਾਜ ਦੁਨ੍ਦੁਭਿ ਗਹਗਹੀ।
ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮ ਅਙ੍ਗਨ ਰਾਮ ਅਙ੍ਗ ਅਨਙ੍ਗ ਬਹੁ ਸੋਭਾ ਲਹੀ ॥
ਸਿਰ ਜਟਾ ਮੁਕੁਟ ਪ੍ਰਸੂਨ ਬਿਚ ਬਿਚ ਅਤਿ ਮਨੋਹਰ ਰਾਜਹੀਂ।
ਜਨੁ ਨੀਲਗਿਰਿ ਪਰ ਤਡ़ਿਤ ਪਟਲ ਸਮੇਤ ਉਡ़ੁਗਨ ਭ੍ਰਾਜਹੀਂ ॥
ਭੁਜਦਣ੍ਡ ਸਰ ਕੋਦਣ੍ਡ ਫੇਰਤ ਰੁਧਿਰ ਕਨ ਤਨ ਅਤਿ ਬਨੇ।
ਜਨੁ ਰਾਯਮੁਨੀਂ ਤਮਾਲ ਪਰ ਬੈਠੀਂ ਬਿਪੁਲ ਸੁਖ ਆਪਨੇ ॥

ਦੋ. ਕਪਾਦਸ਼੍ਟਿ ਕਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਅਭਯ ਕਿਏ ਸੁਰ ਬਨ੍ਦ।
ਭਾਲੁ ਕੀਸ ਸਬ ਹਰਸ਼ੇ ਜਯ ਸੁਖ ਧਾਮ ਮੁਕਨ੍ਦ ॥ ੧੦੩ ॥

ਪਤਿ ਸਿਰ ਦੇਖਤ ਮਨ੍ਦੋਦਰੀ। ਮੁਰੁਛਿਤ ਬਿਕਲ ਧਰਨਿ ਖਸਿ ਪਰੀ ॥
ਜੁਬਤਿ ਬਨ੍ਦ ਰੋਵਤ ਉਠਿ ਧਾਈਂ। ਤੇਹਿ ਉਠਾਇ ਰਾਵਨ ਪਹਿਂ ਆਈ ॥
ਪਤਿ ਗਤਿ ਦੇਖਿ ਤੇ ਕਰਹਿਂ ਪੁਕਾਰਾ। ਛੂਟੇ ਕਚ ਨਹਿਂ ਬਪੁਸ਼ ਸਁਭਾਰਾ ॥
ਉਰ ਤਾਡ़ਨਾ ਕਰਹਿਂ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ। ਰੋਵਤ ਕਰਹਿਂ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਖਾਨਾ ॥
ਤਵ ਬਲ ਨਾਥ ਡੋਲ ਨਿਤ ਧਰਨੀ। ਤੇਜ ਹੀਨ ਪਾਵਕ ਸਸਿ ਤਰਨੀ ॥
ਸੇਸ਼ ਕਮਠ ਸਹਿ ਸਕਹਿਂ ਨ ਭਾਰਾ। ਸੋ ਤਨੁ ਭੂਮਿ ਪਰੇਉ ਭਰਿ ਛਾਰਾ ॥
ਬਰੁਨ ਕੁਬੇਰ ਸੁਰੇਸ ਸਮੀਰਾ। ਰਨ ਸਨ੍ਮੁਖ ਧਰਿ ਕਾਹੁਁ ਨ ਧੀਰਾ ॥
ਭੁਜਬਲ ਜਿਤੇਹੁ ਕਾਲ ਜਮ ਸਾਈਂ। ਆਜੁ ਪਰੇਹੁ ਅਨਾਥ ਕੀ ਨਾਈਂ ॥
ਜਗਤ ਬਿਦਿਤ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਸੁਤ ਪਰਿਜਨ ਬਲ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਈ ॥
ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਅਸ ਹਾਲ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ। ਰਹਾ ਨ ਕੋਉ ਕੁਲ ਰੋਵਨਿਹਾਰਾ ॥
ਤਵ ਬਸ ਬਿਧਿ ਪ੍ਰਪਞ੍ਚ ਸਬ ਨਾਥਾ। ਸਭਯ ਦਿਸਿਪ ਨਿਤ ਨਾਵਹਿਂ ਮਾਥਾ ॥
ਅਬ ਤਵ ਸਿਰ ਭੁਜ ਜਮ੍ਬੁਕ ਖਾਹੀਂ। ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਯਹ ਅਨੁਚਿਤ ਨਾਹੀਂ ॥
ਕਾਲ ਬਿਬਸ ਪਤਿ ਕਹਾ ਨ ਮਾਨਾ। ਅਗ ਜਗ ਨਾਥੁ ਮਨੁਜ ਕਰਿ ਜਾਨਾ ॥

ਛਂ. ਜਾਨ੍ਯੋ ਮਨੁਜ ਕਰਿ ਦਨੁਜ ਕਾਨਨ ਦਹਨ ਪਾਵਕ ਹਰਿ ਸ੍ਵਯਂ।
ਜੇਹਿ ਨਮਤ ਸਿਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿ ਸੁਰ ਪਿਯ ਭਜੇਹੁ ਨਹਿਂ ਕਰੁਨਾਮਯਂ ॥
ਆਜਨ੍ਮ ਤੇ ਪਰਦ੍ਰੋਹ ਰਤ ਪਾਪੌਘਮਯ ਤਵ ਤਨੁ ਅਯਂ।
ਤੁਮ੍ਹਹੂ ਦਿਯੋ ਨਿਜ ਧਾਮ ਰਾਮ ਨਮਾਮਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਨਿਰਾਮਯਂ ॥

ਦੋ. ਅਹਹ ਨਾਥ ਰਘੁਨਾਥ ਸਮ ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਨਹਿਂ ਆਨ।
ਜੋਗਿ ਬਨ੍ਦ ਦੁਰ੍ਲਭ ਗਤਿ ਤੋਹਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਭਗਵਾਨ ॥ ੧੦੪ ॥

ਮਨ੍ਦੋਦਰੀ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਕਾਨਾ। ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਸਿਦ੍ਧ ਸਬਨ੍ਹਿ ਸੁਖ ਮਾਨਾ ॥
ਅਜ ਮਹੇਸ ਨਾਰਦ ਸਨਕਾਦੀ। ਜੇ ਮੁਨਿਬਰ ਪਰਮਾਰਥਬਾਦੀ ॥
ਭਰਿ ਲੋਚਨ ਰਘੁਪਤਿਹਿ ਨਿਹਾਰੀ। ਪ੍ਰੇਮ ਮਗਨ ਸਬ ਭਏ ਸੁਖਾਰੀ ॥
ਰੁਦਨ ਕਰਤ ਦੇਖੀਂ ਸਬ ਨਾਰੀ। ਗਯਉ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਮਨ ਦੁਖ ਭਾਰੀ ॥
ਬਨ੍ਧੁ ਦਸਾ ਬਿਲੋਕਿ ਦੁਖ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਅਨੁਜਹਿ ਆਯਸੁ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਲਛਿਮਨ ਤੇਹਿ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਸਮੁਝਾਯੋ। ਬਹੁਰਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਆਯੋ ॥
ਕਪਾਦਸ਼੍ਟਿ ਪ੍ਰਭੁ ਤਾਹਿ ਬਿਲੋਕਾ। ਕਰਹੁ ਕ੍ਰਿਯਾ ਪਰਿਹਰਿ ਸਬ ਸੋਕਾ ॥
ਕੀਨ੍ਹਿ ਕ੍ਰਿਯਾ ਪ੍ਰਭੁ ਆਯਸੁ ਮਾਨੀ। ਬਿਧਿਵਤ ਦੇਸ ਕਾਲ ਜਿਯਁ ਜਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਮਨ੍ਦੋਦਰੀ ਆਦਿ ਸਬ ਦੇਇ ਤਿਲਾਞ੍ਜਲਿ ਤਾਹਿ।
ਭਵਨ ਗਈ ਰਘੁਪਤਿ ਗੁਨ ਗਨ ਬਰਨਤ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥ ੧੦੫ ॥

ਆਇ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪੁਨਿ ਸਿਰੁ ਨਾਯੋ। ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਤਬ ਅਨੁਜ ਬੋਲਾਯੋ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਕਪੀਸ ਅਙ੍ਗਦ ਨਲ ਨੀਲਾ। ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਮਾਰੁਤਿ ਨਯਸੀਲਾ ॥
ਸਬ ਮਿਲਿ ਜਾਹੁ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਸਾਥਾ। ਸਾਰੇਹੁ ਤਿਲਕ ਕਹੇਉ ਰਘੁਨਾਥਾ ॥
ਪਿਤਾ ਬਚਨ ਮੈਂ ਨਗਰ ਨ ਆਵਉਁ। ਆਪੁ ਸਰਿਸ ਕਪਿ ਅਨੁਜ ਪਠਾਵਉਁ ॥
ਤੁਰਤ ਚਲੇ ਕਪਿ ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਚਨਾ। ਕੀਨ੍ਹੀ ਜਾਇ ਤਿਲਕ ਕੀ ਰਚਨਾ ॥
ਸਾਦਰ ਸਿਂਹਾਸਨ ਬੈਠਾਰੀ। ਤਿਲਕ ਸਾਰਿ ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਅਨੁਸਾਰੀ ॥
ਜੋਰਿ ਪਾਨਿ ਸਬਹੀਂ ਸਿਰ ਨਾਏ। ਸਹਿਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਆਏ ॥
ਤਬ ਰਘੁਬੀਰ ਬੋਲਿ ਕਪਿ ਲੀਨ੍ਹੇ। ਕਹਿ ਪ੍ਰਿਯ ਬਚਨ ਸੁਖੀ ਸਬ ਕੀਨ੍ਹੇ ॥

ਛਂ. ਕਿਏ ਸੁਖੀ ਕਹਿ ਬਾਨੀ ਸੁਧਾ ਸਮ ਬਲ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇਂ ਰਿਪੁ ਹਯੋ।
ਪਾਯੋ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਰਾਜ ਤਿਹੁਁ ਪੁਰ ਜਸੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰੋ ਨਿਤ ਨਯੋ ॥
ਮੋਹਿ ਸਹਿਤ ਸੁਭ ਕੀਰਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ ਪਰਮ ਪ੍ਰੀਤਿ ਜੋ ਗਾਇਹੈਂ।
ਸਂਸਾਰ ਸਿਨ੍ਧੁ ਅਪਾਰ ਪਾਰ ਪ੍ਰਯਾਸ ਬਿਨੁ ਨਰ ਪਾਇਹੈਂ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਕੇ ਬਚਨ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਨਿ ਨਹਿਂ ਅਘਾਹਿਂ ਕਪਿ ਪੁਞ੍ਜ।
ਬਾਰ ਬਾਰ ਸਿਰ ਨਾਵਹਿਂ ਗਹਹਿਂ ਸਕਲ ਪਦ ਕਞ੍ਜ ॥ ੧੦੬ ॥

ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬੋਲਿ ਲਿਯਉ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਲਙ੍ਕਾ ਜਾਹੁ ਕਹੇਉ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਸਮਾਚਾਰ ਜਾਨਕਿਹਿ ਸੁਨਾਵਹੁ। ਤਾਸੁ ਕੁਸਲ ਲੈ ਤੁਮ੍ਹ ਚਲਿ ਆਵਹੁ ॥
ਤਬ ਹਨੁਮਨ੍ਤ ਨਗਰ ਮਹੁਁ ਆਏ। ਸੁਨਿ ਨਿਸਿਚਰੀ ਨਿਸਾਚਰ ਧਾਏ ॥
ਬਹੁ ਪ੍ਰਕਾਰ ਤਿਨ੍ਹ ਪੂਜਾ ਕੀਨ੍ਹੀ। ਜਨਕਸੁਤਾ ਦੇਖਾਇ ਪੁਨਿ ਦੀਨ੍ਹੀ ॥
ਦੂਰਹਿ ਤੇ ਪ੍ਰਨਾਮ ਕਪਿ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਰਘੁਪਤਿ ਦੂਤ ਜਾਨਕੀਂ ਚੀਨ੍ਹਾ ॥
ਕਹਹੁ ਤਾਤ ਪ੍ਰਭੁ ਕਪਾਨਿਕੇਤਾ। ਕੁਸਲ ਅਨੁਜ ਕਪਿ ਸੇਨ ਸਮੇਤਾ ॥
ਸਬ ਬਿਧਿ ਕੁਸਲ ਕੋਸਲਾਧੀਸਾ। ਮਾਤੁ ਸਮਰ ਜੀਤ੍ਯੋ ਦਸਸੀਸਾ ॥
ਅਬਿਚਲ ਰਾਜੁ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪਾਯੋ। ਸੁਨਿ ਕਪਿ ਬਚਨ ਹਰਸ਼ ਉਰ ਛਾਯੋ ॥

ਛਂ. ਅਤਿ ਹਰਸ਼ ਮਨ ਤਨ ਪੁਲਕ ਲੋਚਨ ਸਜਲ ਕਹ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਰਮਾ।
ਕਾ ਦੇਉਁ ਤੋਹਿ ਤ੍ਰੇਲੋਕ ਮਹੁਁ ਕਪਿ ਕਿਮਪਿ ਨਹਿਂ ਬਾਨੀ ਸਮਾ ॥
ਸੁਨੁ ਮਾਤੁ ਮੈਂ ਪਾਯੋ ਅਖਿਲ ਜਗ ਰਾਜੁ ਆਜੁ ਨ ਸਂਸਯਂ।
ਰਨ ਜੀਤਿ ਰਿਪੁਦਲ ਬਨ੍ਧੁ ਜੁਤ ਪਸ੍ਯਾਮਿ ਰਾਮਮਨਾਮਯਂ ॥

ਦੋ. ਸੁਨੁ ਸੁਤ ਸਦਗੁਨ ਸਕਲ ਤਵ ਹਦਯਁ ਬਸਹੁਁ ਹਨੁਮਨ੍ਤ।
ਸਾਨੁਕੂਲ ਕੋਸਲਪਤਿ ਰਹਹੁਁ ਸਮੇਤ ਅਨਨ੍ਤ ॥ ੧੦੭ ॥

ਅਬ ਸੋਇ ਜਤਨ ਕਰਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਤਾਤਾ। ਦੇਖੌਂ ਨਯਨ ਸ੍ਯਾਮ ਮਦੁ ਗਾਤਾ ॥
ਤਬ ਹਨੁਮਾਨ ਰਾਮ ਪਹਿਂ ਜਾਈ। ਜਨਕਸੁਤਾ ਕੈ ਕੁਸਲ ਸੁਨਾਈ ॥
ਸੁਨਿ ਸਨ੍ਦੇਸੁ ਭਾਨੁਕੁਲਭੂਸ਼ਨ। ਬੋਲਿ ਲਿਏ ਜੁਬਰਾਜ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ॥
ਮਾਰੁਤਸੁਤ ਕੇ ਸਙ੍ਗ ਸਿਧਾਵਹੁ। ਸਾਦਰ ਜਨਕਸੁਤਹਿ ਲੈ ਆਵਹੁ ॥
ਤੁਰਤਹਿਂ ਸਕਲ ਗਏ ਜਹਁ ਸੀਤਾ। ਸੇਵਹਿਂ ਸਬ ਨਿਸਿਚਰੀਂ ਬਿਨੀਤਾ ॥
ਬੇਗਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਸਿਖਾਯੋ। ਤਿਨ੍ਹ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਮਜ੍ਜਨ ਕਰਵਾਯੋ ॥
ਬਹੁ ਪ੍ਰਕਾਰ ਭੂਸ਼ਨ ਪਹਿਰਾਏ। ਸਿਬਿਕਾ ਰੁਚਿਰ ਸਾਜਿ ਪੁਨਿ ਲ੍ਯਾਏ ॥
ਤਾ ਪਰ ਹਰਸ਼ਿ ਚਢ़ੀ ਬੈਦੇਹੀ। ਸੁਮਿਰਿ ਰਾਮ ਸੁਖਧਾਮ ਸਨੇਹੀ ॥
ਬੇਤਪਾਨਿ ਰਚ੍ਛਕ ਚਹੁਁ ਪਾਸਾ। ਚਲੇ ਸਕਲ ਮਨ ਪਰਮ ਹੁਲਾਸਾ ॥
ਦੇਖਨ ਭਾਲੁ ਕੀਸ ਸਬ ਆਏ। ਰਚ੍ਛਕ ਕੋਪਿ ਨਿਵਾਰਨ ਧਾਏ ॥
ਕਹ ਰਘੁਬੀਰ ਕਹਾ ਮਮ ਮਾਨਹੁ। ਸੀਤਹਿ ਸਖਾ ਪਯਾਦੇਂ ਆਨਹੁ ॥
ਦੇਖਹੁਁ ਕਪਿ ਜਨਨੀ ਕੀ ਨਾਈਂ। ਬਿਹਸਿ ਕਹਾ ਰਘੁਨਾਥ ਗੋਸਾਈ ॥
ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਚਨ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਹਰਸ਼ੇ। ਨਭ ਤੇ ਸੁਰਨ੍ਹ ਸੁਮਨ ਬਹੁ ਬਰਸ਼ੇ ॥
ਸੀਤਾ ਪ੍ਰਥਮ ਅਨਲ ਮਹੁਁ ਰਾਖੀ। ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਨ੍ਹਿ ਚਹ ਅਨ੍ਤਰ ਸਾਖੀ ॥

ਦੋ. ਤੇਹਿ ਕਾਰਨ ਕਰੁਨਾਨਿਧਿ ਕਹੇ ਕਛੁਕ ਦੁਰ੍ਬਾਦ।
ਸੁਨਤ ਜਾਤੁਧਾਨੀਂ ਸਬ ਲਾਗੀਂ ਕਰੈ ਬਿਸ਼ਾਦ ॥ ੧੦੮ ॥

ਪ੍ਰਭੁ ਕੇ ਬਚਨ ਸੀਸ ਧਰਿ ਸੀਤਾ। ਬੋਲੀ ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚਨ ਪੁਨੀਤਾ ॥
ਲਛਿਮਨ ਹੋਹੁ ਧਰਮ ਕੇ ਨੇਗੀ। ਪਾਵਕ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਬੇਗੀ ॥
ਸੁਨਿ ਲਛਿਮਨ ਸੀਤਾ ਕੈ ਬਾਨੀ। ਬਿਰਹ ਬਿਬੇਕ ਧਰਮ ਨਿਤਿ ਸਾਨੀ ॥
ਲੋਚਨ ਸਜਲ ਜੋਰਿ ਕਰ ਦੋਊ। ਪ੍ਰਭੁ ਸਨ ਕਛੁ ਕਹਿ ਸਕਤ ਨ ਓਊ ॥
ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਰੁਖ ਲਛਿਮਨ ਧਾਏ। ਪਾਵਕ ਪ੍ਰਗਟਿ ਕਾਠ ਬਹੁ ਲਾਏ ॥
ਪਾਵਕ ਪ੍ਰਬਲ ਦੇਖਿ ਬੈਦੇਹੀ। ਹਦਯਁ ਹਰਸ਼ ਨਹਿਂ ਭਯ ਕਛੁ ਤੇਹੀ ॥
ਜੌਂ ਮਨ ਬਚ ਕ੍ਰਮ ਮਮ ਉਰ ਮਾਹੀਂ। ਤਜਿ ਰਘੁਬੀਰ ਆਨ ਗਤਿ ਨਾਹੀਂ ॥
ਤੌ ਕਸਾਨੁ ਸਬ ਕੈ ਗਤਿ ਜਾਨਾ। ਮੋ ਕਹੁਁ ਹੋਉ ਸ਼੍ਰੀਖਣ੍ਡ ਸਮਾਨਾ ॥

ਛਂ. ਸ਼੍ਰੀਖਣ੍ਡ ਸਮ ਪਾਵਕ ਪ੍ਰਬੇਸ ਕਿਯੋ ਸੁਮਿਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਮੈਥਿਲੀ।
ਜਯ ਕੋਸਲੇਸ ਮਹੇਸ ਬਨ੍ਦਿਤ ਚਰਨ ਰਤਿ ਅਤਿ ਨਿਰ੍ਮਲੀ ॥
ਪ੍ਰਤਿਬਿਮ੍ਬ ਅਰੁ ਲੌਕਿਕ ਕਲਙ੍ਕ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ ਪਾਵਕ ਮਹੁਁ ਜਰੇ।
ਪ੍ਰਭੁ ਚਰਿਤ ਕਾਹੁਁ ਨ ਲਖੇ ਨਭ ਸੁਰ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨਿ ਦੇਖਹਿਂ ਖਰੇ ॥ ੧ ॥

ਧਰਿ ਰੂਪ ਪਾਵਕ ਪਾਨਿ ਗਹਿ ਸ਼੍ਰੀ ਸਤ੍ਯ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਜਗ ਬਿਦਿਤ ਜੋ।
ਜਿਮਿ ਛੀਰਸਾਗਰ ਇਨ੍ਦਿਰਾ ਰਾਮਹਿ ਸਮਰ੍ਪੀ ਆਨਿ ਸੋ ॥
ਸੋ ਰਾਮ ਬਾਮ ਬਿਭਾਗ ਰਾਜਤਿ ਰੁਚਿਰ ਅਤਿ ਸੋਭਾ ਭਲੀ।
ਨਵ ਨੀਲ ਨੀਰਜ ਨਿਕਟ ਮਾਨਹੁਁ ਕਨਕ ਪਙ੍ਕਜ ਕੀ ਕਲੀ ॥ ੨ ॥

ਦੋ. ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਮਨ ਹਰਸ਼ਿ ਸੁਨ ਬਾਜਹਿਂ ਗਗਨ ਨਿਸਾਨ।
ਗਾਵਹਿਂ ਕਿਂਨਰ ਸੁਰਬਧੂ ਨਾਚਹਿਂ ਚਢ़ੀਂ ਬਿਮਾਨ ॥ ੧੦੯(ਕ) ॥

ਜਨਕਸੁਤਾ ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਭਾ ਅਮਿਤ ਅਪਾਰ।
ਦੇਖਿ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਹਰਸ਼ੇ ਜਯ ਰਘੁਪਤਿ ਸੁਖ ਸਾਰ ॥ ੧੦੯(ਖ) ॥

ਤਬ ਰਘੁਪਤਿ ਅਨੁਸਾਸਨ ਪਾਈ। ਮਾਤਲਿ ਚਲੇਉ ਚਰਨ ਸਿਰੁ ਨਾਈ ॥
ਆਏ ਦੇਵ ਸਦਾ ਸ੍ਵਾਰਥੀ। ਬਚਨ ਕਹਹਿਂ ਜਨੁ ਪਰਮਾਰਥੀ ॥
ਦੀਨ ਬਨ੍ਧੁ ਦਯਾਲ ਰਘੁਰਾਯਾ। ਦੇਵ ਕੀਨ੍ਹਿ ਦੇਵਨ੍ਹ ਪਰ ਦਾਯਾ ॥
ਬਿਸ੍ਵ ਦ੍ਰੋਹ ਰਤ ਯਹ ਖਲ ਕਾਮੀ। ਨਿਜ ਅਘ ਗਯਉ ਕੁਮਾਰਗਗਾਮੀ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਸਮਰੂਪ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਅਬਿਨਾਸੀ। ਸਦਾ ਏਕਰਸ ਸਹਜ ਉਦਾਸੀ ॥
ਅਕਲ ਅਗੁਨ ਅਜ ਅਨਘ ਅਨਾਮਯ। ਅਜਿਤ ਅਮੋਘਸਕ੍ਤਿ ਕਰੁਨਾਮਯ ॥
ਮੀਨ ਕਮਠ ਸੂਕਰ ਨਰਹਰੀ। ਬਾਮਨ ਪਰਸੁਰਾਮ ਬਪੁ ਧਰੀ ॥
ਜਬ ਜਬ ਨਾਥ ਸੁਰਨ੍ਹ ਦੁਖੁ ਪਾਯੋ। ਨਾਨਾ ਤਨੁ ਧਰਿ ਤੁਮ੍ਹਇਁ ਨਸਾਯੋ ॥
ਯਹ ਖਲ ਮਲਿਨ ਸਦਾ ਸੁਰਦ੍ਰੋਹੀ। ਕਾਮ ਲੋਭ ਮਦ ਰਤ ਅਤਿ ਕੋਹੀ ॥
ਅਧਮ ਸਿਰੋਮਨਿ ਤਵ ਪਦ ਪਾਵਾ। ਯਹ ਹਮਰੇ ਮਨ ਬਿਸਮਯ ਆਵਾ ॥
ਹਮ ਦੇਵਤਾ ਪਰਮ ਅਧਿਕਾਰੀ। ਸ੍ਵਾਰਥ ਰਤ ਪ੍ਰਭੁ ਭਗਤਿ ਬਿਸਾਰੀ ॥
ਭਵ ਪ੍ਰਬਾਹਁ ਸਨ੍ਤਤ ਹਮ ਪਰੇ। ਅਬ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਹਿ ਸਰਨ ਅਨੁਸਰੇ ॥

ਦੋ. ਕਰਿ ਬਿਨਤੀ ਸੁਰ ਸਿਦ੍ਧ ਸਬ ਰਹੇ ਜਹਁ ਤਹਁ ਕਰ ਜੋਰਿ।
ਅਤਿ ਸਪ੍ਰੇਮ ਤਨ ਪੁਲਕਿ ਬਿਧਿ ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਤ ਬਹੋਰਿ ॥ ੧੧੦ ॥

ਛਂ. ਜਯ ਰਾਮ ਸਦਾ ਸੁਖਧਾਮ ਹਰੇ। ਰਘੁਨਾਯਕ ਸਾਯਕ ਚਾਪ ਧਰੇ ॥
ਭਵ ਬਾਰਨ ਦਾਰਨ ਸਿਂਹ ਪ੍ਰਭੋ। ਗੁਨ ਸਾਗਰ ਨਾਗਰ ਨਾਥ ਬਿਭੋ ॥
ਤਨ ਕਾਮ ਅਨੇਕ ਅਨੂਪ ਛਬੀ। ਗੁਨ ਗਾਵਤ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨੀਨ੍ਦ੍ਰ ਕਬੀ ॥
ਜਸੁ ਪਾਵਨ ਰਾਵਨ ਨਾਗ ਮਹਾ। ਖਗਨਾਥ ਜਥਾ ਕਰਿ ਕੋਪ ਗਹਾ ॥
ਜਨ ਰਞ੍ਜਨ ਭਞ੍ਜਨ ਸੋਕ ਭਯਂ। ਗਤਕ੍ਰੋਧ ਸਦਾ ਪ੍ਰਭੁ ਬੋਧਮਯਂ ॥
ਅਵਤਾਰ ਉਦਾਰ ਅਪਾਰ ਗੁਨਂ। ਮਹਿ ਭਾਰ ਬਿਭਞ੍ਜਨ ਗ੍ਯਾਨਘਨਂ ॥
ਅਜ ਬ੍ਯਾਪਕਮੇਕਮਨਾਦਿ ਸਦਾ। ਕਰੁਨਾਕਰ ਰਾਮ ਨਮਾਮਿ ਮੁਦਾ ॥
ਰਘੁਬਂਸ ਬਿਭੂਸ਼ਨ ਦੂਸ਼ਨ ਹਾ। ਕਤ ਭੂਪ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਦੀਨ ਰਹਾ ॥
ਗੁਨ ਗ੍ਯਾਨ ਨਿਧਾਨ ਅਮਾਨ ਅਜਂ। ਨਿਤ ਰਾਮ ਨਮਾਮਿ ਬਿਭੁਂ ਬਿਰਜਂ ॥
ਭੁਜਦਣ੍ਡ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਲਂ। ਖਲ ਬਨ੍ਦ ਨਿਕਨ੍ਦ ਮਹਾ ਕੁਸਲਂ ॥
ਬਿਨੁ ਕਾਰਨ ਦੀਨ ਦਯਾਲ ਹਿਤਂ। ਛਬਿ ਧਾਮ ਨਮਾਮਿ ਰਮਾ ਸਹਿਤਂ ॥
ਭਵ ਤਾਰਨ ਕਾਰਨ ਕਾਜ ਪਰਂ। ਮਨ ਸਮ੍ਭਵ ਦਾਰੁਨ ਦੋਸ਼ ਹਰਂ ॥
ਸਰ ਚਾਪ ਮਨੋਹਰ ਤ੍ਰੋਨ ਧਰਂ। ਜਰਜਾਰੁਨ ਲੋਚਨ ਭੂਪਬਰਂ ॥
ਸੁਖ ਮਨ੍ਦਿਰ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸ਼੍ਰੀਰਮਨਂ। ਮਦ ਮਾਰ ਮੁਧਾ ਮਮਤਾ ਸਮਨਂ ॥
ਅਨਵਦ੍ਯ ਅਖਣ੍ਡ ਨ ਗੋਚਰ ਗੋ। ਸਬਰੂਪ ਸਦਾ ਸਬ ਹੋਇ ਨ ਗੋ ॥
ਇਤਿ ਬੇਦ ਬਦਨ੍ਤਿ ਨ ਦਨ੍ਤਕਥਾ। ਰਬਿ ਆਤਪ ਭਿਨ੍ਨਮਭਿਨ੍ਨ ਜਥਾ ॥
ਕਤਕਤ੍ਯ ਬਿਭੋ ਸਬ ਬਾਨਰ ਏ। ਨਿਰਖਨ੍ਤਿ ਤਵਾਨਨ ਸਾਦਰ ਏ ॥
ਧਿਗ ਜੀਵਨ ਦੇਵ ਸਰੀਰ ਹਰੇ। ਤਵ ਭਕ੍ਤਿ ਬਿਨਾ ਭਵ ਭੂਲਿ ਪਰੇ ॥
ਅਬ ਦੀਨ ਦਯਾਲ ਦਯਾ ਕਰਿਐ। ਮਤਿ ਮੋਰਿ ਬਿਭੇਦਕਰੀ ਹਰਿਐ ॥
ਜੇਹਿ ਤੇ ਬਿਪਰੀਤ ਕ੍ਰਿਯਾ ਕਰਿਐ। ਦੁਖ ਸੋ ਸੁਖ ਮਾਨਿ ਸੁਖੀ ਚਰਿਐ ॥
ਖਲ ਖਣ੍ਡਨ ਮਣ੍ਡਨ ਰਮ੍ਯ ਛਮਾ। ਪਦ ਪਙ੍ਕਜ ਸੇਵਿਤ ਸਮ੍ਭੁ ਉਮਾ ॥
ਨਪ ਨਾਯਕ ਦੇ ਬਰਦਾਨਮਿਦਂ। ਚਰਨਾਮ੍ਬੁਜ ਪ੍ਰੇਮ ਸਦਾ ਸੁਭਦਂ ॥

ਦੋ. ਬਿਨਯ ਕੀਨ੍ਹਿ ਚਤੁਰਾਨਨ ਪ੍ਰੇਮ ਪੁਲਕ ਅਤਿ ਗਾਤ।
ਸੋਭਾਸਿਨ੍ਧੁ ਬਿਲੋਕਤ ਲੋਚਨ ਨਹੀਂ ਅਘਾਤ ॥ ੧੧੧ ॥

ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਦਸਰਥ ਤਹਁ ਆਏ। ਤਨਯ ਬਿਲੋਕਿ ਨਯਨ ਜਲ ਛਾਏ ॥
ਅਨੁਜ ਸਹਿਤ ਪ੍ਰਭੁ ਬਨ੍ਦਨ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਆਸਿਰਬਾਦ ਪਿਤਾਁ ਤਬ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਤਾਤ ਸਕਲ ਤਵ ਪੁਨ੍ਯ ਪ੍ਰਭਾਊ। ਜੀਤ੍ਯੋਂ ਅਜਯ ਨਿਸਾਚਰ ਰਾਊ ॥
ਸੁਨਿ ਸੁਤ ਬਚਨ ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਤਿ ਬਾਢ़ੀ। ਨਯਨ ਸਲਿਲ ਰੋਮਾਵਲਿ ਠਾਢ़ੀ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਪ੍ਰਥਮ ਪ੍ਰੇਮ ਅਨੁਮਾਨਾ। ਚਿਤਇ ਪਿਤਹਿ ਦੀਨ੍ਹੇਉ ਦਢ़ ਗ੍ਯਾਨਾ ॥
ਤਾਤੇ ਉਮਾ ਮੋਚ੍ਛ ਨਹਿਂ ਪਾਯੋ। ਦਸਰਥ ਭੇਦ ਭਗਤਿ ਮਨ ਲਾਯੋ ॥
ਸਗੁਨੋਪਾਸਕ ਮੋਚ੍ਛ ਨ ਲੇਹੀਂ। ਤਿਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਰਾਮ ਭਗਤਿ ਨਿਜ ਦੇਹੀਂ ॥
ਬਾਰ ਬਾਰ ਕਰਿ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਪ੍ਰਨਾਮਾ। ਦਸਰਥ ਹਰਸ਼ਿ ਗਏ ਸੁਰਧਾਮਾ ॥

ਦੋ. ਅਨੁਜ ਜਾਨਕੀ ਸਹਿਤ ਪ੍ਰਭੁ ਕੁਸਲ ਕੋਸਲਾਧੀਸ।
ਸੋਭਾ ਦੇਖਿ ਹਰਸ਼ਿ ਮਨ ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰ ਸੁਰ ਈਸ ॥ ੧੧੨ ॥

ਛਂ. ਜਯ ਰਾਮ ਸੋਭਾ ਧਾਮ। ਦਾਯਕ ਪ੍ਰਨਤ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮ ॥
ਧਤ ਤ੍ਰੋਨ ਬਰ ਸਰ ਚਾਪ। ਭੁਜਦਣ੍ਡ ਪ੍ਰਬਲ ਪ੍ਰਤਾਪ ॥ ੧ ॥

ਜਯ ਦੂਸ਼ਨਾਰਿ ਖਰਾਰਿ। ਮਰ੍ਦਨ ਨਿਸਾਚਰ ਧਾਰਿ ॥
ਯਹ ਦੁਸ਼੍ਟ ਮਾਰੇਉ ਨਾਥ। ਭਏ ਦੇਵ ਸਕਲ ਸਨਾਥ ॥ ੨ ॥

ਜਯ ਹਰਨ ਧਰਨੀ ਭਾਰ। ਮਹਿਮਾ ਉਦਾਰ ਅਪਾਰ ॥
ਜਯ ਰਾਵਨਾਰਿ ਕਪਾਲ। ਕਿਏ ਜਾਤੁਧਾਨ ਬਿਹਾਲ ॥ ੩ ॥

ਲਙ੍ਕੇਸ ਅਤਿ ਬਲ ਗਰ੍ਬ। ਕਿਏ ਬਸ੍ਯ ਸੁਰ ਗਨ੍ਧਰ੍ਬ ॥
ਮੁਨਿ ਸਿਦ੍ਧ ਨਰ ਖਗ ਨਾਗ। ਹਠਿ ਪਨ੍ਥ ਸਬ ਕੇਂ ਲਾਗ ॥ ੪ ॥

ਪਰਦ੍ਰੋਹ ਰਤ ਅਤਿ ਦੁਸ਼੍ਟ। ਪਾਯੋ ਸੋ ਫਲੁ ਪਾਪਿਸ਼੍ਟ ॥
ਅਬ ਸੁਨਹੁ ਦੀਨ ਦਯਾਲ। ਰਾਜੀਵ ਨਯਨ ਬਿਸਾਲ ॥ ੫ ॥

ਮੋਹਿ ਰਹਾ ਅਤਿ ਅਭਿਮਾਨ। ਨਹਿਂ ਕੋਉ ਮੋਹਿ ਸਮਾਨ ॥
ਅਬ ਦੇਖਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਕਞ੍ਜ। ਗਤ ਮਾਨ ਪ੍ਰਦ ਦੁਖ ਪੁਞ੍ਜ ॥ ੬ ॥

ਕੋਉ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਨਿਰ੍ਗੁਨ ਧ੍ਯਾਵ। ਅਬ੍ਯਕ੍ਤ ਜੇਹਿ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਗਾਵ ॥
ਮੋਹਿ ਭਾਵ ਕੋਸਲ ਭੂਪ। ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ਸਗੁਨ ਸਰੂਪ ॥ ੭ ॥

ਬੈਦੇਹਿ ਅਨੁਜ ਸਮੇਤ। ਮਮ ਹਦਯਁ ਕਰਹੁ ਨਿਕੇਤ ॥
ਮੋਹਿ ਜਾਨਿਏ ਨਿਜ ਦਾਸ। ਦੇ ਭਕ੍ਤਿ ਰਮਾਨਿਵਾਸ ॥ ੮ ॥

ਦੇ ਭਕ੍ਤਿ ਰਮਾਨਿਵਾਸ ਤ੍ਰਾਸ ਹਰਨ ਸਰਨ ਸੁਖਦਾਯਕਂ।
ਸੁਖ ਧਾਮ ਰਾਮ ਨਮਾਮਿ ਕਾਮ ਅਨੇਕ ਛਬਿ ਰਘੁਨਾਯਕਂ ॥
ਸੁਰ ਬਨ੍ਦ ਰਞ੍ਜਨ ਦ੍ਵਨ੍ਦ ਭਞ੍ਜਨ ਮਨੁਜ ਤਨੁ ਅਤੁਲਿਤਬਲਂ।
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿ ਸਙ੍ਕਰ ਸੇਬ੍ਯ ਰਾਮ ਨਮਾਮਿ ਕਰੁਨਾ ਕੋਮਲਂ ॥

ਦੋ. ਅਬ ਕਰਿ ਕਪਾ ਬਿਲੋਕਿ ਮੋਹਿ ਆਯਸੁ ਦੇਹੁ ਕਪਾਲ।
ਕਾਹ ਕਰੌਂ ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਿਯ ਬਚਨ ਬੋਲੇ ਦੀਨਦਯਾਲ ॥ ੧੧੩ ॥

ਸੁਨੁ ਸੁਰਪਤਿ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਹਮਾਰੇ। ਪਰੇ ਭੂਮਿ ਨਿਸਚਰਨ੍ਹਿ ਜੇ ਮਾਰੇ ॥
ਮਮ ਹਿਤ ਲਾਗਿ ਤਜੇ ਇਨ੍ਹ ਪ੍ਰਾਨਾ। ਸਕਲ ਜਿਆਉ ਸੁਰੇਸ ਸੁਜਾਨਾ ॥
ਸੁਨੁ ਖਗੇਸ ਪ੍ਰਭੁ ਕੈ ਯਹ ਬਾਨੀ। ਅਤਿ ਅਗਾਧ ਜਾਨਹਿਂ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਸਕ ਤ੍ਰਿਭੁਅਨ ਮਾਰਿ ਜਿਆਈ। ਕੇਵਲ ਸਕ੍ਰਹਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਬਡ़ਾਈ ॥
ਸੁਧਾ ਬਰਸ਼ਿ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਜਿਆਏ। ਹਰਸ਼ਿ ਉਠੇ ਸਬ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਆਏ ॥
ਸੁਧਾਬਸ਼੍ਟਿ ਭੈ ਦੁਹੁ ਦਲ ਊਪਰ। ਜਿਏ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਨਹਿਂ ਰਜਨੀਚਰ ॥
ਰਾਮਾਕਾਰ ਭਏ ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਮਨ। ਮੁਕ੍ਤ ਭਏ ਛੂਟੇ ਭਵ ਬਨ੍ਧਨ ॥
ਸੁਰ ਅਂਸਿਕ ਸਬ ਕਪਿ ਅਰੁ ਰੀਛਾ। ਜਿਏ ਸਕਲ ਰਘੁਪਤਿ ਕੀਂ ਈਛਾ ॥
ਰਾਮ ਸਰਿਸ ਕੋ ਦੀਨ ਹਿਤਕਾਰੀ। ਕੀਨ੍ਹੇ ਮੁਕੁਤ ਨਿਸਾਚਰ ਝਾਰੀ ॥
ਖਲ ਮਲ ਧਾਮ ਕਾਮ ਰਤ ਰਾਵਨ। ਗਤਿ ਪਾਈ ਜੋ ਮੁਨਿਬਰ ਪਾਵ ਨ ॥

ਦੋ. ਸੁਮਨ ਬਰਸ਼ਿ ਸਬ ਸੁਰ ਚਲੇ ਚਢ़ਿ ਚਢ़ਿ ਰੁਚਿਰ ਬਿਮਾਨ।
ਦੇਖਿ ਸੁਅਵਸਰੁ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਆਯਉ ਸਮ੍ਭੁ ਸੁਜਾਨ ॥ ੧੧੪(ਕ) ॥

ਪਰਮ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਰ ਜੋਰਿ ਜੁਗ ਨਲਿਨ ਨਯਨ ਭਰਿ ਬਾਰਿ।
ਪੁਲਕਿਤ ਤਨ ਗਦਗਦ ਗਿਰਾਁ ਬਿਨਯ ਕਰਤ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾਰਿ ॥ ੧੧੪(ਖ) ॥

ਛਂ. ਮਾਮਭਿਰਕ੍ਸ਼ਯ ਰਘੁਕੁਲ ਨਾਯਕ। ਧਤ ਬਰ ਚਾਪ ਰੁਚਿਰ ਕਰ ਸਾਯਕ ॥
ਮੋਹ ਮਹਾ ਘਨ ਪਟਲ ਪ੍ਰਭਞ੍ਜਨ। ਸਂਸਯ ਬਿਪਿਨ ਅਨਲ ਸੁਰ ਰਞ੍ਜਨ ॥ ੧ ॥

ਅਗੁਨ ਸਗੁਨ ਗੁਨ ਮਨ੍ਦਿਰ ਸੁਨ੍ਦਰ। ਭ੍ਰਮ ਤਮ ਪ੍ਰਬਲ ਪ੍ਰਤਾਪ ਦਿਵਾਕਰ ॥
ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਮਦ ਗਜ ਪਞ੍ਚਾਨਨ। ਬਸਹੁ ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਜਨ ਮਨ ਕਾਨਨ ॥ ੨ ॥

ਬਿਸ਼ਯ ਮਨੋਰਥ ਪੁਞ੍ਜ ਕਞ੍ਜ ਬਨ। ਪ੍ਰਬਲ ਤੁਸ਼ਾਰ ਉਦਾਰ ਪਾਰ ਮਨ ॥
ਭਵ ਬਾਰਿਧਿ ਮਨ੍ਦਰ ਪਰਮਂ ਦਰ। ਬਾਰਯ ਤਾਰਯ ਸਂਸਤਿ ਦੁਸ੍ਤਰ ॥ ੩ ॥

ਸ੍ਯਾਮ ਗਾਤ ਰਾਜੀਵ ਬਿਲੋਚਨ। ਦੀਨ ਬਨ੍ਧੁ ਪ੍ਰਨਤਾਰਤਿ ਮੋਚਨ ॥
ਅਨੁਜ ਜਾਨਕੀ ਸਹਿਤ ਨਿਰਨ੍ਤਰ। ਬਸਹੁ ਰਾਮ ਨਪ ਮਮ ਉਰ ਅਨ੍ਤਰ ॥ ੪ ॥

ਮੁਨਿ ਰਞ੍ਜਨ ਮਹਿ ਮਣ੍ਡਲ ਮਣ੍ਡਨ। ਤੁਲਸਿਦਾਸ ਪ੍ਰਭੁ ਤ੍ਰਾਸ ਬਿਖਣ੍ਡਨ ॥ ੫ ॥

ਦੋ. ਨਾਥ ਜਬਹਿਂ ਕੋਸਲਪੁਰੀਂ ਹੋਇਹਿ ਤਿਲਕ ਤੁਮ੍ਹਾਰ।
ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਮੈਂ ਆਉਬ ਦੇਖਨ ਚਰਿਤ ਉਦਾਰ ॥ ੧੧੫ ॥

ਕਰਿ ਬਿਨਤੀ ਜਬ ਸਮ੍ਭੁ ਸਿਧਾਏ। ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਨਿਕਟ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਆਏ ॥
ਨਾਇ ਚਰਨ ਸਿਰੁ ਕਹ ਮਦੁ ਬਾਨੀ। ਬਿਨਯ ਸੁਨਹੁ ਪ੍ਰਭੁ ਸਾਰਁਗਪਾਨੀ ॥
ਸਕੁਲ ਸਦਲ ਪ੍ਰਭੁ ਰਾਵਨ ਮਾਰ੍ ਯੋ। ਪਾਵਨ ਜਸ ਤ੍ਰਿਭੁਵਨ ਬਿਸ੍ਤਾਰ੍ ਯੋ ॥
ਦੀਨ ਮਲੀਨ ਹੀਨ ਮਤਿ ਜਾਤੀ। ਮੋ ਪਰ ਕਪਾ ਕੀਨ੍ਹਿ ਬਹੁ ਭਾਁਤੀ ॥
ਅਬ ਜਨ ਗਹ ਪੁਨੀਤ ਪ੍ਰਭੁ ਕੀਜੇ। ਮਜ੍ਜਨੁ ਕਰਿਅ ਸਮਰ ਸ਼੍ਰਮ ਛੀਜੇ ॥
ਦੇਖਿ ਕੋਸ ਮਨ੍ਦਿਰ ਸਮ੍ਪਦਾ। ਦੇਹੁ ਕਪਾਲ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਮੁਦਾ ॥
ਸਬ ਬਿਧਿ ਨਾਥ ਮੋਹਿ ਅਪਨਾਇਅ। ਪੁਨਿ ਮੋਹਿ ਸਹਿਤ ਅਵਧਪੁਰ ਜਾਇਅ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਮਦੁ ਦੀਨਦਯਾਲਾ। ਸਜਲ ਭਏ ਦ੍ਵੌ ਨਯਨ ਬਿਸਾਲਾ ॥

ਦੋ. ਤੋਰ ਕੋਸ ਗਹ ਮੋਰ ਸਬ ਸਤ੍ਯ ਬਚਨ ਸੁਨੁ ਭ੍ਰਾਤ।
ਭਰਤ ਦਸਾ ਸੁਮਿਰਤ ਮੋਹਿ ਨਿਮਿਸ਼ ਕਲ੍ਪ ਸਮ ਜਾਤ ॥ ੧੧੬(ਕ) ॥

ਤਾਪਸ ਬੇਸ਼ ਗਾਤ ਕਸ ਜਪਤ ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਮੋਹਿ।
ਦੇਖੌਂ ਬੇਗਿ ਸੋ ਜਤਨੁ ਕਰੁ ਸਖਾ ਨਿਹੋਰਉਁ ਤੋਹਿ ॥ ੧੧੬(ਖ) ॥

ਬੀਤੇਂ ਅਵਧਿ ਜਾਉਁ ਜੌਂ ਜਿਅਤ ਨ ਪਾਵਉਁ ਬੀਰ।
ਸੁਮਿਰਤ ਅਨੁਜ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਪੁਲਕ ਸਰੀਰ ॥ ੧੧੬(ਗ) ॥

ਕਰੇਹੁ ਕਲ੍ਪ ਭਰਿ ਰਾਜੁ ਤੁਮ੍ਹ ਮੋਹਿ ਸੁਮਿਰੇਹੁ ਮਨ ਮਾਹਿਂ।
ਪੁਨਿ ਮਮ ਧਾਮ ਪਾਇਹਹੁ ਜਹਾਁ ਸਨ੍ਤ ਸਬ ਜਾਹਿਂ ॥ ੧੧੬(ਘ) ॥

ਸੁਨਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਬਚਨ ਰਾਮ ਕੇ। ਹਰਸ਼ਿ ਗਹੇ ਪਦ ਕਪਾਧਾਮ ਕੇ ॥
ਬਾਨਰ ਭਾਲੁ ਸਕਲ ਹਰਸ਼ਾਨੇ। ਗਹਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਗੁਨ ਬਿਮਲ ਬਖਾਨੇ ॥
ਬਹੁਰਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਭਵਨ ਸਿਧਾਯੋ। ਮਨਿ ਗਨ ਬਸਨ ਬਿਮਾਨ ਭਰਾਯੋ ॥
ਲੈ ਪੁਸ਼੍ਪਕ ਪ੍ਰਭੁ ਆਗੇਂ ਰਾਖਾ। ਹਁਸਿ ਕਰਿ ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਤਬ ਭਾਸ਼ਾ ॥
ਚਢ़ਿ ਬਿਮਾਨ ਸੁਨੁ ਸਖਾ ਬਿਭੀਸ਼ਨ। ਗਗਨ ਜਾਇ ਬਰਸ਼ਹੁ ਪਟ ਭੂਸ਼ਨ ॥
ਨਭ ਪਰ ਜਾਇ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਤਬਹੀ। ਬਰਸ਼ਿ ਦਿਏ ਮਨਿ ਅਮ੍ਬਰ ਸਬਹੀ ॥
ਜੋਇ ਜੋਇ ਮਨ ਭਾਵਇ ਸੋਇ ਲੇਹੀਂ। ਮਨਿ ਮੁਖ ਮੇਲਿ ਡਾਰਿ ਕਪਿ ਦੇਹੀਂ ॥
ਹਁਸੇ ਰਾਮੁ ਸ਼੍ਰੀ ਅਨੁਜ ਸਮੇਤਾ। ਪਰਮ ਕੌਤੁਕੀ ਕਪਾ ਨਿਕੇਤਾ ॥

ਦੋ. ਮੁਨਿ ਜੇਹਿ ਧ੍ਯਾਨ ਨ ਪਾਵਹਿਂ ਨੇਤਿ ਨੇਤਿ ਕਹ ਬੇਦ।
ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਸੋਇ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸਨ ਕਰਤ ਅਨੇਕ ਬਿਨੋਦ ॥ ੧੧੭(ਕ) ॥

ਉਮਾ ਜੋਗ ਜਪ ਦਾਨ ਤਪ ਨਾਨਾ ਮਖ ਬ੍ਰਤ ਨੇਮ।
ਰਾਮ ਕਪਾ ਨਹਿ ਕਰਹਿਂ ਤਸਿ ਜਸਿ ਨਿਸ਼੍ਕੇਵਲ ਪ੍ਰੇਮ ॥ ੧੧੭(ਖ) ॥

ਭਾਲੁ ਕਪਿਨ੍ਹ ਪਟ ਭੂਸ਼ਨ ਪਾਏ। ਪਹਿਰਿ ਪਹਿਰਿ ਰਘੁਪਤਿ ਪਹਿਂ ਆਏ ॥
ਨਾਨਾ ਜਿਨਸ ਦੇਖਿ ਸਬ ਕੀਸਾ। ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਹਁਸਤ ਕੋਸਲਾਧੀਸਾ ॥
ਚਿਤਇ ਸਬਨ੍ਹਿ ਪਰ ਕੀਨ੍ਹਿ ਦਾਯਾ। ਬੋਲੇ ਮਦੁਲ ਬਚਨ ਰਘੁਰਾਯਾ ॥
ਤੁਮ੍ਹਰੇਂ ਬਲ ਮੈਂ ਰਾਵਨੁ ਮਾਰ੍ ਯੋ। ਤਿਲਕ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਕਹਁ ਪੁਨਿ ਸਾਰ੍ ਯੋ ॥
ਨਿਜ ਨਿਜ ਗਹ ਅਬ ਤੁਮ੍ਹ ਸਬ ਜਾਹੂ। ਸੁਮਿਰੇਹੁ ਮੋਹਿ ਡਰਪਹੁ ਜਨਿ ਕਾਹੂ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਪ੍ਰੇਮਾਕੁਲ ਬਾਨਰ। ਜੋਰਿ ਪਾਨਿ ਬੋਲੇ ਸਬ ਸਾਦਰ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਜੋਇ ਕਹਹੁ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਸਬ ਸੋਹਾ। ਹਮਰੇ ਹੋਤ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਮੋਹਾ ॥
ਦੀਨ ਜਾਨਿ ਕਪਿ ਕਿਏ ਸਨਾਥਾ। ਤੁਮ੍ਹ ਤ੍ਰੇਲੋਕ ਈਸ ਰਘੁਨਾਥਾ ॥
ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਚਨ ਲਾਜ ਹਮ ਮਰਹੀਂ। ਮਸਕ ਕਹੂਁ ਖਗਪਤਿ ਹਿਤ ਕਰਹੀਂ ॥
ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਰੁਖ ਬਾਨਰ ਰੀਛਾ। ਪ੍ਰੇਮ ਮਗਨ ਨਹਿਂ ਗਹ ਕੈ ਈਛਾ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਸਬ ਰਾਮ ਰੂਪ ਉਰ ਰਾਖਿ।
ਹਰਸ਼ ਬਿਸ਼ਾਦ ਸਹਿਤ ਚਲੇ ਬਿਨਯ ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਿ ਭਾਸ਼ਿ ॥ ੧੧੮(ਕ) ॥

ਕਪਿਪਤਿ ਨੀਲ ਰੀਛਪਤਿ ਅਙ੍ਗਦ ਨਲ ਹਨੁਮਾਨ।
ਸਹਿਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਅਪਰ ਜੇ ਜੂਥਪ ਕਪਿ ਬਲਵਾਨ ॥ ੧੧੮(ਖ) ॥

ਦੋ. ਕਹਿ ਨ ਸਕਹਿਂ ਕਛੁ ਪ੍ਰੇਮ ਬਸ ਭਰਿ ਭਰਿ ਲੋਚਨ ਬਾਰਿ।
ਸਨ੍ਮੁਖ ਚਿਤਵਹਿਂ ਰਾਮ ਤਨ ਨਯਨ ਨਿਮੇਸ਼ ਨਿਵਾਰਿ ॥ ੧੧੮(ਗ) ॥

ऽ
ਅਤਿਸਯ ਪ੍ਰੀਤਿ ਦੇਖ ਰਘੁਰਾਈ। ਲਿਨ੍ਹੇ ਸਕਲ ਬਿਮਾਨ ਚਢ़ਾਈ ॥
ਮਨ ਮਹੁਁ ਬਿਪ੍ਰ ਚਰਨ ਸਿਰੁ ਨਾਯੋ। ਉਤ੍ਤਰ ਦਿਸਿਹਿ ਬਿਮਾਨ ਚਲਾਯੋ ॥
ਚਲਤ ਬਿਮਾਨ ਕੋਲਾਹਲ ਹੋਈ। ਜਯ ਰਘੁਬੀਰ ਕਹਇ ਸਬੁ ਕੋਈ ॥
ਸਿਂਹਾਸਨ ਅਤਿ ਉਚ੍ਚ ਮਨੋਹਰ। ਸ਼੍ਰੀ ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਭੁ ਬੈਠੈ ਤਾ ਪਰ ॥
ਰਾਜਤ ਰਾਮੁ ਸਹਿਤ ਭਾਮਿਨੀ। ਮੇਰੁ ਸਙ੍ਗ ਜਨੁ ਘਨ ਦਾਮਿਨੀ ॥
ਰੁਚਿਰ ਬਿਮਾਨੁ ਚਲੇਉ ਅਤਿ ਆਤੁਰ। ਕੀਨ੍ਹੀ ਸੁਮਨ ਬਸ਼੍ਟਿ ਹਰਸ਼ੇ ਸੁਰ ॥
ਪਰਮ ਸੁਖਦ ਚਲਿ ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਬਯਾਰੀ। ਸਾਗਰ ਸਰ ਸਰਿ ਨਿਰ੍ਮਲ ਬਾਰੀ ॥
ਸਗੁਨ ਹੋਹਿਂ ਸੁਨ੍ਦਰ ਚਹੁਁ ਪਾਸਾ। ਮਨ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਨਿਰ੍ਮਲ ਨਭ ਆਸਾ ॥
ਕਹ ਰਘੁਬੀਰ ਦੇਖੁ ਰਨ ਸੀਤਾ। ਲਛਿਮਨ ਇਹਾਁ ਹਤ੍ਯੋ ਇਁਦ੍ਰਜੀਤਾ ॥
ਹਨੂਮਾਨ ਅਙ੍ਗਦ ਕੇ ਮਾਰੇ। ਰਨ ਮਹਿ ਪਰੇ ਨਿਸਾਚਰ ਭਾਰੇ ॥
ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਰਾਵਨ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ। ਇਹਾਁ ਹਤੇ ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਦੁਖਦਾਈ ॥

ਦੋ. ਇਹਾਁ ਸੇਤੁ ਬਾਁਧ੍ਯੋ ਅਰੁ ਥਾਪੇਉਁ ਸਿਵ ਸੁਖ ਧਾਮ।
ਸੀਤਾ ਸਹਿਤ ਕਪਾਨਿਧਿ ਸਮ੍ਭੁਹਿ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਨਾਮ ॥ ੧੧੯(ਕ) ॥

ਜਹਁ ਜਹਁ ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਬਨ ਕੀਨ੍ਹ ਬਾਸ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮ।
ਸਕਲ ਦੇਖਾਏ ਜਾਨਕਿਹਿ ਕਹੇ ਸਬਨ੍ਹਿ ਕੇ ਨਾਮ ॥ ੧੧੯(ਖ) ॥

ਤੁਰਤ ਬਿਮਾਨ ਤਹਾਁ ਚਲਿ ਆਵਾ। ਦਣ੍ਡਕ ਬਨ ਜਹਁ ਪਰਮ ਸੁਹਾਵਾ ॥
ਕੁਮ੍ਭਜਾਦਿ ਮੁਨਿਨਾਯਕ ਨਾਨਾ। ਗਏ ਰਾਮੁ ਸਬ ਕੇਂ ਅਸ੍ਥਾਨਾ ॥
ਸਕਲ ਰਿਸ਼ਿਨ੍ਹ ਸਨ ਪਾਇ ਅਸੀਸਾ। ਚਿਤ੍ਰਕੂਟ ਆਏ ਜਗਦੀਸਾ ॥
ਤਹਁ ਕਰਿ ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਕੇਰ ਸਨ੍ਤੋਸ਼ਾ। ਚਲਾ ਬਿਮਾਨੁ ਤਹਾਁ ਤੇ ਚੋਖਾ ॥
ਬਹੁਰਿ ਰਾਮ ਜਾਨਕਿਹਿ ਦੇਖਾਈ। ਜਮੁਨਾ ਕਲਿ ਮਲ ਹਰਨਿ ਸੁਹਾਈ ॥
ਪੁਨਿ ਦੇਖੀ ਸੁਰਸਰੀ ਪੁਨੀਤਾ। ਰਾਮ ਕਹਾ ਪ੍ਰਨਾਮ ਕਰੁ ਸੀਤਾ ॥
ਤੀਰਥਪਤਿ ਪੁਨਿ ਦੇਖੁ ਪ੍ਰਯਾਗਾ। ਨਿਰਖਤ ਜਨ੍ਮ ਕੋਟਿ ਅਘ ਭਾਗਾ ॥
ਦੇਖੁ ਪਰਮ ਪਾਵਨਿ ਪੁਨਿ ਬੇਨੀ। ਹਰਨਿ ਸੋਕ ਹਰਿ ਲੋਕ ਨਿਸੇਨੀ ॥
ਪੁਨਿ ਦੇਖੁ ਅਵਧਪੁਰੀ ਅਤਿ ਪਾਵਨਿ। ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਤਾਪ ਭਵ ਰੋਗ ਨਸਾਵਨਿ ॥ ।

ਦੋ. ਸੀਤਾ ਸਹਿਤ ਅਵਧ ਕਹੁਁ ਕੀਨ੍ਹ ਕਪਾਲ ਪ੍ਰਨਾਮ।
ਸਜਲ ਨਯਨ ਤਨ ਪੁਲਕਿਤ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਹਰਸ਼ਿਤ ਰਾਮ ॥ ੧੨੦(ਕ) ॥

ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਆਇ ਤ੍ਰਿਬੇਨੀਂ ਹਰਸ਼ਿਤ ਮਜ੍ਜਨੁ ਕੀਨ੍ਹ।
ਕਪਿਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਬਿਪ੍ਰਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਦਾਨ ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਿ ਦੀਨ੍ਹ ॥ ੧੨੦(ਖ) ॥

ਪ੍ਰਭੁ ਹਨੁਮਨ੍ਤਹਿ ਕਹਾ ਬੁਝਾਈ। ਧਰਿ ਬਟੁ ਰੂਪ ਅਵਧਪੁਰ ਜਾਈ ॥
ਭਰਤਹਿ ਕੁਸਲ ਹਮਾਰਿ ਸੁਨਾਏਹੁ। ਸਮਾਚਾਰ ਲੈ ਤੁਮ੍ਹ ਚਲਿ ਆਏਹੁ ॥
ਤੁਰਤ ਪਵਨਸੁਤ ਗਵਨਤ ਭਯਉ। ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਭਰਦ੍ਵਾਜ ਪਹਿਂ ਗਯਊ ॥
ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਮੁਨਿ ਪੂਜਾ ਕੀਨ੍ਹੀ। ਅਸ੍ਤੁਤੀ ਕਰਿ ਪੁਨਿ ਆਸਿਸ਼ ਦੀਨ੍ਹੀ ॥
ਮੁਨਿ ਪਦ ਬਨ੍ਦਿ ਜੁਗਲ ਕਰ ਜੋਰੀ। ਚਢ़ਿ ਬਿਮਾਨ ਪ੍ਰਭੁ ਚਲੇ ਬਹੋਰੀ ॥
ਇਹਾਁ ਨਿਸ਼ਾਦ ਸੁਨਾ ਪ੍ਰਭੁ ਆਏ। ਨਾਵ ਨਾਵ ਕਹਁ ਲੋਗ ਬੋਲਾਏ ॥
ਸੁਰਸਰਿ ਨਾਘਿ ਜਾਨ ਤਬ ਆਯੋ। ਉਤਰੇਉ ਤਟ ਪ੍ਰਭੁ ਆਯਸੁ ਪਾਯੋ ॥
ਤਬ ਸੀਤਾਁ ਪੂਜੀ ਸੁਰਸਰੀ। ਬਹੁ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪੁਨਿ ਚਰਨਨ੍ਹਿ ਪਰੀ ॥
ਦੀਨ੍ਹਿ ਅਸੀਸ ਹਰਸ਼ਿ ਮਨ ਗਙ੍ਗਾ। ਸੁਨ੍ਦਰਿ ਤਵ ਅਹਿਵਾਤ ਅਭਙ੍ਗਾ ॥
ਸੁਨਤ ਗੁਹਾ ਧਾਯਉ ਪ੍ਰੇਮਾਕੁਲ। ਆਯਉ ਨਿਕਟ ਪਰਮ ਸੁਖ ਸਙ੍ਕੁਲ ॥
ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਸਹਿਤ ਬਿਲੋਕਿ ਬੈਦੇਹੀ। ਪਰੇਉ ਅਵਨਿ ਤਨ ਸੁਧਿ ਨਹਿਂ ਤੇਹੀ ॥
ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਰਮ ਬਿਲੋਕਿ ਰਘੁਰਾਈ। ਹਰਸ਼ਿ ਉਠਾਇ ਲਿਯੋ ਉਰ ਲਾਈ ॥

ਛਂ. ਲਿਯੋ ਹਦਯਁ ਲਾਇ ਕਪਾ ਨਿਧਾਨ ਸੁਜਾਨ ਰਾਯਁ ਰਮਾਪਤੀ।
ਬੈਠਾਰਿ ਪਰਮ ਸਮੀਪ ਬੂਝੀ ਕੁਸਲ ਸੋ ਕਰ ਬੀਨਤੀ।
ਅਬ ਕੁਸਲ ਪਦ ਪਙ੍ਕਜ ਬਿਲੋਕਿ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਸਙ੍ਕਰ ਸੇਬ੍ਯ ਜੇ।
ਸੁਖ ਧਾਮ ਪੂਰਨਕਾਮ ਰਾਮ ਨਮਾਮਿ ਰਾਮ ਨਮਾਮਿ ਤੇ ॥ ੧ ॥

ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਅਧਮ ਨਿਸ਼ਾਦ ਸੋ ਹਰਿ ਭਰਤ ਜ੍ਯੋਂ ਉਰ ਲਾਇਯੋ।
ਮਤਿਮਨ੍ਦ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਮੋਹ ਬਸ ਬਿਸਰਾਇਯੋ ॥
ਯਹ ਰਾਵਨਾਰਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਾਵਨ ਰਾਮ ਪਦ ਰਤਿਪ੍ਰਦ ਸਦਾ।
ਕਾਮਾਦਿਹਰ ਬਿਗ੍ਯਾਨਕਰ ਸੁਰ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨਿ ਗਾਵਹਿਂ ਮੁਦਾ ॥ ੨ ॥

ਦੋ. ਸਮਰ ਬਿਜਯ ਰਘੁਬੀਰ ਕੇ ਚਰਿਤ ਜੇ ਸੁਨਹਿਂ ਸੁਜਾਨ।
ਬਿਜਯ ਬਿਬੇਕ ਬਿਭੂਤਿ ਨਿਤ ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਦੇਹਿਂ ਭਗਵਾਨ ॥ ੧੨੧(ਕ) ॥

ਯਹ ਕਲਿਕਾਲ ਮਲਾਯਤਨ ਮਨ ਕਰਿ ਦੇਖੁ ਬਿਚਾਰ।
ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਨਾਥ ਨਾਮ ਤਜਿ ਨਾਹਿਨ ਆਨ ਅਧਾਰ ॥ ੧੨੧(ਖ) ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਸਤ੍ਤਾਈਸਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
——————-
ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀਮਦ੍ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸੇ ਸਕਲਕਲਿਕਲੁਸ਼ਵਿਧ੍ਵਂਸਨੇ
ਸ਼ਸ਼੍ਠਃ ਸੋਪਾਨਃ ਸਮਾਪ੍ਤਃ।
(ਲਙ੍ਕਾਕਾਣ੍ਡ ਸਮਾਪ੍ਤ)

ਲਙ੍ਕਾਕਾਣ੍ਡ | Lanka Kand in Gurmukhi