ਰਾਮਚਰਿਤ ਮਾਨਸ ਬਾਲਕਾਣ੍ਡ | BalKand in Gurumukhi

॥ ਸ਼੍ਰੀ ਗਣੇਸ਼ਾਯ ਨਮਃ ॥
ਸ਼੍ਰੀਜਾਨਕੀਵਲ੍ਲਭੋ ਵਿਜਯਤੇ
ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਚਰਿਤ ਮਾਨਸ
ਪ੍ਰਥਮ ਸੋਪਾਨ
(ਬਾਲਕਾਣ੍ਡ)

ਸ਼੍ਲੋਕ
ਵਰ੍ਣਾਨਾਮਰ੍ਥਸਙ੍ਘਾਨਾਂ ਰਸਾਨਾਂ ਛਨ੍ਦਸਾਮਪਿ।
ਮਙ੍ਗਲਾਨਾਂ ਚ ਕਰ੍ਤ੍ਤਾਰੌ ਵਨ੍ਦੇ ਵਾਣੀਵਿਨਾਯਕੌ ॥ ੧ ॥

ਭਵਾਨੀਸ਼ਙ੍ਕਰੌ ਵਨ੍ਦੇ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਵਿਸ਼੍ਵਾਸਰੂਪਿਣੌ।
ਯਾਭ੍ਯਾਂ ਵਿਨਾ ਨ ਪਸ਼੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਾਃਸ੍ਵਾਨ੍ਤਃਸ੍ਥਮੀਸ਼੍ਵਰਮ੍ ॥ ੨ ॥

ਵਨ੍ਦੇ ਬੋਧਮਯਂ ਨਿਤ੍ਯਂ ਗੁਰੁਂ ਸ਼ਙ੍ਕਰਰੂਪਿਣਮ੍।
ਯਮਾਸ਼੍ਰਿਤੋ ਹਿ ਵਕ੍ਰੋऽਪਿ ਚਨ੍ਦ੍ਰਃ ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ ਵਨ੍ਦ੍ਯਤੇ ॥ ੩ ॥

ਸੀਤਾਰਾਮਗੁਣਗ੍ਰਾਮਪੁਣ੍ਯਾਰਣ੍ਯਵਿਹਾਰਿਣੌ।
ਵਨ੍ਦੇ ਵਿਸ਼ੁਦ੍ਧਵਿਜ੍ਞਾਨੌ ਕਬੀਸ਼੍ਵਰਕਪੀਸ਼੍ਵਰੌ ॥ ੪ ॥

ਉਦ੍ਭਵਸ੍ਥਿਤਿਸਂਹਾਰਕਾਰਿਣੀਂ ਕ੍ਲੇਸ਼ਹਾਰਿਣੀਮ੍।
ਸਰ੍ਵਸ਼੍ਰੇਯਸ੍ਕਰੀਂ ਸੀਤਾਂ ਨਤੋऽਹਂ ਰਾਮਵਲ੍ਲਭਾਮ੍ ॥ ੫ ॥

ਯਨ੍ਮਾਯਾਵਸ਼ਵਰ੍ਤਿਂ ਵਿਸ਼੍ਵਮਖਿਲਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿਦੇਵਾਸੁਰਾ
ਯਤ੍ਸਤ੍ਵਾਦਮਸ਼ੈਵ ਭਾਤਿ ਸਕਲਂ ਰਜ੍ਜੌ ਯਥਾਹੇਰ੍ਭ੍ਰਮਃ।
ਯਤ੍ਪਾਦਪ੍ਲਵਮੇਕਮੇਵ ਹਿ ਭਵਾਮ੍ਭੋਧੇਸ੍ਤਿਤੀਰ੍ਸ਼ਾਵਤਾਂ
ਵਨ੍ਦੇऽਹਂ ਤਮਸ਼ੇਸ਼ਕਾਰਣਪਰਂ ਰਾਮਾਖ੍ਯਮੀਸ਼ਂ ਹਰਿਮ੍ ॥ ੬ ॥

ਨਾਨਾਪੁਰਾਣਨਿਗਮਾਗਮਸਮ੍ਮਤਂ ਯਦ੍
ਰਾਮਾਯਣੇ ਨਿਗਦਿਤਂ ਕ੍ਵਚਿਦਨ੍ਯਤੋऽਪਿ।
ਸ੍ਵਾਨ੍ਤਃਸੁਖਾਯ ਤੁਲਸੀ ਰਘੁਨਾਥਗਾਥਾ-
ਭਾਸ਼ਾਨਿਬਨ੍ਧਮਤਿਮਞ੍ਜੁਲਮਾਤਨੋਤਿ ॥ ੭ ॥

ਸੋ. ਜੋ ਸੁਮਿਰਤ ਸਿਧਿ ਹੋਇ ਗਨ ਨਾਯਕ ਕਰਿਬਰ ਬਦਨ।
ਕਰਉ ਅਨੁਗ੍ਰਹ ਸੋਇ ਬੁਦ੍ਧਿ ਰਾਸਿ ਸੁਭ ਗੁਨ ਸਦਨ ॥ ੧ ॥

ਮੂਕ ਹੋਇ ਬਾਚਾਲ ਪਙ੍ਗੁ ਚਢਇ ਗਿਰਿਬਰ ਗਹਨ।
ਜਾਸੁ ਕਪਾਁ ਸੋ ਦਯਾਲ ਦ੍ਰਵਉ ਸਕਲ ਕਲਿ ਮਲ ਦਹਨ ॥ ੨ ॥

ਨੀਲ ਸਰੋਰੁਹ ਸ੍ਯਾਮ ਤਰੁਨ ਅਰੁਨ ਬਾਰਿਜ ਨਯਨ।
ਕਰਉ ਸੋ ਮਮ ਉਰ ਧਾਮ ਸਦਾ ਛੀਰਸਾਗਰ ਸਯਨ ॥ ੩ ॥

ਕੁਨ੍ਦ ਇਨ੍ਦੁ ਸਮ ਦੇਹ ਉਮਾ ਰਮਨ ਕਰੁਨਾ ਅਯਨ।
ਜਾਹਿ ਦੀਨ ਪਰ ਨੇਹ ਕਰਉ ਕਪਾ ਮਰ੍ਦਨ ਮਯਨ ॥ ੪ ॥

ਬਨ੍ਦਉ ਗੁਰੁ ਪਦ ਕਞ੍ਜ ਕਪਾ ਸਿਨ੍ਧੁ ਨਰਰੂਪ ਹਰਿ।
ਮਹਾਮੋਹ ਤਮ ਪੁਞ੍ਜ ਜਾਸੁ ਬਚਨ ਰਬਿ ਕਰ ਨਿਕਰ ॥ ੫ ॥

ਬਨ੍ਦਉ ਗੁਰੁ ਪਦ ਪਦੁਮ ਪਰਾਗਾ। ਸੁਰੁਚਿ ਸੁਬਾਸ ਸਰਸ ਅਨੁਰਾਗਾ ॥
ਅਮਿਯ ਮੂਰਿਮਯ ਚੂਰਨ ਚਾਰੂ। ਸਮਨ ਸਕਲ ਭਵ ਰੁਜ ਪਰਿਵਾਰੂ ॥
ਸੁਕਤਿ ਸਮ੍ਭੁ ਤਨ ਬਿਮਲ ਬਿਭੂਤੀ। ਮਞ੍ਜੁਲ ਮਙ੍ਗਲ ਮੋਦ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ॥
ਜਨ ਮਨ ਮਞ੍ਜੁ ਮੁਕੁਰ ਮਲ ਹਰਨੀ। ਕਿਏਁ ਤਿਲਕ ਗੁਨ ਗਨ ਬਸ ਕਰਨੀ ॥
ਸ਼੍ਰੀਗੁਰ ਪਦ ਨਖ ਮਨਿ ਗਨ ਜੋਤੀ। ਸੁਮਿਰਤ ਦਿਬ੍ਯ ਦ੍ਰਸ਼੍ਟਿ ਹਿਯਁ ਹੋਤੀ ॥
ਦਲਨ ਮੋਹ ਤਮ ਸੋ ਸਪ੍ਰਕਾਸੂ। ਬਡ़ੇ ਭਾਗ ਉਰ ਆਵਇ ਜਾਸੂ ॥
ਉਘਰਹਿਂ ਬਿਮਲ ਬਿਲੋਚਨ ਹੀ ਕੇ। ਮਿਟਹਿਂ ਦੋਸ਼ ਦੁਖ ਭਵ ਰਜਨੀ ਕੇ ॥
ਸੂਝਹਿਂ ਰਾਮ ਚਰਿਤ ਮਨਿ ਮਾਨਿਕ। ਗੁਪੁਤ ਪ੍ਰਗਟ ਜਹਁ ਜੋ ਜੇਹਿ ਖਾਨਿਕ ॥

ਦੋ. ਜਥਾ ਸੁਅਞ੍ਜਨ ਅਞ੍ਜਿ ਦਗ ਸਾਧਕ ਸਿਦ੍ਧ ਸੁਜਾਨ।
ਕੌਤੁਕ ਦੇਖਤ ਸੈਲ ਬਨ ਭੂਤਲ ਭੂਰਿ ਨਿਧਾਨ ॥ ੧ ॥

ਗੁਰੁ ਪਦ ਰਜ ਮਦੁ ਮਞ੍ਜੁਲ ਅਞ੍ਜਨ। ਨਯਨ ਅਮਿਅ ਦਗ ਦੋਸ਼ ਬਿਭਞ੍ਜਨ ॥
ਤੇਹਿਂ ਕਰਿ ਬਿਮਲ ਬਿਬੇਕ ਬਿਲੋਚਨ। ਬਰਨਉਁ ਰਾਮ ਚਰਿਤ ਭਵ ਮੋਚਨ ॥
ਬਨ੍ਦਉਁ ਪ੍ਰਥਮ ਮਹੀਸੁਰ ਚਰਨਾ। ਮੋਹ ਜਨਿਤ ਸਂਸਯ ਸਬ ਹਰਨਾ ॥
ਸੁਜਨ ਸਮਾਜ ਸਕਲ ਗੁਨ ਖਾਨੀ। ਕਰਉਁ ਪ੍ਰਨਾਮ ਸਪ੍ਰੇਮ ਸੁਬਾਨੀ ॥
ਸਾਧੁ ਚਰਿਤ ਸੁਭ ਚਰਿਤ ਕਪਾਸੂ। ਨਿਰਸ ਬਿਸਦ ਗੁਨਮਯ ਫਲ ਜਾਸੂ ॥
ਜੋ ਸਹਿ ਦੁਖ ਪਰਛਿਦ੍ਰ ਦੁਰਾਵਾ। ਬਨ੍ਦਨੀਯ ਜੇਹਿਂ ਜਗ ਜਸ ਪਾਵਾ ॥
ਮੁਦ ਮਙ੍ਗਲਮਯ ਸਨ੍ਤ ਸਮਾਜੂ। ਜੋ ਜਗ ਜਙ੍ਗਮ ਤੀਰਥਰਾਜੂ ॥
ਰਾਮ ਭਕ੍ਤਿ ਜਹਁ ਸੁਰਸਰਿ ਧਾਰਾ। ਸਰਸਇ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਬਿਚਾਰ ਪ੍ਰਚਾਰਾ ॥
ਬਿਧਿ ਨਿਸ਼ੇਧਮਯ ਕਲਿ ਮਲ ਹਰਨੀ। ਕਰਮ ਕਥਾ ਰਬਿਨਨ੍ਦਨਿ ਬਰਨੀ ॥
ਹਰਿ ਹਰ ਕਥਾ ਬਿਰਾਜਤਿ ਬੇਨੀ। ਸੁਨਤ ਸਕਲ ਮੁਦ ਮਙ੍ਗਲ ਦੇਨੀ ॥
ਬਟੁ ਬਿਸ੍ਵਾਸ ਅਚਲ ਨਿਜ ਧਰਮਾ। ਤੀਰਥਰਾਜ ਸਮਾਜ ਸੁਕਰਮਾ ॥
ਸਬਹਿਂ ਸੁਲਭ ਸਬ ਦਿਨ ਸਬ ਦੇਸਾ। ਸੇਵਤ ਸਾਦਰ ਸਮਨ ਕਲੇਸਾ ॥
ਅਕਥ ਅਲੌਕਿਕ ਤੀਰਥਰਾਊ। ਦੇਇ ਸਦ੍ਯ ਫਲ ਪ੍ਰਗਟ ਪ੍ਰਭਾਊ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਿ ਸਮੁਝਹਿਂ ਜਨ ਮੁਦਿਤ ਮਨ ਮਜ੍ਜਹਿਂ ਅਤਿ ਅਨੁਰਾਗ।
ਲਹਹਿਂ ਚਾਰਿ ਫਲ ਅਛਤ ਤਨੁ ਸਾਧੁ ਸਮਾਜ ਪ੍ਰਯਾਗ ॥ ੨ ॥

ਮਜ੍ਜਨ ਫਲ ਪੇਖਿਅ ਤਤਕਾਲਾ। ਕਾਕ ਹੋਹਿਂ ਪਿਕ ਬਕਉ ਮਰਾਲਾ ॥
ਸੁਨਿ ਆਚਰਜ ਕਰੈ ਜਨਿ ਕੋਈ। ਸਤਸਙ੍ਗਤਿ ਮਹਿਮਾ ਨਹਿਂ ਗੋਈ ॥
ਬਾਲਮੀਕ ਨਾਰਦ ਘਟਜੋਨੀ। ਨਿਜ ਨਿਜ ਮੁਖਨਿ ਕਹੀ ਨਿਜ ਹੋਨੀ ॥
ਜਲਚਰ ਥਲਚਰ ਨਭਚਰ ਨਾਨਾ। ਜੇ ਜਡ़ ਚੇਤਨ ਜੀਵ ਜਹਾਨਾ ॥
ਮਤਿ ਕੀਰਤਿ ਗਤਿ ਭੂਤਿ ਭਲਾਈ। ਜਬ ਜੇਹਿਂ ਜਤਨ ਜਹਾਁ ਜੇਹਿਂ ਪਾਈ ॥
ਸੋ ਜਾਨਬ ਸਤਸਙ੍ਗ ਪ੍ਰਭਾਊ। ਲੋਕਹੁਁ ਬੇਦ ਨ ਆਨ ਉਪਾਊ ॥
ਬਿਨੁ ਸਤਸਙ੍ਗ ਬਿਬੇਕ ਨ ਹੋਈ। ਰਾਮ ਕਪਾ ਬਿਨੁ ਸੁਲਭ ਨ ਸੋਈ ॥
ਸਤਸਙ੍ਗਤ ਮੁਦ ਮਙ੍ਗਲ ਮੂਲਾ। ਸੋਇ ਫਲ ਸਿਧਿ ਸਬ ਸਾਧਨ ਫੂਲਾ ॥
ਸਠ ਸੁਧਰਹਿਂ ਸਤਸਙ੍ਗਤਿ ਪਾਈ। ਪਾਰਸ ਪਰਸ ਕੁਧਾਤ ਸੁਹਾਈ ॥
ਬਿਧਿ ਬਸ ਸੁਜਨ ਕੁਸਙ੍ਗਤ ਪਰਹੀਂ। ਫਨਿ ਮਨਿ ਸਮ ਨਿਜ ਗੁਨ ਅਨੁਸਰਹੀਂ ॥
ਬਿਧਿ ਹਰਿ ਹਰ ਕਬਿ ਕੋਬਿਦ ਬਾਨੀ। ਕਹਤ ਸਾਧੁ ਮਹਿਮਾ ਸਕੁਚਾਨੀ ॥
ਸੋ ਮੋ ਸਨ ਕਹਿ ਜਾਤ ਨ ਕੈਸੇਂ। ਸਾਕ ਬਨਿਕ ਮਨਿ ਗੁਨ ਗਨ ਜੈਸੇਂ ॥

ਦੋ. ਬਨ੍ਦਉਁ ਸਨ੍ਤ ਸਮਾਨ ਚਿਤ ਹਿਤ ਅਨਹਿਤ ਨਹਿਂ ਕੋਇ।
ਅਞ੍ਜਲਿ ਗਤ ਸੁਭ ਸੁਮਨ ਜਿਮਿ ਸਮ ਸੁਗਨ੍ਧ ਕਰ ਦੋਇ ॥ ੩(ਕ) ॥

ਸਨ੍ਤ ਸਰਲ ਚਿਤ ਜਗਤ ਹਿਤ ਜਾਨਿ ਸੁਭਾਉ ਸਨੇਹੁ।
ਬਾਲਬਿਨਯ ਸੁਨਿ ਕਰਿ ਕਪਾ ਰਾਮ ਚਰਨ ਰਤਿ ਦੇਹੁ ॥ ੩(ਖ) ॥

ਬਹੁਰਿ ਬਨ੍ਦਿ ਖਲ ਗਨ ਸਤਿਭਾਏਁ। ਜੇ ਬਿਨੁ ਕਾਜ ਦਾਹਿਨੇਹੁ ਬਾਏਁ ॥
ਪਰ ਹਿਤ ਹਾਨਿ ਲਾਭ ਜਿਨ੍ਹ ਕੇਰੇਂ। ਉਜਰੇਂ ਹਰਸ਼ ਬਿਸ਼ਾਦ ਬਸੇਰੇਂ ॥
ਹਰਿ ਹਰ ਜਸ ਰਾਕੇਸ ਰਾਹੁ ਸੇ। ਪਰ ਅਕਾਜ ਭਟ ਸਹਸਬਾਹੁ ਸੇ ॥
ਜੇ ਪਰ ਦੋਸ਼ ਲਖਹਿਂ ਸਹਸਾਖੀ। ਪਰ ਹਿਤ ਘਤ ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਮਨ ਮਾਖੀ ॥
ਤੇਜ ਕਸਾਨੁ ਰੋਸ਼ ਮਹਿਸ਼ੇਸਾ। ਅਘ ਅਵਗੁਨ ਧਨ ਧਨੀ ਧਨੇਸਾ ॥
ਉਦਯ ਕੇਤ ਸਮ ਹਿਤ ਸਬਹੀ ਕੇ। ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਸਮ ਸੋਵਤ ਨੀਕੇ ॥
ਪਰ ਅਕਾਜੁ ਲਗਿ ਤਨੁ ਪਰਿਹਰਹੀਂ। ਜਿਮਿ ਹਿਮ ਉਪਲ ਕਸ਼ੀ ਦਲਿ ਗਰਹੀਂ ॥
ਬਨ੍ਦਉਁ ਖਲ ਜਸ ਸੇਸ਼ ਸਰੋਸ਼ਾ। ਸਹਸ ਬਦਨ ਬਰਨਇ ਪਰ ਦੋਸ਼ਾ ॥
ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਨਵਉਁ ਪਥੁਰਾਜ ਸਮਾਨਾ। ਪਰ ਅਘ ਸੁਨਇ ਸਹਸ ਦਸ ਕਾਨਾ ॥
ਬਹੁਰਿ ਸਕ੍ਰ ਸਮ ਬਿਨਵਉਁ ਤੇਹੀ। ਸਨ੍ਤਤ ਸੁਰਾਨੀਕ ਹਿਤ ਜੇਹੀ ॥
ਬਚਨ ਬਜ੍ਰ ਜੇਹਿ ਸਦਾ ਪਿਆਰਾ। ਸਹਸ ਨਯਨ ਪਰ ਦੋਸ਼ ਨਿਹਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਉਦਾਸੀਨ ਅਰਿ ਮੀਤ ਹਿਤ ਸੁਨਤ ਜਰਹਿਂ ਖਲ ਰੀਤਿ।
ਜਾਨਿ ਪਾਨਿ ਜੁਗ ਜੋਰਿ ਜਨ ਬਿਨਤੀ ਕਰਇ ਸਪ੍ਰੀਤਿ ॥ ੪ ॥

ਮੈਂ ਅਪਨੀ ਦਿਸਿ ਕੀਨ੍ਹ ਨਿਹੋਰਾ। ਤਿਨ੍ਹ ਨਿਜ ਓਰ ਨ ਲਾਉਬ ਭੋਰਾ ॥
ਬਾਯਸ ਪਲਿਅਹਿਂ ਅਤਿ ਅਨੁਰਾਗਾ। ਹੋਹਿਂ ਨਿਰਾਮਿਸ਼ ਕਬਹੁਁ ਕਿ ਕਾਗਾ ॥
ਬਨ੍ਦਉਁ ਸਨ੍ਤ ਅਸਜ੍ਜਨ ਚਰਨਾ। ਦੁਖਪ੍ਰਦ ਉਭਯ ਬੀਚ ਕਛੁ ਬਰਨਾ ॥
ਬਿਛੁਰਤ ਏਕ ਪ੍ਰਾਨ ਹਰਿ ਲੇਹੀਂ। ਮਿਲਤ ਏਕ ਦੁਖ ਦਾਰੁਨ ਦੇਹੀਂ ॥
ਉਪਜਹਿਂ ਏਕ ਸਙ੍ਗ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਜਲਜ ਜੋਙ੍ਕ ਜਿਮਿ ਗੁਨ ਬਿਲਗਾਹੀਂ ॥
ਸੁਧਾ ਸੁਰਾ ਸਮ ਸਾਧੂ ਅਸਾਧੂ। ਜਨਕ ਏਕ ਜਗ ਜਲਧਿ ਅਗਾਧੂ ॥
ਭਲ ਅਨਭਲ ਨਿਜ ਨਿਜ ਕਰਤੂਤੀ। ਲਹਤ ਸੁਜਸ ਅਪਲੋਕ ਬਿਭੂਤੀ ॥
ਸੁਧਾ ਸੁਧਾਕਰ ਸੁਰਸਰਿ ਸਾਧੂ। ਗਰਲ ਅਨਲ ਕਲਿਮਲ ਸਰਿ ਬ੍ਯਾਧੂ ॥
ਗੁਨ ਅਵਗੁਨ ਜਾਨਤ ਸਬ ਕੋਈ। ਜੋ ਜੇਹਿ ਭਾਵ ਨੀਕ ਤੇਹਿ ਸੋਈ ॥

ਦੋ. ਭਲੋ ਭਲਾਇਹਿ ਪੈ ਲਹਇ ਲਹਇ ਨਿਚਾਇਹਿ ਨੀਚੁ।
ਸੁਧਾ ਸਰਾਹਿਅ ਅਮਰਤਾਁ ਗਰਲ ਸਰਾਹਿਅ ਮੀਚੁ ॥ ੫ ॥

ਖਲ ਅਘ ਅਗੁਨ ਸਾਧੂ ਗੁਨ ਗਾਹਾ। ਉਭਯ ਅਪਾਰ ਉਦਧਿ ਅਵਗਾਹਾ ॥
ਤੇਹਿ ਤੇਂ ਕਛੁ ਗੁਨ ਦੋਸ਼ ਬਖਾਨੇ। ਸਙ੍ਗ੍ਰਹ ਤ੍ਯਾਗ ਨ ਬਿਨੁ ਪਹਿਚਾਨੇ ॥
ਭਲੇਉ ਪੋਚ ਸਬ ਬਿਧਿ ਉਪਜਾਏ। ਗਨਿ ਗੁਨ ਦੋਸ਼ ਬੇਦ ਬਿਲਗਾਏ ॥
ਕਹਹਿਂ ਬੇਦ ਇਤਿਹਾਸ ਪੁਰਾਨਾ। ਬਿਧਿ ਪ੍ਰਪਞ੍ਚੁ ਗੁਨ ਅਵਗੁਨ ਸਾਨਾ ॥
ਦੁਖ ਸੁਖ ਪਾਪ ਪੁਨ੍ਯ ਦਿਨ ਰਾਤੀ। ਸਾਧੁ ਅਸਾਧੁ ਸੁਜਾਤਿ ਕੁਜਾਤੀ ॥
ਦਾਨਵ ਦੇਵ ਊਁਚ ਅਰੁ ਨੀਚੂ। ਅਮਿਅ ਸੁਜੀਵਨੁ ਮਾਹੁਰੁ ਮੀਚੂ ॥
ਮਾਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਜੀਵ ਜਗਦੀਸਾ। ਲਚ੍ਛਿ ਅਲਚ੍ਛਿ ਰਙ੍ਕ ਅਵਨੀਸਾ ॥
ਕਾਸੀ ਮਗ ਸੁਰਸਰਿ ਕ੍ਰਮਨਾਸਾ। ਮਰੁ ਮਾਰਵ ਮਹਿਦੇਵ ਗਵਾਸਾ ॥
ਸਰਗ ਨਰਕ ਅਨੁਰਾਗ ਬਿਰਾਗਾ। ਨਿਗਮਾਗਮ ਗੁਨ ਦੋਸ਼ ਬਿਭਾਗਾ ॥

ਦੋ. ਜਡ़ ਚੇਤਨ ਗੁਨ ਦੋਸ਼ਮਯ ਬਿਸ੍ਵ ਕੀਨ੍ਹ ਕਰਤਾਰ।
ਸਨ੍ਤ ਹਂਸ ਗੁਨ ਗਹਹਿਂ ਪਯ ਪਰਿਹਰਿ ਬਾਰਿ ਬਿਕਾਰ ॥ ੬ ॥

ਅਸ ਬਿਬੇਕ ਜਬ ਦੇਇ ਬਿਧਾਤਾ। ਤਬ ਤਜਿ ਦੋਸ਼ ਗੁਨਹਿਂ ਮਨੁ ਰਾਤਾ ॥
ਕਾਲ ਸੁਭਾਉ ਕਰਮ ਬਰਿਆਈ। ਭਲੇਉ ਪ੍ਰਕਤਿ ਬਸ ਚੁਕਇ ਭਲਾਈ ॥
ਸੋ ਸੁਧਾਰਿ ਹਰਿਜਨ ਜਿਮਿ ਲੇਹੀਂ। ਦਲਿ ਦੁਖ ਦੋਸ਼ ਬਿਮਲ ਜਸੁ ਦੇਹੀਂ ॥
ਖਲਉ ਕਰਹਿਂ ਭਲ ਪਾਇ ਸੁਸਙ੍ਗੂ। ਮਿਟਇ ਨ ਮਲਿਨ ਸੁਭਾਉ ਅਭਙ੍ਗੂ ॥
ਲਖਿ ਸੁਬੇਸ਼ ਜਗ ਬਞ੍ਚਕ ਜੇਊ। ਬੇਸ਼ ਪ੍ਰਤਾਪ ਪੂਜਿਅਹਿਂ ਤੇਊ ॥
ਉਧਰਹਿਂ ਅਨ੍ਤ ਨ ਹੋਇ ਨਿਬਾਹੂ। ਕਾਲਨੇਮਿ ਜਿਮਿ ਰਾਵਨ ਰਾਹੂ ॥
ਕਿਏਹੁਁ ਕੁਬੇਸ਼ ਸਾਧੁ ਸਨਮਾਨੂ। ਜਿਮਿ ਜਗ ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਹਨੁਮਾਨੂ ॥
ਹਾਨਿ ਕੁਸਙ੍ਗ ਸੁਸਙ੍ਗਤਿ ਲਾਹੂ। ਲੋਕਹੁਁ ਬੇਦ ਬਿਦਿਤ ਸਬ ਕਾਹੂ ॥
ਗਗਨ ਚਢ़ਇ ਰਜ ਪਵਨ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗਾ। ਕੀਚਹਿਂ ਮਿਲਇ ਨੀਚ ਜਲ ਸਙ੍ਗਾ ॥
ਸਾਧੁ ਅਸਾਧੁ ਸਦਨ ਸੁਕ ਸਾਰੀਂ। ਸੁਮਿਰਹਿਂ ਰਾਮ ਦੇਹਿਂ ਗਨਿ ਗਾਰੀ ॥
ਧੂਮ ਕੁਸਙ੍ਗਤਿ ਕਾਰਿਖ ਹੋਈ। ਲਿਖਿਅ ਪੁਰਾਨ ਮਞ੍ਜੁ ਮਸਿ ਸੋਈ ॥
ਸੋਇ ਜਲ ਅਨਲ ਅਨਿਲ ਸਙ੍ਘਾਤਾ। ਹੋਇ ਜਲਦ ਜਗ ਜੀਵਨ ਦਾਤਾ ॥

ਦੋ. ਗ੍ਰਹ ਭੇਸ਼ਜ ਜਲ ਪਵਨ ਪਟ ਪਾਇ ਕੁਜੋਗ ਸੁਜੋਗ।
ਹੋਹਿ ਕੁਬਸ੍ਤੁ ਸੁਬਸ੍ਤੁ ਜਗ ਲਖਹਿਂ ਸੁਲਚ੍ਛਨ ਲੋਗ ॥ ੭(ਕ) ॥

ਸਮ ਪ੍ਰਕਾਸ ਤਮ ਪਾਖ ਦੁਹੁਁ ਨਾਮ ਭੇਦ ਬਿਧਿ ਕੀਨ੍ਹ।
ਸਸਿ ਸੋਸ਼ਕ ਪੋਸ਼ਕ ਸਮੁਝਿ ਜਗ ਜਸ ਅਪਜਸ ਦੀਨ੍ਹ ॥ ੭(ਖ) ॥

ਜਡ़ ਚੇਤਨ ਜਗ ਜੀਵ ਜਤ ਸਕਲ ਰਾਮਮਯ ਜਾਨਿ।
ਬਨ੍ਦਉਁ ਸਬ ਕੇ ਪਦ ਕਮਲ ਸਦਾ ਜੋਰਿ ਜੁਗ ਪਾਨਿ ॥ ੭(ਗ) ॥

ਦੇਵ ਦਨੁਜ ਨਰ ਨਾਗ ਖਗ ਪ੍ਰੇਤ ਪਿਤਰ ਗਨ੍ਧਰ੍ਬ।
ਬਨ੍ਦਉਁ ਕਿਂਨਰ ਰਜਨਿਚਰ ਕਪਾ ਕਰਹੁ ਅਬ ਸਰ੍ਬ ॥ ੭(ਘ) ॥

ਆਕਰ ਚਾਰਿ ਲਾਖ ਚੌਰਾਸੀ। ਜਾਤਿ ਜੀਵ ਜਲ ਥਲ ਨਭ ਬਾਸੀ ॥
ਸੀਯ ਰਾਮਮਯ ਸਬ ਜਗ ਜਾਨੀ। ਕਰਉਁ ਪ੍ਰਨਾਮ ਜੋਰਿ ਜੁਗ ਪਾਨੀ ॥
ਜਾਨਿ ਕਪਾਕਰ ਕਿਙ੍ਕਰ ਮੋਹੂ। ਸਬ ਮਿਲਿ ਕਰਹੁ ਛਾਡ़ਿ ਛਲ ਛੋਹੂ ॥
ਨਿਜ ਬੁਧਿ ਬਲ ਭਰੋਸ ਮੋਹਿ ਨਾਹੀਂ। ਤਾਤੇਂ ਬਿਨਯ ਕਰਉਁ ਸਬ ਪਾਹੀ ॥
ਕਰਨ ਚਹਉਁ ਰਘੁਪਤਿ ਗੁਨ ਗਾਹਾ। ਲਘੁ ਮਤਿ ਮੋਰਿ ਚਰਿਤ ਅਵਗਾਹਾ ॥
ਸੂਝ ਨ ਏਕਉ ਅਙ੍ਗ ਉਪਾਊ। ਮਨ ਮਤਿ ਰਙ੍ਕ ਮਨੋਰਥ ਰਾਊ ॥
ਮਤਿ ਅਤਿ ਨੀਚ ਊਁਚਿ ਰੁਚਿ ਆਛੀ। ਚਹਿਅ ਅਮਿਅ ਜਗ ਜੁਰਇ ਨ ਛਾਛੀ ॥
ਛਮਿਹਹਿਂ ਸਜ੍ਜਨ ਮੋਰਿ ਢਿਠਾਈ। ਸੁਨਿਹਹਿਂ ਬਾਲਬਚਨ ਮਨ ਲਾਈ ॥
ਜੌ ਬਾਲਕ ਕਹ ਤੋਤਰਿ ਬਾਤਾ। ਸੁਨਹਿਂ ਮੁਦਿਤ ਮਨ ਪਿਤੁ ਅਰੁ ਮਾਤਾ ॥
ਹਁਸਿਹਹਿ ਕੂਰ ਕੁਟਿਲ ਕੁਬਿਚਾਰੀ। ਜੇ ਪਰ ਦੂਸ਼ਨ ਭੂਸ਼ਨਧਾਰੀ ॥
ਨਿਜ ਕਵਿਤ ਕੇਹਿ ਲਾਗ ਨ ਨੀਕਾ। ਸਰਸ ਹੋਉ ਅਥਵਾ ਅਤਿ ਫੀਕਾ ॥
ਜੇ ਪਰ ਭਨਿਤਿ ਸੁਨਤ ਹਰਸ਼ਾਹੀ। ਤੇ ਬਰ ਪੁਰੁਸ਼ ਬਹੁਤ ਜਗ ਨਾਹੀਂ ॥
ਜਗ ਬਹੁ ਨਰ ਸਰ ਸਰਿ ਸਮ ਭਾਈ। ਜੇ ਨਿਜ ਬਾਢ़ਿ ਬਢ़ਹਿਂ ਜਲ ਪਾਈ ॥
ਸਜ੍ਜਨ ਸਕਤ ਸਿਨ੍ਧੁ ਸਮ ਕੋਈ। ਦੇਖਿ ਪੂਰ ਬਿਧੁ ਬਾਢ़ਇ ਜੋਈ ॥

ਦੋ. ਭਾਗ ਛੋਟ ਅਭਿਲਾਸ਼ੁ ਬਡ़ ਕਰਉਁ ਏਕ ਬਿਸ੍ਵਾਸ।
ਪੈਹਹਿਂ ਸੁਖ ਸੁਨਿ ਸੁਜਨ ਸਬ ਖਲ ਕਰਹਹਿਂ ਉਪਹਾਸ ॥ ੮ ॥

ਖਲ ਪਰਿਹਾਸ ਹੋਇ ਹਿਤ ਮੋਰਾ। ਕਾਕ ਕਹਹਿਂ ਕਲਕਣ੍ਠ ਕਠੋਰਾ ॥
ਹਂਸਹਿ ਬਕ ਦਾਦੁਰ ਚਾਤਕਹੀ। ਹਁਸਹਿਂ ਮਲਿਨ ਖਲ ਬਿਮਲ ਬਤਕਹੀ ॥
ਕਬਿਤ ਰਸਿਕ ਨ ਰਾਮ ਪਦ ਨੇਹੂ। ਤਿਨ੍ਹ ਕਹਁ ਸੁਖਦ ਹਾਸ ਰਸ ਏਹੂ ॥
ਭਾਸ਼ਾ ਭਨਿਤਿ ਭੋਰਿ ਮਤਿ ਮੋਰੀ। ਹਁਸਿਬੇ ਜੋਗ ਹਁਸੇਂ ਨਹਿਂ ਖੋਰੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਸਾਮੁਝਿ ਨੀਕੀ। ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਕਥਾ ਸੁਨਿ ਲਾਗਹਿ ਫੀਕੀ ॥
ਹਰਿ ਹਰ ਪਦ ਰਤਿ ਮਤਿ ਨ ਕੁਤਰਕੀ। ਤਿਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਮਧੁਰ ਕਥਾ ਰਘੁਵਰ ਕੀ ॥
ਰਾਮ ਭਗਤਿ ਭੂਸ਼ਿਤ ਜਿਯਁ ਜਾਨੀ। ਸੁਨਿਹਹਿਂ ਸੁਜਨ ਸਰਾਹਿ ਸੁਬਾਨੀ ॥
ਕਬਿ ਨ ਹੋਉਁ ਨਹਿਂ ਬਚਨ ਪ੍ਰਬੀਨੂ। ਸਕਲ ਕਲਾ ਸਬ ਬਿਦ੍ਯਾ ਹੀਨੂ ॥
ਆਖਰ ਅਰਥ ਅਲਙ੍ਕਤਿ ਨਾਨਾ। ਛਨ੍ਦ ਪ੍ਰਬਨ੍ਧ ਅਨੇਕ ਬਿਧਾਨਾ ॥
ਭਾਵ ਭੇਦ ਰਸ ਭੇਦ ਅਪਾਰਾ। ਕਬਿਤ ਦੋਸ਼ ਗੁਨ ਬਿਬਿਧ ਪ੍ਰਕਾਰਾ ॥
ਕਬਿਤ ਬਿਬੇਕ ਏਕ ਨਹਿਂ ਮੋਰੇਂ। ਸਤ੍ਯ ਕਹਉਁ ਲਿਖਿ ਕਾਗਦ ਕੋਰੇ ॥

ਦੋ. ਭਨਿਤਿ ਮੋਰਿ ਸਬ ਗੁਨ ਰਹਿਤ ਬਿਸ੍ਵ ਬਿਦਿਤ ਗੁਨ ਏਕ।
ਸੋ ਬਿਚਾਰਿ ਸੁਨਿਹਹਿਂ ਸੁਮਤਿ ਜਿਨ੍ਹ ਕੇਂ ਬਿਮਲ ਬਿਵੇਕ ॥ ੯ ॥

ਏਹਿ ਮਹਁ ਰਘੁਪਤਿ ਨਾਮ ਉਦਾਰਾ। ਅਤਿ ਪਾਵਨ ਪੁਰਾਨ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਸਾਰਾ ॥
ਮਙ੍ਗਲ ਭਵਨ ਅਮਙ੍ਗਲ ਹਾਰੀ। ਉਮਾ ਸਹਿਤ ਜੇਹਿ ਜਪਤ ਪੁਰਾਰੀ ॥
ਭਨਿਤਿ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਸੁਕਬਿ ਕਤ ਜੋਊ। ਰਾਮ ਨਾਮ ਬਿਨੁ ਸੋਹ ਨ ਸੋਊ ॥
ਬਿਧੁਬਦਨੀ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਸਁਵਾਰੀ। ਸੋਨ ਨ ਬਸਨ ਬਿਨਾ ਬਰ ਨਾਰੀ ॥
ਸਬ ਗੁਨ ਰਹਿਤ ਕੁਕਬਿ ਕਤ ਬਾਨੀ। ਰਾਮ ਨਾਮ ਜਸ ਅਙ੍ਕਿਤ ਜਾਨੀ ॥
ਸਾਦਰ ਕਹਹਿਂ ਸੁਨਹਿਂ ਬੁਧ ਤਾਹੀ। ਮਧੁਕਰ ਸਰਿਸ ਸਨ੍ਤ ਗੁਨਗ੍ਰਾਹੀ ॥
ਜਦਪਿ ਕਬਿਤ ਰਸ ਏਕਉ ਨਾਹੀ। ਰਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਪ੍ਰਕਟ ਏਹਿ ਮਾਹੀਂ ॥
ਸੋਇ ਭਰੋਸ ਮੋਰੇਂ ਮਨ ਆਵਾ। ਕੇਹਿਂ ਨ ਸੁਸਙ੍ਗ ਬਡਪ੍ਪਨੁ ਪਾਵਾ ॥
ਧੂਮਉ ਤਜਇ ਸਹਜ ਕਰੁਆਈ। ਅਗਰੁ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗ ਸੁਗਨ੍ਧ ਬਸਾਈ ॥
ਭਨਿਤਿ ਭਦੇਸ ਬਸ੍ਤੁ ਭਲਿ ਬਰਨੀ। ਰਾਮ ਕਥਾ ਜਗ ਮਙ੍ਗਲ ਕਰਨੀ ॥

ਛਂ. ਮਙ੍ਗਲ ਕਰਨਿ ਕਲਿ ਮਲ ਹਰਨਿ ਤੁਲਸੀ ਕਥਾ ਰਘੁਨਾਥ ਕੀ ॥
ਗਤਿ ਕੂਰ ਕਬਿਤਾ ਸਰਿਤ ਕੀ ਜ੍ਯੋਂ ਸਰਿਤ ਪਾਵਨ ਪਾਥ ਕੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਜਸ ਸਙ੍ਗਤਿ ਭਨਿਤਿ ਭਲਿ ਹੋਇਹਿ ਸੁਜਨ ਮਨ ਭਾਵਨੀ ॥
ਭਵ ਅਙ੍ਗ ਭੂਤਿ ਮਸਾਨ ਕੀ ਸੁਮਿਰਤ ਸੁਹਾਵਨਿ ਪਾਵਨੀ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਿਯ ਲਾਗਿਹਿ ਅਤਿ ਸਬਹਿ ਮਮ ਭਨਿਤਿ ਰਾਮ ਜਸ ਸਙ੍ਗ।
ਦਾਰੁ ਬਿਚਾਰੁ ਕਿ ਕਰਇ ਕੋਉ ਬਨ੍ਦਿਅ ਮਲਯ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗ ॥ ੧੦(ਕ) ॥

ਸ੍ਯਾਮ ਸੁਰਭਿ ਪਯ ਬਿਸਦ ਅਤਿ ਗੁਨਦ ਕਰਹਿਂ ਸਬ ਪਾਨ।
ਗਿਰਾ ਗ੍ਰਾਮ੍ਯ ਸਿਯ ਰਾਮ ਜਸ ਗਾਵਹਿਂ ਸੁਨਹਿਂ ਸੁਜਾਨ ॥ ੧੦(ਖ) ॥

ਮਨਿ ਮਾਨਿਕ ਮੁਕੁਤਾ ਛਬਿ ਜੈਸੀ। ਅਹਿ ਗਿਰਿ ਗਜ ਸਿਰ ਸੋਹ ਨ ਤੈਸੀ ॥
ਨਪ ਕਿਰੀਟ ਤਰੁਨੀ ਤਨੁ ਪਾਈ। ਲਹਹਿਂ ਸਕਲ ਸੋਭਾ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਤੈਸੇਹਿਂ ਸੁਕਬਿ ਕਬਿਤ ਬੁਧ ਕਹਹੀਂ। ਉਪਜਹਿਂ ਅਨਤ ਅਨਤ ਛਬਿ ਲਹਹੀਂ ॥
ਭਗਤਿ ਹੇਤੁ ਬਿਧਿ ਭਵਨ ਬਿਹਾਈ। ਸੁਮਿਰਤ ਸਾਰਦ ਆਵਤਿ ਧਾਈ ॥
ਰਾਮ ਚਰਿਤ ਸਰ ਬਿਨੁ ਅਨ੍ਹਵਾਏਁ। ਸੋ ਸ਼੍ਰਮ ਜਾਇ ਨ ਕੋਟਿ ਉਪਾਏਁ ॥
ਕਬਿ ਕੋਬਿਦ ਅਸ ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰੀ। ਗਾਵਹਿਂ ਹਰਿ ਜਸ ਕਲਿ ਮਲ ਹਾਰੀ ॥
ਕੀਨ੍ਹੇਂ ਪ੍ਰਾਕਤ ਜਨ ਗੁਨ ਗਾਨਾ। ਸਿਰ ਧੁਨਿ ਗਿਰਾ ਲਗਤ ਪਛਿਤਾਨਾ ॥
ਹਦਯ ਸਿਨ੍ਧੁ ਮਤਿ ਸੀਪ ਸਮਾਨਾ। ਸ੍ਵਾਤਿ ਸਾਰਦਾ ਕਹਹਿਂ ਸੁਜਾਨਾ ॥
ਜੌਂ ਬਰਸ਼ਇ ਬਰ ਬਾਰਿ ਬਿਚਾਰੂ। ਹੋਹਿਂ ਕਬਿਤ ਮੁਕੁਤਾਮਨਿ ਚਾਰੂ ॥

ਦੋ. ਜੁਗੁਤਿ ਬੇਧਿ ਪੁਨਿ ਪੋਹਿਅਹਿਂ ਰਾਮਚਰਿਤ ਬਰ ਤਾਗ।
ਪਹਿਰਹਿਂ ਸਜ੍ਜਨ ਬਿਮਲ ਉਰ ਸੋਭਾ ਅਤਿ ਅਨੁਰਾਗ ॥ ੧੧ ॥

ਜੇ ਜਨਮੇ ਕਲਿਕਾਲ ਕਰਾਲਾ। ਕਰਤਬ ਬਾਯਸ ਬੇਸ਼ ਮਰਾਲਾ ॥
ਚਲਤ ਕੁਪਨ੍ਥ ਬੇਦ ਮਗ ਛਾਁਡ़ੇ। ਕਪਟ ਕਲੇਵਰ ਕਲਿ ਮਲ ਭਾਁਡ़ੇਂ ॥
ਬਞ੍ਚਕ ਭਗਤ ਕਹਾਇ ਰਾਮ ਕੇ। ਕਿਙ੍ਕਰ ਕਞ੍ਚਨ ਕੋਹ ਕਾਮ ਕੇ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਮਹਁ ਪ੍ਰਥਮ ਰੇਖ ਜਗ ਮੋਰੀ। ਧੀਙ੍ਗ ਧਰਮਧ੍ਵਜ ਧਨ੍ਧਕ ਧੋਰੀ ॥
ਜੌਂ ਅਪਨੇ ਅਵਗੁਨ ਸਬ ਕਹਊਁ। ਬਾਢ़ਇ ਕਥਾ ਪਾਰ ਨਹਿਂ ਲਹਊਁ ॥
ਤਾਤੇ ਮੈਂ ਅਤਿ ਅਲਪ ਬਖਾਨੇ। ਥੋਰੇ ਮਹੁਁ ਜਾਨਿਹਹਿਂ ਸਯਾਨੇ ॥
ਸਮੁਝਿ ਬਿਬਿਧਿ ਬਿਧਿ ਬਿਨਤੀ ਮੋਰੀ। ਕੋਉ ਨ ਕਥਾ ਸੁਨਿ ਦੇਇਹਿ ਖੋਰੀ ॥
ਏਤੇਹੁ ਪਰ ਕਰਿਹਹਿਂ ਜੇ ਅਸਙ੍ਕਾ। ਮੋਹਿ ਤੇ ਅਧਿਕ ਤੇ ਜਡ़ ਮਤਿ ਰਙ੍ਕਾ ॥
ਕਬਿ ਨ ਹੋਉਁ ਨਹਿਂ ਚਤੁਰ ਕਹਾਵਉਁ। ਮਤਿ ਅਨੁਰੂਪ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗਾਵਉਁ ॥
ਕਹਁ ਰਘੁਪਤਿ ਕੇ ਚਰਿਤ ਅਪਾਰਾ। ਕਹਁ ਮਤਿ ਮੋਰਿ ਨਿਰਤ ਸਂਸਾਰਾ ॥
ਜੇਹਿਂ ਮਾਰੁਤ ਗਿਰਿ ਮੇਰੁ ਉਡ़ਾਹੀਂ। ਕਹਹੁ ਤੂਲ ਕੇਹਿ ਲੇਖੇ ਮਾਹੀਂ ॥
ਸਮੁਝਤ ਅਮਿਤ ਰਾਮ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਕਰਤ ਕਥਾ ਮਨ ਅਤਿ ਕਦਰਾਈ ॥

ਦੋ. ਸਾਰਦ ਸੇਸ ਮਹੇਸ ਬਿਧਿ ਆਗਮ ਨਿਗਮ ਪੁਰਾਨ।
ਨੇਤਿ ਨੇਤਿ ਕਹਿ ਜਾਸੁ ਗੁਨ ਕਰਹਿਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਗਾਨ ॥ ੧੨ ॥

ਸਬ ਜਾਨਤ ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਭੁਤਾ ਸੋਈ। ਤਦਪਿ ਕਹੇਂ ਬਿਨੁ ਰਹਾ ਨ ਕੋਈ ॥
ਤਹਾਁ ਬੇਦ ਅਸ ਕਾਰਨ ਰਾਖਾ। ਭਜਨ ਪ੍ਰਭਾਉ ਭਾਁਤਿ ਬਹੁ ਭਾਸ਼ਾ ॥
ਏਕ ਅਨੀਹ ਅਰੂਪ ਅਨਾਮਾ। ਅਜ ਸਚ੍ਚਿਦਾਨਨ੍ਦ ਪਰ ਧਾਮਾ ॥
ਬ੍ਯਾਪਕ ਬਿਸ੍ਵਰੂਪ ਭਗਵਾਨਾ। ਤੇਹਿਂ ਧਰਿ ਦੇਹ ਚਰਿਤ ਕਤ ਨਾਨਾ ॥
ਸੋ ਕੇਵਲ ਭਗਤਨ ਹਿਤ ਲਾਗੀ। ਪਰਮ ਕਪਾਲ ਪ੍ਰਨਤ ਅਨੁਰਾਗੀ ॥
ਜੇਹਿ ਜਨ ਪਰ ਮਮਤਾ ਅਤਿ ਛੋਹੂ। ਜੇਹਿਂ ਕਰੁਨਾ ਕਰਿ ਕੀਨ੍ਹ ਨ ਕੋਹੂ ॥
ਗਈ ਬਹੋਰ ਗਰੀਬ ਨੇਵਾਜੂ। ਸਰਲ ਸਬਲ ਸਾਹਿਬ ਰਘੁਰਾਜੂ ॥
ਬੁਧ ਬਰਨਹਿਂ ਹਰਿ ਜਸ ਅਸ ਜਾਨੀ। ਕਰਹਿ ਪੁਨੀਤ ਸੁਫਲ ਨਿਜ ਬਾਨੀ ॥
ਤੇਹਿਂ ਬਲ ਮੈਂ ਰਘੁਪਤਿ ਗੁਨ ਗਾਥਾ। ਕਹਿਹਉਁ ਨਾਇ ਰਾਮ ਪਦ ਮਾਥਾ ॥
ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਪ੍ਰਥਮ ਹਰਿ ਕੀਰਤਿ ਗਾਈ। ਤੇਹਿਂ ਮਗ ਚਲਤ ਸੁਗਮ ਮੋਹਿ ਭਾਈ ॥

ਦੋ. ਅਤਿ ਅਪਾਰ ਜੇ ਸਰਿਤ ਬਰ ਜੌਂ ਨਪ ਸੇਤੁ ਕਰਾਹਿਂ।
ਚਢਿ ਪਿਪੀਲਿਕਉ ਪਰਮ ਲਘੁ ਬਿਨੁ ਸ਼੍ਰਮ ਪਾਰਹਿ ਜਾਹਿਂ ॥ ੧੩ ॥

ਏਹਿ ਪ੍ਰਕਾਰ ਬਲ ਮਨਹਿ ਦੇਖਾਈ। ਕਰਿਹਉਁ ਰਘੁਪਤਿ ਕਥਾ ਸੁਹਾਈ ॥
ਬ੍ਯਾਸ ਆਦਿ ਕਬਿ ਪੁਙ੍ਗਵ ਨਾਨਾ। ਜਿਨ੍ਹ ਸਾਦਰ ਹਰਿ ਸੁਜਸ ਬਖਾਨਾ ॥
ਚਰਨ ਕਮਲ ਬਨ੍ਦਉਁ ਤਿਨ੍ਹ ਕੇਰੇ। ਪੁਰਵਹੁਁ ਸਕਲ ਮਨੋਰਥ ਮੇਰੇ ॥
ਕਲਿ ਕੇ ਕਬਿਨ੍ਹ ਕਰਉਁ ਪਰਨਾਮਾ। ਜਿਨ੍ਹ ਬਰਨੇ ਰਘੁਪਤਿ ਗੁਨ ਗ੍ਰਾਮਾ ॥
ਜੇ ਪ੍ਰਾਕਤ ਕਬਿ ਪਰਮ ਸਯਾਨੇ। ਭਾਸ਼ਾਁ ਜਿਨ੍ਹ ਹਰਿ ਚਰਿਤ ਬਖਾਨੇ ॥
ਭਏ ਜੇ ਅਹਹਿਂ ਜੇ ਹੋਇਹਹਿਂ ਆਗੇਂ। ਪ੍ਰਨਵਉਁ ਸਬਹਿਂ ਕਪਟ ਸਬ ਤ੍ਯਾਗੇਂ ॥
ਹੋਹੁ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਦੇਹੁ ਬਰਦਾਨੂ। ਸਾਧੁ ਸਮਾਜ ਭਨਿਤਿ ਸਨਮਾਨੂ ॥
ਜੋ ਪ੍ਰਬਨ੍ਧ ਬੁਧ ਨਹਿਂ ਆਦਰਹੀਂ। ਸੋ ਸ਼੍ਰਮ ਬਾਦਿ ਬਾਲ ਕਬਿ ਕਰਹੀਂ ॥
ਕੀਰਤਿ ਭਨਿਤਿ ਭੂਤਿ ਭਲਿ ਸੋਈ। ਸੁਰਸਰਿ ਸਮ ਸਬ ਕਹਁ ਹਿਤ ਹੋਈ ॥
ਰਾਮ ਸੁਕੀਰਤਿ ਭਨਿਤਿ ਭਦੇਸਾ। ਅਸਮਞ੍ਜਸ ਅਸ ਮੋਹਿ ਅਁਦੇਸਾ ॥
ਤੁਮ੍ਹਰੀ ਕਪਾ ਸੁਲਭ ਸੋਉ ਮੋਰੇ। ਸਿਅਨਿ ਸੁਹਾਵਨਿ ਟਾਟ ਪਟੋਰੇ ॥

ਦੋ. ਸਰਲ ਕਬਿਤ ਕੀਰਤਿ ਬਿਮਲ ਸੋਇ ਆਦਰਹਿਂ ਸੁਜਾਨ।
ਸਹਜ ਬਯਰ ਬਿਸਰਾਇ ਰਿਪੁ ਜੋ ਸੁਨਿ ਕਰਹਿਂ ਬਖਾਨ ॥ ੧੪(ਕ) ॥

ਸੋ ਨ ਹੋਇ ਬਿਨੁ ਬਿਮਲ ਮਤਿ ਮੋਹਿ ਮਤਿ ਬਲ ਅਤਿ ਥੋਰ।
ਕਰਹੁ ਕਪਾ ਹਰਿ ਜਸ ਕਹਉਁ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਕਰਉਁ ਨਿਹੋਰ ॥ ੧੪(ਖ) ॥

ਕਬਿ ਕੋਬਿਦ ਰਘੁਬਰ ਚਰਿਤ ਮਾਨਸ ਮਞ੍ਜੁ ਮਰਾਲ।
ਬਾਲ ਬਿਨਯ ਸੁਨਿ ਸੁਰੁਚਿ ਲਖਿ ਮੋਪਰ ਹੋਹੁ ਕਪਾਲ ॥ ੧੪(ਗ) ॥

ਸੋ. ਬਨ੍ਦਉਁ ਮੁਨਿ ਪਦ ਕਞ੍ਜੁ ਰਾਮਾਯਨ ਜੇਹਿਂ ਨਿਰਮਯਉ।
ਸਖਰ ਸੁਕੋਮਲ ਮਞ੍ਜੁ ਦੋਸ਼ ਰਹਿਤ ਦੂਸ਼ਨ ਸਹਿਤ ॥ ੧੪(ਘ) ॥

ਬਨ੍ਦਉਁ ਚਾਰਿਉ ਬੇਦ ਭਵ ਬਾਰਿਧਿ ਬੋਹਿਤ ਸਰਿਸ।
ਜਿਨ੍ਹਹਿ ਨ ਸਪਨੇਹੁਁ ਖੇਦ ਬਰਨਤ ਰਘੁਬਰ ਬਿਸਦ ਜਸੁ ॥ ੧੪(ਙ) ॥

ਬਨ੍ਦਉਁ ਬਿਧਿ ਪਦ ਰੇਨੁ ਭਵ ਸਾਗਰ ਜੇਹਿ ਕੀਨ੍ਹ ਜਹਁ।
ਸਨ੍ਤ ਸੁਧਾ ਸਸਿ ਧੇਨੁ ਪ੍ਰਗਟੇ ਖਲ ਬਿਸ਼ ਬਾਰੁਨੀ ॥ ੧੪(ਚ) ॥

ਦੋ. ਬਿਬੁਧ ਬਿਪ੍ਰ ਬੁਧ ਗ੍ਰਹ ਚਰਨ ਬਨ੍ਦਿ ਕਹਉਁ ਕਰ ਜੋਰਿ।
ਹੋਇ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਪੁਰਵਹੁ ਸਕਲ ਮਞ੍ਜੁ ਮਨੋਰਥ ਮੋਰਿ ॥ ੧੪(ਛ) ॥

ਪੁਨਿ ਬਨ੍ਦਉਁ ਸਾਰਦ ਸੁਰਸਰਿਤਾ। ਜੁਗਲ ਪੁਨੀਤ ਮਨੋਹਰ ਚਰਿਤਾ ॥
ਮਜ੍ਜਨ ਪਾਨ ਪਾਪ ਹਰ ਏਕਾ। ਕਹਤ ਸੁਨਤ ਏਕ ਹਰ ਅਬਿਬੇਕਾ ॥
ਗੁਰ ਪਿਤੁ ਮਾਤੁ ਮਹੇਸ ਭਵਾਨੀ। ਪ੍ਰਨਵਉਁ ਦੀਨਬਨ੍ਧੁ ਦਿਨ ਦਾਨੀ ॥
ਸੇਵਕ ਸ੍ਵਾਮਿ ਸਖਾ ਸਿਯ ਪੀ ਕੇ। ਹਿਤ ਨਿਰੁਪਧਿ ਸਬ ਬਿਧਿ ਤੁਲਸੀਕੇ ॥
ਕਲਿ ਬਿਲੋਕਿ ਜਗ ਹਿਤ ਹਰ ਗਿਰਿਜਾ। ਸਾਬਰ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਜਾਲ ਜਿਨ੍ਹ ਸਿਰਿਜਾ ॥
ਅਨਮਿਲ ਆਖਰ ਅਰਥ ਨ ਜਾਪੂ। ਪ੍ਰਗਟ ਪ੍ਰਭਾਉ ਮਹੇਸ ਪ੍ਰਤਾਪੂ ॥
ਸੋ ਉਮੇਸ ਮੋਹਿ ਪਰ ਅਨੁਕੂਲਾ। ਕਰਿਹਿਂ ਕਥਾ ਮੁਦ ਮਙ੍ਗਲ ਮੂਲਾ ॥
ਸੁਮਿਰਿ ਸਿਵਾ ਸਿਵ ਪਾਇ ਪਸਾਊ। ਬਰਨਉਁ ਰਾਮਚਰਿਤ ਚਿਤ ਚਾਊ ॥
ਭਨਿਤਿ ਮੋਰਿ ਸਿਵ ਕਪਾਁ ਬਿਭਾਤੀ। ਸਸਿ ਸਮਾਜ ਮਿਲਿ ਮਨਹੁਁ ਸੁਰਾਤੀ ॥
ਜੇ ਏਹਿ ਕਥਹਿ ਸਨੇਹ ਸਮੇਤਾ। ਕਹਿਹਹਿਂ ਸੁਨਿਹਹਿਂ ਸਮੁਝਿ ਸਚੇਤਾ ॥
ਹੋਇਹਹਿਂ ਰਾਮ ਚਰਨ ਅਨੁਰਾਗੀ। ਕਲਿ ਮਲ ਰਹਿਤ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਭਾਗੀ ॥

ਦੋ. ਸਪਨੇਹੁਁ ਸਾਚੇਹੁਁ ਮੋਹਿ ਪਰ ਜੌਂ ਹਰ ਗੌਰਿ ਪਸਾਉ।
ਤੌ ਫੁਰ ਹੋਉ ਜੋ ਕਹੇਉਁ ਸਬ ਭਾਸ਼ਾ ਭਨਿਤਿ ਪ੍ਰਭਾਉ ॥ ੧੫ ॥

ਬਨ੍ਦਉਁ ਅਵਧ ਪੁਰੀ ਅਤਿ ਪਾਵਨਿ। ਸਰਜੂ ਸਰਿ ਕਲਿ ਕਲੁਸ਼ ਨਸਾਵਨਿ ॥
ਪ੍ਰਨਵਉਁ ਪੁਰ ਨਰ ਨਾਰਿ ਬਹੋਰੀ। ਮਮਤਾ ਜਿਨ੍ਹ ਪਰ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਨ ਥੋਰੀ ॥
ਸਿਯ ਨਿਨ੍ਦਕ ਅਘ ਓਘ ਨਸਾਏ। ਲੋਕ ਬਿਸੋਕ ਬਨਾਇ ਬਸਾਏ ॥
ਬਨ੍ਦਉਁ ਕੌਸਲ੍ਯਾ ਦਿਸਿ ਪ੍ਰਾਚੀ। ਕੀਰਤਿ ਜਾਸੁ ਸਕਲ ਜਗ ਮਾਚੀ ॥
ਪ੍ਰਗਟੇਉ ਜਹਁ ਰਘੁਪਤਿ ਸਸਿ ਚਾਰੂ। ਬਿਸ੍ਵ ਸੁਖਦ ਖਲ ਕਮਲ ਤੁਸਾਰੂ ॥
ਦਸਰਥ ਰਾਉ ਸਹਿਤ ਸਬ ਰਾਨੀ। ਸੁਕਤ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਮੂਰਤਿ ਮਾਨੀ ॥
ਕਰਉਁ ਪ੍ਰਨਾਮ ਕਰਮ ਮਨ ਬਾਨੀ। ਕਰਹੁ ਕਪਾ ਸੁਤ ਸੇਵਕ ਜਾਨੀ ॥
ਜਿਨ੍ਹਹਿ ਬਿਰਚਿ ਬਡ़ ਭਯਉ ਬਿਧਾਤਾ। ਮਹਿਮਾ ਅਵਧਿ ਰਾਮ ਪਿਤੁ ਮਾਤਾ ॥

ਸੋ. ਬਨ੍ਦਉਁ ਅਵਧ ਭੁਆਲ ਸਤ੍ਯ ਪ੍ਰੇਮ ਜੇਹਿ ਰਾਮ ਪਦ।
ਬਿਛੁਰਤ ਦੀਨਦਯਾਲ ਪ੍ਰਿਯ ਤਨੁ ਤਨ ਇਵ ਪਰਿਹਰੇਉ ॥ ੧੬ ॥

ਪ੍ਰਨਵਉਁ ਪਰਿਜਨ ਸਹਿਤ ਬਿਦੇਹੂ। ਜਾਹਿ ਰਾਮ ਪਦ ਗੂਢ़ ਸਨੇਹੂ ॥
ਜੋਗ ਭੋਗ ਮਹਁ ਰਾਖੇਉ ਗੋਈ। ਰਾਮ ਬਿਲੋਕਤ ਪ੍ਰਗਟੇਉ ਸੋਈ ॥
ਪ੍ਰਨਵਉਁ ਪ੍ਰਥਮ ਭਰਤ ਕੇ ਚਰਨਾ। ਜਾਸੁ ਨੇਮ ਬ੍ਰਤ ਜਾਇ ਨ ਬਰਨਾ ॥
ਰਾਮ ਚਰਨ ਪਙ੍ਕਜ ਮਨ ਜਾਸੂ। ਲੁਬੁਧ ਮਧੁਪ ਇਵ ਤਜਇ ਨ ਪਾਸੂ ॥
ਬਨ੍ਦਉਁ ਲਛਿਮਨ ਪਦ ਜਲਜਾਤਾ। ਸੀਤਲ ਸੁਭਗ ਭਗਤ ਸੁਖ ਦਾਤਾ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਕੀਰਤਿ ਬਿਮਲ ਪਤਾਕਾ। ਦਣ੍ਡ ਸਮਾਨ ਭਯਉ ਜਸ ਜਾਕਾ ॥
ਸੇਸ਼ ਸਹਸ੍ਤ੍ਰਸੀਸ ਜਗ ਕਾਰਨ। ਜੋ ਅਵਤਰੇਉ ਭੂਮਿ ਭਯ ਟਾਰਨ ॥
ਸਦਾ ਸੋ ਸਾਨੁਕੂਲ ਰਹ ਮੋ ਪਰ। ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਸੌਮਿਤ੍ਰਿ ਗੁਨਾਕਰ ॥
ਰਿਪੁਸੂਦਨ ਪਦ ਕਮਲ ਨਮਾਮੀ। ਸੂਰ ਸੁਸੀਲ ਭਰਤ ਅਨੁਗਾਮੀ ॥
ਮਹਾਵੀਰ ਬਿਨਵਉਁ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਰਾਮ ਜਾਸੁ ਜਸ ਆਪ ਬਖਾਨਾ ॥

ਸੋ. ਪ੍ਰਨਵਉਁ ਪਵਨਕੁਮਾਰ ਖਲ ਬਨ ਪਾਵਕ ਗ੍ਯਾਨਧਨ।
ਜਾਸੁ ਹਦਯ ਆਗਾਰ ਬਸਹਿਂ ਰਾਮ ਸਰ ਚਾਪ ਧਰ ॥ ੧੭ ॥

ਕਪਿਪਤਿ ਰੀਛ ਨਿਸਾਚਰ ਰਾਜਾ। ਅਙ੍ਗਦਾਦਿ ਜੇ ਕੀਸ ਸਮਾਜਾ ॥
ਬਨ੍ਦਉਁ ਸਬ ਕੇ ਚਰਨ ਸੁਹਾਏ। ਅਧਮ ਸਰੀਰ ਰਾਮ ਜਿਨ੍ਹ ਪਾਏ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਚਰਨ ਉਪਾਸਕ ਜੇਤੇ। ਖਗ ਮਗ ਸੁਰ ਨਰ ਅਸੁਰ ਸਮੇਤੇ ॥
ਬਨ੍ਦਉਁ ਪਦ ਸਰੋਜ ਸਬ ਕੇਰੇ। ਜੇ ਬਿਨੁ ਕਾਮ ਰਾਮ ਕੇ ਚੇਰੇ ॥
ਸੁਕ ਸਨਕਾਦਿ ਭਗਤ ਮੁਨਿ ਨਾਰਦ। ਜੇ ਮੁਨਿਬਰ ਬਿਗ੍ਯਾਨ ਬਿਸਾਰਦ ॥
ਪ੍ਰਨਵਉਁ ਸਬਹਿਂ ਧਰਨਿ ਧਰਿ ਸੀਸਾ। ਕਰਹੁ ਕਪਾ ਜਨ ਜਾਨਿ ਮੁਨੀਸਾ ॥
ਜਨਕਸੁਤਾ ਜਗ ਜਨਨਿ ਜਾਨਕੀ। ਅਤਿਸਯ ਪ੍ਰਿਯ ਕਰੁਨਾ ਨਿਧਾਨ ਕੀ ॥
ਤਾਕੇ ਜੁਗ ਪਦ ਕਮਲ ਮਨਾਵਉਁ। ਜਾਸੁ ਕਪਾਁ ਨਿਰਮਲ ਮਤਿ ਪਾਵਉਁ ॥
ਪੁਨਿ ਮਨ ਬਚਨ ਕਰ੍ਮ ਰਘੁਨਾਯਕ। ਚਰਨ ਕਮਲ ਬਨ੍ਦਉਁ ਸਬ ਲਾਯਕ ॥
ਰਾਜਿਵਨਯਨ ਧਰੇਂ ਧਨੁ ਸਾਯਕ। ਭਗਤ ਬਿਪਤਿ ਭਞ੍ਜਨ ਸੁਖ ਦਾਯਕ ॥

ਦੋ. ਗਿਰਾ ਅਰਥ ਜਲ ਬੀਚਿ ਸਮ ਕਹਿਅਤ ਭਿਨ੍ਨ ਨ ਭਿਨ੍ਨ।
ਬਦਉਁ ਸੀਤਾ ਰਾਮ ਪਦ ਜਿਨ੍ਹਹਿ ਪਰਮ ਪ੍ਰਿਯ ਖਿਨ੍ਨ ॥ ੧੮ ॥

ਬਨ੍ਦਉਁ ਨਾਮ ਰਾਮ ਰਘੁਵਰ ਕੋ। ਹੇਤੁ ਕਸਾਨੁ ਭਾਨੁ ਹਿਮਕਰ ਕੋ ॥
ਬਿਧਿ ਹਰਿ ਹਰਮਯ ਬੇਦ ਪ੍ਰਾਨ ਸੋ। ਅਗੁਨ ਅਨੂਪਮ ਗੁਨ ਨਿਧਾਨ ਸੋ ॥
ਮਹਾਮਨ੍ਤ੍ਰ ਜੋਇ ਜਪਤ ਮਹੇਸੂ। ਕਾਸੀਂ ਮੁਕੁਤਿ ਹੇਤੁ ਉਪਦੇਸੂ ॥
ਮਹਿਮਾ ਜਾਸੁ ਜਾਨ ਗਨਰਾਉ। ਪ੍ਰਥਮ ਪੂਜਿਅਤ ਨਾਮ ਪ੍ਰਭਾਊ ॥
ਜਾਨ ਆਦਿਕਬਿ ਨਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪੂ। ਭਯਉ ਸੁਦ੍ਧ ਕਰਿ ਉਲਟਾ ਜਾਪੂ ॥
ਸਹਸ ਨਾਮ ਸਮ ਸੁਨਿ ਸਿਵ ਬਾਨੀ। ਜਪਿ ਜੇਈ ਪਿਯ ਸਙ੍ਗ ਭਵਾਨੀ ॥
ਹਰਸ਼ੇ ਹੇਤੁ ਹੇਰਿ ਹਰ ਹੀ ਕੋ। ਕਿਯ ਭੂਸ਼ਨ ਤਿਯ ਭੂਸ਼ਨ ਤੀ ਕੋ ॥
ਨਾਮ ਪ੍ਰਭਾਉ ਜਾਨ ਸਿਵ ਨੀਕੋ। ਕਾਲਕੂਟ ਫਲੁ ਦੀਨ੍ਹ ਅਮੀ ਕੋ ॥

ਦੋ. ਬਰਸ਼ਾ ਰਿਤੁ ਰਘੁਪਤਿ ਭਗਤਿ ਤੁਲਸੀ ਸਾਲਿ ਸੁਦਾਸ ॥
ਰਾਮ ਨਾਮ ਬਰ ਬਰਨ ਜੁਗ ਸਾਵਨ ਭਾਦਵ ਮਾਸ ॥ ੧੯ ॥

ਆਖਰ ਮਧੁਰ ਮਨੋਹਰ ਦੋਊ। ਬਰਨ ਬਿਲੋਚਨ ਜਨ ਜਿਯ ਜੋਊ ॥
ਸੁਮਿਰਤ ਸੁਲਭ ਸੁਖਦ ਸਬ ਕਾਹੂ। ਲੋਕ ਲਾਹੁ ਪਰਲੋਕ ਨਿਬਾਹੂ ॥
ਕਹਤ ਸੁਨਤ ਸੁਮਿਰਤ ਸੁਠਿ ਨੀਕੇ। ਰਾਮ ਲਖਨ ਸਮ ਪ੍ਰਿਯ ਤੁਲਸੀ ਕੇ ॥
ਬਰਨਤ ਬਰਨ ਪ੍ਰੀਤਿ ਬਿਲਗਾਤੀ। ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਜੀਵ ਸਮ ਸਹਜ ਸਁਘਾਤੀ ॥
ਨਰ ਨਾਰਾਯਨ ਸਰਿਸ ਸੁਭ੍ਰਾਤਾ। ਜਗ ਪਾਲਕ ਬਿਸੇਸ਼ਿ ਜਨ ਤ੍ਰਾਤਾ ॥
ਭਗਤਿ ਸੁਤਿਯ ਕਲ ਕਰਨ ਬਿਭੂਸ਼ਨ। ਜਗ ਹਿਤ ਹੇਤੁ ਬਿਮਲ ਬਿਧੁ ਪੂਸ਼ਨ ।
ਸ੍ਵਾਦ ਤੋਸ਼ ਸਮ ਸੁਗਤਿ ਸੁਧਾ ਕੇ। ਕਮਠ ਸੇਸ਼ ਸਮ ਧਰ ਬਸੁਧਾ ਕੇ ॥
ਜਨ ਮਨ ਮਞ੍ਜੁ ਕਞ੍ਜ ਮਧੁਕਰ ਸੇ। ਜੀਹ ਜਸੋਮਤਿ ਹਰਿ ਹਲਧਰ ਸੇ ॥

ਦੋ. ਏਕੁ ਛਤ੍ਰੁ ਏਕੁ ਮੁਕੁਟਮਨਿ ਸਬ ਬਰਨਨਿ ਪਰ ਜੋਉ।
ਤੁਲਸੀ ਰਘੁਬਰ ਨਾਮ ਕੇ ਬਰਨ ਬਿਰਾਜਤ ਦੋਉ ॥ ੨੦ ॥

ਸਮੁਝਤ ਸਰਿਸ ਨਾਮ ਅਰੁ ਨਾਮੀ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭੁ ਅਨੁਗਾਮੀ ॥
ਨਾਮ ਰੂਪ ਦੁਇ ਈਸ ਉਪਾਧੀ। ਅਕਥ ਅਨਾਦਿ ਸੁਸਾਮੁਝਿ ਸਾਧੀ ॥
ਕੋ ਬਡ़ ਛੋਟ ਕਹਤ ਅਪਰਾਧੂ। ਸੁਨਿ ਗੁਨ ਭੇਦ ਸਮੁਝਿਹਹਿਂ ਸਾਧੂ ॥
ਦੇਖਿਅਹਿਂ ਰੂਪ ਨਾਮ ਆਧੀਨਾ। ਰੂਪ ਗ੍ਯਾਨ ਨਹਿਂ ਨਾਮ ਬਿਹੀਨਾ ॥
ਰੂਪ ਬਿਸੇਸ਼ ਨਾਮ ਬਿਨੁ ਜਾਨੇਂ। ਕਰਤਲ ਗਤ ਨ ਪਰਹਿਂ ਪਹਿਚਾਨੇਂ ॥
ਸੁਮਿਰਿਅ ਨਾਮ ਰੂਪ ਬਿਨੁ ਦੇਖੇਂ। ਆਵਤ ਹਦਯਁ ਸਨੇਹ ਬਿਸੇਸ਼ੇਂ ॥
ਨਾਮ ਰੂਪ ਗਤਿ ਅਕਥ ਕਹਾਨੀ। ਸਮੁਝਤ ਸੁਖਦ ਨ ਪਰਤਿ ਬਖਾਨੀ ॥
ਅਗੁਨ ਸਗੁਨ ਬਿਚ ਨਾਮ ਸੁਸਾਖੀ। ਉਭਯ ਪ੍ਰਬੋਧਕ ਚਤੁਰ ਦੁਭਾਸ਼ੀ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਨਾਮ ਮਨਿਦੀਪ ਧਰੁ ਜੀਹ ਦੇਹਰੀ ਦ੍ਵਾਰ।
ਤੁਲਸੀ ਭੀਤਰ ਬਾਹੇਰਹੁਁ ਜੌਂ ਚਾਹਸਿ ਉਜਿਆਰ ॥ ੨੧ ॥

ਨਾਮ ਜੀਹਁ ਜਪਿ ਜਾਗਹਿਂ ਜੋਗੀ। ਬਿਰਤਿ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਪ੍ਰਪਞ੍ਚ ਬਿਯੋਗੀ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮਸੁਖਹਿ ਅਨੁਭਵਹਿਂ ਅਨੂਪਾ। ਅਕਥ ਅਨਾਮਯ ਨਾਮ ਨ ਰੂਪਾ ॥
ਜਾਨਾ ਚਹਹਿਂ ਗੂਢ़ ਗਤਿ ਜੇਊ। ਨਾਮ ਜੀਹਁ ਜਪਿ ਜਾਨਹਿਂ ਤੇਊ ॥
ਸਾਧਕ ਨਾਮ ਜਪਹਿਂ ਲਯ ਲਾਏਁ। ਹੋਹਿਂ ਸਿਦ੍ਧ ਅਨਿਮਾਦਿਕ ਪਾਏਁ ॥
ਜਪਹਿਂ ਨਾਮੁ ਜਨ ਆਰਤ ਭਾਰੀ। ਮਿਟਹਿਂ ਕੁਸਙ੍ਕਟ ਹੋਹਿਂ ਸੁਖਾਰੀ ॥
ਰਾਮ ਭਗਤ ਜਗ ਚਾਰਿ ਪ੍ਰਕਾਰਾ। ਸੁਕਤੀ ਚਾਰਿਉ ਅਨਘ ਉਦਾਰਾ ॥
ਚਹੂ ਚਤੁਰ ਕਹੁਁ ਨਾਮ ਅਧਾਰਾ। ਗ੍ਯਾਨੀ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਬਿਸੇਸ਼ਿ ਪਿਆਰਾ ॥
ਚਹੁਁ ਜੁਗ ਚਹੁਁ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਨਾ ਪ੍ਰਭਾਊ। ਕਲਿ ਬਿਸੇਸ਼ਿ ਨਹਿਂ ਆਨ ਉਪਾਊ ॥

ਦੋ. ਸਕਲ ਕਾਮਨਾ ਹੀਨ ਜੇ ਰਾਮ ਭਗਤਿ ਰਸ ਲੀਨ।
ਨਾਮ ਸੁਪ੍ਰੇਮ ਪਿਯੂਸ਼ ਹਦ ਤਿਨ੍ਹਹੁਁ ਕਿਏ ਮਨ ਮੀਨ ॥ ੨੨ ॥

ਅਗੁਨ ਸਗੁਨ ਦੁਇ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਸਰੂਪਾ। ਅਕਥ ਅਗਾਧ ਅਨਾਦਿ ਅਨੂਪਾ ॥
ਮੋਰੇਂ ਮਤ ਬਡ़ ਨਾਮੁ ਦੁਹੂ ਤੇਂ। ਕਿਏ ਜੇਹਿਂ ਜੁਗ ਨਿਜ ਬਸ ਨਿਜ ਬੂਤੇਂ ॥
ਪ੍ਰੋਢ़ਿ ਸੁਜਨ ਜਨਿ ਜਾਨਹਿਂ ਜਨ ਕੀ। ਕਹਉਁ ਪ੍ਰਤੀਤਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਰੁਚਿ ਮਨ ਕੀ ॥
ਏਕੁ ਦਾਰੁਗਤ ਦੇਖਿਅ ਏਕੂ। ਪਾਵਕ ਸਮ ਜੁਗ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਬਿਬੇਕੂ ॥
ਉਭਯ ਅਗਮ ਜੁਗ ਸੁਗਮ ਨਾਮ ਤੇਂ। ਕਹੇਉਁ ਨਾਮੁ ਬਡ़ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਰਾਮ ਤੇਂ ॥
ਬ੍ਯਾਪਕੁ ਏਕੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਅਬਿਨਾਸੀ। ਸਤ ਚੇਤਨ ਧਨ ਆਨਁਦ ਰਾਸੀ ॥
ਅਸ ਪ੍ਰਭੁ ਹਦਯਁ ਅਛਤ ਅਬਿਕਾਰੀ। ਸਕਲ ਜੀਵ ਜਗ ਦੀਨ ਦੁਖਾਰੀ ॥
ਨਾਮ ਨਿਰੂਪਨ ਨਾਮ ਜਤਨ ਤੇਂ। ਸੋਉ ਪ੍ਰਗਟਤ ਜਿਮਿ ਮੋਲ ਰਤਨ ਤੇਂ ॥

ਦੋ. ਨਿਰਗੁਨ ਤੇਂ ਏਹਿ ਭਾਁਤਿ ਬਡ़ ਨਾਮ ਪ੍ਰਭਾਉ ਅਪਾਰ।
ਕਹਉਁ ਨਾਮੁ ਬਡ़ ਰਾਮ ਤੇਂ ਨਿਜ ਬਿਚਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ॥ ੨੩ ॥

ਰਾਮ ਭਗਤ ਹਿਤ ਨਰ ਤਨੁ ਧਾਰੀ। ਸਹਿ ਸਙ੍ਕਟ ਕਿਏ ਸਾਧੁ ਸੁਖਾਰੀ ॥
ਨਾਮੁ ਸਪ੍ਰੇਮ ਜਪਤ ਅਨਯਾਸਾ। ਭਗਤ ਹੋਹਿਂ ਮੁਦ ਮਙ੍ਗਲ ਬਾਸਾ ॥
ਰਾਮ ਏਕ ਤਾਪਸ ਤਿਯ ਤਾਰੀ। ਨਾਮ ਕੋਟਿ ਖਲ ਕੁਮਤਿ ਸੁਧਾਰੀ ॥
ਰਿਸ਼ਿ ਹਿਤ ਰਾਮ ਸੁਕੇਤੁਸੁਤਾ ਕੀ। ਸਹਿਤ ਸੇਨ ਸੁਤ ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਬਾਕੀ ॥
ਸਹਿਤ ਦੋਸ਼ ਦੁਖ ਦਾਸ ਦੁਰਾਸਾ। ਦਲਇ ਨਾਮੁ ਜਿਮਿ ਰਬਿ ਨਿਸਿ ਨਾਸਾ ॥
ਭਞ੍ਜੇਉ ਰਾਮ ਆਪੁ ਭਵ ਚਾਪੂ। ਭਵ ਭਯ ਭਞ੍ਜਨ ਨਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪੂ ॥
ਦਣ੍ਡਕ ਬਨੁ ਪ੍ਰਭੁ ਕੀਨ੍ਹ ਸੁਹਾਵਨ। ਜਨ ਮਨ ਅਮਿਤ ਨਾਮ ਕਿਏ ਪਾਵਨ ॥ ।
ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਕਰ ਦਲੇ ਰਘੁਨਨ੍ਦਨ। ਨਾਮੁ ਸਕਲ ਕਲਿ ਕਲੁਸ਼ ਨਿਕਨ੍ਦਨ ॥

ਦੋ. ਸਬਰੀ ਗੀਧ ਸੁਸੇਵਕਨਿ ਸੁਗਤਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਰਘੁਨਾਥ।
ਨਾਮ ਉਧਾਰੇ ਅਮਿਤ ਖਲ ਬੇਦ ਬਿਦਿਤ ਗੁਨ ਗਾਥ ॥ ੨੪ ॥

ਰਾਮ ਸੁਕਣ੍ਠ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਦੋਊ। ਰਾਖੇ ਸਰਨ ਜਾਨ ਸਬੁ ਕੋਊ ॥
ਨਾਮ ਗਰੀਬ ਅਨੇਕ ਨੇਵਾਜੇ। ਲੋਕ ਬੇਦ ਬਰ ਬਿਰਿਦ ਬਿਰਾਜੇ ॥
ਰਾਮ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਕਟਕੁ ਬਟੋਰਾ। ਸੇਤੁ ਹੇਤੁ ਸ਼੍ਰਮੁ ਕੀਨ੍ਹ ਨ ਥੋਰਾ ॥
ਨਾਮੁ ਲੇਤ ਭਵਸਿਨ੍ਧੁ ਸੁਖਾਹੀਂ। ਕਰਹੁ ਬਿਚਾਰੁ ਸੁਜਨ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਰਾਮ ਸਕੁਲ ਰਨ ਰਾਵਨੁ ਮਾਰਾ। ਸੀਯ ਸਹਿਤ ਨਿਜ ਪੁਰ ਪਗੁ ਧਾਰਾ ॥
ਰਾਜਾ ਰਾਮੁ ਅਵਧ ਰਜਧਾਨੀ। ਗਾਵਤ ਗੁਨ ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਬਰ ਬਾਨੀ ॥
ਸੇਵਕ ਸੁਮਿਰਤ ਨਾਮੁ ਸਪ੍ਰੀਤੀ। ਬਿਨੁ ਸ਼੍ਰਮ ਪ੍ਰਬਲ ਮੋਹ ਦਲੁ ਜੀਤੀ ॥
ਫਿਰਤ ਸਨੇਹਁ ਮਗਨ ਸੁਖ ਅਪਨੇਂ। ਨਾਮ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸੋਚ ਨਹਿਂ ਸਪਨੇਂ ॥

ਦੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਰਾਮ ਤੇਂ ਨਾਮੁ ਬਡ़ ਬਰ ਦਾਯਕ ਬਰ ਦਾਨਿ।
ਰਾਮਚਰਿਤ ਸਤ ਕੋਟਿ ਮਹਁ ਲਿਯ ਮਹੇਸ ਜਿਯਁ ਜਾਨਿ ॥ ੨੫ ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਪਹਲਾ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਨਾਮ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸਮ੍ਭੁ ਅਬਿਨਾਸੀ। ਸਾਜੁ ਅਮਙ੍ਗਲ ਮਙ੍ਗਲ ਰਾਸੀ ॥
ਸੁਕ ਸਨਕਾਦਿ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨਿ ਜੋਗੀ। ਨਾਮ ਪ੍ਰਸਾਦ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸੁਖ ਭੋਗੀ ॥
ਨਾਰਦ ਜਾਨੇਉ ਨਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪੂ। ਜਗ ਪ੍ਰਿਯ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰ ਪ੍ਰਿਯ ਆਪੂ ॥
ਨਾਮੁ ਜਪਤ ਪ੍ਰਭੁ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਸਾਦੂ। ਭਗਤ ਸਿਰੋਮਨਿ ਭੇ ਪ੍ਰਹਲਾਦੂ ॥
ਧ੍ਰੁਵਁ ਸਗਲਾਨਿ ਜਪੇਉ ਹਰਿ ਨਾਊਁ। ਪਾਯਉ ਅਚਲ ਅਨੂਪਮ ਠਾਊਁ ॥
ਸੁਮਿਰਿ ਪਵਨਸੁਤ ਪਾਵਨ ਨਾਮੂ। ਅਪਨੇ ਬਸ ਕਰਿ ਰਾਖੇ ਰਾਮੂ ॥
ਅਪਤੁ ਅਜਾਮਿਲੁ ਗਜੁ ਗਨਿਕਾਊ। ਭਏ ਮੁਕੁਤ ਹਰਿ ਨਾਮ ਪ੍ਰਭਾਊ ॥
ਕਹੌਂ ਕਹਾਁ ਲਗਿ ਨਾਮ ਬਡ़ਾਈ। ਰਾਮੁ ਨ ਸਕਹਿਂ ਨਾਮ ਗੁਨ ਗਾਈ ॥

ਦੋ. ਨਾਮੁ ਰਾਮ ਕੋ ਕਲਪਤਰੁ ਕਲਿ ਕਲ੍ਯਾਨ ਨਿਵਾਸੁ।
ਜੋ ਸੁਮਿਰਤ ਭਯੋ ਭਾਁਗ ਤੇਂ ਤੁਲਸੀ ਤੁਲਸੀਦਾਸੁ ॥ ੨੬ ॥

ਚਹੁਁ ਜੁਗ ਤੀਨਿ ਕਾਲ ਤਿਹੁਁ ਲੋਕਾ। ਭਏ ਨਾਮ ਜਪਿ ਜੀਵ ਬਿਸੋਕਾ ॥
ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਸਨ੍ਤ ਮਤ ਏਹੂ। ਸਕਲ ਸੁਕਤ ਫਲ ਰਾਮ ਸਨੇਹੂ ॥
ਧ੍ਯਾਨੁ ਪ੍ਰਥਮ ਜੁਗ ਮਖਬਿਧਿ ਦੂਜੇਂ। ਦ੍ਵਾਪਰ ਪਰਿਤੋਸ਼ਤ ਪ੍ਰਭੁ ਪੂਜੇਂ ॥
ਕਲਿ ਕੇਵਲ ਮਲ ਮੂਲ ਮਲੀਨਾ। ਪਾਪ ਪਯੋਨਿਧਿ ਜਨ ਜਨ ਮੀਨਾ ॥
ਨਾਮ ਕਾਮਤਰੁ ਕਾਲ ਕਰਾਲਾ। ਸੁਮਿਰਤ ਸਮਨ ਸਕਲ ਜਗ ਜਾਲਾ ॥
ਰਾਮ ਨਾਮ ਕਲਿ ਅਭਿਮਤ ਦਾਤਾ। ਹਿਤ ਪਰਲੋਕ ਲੋਕ ਪਿਤੁ ਮਾਤਾ ॥
ਨਹਿਂ ਕਲਿ ਕਰਮ ਨ ਭਗਤਿ ਬਿਬੇਕੂ। ਰਾਮ ਨਾਮ ਅਵਲਮ੍ਬਨ ਏਕੂ ॥
ਕਾਲਨੇਮਿ ਕਲਿ ਕਪਟ ਨਿਧਾਨੂ। ਨਾਮ ਸੁਮਤਿ ਸਮਰਥ ਹਨੁਮਾਨੂ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਨਾਮ ਨਰਕੇਸਰੀ ਕਨਕਕਸਿਪੁ ਕਲਿਕਾਲ।
ਜਾਪਕ ਜਨ ਪ੍ਰਹਲਾਦ ਜਿਮਿ ਪਾਲਿਹਿ ਦਲਿ ਸੁਰਸਾਲ ॥ ੨੭ ॥

ਭਾਯਁ ਕੁਭਾਯਁ ਅਨਖ ਆਲਸਹੂਁ। ਨਾਮ ਜਪਤ ਮਙ੍ਗਲ ਦਿਸਿ ਦਸਹੂਁ ॥
ਸੁਮਿਰਿ ਸੋ ਨਾਮ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗਾਥਾ। ਕਰਉਁ ਨਾਇ ਰਘੁਨਾਥਹਿ ਮਾਥਾ ॥
ਮੋਰਿ ਸੁਧਾਰਿਹਿ ਸੋ ਸਬ ਭਾਁਤੀ। ਜਾਸੁ ਕਪਾ ਨਹਿਂ ਕਪਾਁ ਅਘਾਤੀ ॥
ਰਾਮ ਸੁਸ੍ਵਾਮਿ ਕੁਸੇਵਕੁ ਮੋਸੋ। ਨਿਜ ਦਿਸਿ ਦੈਖਿ ਦਯਾਨਿਧਿ ਪੋਸੋ ॥
ਲੋਕਹੁਁ ਬੇਦ ਸੁਸਾਹਿਬ ਰੀਤੀਂ। ਬਿਨਯ ਸੁਨਤ ਪਹਿਚਾਨਤ ਪ੍ਰੀਤੀ ॥
ਗਨੀ ਗਰੀਬ ਗ੍ਰਾਮਨਰ ਨਾਗਰ। ਪਣ੍ਡਿਤ ਮੂਢ़ ਮਲੀਨ ਉਜਾਗਰ ॥
ਸੁਕਬਿ ਕੁਕਬਿ ਨਿਜ ਮਤਿ ਅਨੁਹਾਰੀ। ਨਪਹਿ ਸਰਾਹਤ ਸਬ ਨਰ ਨਾਰੀ ॥
ਸਾਧੁ ਸੁਜਾਨ ਸੁਸੀਲ ਨਪਾਲਾ। ਈਸ ਅਂਸ ਭਵ ਪਰਮ ਕਪਾਲਾ ॥
ਸੁਨਿ ਸਨਮਾਨਹਿਂ ਸਬਹਿ ਸੁਬਾਨੀ। ਭਨਿਤਿ ਭਗਤਿ ਨਤਿ ਗਤਿ ਪਹਿਚਾਨੀ ॥
ਯਹ ਪ੍ਰਾਕਤ ਮਹਿਪਾਲ ਸੁਭਾਊ। ਜਾਨ ਸਿਰੋਮਨਿ ਕੋਸਲਰਾਊ ॥
ਰੀਝਤ ਰਾਮ ਸਨੇਹ ਨਿਸੋਤੇਂ। ਕੋ ਜਗ ਮਨ੍ਦ ਮਲਿਨਮਤਿ ਮੋਤੇਂ ॥

ਦੋ. ਸਠ ਸੇਵਕ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਰੁਚਿ ਰਖਿਹਹਿਂ ਰਾਮ ਕਪਾਲੁ।
ਉਪਲ ਕਿਏ ਜਲਜਾਨ ਜੇਹਿਂ ਸਚਿਵ ਸੁਮਤਿ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ॥ ੨੮(ਕ) ॥

ਹੌਹੁ ਕਹਾਵਤ ਸਬੁ ਕਹਤ ਰਾਮ ਸਹਤ ਉਪਹਾਸ।
ਸਾਹਿਬ ਸੀਤਾਨਾਥ ਸੋ ਸੇਵਕ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ॥ ੨੮(ਖ) ॥

ਅਤਿ ਬਡ़ਿ ਮੋਰਿ ਢਿਠਾਈ ਖੋਰੀ। ਸੁਨਿ ਅਘ ਨਰਕਹੁਁ ਨਾਕ ਸਕੋਰੀ ॥
ਸਮੁਝਿ ਸਹਮ ਮੋਹਿ ਅਪਡਰ ਅਪਨੇਂ। ਸੋ ਸੁਧਿ ਰਾਮ ਕੀਨ੍ਹਿ ਨਹਿਂ ਸਪਨੇਂ ॥
ਸੁਨਿ ਅਵਲੋਕਿ ਸੁਚਿਤ ਚਖ ਚਾਹੀ। ਭਗਤਿ ਮੋਰਿ ਮਤਿ ਸ੍ਵਾਮਿ ਸਰਾਹੀ ॥
ਕਹਤ ਨਸਾਇ ਹੋਇ ਹਿਯਁ ਨੀਕੀ। ਰੀਝਤ ਰਾਮ ਜਾਨਿ ਜਨ ਜੀ ਕੀ ॥
ਰਹਤਿ ਨ ਪ੍ਰਭੁ ਚਿਤ ਚੂਕ ਕਿਏ ਕੀ। ਕਰਤ ਸੁਰਤਿ ਸਯ ਬਾਰ ਹਿਏ ਕੀ ॥
ਜੇਹਿਂ ਅਘ ਬਧੇਉ ਬ੍ਯਾਧ ਜਿਮਿ ਬਾਲੀ। ਫਿਰਿ ਸੁਕਣ੍ਠ ਸੋਇ ਕੀਨ੍ਹ ਕੁਚਾਲੀ ॥
ਸੋਇ ਕਰਤੂਤਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਕੇਰੀ। ਸਪਨੇਹੁਁ ਸੋ ਨ ਰਾਮ ਹਿਯਁ ਹੇਰੀ ॥
ਤੇ ਭਰਤਹਿ ਭੇਣ੍ਟਤ ਸਨਮਾਨੇ। ਰਾਜਸਭਾਁ ਰਘੁਬੀਰ ਬਖਾਨੇ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਤਰੁ ਤਰ ਕਪਿ ਡਾਰ ਪਰ ਤੇ ਕਿਏ ਆਪੁ ਸਮਾਨ ॥
ਤੁਲਸੀ ਕਹੂਁ ਨ ਰਾਮ ਸੇ ਸਾਹਿਬ ਸੀਲਨਿਧਾਨ ॥ ੨੯(ਕ) ॥

ਰਾਮ ਨਿਕਾਈਂ ਰਾਵਰੀ ਹੈ ਸਬਹੀ ਕੋ ਨੀਕ।
ਜੋਂ ਯਹ ਸਾਁਚੀ ਹੈ ਸਦਾ ਤੌ ਨੀਕੋ ਤੁਲਸੀਕ ॥ ੨੯(ਖ) ॥

ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਨਿਜ ਗੁਨ ਦੋਸ਼ ਕਹਿ ਸਬਹਿ ਬਹੁਰਿ ਸਿਰੁ ਨਾਇ।
ਬਰਨਉਁ ਰਘੁਬਰ ਬਿਸਦ ਜਸੁ ਸੁਨਿ ਕਲਿ ਕਲੁਸ਼ ਨਸਾਇ ॥ ੨੯(ਗ) ॥

ਜਾਗਬਲਿਕ ਜੋ ਕਥਾ ਸੁਹਾਈ। ਭਰਦ੍ਵਾਜ ਮੁਨਿਬਰਹਿ ਸੁਨਾਈ ॥
ਕਹਿਹਉਁ ਸੋਇ ਸਮ੍ਬਾਦ ਬਖਾਨੀ। ਸੁਨਹੁਁ ਸਕਲ ਸਜ੍ਜਨ ਸੁਖੁ ਮਾਨੀ ॥
ਸਮ੍ਭੁ ਕੀਨ੍ਹ ਯਹ ਚਰਿਤ ਸੁਹਾਵਾ। ਬਹੁਰਿ ਕਪਾ ਕਰਿ ਉਮਹਿ ਸੁਨਾਵਾ ॥
ਸੋਇ ਸਿਵ ਕਾਗਭੁਸੁਣ੍ਡਿਹਿ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਰਾਮ ਭਗਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਚੀਨ੍ਹਾ ॥
ਤੇਹਿ ਸਨ ਜਾਗਬਲਿਕ ਪੁਨਿ ਪਾਵਾ। ਤਿਨ੍ਹ ਪੁਨਿ ਭਰਦ੍ਵਾਜ ਪ੍ਰਤਿ ਗਾਵਾ ॥
ਤੇ ਸ਼੍ਰੋਤਾ ਬਕਤਾ ਸਮਸੀਲਾ। ਸਵਁਦਰਸੀ ਜਾਨਹਿਂ ਹਰਿਲੀਲਾ ॥
ਜਾਨਹਿਂ ਤੀਨਿ ਕਾਲ ਨਿਜ ਗ੍ਯਾਨਾ। ਕਰਤਲ ਗਤ ਆਮਲਕ ਸਮਾਨਾ ॥
ਔਰਉ ਜੇ ਹਰਿਭਗਤ ਸੁਜਾਨਾ। ਕਹਹਿਂ ਸੁਨਹਿਂ ਸਮੁਝਹਿਂ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਮੈ ਪੁਨਿ ਨਿਜ ਗੁਰ ਸਨ ਸੁਨੀ ਕਥਾ ਸੋ ਸੂਕਰਖੇਤ।
ਸਮੁਝੀ ਨਹਿ ਤਸਿ ਬਾਲਪਨ ਤਬ ਅਤਿ ਰਹੇਉਁ ਅਚੇਤ ॥ ੩੦(ਕ) ॥

ਸ਼੍ਰੋਤਾ ਬਕਤਾ ਗ੍ਯਾਨਨਿਧਿ ਕਥਾ ਰਾਮ ਕੈ ਗੂਢ़।
ਕਿਮਿ ਸਮੁਝੌਂ ਮੈ ਜੀਵ ਜਡ़ ਕਲਿ ਮਲ ਗ੍ਰਸਿਤ ਬਿਮੂਢ़ ॥ ੩੦(ਖ)

ਤਦਪਿ ਕਹੀ ਗੁਰ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰਾ। ਸਮੁਝਿ ਪਰੀ ਕਛੁ ਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰਾ ॥
ਭਾਸ਼ਾਬਦ੍ਧ ਕਰਬਿ ਮੈਂ ਸੋਈ। ਮੋਰੇਂ ਮਨ ਪ੍ਰਬੋਧ ਜੇਹਿਂ ਹੋਈ ॥
ਜਸ ਕਛੁ ਬੁਧਿ ਬਿਬੇਕ ਬਲ ਮੇਰੇਂ। ਤਸ ਕਹਿਹਉਁ ਹਿਯਁ ਹਰਿ ਕੇ ਪ੍ਰੇਰੇਂ ॥
ਨਿਜ ਸਨ੍ਦੇਹ ਮੋਹ ਭ੍ਰਮ ਹਰਨੀ। ਕਰਉਁ ਕਥਾ ਭਵ ਸਰਿਤਾ ਤਰਨੀ ॥
ਬੁਧ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮ ਸਕਲ ਜਨ ਰਞ੍ਜਨਿ। ਰਾਮਕਥਾ ਕਲਿ ਕਲੁਸ਼ ਬਿਭਞ੍ਜਨਿ ॥
ਰਾਮਕਥਾ ਕਲਿ ਪਂਨਗ ਭਰਨੀ। ਪੁਨਿ ਬਿਬੇਕ ਪਾਵਕ ਕਹੁਁ ਅਰਨੀ ॥
ਰਾਮਕਥਾ ਕਲਿ ਕਾਮਦ ਗਾਈ। ਸੁਜਨ ਸਜੀਵਨਿ ਮੂਰਿ ਸੁਹਾਈ ॥
ਸੋਇ ਬਸੁਧਾਤਲ ਸੁਧਾ ਤਰਙ੍ਗਿਨਿ। ਭਯ ਭਞ੍ਜਨਿ ਭ੍ਰਮ ਭੇਕ ਭੁਅਙ੍ਗਿਨਿ ॥
ਅਸੁਰ ਸੇਨ ਸਮ ਨਰਕ ਨਿਕਨ੍ਦਿਨਿ। ਸਾਧੁ ਬਿਬੁਧ ਕੁਲ ਹਿਤ ਗਿਰਿਨਨ੍ਦਿਨਿ ॥
ਸਨ੍ਤ ਸਮਾਜ ਪਯੋਧਿ ਰਮਾ ਸੀ। ਬਿਸ੍ਵ ਭਾਰ ਭਰ ਅਚਲ ਛਮਾ ਸੀ ॥
ਜਮ ਗਨ ਮੁਹਁ ਮਸਿ ਜਗ ਜਮੁਨਾ ਸੀ। ਜੀਵਨ ਮੁਕੁਤਿ ਹੇਤੁ ਜਨੁ ਕਾਸੀ ॥
ਰਾਮਹਿ ਪ੍ਰਿਯ ਪਾਵਨਿ ਤੁਲਸੀ ਸੀ। ਤੁਲਸਿਦਾਸ ਹਿਤ ਹਿਯਁ ਹੁਲਸੀ ਸੀ ॥
ਸਿਵਪ੍ਰਯ ਮੇਕਲ ਸੈਲ ਸੁਤਾ ਸੀ। ਸਕਲ ਸਿਦ੍ਧਿ ਸੁਖ ਸਮ੍ਪਤਿ ਰਾਸੀ ॥
ਸਦਗੁਨ ਸੁਰਗਨ ਅਮ੍ਬ ਅਦਿਤਿ ਸੀ। ਰਘੁਬਰ ਭਗਤਿ ਪ੍ਰੇਮ ਪਰਮਿਤਿ ਸੀ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਕਥਾ ਮਨ੍ਦਾਕਿਨੀ ਚਿਤ੍ਰਕੂਟ ਚਿਤ ਚਾਰੁ।
ਤੁਲਸੀ ਸੁਭਗ ਸਨੇਹ ਬਨ ਸਿਯ ਰਘੁਬੀਰ ਬਿਹਾਰੁ ॥ ੩੧ ॥

ਰਾਮ ਚਰਿਤ ਚਿਨ੍ਤਾਮਨਿ ਚਾਰੂ। ਸਨ੍ਤ ਸੁਮਤਿ ਤਿਯ ਸੁਭਗ ਸਿਙ੍ਗਾਰੂ ॥
ਜਗ ਮਙ੍ਗਲ ਗੁਨ ਗ੍ਰਾਮ ਰਾਮ ਕੇ। ਦਾਨਿ ਮੁਕੁਤਿ ਧਨ ਧਰਮ ਧਾਮ ਕੇ ॥
ਸਦਗੁਰ ਗ੍ਯਾਨ ਬਿਰਾਗ ਜੋਗ ਕੇ। ਬਿਬੁਧ ਬੈਦ ਭਵ ਭੀਮ ਰੋਗ ਕੇ ॥
ਜਨਨਿ ਜਨਕ ਸਿਯ ਰਾਮ ਪ੍ਰੇਮ ਕੇ। ਬੀਜ ਸਕਲ ਬ੍ਰਤ ਧਰਮ ਨੇਮ ਕੇ ॥
ਸਮਨ ਪਾਪ ਸਨ੍ਤਾਪ ਸੋਕ ਕੇ। ਪ੍ਰਿਯ ਪਾਲਕ ਪਰਲੋਕ ਲੋਕ ਕੇ ॥
ਸਚਿਵ ਸੁਭਟ ਭੂਪਤਿ ਬਿਚਾਰ ਕੇ। ਕੁਮ੍ਭਜ ਲੋਭ ਉਦਧਿ ਅਪਾਰ ਕੇ ॥
ਕਾਮ ਕੋਹ ਕਲਿਮਲ ਕਰਿਗਨ ਕੇ। ਕੇਹਰਿ ਸਾਵਕ ਜਨ ਮਨ ਬਨ ਕੇ ॥
ਅਤਿਥਿ ਪੂਜ੍ਯ ਪ੍ਰਿਯਤਮ ਪੁਰਾਰਿ ਕੇ। ਕਾਮਦ ਘਨ ਦਾਰਿਦ ਦਵਾਰਿ ਕੇ ॥
ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਮਹਾਮਨਿ ਬਿਸ਼ਯ ਬ੍ਯਾਲ ਕੇ। ਮੇਟਤ ਕਠਿਨ ਕੁਅਙ੍ਕ ਭਾਲ ਕੇ ॥
ਹਰਨ ਮੋਹ ਤਮ ਦਿਨਕਰ ਕਰ ਸੇ। ਸੇਵਕ ਸਾਲਿ ਪਾਲ ਜਲਧਰ ਸੇ ॥
ਅਭਿਮਤ ਦਾਨਿ ਦੇਵਤਰੁ ਬਰ ਸੇ। ਸੇਵਤ ਸੁਲਭ ਸੁਖਦ ਹਰਿ ਹਰ ਸੇ ॥
ਸੁਕਬਿ ਸਰਦ ਨਭ ਮਨ ਉਡਗਨ ਸੇ। ਰਾਮਭਗਤ ਜਨ ਜੀਵਨ ਧਨ ਸੇ ॥
ਸਕਲ ਸੁਕਤ ਫਲ ਭੂਰਿ ਭੋਗ ਸੇ। ਜਗ ਹਿਤ ਨਿਰੁਪਧਿ ਸਾਧੁ ਲੋਗ ਸੇ ॥
ਸੇਵਕ ਮਨ ਮਾਨਸ ਮਰਾਲ ਸੇ। ਪਾਵਕ ਗਙ੍ਗ ਤਂਰਗ ਮਾਲ ਸੇ ॥

ਦੋ. ਕੁਪਥ ਕੁਤਰਕ ਕੁਚਾਲਿ ਕਲਿ ਕਪਟ ਦਮ੍ਭ ਪਾਸ਼ਣ੍ਡ।
ਦਹਨ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗ੍ਰਾਮ ਜਿਮਿ ਇਨ੍ਧਨ ਅਨਲ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ ॥ ੩੨(ਕ) ॥

ਰਾਮਚਰਿਤ ਰਾਕੇਸ ਕਰ ਸਰਿਸ ਸੁਖਦ ਸਬ ਕਾਹੁ।
ਸਜ੍ਜਨ ਕੁਮੁਦ ਚਕੋਰ ਚਿਤ ਹਿਤ ਬਿਸੇਸ਼ਿ ਬਡ़ ਲਾਹੁ ॥ ੩੨(ਖ) ॥

ਕੀਨ੍ਹਿ ਪ੍ਰਸ੍ਨ ਜੇਹਿ ਭਾਁਤਿ ਭਵਾਨੀ। ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਸਙ੍ਕਰ ਕਹਾ ਬਖਾਨੀ ॥
ਸੋ ਸਬ ਹੇਤੁ ਕਹਬ ਮੈਂ ਗਾਈ। ਕਥਾਪ੍ਰਬਨ੍ਧ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਬਨਾਈ ॥
ਜੇਹਿ ਯਹ ਕਥਾ ਸੁਨੀ ਨਹਿਂ ਹੋਈ। ਜਨਿ ਆਚਰਜੁ ਕਰੈਂ ਸੁਨਿ ਸੋਈ ॥
ਕਥਾ ਅਲੌਕਿਕ ਸੁਨਹਿਂ ਜੇ ਗ੍ਯਾਨੀ। ਨਹਿਂ ਆਚਰਜੁ ਕਰਹਿਂ ਅਸ ਜਾਨੀ ॥
ਰਾਮਕਥਾ ਕੈ ਮਿਤਿ ਜਗ ਨਾਹੀਂ। ਅਸਿ ਪ੍ਰਤੀਤਿ ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਨਾਨਾ ਭਾਁਤਿ ਰਾਮ ਅਵਤਾਰਾ। ਰਾਮਾਯਨ ਸਤ ਕੋਟਿ ਅਪਾਰਾ ॥
ਕਲਪਭੇਦ ਹਰਿਚਰਿਤ ਸੁਹਾਏ। ਭਾਁਤਿ ਅਨੇਕ ਮੁਨੀਸਨ੍ਹ ਗਾਏ ॥
ਕਰਿਅ ਨ ਸਂਸਯ ਅਸ ਉਰ ਆਨੀ। ਸੁਨਿਅ ਕਥਾ ਸਾਰਦ ਰਤਿ ਮਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਅਨਨ੍ਤ ਅਨਨ੍ਤ ਗੁਨ ਅਮਿਤ ਕਥਾ ਬਿਸ੍ਤਾਰ।
ਸੁਨਿ ਆਚਰਜੁ ਨ ਮਾਨਿਹਹਿਂ ਜਿਨ੍ਹ ਕੇਂ ਬਿਮਲ ਬਿਚਾਰ ॥ ੩੩ ॥

ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸਬ ਸਂਸਯ ਕਰਿ ਦੂਰੀ। ਸਿਰ ਧਰਿ ਗੁਰ ਪਦ ਪਙ੍ਕਜ ਧੂਰੀ ॥
ਪੁਨਿ ਸਬਹੀ ਬਿਨਵਉਁ ਕਰ ਜੋਰੀ। ਕਰਤ ਕਥਾ ਜੇਹਿਂ ਲਾਗ ਨ ਖੋਰੀ ॥
ਸਾਦਰ ਸਿਵਹਿ ਨਾਇ ਅਬ ਮਾਥਾ। ਬਰਨਉਁ ਬਿਸਦ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗਾਥਾ ॥
ਸਮ੍ਬਤ ਸੋਰਹ ਸੈ ਏਕਤੀਸਾ। ਕਰਉਁ ਕਥਾ ਹਰਿ ਪਦ ਧਰਿ ਸੀਸਾ ॥
ਨੌਮੀ ਭੌਮ ਬਾਰ ਮਧੁ ਮਾਸਾ। ਅਵਧਪੁਰੀਂ ਯਹ ਚਰਿਤ ਪ੍ਰਕਾਸਾ ॥
ਜੇਹਿ ਦਿਨ ਰਾਮ ਜਨਮ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਗਾਵਹਿਂ। ਤੀਰਥ ਸਕਲ ਤਹਾਁ ਚਲਿ ਆਵਹਿਂ ॥
ਅਸੁਰ ਨਾਗ ਖਗ ਨਰ ਮੁਨਿ ਦੇਵਾ। ਆਇ ਕਰਹਿਂ ਰਘੁਨਾਯਕ ਸੇਵਾ ॥
ਜਨ੍ਮ ਮਹੋਤ੍ਸਵ ਰਚਹਿਂ ਸੁਜਾਨਾ। ਕਰਹਿਂ ਰਾਮ ਕਲ ਕੀਰਤਿ ਗਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਮਜ੍ਜਹਿ ਸਜ੍ਜਨ ਬਨ੍ਦ ਬਹੁ ਪਾਵਨ ਸਰਜੂ ਨੀਰ।
ਜਪਹਿਂ ਰਾਮ ਧਰਿ ਧ੍ਯਾਨ ਉਰ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸ੍ਯਾਮ ਸਰੀਰ ॥ ੩੪ ॥

ਦਰਸ ਪਰਸ ਮਜ੍ਜਨ ਅਰੁ ਪਾਨਾ। ਹਰਇ ਪਾਪ ਕਹ ਬੇਦ ਪੁਰਾਨਾ ॥
ਨਦੀ ਪੁਨੀਤ ਅਮਿਤ ਮਹਿਮਾ ਅਤਿ। ਕਹਿ ਨ ਸਕਇ ਸਾਰਦ ਬਿਮਲਮਤਿ ॥
ਰਾਮ ਧਾਮਦਾ ਪੁਰੀ ਸੁਹਾਵਨਿ। ਲੋਕ ਸਮਸ੍ਤ ਬਿਦਿਤ ਅਤਿ ਪਾਵਨਿ ॥
ਚਾਰਿ ਖਾਨਿ ਜਗ ਜੀਵ ਅਪਾਰਾ। ਅਵਧ ਤਜੇ ਤਨੁ ਨਹਿ ਸਂਸਾਰਾ ॥
ਸਬ ਬਿਧਿ ਪੁਰੀ ਮਨੋਹਰ ਜਾਨੀ। ਸਕਲ ਸਿਦ੍ਧਿਪ੍ਰਦ ਮਙ੍ਗਲ ਖਾਨੀ ॥
ਬਿਮਲ ਕਥਾ ਕਰ ਕੀਨ੍ਹ ਅਰਮ੍ਭਾ। ਸੁਨਤ ਨਸਾਹਿਂ ਕਾਮ ਮਦ ਦਮ੍ਭਾ ॥
ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸ ਏਹਿ ਨਾਮਾ। ਸੁਨਤ ਸ਼੍ਰਵਨ ਪਾਇਅ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮਾ ॥
ਮਨ ਕਰਿ ਵਿਸ਼ਯ ਅਨਲ ਬਨ ਜਰਈ। ਹੋਇ ਸੁਖੀ ਜੌ ਏਹਿਂ ਸਰ ਪਰਈ ॥
ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸ ਮੁਨਿ ਭਾਵਨ। ਬਿਰਚੇਉ ਸਮ੍ਭੁ ਸੁਹਾਵਨ ਪਾਵਨ ॥
ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਦੋਸ਼ ਦੁਖ ਦਾਰਿਦ ਦਾਵਨ। ਕਲਿ ਕੁਚਾਲਿ ਕੁਲਿ ਕਲੁਸ਼ ਨਸਾਵਨ ॥
ਰਚਿ ਮਹੇਸ ਨਿਜ ਮਾਨਸ ਰਾਖਾ। ਪਾਇ ਸੁਸਮਉ ਸਿਵਾ ਸਨ ਭਾਸ਼ਾ ॥
ਤਾਤੇਂ ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸ ਬਰ। ਧਰੇਉ ਨਾਮ ਹਿਯਁ ਹੇਰਿ ਹਰਸ਼ਿ ਹਰ ॥
ਕਹਉਁ ਕਥਾ ਸੋਇ ਸੁਖਦ ਸੁਹਾਈ। ਸਾਦਰ ਸੁਨਹੁ ਸੁਜਨ ਮਨ ਲਾਈ ॥

ਦੋ. ਜਸ ਮਾਨਸ ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਭਯਉ ਜਗ ਪ੍ਰਚਾਰ ਜੇਹਿ ਹੇਤੁ।
ਅਬ ਸੋਇ ਕਹਉਁ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗ ਸਬ ਸੁਮਿਰਿ ਉਮਾ ਬਸ਼ਕੇਤੁ ॥ ੩੫ ॥

ਸਮ੍ਭੁ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸੁਮਤਿ ਹਿਯਁ ਹੁਲਸੀ। ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸ ਕਬਿ ਤੁਲਸੀ ॥
ਕਰਇ ਮਨੋਹਰ ਮਤਿ ਅਨੁਹਾਰੀ। ਸੁਜਨ ਸੁਚਿਤ ਸੁਨਿ ਲੇਹੁ ਸੁਧਾਰੀ ॥
ਸੁਮਤਿ ਭੂਮਿ ਥਲ ਹਦਯ ਅਗਾਧੂ। ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਉਦਧਿ ਘਨ ਸਾਧੂ ॥
ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਰਾਮ ਸੁਜਸ ਬਰ ਬਾਰੀ। ਮਧੁਰ ਮਨੋਹਰ ਮਙ੍ਗਲਕਾਰੀ ॥
ਲੀਲਾ ਸਗੁਨ ਜੋ ਕਹਹਿਂ ਬਖਾਨੀ। ਸੋਇ ਸ੍ਵਚ੍ਛਤਾ ਕਰਇ ਮਲ ਹਾਨੀ ॥
ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤਿ ਜੋ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਈ। ਸੋਇ ਮਧੁਰਤਾ ਸੁਸੀਤਲਤਾਈ ॥
ਸੋ ਜਲ ਸੁਕਤ ਸਾਲਿ ਹਿਤ ਹੋਈ। ਰਾਮ ਭਗਤ ਜਨ ਜੀਵਨ ਸੋਈ ॥
ਮੇਧਾ ਮਹਿ ਗਤ ਸੋ ਜਲ ਪਾਵਨ। ਸਕਿਲਿ ਸ਼੍ਰਵਨ ਮਗ ਚਲੇਉ ਸੁਹਾਵਨ ॥
ਭਰੇਉ ਸੁਮਾਨਸ ਸੁਥਲ ਥਿਰਾਨਾ। ਸੁਖਦ ਸੀਤ ਰੁਚਿ ਚਾਰੁ ਚਿਰਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਸੁਠਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਮ੍ਬਾਦ ਬਰ ਬਿਰਚੇ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬਿਚਾਰਿ।
ਤੇਇ ਏਹਿ ਪਾਵਨ ਸੁਭਗ ਸਰ ਘਾਟ ਮਨੋਹਰ ਚਾਰਿ ॥ ੩੬ ॥

ਸਪ੍ਤ ਪ੍ਰਬਨ੍ਧ ਸੁਭਗ ਸੋਪਾਨਾ। ਗ੍ਯਾਨ ਨਯਨ ਨਿਰਖਤ ਮਨ ਮਾਨਾ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਮਹਿਮਾ ਅਗੁਨ ਅਬਾਧਾ। ਬਰਨਬ ਸੋਇ ਬਰ ਬਾਰਿ ਅਗਾਧਾ ॥
ਰਾਮ ਸੀਯ ਜਸ ਸਲਿਲ ਸੁਧਾਸਮ। ਉਪਮਾ ਬੀਚਿ ਬਿਲਾਸ ਮਨੋਰਮ ॥
ਪੁਰਇਨਿ ਸਘਨ ਚਾਰੁ ਚੌਪਾਈ। ਜੁਗੁਤਿ ਮਞ੍ਜੁ ਮਨਿ ਸੀਪ ਸੁਹਾਈ ॥
ਛਨ੍ਦ ਸੋਰਠਾ ਸੁਨ੍ਦਰ ਦੋਹਾ। ਸੋਇ ਬਹੁਰਙ੍ਗ ਕਮਲ ਕੁਲ ਸੋਹਾ ॥
ਅਰਥ ਅਨੂਪ ਸੁਮਾਵ ਸੁਭਾਸਾ। ਸੋਇ ਪਰਾਗ ਮਕਰਨ੍ਦ ਸੁਬਾਸਾ ॥
ਸੁਕਤ ਪੁਞ੍ਜ ਮਞ੍ਜੁਲ ਅਲਿ ਮਾਲਾ। ਗ੍ਯਾਨ ਬਿਰਾਗ ਬਿਚਾਰ ਮਰਾਲਾ ॥
ਧੁਨਿ ਅਵਰੇਬ ਕਬਿਤ ਗੁਨ ਜਾਤੀ। ਮੀਨ ਮਨੋਹਰ ਤੇ ਬਹੁਭਾਁਤੀ ॥
ਅਰਥ ਧਰਮ ਕਾਮਾਦਿਕ ਚਾਰੀ। ਕਹਬ ਗ੍ਯਾਨ ਬਿਗ੍ਯਾਨ ਬਿਚਾਰੀ ॥
ਨਵ ਰਸ ਜਪ ਤਪ ਜੋਗ ਬਿਰਾਗਾ। ਤੇ ਸਬ ਜਲਚਰ ਚਾਰੁ ਤਡ़ਾਗਾ ॥
ਸੁਕਤੀ ਸਾਧੁ ਨਾਮ ਗੁਨ ਗਾਨਾ। ਤੇ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਜਲ ਬਿਹਗ ਸਮਾਨਾ ॥
ਸਨ੍ਤਸਭਾ ਚਹੁਁ ਦਿਸਿ ਅਵਁਰਾਈ। ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾ ਰਿਤੁ ਬਸਨ੍ਤ ਸਮ ਗਾਈ ॥
ਭਗਤਿ ਨਿਰੁਪਨ ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਾਨਾ। ਛਮਾ ਦਯਾ ਦਮ ਲਤਾ ਬਿਤਾਨਾ ॥
ਸਮ ਜਮ ਨਿਯਮ ਫੂਲ ਫਲ ਗ੍ਯਾਨਾ। ਹਰਿ ਪਤ ਰਤਿ ਰਸ ਬੇਦ ਬਖਾਨਾ ॥
ਔਰਉ ਕਥਾ ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗਾ। ਤੇਇ ਸੁਕ ਪਿਕ ਬਹੁਬਰਨ ਬਿਹਙ੍ਗਾ ॥

ਦੋ. ਪੁਲਕ ਬਾਟਿਕਾ ਬਾਗ ਬਨ ਸੁਖ ਸੁਬਿਹਙ੍ਗ ਬਿਹਾਰੁ।
ਮਾਲੀ ਸੁਮਨ ਸਨੇਹ ਜਲ ਸੀਞ੍ਚਤ ਲੋਚਨ ਚਾਰੁ ॥ ੩੭ ॥

ਜੇ ਗਾਵਹਿਂ ਯਹ ਚਰਿਤ ਸਁਭਾਰੇ। ਤੇਇ ਏਹਿ ਤਾਲ ਚਤੁਰ ਰਖਵਾਰੇ ॥
ਸਦਾ ਸੁਨਹਿਂ ਸਾਦਰ ਨਰ ਨਾਰੀ। ਤੇਇ ਸੁਰਬਰ ਮਾਨਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ॥
ਅਤਿ ਖਲ ਜੇ ਬਿਸ਼ਈ ਬਗ ਕਾਗਾ। ਏਹਿਂ ਸਰ ਨਿਕਟ ਨ ਜਾਹਿਂ ਅਭਾਗਾ ॥
ਸਮ੍ਬੁਕ ਭੇਕ ਸੇਵਾਰ ਸਮਾਨਾ। ਇਹਾਁ ਨ ਬਿਸ਼ਯ ਕਥਾ ਰਸ ਨਾਨਾ ॥
ਤੇਹਿ ਕਾਰਨ ਆਵਤ ਹਿਯਁ ਹਾਰੇ। ਕਾਮੀ ਕਾਕ ਬਲਾਕ ਬਿਚਾਰੇ ॥
ਆਵਤ ਏਹਿਂ ਸਰ ਅਤਿ ਕਠਿਨਾਈ। ਰਾਮ ਕਪਾ ਬਿਨੁ ਆਇ ਨ ਜਾਈ ॥
ਕਠਿਨ ਕੁਸਙ੍ਗ ਕੁਪਨ੍ਥ ਕਰਾਲਾ। ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਬਚਨ ਬਾਘ ਹਰਿ ਬ੍ਯਾਲਾ ॥
ਗਹ ਕਾਰਜ ਨਾਨਾ ਜਞ੍ਜਾਲਾ। ਤੇ ਅਤਿ ਦੁਰ੍ਗਮ ਸੈਲ ਬਿਸਾਲਾ ॥
ਬਨ ਬਹੁ ਬਿਸ਼ਮ ਮੋਹ ਮਦ ਮਾਨਾ। ਨਦੀਂ ਕੁਤਰ੍ਕ ਭਯਙ੍ਕਰ ਨਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਜੇ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾ ਸਮ੍ਬਲ ਰਹਿਤ ਨਹਿ ਸਨ੍ਤਨ੍ਹ ਕਰ ਸਾਥ।
ਤਿਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਮਾਨਸ ਅਗਮ ਅਤਿ ਜਿਨ੍ਹਹਿ ਨ ਪ੍ਰਿਯ ਰਘੁਨਾਥ ॥ ੩੮ ॥

ਜੌਂ ਕਰਿ ਕਸ਼੍ਟ ਜਾਇ ਪੁਨਿ ਕੋਈ। ਜਾਤਹਿਂ ਨੀਨ੍ਦ ਜੁਡ़ਾਈ ਹੋਈ ॥
ਜਡ़ਤਾ ਜਾਡ़ ਬਿਸ਼ਮ ਉਰ ਲਾਗਾ। ਗਏਹੁਁ ਨ ਮਜ੍ਜਨ ਪਾਵ ਅਭਾਗਾ ॥
ਕਰਿ ਨ ਜਾਇ ਸਰ ਮਜ੍ਜਨ ਪਾਨਾ। ਫਿਰਿ ਆਵਇ ਸਮੇਤ ਅਭਿਮਾਨਾ ॥
ਜੌਂ ਬਹੋਰਿ ਕੋਉ ਪੂਛਨ ਆਵਾ। ਸਰ ਨਿਨ੍ਦਾ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਬੁਝਾਵਾ ॥
ਸਕਲ ਬਿਘ੍ਨ ਬ੍ਯਾਪਹਿ ਨਹਿਂ ਤੇਹੀ। ਰਾਮ ਸੁਕਪਾਁ ਬਿਲੋਕਹਿਂ ਜੇਹੀ ॥
ਸੋਇ ਸਾਦਰ ਸਰ ਮਜ੍ਜਨੁ ਕਰਈ। ਮਹਾ ਘੋਰ ਤ੍ਰਯਤਾਪ ਨ ਜਰਈ ॥
ਤੇ ਨਰ ਯਹ ਸਰ ਤਜਹਿਂ ਨ ਕਾਊ। ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਰਾਮ ਚਰਨ ਭਲ ਭਾਊ ॥
ਜੋ ਨਹਾਇ ਚਹ ਏਹਿਂ ਸਰ ਭਾਈ। ਸੋ ਸਤਸਙ੍ਗ ਕਰਉ ਮਨ ਲਾਈ ॥
ਅਸ ਮਾਨਸ ਮਾਨਸ ਚਖ ਚਾਹੀ। ਭਇ ਕਬਿ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬਿਮਲ ਅਵਗਾਹੀ ॥
ਭਯਉ ਹਦਯਁ ਆਨਨ੍ਦ ਉਛਾਹੂ। ਉਮਗੇਉ ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਮੋਦ ਪ੍ਰਬਾਹੂ ॥
ਚਲੀ ਸੁਭਗ ਕਬਿਤਾ ਸਰਿਤਾ ਸੋ। ਰਾਮ ਬਿਮਲ ਜਸ ਜਲ ਭਰਿਤਾ ਸੋ ॥
ਸਰਜੂ ਨਾਮ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਮੂਲਾ। ਲੋਕ ਬੇਦ ਮਤ ਮਞ੍ਜੁਲ ਕੂਲਾ ॥
ਨਦੀ ਪੁਨੀਤ ਸੁਮਾਨਸ ਨਨ੍ਦਿਨਿ। ਕਲਿਮਲ ਤਨ ਤਰੁ ਮੂਲ ਨਿਕਨ੍ਦਿਨਿ ॥

ਦੋ. ਸ਼੍ਰੋਤਾ ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਸਮਾਜ ਪੁਰ ਗ੍ਰਾਮ ਨਗਰ ਦੁਹੁਁ ਕੂਲ।
ਸਨ੍ਤਸਭਾ ਅਨੁਪਮ ਅਵਧ ਸਕਲ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਮੂਲ ॥ ੩੯ ॥

ਰਾਮਭਗਤਿ ਸੁਰਸਰਿਤਹਿ ਜਾਈ। ਮਿਲੀ ਸੁਕੀਰਤਿ ਸਰਜੁ ਸੁਹਾਈ ॥
ਸਾਨੁਜ ਰਾਮ ਸਮਰ ਜਸੁ ਪਾਵਨ। ਮਿਲੇਉ ਮਹਾਨਦੁ ਸੋਨ ਸੁਹਾਵਨ ॥
ਜੁਗ ਬਿਚ ਭਗਤਿ ਦੇਵਧੁਨਿ ਧਾਰਾ। ਸੋਹਤਿ ਸਹਿਤ ਸੁਬਿਰਤਿ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਤਾਪ ਤ੍ਰਾਸਕ ਤਿਮੁਹਾਨੀ। ਰਾਮ ਸਰੁਪ ਸਿਨ੍ਧੁ ਸਮੁਹਾਨੀ ॥
ਮਾਨਸ ਮੂਲ ਮਿਲੀ ਸੁਰਸਰਿਹੀ। ਸੁਨਤ ਸੁਜਨ ਮਨ ਪਾਵਨ ਕਰਿਹੀ ॥
ਬਿਚ ਬਿਚ ਕਥਾ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਬਿਭਾਗਾ। ਜਨੁ ਸਰਿ ਤੀਰ ਤੀਰ ਬਨ ਬਾਗਾ ॥
ਉਮਾ ਮਹੇਸ ਬਿਬਾਹ ਬਰਾਤੀ। ਤੇ ਜਲਚਰ ਅਗਨਿਤ ਬਹੁਭਾਁਤੀ ॥
ਰਘੁਬਰ ਜਨਮ ਅਨਨ੍ਦ ਬਧਾਈ। ਭਵਁਰ ਤਰਙ੍ਗ ਮਨੋਹਰਤਾਈ ॥

ਦੋ. ਬਾਲਚਰਿਤ ਚਹੁ ਬਨ੍ਧੁ ਕੇ ਬਨਜ ਬਿਪੁਲ ਬਹੁਰਙ੍ਗ।
ਨਪ ਰਾਨੀ ਪਰਿਜਨ ਸੁਕਤ ਮਧੁਕਰ ਬਾਰਿਬਿਹਙ੍ਗ ॥ ੪੦ ॥

ਸੀਯ ਸ੍ਵਯਮ੍ਬਰ ਕਥਾ ਸੁਹਾਈ। ਸਰਿਤ ਸੁਹਾਵਨਿ ਸੋ ਛਬਿ ਛਾਈ ॥
ਨਦੀ ਨਾਵ ਪਟੁ ਪ੍ਰਸ੍ਨ ਅਨੇਕਾ। ਕੇਵਟ ਕੁਸਲ ਉਤਰ ਸਬਿਬੇਕਾ ॥
ਸੁਨਿ ਅਨੁਕਥਨ ਪਰਸ੍ਪਰ ਹੋਈ। ਪਥਿਕ ਸਮਾਜ ਸੋਹ ਸਰਿ ਸੋਈ ॥
ਘੋਰ ਧਾਰ ਭਗੁਨਾਥ ਰਿਸਾਨੀ। ਘਾਟ ਸੁਬਦ੍ਧ ਰਾਮ ਬਰ ਬਾਨੀ ॥
ਸਾਨੁਜ ਰਾਮ ਬਿਬਾਹ ਉਛਾਹੂ। ਸੋ ਸੁਭ ਉਮਗ ਸੁਖਦ ਸਬ ਕਾਹੂ ॥
ਕਹਤ ਸੁਨਤ ਹਰਸ਼ਹਿਂ ਪੁਲਕਾਹੀਂ। ਤੇ ਸੁਕਤੀ ਮਨ ਮੁਦਿਤ ਨਹਾਹੀਂ ॥
ਰਾਮ ਤਿਲਕ ਹਿਤ ਮਙ੍ਗਲ ਸਾਜਾ। ਪਰਬ ਜੋਗ ਜਨੁ ਜੁਰੇ ਸਮਾਜਾ ॥
ਕਾਈ ਕੁਮਤਿ ਕੇਕਈ ਕੇਰੀ। ਪਰੀ ਜਾਸੁ ਫਲ ਬਿਪਤਿ ਘਨੇਰੀ ॥

ਦੋ. ਸਮਨ ਅਮਿਤ ਉਤਪਾਤ ਸਬ ਭਰਤਚਰਿਤ ਜਪਜਾਗ।
ਕਲਿ ਅਘ ਖਲ ਅਵਗੁਨ ਕਥਨ ਤੇ ਜਲਮਲ ਬਗ ਕਾਗ ॥ ੪੧ ॥

ਕੀਰਤਿ ਸਰਿਤ ਛਹੂਁ ਰਿਤੁ ਰੂਰੀ। ਸਮਯ ਸੁਹਾਵਨਿ ਪਾਵਨਿ ਭੂਰੀ ॥
ਹਿਮ ਹਿਮਸੈਲਸੁਤਾ ਸਿਵ ਬ੍ਯਾਹੂ। ਸਿਸਿਰ ਸੁਖਦ ਪ੍ਰਭੁ ਜਨਮ ਉਛਾਹੂ ॥
ਬਰਨਬ ਰਾਮ ਬਿਬਾਹ ਸਮਾਜੂ। ਸੋ ਮੁਦ ਮਙ੍ਗਲਮਯ ਰਿਤੁਰਾਜੂ ॥
ਗ੍ਰੀਸ਼ਮ ਦੁਸਹ ਰਾਮ ਬਨਗਵਨੂ। ਪਨ੍ਥਕਥਾ ਖਰ ਆਤਪ ਪਵਨੂ ॥
ਬਰਸ਼ਾ ਘੋਰ ਨਿਸਾਚਰ ਰਾਰੀ। ਸੁਰਕੁਲ ਸਾਲਿ ਸੁਮਙ੍ਗਲਕਾਰੀ ॥
ਰਾਮ ਰਾਜ ਸੁਖ ਬਿਨਯ ਬਡ़ਾਈ। ਬਿਸਦ ਸੁਖਦ ਸੋਇ ਸਰਦ ਸੁਹਾਈ ॥
ਸਤੀ ਸਿਰੋਮਨਿ ਸਿਯ ਗੁਨਗਾਥਾ। ਸੋਇ ਗੁਨ ਅਮਲ ਅਨੂਪਮ ਪਾਥਾ ॥
ਭਰਤ ਸੁਭਾਉ ਸੁਸੀਤਲਤਾਈ। ਸਦਾ ਏਕਰਸ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਈ ॥

ਦੋ. ਅਵਲੋਕਨਿ ਬੋਲਨਿ ਮਿਲਨਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਰਸਪਰ ਹਾਸ।
ਭਾਯਪ ਭਲਿ ਚਹੁ ਬਨ੍ਧੁ ਕੀ ਜਲ ਮਾਧੁਰੀ ਸੁਬਾਸ ॥ ੪੨ ॥

ਆਰਤਿ ਬਿਨਯ ਦੀਨਤਾ ਮੋਰੀ। ਲਘੁਤਾ ਲਲਿਤ ਸੁਬਾਰਿ ਨ ਥੋਰੀ ॥
ਅਦਭੁਤ ਸਲਿਲ ਸੁਨਤ ਗੁਨਕਾਰੀ। ਆਸ ਪਿਆਸ ਮਨੋਮਲ ਹਾਰੀ ॥
ਰਾਮ ਸੁਪ੍ਰੇਮਹਿ ਪੋਸ਼ਤ ਪਾਨੀ। ਹਰਤ ਸਕਲ ਕਲਿ ਕਲੁਸ਼ ਗਲਾਨੌ ॥
ਭਵ ਸ਼੍ਰਮ ਸੋਸ਼ਕ ਤੋਸ਼ਕ ਤੋਸ਼ਾ। ਸਮਨ ਦੁਰਿਤ ਦੁਖ ਦਾਰਿਦ ਦੋਸ਼ਾ ॥
ਕਾਮ ਕੋਹ ਮਦ ਮੋਹ ਨਸਾਵਨ। ਬਿਮਲ ਬਿਬੇਕ ਬਿਰਾਗ ਬਢ़ਾਵਨ ॥
ਸਾਦਰ ਮਜ੍ਜਨ ਪਾਨ ਕਿਏ ਤੇਂ। ਮਿਟਹਿਂ ਪਾਪ ਪਰਿਤਾਪ ਹਿਏ ਤੇਂ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਏਹਿ ਬਾਰਿ ਨ ਮਾਨਸ ਧੋਏ। ਤੇ ਕਾਯਰ ਕਲਿਕਾਲ ਬਿਗੋਏ ॥
ਤਸ਼ਿਤ ਨਿਰਖਿ ਰਬਿ ਕਰ ਭਵ ਬਾਰੀ। ਫਿਰਿਹਹਿ ਮਗ ਜਿਮਿ ਜੀਵ ਦੁਖਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਮਤਿ ਅਨੁਹਾਰਿ ਸੁਬਾਰਿ ਗੁਨ ਗਨਿ ਮਨ ਅਨ੍ਹਵਾਇ।
ਸੁਮਿਰਿ ਭਵਾਨੀ ਸਙ੍ਕਰਹਿ ਕਹ ਕਬਿ ਕਥਾ ਸੁਹਾਇ ॥ ੪੩(ਕ) ॥

ਅਬ ਰਘੁਪਤਿ ਪਦ ਪਙ੍ਕਰੁਹ ਹਿਯਁ ਧਰਿ ਪਾਇ ਪ੍ਰਸਾਦ ।
ਕਹਉਁ ਜੁਗਲ ਮੁਨਿਬਰ੍ਜ ਕਰ ਮਿਲਨ ਸੁਭਗ ਸਮ੍ਬਾਦ ॥ ੪੩(ਖ) ॥

ਭਰਦ੍ਵਾਜ ਮੁਨਿ ਬਸਹਿਂ ਪ੍ਰਯਾਗਾ। ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਰਾਮ ਪਦ ਅਤਿ ਅਨੁਰਾਗਾ ॥
ਤਾਪਸ ਸਮ ਦਮ ਦਯਾ ਨਿਧਾਨਾ। ਪਰਮਾਰਥ ਪਥ ਪਰਮ ਸੁਜਾਨਾ ॥
ਮਾਘ ਮਕਰਗਤ ਰਬਿ ਜਬ ਹੋਈ। ਤੀਰਥਪਤਿਹਿਂ ਆਵ ਸਬ ਕੋਈ ॥
ਦੇਵ ਦਨੁਜ ਕਿਂਨਰ ਨਰ ਸ਼੍ਰੇਨੀ। ਸਾਦਰ ਮਜ੍ਜਹਿਂ ਸਕਲ ਤ੍ਰਿਬੇਨੀਂ ॥
ਪੂਜਹਿ ਮਾਧਵ ਪਦ ਜਲਜਾਤਾ। ਪਰਸਿ ਅਖਯ ਬਟੁ ਹਰਸ਼ਹਿਂ ਗਾਤਾ ॥
ਭਰਦ੍ਵਾਜ ਆਸ਼੍ਰਮ ਅਤਿ ਪਾਵਨ। ਪਰਮ ਰਮ੍ਯ ਮੁਨਿਬਰ ਮਨ ਭਾਵਨ ॥
ਤਹਾਁ ਹੋਇ ਮੁਨਿ ਰਿਸ਼ਯ ਸਮਾਜਾ। ਜਾਹਿਂ ਜੇ ਮਜ੍ਜਨ ਤੀਰਥਰਾਜਾ ॥
ਮਜ੍ਜਹਿਂ ਪ੍ਰਾਤ ਸਮੇਤ ਉਛਾਹਾ। ਕਹਹਿਂ ਪਰਸਪਰ ਹਰਿ ਗੁਨ ਗਾਹਾ ॥

ਦੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਨਿਰੂਪਮ ਧਰਮ ਬਿਧਿ ਬਰਨਹਿਂ ਤਤ੍ਤ੍ਵ ਬਿਭਾਗ।

ਕਹਹਿਂ ਭਗਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤ ਕੈ ਸਞ੍ਜੁਤ ਗ੍ਯਾਨ ਬਿਰਾਗ ॥ ੪੪ ॥

ਏਹਿ ਪ੍ਰਕਾਰ ਭਰਿ ਮਾਘ ਨਹਾਹੀਂ। ਪੁਨਿ ਸਬ ਨਿਜ ਨਿਜ ਆਸ਼੍ਰਮ ਜਾਹੀਂ ॥
ਪ੍ਰਤਿ ਸਮ੍ਬਤ ਅਤਿ ਹੋਇ ਅਨਨ੍ਦਾ। ਮਕਰ ਮਜ੍ਜਿ ਗਵਨਹਿਂ ਮੁਨਿਬਨ੍ਦਾ ॥
ਏਕ ਬਾਰ ਭਰਿ ਮਕਰ ਨਹਾਏ। ਸਬ ਮੁਨੀਸ ਆਸ਼੍ਰਮਨ੍ਹ ਸਿਧਾਏ ॥
ਜਗਬਾਲਿਕ ਮੁਨਿ ਪਰਮ ਬਿਬੇਕੀ। ਭਰਵ੍ਦਾਜ ਰਾਖੇ ਪਦ ਟੇਕੀ ॥
ਸਾਦਰ ਚਰਨ ਸਰੋਜ ਪਖਾਰੇ। ਅਤਿ ਪੁਨੀਤ ਆਸਨ ਬੈਠਾਰੇ ॥
ਕਰਿ ਪੂਜਾ ਮੁਨਿ ਸੁਜਸ ਬਖਾਨੀ। ਬੋਲੇ ਅਤਿ ਪੁਨੀਤ ਮਦੁ ਬਾਨੀ ॥
ਨਾਥ ਏਕ ਸਂਸਉ ਬਡ़ ਮੋਰੇਂ। ਕਰਗਤ ਬੇਦਤਤ੍ਵ ਸਬੁ ਤੋਰੇਂ ॥
ਕਹਤ ਸੋ ਮੋਹਿ ਲਾਗਤ ਭਯ ਲਾਜਾ। ਜੌ ਨ ਕਹਉਁ ਬਡ़ ਹੋਇ ਅਕਾਜਾ ॥

ਦੋ. ਸਨ੍ਤ ਕਹਹਿ ਅਸਿ ਨੀਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਪੁਰਾਨ ਮੁਨਿ ਗਾਵ।
ਹੋਇ ਨ ਬਿਮਲ ਬਿਬੇਕ ਉਰ ਗੁਰ ਸਨ ਕਿਏਁ ਦੁਰਾਵ ॥ ੪੫ ॥

ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਪ੍ਰਗਟਉਁ ਨਿਜ ਮੋਹੂ। ਹਰਹੁ ਨਾਥ ਕਰਿ ਜਨ ਪਰ ਛੋਹੂ ॥
ਰਾਸ ਨਾਮ ਕਰ ਅਮਿਤ ਪ੍ਰਭਾਵਾ। ਸਨ੍ਤ ਪੁਰਾਨ ਉਪਨਿਸ਼ਦ ਗਾਵਾ ॥
ਸਨ੍ਤਤ ਜਪਤ ਸਮ੍ਭੁ ਅਬਿਨਾਸੀ। ਸਿਵ ਭਗਵਾਨ ਗ੍ਯਾਨ ਗੁਨ ਰਾਸੀ ॥
ਆਕਰ ਚਾਰਿ ਜੀਵ ਜਗ ਅਹਹੀਂ। ਕਾਸੀਂ ਮਰਤ ਪਰਮ ਪਦ ਲਹਹੀਂ ॥
ਸੋਪਿ ਰਾਮ ਮਹਿਮਾ ਮੁਨਿਰਾਯਾ। ਸਿਵ ਉਪਦੇਸੁ ਕਰਤ ਕਰਿ ਦਾਯਾ ॥
ਰਾਮੁ ਕਵਨ ਪ੍ਰਭੁ ਪੂਛਉਁ ਤੋਹੀ। ਕਹਿਅ ਬੁਝਾਇ ਕਪਾਨਿਧਿ ਮੋਹੀ ॥
ਏਕ ਰਾਮ ਅਵਧੇਸ ਕੁਮਾਰਾ। ਤਿਨ੍ਹ ਕਰ ਚਰਿਤ ਬਿਦਿਤ ਸਂਸਾਰਾ ॥
ਨਾਰਿ ਬਿਰਹਁ ਦੁਖੁ ਲਹੇਉ ਅਪਾਰਾ। ਭਯਹੁ ਰੋਸ਼ੁ ਰਨ ਰਾਵਨੁ ਮਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਇ ਰਾਮ ਕਿ ਅਪਰ ਕੋਉ ਜਾਹਿ ਜਪਤ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾਰਿ।
ਸਤ੍ਯਧਾਮ ਸਰ੍ਬਗ੍ਯ ਤੁਮ੍ਹ ਕਹਹੁ ਬਿਬੇਕੁ ਬਿਚਾਰਿ ॥ ੪੬ ॥

ਜੈਸੇ ਮਿਟੈ ਮੋਰ ਭ੍ਰਮ ਭਾਰੀ। ਕਹਹੁ ਸੋ ਕਥਾ ਨਾਥ ਬਿਸ੍ਤਾਰੀ ॥
ਜਾਗਬਲਿਕ ਬੋਲੇ ਮੁਸੁਕਾਈ। ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਬਿਦਿਤ ਰਘੁਪਤਿ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ ॥
ਰਾਮਮਗਤ ਤੁਮ੍ਹ ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਾਨੀ। ਚਤੁਰਾਈ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ ਮੈਂ ਜਾਨੀ ॥
ਚਾਹਹੁ ਸੁਨੈ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗੂਢ़ਾ। ਕੀਨ੍ਹਿਹੁ ਪ੍ਰਸ੍ਨ ਮਨਹੁਁ ਅਤਿ ਮੂਢ़ਾ ॥
ਤਾਤ ਸੁਨਹੁ ਸਾਦਰ ਮਨੁ ਲਾਈ। ਕਹਉਁ ਰਾਮ ਕੈ ਕਥਾ ਸੁਹਾਈ ॥
ਮਹਾਮੋਹੁ ਮਹਿਸ਼ੇਸੁ ਬਿਸਾਲਾ। ਰਾਮਕਥਾ ਕਾਲਿਕਾ ਕਰਾਲਾ ॥
ਰਾਮਕਥਾ ਸਸਿ ਕਿਰਨ ਸਮਾਨਾ। ਸਨ੍ਤ ਚਕੋਰ ਕਰਹਿਂ ਜੇਹਿ ਪਾਨਾ ॥
ਐਸੇਇ ਸਂਸਯ ਕੀਨ੍ਹ ਭਵਾਨੀ। ਮਹਾਦੇਵ ਤਬ ਕਹਾ ਬਖਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਕਹਉਁ ਸੋ ਮਤਿ ਅਨੁਹਾਰਿ ਅਬ ਉਮਾ ਸਮ੍ਭੁ ਸਮ੍ਬਾਦ।
ਭਯਉ ਸਮਯ ਜੇਹਿ ਹੇਤੁ ਜੇਹਿ ਸੁਨੁ ਮੁਨਿ ਮਿਟਿਹਿ ਬਿਸ਼ਾਦ ॥ ੪੭ ॥

ਏਕ ਬਾਰ ਤ੍ਰੇਤਾ ਜੁਗ ਮਾਹੀਂ। ਸਮ੍ਭੁ ਗਏ ਕੁਮ੍ਭਜ ਰਿਸ਼ਿ ਪਾਹੀਂ ॥
ਸਙ੍ਗ ਸਤੀ ਜਗਜਨਨਿ ਭਵਾਨੀ। ਪੂਜੇ ਰਿਸ਼ਿ ਅਖਿਲੇਸ੍ਵਰ ਜਾਨੀ ॥
ਰਾਮਕਥਾ ਮੁਨੀਬਰ੍ਜ ਬਖਾਨੀ। ਸੁਨੀ ਮਹੇਸ ਪਰਮ ਸੁਖੁ ਮਾਨੀ ॥
ਰਿਸ਼ਿ ਪੂਛੀ ਹਰਿਭਗਤਿ ਸੁਹਾਈ। ਕਹੀ ਸਮ੍ਭੁ ਅਧਿਕਾਰੀ ਪਾਈ ॥
ਕਹਤ ਸੁਨਤ ਰਘੁਪਤਿ ਗੁਨ ਗਾਥਾ। ਕਛੁ ਦਿਨ ਤਹਾਁ ਰਹੇ ਗਿਰਿਨਾਥਾ ॥
ਮੁਨਿ ਸਨ ਬਿਦਾ ਮਾਗਿ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾਰੀ। ਚਲੇ ਭਵਨ ਸਁਗ ਦਚ੍ਛਕੁਮਾਰੀ ॥
ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਭਞ੍ਜਨ ਮਹਿਭਾਰਾ। ਹਰਿ ਰਘੁਬਂਸ ਲੀਨ੍ਹ ਅਵਤਾਰਾ ॥
ਪਿਤਾ ਬਚਨ ਤਜਿ ਰਾਜੁ ਉਦਾਸੀ। ਦਣ੍ਡਕ ਬਨ ਬਿਚਰਤ ਅਬਿਨਾਸੀ ॥

ਦੋ. ਹ੍ਦਯਁ ਬਿਚਾਰਤ ਜਾਤ ਹਰ ਕੇਹਿ ਬਿਧਿ ਦਰਸਨੁ ਹੋਇ।
ਗੁਪ੍ਤ ਰੁਪ ਅਵਤਰੇਉ ਪ੍ਰਭੁ ਗਏਁ ਜਾਨ ਸਬੁ ਕੋਇ ॥ ੪੮(ਕ) ॥

ਸੋ. ਸਙ੍ਕਰ ਉਰ ਅਤਿ ਛੋਭੁ ਸਤੀ ਨ ਜਾਨਹਿਂ ਮਰਮੁ ਸੋਇ ॥
ਤੁਲਸੀ ਦਰਸਨ ਲੋਭੁ ਮਨ ਡਰੁ ਲੋਚਨ ਲਾਲਚੀ ॥ ੪੮(ਖ) ॥

ਰਾਵਨ ਮਰਨ ਮਨੁਜ ਕਰ ਜਾਚਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਬਿਧਿ ਬਚਨੁ ਕੀਨ੍ਹ ਚਹ ਸਾਚਾ ॥
ਜੌਂ ਨਹਿਂ ਜਾਉਁ ਰਹਇ ਪਛਿਤਾਵਾ। ਕਰਤ ਬਿਚਾਰੁ ਨ ਬਨਤ ਬਨਾਵਾ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਭਏ ਸੋਚਬਸ ਈਸਾ। ਤੇਹਿ ਸਮਯ ਜਾਇ ਦਸਸੀਸਾ ॥
ਲੀਨ੍ਹ ਨੀਚ ਮਾਰੀਚਹਿ ਸਙ੍ਗਾ। ਭਯਉ ਤੁਰਤ ਸੋਇ ਕਪਟ ਕੁਰਙ੍ਗਾ ॥
ਕਰਿ ਛਲੁ ਮੂਢ़ ਹਰੀ ਬੈਦੇਹੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਭਾਉ ਤਸ ਬਿਦਿਤ ਨ ਤੇਹੀ ॥
ਮਗ ਬਧਿ ਬਨ੍ਧੁ ਸਹਿਤ ਹਰਿ ਆਏ। ਆਸ਼੍ਰਮੁ ਦੇਖਿ ਨਯਨ ਜਲ ਛਾਏ ॥
ਬਿਰਹ ਬਿਕਲ ਨਰ ਇਵ ਰਘੁਰਾਈ। ਖੋਜਤ ਬਿਪਿਨ ਫਿਰਤ ਦੋਉ ਭਾਈ ॥
ਕਬਹੂਁ ਜੋਗ ਬਿਯੋਗ ਨ ਜਾਕੇਂ। ਦੇਖਾ ਪ੍ਰਗਟ ਬਿਰਹ ਦੁਖ ਤਾਕੇਂ ॥

ਦੋ. ਅਤਿ ਵਿਚਿਤ੍ਰ ਰਘੁਪਤਿ ਚਰਿਤ ਜਾਨਹਿਂ ਪਰਮ ਸੁਜਾਨ।
ਜੇ ਮਤਿਮਨ੍ਦ ਬਿਮੋਹ ਬਸ ਹਦਯਁ ਧਰਹਿਂ ਕਛੁ ਆਨ ॥ ੪੯ ॥

ਸਮ੍ਭੁ ਸਮਯ ਤੇਹਿ ਰਾਮਹਿ ਦੇਖਾ। ਉਪਜਾ ਹਿਯਁ ਅਤਿ ਹਰਪੁ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਭਰਿ ਲੋਚਨ ਛਬਿਸਿਨ੍ਧੁ ਨਿਹਾਰੀ। ਕੁਸਮਯ ਜਾਨਿਨ ਕੀਨ੍ਹਿ ਚਿਨ੍ਹਾਰੀ ॥
ਜਯ ਸਚ੍ਚਿਦਾਨਨ੍ਦ ਜਗ ਪਾਵਨ। ਅਸ ਕਹਿ ਚਲੇਉ ਮਨੋਜ ਨਸਾਵਨ ॥
ਚਲੇ ਜਾਤ ਸਿਵ ਸਤੀ ਸਮੇਤਾ। ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਪੁਲਕਤ ਕਪਾਨਿਕੇਤਾ ॥
ਸਤੀਂ ਸੋ ਦਸਾ ਸਮ੍ਭੁ ਕੈ ਦੇਖੀ। ਉਰ ਉਪਜਾ ਸਨ੍ਦੇਹੁ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਸਙ੍ਕਰੁ ਜਗਤਬਨ੍ਦ੍ਯ ਜਗਦੀਸਾ। ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਸਬ ਨਾਵਤ ਸੀਸਾ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਨਪਸੁਤਹਿ ਨਹ ਪਰਨਾਮਾ। ਕਹਿ ਸਚ੍ਚਿਦਾਨਨ੍ਦ ਪਰਧਮਾ ॥
ਭਏ ਮਗਨ ਛਬਿ ਤਾਸੁ ਬਿਲੋਕੀ। ਅਜਹੁਁ ਪ੍ਰੀਤਿ ਉਰ ਰਹਤਿ ਨ ਰੋਕੀ ॥

ਦੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਜੋ ਵ੍ਯਾਪਕ ਬਿਰਜ ਅਜ ਅਕਲ ਅਨੀਹ ਅਭੇਦ।

ਸੋ ਕਿ ਦੇਹ ਧਰਿ ਹੋਇ ਨਰ ਜਾਹਿ ਨ ਜਾਨਤ ਵੇਦ ॥ ੫੦ ॥

ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਜੋ ਸੁਰ ਹਿਤ ਨਰਤਨੁ ਧਾਰੀ। ਸੋਉ ਸਰ੍ਬਗ੍ਯ ਜਥਾ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾਰੀ ॥
ਖੋਜਇ ਸੋ ਕਿ ਅਗ੍ਯ ਇਵ ਨਾਰੀ। ਗ੍ਯਾਨਧਾਮ ਸ਼੍ਰੀਪਤਿ ਅਸੁਰਾਰੀ ॥
ਸਮ੍ਭੁਗਿਰਾ ਪੁਨਿ ਮਸ਼ਾ ਨ ਹੋਈ। ਸਿਵ ਸਰ੍ਬਗ੍ਯ ਜਾਨ ਸਬੁ ਕੋਈ ॥
ਅਸ ਸਂਸਯ ਮਨ ਭਯਉ ਅਪਾਰਾ। ਹੋਈ ਨ ਹਦਯਁ ਪ੍ਰਬੋਧ ਪ੍ਰਚਾਰਾ ॥
ਜਦ੍ਯਪਿ ਪ੍ਰਗਟ ਨ ਕਹੇਉ ਭਵਾਨੀ। ਹਰ ਅਨ੍ਤਰਜਾਮੀ ਸਬ ਜਾਨੀ ॥
ਸੁਨਹਿ ਸਤੀ ਤਵ ਨਾਰਿ ਸੁਭਾਊ। ਸਂਸਯ ਅਸ ਨ ਧਰਿਅ ਉਰ ਕਾਊ ॥
ਜਾਸੁ ਕਥਾ ਕੁਭਞ੍ਜ ਰਿਸ਼ਿ ਗਾਈ। ਭਗਤਿ ਜਾਸੁ ਮੈਂ ਮੁਨਿਹਿ ਸੁਨਾਈ ॥
ਸੋਉ ਮਮ ਇਸ਼੍ਟਦੇਵ ਰਘੁਬੀਰਾ। ਸੇਵਤ ਜਾਹਿ ਸਦਾ ਮੁਨਿ ਧੀਰਾ ॥

ਛਂ. ਮੁਨਿ ਧੀਰ ਜੋਗੀ ਸਿਦ੍ਧ ਸਨ੍ਤਤ ਬਿਮਲ ਮਨ ਜੇਹਿ ਧ੍ਯਾਵਹੀਂ।
ਕਹਿ ਨੇਤਿ ਨਿਗਮ ਪੁਰਾਨ ਆਗਮ ਜਾਸੁ ਕੀਰਤਿ ਗਾਵਹੀਂ ॥
ਸੋਇ ਰਾਮੁ ਬ੍ਯਾਪਕ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਭੁਵਨ ਨਿਕਾਯ ਪਤਿ ਮਾਯਾ ਧਨੀ।
ਅਵਤਰੇਉ ਅਪਨੇ ਭਗਤ ਹਿਤ ਨਿਜਤਨ੍ਤ੍ਰ ਨਿਤ ਰਘੁਕੁਲਮਨਿ ॥

ਸੋ. ਲਾਗ ਨ ਉਰ ਉਪਦੇਸੁ ਜਦਪਿ ਕਹੇਉ ਸਿਵਁ ਬਾਰ ਬਹੁ।
ਬੋਲੇ ਬਿਹਸਿ ਮਹੇਸੁ ਹਰਿਮਾਯਾ ਬਲੁ ਜਾਨਿ ਜਿਯਁ ॥ ੫੧ ॥

ਜੌਂ ਤੁਮ੍ਹਰੇਂ ਮਨ ਅਤਿ ਸਨ੍ਦੇਹੂ। ਤੌ ਕਿਨ ਜਾਇ ਪਰੀਛਾ ਲੇਹੂ ॥
ਤਬ ਲਗਿ ਬੈਠ ਅਹਉਁ ਬਟਛਾਹਿਂ। ਜਬ ਲਗਿ ਤੁਮ੍ਹ ਐਹਹੁ ਮੋਹਿ ਪਾਹੀ ॥
ਜੈਸੇਂ ਜਾਇ ਮੋਹ ਭ੍ਰਮ ਭਾਰੀ। ਕਰੇਹੁ ਸੋ ਜਤਨੁ ਬਿਬੇਕ ਬਿਚਾਰੀ ॥
ਚਲੀਂ ਸਤੀ ਸਿਵ ਆਯਸੁ ਪਾਈ। ਕਰਹਿਂ ਬਿਚਾਰੁ ਕਰੌਂ ਕਾ ਭਾਈ ॥
ਇਹਾਁ ਸਮ੍ਭੁ ਅਸ ਮਨ ਅਨੁਮਾਨਾ। ਦਚ੍ਛਸੁਤਾ ਕਹੁਁ ਨਹਿਂ ਕਲ੍ਯਾਨਾ ॥
ਮੋਰੇਹੁ ਕਹੇਂ ਨ ਸਂਸਯ ਜਾਹੀਂ। ਬਿਧੀ ਬਿਪਰੀਤ ਭਲਾਈ ਨਾਹੀਂ ॥
ਹੋਇਹਿ ਸੋਇ ਜੋ ਰਾਮ ਰਚਿ ਰਾਖਾ। ਕੋ ਕਰਿ ਤਰ੍ਕ ਬਢ़ਾਵੈ ਸਾਖਾ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਲਗੇ ਜਪਨ ਹਰਿਨਾਮਾ। ਗਈ ਸਤੀ ਜਹਁ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਖਧਾਮਾ ॥

ਦੋ. ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਹਦਯਁ ਵਿਚਾਰੁ ਕਰਿ ਧਰਿ ਸੀਤਾ ਕਰ ਰੁਪ।
ਆਗੇਂ ਹੋਇ ਚਲਿ ਪਨ੍ਥ ਤੇਹਿ ਜੇਹਿਂ ਆਵਤ ਨਰਭੂਪ ॥ ੫੨ ॥

ਲਛਿਮਨ ਦੀਖ ਉਮਾਕਤ ਬੇਸ਼ਾ ਚਕਿਤ ਭਏ ਭ੍ਰਮ ਹਦਯਁ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਕਹਿ ਨ ਸਕਤ ਕਛੁ ਅਤਿ ਗਮ੍ਭੀਰਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਭਾਉ ਜਾਨਤ ਮਤਿਧੀਰਾ ॥
ਸਤੀ ਕਪਟੁ ਜਾਨੇਉ ਸੁਰਸ੍ਵਾਮੀ। ਸਬਦਰਸੀ ਸਬ ਅਨ੍ਤਰਜਾਮੀ ॥
ਸੁਮਿਰਤ ਜਾਹਿ ਮਿਟਇ ਅਗ੍ਯਾਨਾ। ਸੋਇ ਸਰਬਗ੍ਯ ਰਾਮੁ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਸਤੀ ਕੀਨ੍ਹ ਚਹ ਤਹਁਹੁਁ ਦੁਰਾਊ। ਦੇਖਹੁ ਨਾਰਿ ਸੁਭਾਵ ਪ੍ਰਭਾਊ ॥
ਨਿਜ ਮਾਯਾ ਬਲੁ ਹਦਯਁ ਬਖਾਨੀ। ਬੋਲੇ ਬਿਹਸਿ ਰਾਮੁ ਮਦੁ ਬਾਨੀ ॥
ਜੋਰਿ ਪਾਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਨਾਮੂ। ਪਿਤਾ ਸਮੇਤ ਲੀਨ੍ਹ ਨਿਜ ਨਾਮੂ ॥
ਕਹੇਉ ਬਹੋਰਿ ਕਹਾਁ ਬਸ਼ਕੇਤੂ। ਬਿਪਿਨ ਅਕੇਲਿ ਫਿਰਹੁ ਕੇਹਿ ਹੇਤੂ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਬਚਨ ਮਦੁ ਗੂਢ़ ਸੁਨਿ ਉਪਜਾ ਅਤਿ ਸਙ੍ਕੋਚੁ।
ਸਤੀ ਸਭੀਤ ਮਹੇਸ ਪਹਿਂ ਚਲੀਂ ਹਦਯਁ ਬਡ़ ਸੋਚੁ ॥ ੫੩ ॥

ਮੈਂ ਸਙ੍ਕਰ ਕਰ ਕਹਾ ਨ ਮਾਨਾ। ਨਿਜ ਅਗ੍ਯਾਨੁ ਰਾਮ ਪਰ ਆਨਾ ॥
ਜਾਇ ਉਤਰੁ ਅਬ ਦੇਹਉਁ ਕਾਹਾ। ਉਰ ਉਪਜਾ ਅਤਿ ਦਾਰੁਨ ਦਾਹਾ ॥
ਜਾਨਾ ਰਾਮ ਸਤੀਂ ਦੁਖੁ ਪਾਵਾ। ਨਿਜ ਪ੍ਰਭਾਉ ਕਛੁ ਪ੍ਰਗਟਿ ਜਨਾਵਾ ॥
ਸਤੀਂ ਦੀਖ ਕੌਤੁਕੁ ਮਗ ਜਾਤਾ। ਆਗੇਂ ਰਾਮੁ ਸਹਿਤ ਸ਼੍ਰੀ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
ਫਿਰਿ ਚਿਤਵਾ ਪਾਛੇਂ ਪ੍ਰਭੁ ਦੇਖਾ। ਸਹਿਤ ਬਨ੍ਧੁ ਸਿਯ ਸੁਨ੍ਦਰ ਵੇਸ਼ਾ ॥
ਜਹਁ ਚਿਤਵਹਿਂ ਤਹਁ ਪ੍ਰਭੁ ਆਸੀਨਾ। ਸੇਵਹਿਂ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨੀਸ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥
ਦੇਖੇ ਸਿਵ ਬਿਧਿ ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਅਨੇਕਾ। ਅਮਿਤ ਪ੍ਰਭਾਉ ਏਕ ਤੇਂ ਏਕਾ ॥
ਬਨ੍ਦਤ ਚਰਨ ਕਰਤ ਪ੍ਰਭੁ ਸੇਵਾ। ਬਿਬਿਧ ਬੇਸ਼ ਦੇਖੇ ਸਬ ਦੇਵਾ ॥

ਦੋ. ਸਤੀ ਬਿਧਾਤ੍ਰੀ ਇਨ੍ਦਿਰਾ ਦੇਖੀਂ ਅਮਿਤ ਅਨੂਪ।
ਜੇਹਿਂ ਜੇਹਿਂ ਬੇਸ਼ ਅਜਾਦਿ ਸੁਰ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਤਨ ਅਨੁਰੂਪ ॥ ੫੪ ॥

ਦੇਖੇ ਜਹਁ ਤਹਁ ਰਘੁਪਤਿ ਜੇਤੇ। ਸਕ੍ਤਿਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਸਕਲ ਸੁਰ ਤੇਤੇ ॥
ਜੀਵ ਚਰਾਚਰ ਜੋ ਸਂਸਾਰਾ। ਦੇਖੇ ਸਕਲ ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰਾ ॥
ਪੂਜਹਿਂ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਦੇਵ ਬਹੁ ਬੇਸ਼ਾ। ਰਾਮ ਰੂਪ ਦੂਸਰ ਨਹਿਂ ਦੇਖਾ ॥
ਅਵਲੋਕੇ ਰਘੁਪਤਿ ਬਹੁਤੇਰੇ। ਸੀਤਾ ਸਹਿਤ ਨ ਬੇਸ਼ ਘਨੇਰੇ ॥
ਸੋਇ ਰਘੁਬਰ ਸੋਇ ਲਛਿਮਨੁ ਸੀਤਾ। ਦੇਖਿ ਸਤੀ ਅਤਿ ਭਈ ਸਭੀਤਾ ॥
ਹਦਯ ਕਮ੍ਪ ਤਨ ਸੁਧਿ ਕਛੁ ਨਾਹੀਂ। ਨਯਨ ਮੂਦਿ ਬੈਠੀਂ ਮਗ ਮਾਹੀਂ ॥
ਬਹੁਰਿ ਬਿਲੋਕੇਉ ਨਯਨ ਉਘਾਰੀ। ਕਛੁ ਨ ਦੀਖ ਤਹਁ ਦਚ੍ਛਕੁਮਾਰੀ ॥
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਨਾਇ ਰਾਮ ਪਦ ਸੀਸਾ। ਚਲੀਂ ਤਹਾਁ ਜਹਁ ਰਹੇ ਗਿਰੀਸਾ ॥

ਦੋ. ਗਈ ਸਮੀਪ ਮਹੇਸ ਤਬ ਹਁਸਿ ਪੂਛੀ ਕੁਸਲਾਤ।
ਲੀਨ੍ਹੀ ਪਰੀਛਾ ਕਵਨ ਬਿਧਿ ਕਹਹੁ ਸਤ੍ਯ ਸਬ ਬਾਤ ॥ ੫੫ ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਦੂਸਰਾ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਸਤੀਂ ਸਮੁਝਿ ਰਘੁਬੀਰ ਪ੍ਰਭਾਊ। ਭਯ ਬਸ ਸਿਵ ਸਨ ਕੀਨ੍ਹ ਦੁਰਾਊ ॥
ਕਛੁ ਨ ਪਰੀਛਾ ਲੀਨ੍ਹਿ ਗੋਸਾਈ। ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਨਾਮੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰਿਹਿ ਨਾਈ ॥
ਜੋ ਤੁਮ੍ਹ ਕਹਾ ਸੋ ਮਸ਼ਾ ਨ ਹੋਈ। ਮੋਰੇਂ ਮਨ ਪ੍ਰਤੀਤਿ ਅਤਿ ਸੋਈ ॥
ਤਬ ਸਙ੍ਕਰ ਦੇਖੇਉ ਧਰਿ ਧ੍ਯਾਨਾ। ਸਤੀਂ ਜੋ ਕੀਨ੍ਹ ਚਰਿਤ ਸਬ ਜਾਨਾ ॥
ਬਹੁਰਿ ਰਾਮਮਾਯਹਿ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ। ਪ੍ਰੇਰਿ ਸਤਿਹਿ ਜੇਹਿਂ ਝੂਁਠ ਕਹਾਵਾ ॥
ਹਰਿ ਇਚ੍ਛਾ ਭਾਵੀ ਬਲਵਾਨਾ। ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰਤ ਸਮ੍ਭੁ ਸੁਜਾਨਾ ॥
ਸਤੀਂ ਕੀਨ੍ਹ ਸੀਤਾ ਕਰ ਬੇਸ਼ਾ। ਸਿਵ ਉਰ ਭਯਉ ਬਿਸ਼ਾਦ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਜੌਂ ਅਬ ਕਰਉਁ ਸਤੀ ਸਨ ਪ੍ਰੀਤੀ। ਮਿਟਇ ਭਗਤਿ ਪਥੁ ਹੋਇ ਅਨੀਤੀ ॥

ਦੋ. ਪਰਮ ਪੁਨੀਤ ਨ ਜਾਇ ਤਜਿ ਕਿਏਁ ਪ੍ਰੇਮ ਬਡ़ ਪਾਪੁ।
ਪ੍ਰਗਟਿ ਨ ਕਹਤ ਮਹੇਸੁ ਕਛੁ ਹਦਯਁ ਅਧਿਕ ਸਨ੍ਤਾਪੁ ॥ ੫੬ ॥

ਤਬ ਸਙ੍ਕਰ ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ। ਸੁਮਿਰਤ ਰਾਮੁ ਹਦਯਁ ਅਸ ਆਵਾ ॥
ਏਹਿਂ ਤਨ ਸਤਿਹਿ ਭੇਟ ਮੋਹਿ ਨਾਹੀਂ। ਸਿਵ ਸਙ੍ਕਲ੍ਪੁ ਕੀਨ੍ਹ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਸਙ੍ਕਰੁ ਮਤਿਧੀਰਾ। ਚਲੇ ਭਵਨ ਸੁਮਿਰਤ ਰਘੁਬੀਰਾ ॥
ਚਲਤ ਗਗਨ ਭੈ ਗਿਰਾ ਸੁਹਾਈ। ਜਯ ਮਹੇਸ ਭਲਿ ਭਗਤਿ ਦਢ़ਾਈ ॥
ਅਸ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹ ਬਿਨੁ ਕਰਇ ਕੋ ਆਨਾ। ਰਾਮਭਗਤ ਸਮਰਥ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਸੁਨਿ ਨਭਗਿਰਾ ਸਤੀ ਉਰ ਸੋਚਾ। ਪੂਛਾ ਸਿਵਹਿ ਸਮੇਤ ਸਕੋਚਾ ॥
ਕੀਨ੍ਹ ਕਵਨ ਪਨ ਕਹਹੁ ਕਪਾਲਾ। ਸਤ੍ਯਧਾਮ ਪ੍ਰਭੁ ਦੀਨਦਯਾਲਾ ॥
ਜਦਪਿ ਸਤੀਂ ਪੂਛਾ ਬਹੁ ਭਾਁਤੀ। ਤਦਪਿ ਨ ਕਹੇਉ ਤ੍ਰਿਪੁਰ ਆਰਾਤੀ ॥

ਦੋ. ਸਤੀਂ ਹਦਯ ਅਨੁਮਾਨ ਕਿਯ ਸਬੁ ਜਾਨੇਉ ਸਰ੍ਬਗ੍ਯ।
ਕੀਨ੍ਹ ਕਪਟੁ ਮੈਂ ਸਮ੍ਭੁ ਸਨ ਨਾਰਿ ਸਹਜ ਜਡ़ ਅਗ੍ਯ ॥ ੫੭ਕ ॥

ਹਦਯਁ ਸੋਚੁ ਸਮੁਝਤ ਨਿਜ ਕਰਨੀ। ਚਿਨ੍ਤਾ ਅਮਿਤ ਜਾਇ ਨਹਿ ਬਰਨੀ ॥
ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਸਿਵ ਪਰਮ ਅਗਾਧਾ। ਪ੍ਰਗਟ ਨ ਕਹੇਉ ਮੋਰ ਅਪਰਾਧਾ ॥
ਸਙ੍ਕਰ ਰੁਖ ਅਵਲੋਕਿ ਭਵਾਨੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਮੋਹਿ ਤਜੇਉ ਹਦਯਁ ਅਕੁਲਾਨੀ ॥
ਨਿਜ ਅਘ ਸਮੁਝਿ ਨ ਕਛੁ ਕਹਿ ਜਾਈ। ਤਪਇ ਅਵਾਁ ਇਵ ਉਰ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਸਤਿਹਿ ਸਸੋਚ ਜਾਨਿ ਬਸ਼ਕੇਤੂ। ਕਹੀਂ ਕਥਾ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸੁਖ ਹੇਤੂ ॥
ਬਰਨਤ ਪਨ੍ਥ ਬਿਬਿਧ ਇਤਿਹਾਸਾ। ਬਿਸ੍ਵਨਾਥ ਪਹੁਁਚੇ ਕੈਲਾਸਾ ॥
ਤਹਁ ਪੁਨਿ ਸਮ੍ਭੁ ਸਮੁਝਿ ਪਨ ਆਪਨ। ਬੈਠੇ ਬਟ ਤਰ ਕਰਿ ਕਮਲਾਸਨ ॥
ਸਙ੍ਕਰ ਸਹਜ ਸਰੁਪ ਸਮ੍ਹਾਰਾ। ਲਾਗਿ ਸਮਾਧਿ ਅਖਣ੍ਡ ਅਪਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਸਤੀ ਬਸਹਿ ਕੈਲਾਸ ਤਬ ਅਧਿਕ ਸੋਚੁ ਮਨ ਮਾਹਿਂ।
ਮਰਮੁ ਨ ਕੋਊ ਜਾਨ ਕਛੁ ਜੁਗ ਸਮ ਦਿਵਸ ਸਿਰਾਹਿਂ ॥ ੫੮ ॥

ਨਿਤ ਨਵ ਸੋਚੁ ਸਤੀਂ ਉਰ ਭਾਰਾ। ਕਬ ਜੈਹਉਁ ਦੁਖ ਸਾਗਰ ਪਾਰਾ ॥
ਮੈਂ ਜੋ ਕੀਨ੍ਹ ਰਘੁਪਤਿ ਅਪਮਾਨਾ। ਪੁਨਿਪਤਿ ਬਚਨੁ ਮਸ਼ਾ ਕਰਿ ਜਾਨਾ ॥
ਸੋ ਫਲੁ ਮੋਹਿ ਬਿਧਾਤਾਁ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਜੋ ਕਛੁ ਉਚਿਤ ਰਹਾ ਸੋਇ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਅਬ ਬਿਧਿ ਅਸ ਬੂਝਿਅ ਨਹਿ ਤੋਹੀ। ਸਙ੍ਕਰ ਬਿਮੁਖ ਜਿਆਵਸਿ ਮੋਹੀ ॥
ਕਹਿ ਨ ਜਾਈ ਕਛੁ ਹਦਯ ਗਲਾਨੀ। ਮਨ ਮਹੁਁ ਰਾਮਾਹਿ ਸੁਮਿਰ ਸਯਾਨੀ ॥
ਜੌ ਪ੍ਰਭੁ ਦੀਨਦਯਾਲੁ ਕਹਾਵਾ। ਆਰਤੀ ਹਰਨ ਬੇਦ ਜਸੁ ਗਾਵਾ ॥
ਤੌ ਮੈਂ ਬਿਨਯ ਕਰਉਁ ਕਰ ਜੋਰੀ। ਛੂਟਉ ਬੇਗਿ ਦੇਹ ਯਹ ਮੋਰੀ ॥
ਜੌਂ ਮੋਰੇ ਸਿਵ ਚਰਨ ਸਨੇਹੂ। ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚਨ ਸਤ੍ਯ ਬ੍ਰਤੁ ਏਹੂ ॥

ਦੋ. ਤੌ ਸਬਦਰਸੀ ਸੁਨਿਅ ਪ੍ਰਭੁ ਕਰਉ ਸੋ ਬੇਗਿ ਉਪਾਇ।
ਹੋਇ ਮਰਨੁ ਜੇਹੀ ਬਿਨਹਿਂ ਸ਼੍ਰਮ ਦੁਸਹ ਬਿਪਤ੍ਤਿ ਬਿਹਾਇ ॥ ੫੯ ॥

ਸੋ. ਜਲੁ ਪਯ ਸਰਿਸ ਬਿਕਾਇ ਦੇਖਹੁ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਿ ਰੀਤਿ ਭਲਿ।
ਬਿਲਗ ਹੋਇ ਰਸੁ ਜਾਇ ਕਪਟ ਖਟਾਈ ਪਰਤ ਪੁਨਿ ॥ ੫੭ਖ ॥

ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਦੁਖਿਤ ਪ੍ਰਜੇਸਕੁਮਾਰੀ। ਅਕਥਨੀਯ ਦਾਰੁਨ ਦੁਖੁ ਭਾਰੀ ॥
ਬੀਤੇਂ ਸਮ੍ਬਤ ਸਹਸ ਸਤਾਸੀ। ਤਜੀ ਸਮਾਧਿ ਸਮ੍ਭੁ ਅਬਿਨਾਸੀ ॥
ਰਾਮ ਨਾਮ ਸਿਵ ਸੁਮਿਰਨ ਲਾਗੇ। ਜਾਨੇਉ ਸਤੀਂ ਜਗਤਪਤਿ ਜਾਗੇ ॥
ਜਾਇ ਸਮ੍ਭੁ ਪਦ ਬਨ੍ਦਨੁ ਕੀਨ੍ਹੀ। ਸਨਮੁਖ ਸਙ੍ਕਰ ਆਸਨੁ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਲਗੇ ਕਹਨ ਹਰਿਕਥਾ ਰਸਾਲਾ। ਦਚ੍ਛ ਪ੍ਰਜੇਸ ਭਏ ਤੇਹਿ ਕਾਲਾ ॥
ਦੇਖਾ ਬਿਧਿ ਬਿਚਾਰਿ ਸਬ ਲਾਯਕ। ਦਚ੍ਛਹਿ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਜਾਪਤਿ ਨਾਯਕ ॥
ਬਡ़ ਅਧਿਕਾਰ ਦਚ੍ਛ ਜਬ ਪਾਵਾ। ਅਤਿ ਅਭਿਮਾਨੁ ਹਦਯਁ ਤਬ ਆਵਾ ॥
ਨਹਿਂ ਕੋਉ ਅਸ ਜਨਮਾ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਪ੍ਰਭੁਤਾ ਪਾਇ ਜਾਹਿ ਮਦ ਨਾਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਦਚ੍ਛ ਲਿਏ ਮੁਨਿ ਬੋਲਿ ਸਬ ਕਰਨ ਲਗੇ ਬਡ़ ਜਾਗ।
ਨੇਵਤੇ ਸਾਦਰ ਸਕਲ ਸੁਰ ਜੇ ਪਾਵਤ ਮਖ ਭਾਗ ॥ ੬੦ ॥

ਕਿਂਨਰ ਨਾਗ ਸਿਦ੍ਧ ਗਨ੍ਧਰ੍ਬਾ। ਬਧੁਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਚਲੇ ਸੁਰ ਸਰ੍ਬਾ ॥
ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਮਹੇਸੁ ਬਿਹਾਈ। ਚਲੇ ਸਕਲ ਸੁਰ ਜਾਨ ਬਨਾਈ ॥
ਸਤੀਂ ਬਿਲੋਕੇ ਬ੍ਯੋਮ ਬਿਮਾਨਾ। ਜਾਤ ਚਲੇ ਸੁਨ੍ਦਰ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥
ਸੁਰ ਸੁਨ੍ਦਰੀ ਕਰਹਿਂ ਕਲ ਗਾਨਾ। ਸੁਨਤ ਸ਼੍ਰਵਨ ਛੂਟਹਿਂ ਮੁਨਿ ਧ੍ਯਾਨਾ ॥
ਪੂਛੇਉ ਤਬ ਸਿਵਁ ਕਹੇਉ ਬਖਾਨੀ। ਪਿਤਾ ਜਗ੍ਯ ਸੁਨਿ ਕਛੁ ਹਰਸ਼ਾਨੀ ॥
ਜੌਂ ਮਹੇਸੁ ਮੋਹਿ ਆਯਸੁ ਦੇਹੀਂ। ਕੁਛ ਦਿਨ ਜਾਇ ਰਹੌਂ ਮਿਸ ਏਹੀਂ ॥
ਪਤਿ ਪਰਿਤ੍ਯਾਗ ਹਦਯ ਦੁਖੁ ਭਾਰੀ। ਕਹਇ ਨ ਨਿਜ ਅਪਰਾਧ ਬਿਚਾਰੀ ॥
ਬੋਲੀ ਸਤੀ ਮਨੋਹਰ ਬਾਨੀ। ਭਯ ਸਙ੍ਕੋਚ ਪ੍ਰੇਮ ਰਸ ਸਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਪਿਤਾ ਭਵਨ ਉਤ੍ਸਵ ਪਰਮ ਜੌਂ ਪ੍ਰਭੁ ਆਯਸੁ ਹੋਇ।
ਤੌ ਮੈ ਜਾਉਁ ਕਪਾਯਤਨ ਸਾਦਰ ਦੇਖਨ ਸੋਇ ॥ ੬੧ ॥

ਕਹੇਹੁ ਨੀਕ ਮੋਰੇਹੁਁ ਮਨ ਭਾਵਾ। ਯਹ ਅਨੁਚਿਤ ਨਹਿਂ ਨੇਵਤ ਪਠਾਵਾ ॥
ਦਚ੍ਛ ਸਕਲ ਨਿਜ ਸੁਤਾ ਬੋਲਾਈ। ਹਮਰੇਂ ਬਯਰ ਤੁਮ੍ਹਉ ਬਿਸਰਾਈ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮਸਭਾਁ ਹਮ ਸਨ ਦੁਖੁ ਮਾਨਾ। ਤੇਹਿ ਤੇਂ ਅਜਹੁਁ ਕਰਹਿਂ ਅਪਮਾਨਾ ॥
ਜੌਂ ਬਿਨੁ ਬੋਲੇਂ ਜਾਹੁ ਭਵਾਨੀ। ਰਹਇ ਨ ਸੀਲੁ ਸਨੇਹੁ ਨ ਕਾਨੀ ॥
ਜਦਪਿ ਮਿਤ੍ਰ ਪ੍ਰਭੁ ਪਿਤੁ ਗੁਰ ਗੇਹਾ। ਜਾਇਅ ਬਿਨੁ ਬੋਲੇਹੁਁ ਨ ਸਁਦੇਹਾ ॥
ਤਦਪਿ ਬਿਰੋਧ ਮਾਨ ਜਹਁ ਕੋਈ। ਤਹਾਁ ਗਏਁ ਕਲ੍ਯਾਨੁ ਨ ਹੋਈ ॥
ਭਾਁਤਿ ਅਨੇਕ ਸਮ੍ਭੁ ਸਮੁਝਾਵਾ। ਭਾਵੀ ਬਸ ਨ ਗ੍ਯਾਨੁ ਉਰ ਆਵਾ ॥
ਕਹ ਪ੍ਰਭੁ ਜਾਹੁ ਜੋ ਬਿਨਹਿਂ ਬੋਲਾਏਁ। ਨਹਿਂ ਭਲਿ ਬਾਤ ਹਮਾਰੇ ਭਾਏਁ ॥

ਦੋ. ਕਹਿ ਦੇਖਾ ਹਰ ਜਤਨ ਬਹੁ ਰਹਇ ਨ ਦਚ੍ਛਕੁਮਾਰਿ।
ਦਿਏ ਮੁਖ੍ਯ ਗਨ ਸਙ੍ਗ ਤਬ ਬਿਦਾ ਕੀਨ੍ਹ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾਰਿ ॥ ੬੨ ॥

ਪਿਤਾ ਭਵਨ ਜਬ ਗਈ ਭਵਾਨੀ। ਦਚ੍ਛ ਤ੍ਰਾਸ ਕਾਹੁਁ ਨ ਸਨਮਾਨੀ ॥
ਸਾਦਰ ਭਲੇਹਿਂ ਮਿਲੀ ਏਕ ਮਾਤਾ। ਭਗਿਨੀਂ ਮਿਲੀਂ ਬਹੁਤ ਮੁਸੁਕਾਤਾ ॥
ਦਚ੍ਛ ਨ ਕਛੁ ਪੂਛੀ ਕੁਸਲਾਤਾ। ਸਤਿਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਜਰੇ ਸਬ ਗਾਤਾ ॥
ਸਤੀਂ ਜਾਇ ਦੇਖੇਉ ਤਬ ਜਾਗਾ। ਕਤਹੁਁ ਨ ਦੀਖ ਸਮ੍ਭੁ ਕਰ ਭਾਗਾ ॥
ਤਬ ਚਿਤ ਚਢ़ੇਉ ਜੋ ਸਙ੍ਕਰ ਕਹੇਊ। ਪ੍ਰਭੁ ਅਪਮਾਨੁ ਸਮੁਝਿ ਉਰ ਦਹੇਊ ॥
ਪਾਛਿਲ ਦੁਖੁ ਨ ਹਦਯਁ ਅਸ ਬ੍ਯਾਪਾ। ਜਸ ਯਹ ਭਯਉ ਮਹਾ ਪਰਿਤਾਪਾ ॥
ਜਦ੍ਯਪਿ ਜਗ ਦਾਰੁਨ ਦੁਖ ਨਾਨਾ। ਸਬ ਤੇਂ ਕਠਿਨ ਜਾਤਿ ਅਵਮਾਨਾ ॥
ਸਮੁਝਿ ਸੋ ਸਤਿਹਿ ਭਯਉ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧਾ। ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਜਨਨੀਂ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਬੋਧਾ ॥

ਦੋ. ਸਿਵ ਅਪਮਾਨੁ ਨ ਜਾਇ ਸਹਿ ਹਦਯਁ ਨ ਹੋਇ ਪ੍ਰਬੋਧ।
ਸਕਲ ਸਭਹਿ ਹਠਿ ਹਟਕਿ ਤਬ ਬੋਲੀਂ ਬਚਨ ਸਕ੍ਰੋਧ ॥ ੬੩ ॥

ਸੁਨਹੁ ਸਭਾਸਦ ਸਕਲ ਮੁਨਿਨ੍ਦਾ। ਕਹੀ ਸੁਨੀ ਜਿਨ੍ਹ ਸਙ੍ਕਰ ਨਿਨ੍ਦਾ ॥
ਸੋ ਫਲੁ ਤੁਰਤ ਲਹਬ ਸਬ ਕਾਹੂਁ। ਭਲੀ ਭਾਁਤਿ ਪਛਿਤਾਬ ਪਿਤਾਹੂਁ ॥
ਸਨ੍ਤ ਸਮ੍ਭੁ ਸ਼੍ਰੀਪਤਿ ਅਪਬਾਦਾ। ਸੁਨਿਅ ਜਹਾਁ ਤਹਁ ਅਸਿ ਮਰਜਾਦਾ ॥
ਕਾਟਿਅ ਤਾਸੁ ਜੀਭ ਜੋ ਬਸਾਈ। ਸ਼੍ਰਵਨ ਮੂਦਿ ਨ ਤ ਚਲਿਅ ਪਰਾਈ ॥
ਜਗਦਾਤਮਾ ਮਹੇਸੁ ਪੁਰਾਰੀ। ਜਗਤ ਜਨਕ ਸਬ ਕੇ ਹਿਤਕਾਰੀ ॥
ਪਿਤਾ ਮਨ੍ਦਮਤਿ ਨਿਨ੍ਦਤ ਤੇਹੀ। ਦਚ੍ਛ ਸੁਕ੍ਰ ਸਮ੍ਭਵ ਯਹ ਦੇਹੀ ॥
ਤਜਿਹਉਁ ਤੁਰਤ ਦੇਹ ਤੇਹਿ ਹੇਤੂ। ਉਰ ਧਰਿ ਚਨ੍ਦ੍ਰਮੌਲਿ ਬਸ਼ਕੇਤੂ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਜੋਗ ਅਗਿਨਿ ਤਨੁ ਜਾਰਾ। ਭਯਉ ਸਕਲ ਮਖ ਹਾਹਾਕਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਸਤੀ ਮਰਨੁ ਸੁਨਿ ਸਮ੍ਭੁ ਗਨ ਲਗੇ ਕਰਨ ਮਖ ਖੀਸ।
ਜਗ੍ਯ ਬਿਧਂਸ ਬਿਲੋਕਿ ਭਗੁ ਰਚ੍ਛਾ ਕੀਨ੍ਹਿ ਮੁਨੀਸ ॥ ੬੪ ॥

ਸਮਾਚਾਰ ਸਬ ਸਙ੍ਕਰ ਪਾਏ। ਬੀਰਭਦ੍ਰੁ ਕਰਿ ਕੋਪ ਪਠਾਏ ॥
ਜਗ੍ਯ ਬਿਧਂਸ ਜਾਇ ਤਿਨ੍ਹ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਸਕਲ ਸੁਰਨ੍ਹ ਬਿਧਿਵਤ ਫਲੁ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਭੇ ਜਗਬਿਦਿਤ ਦਚ੍ਛ ਗਤਿ ਸੋਈ। ਜਸਿ ਕਛੁ ਸਮ੍ਭੁ ਬਿਮੁਖ ਕੈ ਹੋਈ ॥
ਯਹ ਇਤਿਹਾਸ ਸਕਲ ਜਗ ਜਾਨੀ। ਤਾਤੇ ਮੈਂ ਸਞ੍ਛੇਪ ਬਖਾਨੀ ॥
ਸਤੀਂ ਮਰਤ ਹਰਿ ਸਨ ਬਰੁ ਮਾਗਾ। ਜਨਮ ਜਨਮ ਸਿਵ ਪਦ ਅਨੁਰਾਗਾ ॥
ਤੇਹਿ ਕਾਰਨ ਹਿਮਗਿਰਿ ਗਹ ਜਾਈ। ਜਨਮੀਂ ਪਾਰਬਤੀ ਤਨੁ ਪਾਈ ॥
ਜਬ ਤੇਂ ਉਮਾ ਸੈਲ ਗਹ ਜਾਈਂ। ਸਕਲ ਸਿਦ੍ਧਿ ਸਮ੍ਪਤਿ ਤਹਁ ਛਾਈ ॥
ਜਹਁ ਤਹਁ ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਸੁਆਸ਼੍ਰਮ ਕੀਨ੍ਹੇ। ਉਚਿਤ ਬਾਸ ਹਿਮ ਭੂਧਰ ਦੀਨ੍ਹੇ ॥

ਦੋ. ਸਦਾ ਸੁਮਨ ਫਲ ਸਹਿਤ ਸਬ ਦ੍ਰੁਮ ਨਵ ਨਾਨਾ ਜਾਤਿ।

ਪ੍ਰਗਟੀਂ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸੈਲ ਪਰ ਮਨਿ ਆਕਰ ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ ॥ ੬੫ ॥

ਸਰਿਤਾ ਸਬ ਪੁਨਿਤ ਜਲੁ ਬਹਹੀਂ। ਖਗ ਮਗ ਮਧੁਪ ਸੁਖੀ ਸਬ ਰਹਹੀਂ ॥
ਸਹਜ ਬਯਰੁ ਸਬ ਜੀਵਨ੍ਹ ਤ੍ਯਾਗਾ। ਗਿਰਿ ਪਰ ਸਕਲ ਕਰਹਿਂ ਅਨੁਰਾਗਾ ॥
ਸੋਹ ਸੈਲ ਗਿਰਿਜਾ ਗਹ ਆਏਁ। ਜਿਮਿ ਜਨੁ ਰਾਮਭਗਤਿ ਕੇ ਪਾਏਁ ॥
ਨਿਤ ਨੂਤਨ ਮਙ੍ਗਲ ਗਹ ਤਾਸੂ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿਕ ਗਾਵਹਿਂ ਜਸੁ ਜਾਸੂ ॥
ਨਾਰਦ ਸਮਾਚਾਰ ਸਬ ਪਾਏ। ਕੌਤੁਕਹੀਂ ਗਿਰਿ ਗੇਹ ਸਿਧਾਏ ॥
ਸੈਲਰਾਜ ਬਡ़ ਆਦਰ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਪਦ ਪਖਾਰਿ ਬਰ ਆਸਨੁ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਨਾਰਿ ਸਹਿਤ ਮੁਨਿ ਪਦ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ। ਚਰਨ ਸਲਿਲ ਸਬੁ ਭਵਨੁ ਸਿਞ੍ਚਾਵਾ ॥
ਨਿਜ ਸੌਭਾਗ੍ਯ ਬਹੁਤ ਗਿਰਿ ਬਰਨਾ। ਸੁਤਾ ਬੋਲਿ ਮੇਲੀ ਮੁਨਿ ਚਰਨਾ ॥

ਦੋ. ਤ੍ਰਿਕਾਲਗ੍ਯ ਸਰ੍ਬਗ੍ਯ ਤੁਮ੍ਹ ਗਤਿ ਸਰ੍ਬਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹਾਰਿ ॥
ਕਹਹੁ ਸੁਤਾ ਕੇ ਦੋਸ਼ ਗੁਨ ਮੁਨਿਬਰ ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰਿ ॥ ੬੬ ॥

ਕਹ ਮੁਨਿ ਬਿਹਸਿ ਗੂਢ़ ਮਦੁ ਬਾਨੀ। ਸੁਤਾ ਤੁਮ੍ਹਾਰਿ ਸਕਲ ਗੁਨ ਖਾਨੀ ॥
ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਹਜ ਸੁਸੀਲ ਸਯਾਨੀ। ਨਾਮ ਉਮਾ ਅਮ੍ਬਿਕਾ ਭਵਾਨੀ ॥
ਸਬ ਲਚ੍ਛਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨ ਕੁਮਾਰੀ। ਹੋਇਹਿ ਸਨ੍ਤਤ ਪਿਯਹਿ ਪਿਆਰੀ ॥
ਸਦਾ ਅਚਲ ਏਹਿ ਕਰ ਅਹਿਵਾਤਾ। ਏਹਿ ਤੇਂ ਜਸੁ ਪੈਹਹਿਂ ਪਿਤੁ ਮਾਤਾ ॥
ਹੋਇਹਿ ਪੂਜ੍ਯ ਸਕਲ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਏਹਿ ਸੇਵਤ ਕਛੁ ਦੁਰ੍ਲਭ ਨਾਹੀਂ ॥
ਏਹਿ ਕਰ ਨਾਮੁ ਸੁਮਿਰਿ ਸਂਸਾਰਾ। ਤ੍ਰਿਯ ਚਢ़ਹਹਿਁ ਪਤਿਬ੍ਰਤ ਅਸਿਧਾਰਾ ॥
ਸੈਲ ਸੁਲਚ੍ਛਨ ਸੁਤਾ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ। ਸੁਨਹੁ ਜੇ ਅਬ ਅਵਗੁਨ ਦੁਇ ਚਾਰੀ ॥
ਅਗੁਨ ਅਮਾਨ ਮਾਤੁ ਪਿਤੁ ਹੀਨਾ। ਉਦਾਸੀਨ ਸਬ ਸਂਸਯ ਛੀਨਾ ॥

ਦੋ. ਜੋਗੀ ਜਟਿਲ ਅਕਾਮ ਮਨ ਨਗਨ ਅਮਙ੍ਗਲ ਬੇਸ਼ ॥
ਅਸ ਸ੍ਵਾਮੀ ਏਹਿ ਕਹਁ ਮਿਲਿਹਿ ਪਰੀ ਹਸ੍ਤ ਅਸਿ ਰੇਖ ॥ ੬੭ ॥

ਸੁਨਿ ਮੁਨਿ ਗਿਰਾ ਸਤ੍ਯ ਜਿਯਁ ਜਾਨੀ। ਦੁਖ ਦਮ੍ਪਤਿਹਿ ਉਮਾ ਹਰਸ਼ਾਨੀ ॥
ਨਾਰਦਹੁਁ ਯਹ ਭੇਦੁ ਨ ਜਾਨਾ। ਦਸਾ ਏਕ ਸਮੁਝਬ ਬਿਲਗਾਨਾ ॥
ਸਕਲ ਸਖੀਂ ਗਿਰਿਜਾ ਗਿਰਿ ਮੈਨਾ। ਪੁਲਕ ਸਰੀਰ ਭਰੇ ਜਲ ਨੈਨਾ ॥
ਹੋਇ ਨ ਮਸ਼ਾ ਦੇਵਰਿਸ਼ਿ ਭਾਸ਼ਾ। ਉਮਾ ਸੋ ਬਚਨੁ ਹਦਯਁ ਧਰਿ ਰਾਖਾ ॥
ਉਪਜੇਉ ਸਿਵ ਪਦ ਕਮਲ ਸਨੇਹੂ। ਮਿਲਨ ਕਠਿਨ ਮਨ ਭਾ ਸਨ੍ਦੇਹੂ ॥
ਜਾਨਿ ਕੁਅਵਸਰੁ ਪ੍ਰੀਤਿ ਦੁਰਾਈ। ਸਖੀ ਉਛਁਗ ਬੈਠੀ ਪੁਨਿ ਜਾਈ ॥
ਝੂਠਿ ਨ ਹੋਇ ਦੇਵਰਿਸ਼ਿ ਬਾਨੀ। ਸੋਚਹਿ ਦਮ੍ਪਤਿ ਸਖੀਂ ਸਯਾਨੀ ॥
ਉਰ ਧਰਿ ਧੀਰ ਕਹਇ ਗਿਰਿਰਾਊ। ਕਹਹੁ ਨਾਥ ਕਾ ਕਰਿਅ ਉਪਾਊ ॥

ਦੋ. ਕਹ ਮੁਨੀਸ ਹਿਮਵਨ੍ਤ ਸੁਨੁ ਜੋ ਬਿਧਿ ਲਿਖਾ ਲਿਲਾਰ।
ਦੇਵ ਦਨੁਜ ਨਰ ਨਾਗ ਮੁਨਿ ਕੋਉ ਨ ਮੇਟਨਿਹਾਰ ॥ ੬੮ ॥

ਤਦਪਿ ਏਕ ਮੈਂ ਕਹਉਁ ਉਪਾਈ। ਹੋਇ ਕਰੈ ਜੌਂ ਦੈਉ ਸਹਾਈ ॥
ਜਸ ਬਰੁ ਮੈਂ ਬਰਨੇਉਁ ਤੁਮ੍ਹ ਪਾਹੀਂ। ਮਿਲਹਿ ਉਮਹਿ ਤਸ ਸਂਸਯ ਨਾਹੀਂ ॥
ਜੇ ਜੇ ਬਰ ਕੇ ਦੋਸ਼ ਬਖਾਨੇ। ਤੇ ਸਬ ਸਿਵ ਪਹਿ ਮੈਂ ਅਨੁਮਾਨੇ ॥
ਜੌਂ ਬਿਬਾਹੁ ਸਙ੍ਕਰ ਸਨ ਹੋਈ। ਦੋਸ਼ਉ ਗੁਨ ਸਮ ਕਹ ਸਬੁ ਕੋਈ ॥
ਜੌਂ ਅਹਿ ਸੇਜ ਸਯਨ ਹਰਿ ਕਰਹੀਂ। ਬੁਧ ਕਛੁ ਤਿਨ੍ਹ ਕਰ ਦੋਸ਼ੁ ਨ ਧਰਹੀਂ ॥
ਭਾਨੁ ਕਸਾਨੁ ਸਰ੍ਬ ਰਸ ਖਾਹੀਂ। ਤਿਨ੍ਹ ਕਹਁ ਮਨ੍ਦ ਕਹਤ ਕੋਉ ਨਾਹੀਂ ॥
ਸੁਭ ਅਰੁ ਅਸੁਭ ਸਲਿਲ ਸਬ ਬਹਈ। ਸੁਰਸਰਿ ਕੋਉ ਅਪੁਨੀਤ ਨ ਕਹਈ ॥
ਸਮਰਥ ਕਹੁਁ ਨਹਿਂ ਦੋਸ਼ੁ ਗੋਸਾਈ। ਰਬਿ ਪਾਵਕ ਸੁਰਸਰਿ ਕੀ ਨਾਈ ॥

ਦੋ. ਜੌਂ ਅਸ ਹਿਸਿਸ਼ਾ ਕਰਹਿਂ ਨਰ ਜਡ़ਿ ਬਿਬੇਕ ਅਭਿਮਾਨ।
ਪਰਹਿਂ ਕਲਪ ਭਰਿ ਨਰਕ ਮਹੁਁ ਜੀਵ ਕਿ ਈਸ ਸਮਾਨ ॥ ੬੯ ॥

ਸੁਰਸਰਿ ਜਲ ਕਤ ਬਾਰੁਨਿ ਜਾਨਾ। ਕਬਹੁਁ ਨ ਸਨ੍ਤ ਕਰਹਿਂ ਤੇਹਿ ਪਾਨਾ ॥
ਸੁਰਸਰਿ ਮਿਲੇਂ ਸੋ ਪਾਵਨ ਜੈਸੇਂ। ਈਸ ਅਨੀਸਹਿ ਅਨ੍ਤਰੁ ਤੈਸੇਂ ॥
ਸਮ੍ਭੁ ਸਹਜ ਸਮਰਥ ਭਗਵਾਨਾ। ਏਹਿ ਬਿਬਾਹਁ ਸਬ ਬਿਧਿ ਕਲ੍ਯਾਨਾ ॥
ਦੁਰਾਰਾਧ੍ਯ ਪੈ ਅਹਹਿਂ ਮਹੇਸੂ। ਆਸੁਤੋਸ਼ ਪੁਨਿ ਕਿਏਁ ਕਲੇਸੂ ॥
ਜੌਂ ਤਪੁ ਕਰੈ ਕੁਮਾਰਿ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ। ਭਾਵਿਉ ਮੇਟਿ ਸਕਹਿਂ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾਰੀ ॥
ਜਦ੍ਯਪਿ ਬਰ ਅਨੇਕ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਏਹਿ ਕਹਁ ਸਿਵ ਤਜਿ ਦੂਸਰ ਨਾਹੀਂ ॥
ਬਰ ਦਾਯਕ ਪ੍ਰਨਤਾਰਤਿ ਭਞ੍ਜਨ। ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਸੇਵਕ ਮਨ ਰਞ੍ਜਨ ॥
ਇਚ੍ਛਿਤ ਫਲ ਬਿਨੁ ਸਿਵ ਅਵਰਾਧੇ। ਲਹਿਅ ਨ ਕੋਟਿ ਜੋਗ ਜਪ ਸਾਧੇਂ ॥

ਦੋ. ਅਸ ਕਹਿ ਨਾਰਦ ਸੁਮਿਰਿ ਹਰਿ ਗਿਰਿਜਹਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਅਸੀਸ।
ਹੋਇਹਿ ਯਹ ਕਲ੍ਯਾਨ ਅਬ ਸਂਸਯ ਤਜਹੁ ਗਿਰੀਸ ॥ ੭੦ ॥

ਕਹਿ ਅਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭਵਨ ਮੁਨਿ ਗਯਊ। ਆਗਿਲ ਚਰਿਤ ਸੁਨਹੁ ਜਸ ਭਯਊ ॥
ਪਤਿਹਿ ਏਕਾਨ੍ਤ ਪਾਇ ਕਹ ਮੈਨਾ। ਨਾਥ ਨ ਮੈਂ ਸਮੁਝੇ ਮੁਨਿ ਬੈਨਾ ॥
ਜੌਂ ਘਰੁ ਬਰੁ ਕੁਲੁ ਹੋਇ ਅਨੂਪਾ। ਕਰਿਅ ਬਿਬਾਹੁ ਸੁਤਾ ਅਨੁਰੁਪਾ ॥
ਨ ਤ ਕਨ੍ਯਾ ਬਰੁ ਰਹਉ ਕੁਆਰੀ। ਕਨ੍ਤ ਉਮਾ ਮਮ ਪ੍ਰਾਨਪਿਆਰੀ ॥
ਜੌਂ ਨ ਮਿਲਹਿ ਬਰੁ ਗਿਰਿਜਹਿ ਜੋਗੂ। ਗਿਰਿ ਜਡ़ ਸਹਜ ਕਹਿਹਿ ਸਬੁ ਲੋਗੂ ॥
ਸੋਇ ਬਿਚਾਰਿ ਪਤਿ ਕਰੇਹੁ ਬਿਬਾਹੂ। ਜੇਹਿਂ ਨ ਬਹੋਰਿ ਹੋਇ ਉਰ ਦਾਹੂ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਪਰਿ ਚਰਨ ਧਰਿ ਸੀਸਾ। ਬੋਲੇ ਸਹਿਤ ਸਨੇਹ ਗਿਰੀਸਾ ॥
ਬਰੁ ਪਾਵਕ ਪ੍ਰਗਟੈ ਸਸਿ ਮਾਹੀਂ। ਨਾਰਦ ਬਚਨੁ ਅਨ੍ਯਥਾ ਨਾਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਿਯਾ ਸੋਚੁ ਪਰਿਹਰਹੁ ਸਬੁ ਸੁਮਿਰਹੁ ਸ਼੍ਰੀਭਗਵਾਨ।
ਪਾਰਬਤਿਹਿ ਨਿਰਮਯਉ ਜੇਹਿਂ ਸੋਇ ਕਰਿਹਿ ਕਲ੍ਯਾਨ ॥ ੭੧ ॥

ਅਬ ਜੌ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਸੁਤਾ ਪਰ ਨੇਹੂ। ਤੌ ਅਸ ਜਾਇ ਸਿਖਾਵਨ ਦੇਹੂ ॥
ਕਰੈ ਸੋ ਤਪੁ ਜੇਹਿਂ ਮਿਲਹਿਂ ਮਹੇਸੂ। ਆਨ ਉਪਾਯਁ ਨ ਮਿਟਹਿ ਕਲੇਸੂ ॥
ਨਾਰਦ ਬਚਨ ਸਗਰ੍ਭ ਸਹੇਤੂ। ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਬ ਗੁਨ ਨਿਧਿ ਬਸ਼ਕੇਤੂ ॥
ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਤੁਮ੍ਹ ਤਜਹੁ ਅਸਙ੍ਕਾ। ਸਬਹਿ ਭਾਁਤਿ ਸਙ੍ਕਰੁ ਅਕਲਙ੍ਕਾ ॥
ਸੁਨਿ ਪਤਿ ਬਚਨ ਹਰਸ਼ਿ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਗਈ ਤੁਰਤ ਉਠਿ ਗਿਰਿਜਾ ਪਾਹੀਂ ॥
ਉਮਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਨਯਨ ਭਰੇ ਬਾਰੀ। ਸਹਿਤ ਸਨੇਹ ਗੋਦ ਬੈਠਾਰੀ ॥
ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰ ਲੇਤਿ ਉਰ ਲਾਈ। ਗਦਗਦ ਕਣ੍ਠ ਨ ਕਛੁ ਕਹਿ ਜਾਈ ॥
ਜਗਤ ਮਾਤੁ ਸਰ੍ਬਗ੍ਯ ਭਵਾਨੀ। ਮਾਤੁ ਸੁਖਦ ਬੋਲੀਂ ਮਦੁ ਬਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਹਿ ਮਾਤੁ ਮੈਂ ਦੀਖ ਅਸ ਸਪਨ ਸੁਨਾਵਉਁ ਤੋਹਿ।
ਸੁਨ੍ਦਰ ਗੌਰ ਸੁਬਿਪ੍ਰਬਰ ਅਸ ਉਪਦੇਸੇਉ ਮੋਹਿ ॥ ੭੨ ॥

ਕਰਹਿ ਜਾਇ ਤਪੁ ਸੈਲਕੁਮਾਰੀ। ਨਾਰਦ ਕਹਾ ਸੋ ਸਤ੍ਯ ਬਿਚਾਰੀ ॥
ਮਾਤੁ ਪਿਤਹਿ ਪੁਨਿ ਯਹ ਮਤ ਭਾਵਾ। ਤਪੁ ਸੁਖਪ੍ਰਦ ਦੁਖ ਦੋਸ਼ ਨਸਾਵਾ ॥
ਤਪਬਲ ਰਚਇ ਪ੍ਰਪਞ੍ਚ ਬਿਧਾਤਾ। ਤਪਬਲ ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਸਕਲ ਜਗ ਤ੍ਰਾਤਾ ॥
ਤਪਬਲ ਸਮ੍ਭੁ ਕਰਹਿਂ ਸਙ੍ਘਾਰਾ। ਤਪਬਲ ਸੇਸ਼ੁ ਧਰਇ ਮਹਿਭਾਰਾ ॥
ਤਪ ਅਧਾਰ ਸਬ ਸਸ਼੍ਟਿ ਭਵਾਨੀ। ਕਰਹਿ ਜਾਇ ਤਪੁ ਅਸ ਜਿਯਁ ਜਾਨੀ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਬਿਸਮਿਤ ਮਹਤਾਰੀ। ਸਪਨ ਸੁਨਾਯਉ ਗਿਰਿਹਿ ਹਁਕਾਰੀ ॥
ਮਾਤੁ ਪਿਤੁਹਿ ਬਹੁਬਿਧਿ ਸਮੁਝਾਈ। ਚਲੀਂ ਉਮਾ ਤਪ ਹਿਤ ਹਰਸ਼ਾਈ ॥
ਪ੍ਰਿਯ ਪਰਿਵਾਰ ਪਿਤਾ ਅਰੁ ਮਾਤਾ। ਭਏ ਬਿਕਲ ਮੁਖ ਆਵ ਨ ਬਾਤਾ ॥

ਦੋ. ਬੇਦਸਿਰਾ ਮੁਨਿ ਆਇ ਤਬ ਸਬਹਿ ਕਹਾ ਸਮੁਝਾਇ ॥
ਪਾਰਬਤੀ ਮਹਿਮਾ ਸੁਨਤ ਰਹੇ ਪ੍ਰਬੋਧਹਿ ਪਾਇ ॥ ੭੩ ॥

ਉਰ ਧਰਿ ਉਮਾ ਪ੍ਰਾਨਪਤਿ ਚਰਨਾ। ਜਾਇ ਬਿਪਿਨ ਲਾਗੀਂ ਤਪੁ ਕਰਨਾ ॥
ਅਤਿ ਸੁਕੁਮਾਰ ਨ ਤਨੁ ਤਪ ਜੋਗੂ। ਪਤਿ ਪਦ ਸੁਮਿਰਿ ਤਜੇਉ ਸਬੁ ਭੋਗੂ ॥
ਨਿਤ ਨਵ ਚਰਨ ਉਪਜ ਅਨੁਰਾਗਾ। ਬਿਸਰੀ ਦੇਹ ਤਪਹਿਂ ਮਨੁ ਲਾਗਾ ॥
ਸਮ੍ਬਤ ਸਹਸ ਮੂਲ ਫਲ ਖਾਏ। ਸਾਗੁ ਖਾਇ ਸਤ ਬਰਸ਼ ਗਵਾਁਏ ॥
ਕਛੁ ਦਿਨ ਭੋਜਨੁ ਬਾਰਿ ਬਤਾਸਾ। ਕਿਏ ਕਠਿਨ ਕਛੁ ਦਿਨ ਉਪਬਾਸਾ ॥
ਬੇਲ ਪਾਤੀ ਮਹਿ ਪਰਇ ਸੁਖਾਈ। ਤੀਨਿ ਸਹਸ ਸਮ੍ਬਤ ਸੋਈ ਖਾਈ ॥
ਪੁਨਿ ਪਰਿਹਰੇ ਸੁਖਾਨੇਉ ਪਰਨਾ। ਉਮਹਿ ਨਾਮ ਤਬ ਭਯਉ ਅਪਰਨਾ ॥
ਦੇਖਿ ਉਮਹਿ ਤਪ ਖੀਨ ਸਰੀਰਾ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਗਿਰਾ ਭੈ ਗਗਨ ਗਭੀਰਾ ॥

ਦੋ. ਭਯਉ ਮਨੋਰਥ ਸੁਫਲ ਤਵ ਸੁਨੁ ਗਿਰਿਜਾਕੁਮਾਰਿ।
ਪਰਿਹਰੁ ਦੁਸਹ ਕਲੇਸ ਸਬ ਅਬ ਮਿਲਿਹਹਿਂ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾਰਿ ॥ ੭੪ ॥

ਅਸ ਤਪੁ ਕਾਹੁਁ ਨ ਕੀਨ੍ਹ ਭਵਾਨੀ। ਭਉ ਅਨੇਕ ਧੀਰ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਅਬ ਉਰ ਧਰਹੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਬਰ ਬਾਨੀ। ਸਤ੍ਯ ਸਦਾ ਸਨ੍ਤਤ ਸੁਚਿ ਜਾਨੀ ॥
ਆਵੈ ਪਿਤਾ ਬੋਲਾਵਨ ਜਬਹੀਂ। ਹਠ ਪਰਿਹਰਿ ਘਰ ਜਾਏਹੁ ਤਬਹੀਂ ॥
ਮਿਲਹਿਂ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਜਬ ਸਪ੍ਤ ਰਿਸ਼ੀਸਾ। ਜਾਨੇਹੁ ਤਬ ਪ੍ਰਮਾਨ ਬਾਗੀਸਾ ॥
ਸੁਨਤ ਗਿਰਾ ਬਿਧਿ ਗਗਨ ਬਖਾਨੀ। ਪੁਲਕ ਗਾਤ ਗਿਰਿਜਾ ਹਰਸ਼ਾਨੀ ॥
ਉਮਾ ਚਰਿਤ ਸੁਨ੍ਦਰ ਮੈਂ ਗਾਵਾ। ਸੁਨਹੁ ਸਮ੍ਭੁ ਕਰ ਚਰਿਤ ਸੁਹਾਵਾ ॥
ਜਬ ਤੇਂ ਸਤੀ ਜਾਇ ਤਨੁ ਤ੍ਯਾਗਾ। ਤਬ ਸੇਂ ਸਿਵ ਮਨ ਭਯਉ ਬਿਰਾਗਾ ॥
ਜਪਹਿਂ ਸਦਾ ਰਘੁਨਾਯਕ ਨਾਮਾ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਸੁਨਹਿਂ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗ੍ਰਾਮਾ ॥

ਦੋ. ਚਿਦਾਨਨ੍ਦ ਸੁਖਧਾਮ ਸਿਵ ਬਿਗਤ ਮੋਹ ਮਦ ਕਾਮ।
ਬਿਚਰਹਿਂ ਮਹਿ ਧਰਿ ਹਦਯਁ ਹਰਿ ਸਕਲ ਲੋਕ ਅਭਿਰਾਮ ॥ ੭੫ ॥

ਕਤਹੁਁ ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਉਪਦੇਸਹਿਂ ਗ੍ਯਾਨਾ। ਕਤਹੁਁ ਰਾਮ ਗੁਨ ਕਰਹਿਂ ਬਖਾਨਾ ॥
ਜਦਪਿ ਅਕਾਮ ਤਦਪਿ ਭਗਵਾਨਾ। ਭਗਤ ਬਿਰਹ ਦੁਖ ਦੁਖਿਤ ਸੁਜਾਨਾ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਗਯਉ ਕਾਲੁ ਬਹੁ ਬੀਤੀ। ਨਿਤ ਨੈ ਹੋਇ ਰਾਮ ਪਦ ਪ੍ਰੀਤੀ ॥
ਨੈਮੁ ਪ੍ਰੇਮੁ ਸਙ੍ਕਰ ਕਰ ਦੇਖਾ। ਅਬਿਚਲ ਹਦਯਁ ਭਗਤਿ ਕੈ ਰੇਖਾ ॥
ਪ੍ਰਗਟੈ ਰਾਮੁ ਕਤਗ੍ਯ ਕਪਾਲਾ। ਰੂਪ ਸੀਲ ਨਿਧਿ ਤੇਜ ਬਿਸਾਲਾ ॥
ਬਹੁ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਙ੍ਕਰਹਿ ਸਰਾਹਾ। ਤੁਮ੍ਹ ਬਿਨੁ ਅਸ ਬ੍ਰਤੁ ਕੋ ਨਿਰਬਾਹਾ ॥
ਬਹੁਬਿਧਿ ਰਾਮ ਸਿਵਹਿ ਸਮੁਝਾਵਾ। ਪਾਰਬਤੀ ਕਰ ਜਨ੍ਮੁ ਸੁਨਾਵਾ ॥
ਅਤਿ ਪੁਨੀਤ ਗਿਰਿਜਾ ਕੈ ਕਰਨੀ। ਬਿਸ੍ਤਰ ਸਹਿਤ ਕਪਾਨਿਧਿ ਬਰਨੀ ॥

ਦੋ. ਅਬ ਬਿਨਤੀ ਮਮ ਸੁਨੇਹੁ ਸਿਵ ਜੌਂ ਮੋ ਪਰ ਨਿਜ ਨੇਹੁ।
ਜਾਇ ਬਿਬਾਹਹੁ ਸੈਲਜਹਿ ਯਹ ਮੋਹਿ ਮਾਗੇਂ ਦੇਹੁ ॥ ੭੬ ॥

ਕਹ ਸਿਵ ਜਦਪਿ ਉਚਿਤ ਅਸ ਨਾਹੀਂ। ਨਾਥ ਬਚਨ ਪੁਨਿ ਮੇਟਿ ਨ ਜਾਹੀਂ ॥
ਸਿਰ ਧਰਿ ਆਯਸੁ ਕਰਿਅ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ। ਪਰਮ ਧਰਮੁ ਯਹ ਨਾਥ ਹਮਾਰਾ ॥
ਮਾਤੁ ਪਿਤਾ ਗੁਰ ਪ੍ਰਭੁ ਕੈ ਬਾਨੀ। ਬਿਨਹਿਂ ਬਿਚਾਰ ਕਰਿਅ ਸੁਭ ਜਾਨੀ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਪਰਮ ਹਿਤਕਾਰੀ। ਅਗ੍ਯਾ ਸਿਰ ਪਰ ਨਾਥ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਤੋਸ਼ੇਉ ਸੁਨਿ ਸਙ੍ਕਰ ਬਚਨਾ। ਭਕ੍ਤਿ ਬਿਬੇਕ ਧਰ੍ਮ ਜੁਤ ਰਚਨਾ ॥
ਕਹ ਪ੍ਰਭੁ ਹਰ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਪਨ ਰਹੇਊ। ਅਬ ਉਰ ਰਾਖੇਹੁ ਜੋ ਹਮ ਕਹੇਊ ॥
ਅਨ੍ਤਰਧਾਨ ਭਏ ਅਸ ਭਾਸ਼ੀ। ਸਙ੍ਕਰ ਸੋਇ ਮੂਰਤਿ ਉਰ ਰਾਖੀ ॥
ਤਬਹਿਂ ਸਪ੍ਤਰਿਸ਼ਿ ਸਿਵ ਪਹਿਂ ਆਏ। ਬੋਲੇ ਪ੍ਰਭੁ ਅਤਿ ਬਚਨ ਸੁਹਾਏ ॥

ਦੋ. ਪਾਰਬਤੀ ਪਹਿਂ ਜਾਇ ਤੁਮ੍ਹ ਪ੍ਰੇਮ ਪਰਿਚ੍ਛਾ ਲੇਹੁ।
ਗਿਰਿਹਿ ਪ੍ਰੇਰਿ ਪਠਏਹੁ ਭਵਨ ਦੂਰਿ ਕਰੇਹੁ ਸਨ੍ਦੇਹੁ ॥ ੭੭ ॥

ਰਿਸ਼ਿਨ੍ਹ ਗੌਰਿ ਦੇਖੀ ਤਹਁ ਕੈਸੀ। ਮੂਰਤਿਮਨ੍ਤ ਤਪਸ੍ਯਾ ਜੈਸੀ ॥
ਬੋਲੇ ਮੁਨਿ ਸੁਨੁ ਸੈਲਕੁਮਾਰੀ। ਕਰਹੁ ਕਵਨ ਕਾਰਨ ਤਪੁ ਭਾਰੀ ॥
ਕੇਹਿ ਅਵਰਾਧਹੁ ਕਾ ਤੁਮ੍ਹ ਚਹਹੂ। ਹਮ ਸਨ ਸਤ੍ਯ ਮਰਮੁ ਕਿਨ ਕਹਹੂ ॥
ਕਹਤ ਬਚਤ ਮਨੁ ਅਤਿ ਸਕੁਚਾਈ। ਹਁਸਿਹਹੁ ਸੁਨਿ ਹਮਾਰਿ ਜਡ़ਤਾਈ ॥
ਮਨੁ ਹਠ ਪਰਾ ਨ ਸੁਨਇ ਸਿਖਾਵਾ। ਚਹਤ ਬਾਰਿ ਪਰ ਭੀਤਿ ਉਠਾਵਾ ॥
ਨਾਰਦ ਕਹਾ ਸਤ੍ਯ ਸੋਇ ਜਾਨਾ। ਬਿਨੁ ਪਙ੍ਖਨ੍ਹ ਹਮ ਚਹਹਿਂ ਉਡ़ਾਨਾ ॥
ਦੇਖਹੁ ਮੁਨਿ ਅਬਿਬੇਕੁ ਹਮਾਰਾ। ਚਾਹਿਅ ਸਦਾ ਸਿਵਹਿ ਭਰਤਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਬਿਹਸੇ ਰਿਸ਼ਯ ਗਿਰਿਸਮ੍ਭਵ ਤਬ ਦੇਹ।
ਨਾਰਦ ਕਰ ਉਪਦੇਸੁ ਸੁਨਿ ਕਹਹੁ ਬਸੇਉ ਕਿਸੁ ਗੇਹ ॥ ੭੮ ॥

ਦਚ੍ਛਸੁਤਨ੍ਹ ਉਪਦੇਸੇਨ੍ਹਿ ਜਾਈ। ਤਿਨ੍ਹ ਫਿਰਿ ਭਵਨੁ ਨ ਦੇਖਾ ਆਈ ॥
ਚਿਤ੍ਰਕੇਤੁ ਕਰ ਘਰੁ ਉਨ ਘਾਲਾ। ਕਨਕਕਸਿਪੁ ਕਰ ਪੁਨਿ ਅਸ ਹਾਲਾ ॥
ਨਾਰਦ ਸਿਖ ਜੇ ਸੁਨਹਿਂ ਨਰ ਨਾਰੀ। ਅਵਸਿ ਹੋਹਿਂ ਤਜਿ ਭਵਨੁ ਭਿਖਾਰੀ ॥
ਮਨ ਕਪਟੀ ਤਨ ਸਜ੍ਜਨ ਚੀਨ੍ਹਾ। ਆਪੁ ਸਰਿਸ ਸਬਹੀ ਚਹ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਤੇਹਿ ਕੇਂ ਬਚਨ ਮਾਨਿ ਬਿਸ੍ਵਾਸਾ। ਤੁਮ੍ਹ ਚਾਹਹੁ ਪਤਿ ਸਹਜ ਉਦਾਸਾ ॥
ਨਿਰ੍ਗੁਨ ਨਿਲਜ ਕੁਬੇਸ਼ ਕਪਾਲੀ। ਅਕੁਲ ਅਗੇਹ ਦਿਗਮ੍ਬਰ ਬ੍ਯਾਲੀ ॥
ਕਹਹੁ ਕਵਨ ਸੁਖੁ ਅਸ ਬਰੁ ਪਾਏਁ। ਭਲ ਭੂਲਿਹੁ ਠਗ ਕੇ ਬੌਰਾਏਁ ॥
ਪਞ੍ਚ ਕਹੇਂ ਸਿਵਁ ਸਤੀ ਬਿਬਾਹੀ। ਪੁਨਿ ਅਵਡੇਰਿ ਮਰਾਏਨ੍ਹਿ ਤਾਹੀ ॥

ਦੋ. ਅਬ ਸੁਖ ਸੋਵਤ ਸੋਚੁ ਨਹਿ ਭੀਖ ਮਾਗਿ ਭਵ ਖਾਹਿਂ।
ਸਹਜ ਏਕਾਕਿਨ੍ਹ ਕੇ ਭਵਨ ਕਬਹੁਁ ਕਿ ਨਾਰਿ ਖਟਾਹਿਂ ॥ ੭੯ ॥

ਅਜਹੂਁ ਮਾਨਹੁ ਕਹਾ ਹਮਾਰਾ। ਹਮ ਤੁਮ੍ਹ ਕਹੁਁ ਬਰੁ ਨੀਕ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਅਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸੁਚਿ ਸੁਖਦ ਸੁਸੀਲਾ। ਗਾਵਹਿਂ ਬੇਦ ਜਾਸੁ ਜਸ ਲੀਲਾ ॥
ਦੂਸ਼ਨ ਰਹਿਤ ਸਕਲ ਗੁਨ ਰਾਸੀ। ਸ਼੍ਰੀਪਤਿ ਪੁਰ ਬੈਕੁਣ੍ਠ ਨਿਵਾਸੀ ॥
ਅਸ ਬਰੁ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਮਿਲਾਉਬ ਆਨੀ। ਸੁਨਤ ਬਿਹਸਿ ਕਹ ਬਚਨ ਭਵਾਨੀ ॥
ਸਤ੍ਯ ਕਹੇਹੁ ਗਿਰਿਭਵ ਤਨੁ ਏਹਾ। ਹਠ ਨ ਛੂਟ ਛੂਟੈ ਬਰੁ ਦੇਹਾ ॥
ਕਨਕਉ ਪੁਨਿ ਪਸ਼ਾਨ ਤੇਂ ਹੋਈ। ਜਾਰੇਹੁਁ ਸਹਜੁ ਨ ਪਰਿਹਰ ਸੋਈ ॥
ਨਾਰਦ ਬਚਨ ਨ ਮੈਂ ਪਰਿਹਰਊਁ। ਬਸਉ ਭਵਨੁ ਉਜਰਉ ਨਹਿਂ ਡਰਊਁ ॥
ਗੁਰ ਕੇਂ ਬਚਨ ਪ੍ਰਤੀਤਿ ਨ ਜੇਹੀ। ਸਪਨੇਹੁਁ ਸੁਗਮ ਨ ਸੁਖ ਸਿਧਿ ਤੇਹੀ ॥

ਦੋ. ਮਹਾਦੇਵ ਅਵਗੁਨ ਭਵਨ ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਸਕਲ ਗੁਨ ਧਾਮ।
ਜੇਹਿ ਕਰ ਮਨੁ ਰਮ ਜਾਹਿ ਸਨ ਤੇਹਿ ਤੇਹੀ ਸਨ ਕਾਮ ॥ ੮੦ ॥

ਜੌਂ ਤੁਮ੍ਹ ਮਿਲਤੇਹੁ ਪ੍ਰਥਮ ਮੁਨੀਸਾ। ਸੁਨਤਿਉਁ ਸਿਖ ਤੁਮ੍ਹਾਰਿ ਧਰਿ ਸੀਸਾ ॥
ਅਬ ਮੈਂ ਜਨ੍ਮੁ ਸਮ੍ਭੁ ਹਿਤ ਹਾਰਾ। ਕੋ ਗੁਨ ਦੂਸ਼ਨ ਕਰੈ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਜੌਂ ਤੁਮ੍ਹਰੇ ਹਠ ਹਦਯਁ ਬਿਸੇਸ਼ੀ। ਰਹਿ ਨ ਜਾਇ ਬਿਨੁ ਕਿਏਁ ਬਰੇਸ਼ੀ ॥
ਤੌ ਕੌਤੁਕਿਅਨ੍ਹ ਆਲਸੁ ਨਾਹੀਂ। ਬਰ ਕਨ੍ਯਾ ਅਨੇਕ ਜਗ ਮਾਹੀਂ ॥
ਜਨ੍ਮ ਕੋਟਿ ਲਗਿ ਰਗਰ ਹਮਾਰੀ। ਬਰਉਁ ਸਮ੍ਭੁ ਨ ਤ ਰਹਉਁ ਕੁਆਰੀ ॥
ਤਜਉਁ ਨ ਨਾਰਦ ਕਰ ਉਪਦੇਸੂ। ਆਪੁ ਕਹਹਿ ਸਤ ਬਾਰ ਮਹੇਸੂ ॥
ਮੈਂ ਪਾ ਪਰਉਁ ਕਹਇ ਜਗਦਮ੍ਬਾ। ਤੁਮ੍ਹ ਗਹ ਗਵਨਹੁ ਭਯਉ ਬਿਲਮ੍ਬਾ ॥
ਦੇਖਿ ਪ੍ਰੇਮੁ ਬੋਲੇ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ। ਜਯ ਜਯ ਜਗਦਮ੍ਬਿਕੇ ਭਵਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਤੁਮ੍ਹ ਮਾਯਾ ਭਗਵਾਨ ਸਿਵ ਸਕਲ ਜਗਤ ਪਿਤੁ ਮਾਤੁ।
ਨਾਇ ਚਰਨ ਸਿਰ ਮੁਨਿ ਚਲੇ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਹਰਸ਼ਤ ਗਾਤੁ ॥ ੮੧ ॥

ਜਾਇ ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਹਿਮਵਨ੍ਤੁ ਪਠਾਏ। ਕਰਿ ਬਿਨਤੀ ਗਿਰਜਹਿਂ ਗਹ ਲ੍ਯਾਏ ॥
ਬਹੁਰਿ ਸਪ੍ਤਰਿਸ਼ਿ ਸਿਵ ਪਹਿਂ ਜਾਈ। ਕਥਾ ਉਮਾ ਕੈ ਸਕਲ ਸੁਨਾਈ ॥
ਭਏ ਮਗਨ ਸਿਵ ਸੁਨਤ ਸਨੇਹਾ। ਹਰਸ਼ਿ ਸਪ੍ਤਰਿਸ਼ਿ ਗਵਨੇ ਗੇਹਾ ॥
ਮਨੁ ਥਿਰ ਕਰਿ ਤਬ ਸਮ੍ਭੁ ਸੁਜਾਨਾ। ਲਗੇ ਕਰਨ ਰਘੁਨਾਯਕ ਧ੍ਯਾਨਾ ॥
ਤਾਰਕੁ ਅਸੁਰ ਭਯਉ ਤੇਹਿ ਕਾਲਾ। ਭੁਜ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਲ ਤੇਜ ਬਿਸਾਲਾ ॥
ਤੇਂਹਿ ਸਬ ਲੋਕ ਲੋਕਪਤਿ ਜੀਤੇ। ਭਏ ਦੇਵ ਸੁਖ ਸਮ੍ਪਤਿ ਰੀਤੇ ॥
ਅਜਰ ਅਮਰ ਸੋ ਜੀਤਿ ਨ ਜਾਈ। ਹਾਰੇ ਸੁਰ ਕਰਿ ਬਿਬਿਧ ਲਰਾਈ ॥
ਤਬ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਸਨ ਜਾਇ ਪੁਕਾਰੇ। ਦੇਖੇ ਬਿਧਿ ਸਬ ਦੇਵ ਦੁਖਾਰੇ ॥

ਦੋ. ਸਬ ਸਨ ਕਹਾ ਬੁਝਾਇ ਬਿਧਿ ਦਨੁਜ ਨਿਧਨ ਤਬ ਹੋਇ।
ਸਮ੍ਭੁ ਸੁਕ੍ਰ ਸਮ੍ਭੂਤ ਸੁਤ ਏਹਿ ਜੀਤਇ ਰਨ ਸੋਇ ॥ ੮੨ ॥

ਮੋਰ ਕਹਾ ਸੁਨਿ ਕਰਹੁ ਉਪਾਈ। ਹੋਇਹਿ ਈਸ੍ਵਰ ਕਰਿਹਿ ਸਹਾਈ ॥
ਸਤੀਂ ਜੋ ਤਜੀ ਦਚ੍ਛ ਮਖ ਦੇਹਾ। ਜਨਮੀ ਜਾਇ ਹਿਮਾਚਲ ਗੇਹਾ ॥
ਤੇਹਿਂ ਤਪੁ ਕੀਨ੍ਹ ਸਮ੍ਭੁ ਪਤਿ ਲਾਗੀ। ਸਿਵ ਸਮਾਧਿ ਬੈਠੇ ਸਬੁ ਤ੍ਯਾਗੀ ॥
ਜਦਪਿ ਅਹਇ ਅਸਮਞ੍ਜਸ ਭਾਰੀ। ਤਦਪਿ ਬਾਤ ਏਕ ਸੁਨਹੁ ਹਮਾਰੀ ॥
ਪਠਵਹੁ ਕਾਮੁ ਜਾਇ ਸਿਵ ਪਾਹੀਂ। ਕਰੈ ਛੋਭੁ ਸਙ੍ਕਰ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਤਬ ਹਮ ਜਾਇ ਸਿਵਹਿ ਸਿਰ ਨਾਈ। ਕਰਵਾਉਬ ਬਿਬਾਹੁ ਬਰਿਆਈ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਭਲੇਹਿ ਦੇਵਹਿਤ ਹੋਈ। ਮਰ ਅਤਿ ਨੀਕ ਕਹਇ ਸਬੁ ਕੋਈ ॥
ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਸੁਰਨ੍ਹ ਕੀਨ੍ਹਿ ਅਤਿ ਹੇਤੂ। ਪ੍ਰਗਟੇਉ ਬਿਸ਼ਮਬਾਨ ਝਸ਼ਕੇਤੂ ॥

ਦੋ. ਸੁਰਨ੍ਹ ਕਹੀਂ ਨਿਜ ਬਿਪਤਿ ਸਬ ਸੁਨਿ ਮਨ ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਚਾਰ।
ਸਮ੍ਭੁ ਬਿਰੋਧ ਨ ਕੁਸਲ ਮੋਹਿ ਬਿਹਸਿ ਕਹੇਉ ਅਸ ਮਾਰ ॥ ੮੩ ॥

ਤਦਪਿ ਕਰਬ ਮੈਂ ਕਾਜੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ। ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਕਹ ਪਰਮ ਧਰਮ ਉਪਕਾਰਾ ॥
ਪਰ ਹਿਤ ਲਾਗਿ ਤਜਇ ਜੋ ਦੇਹੀ। ਸਨ੍ਤਤ ਸਨ੍ਤ ਪ੍ਰਸਂਸਹਿਂ ਤੇਹੀ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਚਲੇਉ ਸਬਹਿ ਸਿਰੁ ਨਾਈ। ਸੁਮਨ ਧਨੁਸ਼ ਕਰ ਸਹਿਤ ਸਹਾਈ ॥
ਚਲਤ ਮਾਰ ਅਸ ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰਾ। ਸਿਵ ਬਿਰੋਧ ਧ੍ਰੁਵ ਮਰਨੁ ਹਮਾਰਾ ॥
ਤਬ ਆਪਨ ਪ੍ਰਭਾਉ ਬਿਸ੍ਤਾਰਾ। ਨਿਜ ਬਸ ਕੀਨ੍ਹ ਸਕਲ ਸਂਸਾਰਾ ॥
ਕੋਪੇਉ ਜਬਹਿ ਬਾਰਿਚਰਕੇਤੂ। ਛਨ ਮਹੁਁ ਮਿਟੇ ਸਕਲ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਸੇਤੂ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰ੍ਜ ਬ੍ਰਤ ਸਞ੍ਜਮ ਨਾਨਾ। ਧੀਰਜ ਧਰਮ ਗ੍ਯਾਨ ਬਿਗ੍ਯਾਨਾ ॥
ਸਦਾਚਾਰ ਜਪ ਜੋਗ ਬਿਰਾਗਾ। ਸਭਯ ਬਿਬੇਕ ਕਟਕੁ ਸਬ ਭਾਗਾ ॥

ਛਂ. ਭਾਗੇਉ ਬਿਬੇਕ ਸਹਾਯ ਸਹਿਤ ਸੋ ਸੁਭਟ ਸਞ੍ਜੁਗ ਮਹਿ ਮੁਰੇ।
ਸਦਗ੍ਰਨ੍ਥ ਪਰ੍ਬਤ ਕਨ੍ਦਰਨ੍ਹਿ ਮਹੁਁ ਜਾਇ ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਦੁਰੇ ॥
ਹੋਨਿਹਾਰ ਕਾ ਕਰਤਾਰ ਕੋ ਰਖਵਾਰ ਜਗ ਖਰਭਰੁ ਪਰਾ।
ਦੁਇ ਮਾਥ ਕੇਹਿ ਰਤਿਨਾਥ ਜੇਹਿ ਕਹੁਁ ਕੋਪਿ ਕਰ ਧਨੁ ਸਰੁ ਧਰਾ ॥

ਦੋ. ਜੇ ਸਜੀਵ ਜਗ ਅਚਰ ਚਰ ਨਾਰਿ ਪੁਰੁਸ਼ ਅਸ ਨਾਮ।
ਤੇ ਨਿਜ ਨਿਜ ਮਰਜਾਦ ਤਜਿ ਭਏ ਸਕਲ ਬਸ ਕਾਮ ॥ ੮੪ ॥

ਸਬ ਕੇ ਹਦਯਁ ਮਦਨ ਅਭਿਲਾਸ਼ਾ। ਲਤਾ ਨਿਹਾਰਿ ਨਵਹਿਂ ਤਰੁ ਸਾਖਾ ॥
ਨਦੀਂ ਉਮਗਿ ਅਮ੍ਬੁਧਿ ਕਹੁਁ ਧਾਈ। ਸਙ੍ਗਮ ਕਰਹਿਂ ਤਲਾਵ ਤਲਾਈ ॥
ਜਹਁ ਅਸਿ ਦਸਾ ਜਡ़ਨ੍ਹ ਕੈ ਬਰਨੀ। ਕੋ ਕਹਿ ਸਕਇ ਸਚੇਤਨ ਕਰਨੀ ॥
ਪਸੁ ਪਚ੍ਛੀ ਨਭ ਜਲ ਥਲਚਾਰੀ। ਭਏ ਕਾਮਬਸ ਸਮਯ ਬਿਸਾਰੀ ॥
ਮਦਨ ਅਨ੍ਧ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਸਬ ਲੋਕਾ। ਨਿਸਿ ਦਿਨੁ ਨਹਿਂ ਅਵਲੋਕਹਿਂ ਕੋਕਾ ॥
ਦੇਵ ਦਨੁਜ ਨਰ ਕਿਂਨਰ ਬ੍ਯਾਲਾ। ਪ੍ਰੇਤ ਪਿਸਾਚ ਭੂਤ ਬੇਤਾਲਾ ॥
ਇਨ੍ਹ ਕੈ ਦਸਾ ਨ ਕਹੇਉਁ ਬਖਾਨੀ। ਸਦਾ ਕਾਮ ਕੇ ਚੇਰੇ ਜਾਨੀ ॥
ਸਿਦ੍ਧ ਬਿਰਕ੍ਤ ਮਹਾਮੁਨਿ ਜੋਗੀ। ਤੇਪਿ ਕਾਮਬਸ ਭਏ ਬਿਯੋਗੀ ॥

ਛਂ. ਭਏ ਕਾਮਬਸ ਜੋਗੀਸ ਤਾਪਸ ਪਾਵਁਰਨ੍ਹਿ ਕੀ ਕੋ ਕਹੈ।
ਦੇਖਹਿਂ ਚਰਾਚਰ ਨਾਰਿਮਯ ਜੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਮਯ ਦੇਖਤ ਰਹੇ ॥
ਅਬਲਾ ਬਿਲੋਕਹਿਂ ਪੁਰੁਸ਼ਮਯ ਜਗੁ ਪੁਰੁਸ਼ ਸਬ ਅਬਲਾਮਯਂ।
ਦੁਇ ਦਣ੍ਡ ਭਰਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਣ੍ਡ ਭੀਤਰ ਕਾਮਕਤ ਕੌਤੁਕ ਅਯਂ ॥

ਸੋ. ਧਰੀ ਨ ਕਾਹੂਁ ਧਿਰ ਸਬਕੇ ਮਨ ਮਨਸਿਜ ਹਰੇ।
ਜੇ ਰਾਖੇ ਰਘੁਬੀਰ ਤੇ ਉਬਰੇ ਤੇਹਿ ਕਾਲ ਮਹੁਁ ॥ ੮੫ ॥

ਉਭਯ ਘਰੀ ਅਸ ਕੌਤੁਕ ਭਯਊ। ਜੌ ਲਗਿ ਕਾਮੁ ਸਮ੍ਭੁ ਪਹਿਂ ਗਯਊ ॥
ਸਿਵਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਸਸਙ੍ਕੇਉ ਮਾਰੂ। ਭਯਉ ਜਥਾਥਿਤਿ ਸਬੁ ਸਂਸਾਰੂ ॥
ਭਏ ਤੁਰਤ ਸਬ ਜੀਵ ਸੁਖਾਰੇ। ਜਿਮਿ ਮਦ ਉਤਰਿ ਗਏਁ ਮਤਵਾਰੇ ॥
ਰੁਦ੍ਰਹਿ ਦੇਖਿ ਮਦਨ ਭਯ ਮਾਨਾ। ਦੁਰਾਧਰਸ਼ ਦੁਰ੍ਗਮ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਫਿਰਤ ਲਾਜ ਕਛੁ ਕਰਿ ਨਹਿਂ ਜਾਈ। ਮਰਨੁ ਠਾਨਿ ਮਨ ਰਚੇਸਿ ਉਪਾਈ ॥
ਪ੍ਰਗਟੇਸਿ ਤੁਰਤ ਰੁਚਿਰ ਰਿਤੁਰਾਜਾ। ਕੁਸੁਮਿਤ ਨਵ ਤਰੁ ਰਾਜਿ ਬਿਰਾਜਾ ॥
ਬਨ ਉਪਬਨ ਬਾਪਿਕਾ ਤਡ़ਾਗਾ। ਪਰਮ ਸੁਭਗ ਸਬ ਦਿਸਾ ਬਿਭਾਗਾ ॥
ਜਹਁ ਤਹਁ ਜਨੁ ਉਮਗਤ ਅਨੁਰਾਗਾ। ਦੇਖਿ ਮੁਏਹੁਁ ਮਨ ਮਨਸਿਜ ਜਾਗਾ ॥

ਛਂ. ਜਾਗਇ ਮਨੋਭਵ ਮੁਏਹੁਁ ਮਨ ਬਨ ਸੁਭਗਤਾ ਨ ਪਰੈ ਕਹੀ।
ਸੀਤਲ ਸੁਗਨ੍ਧ ਸੁਮਨ੍ਦ ਮਾਰੁਤ ਮਦਨ ਅਨਲ ਸਖਾ ਸਹੀ ॥
ਬਿਕਸੇ ਸਰਨ੍ਹਿ ਬਹੁ ਕਞ੍ਜ ਗੁਞ੍ਜਤ ਪੁਞ੍ਜ ਮਞ੍ਜੁਲ ਮਧੁਕਰਾ।
ਕਲਹਂਸ ਪਿਕ ਸੁਕ ਸਰਸ ਰਵ ਕਰਿ ਗਾਨ ਨਾਚਹਿਂ ਅਪਛਰਾ ॥

ਦੋ. ਸਕਲ ਕਲਾ ਕਰਿ ਕੋਟਿ ਬਿਧਿ ਹਾਰੇਉ ਸੇਨ ਸਮੇਤ।
ਚਲੀ ਨ ਅਚਲ ਸਮਾਧਿ ਸਿਵ ਕੋਪੇਉ ਹਦਯਨਿਕੇਤ ॥ ੮੬ ॥

ਦੇਖਿ ਰਸਾਲ ਬਿਟਪ ਬਰ ਸਾਖਾ। ਤੇਹਿ ਪਰ ਚਢ़ੇਉ ਮਦਨੁ ਮਨ ਮਾਖਾ ॥
ਸੁਮਨ ਚਾਪ ਨਿਜ ਸਰ ਸਨ੍ਧਾਨੇ। ਅਤਿ ਰਿਸ ਤਾਕਿ ਸ਼੍ਰਵਨ ਲਗਿ ਤਾਨੇ ॥
ਛਾਡ़ੇ ਬਿਸ਼ਮ ਬਿਸਿਖ ਉਰ ਲਾਗੇ। ਛੁਟਿ ਸਮਾਧਿ ਸਮ੍ਭੁ ਤਬ ਜਾਗੇ ॥
ਭਯਉ ਈਸ ਮਨ ਛੋਭੁ ਬਿਸੇਸ਼ੀ। ਨਯਨ ਉਘਾਰਿ ਸਕਲ ਦਿਸਿ ਦੇਖੀ ॥
ਸੌਰਭ ਪਲ੍ਲਵ ਮਦਨੁ ਬਿਲੋਕਾ। ਭਯਉ ਕੋਪੁ ਕਮ੍ਪੇਉ ਤ੍ਰੈਲੋਕਾ ॥
ਤਬ ਸਿਵਁ ਤੀਸਰ ਨਯਨ ਉਘਾਰਾ। ਚਿਤਵਤ ਕਾਮੁ ਭਯਉ ਜਰਿ ਛਾਰਾ ॥
ਹਾਹਾਕਾਰ ਭਯਉ ਜਗ ਭਾਰੀ। ਡਰਪੇ ਸੁਰ ਭਏ ਅਸੁਰ ਸੁਖਾਰੀ ॥
ਸਮੁਝਿ ਕਾਮਸੁਖੁ ਸੋਚਹਿਂ ਭੋਗੀ। ਭਏ ਅਕਣ੍ਟਕ ਸਾਧਕ ਜੋਗੀ ॥

ਛਂ. ਜੋਗਿ ਅਕਣ੍ਟਕ ਭਏ ਪਤਿ ਗਤਿ ਸੁਨਤ ਰਤਿ ਮੁਰੁਛਿਤ ਭਈ।
ਰੋਦਤਿ ਬਦਤਿ ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ ਕਰੁਨਾ ਕਰਤਿ ਸਙ੍ਕਰ ਪਹਿਂ ਗਈ।
ਅਤਿ ਪ੍ਰੇਮ ਕਰਿ ਬਿਨਤੀ ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਿ ਜੋਰਿ ਕਰ ਸਨ੍ਮੁਖ ਰਹੀ।
ਪ੍ਰਭੁ ਆਸੁਤੋਸ਼ ਕਪਾਲ ਸਿਵ ਅਬਲਾ ਨਿਰਖਿ ਬੋਲੇ ਸਹੀ ॥

ਦੋ. ਅਬ ਤੇਂ ਰਤਿ ਤਵ ਨਾਥ ਕਰ ਹੋਇਹਿ ਨਾਮੁ ਅਨਙ੍ਗੁ।
ਬਿਨੁ ਬਪੁ ਬ੍ਯਾਪਿਹਿ ਸਬਹਿ ਪੁਨਿ ਸੁਨੁ ਨਿਜ ਮਿਲਨ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗੁ ॥ ੮੭ ॥

ਜਬ ਜਦੁਬਂਸ ਕਸ਼੍ਨ ਅਵਤਾਰਾ। ਹੋਇਹਿ ਹਰਨ ਮਹਾ ਮਹਿਭਾਰਾ ॥
ਕਸ਼੍ਨ ਤਨਯ ਹੋਇਹਿ ਪਤਿ ਤੋਰਾ। ਬਚਨੁ ਅਨ੍ਯਥਾ ਹੋਇ ਨ ਮੋਰਾ ॥
ਰਤਿ ਗਵਨੀ ਸੁਨਿ ਸਙ੍ਕਰ ਬਾਨੀ। ਕਥਾ ਅਪਰ ਅਬ ਕਹਉਁ ਬਖਾਨੀ ॥
ਦੇਵਨ੍ਹ ਸਮਾਚਾਰ ਸਬ ਪਾਏ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿਕ ਬੈਕੁਣ੍ਠ ਸਿਧਾਏ ॥
ਸਬ ਸੁਰ ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਸਮੇਤਾ। ਗਏ ਜਹਾਁ ਸਿਵ ਕਪਾਨਿਕੇਤਾ ॥
ਪਥਕ ਪਥਕ ਤਿਨ੍ਹ ਕੀਨ੍ਹਿ ਪ੍ਰਸਂਸਾ। ਭਏ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਚਨ੍ਦ੍ਰ ਅਵਤਂਸਾ ॥
ਬੋਲੇ ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਬਸ਼ਕੇਤੂ। ਕਹਹੁ ਅਮਰ ਆਏ ਕੇਹਿ ਹੇਤੂ ॥
ਕਹ ਬਿਧਿ ਤੁਮ੍ਹ ਪ੍ਰਭੁ ਅਨ੍ਤਰਜਾਮੀ। ਤਦਪਿ ਭਗਤਿ ਬਸ ਬਿਨਵਉਁ ਸ੍ਵਾਮੀ ॥

ਦੋ. ਸਕਲ ਸੁਰਨ੍ਹ ਕੇ ਹਦਯਁ ਅਸ ਸਙ੍ਕਰ ਪਰਮ ਉਛਾਹੁ।
ਨਿਜ ਨਯਨਨ੍ਹਿ ਦੇਖਾ ਚਹਹਿਂ ਨਾਥ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਬਿਬਾਹੁ ॥ ੮੮ ॥

ਯਹ ਉਤ੍ਸਵ ਦੇਖਿਅ ਭਰਿ ਲੋਚਨ। ਸੋਇ ਕਛੁ ਕਰਹੁ ਮਦਨ ਮਦ ਮੋਚਨ।
ਕਾਮੁ ਜਾਰਿ ਰਤਿ ਕਹੁਁ ਬਰੁ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਯਹ ਅਤਿ ਭਲ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਸਾਸਤਿ ਕਰਿ ਪੁਨਿ ਕਰਹਿਂ ਪਸਾਊ। ਨਾਥ ਪ੍ਰਭੁਨ੍ਹ ਕਰ ਸਹਜ ਸੁਭਾਊ ॥
ਪਾਰਬਤੀਂ ਤਪੁ ਕੀਨ੍ਹ ਅਪਾਰਾ। ਕਰਹੁ ਤਾਸੁ ਅਬ ਅਙ੍ਗੀਕਾਰਾ ॥
ਸੁਨਿ ਬਿਧਿ ਬਿਨਯ ਸਮੁਝਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਾਨੀ। ਐਸੇਇ ਹੋਉ ਕਹਾ ਸੁਖੁ ਮਾਨੀ ॥
ਤਬ ਦੇਵਨ੍ਹ ਦੁਨ੍ਦੁਭੀਂ ਬਜਾਈਂ। ਬਰਸ਼ਿ ਸੁਮਨ ਜਯ ਜਯ ਸੁਰ ਸਾਈ ॥
ਅਵਸਰੁ ਜਾਨਿ ਸਪ੍ਤਰਿਸ਼ਿ ਆਏ। ਤੁਰਤਹਿਂ ਬਿਧਿ ਗਿਰਿਭਵਨ ਪਠਾਏ ॥
ਪ੍ਰਥਮ ਗਏ ਜਹਁ ਰਹੀ ਭਵਾਨੀ। ਬੋਲੇ ਮਧੁਰ ਬਚਨ ਛਲ ਸਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਕਹਾ ਹਮਾਰ ਨ ਸੁਨੇਹੁ ਤਬ ਨਾਰਦ ਕੇਂ ਉਪਦੇਸ।
ਅਬ ਭਾ ਝੂਠ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਪਨ ਜਾਰੇਉ ਕਾਮੁ ਮਹੇਸ ॥ ੮੯ ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ,ਤੀਸਰਾ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਸੁਨਿ ਬੋਲੀਂ ਮੁਸਕਾਇ ਭਵਾਨੀ। ਉਚਿਤ ਕਹੇਹੁ ਮੁਨਿਬਰ ਬਿਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਤੁਮ੍ਹਰੇਂ ਜਾਨ ਕਾਮੁ ਅਬ ਜਾਰਾ। ਅਬ ਲਗਿ ਸਮ੍ਭੁ ਰਹੇ ਸਬਿਕਾਰਾ ॥
ਹਮਰੇਂ ਜਾਨ ਸਦਾ ਸਿਵ ਜੋਗੀ। ਅਜ ਅਨਵਦ੍ਯ ਅਕਾਮ ਅਭੋਗੀ ॥
ਜੌਂ ਮੈਂ ਸਿਵ ਸੇਯੇ ਅਸ ਜਾਨੀ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਮੇਤ ਕਰ੍ਮ ਮਨ ਬਾਨੀ ॥
ਤੌ ਹਮਾਰ ਪਨ ਸੁਨਹੁ ਮੁਨੀਸਾ। ਕਰਿਹਹਿਂ ਸਤ੍ਯ ਕਪਾਨਿਧਿ ਈਸਾ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਜੋ ਕਹਾ ਹਰ ਜਾਰੇਉ ਮਾਰਾ। ਸੋਇ ਅਤਿ ਬਡ़ ਅਬਿਬੇਕੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ ॥
ਤਾਤ ਅਨਲ ਕਰ ਸਹਜ ਸੁਭਾਊ। ਹਿਮ ਤੇਹਿ ਨਿਕਟ ਜਾਇ ਨਹਿਂ ਕਾਊ ॥
ਗਏਁ ਸਮੀਪ ਸੋ ਅਵਸਿ ਨਸਾਈ। ਅਸਿ ਮਨ੍ਮਥ ਮਹੇਸ ਕੀ ਨਾਈ ॥

ਦੋ. ਹਿਯਁ ਹਰਸ਼ੇ ਮੁਨਿ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਦੇਖਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਬਿਸ੍ਵਾਸ ॥
ਚਲੇ ਭਵਾਨਿਹਿ ਨਾਇ ਸਿਰ ਗਏ ਹਿਮਾਚਲ ਪਾਸ ॥ ੯੦ ॥

ਸਬੁ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗੁ ਗਿਰਿਪਤਿਹਿ ਸੁਨਾਵਾ। ਮਦਨ ਦਹਨ ਸੁਨਿ ਅਤਿ ਦੁਖੁ ਪਾਵਾ ॥
ਬਹੁਰਿ ਕਹੇਉ ਰਤਿ ਕਰ ਬਰਦਾਨਾ। ਸੁਨਿ ਹਿਮਵਨ੍ਤ ਬਹੁਤ ਸੁਖੁ ਮਾਨਾ ॥
ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰਿ ਸਮ੍ਭੁ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਸਾਦਰ ਮੁਨਿਬਰ ਲਿਏ ਬੋਲਾਈ ॥
ਸੁਦਿਨੁ ਸੁਨਖਤੁ ਸੁਘਰੀ ਸੋਚਾਈ। ਬੇਗਿ ਬੇਦਬਿਧਿ ਲਗਨ ਧਰਾਈ ॥
ਪਤ੍ਰੀ ਸਪ੍ਤਰਿਸ਼ਿਨ੍ਹ ਸੋਇ ਦੀਨ੍ਹੀ। ਗਹਿ ਪਦ ਬਿਨਯ ਹਿਮਾਚਲ ਕੀਨ੍ਹੀ ॥
ਜਾਇ ਬਿਧਿਹਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਸੋ ਪਾਤੀ। ਬਾਚਤ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਹਦਯਁ ਸਮਾਤੀ ॥
ਲਗਨ ਬਾਚਿ ਅਜ ਸਬਹਿ ਸੁਨਾਈ। ਹਰਸ਼ੇ ਮੁਨਿ ਸਬ ਸੁਰ ਸਮੁਦਾਈ ॥
ਸੁਮਨ ਬਸ਼੍ਟਿ ਨਭ ਬਾਜਨ ਬਾਜੇ। ਮਙ੍ਗਲ ਕਲਸ ਦਸਹੁਁ ਦਿਸਿ ਸਾਜੇ ॥

ਦੋ. ਲਗੇ ਸਁਵਾਰਨ ਸਕਲ ਸੁਰ ਬਾਹਨ ਬਿਬਿਧ ਬਿਮਾਨ।
ਹੋਹਿ ਸਗੁਨ ਮਙ੍ਗਲ ਸੁਭਦ ਕਰਹਿਂ ਅਪਛਰਾ ਗਾਨ ॥ ੯੧ ॥

ਸਿਵਹਿ ਸਮ੍ਭੁ ਗਨ ਕਰਹਿਂ ਸਿਙ੍ਗਾਰਾ। ਜਟਾ ਮੁਕੁਟ ਅਹਿ ਮੌਰੁ ਸਁਵਾਰਾ ॥
ਕੁਣ੍ਡਲ ਕਙ੍ਕਨ ਪਹਿਰੇ ਬ੍ਯਾਲਾ। ਤਨ ਬਿਭੂਤਿ ਪਟ ਕੇਹਰਿ ਛਾਲਾ ॥
ਸਸਿ ਲਲਾਟ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਿਰ ਗਙ੍ਗਾ। ਨਯਨ ਤੀਨਿ ਉਪਬੀਤ ਭੁਜਙ੍ਗਾ ॥
ਗਰਲ ਕਣ੍ਠ ਉਰ ਨਰ ਸਿਰ ਮਾਲਾ। ਅਸਿਵ ਬੇਸ਼ ਸਿਵਧਾਮ ਕਪਾਲਾ ॥
ਕਰ ਤ੍ਰਿਸੂਲ ਅਰੁ ਡਮਰੁ ਬਿਰਾਜਾ। ਚਲੇ ਬਸਹਁ ਚਢ़ਿ ਬਾਜਹਿਂ ਬਾਜਾ ॥
ਦੇਖਿ ਸਿਵਹਿ ਸੁਰਤ੍ਰਿਯ ਮੁਸੁਕਾਹੀਂ। ਬਰ ਲਾਯਕ ਦੁਲਹਿਨਿ ਜਗ ਨਾਹੀਂ ॥
ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਆਦਿ ਸੁਰਬ੍ਰਾਤਾ। ਚਢ़ਿ ਚਢ़ਿ ਬਾਹਨ ਚਲੇ ਬਰਾਤਾ ॥
ਸੁਰ ਸਮਾਜ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਅਨੂਪਾ। ਨਹਿਂ ਬਰਾਤ ਦੂਲਹ ਅਨੁਰੂਪਾ ॥

ਦੋ. ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਕਹਾ ਅਸ ਬਿਹਸਿ ਤਬ ਬੋਲਿ ਸਕਲ ਦਿਸਿਰਾਜ।
ਬਿਲਗ ਬਿਲਗ ਹੋਇ ਚਲਹੁ ਸਬ ਨਿਜ ਨਿਜ ਸਹਿਤ ਸਮਾਜ ॥ ੯੨ ॥

ਬਰ ਅਨੁਹਾਰਿ ਬਰਾਤ ਨ ਭਾਈ। ਹਁਸੀ ਕਰੈਹਹੁ ਪਰ ਪੁਰ ਜਾਈ ॥
ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਸੁਰ ਮੁਸਕਾਨੇ। ਨਿਜ ਨਿਜ ਸੇਨ ਸਹਿਤ ਬਿਲਗਾਨੇ ॥
ਮਨਹੀਂ ਮਨ ਮਹੇਸੁ ਮੁਸੁਕਾਹੀਂ। ਹਰਿ ਕੇ ਬਿਙ੍ਗ੍ਯ ਬਚਨ ਨਹਿਂ ਜਾਹੀਂ ॥
ਅਤਿ ਪ੍ਰਿਯ ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਪ੍ਰਿਯ ਕੇਰੇ। ਭਙ੍ਗਿਹਿ ਪ੍ਰੇਰਿ ਸਕਲ ਗਨ ਟੇਰੇ ॥
ਸਿਵ ਅਨੁਸਾਸਨ ਸੁਨਿ ਸਬ ਆਏ। ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਜਲਜ ਸੀਸ ਤਿਨ੍ਹ ਨਾਏ ॥
ਨਾਨਾ ਬਾਹਨ ਨਾਨਾ ਬੇਸ਼ਾ। ਬਿਹਸੇ ਸਿਵ ਸਮਾਜ ਨਿਜ ਦੇਖਾ ॥
ਕੋਉ ਮੁਖਹੀਨ ਬਿਪੁਲ ਮੁਖ ਕਾਹੂ। ਬਿਨੁ ਪਦ ਕਰ ਕੋਉ ਬਹੁ ਪਦ ਬਾਹੂ ॥
ਬਿਪੁਲ ਨਯਨ ਕੋਉ ਨਯਨ ਬਿਹੀਨਾ। ਰਿਸ਼੍ਟਪੁਸ਼੍ਟ ਕੋਉ ਅਤਿ ਤਨਖੀਨਾ ॥

ਛਂ. ਤਨ ਖੀਨ ਕੋਉ ਅਤਿ ਪੀਨ ਪਾਵਨ ਕੋਉ ਅਪਾਵਨ ਗਤਿ ਧਰੇਂ।
ਭੂਸ਼ਨ ਕਰਾਲ ਕਪਾਲ ਕਰ ਸਬ ਸਦ੍ਯ ਸੋਨਿਤ ਤਨ ਭਰੇਂ ॥
ਖਰ ਸ੍ਵਾਨ ਸੁਅਰ ਸਕਾਲ ਮੁਖ ਗਨ ਬੇਸ਼ ਅਗਨਿਤ ਕੋ ਗਨੈ।
ਬਹੁ ਜਿਨਸ ਪ੍ਰੇਤ ਪਿਸਾਚ ਜੋਗਿ ਜਮਾਤ ਬਰਨਤ ਨਹਿਂ ਬਨੈ ॥

ਸੋ. ਨਾਚਹਿਂ ਗਾਵਹਿਂ ਗੀਤ ਪਰਮ ਤਰਙ੍ਗੀ ਭੂਤ ਸਬ।
ਦੇਖਤ ਅਤਿ ਬਿਪਰੀਤ ਬੋਲਹਿਂ ਬਚਨ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਬਿਧਿ ॥ ੯੩ ॥

ਜਸ ਦੂਲਹੁ ਤਸਿ ਬਨੀ ਬਰਾਤਾ। ਕੌਤੁਕ ਬਿਬਿਧ ਹੋਹਿਂ ਮਗ ਜਾਤਾ ॥
ਇਹਾਁ ਹਿਮਾਚਲ ਰਚੇਉ ਬਿਤਾਨਾ। ਅਤਿ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਨਹਿਂ ਜਾਇ ਬਖਾਨਾ ॥
ਸੈਲ ਸਕਲ ਜਹਁ ਲਗਿ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਲਘੁ ਬਿਸਾਲ ਨਹਿਂ ਬਰਨਿ ਸਿਰਾਹੀਂ ॥
ਬਨ ਸਾਗਰ ਸਬ ਨਦੀਂ ਤਲਾਵਾ। ਹਿਮਗਿਰਿ ਸਬ ਕਹੁਁ ਨੇਵਤ ਪਠਾਵਾ ॥
ਕਾਮਰੂਪ ਸੁਨ੍ਦਰ ਤਨ ਧਾਰੀ। ਸਹਿਤ ਸਮਾਜ ਸਹਿਤ ਬਰ ਨਾਰੀ ॥
ਗਏ ਸਕਲ ਤੁਹਿਨਾਚਲ ਗੇਹਾ। ਗਾਵਹਿਂ ਮਙ੍ਗਲ ਸਹਿਤ ਸਨੇਹਾ ॥
ਪ੍ਰਥਮਹਿਂ ਗਿਰਿ ਬਹੁ ਗਹ ਸਁਵਰਾਏ। ਜਥਾਜੋਗੁ ਤਹਁ ਤਹਁ ਸਬ ਛਾਏ ॥
ਪੁਰ ਸੋਭਾ ਅਵਲੋਕਿ ਸੁਹਾਈ। ਲਾਗਇ ਲਘੁ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਨਿਪੁਨਾਈ ॥

ਛਂ. ਲਘੁ ਲਾਗ ਬਿਧਿ ਕੀ ਨਿਪੁਨਤਾ ਅਵਲੋਕਿ ਪੁਰ ਸੋਭਾ ਸਹੀ।
ਬਨ ਬਾਗ ਕੂਪ ਤਡ़ਾਗ ਸਰਿਤਾ ਸੁਭਗ ਸਬ ਸਕ ਕੋ ਕਹੀ ॥
ਮਙ੍ਗਲ ਬਿਪੁਲ ਤੋਰਨ ਪਤਾਕਾ ਕੇਤੁ ਗਹ ਗਹ ਸੋਹਹੀਂ ॥
ਬਨਿਤਾ ਪੁਰੁਸ਼ ਸੁਨ੍ਦਰ ਚਤੁਰ ਛਬਿ ਦੇਖਿ ਮੁਨਿ ਮਨ ਮੋਹਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਜਗਦਮ੍ਬਾ ਜਹਁ ਅਵਤਰੀ ਸੋ ਪੁਰੁ ਬਰਨਿ ਕਿ ਜਾਇ।
ਰਿਦ੍ਧਿ ਸਿਦ੍ਧਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸੁਖ ਨਿਤ ਨੂਤਨ ਅਧਿਕਾਇ ॥ ੯੪ ॥

ਨਗਰ ਨਿਕਟ ਬਰਾਤ ਸੁਨਿ ਆਈ। ਪੁਰ ਖਰਭਰੁ ਸੋਭਾ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਕਰਿ ਬਨਾਵ ਸਜਿ ਬਾਹਨ ਨਾਨਾ। ਚਲੇ ਲੇਨ ਸਾਦਰ ਅਗਵਾਨਾ ॥
ਹਿਯਁ ਹਰਸ਼ੇ ਸੁਰ ਸੇਨ ਨਿਹਾਰੀ। ਹਰਿਹਿ ਦੇਖਿ ਅਤਿ ਭਏ ਸੁਖਾਰੀ ॥
ਸਿਵ ਸਮਾਜ ਜਬ ਦੇਖਨ ਲਾਗੇ। ਬਿਡਰਿ ਚਲੇ ਬਾਹਨ ਸਬ ਭਾਗੇ ॥
ਧਰਿ ਧੀਰਜੁ ਤਹਁ ਰਹੇ ਸਯਾਨੇ। ਬਾਲਕ ਸਬ ਲੈ ਜੀਵ ਪਰਾਨੇ ॥
ਗਏਁ ਭਵਨ ਪੂਛਹਿਂ ਪਿਤੁ ਮਾਤਾ। ਕਹਹਿਂ ਬਚਨ ਭਯ ਕਮ੍ਪਿਤ ਗਾਤਾ ॥
ਕਹਿਅ ਕਾਹ ਕਹਿ ਜਾਇ ਨ ਬਾਤਾ। ਜਮ ਕਰ ਧਾਰ ਕਿਧੌਂ ਬਰਿਆਤਾ ॥
ਬਰੁ ਬੌਰਾਹ ਬਸਹਁ ਅਸਵਾਰਾ। ਬ੍ਯਾਲ ਕਪਾਲ ਬਿਭੂਸ਼ਨ ਛਾਰਾ ॥

ਛਂ. ਤਨ ਛਾਰ ਬ੍ਯਾਲ ਕਪਾਲ ਭੂਸ਼ਨ ਨਗਨ ਜਟਿਲ ਭਯਙ੍ਕਰਾ।
ਸਁਗ ਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤ ਪਿਸਾਚ ਜੋਗਿਨਿ ਬਿਕਟ ਮੁਖ ਰਜਨੀਚਰਾ ॥
ਜੋ ਜਿਅਤ ਰਹਿਹਿ ਬਰਾਤ ਦੇਖਤ ਪੁਨ੍ਯ ਬਡ़ ਤੇਹਿ ਕਰ ਸਹੀ।
ਦੇਖਿਹਿ ਸੋ ਉਮਾ ਬਿਬਾਹੁ ਘਰ ਘਰ ਬਾਤ ਅਸਿ ਲਰਿਕਨ੍ਹ ਕਹੀ ॥

ਦੋ. ਸਮੁਝਿ ਮਹੇਸ ਸਮਾਜ ਸਬ ਜਨਨਿ ਜਨਕ ਮੁਸੁਕਾਹਿਂ।
ਬਾਲ ਬੁਝਾਏ ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਿ ਨਿਡਰ ਹੋਹੁ ਡਰੁ ਨਾਹਿਂ ॥ ੯੫ ॥

ਲੈ ਅਗਵਾਨ ਬਰਾਤਹਿ ਆਏ। ਦਿਏ ਸਬਹਿ ਜਨਵਾਸ ਸੁਹਾਏ ॥
ਮੈਨਾਁ ਸੁਭ ਆਰਤੀ ਸਁਵਾਰੀ। ਸਙ੍ਗ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਗਾਵਹਿਂ ਨਾਰੀ ॥
ਕਞ੍ਚਨ ਥਾਰ ਸੋਹ ਬਰ ਪਾਨੀ। ਪਰਿਛਨ ਚਲੀ ਹਰਹਿ ਹਰਸ਼ਾਨੀ ॥
ਬਿਕਟ ਬੇਸ਼ ਰੁਦ੍ਰਹਿ ਜਬ ਦੇਖਾ। ਅਬਲਨ੍ਹ ਉਰ ਭਯ ਭਯਉ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਭਾਗਿ ਭਵਨ ਪੈਠੀਂ ਅਤਿ ਤ੍ਰਾਸਾ। ਗਏ ਮਹੇਸੁ ਜਹਾਁ ਜਨਵਾਸਾ ॥
ਮੈਨਾ ਹਦਯਁ ਭਯਉ ਦੁਖੁ ਭਾਰੀ। ਲੀਨ੍ਹੀ ਬੋਲਿ ਗਿਰੀਸਕੁਮਾਰੀ ॥
ਅਧਿਕ ਸਨੇਹਁ ਗੋਦ ਬੈਠਾਰੀ। ਸ੍ਯਾਮ ਸਰੋਜ ਨਯਨ ਭਰੇ ਬਾਰੀ ॥
ਜੇਹਿਂ ਬਿਧਿ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਰੂਪੁ ਅਸ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਤੇਹਿਂ ਜਡ़ ਬਰੁ ਬਾਉਰ ਕਸ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥

ਛਂ. ਕਸ ਕੀਨ੍ਹ ਬਰੁ ਬੌਰਾਹ ਬਿਧਿ ਜੇਹਿਂ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਸੁਨ੍ਦਰਤਾ ਦਈ।
ਜੋ ਫਲੁ ਚਹਿਅ ਸੁਰਤਰੁਹਿਂ ਸੋ ਬਰਬਸ ਬਬੂਰਹਿਂ ਲਾਗਈ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਸਹਿਤ ਗਿਰਿ ਤੇਂ ਗਿਰੌਂ ਪਾਵਕ ਜਰੌਂ ਜਲਨਿਧਿ ਮਹੁਁ ਪਰੌਂ ॥
ਘਰੁ ਜਾਉ ਅਪਜਸੁ ਹੋਉ ਜਗ ਜੀਵਤ ਬਿਬਾਹੁ ਨ ਹੌਂ ਕਰੌਂ ॥

ਦੋ. ਭਈ ਬਿਕਲ ਅਬਲਾ ਸਕਲ ਦੁਖਿਤ ਦੇਖਿ ਗਿਰਿਨਾਰਿ।
ਕਰਿ ਬਿਲਾਪੁ ਰੋਦਤਿ ਬਦਤਿ ਸੁਤਾ ਸਨੇਹੁ ਸਁਭਾਰਿ ॥ ੯੬ ॥

ਨਾਰਦ ਕਰ ਮੈਂ ਕਾਹ ਬਿਗਾਰਾ। ਭਵਨੁ ਮੋਰ ਜਿਨ੍ਹ ਬਸਤ ਉਜਾਰਾ ॥
ਅਸ ਉਪਦੇਸੁ ਉਮਹਿ ਜਿਨ੍ਹ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਬੌਰੇ ਬਰਹਿ ਲਗਿ ਤਪੁ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਸਾਚੇਹੁਁ ਉਨ੍ਹ ਕੇ ਮੋਹ ਨ ਮਾਯਾ। ਉਦਾਸੀਨ ਧਨੁ ਧਾਮੁ ਨ ਜਾਯਾ ॥
ਪਰ ਘਰ ਘਾਲਕ ਲਾਜ ਨ ਭੀਰਾ। ਬਾਝਁ ਕਿ ਜਾਨ ਪ੍ਰਸਵ ਕੈਂ ਪੀਰਾ ॥
ਜਨਨਿਹਿ ਬਿਕਲ ਬਿਲੋਕਿ ਭਵਾਨੀ। ਬੋਲੀ ਜੁਤ ਬਿਬੇਕ ਮਦੁ ਬਾਨੀ ॥
ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਸੋਚਹਿ ਮਤਿ ਮਾਤਾ। ਸੋ ਨ ਟਰਇ ਜੋ ਰਚਇ ਬਿਧਾਤਾ ॥
ਕਰਮ ਲਿਖਾ ਜੌ ਬਾਉਰ ਨਾਹੂ। ਤੌ ਕਤ ਦੋਸੁ ਲਗਾਇਅ ਕਾਹੂ ॥

ਤੁਮ੍ਹ ਸਨ ਮਿਟਹਿਂ ਕਿ ਬਿਧਿ ਕੇ ਅਙ੍ਕਾ। ਮਾਤੁ ਬ੍ਯਰ੍ਥ ਜਨਿ ਲੇਹੁ ਕਲਙ੍ਕਾ ॥

ਛਂ. ਜਨਿ ਲੇਹੁ ਮਾਤੁ ਕਲਙ੍ਕੁ ਕਰੁਨਾ ਪਰਿਹਰਹੁ ਅਵਸਰ ਨਹੀਂ।
ਦੁਖੁ ਸੁਖੁ ਜੋ ਲਿਖਾ ਲਿਲਾਰ ਹਮਰੇਂ ਜਾਬ ਜਹਁ ਪਾਉਬ ਤਹੀਂ ॥
ਸੁਨਿ ਉਮਾ ਬਚਨ ਬਿਨੀਤ ਕੋਮਲ ਸਕਲ ਅਬਲਾ ਸੋਚਹੀਂ ॥
ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ ਬਿਧਿਹਿ ਲਗਾਇ ਦੂਸ਼ਨ ਨਯਨ ਬਾਰਿ ਬਿਮੋਚਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਨਾਰਦ ਸਹਿਤ ਅਰੁ ਰਿਸ਼ਿ ਸਪ੍ਤ ਸਮੇਤ।
ਸਮਾਚਾਰ ਸੁਨਿ ਤੁਹਿਨਗਿਰਿ ਗਵਨੇ ਤੁਰਤ ਨਿਕੇਤ ॥ ੯੭ ॥

ਤਬ ਨਾਰਦ ਸਬਹਿ ਸਮੁਝਾਵਾ। ਪੂਰੁਬ ਕਥਾਪ੍ਰਸਙ੍ਗੁ ਸੁਨਾਵਾ ॥
ਮਯਨਾ ਸਤ੍ਯ ਸੁਨਹੁ ਮਮ ਬਾਨੀ। ਜਗਦਮ੍ਬਾ ਤਵ ਸੁਤਾ ਭਵਾਨੀ ॥
ਅਜਾ ਅਨਾਦਿ ਸਕ੍ਤਿ ਅਬਿਨਾਸਿਨਿ। ਸਦਾ ਸਮ੍ਭੁ ਅਰਧਙ੍ਗ ਨਿਵਾਸਿਨਿ ॥
ਜਗ ਸਮ੍ਭਵ ਪਾਲਨ ਲਯ ਕਾਰਿਨਿ। ਨਿਜ ਇਚ੍ਛਾ ਲੀਲਾ ਬਪੁ ਧਾਰਿਨਿ ॥
ਜਨਮੀਂ ਪ੍ਰਥਮ ਦਚ੍ਛ ਗਹ ਜਾਈ। ਨਾਮੁ ਸਤੀ ਸੁਨ੍ਦਰ ਤਨੁ ਪਾਈ ॥
ਤਹਁਹੁਁ ਸਤੀ ਸਙ੍ਕਰਹਿ ਬਿਬਾਹੀਂ। ਕਥਾ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧ ਸਕਲ ਜਗ ਮਾਹੀਂ ॥
ਏਕ ਬਾਰ ਆਵਤ ਸਿਵ ਸਙ੍ਗਾ। ਦੇਖੇਉ ਰਘੁਕੁਲ ਕਮਲ ਪਤਙ੍ਗਾ ॥
ਭਯਉ ਮੋਹੁ ਸਿਵ ਕਹਾ ਨ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਭ੍ਰਮ ਬਸ ਬੇਸ਼ੁ ਸੀਯ ਕਰ ਲੀਨ੍ਹਾ ॥

ਛਂ. ਸਿਯ ਬੇਸ਼ੁ ਸਤੀ ਜੋ ਕੀਨ੍ਹ ਤੇਹਿ ਅਪਰਾਧ ਸਙ੍ਕਰ ਪਰਿਹਰੀਂ।
ਹਰ ਬਿਰਹਁ ਜਾਇ ਬਹੋਰਿ ਪਿਤੁ ਕੇਂ ਜਗ੍ਯ ਜੋਗਾਨਲ ਜਰੀਂ ॥
ਅਬ ਜਨਮਿ ਤੁਮ੍ਹਰੇ ਭਵਨ ਨਿਜ ਪਤਿ ਲਾਗਿ ਦਾਰੁਨ ਤਪੁ ਕਿਯਾ।
ਅਸ ਜਾਨਿ ਸਂਸਯ ਤਜਹੁ ਗਿਰਿਜਾ ਸਰ੍ਬਦਾ ਸਙ੍ਕਰ ਪ੍ਰਿਯਾ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਿ ਨਾਰਦ ਕੇ ਬਚਨ ਤਬ ਸਬ ਕਰ ਮਿਟਾ ਬਿਸ਼ਾਦ।
ਛਨ ਮਹੁਁ ਬ੍ਯਾਪੇਉ ਸਕਲ ਪੁਰ ਘਰ ਘਰ ਯਹ ਸਮ੍ਬਾਦ ॥ ੯੮ ॥

ਤਬ ਮਯਨਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤੁ ਅਨਨ੍ਦੇ। ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਪਾਰਬਤੀ ਪਦ ਬਨ੍ਦੇ ॥
ਨਾਰਿ ਪੁਰੁਸ਼ ਸਿਸੁ ਜੁਬਾ ਸਯਾਨੇ। ਨਗਰ ਲੋਗ ਸਬ ਅਤਿ ਹਰਸ਼ਾਨੇ ॥
ਲਗੇ ਹੋਨ ਪੁਰ ਮਙ੍ਗਲਗਾਨਾ। ਸਜੇ ਸਬਹਿ ਹਾਟਕ ਘਟ ਨਾਨਾ ॥
ਭਾਁਤਿ ਅਨੇਕ ਭਈ ਜੇਵਰਾਨਾ। ਸੂਪਸਾਸ੍ਤ੍ਰ ਜਸ ਕਛੁ ਬ੍ਯਵਹਾਰਾ ॥
ਸੋ ਜੇਵਨਾਰ ਕਿ ਜਾਇ ਬਖਾਨੀ। ਬਸਹਿਂ ਭਵਨ ਜੇਹਿਂ ਮਾਤੁ ਭਵਾਨੀ ॥
ਸਾਦਰ ਬੋਲੇ ਸਕਲ ਬਰਾਤੀ। ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਦੇਵ ਸਬ ਜਾਤੀ ॥
ਬਿਬਿਧਿ ਪਾਁਤਿ ਬੈਠੀ ਜੇਵਨਾਰਾ। ਲਾਗੇ ਪਰੁਸਨ ਨਿਪੁਨ ਸੁਆਰਾ ॥
ਨਾਰਿਬਨ੍ਦ ਸੁਰ ਜੇਵਁਤ ਜਾਨੀ। ਲਗੀਂ ਦੇਨ ਗਾਰੀਂ ਮਦੁ ਬਾਨੀ ॥

ਛਂ. ਗਾਰੀਂ ਮਧੁਰ ਸ੍ਵਰ ਦੇਹਿਂ ਸੁਨ੍ਦਰਿ ਬਿਙ੍ਗ੍ਯ ਬਚਨ ਸੁਨਾਵਹੀਂ।
ਭੋਜਨੁ ਕਰਹਿਂ ਸੁਰ ਅਤਿ ਬਿਲਮ੍ਬੁ ਬਿਨੋਦੁ ਸੁਨਿ ਸਚੁ ਪਾਵਹੀਂ ॥
ਜੇਵਁਤ ਜੋ ਬਢ़੍ਯੋ ਅਨਨ੍ਦੁ ਸੋ ਮੁਖ ਕੋਟਿਹੂਁ ਨ ਪਰੈ ਕਹ੍ਯੋ।
ਅਚਵਾਁਇ ਦੀਨ੍ਹੇ ਪਾਨ ਗਵਨੇ ਬਾਸ ਜਹਁ ਜਾਕੋ ਰਹ੍ਯੋ ॥

ਦੋ. ਬਹੁਰਿ ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਹਿਮਵਨ੍ਤ ਕਹੁਁ ਲਗਨ ਸੁਨਾਈ ਆਇ।
ਸਮਯ ਬਿਲੋਕਿ ਬਿਬਾਹ ਕਰ ਪਠਏ ਦੇਵ ਬੋਲਾਇ ॥ ੯੯ ॥

ਬੋਲਿ ਸਕਲ ਸੁਰ ਸਾਦਰ ਲੀਨ੍ਹੇ। ਸਬਹਿ ਜਥੋਚਿਤ ਆਸਨ ਦੀਨ੍ਹੇ ॥
ਬੇਦੀ ਬੇਦ ਬਿਧਾਨ ਸਁਵਾਰੀ। ਸੁਭਗ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਗਾਵਹਿਂ ਨਾਰੀ ॥
ਸਿਙ੍ਘਾਸਨੁ ਅਤਿ ਦਿਬ੍ਯ ਸੁਹਾਵਾ। ਜਾਇ ਨ ਬਰਨਿ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਬਨਾਵਾ ॥
ਬੈਠੇ ਸਿਵ ਬਿਪ੍ਰਨ੍ਹ ਸਿਰੁ ਨਾਈ। ਹਦਯਁ ਸੁਮਿਰਿ ਨਿਜ ਪ੍ਰਭੁ ਰਘੁਰਾਈ ॥
ਬਹੁਰਿ ਮੁਨੀਸਨ੍ਹ ਉਮਾ ਬੋਲਾਈ। ਕਰਿ ਸਿਙ੍ਗਾਰੁ ਸਖੀਂ ਲੈ ਆਈ ॥
ਦੇਖਤ ਰੂਪੁ ਸਕਲ ਸੁਰ ਮੋਹੇ। ਬਰਨੈ ਛਬਿ ਅਸ ਜਗ ਕਬਿ ਕੋ ਹੈ ॥
ਜਗਦਮ੍ਬਿਕਾ ਜਾਨਿ ਭਵ ਭਾਮਾ। ਸੁਰਨ੍ਹ ਮਨਹਿਂ ਮਨ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਨਾਮਾ ॥
ਸੁਨ੍ਦਰਤਾ ਮਰਜਾਦ ਭਵਾਨੀ। ਜਾਇ ਨ ਕੋਟਿਹੁਁ ਬਦਨ ਬਖਾਨੀ ॥

ਛਂ. ਕੋਟਿਹੁਁ ਬਦਨ ਨਹਿਂ ਬਨੈ ਬਰਨਤ ਜਗ ਜਨਨਿ ਸੋਭਾ ਮਹਾ।
ਸਕੁਚਹਿਂ ਕਹਤ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਸੇਸ਼ ਸਾਰਦ ਮਨ੍ਦਮਤਿ ਤੁਲਸੀ ਕਹਾ ॥
ਛਬਿਖਾਨਿ ਮਾਤੁ ਭਵਾਨਿ ਗਵਨੀ ਮਧ੍ਯ ਮਣ੍ਡਪ ਸਿਵ ਜਹਾਁ ॥
ਅਵਲੋਕਿ ਸਕਹਿਂ ਨ ਸਕੁਚ ਪਤਿ ਪਦ ਕਮਲ ਮਨੁ ਮਧੁਕਰੁ ਤਹਾਁ ॥

ਦੋ. ਮੁਨਿ ਅਨੁਸਾਸਨ ਗਨਪਤਿਹਿ ਪੂਜੇਉ ਸਮ੍ਭੁ ਭਵਾਨਿ।

ਕੋਉ ਸੁਨਿ ਸਂਸਯ ਕਰੈ ਜਨਿ ਸੁਰ ਅਨਾਦਿ ਜਿਯਁ ਜਾਨਿ ॥ ੧੦੦ ॥

ਜਸਿ ਬਿਬਾਹ ਕੈ ਬਿਧਿ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਗਾਈ। ਮਹਾਮੁਨਿਨ੍ਹ ਸੋ ਸਬ ਕਰਵਾਈ ॥
ਗਹਿ ਗਿਰੀਸ ਕੁਸ ਕਨ੍ਯਾ ਪਾਨੀ। ਭਵਹਿ ਸਮਰਪੀਂ ਜਾਨਿ ਭਵਾਨੀ ॥
ਪਾਨਿਗ੍ਰਹਨ ਜਬ ਕੀਨ੍ਹ ਮਹੇਸਾ। ਹਿਂਯਁ ਹਰਸ਼ੇ ਤਬ ਸਕਲ ਸੁਰੇਸਾ ॥
ਬੇਦ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਮੁਨਿਬਰ ਉਚ੍ਚਰਹੀਂ। ਜਯ ਜਯ ਜਯ ਸਙ੍ਕਰ ਸੁਰ ਕਰਹੀਂ ॥
ਬਾਜਹਿਂ ਬਾਜਨ ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਾਨਾ। ਸੁਮਨਬਸ਼੍ਟਿ ਨਭ ਭੈ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥
ਹਰ ਗਿਰਿਜਾ ਕਰ ਭਯਉ ਬਿਬਾਹੂ। ਸਕਲ ਭੁਵਨ ਭਰਿ ਰਹਾ ਉਛਾਹੂ ॥
ਦਾਸੀਂ ਦਾਸ ਤੁਰਗ ਰਥ ਨਾਗਾ। ਧੇਨੁ ਬਸਨ ਮਨਿ ਬਸ੍ਤੁ ਬਿਭਾਗਾ ॥
ਅਨ੍ਨ ਕਨਕਭਾਜਨ ਭਰਿ ਜਾਨਾ। ਦਾਇਜ ਦੀਨ੍ਹ ਨ ਜਾਇ ਬਖਾਨਾ ॥

ਛਂ. ਦਾਇਜ ਦਿਯੋ ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ ਪੁਨਿ ਕਰ ਜੋਰਿ ਹਿਮਭੂਧਰ ਕਹ੍ਯੋ।
ਕਾ ਦੇਉਁ ਪੂਰਨਕਾਮ ਸਙ੍ਕਰ ਚਰਨ ਪਙ੍ਕਜ ਗਹਿ ਰਹ੍ਯੋ ॥
ਸਿਵਁ ਕਪਾਸਾਗਰ ਸਸੁਰ ਕਰ ਸਨ੍ਤੋਸ਼ੁ ਸਬ ਭਾਁਤਿਹਿਂ ਕਿਯੋ।
ਪੁਨਿ ਗਹੇ ਪਦ ਪਾਥੋਜ ਮਯਨਾਁ ਪ੍ਰੇਮ ਪਰਿਪੂਰਨ ਹਿਯੋ ॥

ਦੋ. ਨਾਥ ਉਮਾ ਮਨ ਪ੍ਰਾਨ ਸਮ ਗਹਕਿਙ੍ਕਰੀ ਕਰੇਹੁ।
ਛਮੇਹੁ ਸਕਲ ਅਪਰਾਧ ਅਬ ਹੋਇ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਬਰੁ ਦੇਹੁ ॥ ੧੦੧ ॥

ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਸਮ੍ਭੁ ਸਾਸ ਸਮੁਝਾਈ। ਗਵਨੀ ਭਵਨ ਚਰਨ ਸਿਰੁ ਨਾਈ ॥
ਜਨਨੀਂ ਉਮਾ ਬੋਲਿ ਤਬ ਲੀਨ੍ਹੀ। ਲੈ ਉਛਙ੍ਗ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਿਖ ਦੀਨ੍ਹੀ ॥
ਕਰੇਹੁ ਸਦਾ ਸਙ੍ਕਰ ਪਦ ਪੂਜਾ। ਨਾਰਿਧਰਮੁ ਪਤਿ ਦੇਉ ਨ ਦੂਜਾ ॥
ਬਚਨ ਕਹਤ ਭਰੇ ਲੋਚਨ ਬਾਰੀ। ਬਹੁਰਿ ਲਾਇ ਉਰ ਲੀਨ੍ਹਿ ਕੁਮਾਰੀ ॥
ਕਤ ਬਿਧਿ ਸਜੀਂ ਨਾਰਿ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਪਰਾਧੀਨ ਸਪਨੇਹੁਁ ਸੁਖੁ ਨਾਹੀਂ ॥
ਭੈ ਅਤਿ ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਕਲ ਮਹਤਾਰੀ। ਧੀਰਜੁ ਕੀਨ੍ਹ ਕੁਸਮਯ ਬਿਚਾਰੀ ॥
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਮਿਲਤਿ ਪਰਤਿ ਗਹਿ ਚਰਨਾ। ਪਰਮ ਪ੍ਰੇਮ ਕਛੁ ਜਾਇ ਨ ਬਰਨਾ ॥
ਸਬ ਨਾਰਿਨ੍ਹ ਮਿਲਿ ਭੇਟਿ ਭਵਾਨੀ। ਜਾਇ ਜਨਨਿ ਉਰ ਪੁਨਿ ਲਪਟਾਨੀ ॥

ਛਂ. ਜਨਨਿਹਿ ਬਹੁਰਿ ਮਿਲਿ ਚਲੀ ਉਚਿਤ ਅਸੀਸ ਸਬ ਕਾਹੂਁ ਦਈਂ।
ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਬਿਲੋਕਤਿ ਮਾਤੁ ਤਨ ਤਬ ਸਖੀਂ ਲੈ ਸਿਵ ਪਹਿਂ ਗਈ ॥
ਜਾਚਕ ਸਕਲ ਸਨ੍ਤੋਸ਼ਿ ਸਙ੍ਕਰੁ ਉਮਾ ਸਹਿਤ ਭਵਨ ਚਲੇ।
ਸਬ ਅਮਰ ਹਰਸ਼ੇ ਸੁਮਨ ਬਰਸ਼ਿ ਨਿਸਾਨ ਨਭ ਬਾਜੇ ਭਲੇ ॥

ਦੋ. ਚਲੇ ਸਙ੍ਗ ਹਿਮਵਨ੍ਤੁ ਤਬ ਪਹੁਁਚਾਵਨ ਅਤਿ ਹੇਤੁ।
ਬਿਬਿਧ ਭਾਁਤਿ ਪਰਿਤੋਸ਼ੁ ਕਰਿ ਬਿਦਾ ਕੀਨ੍ਹ ਬਸ਼ਕੇਤੁ ॥ ੧੦੨ ॥

ਤੁਰਤ ਭਵਨ ਆਏ ਗਿਰਿਰਾਈ। ਸਕਲ ਸੈਲ ਸਰ ਲਿਏ ਬੋਲਾਈ ॥
ਆਦਰ ਦਾਨ ਬਿਨਯ ਬਹੁਮਾਨਾ। ਸਬ ਕਰ ਬਿਦਾ ਕੀਨ੍ਹ ਹਿਮਵਾਨਾ ॥
ਜਬਹਿਂ ਸਮ੍ਭੁ ਕੈਲਾਸਹਿਂ ਆਏ। ਸੁਰ ਸਬ ਨਿਜ ਨਿਜ ਲੋਕ ਸਿਧਾਏ ॥
ਜਗਤ ਮਾਤੁ ਪਿਤੁ ਸਮ੍ਭੁ ਭਵਾਨੀ। ਤੇਹੀ ਸਿਙ੍ਗਾਰੁ ਨ ਕਹਉਁ ਬਖਾਨੀ ॥
ਕਰਹਿਂ ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਿ ਭੋਗ ਬਿਲਾਸਾ। ਗਨਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਬਸਹਿਂ ਕੈਲਾਸਾ ॥
ਹਰ ਗਿਰਿਜਾ ਬਿਹਾਰ ਨਿਤ ਨਯਊ। ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਬਿਪੁਲ ਕਾਲ ਚਲਿ ਗਯਊ ॥
ਤਬ ਜਨਮੇਉ ਸ਼ਟਬਦਨ ਕੁਮਾਰਾ। ਤਾਰਕੁ ਅਸੁਰ ਸਮਰ ਜੇਹਿਂ ਮਾਰਾ ॥
ਆਗਮ ਨਿਗਮ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧ ਪੁਰਾਨਾ। ਸ਼ਨ੍ਮੁਖ ਜਨ੍ਮੁ ਸਕਲ ਜਗ ਜਾਨਾ ॥

ਛਂ. ਜਗੁ ਜਾਨ ਸ਼ਨ੍ਮੁਖ ਜਨ੍ਮੁ ਕਰ੍ਮੁ ਪ੍ਰਤਾਪੁ ਪੁਰੁਸ਼ਾਰਥੁ ਮਹਾ।
ਤੇਹਿ ਹੇਤੁ ਮੈਂ ਬਸ਼ਕੇਤੁ ਸੁਤ ਕਰ ਚਰਿਤ ਸਞ੍ਛੇਪਹਿਂ ਕਹਾ ॥
ਯਹ ਉਮਾ ਸਙ੍ਗੁ ਬਿਬਾਹੁ ਜੇ ਨਰ ਨਾਰਿ ਕਹਹਿਂ ਜੇ ਗਾਵਹੀਂ।
ਕਲ੍ਯਾਨ ਕਾਜ ਬਿਬਾਹ ਮਙ੍ਗਲ ਸਰ੍ਬਦਾ ਸੁਖੁ ਪਾਵਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਚਰਿਤ ਸਿਨ੍ਧੁ ਗਿਰਿਜਾ ਰਮਨ ਬੇਦ ਨ ਪਾਵਹਿਂ ਪਾਰੁ।
ਬਰਨੈ ਤੁਲਸੀਦਾਸੁ ਕਿਮਿ ਅਤਿ ਮਤਿਮਨ੍ਦ ਗਵਾਁਰੁ ॥ ੧੦੩ ॥

ਸਮ੍ਭੁ ਚਰਿਤ ਸੁਨਿ ਸਰਸ ਸੁਹਾਵਾ। ਭਰਦ੍ਵਾਜ ਮੁਨਿ ਅਤਿ ਸੁਖ ਪਾਵਾ ॥
ਬਹੁ ਲਾਲਸਾ ਕਥਾ ਪਰ ਬਾਢ़ੀ। ਨਯਨਨ੍ਹਿ ਨੀਰੁ ਰੋਮਾਵਲਿ ਠਾਢ़ੀ ॥
ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਬਸ ਮੁਖ ਆਵ ਨ ਬਾਨੀ। ਦਸਾ ਦੇਖਿ ਹਰਸ਼ੇ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਅਹੋ ਧਨ੍ਯ ਤਵ ਜਨ੍ਮੁ ਮੁਨੀਸਾ। ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਪ੍ਰਾਨ ਸਮ ਪ੍ਰਿਯ ਗੌਰੀਸਾ ॥
ਸਿਵ ਪਦ ਕਮਲ ਜਿਨ੍ਹਹਿ ਰਤਿ ਨਾਹੀਂ। ਰਾਮਹਿ ਤੇ ਸਪਨੇਹੁਁ ਨ ਸੋਹਾਹੀਂ ॥
ਬਿਨੁ ਛਲ ਬਿਸ੍ਵਨਾਥ ਪਦ ਨੇਹੂ। ਰਾਮ ਭਗਤ ਕਰ ਲਚ੍ਛਨ ਏਹੂ ॥
ਸਿਵ ਸਮ ਕੋ ਰਘੁਪਤਿ ਬ੍ਰਤਧਾਰੀ। ਬਿਨੁ ਅਘ ਤਜੀ ਸਤੀ ਅਸਿ ਨਾਰੀ ॥
ਪਨੁ ਕਰਿ ਰਘੁਪਤਿ ਭਗਤਿ ਦੇਖਾਈ। ਕੋ ਸਿਵ ਸਮ ਰਾਮਹਿ ਪ੍ਰਿਯ ਭਾਈ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਥਮਹਿਂ ਮੈ ਕਹਿ ਸਿਵ ਚਰਿਤ ਬੂਝਾ ਮਰਮੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰ।
ਸੁਚਿ ਸੇਵਕ ਤੁਮ੍ਹ ਰਾਮ ਕੇ ਰਹਿਤ ਸਮਸ੍ਤ ਬਿਕਾਰ ॥ ੧੦੪ ॥

ਮੈਂ ਜਾਨਾ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਗੁਨ ਸੀਲਾ। ਕਹਉਁ ਸੁਨਹੁ ਅਬ ਰਘੁਪਤਿ ਲੀਲਾ ॥
ਸੁਨੁ ਮੁਨਿ ਆਜੁ ਸਮਾਗਮ ਤੋਰੇਂ। ਕਹਿ ਨ ਜਾਇ ਜਸ ਸੁਖੁ ਮਨ ਮੋਰੇਂ ॥
ਰਾਮ ਚਰਿਤ ਅਤਿ ਅਮਿਤ ਮੁਨਿਸਾ। ਕਹਿ ਨ ਸਕਹਿਂ ਸਤ ਕੋਟਿ ਅਹੀਸਾ ॥
ਤਦਪਿ ਜਥਾਸ਼੍ਰੁਤ ਕਹਉਁ ਬਖਾਨੀ। ਸੁਮਿਰਿ ਗਿਰਾਪਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਧਨੁਪਾਨੀ ॥
ਸਾਰਦ ਦਾਰੁਨਾਰਿ ਸਮ ਸ੍ਵਾਮੀ। ਰਾਮੁ ਸੂਤ੍ਰਧਰ ਅਨ੍ਤਰਜਾਮੀ ॥
ਜੇਹਿ ਪਰ ਕਪਾ ਕਰਹਿਂ ਜਨੁ ਜਾਨੀ। ਕਬਿ ਉਰ ਅਜਿਰ ਨਚਾਵਹਿਂ ਬਾਨੀ ॥
ਪ੍ਰਨਵਉਁ ਸੋਇ ਕਪਾਲ ਰਘੁਨਾਥਾ। ਬਰਨਉਁ ਬਿਸਦ ਤਾਸੁ ਗੁਨ ਗਾਥਾ ॥
ਪਰਮ ਰਮ੍ਯ ਗਿਰਿਬਰੁ ਕੈਲਾਸੂ। ਸਦਾ ਜਹਾਁ ਸਿਵ ਉਮਾ ਨਿਵਾਸੂ ॥

ਦੋ. ਸਿਦ੍ਧ ਤਪੋਧਨ ਜੋਗਿਜਨ ਸੂਰ ਕਿਂਨਰ ਮੁਨਿਬਨ੍ਦ।
ਬਸਹਿਂ ਤਹਾਁ ਸੁਕਤੀ ਸਕਲ ਸੇਵਹਿਂ ਸਿਬ ਸੁਖਕਨ੍ਦ ॥ ੧੦੫ ॥

ਹਰਿ ਹਰ ਬਿਮੁਖ ਧਰ੍ਮ ਰਤਿ ਨਾਹੀਂ। ਤੇ ਨਰ ਤਹਁ ਸਪਨੇਹੁਁ ਨਹਿਂ ਜਾਹੀਂ ॥
ਤੇਹਿ ਗਿਰਿ ਪਰ ਬਟ ਬਿਟਪ ਬਿਸਾਲਾ। ਨਿਤ ਨੂਤਨ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਬ ਕਾਲਾ ॥
ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਸਮੀਰ ਸੁਸੀਤਲਿ ਛਾਯਾ। ਸਿਵ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮ ਬਿਟਪ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਗਾਯਾ ॥
ਏਕ ਬਾਰ ਤੇਹਿ ਤਰ ਪ੍ਰਭੁ ਗਯਊ। ਤਰੁ ਬਿਲੋਕਿ ਉਰ ਅਤਿ ਸੁਖੁ ਭਯਊ ॥
ਨਿਜ ਕਰ ਡਾਸਿ ਨਾਗਰਿਪੁ ਛਾਲਾ। ਬੈਠੈ ਸਹਜਹਿਂ ਸਮ੍ਭੁ ਕਪਾਲਾ ॥
ਕੁਨ੍ਦ ਇਨ੍ਦੁ ਦਰ ਗੌਰ ਸਰੀਰਾ। ਭੁਜ ਪ੍ਰਲਮ੍ਬ ਪਰਿਧਨ ਮੁਨਿਚੀਰਾ ॥
ਤਰੁਨ ਅਰੁਨ ਅਮ੍ਬੁਜ ਸਮ ਚਰਨਾ। ਨਖ ਦੁਤਿ ਭਗਤ ਹਦਯ ਤਮ ਹਰਨਾ ॥
ਭੁਜਗ ਭੂਤਿ ਭੂਸ਼ਨ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾਰੀ। ਆਨਨੁ ਸਰਦ ਚਨ੍ਦ ਛਬਿ ਹਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਜਟਾ ਮੁਕੁਟ ਸੁਰਸਰਿਤ ਸਿਰ ਲੋਚਨ ਨਲਿਨ ਬਿਸਾਲ।
ਨੀਲਕਣ੍ਠ ਲਾਵਨ੍ਯਨਿਧਿ ਸੋਹ ਬਾਲਬਿਧੁ ਭਾਲ ॥ ੧੦੬ ॥

ਬੈਠੇ ਸੋਹ ਕਾਮਰਿਪੁ ਕੈਸੇਂ। ਧਰੇਂ ਸਰੀਰੁ ਸਾਨ੍ਤਰਸੁ ਜੈਸੇਂ ॥
ਪਾਰਬਤੀ ਭਲ ਅਵਸਰੁ ਜਾਨੀ। ਗਈ ਸਮ੍ਭੁ ਪਹਿਂ ਮਾਤੁ ਭਵਾਨੀ ॥
ਜਾਨਿ ਪ੍ਰਿਯਾ ਆਦਰੁ ਅਤਿ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਬਾਮ ਭਾਗ ਆਸਨੁ ਹਰ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਬੈਠੀਂ ਸਿਵ ਸਮੀਪ ਹਰਸ਼ਾਈ। ਪੂਰੁਬ ਜਨ੍ਮ ਕਥਾ ਚਿਤ ਆਈ ॥
ਪਤਿ ਹਿਯਁ ਹੇਤੁ ਅਧਿਕ ਅਨੁਮਾਨੀ। ਬਿਹਸਿ ਉਮਾ ਬੋਲੀਂ ਪ੍ਰਿਯ ਬਾਨੀ ॥
ਕਥਾ ਜੋ ਸਕਲ ਲੋਕ ਹਿਤਕਾਰੀ। ਸੋਇ ਪੂਛਨ ਚਹ ਸੈਲਕੁਮਾਰੀ ॥
ਬਿਸ੍ਵਨਾਥ ਮਮ ਨਾਥ ਪੁਰਾਰੀ। ਤ੍ਰਿਭੁਵਨ ਮਹਿਮਾ ਬਿਦਿਤ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ ॥
ਚਰ ਅਰੁ ਅਚਰ ਨਾਗ ਨਰ ਦੇਵਾ। ਸਕਲ ਕਰਹਿਂ ਪਦ ਪਙ੍ਕਜ ਸੇਵਾ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਸਮਰਥ ਸਰ੍ਬਗ੍ਯ ਸਿਵ ਸਕਲ ਕਲਾ ਗੁਨ ਧਾਮ ॥
ਜੋਗ ਗ੍ਯਾਨ ਬੈਰਾਗ੍ਯ ਨਿਧਿ ਪ੍ਰਨਤ ਕਲਪਤਰੁ ਨਾਮ ॥ ੧੦੭ ॥

ਜੌਂ ਮੋ ਪਰ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਸੁਖਰਾਸੀ। ਜਾਨਿਅ ਸਤ੍ਯ ਮੋਹਿ ਨਿਜ ਦਾਸੀ ॥
ਤੌਂ ਪ੍ਰਭੁ ਹਰਹੁ ਮੋਰ ਅਗ੍ਯਾਨਾ। ਕਹਿ ਰਘੁਨਾਥ ਕਥਾ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥
ਜਾਸੁ ਭਵਨੁ ਸੁਰਤਰੁ ਤਰ ਹੋਈ। ਸਹਿ ਕਿ ਦਰਿਦ੍ਰ ਜਨਿਤ ਦੁਖੁ ਸੋਈ ॥
ਸਸਿਭੂਸ਼ਨ ਅਸ ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰੀ। ਹਰਹੁ ਨਾਥ ਮਮ ਮਤਿ ਭ੍ਰਮ ਭਾਰੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਜੇ ਮੁਨਿ ਪਰਮਾਰਥਬਾਦੀ। ਕਹਹਿਂ ਰਾਮ ਕਹੁਁ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਅਨਾਦੀ ॥
ਸੇਸ ਸਾਰਦਾ ਬੇਦ ਪੁਰਾਨਾ। ਸਕਲ ਕਰਹਿਂ ਰਘੁਪਤਿ ਗੁਨ ਗਾਨਾ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਪੁਨਿ ਰਾਮ ਰਾਮ ਦਿਨ ਰਾਤੀ। ਸਾਦਰ ਜਪਹੁ ਅਨਁਗ ਆਰਾਤੀ ॥
ਰਾਮੁ ਸੋ ਅਵਧ ਨਪਤਿ ਸੁਤ ਸੋਈ। ਕੀ ਅਜ ਅਗੁਨ ਅਲਖਗਤਿ ਕੋਈ ॥

ਦੋ. ਜੌਂ ਨਪ ਤਨਯ ਤ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਕਿਮਿ ਨਾਰਿ ਬਿਰਹਁ ਮਤਿ ਭੋਰਿ।
ਦੇਖ ਚਰਿਤ ਮਹਿਮਾ ਸੁਨਤ ਭ੍ਰਮਤਿ ਬੁਦ੍ਧਿ ਅਤਿ ਮੋਰਿ ॥ ੧੦੮ ॥

ਜੌਂ ਅਨੀਹ ਬ੍ਯਾਪਕ ਬਿਭੁ ਕੋਊ। ਕਬਹੁ ਬੁਝਾਇ ਨਾਥ ਮੋਹਿ ਸੋਊ ॥
ਅਗ੍ਯ ਜਾਨਿ ਰਿਸ ਉਰ ਜਨਿ ਧਰਹੂ। ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਮੋਹ ਮਿਟੈ ਸੋਇ ਕਰਹੂ ॥
ਮੈ ਬਨ ਦੀਖਿ ਰਾਮ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਅਤਿ ਭਯ ਬਿਕਲ ਨ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਸੁਨਾਈ ॥
ਤਦਪਿ ਮਲਿਨ ਮਨ ਬੋਧੁ ਨ ਆਵਾ। ਸੋ ਫਲੁ ਭਲੀ ਭਾਁਤਿ ਹਮ ਪਾਵਾ ॥
ਅਜਹੂਁ ਕਛੁ ਸਂਸਉ ਮਨ ਮੋਰੇ। ਕਰਹੁ ਕਪਾ ਬਿਨਵਉਁ ਕਰ ਜੋਰੇਂ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਤਬ ਮੋਹਿ ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ ਪ੍ਰਬੋਧਾ। ਨਾਥ ਸੋ ਸਮੁਝਿ ਕਰਹੁ ਜਨਿ ਕ੍ਰੋਧਾ ॥
ਤਬ ਕਰ ਅਸ ਬਿਮੋਹ ਅਬ ਨਾਹੀਂ। ਰਾਮਕਥਾ ਪਰ ਰੁਚਿ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਕਹਹੁ ਪੁਨੀਤ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗਾਥਾ। ਭੁਜਗਰਾਜ ਭੂਸ਼ਨ ਸੁਰਨਾਥਾ ॥

ਦੋ. ਬਨ੍ਦਉ ਪਦ ਧਰਿ ਧਰਨਿ ਸਿਰੁ ਬਿਨਯ ਕਰਉਁ ਕਰ ਜੋਰਿ।
ਬਰਨਹੁ ਰਘੁਬਰ ਬਿਸਦ ਜਸੁ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਸਿਦ੍ਧਾਨ੍ਤ ਨਿਚੋਰਿ ॥ ੧੦੯ ॥

ਜਦਪਿ ਜੋਸ਼ਿਤਾ ਨਹਿਂ ਅਧਿਕਾਰੀ। ਦਾਸੀ ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚਨ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ ॥
ਗੂਢ़ਉ ਤਤ੍ਵ ਨ ਸਾਧੁ ਦੁਰਾਵਹਿਂ। ਆਰਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਹਁ ਪਾਵਹਿਂ ॥
ਅਤਿ ਆਰਤਿ ਪੂਛਉਁ ਸੁਰਰਾਯਾ। ਰਘੁਪਤਿ ਕਥਾ ਕਹਹੁ ਕਰਿ ਦਾਯਾ ॥
ਪ੍ਰਥਮ ਸੋ ਕਾਰਨ ਕਹਹੁ ਬਿਚਾਰੀ। ਨਿਰ੍ਗੁਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਸਗੁਨ ਬਪੁ ਧਾਰੀ ॥
ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਕਹਹੁ ਰਾਮ ਅਵਤਾਰਾ। ਬਾਲਚਰਿਤ ਪੁਨਿ ਕਹਹੁ ਉਦਾਰਾ ॥
ਕਹਹੁ ਜਥਾ ਜਾਨਕੀ ਬਿਬਾਹੀਂ। ਰਾਜ ਤਜਾ ਸੋ ਦੂਸ਼ਨ ਕਾਹੀਂ ॥
ਬਨ ਬਸਿ ਕੀਨ੍ਹੇ ਚਰਿਤ ਅਪਾਰਾ। ਕਹਹੁ ਨਾਥ ਜਿਮਿ ਰਾਵਨ ਮਾਰਾ ॥
ਰਾਜ ਬੈਠਿ ਕੀਨ੍ਹੀਂ ਬਹੁ ਲੀਲਾ। ਸਕਲ ਕਹਹੁ ਸਙ੍ਕਰ ਸੁਖਲੀਲਾ ॥

ਦੋ. ਬਹੁਰਿ ਕਹਹੁ ਕਰੁਨਾਯਤਨ ਕੀਨ੍ਹ ਜੋ ਅਚਰਜ ਰਾਮ।
ਪ੍ਰਜਾ ਸਹਿਤ ਰਘੁਬਂਸਮਨਿ ਕਿਮਿ ਗਵਨੇ ਨਿਜ ਧਾਮ ॥ ੧੧੦ ॥

ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਕਹਹੁ ਸੋ ਤਤ੍ਵ ਬਖਾਨੀ। ਜੇਹਿਂ ਬਿਗ੍ਯਾਨ ਮਗਨ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਭਗਤਿ ਗ੍ਯਾਨ ਬਿਗ੍ਯਾਨ ਬਿਰਾਗਾ। ਪੁਨਿ ਸਬ ਬਰਨਹੁ ਸਹਿਤ ਬਿਭਾਗਾ ॥
ਔਰਉ ਰਾਮ ਰਹਸ੍ਯ ਅਨੇਕਾ। ਕਹਹੁ ਨਾਥ ਅਤਿ ਬਿਮਲ ਬਿਬੇਕਾ ॥
ਜੋ ਪ੍ਰਭੁ ਮੈਂ ਪੂਛਾ ਨਹਿ ਹੋਈ। ਸੋਉ ਦਯਾਲ ਰਾਖਹੁ ਜਨਿ ਗੋਈ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਤ੍ਰਿਭੁਵਨ ਗੁਰ ਬੇਦ ਬਖਾਨਾ। ਆਨ ਜੀਵ ਪਾਁਵਰ ਕਾ ਜਾਨਾ ॥
ਪ੍ਰਸ੍ਨ ਉਮਾ ਕੈ ਸਹਜ ਸੁਹਾਈ। ਛਲ ਬਿਹੀਨ ਸੁਨਿ ਸਿਵ ਮਨ ਭਾਈ ॥
ਹਰ ਹਿਯਁ ਰਾਮਚਰਿਤ ਸਬ ਆਏ। ਪ੍ਰੇਮ ਪੁਲਕ ਲੋਚਨ ਜਲ ਛਾਏ ॥
ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਨਾਥ ਰੂਪ ਉਰ ਆਵਾ। ਪਰਮਾਨਨ੍ਦ ਅਮਿਤ ਸੁਖ ਪਾਵਾ ॥

ਦੋ. ਮਗਨ ਧ੍ਯਾਨਰਸ ਦਣ੍ਡ ਜੁਗ ਪੁਨਿ ਮਨ ਬਾਹੇਰ ਕੀਨ੍ਹ।
ਰਘੁਪਤਿ ਚਰਿਤ ਮਹੇਸ ਤਬ ਹਰਸ਼ਿਤ ਬਰਨੈ ਲੀਨ੍ਹ ॥ ੧੧੧ ॥

ਝੂਠੇਉ ਸਤ੍ਯ ਜਾਹਿ ਬਿਨੁ ਜਾਨੇਂ। ਜਿਮਿ ਭੁਜਙ੍ਗ ਬਿਨੁ ਰਜੁ ਪਹਿਚਾਨੇਂ ॥
ਜੇਹਿ ਜਾਨੇਂ ਜਗ ਜਾਇ ਹੇਰਾਈ। ਜਾਗੇਂ ਜਥਾ ਸਪਨ ਭ੍ਰਮ ਜਾਈ ॥
ਬਨ੍ਦਉਁ ਬਾਲਰੂਪ ਸੋਈ ਰਾਮੂ। ਸਬ ਸਿਧਿ ਸੁਲਭ ਜਪਤ ਜਿਸੁ ਨਾਮੂ ॥
ਮਙ੍ਗਲ ਭਵਨ ਅਮਙ੍ਗਲ ਹਾਰੀ। ਦ੍ਰਵਉ ਸੋ ਦਸਰਥ ਅਜਿਰ ਬਿਹਾਰੀ ॥
ਕਰਿ ਪ੍ਰਨਾਮ ਰਾਮਹਿ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾਰੀ। ਹਰਸ਼ਿ ਸੁਧਾ ਸਮ ਗਿਰਾ ਉਚਾਰੀ ॥
ਧਨ੍ਯ ਧਨ੍ਯ ਗਿਰਿਰਾਜਕੁਮਾਰੀ। ਤੁਮ੍ਹ ਸਮਾਨ ਨਹਿਂ ਕੋਉ ਉਪਕਾਰੀ ॥
ਪੂਁਛੇਹੁ ਰਘੁਪਤਿ ਕਥਾ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗਾ। ਸਕਲ ਲੋਕ ਜਗ ਪਾਵਨਿ ਗਙ੍ਗਾ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਰਘੁਬੀਰ ਚਰਨ ਅਨੁਰਾਗੀ। ਕੀਨ੍ਹਹੁ ਪ੍ਰਸ੍ਨ ਜਗਤ ਹਿਤ ਲਾਗੀ ॥

ਦੋ. ਰਾਮਕਪਾ ਤੇਂ ਪਾਰਬਤਿ ਸਪਨੇਹੁਁ ਤਵ ਮਨ ਮਾਹਿਂ।
ਸੋਕ ਮੋਹ ਸਨ੍ਦੇਹ ਭ੍ਰਮ ਮਮ ਬਿਚਾਰ ਕਛੁ ਨਾਹਿਂ ॥ ੧੧੨ ॥

ਤਦਪਿ ਅਸਙ੍ਕਾ ਕੀਨ੍ਹਿਹੁ ਸੋਈ। ਕਹਤ ਸੁਨਤ ਸਬ ਕਰ ਹਿਤ ਹੋਈ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਹਰਿ ਕਥਾ ਸੁਨੀ ਨਹਿਂ ਕਾਨਾ। ਸ਼੍ਰਵਨ ਰਨ੍ਧ੍ਰ ਅਹਿਭਵਨ ਸਮਾਨਾ ॥
ਨਯਨਨ੍ਹਿ ਸਨ੍ਤ ਦਰਸ ਨਹਿਂ ਦੇਖਾ। ਲੋਚਨ ਮੋਰਪਙ੍ਖ ਕਰ ਲੇਖਾ ॥
ਤੇ ਸਿਰ ਕਟੁ ਤੁਮ੍ਬਰਿ ਸਮਤੂਲਾ। ਜੇ ਨ ਨਮਤ ਹਰਿ ਗੁਰ ਪਦ ਮੂਲਾ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਹਰਿਭਗਤਿ ਹਦਯਁ ਨਹਿਂ ਆਨੀ। ਜੀਵਤ ਸਵ ਸਮਾਨ ਤੇਇ ਪ੍ਰਾਨੀ ॥
ਜੋ ਨਹਿਂ ਕਰਇ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗਾਨਾ। ਜੀਹ ਸੋ ਦਾਦੁਰ ਜੀਹ ਸਮਾਨਾ ॥
ਕੁਲਿਸ ਕਠੋਰ ਨਿਠੁਰ ਸੋਇ ਛਾਤੀ। ਸੁਨਿ ਹਰਿਚਰਿਤ ਨ ਜੋ ਹਰਸ਼ਾਤੀ ॥
ਗਿਰਿਜਾ ਸੁਨਹੁ ਰਾਮ ਕੈ ਲੀਲਾ। ਸੁਰ ਹਿਤ ਦਨੁਜ ਬਿਮੋਹਨਸੀਲਾ ॥

ਦੋ. ਰਾਮਕਥਾ ਸੁਰਧੇਨੁ ਸਮ ਸੇਵਤ ਸਬ ਸੁਖ ਦਾਨਿ।
ਸਤਸਮਾਜ ਸੁਰਲੋਕ ਸਬ ਕੋ ਨ ਸੁਨੈ ਅਸ ਜਾਨਿ ॥ ੧੧੩ ॥

ਰਾਮਕਥਾ ਸੁਨ੍ਦਰ ਕਰ ਤਾਰੀ। ਸਂਸਯ ਬਿਹਗ ਉਡਾਵਨਿਹਾਰੀ ॥
ਰਾਮਕਥਾ ਕਲਿ ਬਿਟਪ ਕੁਠਾਰੀ। ਸਾਦਰ ਸੁਨੁ ਗਿਰਿਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ॥
ਰਾਮ ਨਾਮ ਗੁਨ ਚਰਿਤ ਸੁਹਾਏ। ਜਨਮ ਕਰਮ ਅਗਨਿਤ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਗਾਏ ॥
ਜਥਾ ਅਨਨ੍ਤ ਰਾਮ ਭਗਵਾਨਾ। ਤਥਾ ਕਥਾ ਕੀਰਤਿ ਗੁਨ ਨਾਨਾ ॥
ਤਦਪਿ ਜਥਾ ਸ਼੍ਰੁਤ ਜਸਿ ਮਤਿ ਮੋਰੀ। ਕਹਿਹਉਁ ਦੇਖਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਤਿ ਤੋਰੀ ॥
ਉਮਾ ਪ੍ਰਸ੍ਨ ਤਵ ਸਹਜ ਸੁਹਾਈ। ਸੁਖਦ ਸਨ੍ਤਸਮ੍ਮਤ ਮੋਹਿ ਭਾਈ ॥
ਏਕ ਬਾਤ ਨਹਿ ਮੋਹਿ ਸੋਹਾਨੀ। ਜਦਪਿ ਮੋਹ ਬਸ ਕਹੇਹੁ ਭਵਾਨੀ ॥
ਤੁਮ ਜੋ ਕਹਾ ਰਾਮ ਕੋਉ ਆਨਾ। ਜੇਹਿ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਗਾਵ ਧਰਹਿਂ ਮੁਨਿ ਧ੍ਯਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਕਹਹਿ ਸੁਨਹਿ ਅਸ ਅਧਮ ਨਰ ਗ੍ਰਸੇ ਜੇ ਮੋਹ ਪਿਸਾਚ।
ਪਾਸ਼ਣ੍ਡੀ ਹਰਿ ਪਦ ਬਿਮੁਖ ਜਾਨਹਿਂ ਝੂਠ ਨ ਸਾਚ ॥ ੧੧੪ ॥

ਅਗ੍ਯ ਅਕੋਬਿਦ ਅਨ੍ਧ ਅਭਾਗੀ। ਕਾਈ ਬਿਸ਼ਯ ਮੁਕਰ ਮਨ ਲਾਗੀ ॥
ਲਮ੍ਪਟ ਕਪਟੀ ਕੁਟਿਲ ਬਿਸੇਸ਼ੀ। ਸਪਨੇਹੁਁ ਸਨ੍ਤਸਭਾ ਨਹਿਂ ਦੇਖੀ ॥
ਕਹਹਿਂ ਤੇ ਬੇਦ ਅਸਮ੍ਮਤ ਬਾਨੀ। ਜਿਨ੍ਹ ਕੇਂ ਸੂਝ ਲਾਭੁ ਨਹਿਂ ਹਾਨੀ ॥
ਮੁਕਰ ਮਲਿਨ ਅਰੁ ਨਯਨ ਬਿਹੀਨਾ। ਰਾਮ ਰੂਪ ਦੇਖਹਿਂ ਕਿਮਿ ਦੀਨਾ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕੇਂ ਅਗੁਨ ਨ ਸਗੁਨ ਬਿਬੇਕਾ। ਜਲ੍ਪਹਿਂ ਕਲ੍ਪਿਤ ਬਚਨ ਅਨੇਕਾ ॥
ਹਰਿਮਾਯਾ ਬਸ ਜਗਤ ਭ੍ਰਮਾਹੀਂ। ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਕਹਤ ਕਛੁ ਅਘਟਿਤ ਨਾਹੀਂ ॥
ਬਾਤੁਲ ਭੂਤ ਬਿਬਸ ਮਤਵਾਰੇ। ਤੇ ਨਹਿਂ ਬੋਲਹਿਂ ਬਚਨ ਬਿਚਾਰੇ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕਤ ਮਹਾਮੋਹ ਮਦ ਪਾਨਾ। ਤਿਨ੍ ਕਰ ਕਹਾ ਕਰਿਅ ਨਹਿਂ ਕਾਨਾ ॥

ਸੋ. ਅਸ ਨਿਜ ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰਿ ਤਜੁ ਸਂਸਯ ਭਜੁ ਰਾਮ ਪਦ।
ਸੁਨੁ ਗਿਰਿਰਾਜ ਕੁਮਾਰਿ ਭ੍ਰਮ ਤਮ ਰਬਿ ਕਰ ਬਚਨ ਮਮ ॥ ੧੧੫ ॥

ਸਗੁਨਹਿ ਅਗੁਨਹਿ ਨਹਿਂ ਕਛੁ ਭੇਦਾ। ਗਾਵਹਿਂ ਮੁਨਿ ਪੁਰਾਨ ਬੁਧ ਬੇਦਾ ॥
ਅਗੁਨ ਅਰੁਪ ਅਲਖ ਅਜ ਜੋਈ। ਭਗਤ ਪ੍ਰੇਮ ਬਸ ਸਗੁਨ ਸੋ ਹੋਈ ॥
ਜੋ ਗੁਨ ਰਹਿਤ ਸਗੁਨ ਸੋਇ ਕੈਸੇਂ। ਜਲੁ ਹਿਮ ਉਪਲ ਬਿਲਗ ਨਹਿਂ ਜੈਸੇਂ ॥
ਜਾਸੁ ਨਾਮ ਭ੍ਰਮ ਤਿਮਿਰ ਪਤਙ੍ਗਾ। ਤੇਹਿ ਕਿਮਿ ਕਹਿਅ ਬਿਮੋਹ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗਾ ॥
ਰਾਮ ਸਚ੍ਚਿਦਾਨਨ੍ਦ ਦਿਨੇਸਾ। ਨਹਿਂ ਤਹਁ ਮੋਹ ਨਿਸਾ ਲਵਲੇਸਾ ॥
ਸਹਜ ਪ੍ਰਕਾਸਰੁਪ ਭਗਵਾਨਾ। ਨਹਿਂ ਤਹਁ ਪੁਨਿ ਬਿਗ੍ਯਾਨ ਬਿਹਾਨਾ ॥
ਹਰਸ਼ ਬਿਸ਼ਾਦ ਗ੍ਯਾਨ ਅਗ੍ਯਾਨਾ। ਜੀਵ ਧਰ੍ਮ ਅਹਮਿਤਿ ਅਭਿਮਾਨਾ ॥
ਰਾਮ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਬ੍ਯਾਪਕ ਜਗ ਜਾਨਾ। ਪਰਮਾਨਨ੍ਦ ਪਰੇਸ ਪੁਰਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਪੁਰੁਸ਼ ਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧ ਪ੍ਰਕਾਸ ਨਿਧਿ ਪ੍ਰਗਟ ਪਰਾਵਰ ਨਾਥ ॥
ਰਘੁਕੁਲਮਨਿ ਮਮ ਸ੍ਵਾਮਿ ਸੋਇ ਕਹਿ ਸਿਵਁ ਨਾਯਉ ਮਾਥ ॥ ੧੧੬ ॥

ਨਿਜ ਭ੍ਰਮ ਨਹਿਂ ਸਮੁਝਹਿਂ ਅਗ੍ਯਾਨੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਪਰ ਮੋਹ ਧਰਹਿਂ ਜਡ़ ਪ੍ਰਾਨੀ ॥
ਜਥਾ ਗਗਨ ਘਨ ਪਟਲ ਨਿਹਾਰੀ। ਝਾਁਪੇਉ ਮਾਨੁ ਕਹਹਿਂ ਕੁਬਿਚਾਰੀ ॥
ਚਿਤਵ ਜੋ ਲੋਚਨ ਅਙ੍ਗੁਲਿ ਲਾਏਁ। ਪ੍ਰਗਟ ਜੁਗਲ ਸਸਿ ਤੇਹਿ ਕੇ ਭਾਏਁ ॥
ਉਮਾ ਰਾਮ ਬਿਸ਼ਇਕ ਅਸ ਮੋਹਾ। ਨਭ ਤਮ ਧੂਮ ਧੂਰਿ ਜਿਮਿ ਸੋਹਾ ॥
ਬਿਸ਼ਯ ਕਰਨ ਸੁਰ ਜੀਵ ਸਮੇਤਾ। ਸਕਲ ਏਕ ਤੇਂ ਏਕ ਸਚੇਤਾ ॥
ਸਬ ਕਰ ਪਰਮ ਪ੍ਰਕਾਸਕ ਜੋਈ। ਰਾਮ ਅਨਾਦਿ ਅਵਧਪਤਿ ਸੋਈ ॥
ਜਗਤ ਪ੍ਰਕਾਸ੍ਯ ਪ੍ਰਕਾਸਕ ਰਾਮੂ। ਮਾਯਾਧੀਸ ਗ੍ਯਾਨ ਗੁਨ ਧਾਮੂ ॥
ਜਾਸੁ ਸਤ੍ਯਤਾ ਤੇਂ ਜਡ ਮਾਯਾ। ਭਾਸ ਸਤ੍ਯ ਇਵ ਮੋਹ ਸਹਾਯਾ ॥

ਦੋ. ਰਜਤ ਸੀਪ ਮਹੁਁ ਮਾਸ ਜਿਮਿ ਜਥਾ ਭਾਨੁ ਕਰ ਬਾਰਿ।
ਜਦਪਿ ਮਸ਼ਾ ਤਿਹੁਁ ਕਾਲ ਸੋਇ ਭ੍ਰਮ ਨ ਸਕਇ ਕੋਉ ਟਾਰਿ ॥ ੧੧੭ ॥

ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਜਗ ਹਰਿ ਆਸ਼੍ਰਿਤ ਰਹਈ। ਜਦਪਿ ਅਸਤ੍ਯ ਦੇਤ ਦੁਖ ਅਹਈ ॥
ਜੌਂ ਸਪਨੇਂ ਸਿਰ ਕਾਟੈ ਕੋਈ। ਬਿਨੁ ਜਾਗੇਂ ਨ ਦੂਰਿ ਦੁਖ ਹੋਈ ॥
ਜਾਸੁ ਕਪਾਁ ਅਸ ਭ੍ਰਮ ਮਿਟਿ ਜਾਈ। ਗਿਰਿਜਾ ਸੋਇ ਕਪਾਲ ਰਘੁਰਾਈ ॥
ਆਦਿ ਅਨ੍ਤ ਕੋਉ ਜਾਸੁ ਨ ਪਾਵਾ। ਮਤਿ ਅਨੁਮਾਨਿ ਨਿਗਮ ਅਸ ਗਾਵਾ ॥
ਬਿਨੁ ਪਦ ਚਲਇ ਸੁਨਇ ਬਿਨੁ ਕਾਨਾ। ਕਰ ਬਿਨੁ ਕਰਮ ਕਰਇ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥
ਆਨਨ ਰਹਿਤ ਸਕਲ ਰਸ ਭੋਗੀ। ਬਿਨੁ ਬਾਨੀ ਬਕਤਾ ਬਡ़ ਜੋਗੀ ॥
ਤਨੁ ਬਿਨੁ ਪਰਸ ਨਯਨ ਬਿਨੁ ਦੇਖਾ। ਗ੍ਰਹਇ ਘ੍ਰਾਨ ਬਿਨੁ ਬਾਸ ਅਸੇਸ਼ਾ ॥
ਅਸਿ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਅਲੌਕਿਕ ਕਰਨੀ। ਮਹਿਮਾ ਜਾਸੁ ਜਾਇ ਨਹਿਂ ਬਰਨੀ ॥

ਦੋ. ਜੇਹਿ ਇਮਿ ਗਾਵਹਿ ਬੇਦ ਬੁਧ ਜਾਹਿ ਧਰਹਿਂ ਮੁਨਿ ਧ੍ਯਾਨ ॥
ਸੋਇ ਦਸਰਥ ਸੁਤ ਭਗਤ ਹਿਤ ਕੋਸਲਪਤਿ ਭਗਵਾਨ ॥ ੧੧੮ ॥

ਕਾਸੀਂ ਮਰਤ ਜਨ੍ਤੁ ਅਵਲੋਕੀ। ਜਾਸੁ ਨਾਮ ਬਲ ਕਰਉਁ ਬਿਸੋਕੀ ॥
ਸੋਇ ਪ੍ਰਭੁ ਮੋਰ ਚਰਾਚਰ ਸ੍ਵਾਮੀ। ਰਘੁਬਰ ਸਬ ਉਰ ਅਨ੍ਤਰਜਾਮੀ ॥
ਬਿਬਸਹੁਁ ਜਾਸੁ ਨਾਮ ਨਰ ਕਹਹੀਂ। ਜਨਮ ਅਨੇਕ ਰਚਿਤ ਅਘ ਦਹਹੀਂ ॥
ਸਾਦਰ ਸੁਮਿਰਨ ਜੇ ਨਰ ਕਰਹੀਂ। ਭਵ ਬਾਰਿਧਿ ਗੋਪਦ ਇਵ ਤਰਹੀਂ ॥
ਰਾਮ ਸੋ ਪਰਮਾਤਮਾ ਭਵਾਨੀ। ਤਹਁ ਭ੍ਰਮ ਅਤਿ ਅਬਿਹਿਤ ਤਵ ਬਾਨੀ ॥
ਅਸ ਸਂਸਯ ਆਨਤ ਉਰ ਮਾਹੀਂ। ਗ੍ਯਾਨ ਬਿਰਾਗ ਸਕਲ ਗੁਨ ਜਾਹੀਂ ॥
ਸੁਨਿ ਸਿਵ ਕੇ ਭ੍ਰਮ ਭਞ੍ਜਨ ਬਚਨਾ। ਮਿਟਿ ਗੈ ਸਬ ਕੁਤਰਕ ਕੈ ਰਚਨਾ ॥
ਭਇ ਰਘੁਪਤਿ ਪਦ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪ੍ਰਤੀਤੀ। ਦਾਰੁਨ ਅਸਮ੍ਭਾਵਨਾ ਬੀਤੀ ॥

ਦੋ. ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਕਮਲ ਗਹਿ ਜੋਰਿ ਪਙ੍ਕਰੁਹ ਪਾਨਿ।
ਬੋਲੀ ਗਿਰਿਜਾ ਬਚਨ ਬਰ ਮਨਹੁਁ ਪ੍ਰੇਮ ਰਸ ਸਾਨਿ ॥ ੧੧੯ ॥

ਸਸਿ ਕਰ ਸਮ ਸੁਨਿ ਗਿਰਾ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ। ਮਿਟਾ ਮੋਹ ਸਰਦਾਤਪ ਭਾਰੀ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਕਪਾਲ ਸਬੁ ਸਂਸਉ ਹਰੇਊ। ਰਾਮ ਸ੍ਵਰੁਪ ਜਾਨਿ ਮੋਹਿ ਪਰੇਊ ॥
ਨਾਥ ਕਪਾਁ ਅਬ ਗਯਉ ਬਿਸ਼ਾਦਾ। ਸੁਖੀ ਭਯਉਁ ਪ੍ਰਭੁ ਚਰਨ ਪ੍ਰਸਾਦਾ ॥
ਅਬ ਮੋਹਿ ਆਪਨਿ ਕਿਙ੍ਕਰਿ ਜਾਨੀ। ਜਦਪਿ ਸਹਜ ਜਡ ਨਾਰਿ ਅਯਾਨੀ ॥
ਪ੍ਰਥਮ ਜੋ ਮੈਂ ਪੂਛਾ ਸੋਇ ਕਹਹੂ। ਜੌਂ ਮੋ ਪਰ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਪ੍ਰਭੁ ਅਹਹੂ ॥
ਰਾਮ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਚਿਨਮਯ ਅਬਿਨਾਸੀ। ਸਰ੍ਬ ਰਹਿਤ ਸਬ ਉਰ ਪੁਰ ਬਾਸੀ ॥
ਨਾਥ ਧਰੇਉ ਨਰਤਨੁ ਕੇਹਿ ਹੇਤੂ। ਮੋਹਿ ਸਮੁਝਾਇ ਕਹਹੁ ਬਸ਼ਕੇਤੂ ॥
ਉਮਾ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਪਰਮ ਬਿਨੀਤਾ। ਰਾਮਕਥਾ ਪਰ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪੁਨੀਤਾ ॥

ਦੋ. ਹਿਁਯਁ ਹਰਸ਼ੇ ਕਾਮਾਰਿ ਤਬ ਸਙ੍ਕਰ ਸਹਜ ਸੁਜਾਨ
ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਉਮਹਿ ਪ੍ਰਸਂਸਿ ਪੁਨਿ ਬੋਲੇ ਕਪਾਨਿਧਾਨ ॥ ੧੨੦(ਕ) ॥

ਨਵਾਨ੍ਹਪਾਰਾਯਨ,ਪਹਲਾ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਚੌਥਾ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ

ਸੋ. ਸੁਨੁ ਸੁਭ ਕਥਾ ਭਵਾਨਿ ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸ ਬਿਮਲ।
ਕਹਾ ਭੁਸੁਣ੍ਡਿ ਬਖਾਨਿ ਸੁਨਾ ਬਿਹਗ ਨਾਯਕ ਗਰੁਡ ॥ ੧੨੦(ਖ) ॥

ਸੋ ਸਮ੍ਬਾਦ ਉਦਾਰ ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਭਾ ਆਗੇਂ ਕਹਬ।
ਸੁਨਹੁ ਰਾਮ ਅਵਤਾਰ ਚਰਿਤ ਪਰਮ ਸੁਨ੍ਦਰ ਅਨਘ ॥ ੧੨੦(ਗ) ॥

ਹਰਿ ਗੁਨ ਨਾਮ ਅਪਾਰ ਕਥਾ ਰੂਪ ਅਗਨਿਤ ਅਮਿਤ।
ਮੈਂ ਨਿਜ ਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਕਹਉਁ ਉਮਾ ਸਾਦਰ ਸੁਨਹੁ ॥ ੧੨੦(ਘ ॥

ਸੁਨੁ ਗਿਰਿਜਾ ਹਰਿਚਰਿਤ ਸੁਹਾਏ। ਬਿਪੁਲ ਬਿਸਦ ਨਿਗਮਾਗਮ ਗਾਏ ॥
ਹਰਿ ਅਵਤਾਰ ਹੇਤੁ ਜੇਹਿ ਹੋਈ। ਇਦਮਿਤ੍ਥਂ ਕਹਿ ਜਾਇ ਨ ਸੋਈ ॥
ਰਾਮ ਅਤਰ੍ਕ੍ਯ ਬੁਦ੍ਧਿ ਮਨ ਬਾਨੀ। ਮਤ ਹਮਾਰ ਅਸ ਸੁਨਹਿ ਸਯਾਨੀ ॥
ਤਦਪਿ ਸਨ੍ਤ ਮੁਨਿ ਬੇਦ ਪੁਰਾਨਾ। ਜਸ ਕਛੁ ਕਹਹਿਂ ਸ੍ਵਮਤਿ ਅਨੁਮਾਨਾ ॥
ਤਸ ਮੈਂ ਸੁਮੁਖਿ ਸੁਨਾਵਉਁ ਤੋਹੀ। ਸਮੁਝਿ ਪਰਇ ਜਸ ਕਾਰਨ ਮੋਹੀ ॥
ਜਬ ਜਬ ਹੋਇ ਧਰਮ ਕੈ ਹਾਨੀ। ਬਾਢਹਿਂ ਅਸੁਰ ਅਧਮ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
ਕਰਹਿਂ ਅਨੀਤਿ ਜਾਇ ਨਹਿਂ ਬਰਨੀ। ਸੀਦਹਿਂ ਬਿਪ੍ਰ ਧੇਨੁ ਸੁਰ ਧਰਨੀ ॥
ਤਬ ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਧਰਿ ਬਿਬਿਧ ਸਰੀਰਾ। ਹਰਹਿ ਕਪਾਨਿਧਿ ਸਜ੍ਜਨ ਪੀਰਾ ॥

ਦੋ. ਅਸੁਰ ਮਾਰਿ ਥਾਪਹਿਂ ਸੁਰਨ੍ਹ ਰਾਖਹਿਂ ਨਿਜ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਸੇਤੁ।
ਜਗ ਬਿਸ੍ਤਾਰਹਿਂ ਬਿਸਦ ਜਸ ਰਾਮ ਜਨ੍ਮ ਕਰ ਹੇਤੁ ॥ ੧੨੧ ॥

ਸੋਇ ਜਸ ਗਾਇ ਭਗਤ ਭਵ ਤਰਹੀਂ। ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਜਨ ਹਿਤ ਤਨੁ ਧਰਹੀਂ ॥
ਰਾਮ ਜਨਮ ਕੇ ਹੇਤੁ ਅਨੇਕਾ। ਪਰਮ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਏਕ ਤੇਂ ਏਕਾ ॥
ਜਨਮ ਏਕ ਦੁਇ ਕਹਉਁ ਬਖਾਨੀ। ਸਾਵਧਾਨ ਸੁਨੁ ਸੁਮਤਿ ਭਵਾਨੀ ॥
ਦ੍ਵਾਰਪਾਲ ਹਰਿ ਕੇ ਪ੍ਰਿਯ ਦੋਊ। ਜਯ ਅਰੁ ਬਿਜਯ ਜਾਨ ਸਬ ਕੋਊ ॥
ਬਿਪ੍ਰ ਸ਼੍ਰਾਪ ਤੇਂ ਦੂਨਉ ਭਾਈ। ਤਾਮਸ ਅਸੁਰ ਦੇਹ ਤਿਨ੍ਹ ਪਾਈ ॥
ਕਨਕਕਸਿਪੁ ਅਰੁ ਹਾਟਕ ਲੋਚਨ। ਜਗਤ ਬਿਦਿਤ ਸੁਰਪਤਿ ਮਦ ਮੋਚਨ ॥
ਬਿਜਈ ਸਮਰ ਬੀਰ ਬਿਖ੍ਯਾਤਾ। ਧਰਿ ਬਰਾਹ ਬਪੁ ਏਕ ਨਿਪਾਤਾ ॥
ਹੋਇ ਨਰਹਰਿ ਦੂਸਰ ਪੁਨਿ ਮਾਰਾ। ਜਨ ਪ੍ਰਹਲਾਦ ਸੁਜਸ ਬਿਸ੍ਤਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਭਏ ਨਿਸਾਚਰ ਜਾਇ ਤੇਇ ਮਹਾਬੀਰ ਬਲਵਾਨ।
ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਰਾਵਣ ਸੁਭਟ ਸੁਰ ਬਿਜਈ ਜਗ ਜਾਨ ॥ ੧੨੨ ।

ਮੁਕੁਤ ਨ ਭਏ ਹਤੇ ਭਗਵਾਨਾ। ਤੀਨਿ ਜਨਮ ਦ੍ਵਿਜ ਬਚਨ ਪ੍ਰਵਾਨਾ ॥
ਏਕ ਬਾਰ ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਹਿਤ ਲਾਗੀ। ਧਰੇਉ ਸਰੀਰ ਭਗਤ ਅਨੁਰਾਗੀ ॥
ਕਸ੍ਯਪ ਅਦਿਤਿ ਤਹਾਁ ਪਿਤੁ ਮਾਤਾ। ਦਸਰਥ ਕੌਸਲ੍ਯਾ ਬਿਖ੍ਯਾਤਾ ॥
ਏਕ ਕਲਪ ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਅਵਤਾਰਾ। ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਵਿਤ੍ਰ ਕਿਏ ਸਂਸਾਰਾ ॥
ਏਕ ਕਲਪ ਸੁਰ ਦੇਖਿ ਦੁਖਾਰੇ। ਸਮਰ ਜਲਨ੍ਧਰ ਸਨ ਸਬ ਹਾਰੇ ॥
ਸਮ੍ਭੁ ਕੀਨ੍ਹ ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮ ਅਪਾਰਾ। ਦਨੁਜ ਮਹਾਬਲ ਮਰਇ ਨ ਮਾਰਾ ॥
ਪਰਮ ਸਤੀ ਅਸੁਰਾਧਿਪ ਨਾਰੀ। ਤੇਹਿ ਬਲ ਤਾਹਿ ਨ ਜਿਤਹਿਂ ਪੁਰਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਛਲ ਕਰਿ ਟਾਰੇਉ ਤਾਸੁ ਬ੍ਰਤ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਰ ਕਾਰਜ ਕੀਨ੍ਹ ॥
ਜਬ ਤੇਹਿ ਜਾਨੇਉ ਮਰਮ ਤਬ ਸ਼੍ਰਾਪ ਕੋਪ ਕਰਿ ਦੀਨ੍ਹ ॥ ੧੨੩ ॥

ਤਾਸੁ ਸ਼੍ਰਾਪ ਹਰਿ ਦੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਮਾਨਾ। ਕੌਤੁਕਨਿਧਿ ਕਪਾਲ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਤਹਾਁ ਜਲਨ੍ਧਰ ਰਾਵਨ ਭਯਊ। ਰਨ ਹਤਿ ਰਾਮ ਪਰਮ ਪਦ ਦਯਊ ॥
ਏਕ ਜਨਮ ਕਰ ਕਾਰਨ ਏਹਾ। ਜੇਹਿ ਲਾਗਿ ਰਾਮ ਧਰੀ ਨਰਦੇਹਾ ॥
ਪ੍ਰਤਿ ਅਵਤਾਰ ਕਥਾ ਪ੍ਰਭੁ ਕੇਰੀ। ਸੁਨੁ ਮੁਨਿ ਬਰਨੀ ਕਬਿਨ੍ਹ ਘਨੇਰੀ ॥
ਨਾਰਦ ਸ਼੍ਰਾਪ ਦੀਨ੍ਹ ਏਕ ਬਾਰਾ। ਕਲਪ ਏਕ ਤੇਹਿ ਲਗਿ ਅਵਤਾਰਾ ॥
ਗਿਰਿਜਾ ਚਕਿਤ ਭਈ ਸੁਨਿ ਬਾਨੀ। ਨਾਰਦ ਬਿਸ਼੍ਨੁਭਗਤ ਪੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨਿ ॥
ਕਾਰਨ ਕਵਨ ਸ਼੍ਰਾਪ ਮੁਨਿ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਕਾ ਅਪਰਾਧ ਰਮਾਪਤਿ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਯਹ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗ ਮੋਹਿ ਕਹਹੁ ਪੁਰਾਰੀ। ਮੁਨਿ ਮਨ ਮੋਹ ਆਚਰਜ ਭਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਬੋਲੇ ਬਿਹਸਿ ਮਹੇਸ ਤਬ ਗ੍ਯਾਨੀ ਮੂਢ़ ਨ ਕੋਇ।
ਜੇਹਿ ਜਸ ਰਘੁਪਤਿ ਕਰਹਿਂ ਜਬ ਸੋ ਤਸ ਤੇਹਿ ਛਨ ਹੋਇ ॥ ੧੨੪(ਕ) ॥

ਸੋ. ਕਹਉਁ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗਾਥ ਭਰਦ੍ਵਾਜ ਸਾਦਰ ਸੁਨਹੁ।
ਭਵ ਭਞ੍ਜਨ ਰਘੁਨਾਥ ਭਜੁ ਤੁਲਸੀ ਤਜਿ ਮਾਨ ਮਦ ॥ ੧੨੪(ਖ) ॥

ਹਿਮਗਿਰਿ ਗੁਹਾ ਏਕ ਅਤਿ ਪਾਵਨਿ। ਬਹ ਸਮੀਪ ਸੁਰਸਰੀ ਸੁਹਾਵਨਿ ॥
ਆਸ਼੍ਰਮ ਪਰਮ ਪੁਨੀਤ ਸੁਹਾਵਾ। ਦੇਖਿ ਦੇਵਰਿਸ਼ਿ ਮਨ ਅਤਿ ਭਾਵਾ ॥
ਨਿਰਖਿ ਸੈਲ ਸਰਿ ਬਿਪਿਨ ਬਿਭਾਗਾ। ਭਯਉ ਰਮਾਪਤਿ ਪਦ ਅਨੁਰਾਗਾ ॥
ਸੁਮਿਰਤ ਹਰਿਹਿ ਸ਼੍ਰਾਪ ਗਤਿ ਬਾਧੀ। ਸਹਜ ਬਿਮਲ ਮਨ ਲਾਗਿ ਸਮਾਧੀ ॥
ਮੁਨਿ ਗਤਿ ਦੇਖਿ ਸੁਰੇਸ ਡੇਰਾਨਾ। ਕਾਮਹਿ ਬੋਲਿ ਕੀਨ੍ਹ ਸਮਾਨਾ ॥
ਸਹਿਤ ਸਹਾਯ ਜਾਹੁ ਮਮ ਹੇਤੂ। ਚਕੇਉ ਹਰਸ਼ਿ ਹਿਯਁ ਜਲਚਰਕੇਤੂ ॥
ਸੁਨਾਸੀਰ ਮਨ ਮਹੁਁ ਅਸਿ ਤ੍ਰਾਸਾ। ਚਹਤ ਦੇਵਰਿਸ਼ਿ ਮਮ ਪੁਰ ਬਾਸਾ ॥
ਜੇ ਕਾਮੀ ਲੋਲੁਪ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਕੁਟਿਲ ਕਾਕ ਇਵ ਸਬਹਿ ਡੇਰਾਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਸੁਖ ਹਾਡ़ ਲੈ ਭਾਗ ਸਠ ਸ੍ਵਾਨ ਨਿਰਖਿ ਮਗਰਾਜ।
ਛੀਨਿ ਲੇਇ ਜਨਿ ਜਾਨ ਜਡ़ ਤਿਮਿ ਸੁਰਪਤਿਹਿ ਨ ਲਾਜ ॥ ੧੨੫ ॥

ਤੇਹਿ ਆਸ਼੍ਰਮਹਿਂ ਮਦਨ ਜਬ ਗਯਊ। ਨਿਜ ਮਾਯਾਁ ਬਸਨ੍ਤ ਨਿਰਮਯਊ ॥
ਕੁਸੁਮਿਤ ਬਿਬਿਧ ਬਿਟਪ ਬਹੁਰਙ੍ਗਾ। ਕੂਜਹਿਂ ਕੋਕਿਲ ਗੁਞ੍ਜਹਿ ਭਙ੍ਗਾ ॥
ਚਲੀ ਸੁਹਾਵਨਿ ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਬਯਾਰੀ। ਕਾਮ ਕਸਾਨੁ ਬਢ़ਾਵਨਿਹਾਰੀ ॥
ਰਮ੍ਭਾਦਿਕ ਸੁਰਨਾਰਿ ਨਬੀਨਾ । ਸਕਲ ਅਸਮਸਰ ਕਲਾ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥
ਕਰਹਿਂ ਗਾਨ ਬਹੁ ਤਾਨ ਤਰਙ੍ਗਾ। ਬਹੁਬਿਧਿ ਕ੍ਰੀਡ़ਹਿ ਪਾਨਿ ਪਤਙ੍ਗਾ ॥
ਦੇਖਿ ਸਹਾਯ ਮਦਨ ਹਰਸ਼ਾਨਾ। ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਪਞ੍ਚ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥
ਕਾਮ ਕਲਾ ਕਛੁ ਮੁਨਿਹਿ ਨ ਬ੍ਯਾਪੀ। ਨਿਜ ਭਯਁ ਡਰੇਉ ਮਨੋਭਵ ਪਾਪੀ ॥
ਸੀਮ ਕਿ ਚਾਁਪਿ ਸਕਇ ਕੋਉ ਤਾਸੁ। ਬਡ़ ਰਖਵਾਰ ਰਮਾਪਤਿ ਜਾਸੂ ॥

ਦੋ. ਸਹਿਤ ਸਹਾਯ ਸਭੀਤ ਅਤਿ ਮਾਨਿ ਹਾਰਿ ਮਨ ਮੈਨ।
ਗਹੇਸਿ ਜਾਇ ਮੁਨਿ ਚਰਨ ਤਬ ਕਹਿ ਸੁਠਿ ਆਰਤ ਬੈਨ ॥ ੧੨੬ ॥

ਭਯਉ ਨ ਨਾਰਦ ਮਨ ਕਛੁ ਰੋਸ਼ਾ। ਕਹਿ ਪ੍ਰਿਯ ਬਚਨ ਕਾਮ ਪਰਿਤੋਸ਼ਾ ॥
ਨਾਇ ਚਰਨ ਸਿਰੁ ਆਯਸੁ ਪਾਈ। ਗਯਉ ਮਦਨ ਤਬ ਸਹਿਤ ਸਹਾਈ ॥
ਮੁਨਿ ਸੁਸੀਲਤਾ ਆਪਨਿ ਕਰਨੀ। ਸੁਰਪਤਿ ਸਭਾਁ ਜਾਇ ਸਬ ਬਰਨੀ ॥
ਸੁਨਿ ਸਬ ਕੇਂ ਮਨ ਅਚਰਜੁ ਆਵਾ। ਮੁਨਿਹਿ ਪ੍ਰਸਂਸਿ ਹਰਿਹਿ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ ॥
ਤਬ ਨਾਰਦ ਗਵਨੇ ਸਿਵ ਪਾਹੀਂ। ਜਿਤਾ ਕਾਮ ਅਹਮਿਤਿ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਮਾਰ ਚਰਿਤ ਸਙ੍ਕਰਹਿਂ ਸੁਨਾਏ। ਅਤਿਪ੍ਰਿਯ ਜਾਨਿ ਮਹੇਸ ਸਿਖਾਏ ॥
ਬਾਰ ਬਾਰ ਬਿਨਵਉਁ ਮੁਨਿ ਤੋਹੀਂ। ਜਿਮਿ ਯਹ ਕਥਾ ਸੁਨਾਯਹੁ ਮੋਹੀਂ ॥
ਤਿਮਿ ਜਨਿ ਹਰਿਹਿ ਸੁਨਾਵਹੁ ਕਬਹੂਁ। ਚਲੇਹੁਁ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗ ਦੁਰਾਏਡੁ ਤਬਹੂਁ ॥

ਦੋ. ਸਮ੍ਭੁ ਦੀਨ੍ਹ ਉਪਦੇਸ ਹਿਤ ਨਹਿਂ ਨਾਰਦਹਿ ਸੋਹਾਨ।
ਭਾਰਦ੍ਵਾਜ ਕੌਤੁਕ ਸੁਨਹੁ ਹਰਿ ਇਚ੍ਛਾ ਬਲਵਾਨ ॥ ੧੨੭ ॥

ਰਾਮ ਕੀਨ੍ਹ ਚਾਹਹਿਂ ਸੋਇ ਹੋਈ। ਕਰੈ ਅਨ੍ਯਥਾ ਅਸ ਨਹਿਂ ਕੋਈ ॥
ਸਮ੍ਭੁ ਬਚਨ ਮੁਨਿ ਮਨ ਨਹਿਂ ਭਾਏ। ਤਬ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਕੇ ਲੋਕ ਸਿਧਾਏ ॥
ਏਕ ਬਾਰ ਕਰਤਲ ਬਰ ਬੀਨਾ। ਗਾਵਤ ਹਰਿ ਗੁਨ ਗਾਨ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥
ਛੀਰਸਿਨ੍ਧੁ ਗਵਨੇ ਮੁਨਿਨਾਥਾ। ਜਹਁ ਬਸ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਸ਼੍ਰੁਤਿਮਾਥਾ ॥
ਹਰਸ਼ਿ ਮਿਲੇ ਉਠਿ ਰਮਾਨਿਕੇਤਾ। ਬੈਠੇ ਆਸਨ ਰਿਸ਼ਿਹਿ ਸਮੇਤਾ ॥
ਬੋਲੇ ਬਿਹਸਿ ਚਰਾਚਰ ਰਾਯਾ। ਬਹੁਤੇ ਦਿਨਨ ਕੀਨ੍ਹਿ ਮੁਨਿ ਦਾਯਾ ॥
ਕਾਮ ਚਰਿਤ ਨਾਰਦ ਸਬ ਭਾਸ਼ੇ। ਜਦ੍ਯਪਿ ਪ੍ਰਥਮ ਬਰਜਿ ਸਿਵਁ ਰਾਖੇ ॥
ਅਤਿ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ ਰਘੁਪਤਿ ਕੈ ਮਾਯਾ। ਜੇਹਿ ਨ ਮੋਹ ਅਸ ਕੋ ਜਗ ਜਾਯਾ ॥

ਦੋ. ਰੂਖ ਬਦਨ ਕਰਿ ਬਚਨ ਮਦੁ ਬੋਲੇ ਸ਼੍ਰੀਭਗਵਾਨ ।
ਤੁਮ੍ਹਰੇ ਸੁਮਿਰਨ ਤੇਂ ਮਿਟਹਿਂ ਮੋਹ ਮਾਰ ਮਦ ਮਾਨ ॥ ੧੨੮ ॥

ਸੁਨੁ ਮੁਨਿ ਮੋਹ ਹੋਇ ਮਨ ਤਾਕੇਂ। ਗ੍ਯਾਨ ਬਿਰਾਗ ਹਦਯ ਨਹਿਂ ਜਾਕੇ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਜ ਬ੍ਰਤ ਰਤ ਮਤਿਧੀਰਾ। ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਕਿ ਕਰਇ ਮਨੋਭਵ ਪੀਰਾ ॥
ਨਾਰਦ ਕਹੇਉ ਸਹਿਤ ਅਭਿਮਾਨਾ। ਕਪਾ ਤੁਮ੍ਹਾਰਿ ਸਕਲ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਕਰੁਨਾਨਿਧਿ ਮਨ ਦੀਖ ਬਿਚਾਰੀ। ਉਰ ਅਙ੍ਕੁਰੇਉ ਗਰਬ ਤਰੁ ਭਾਰੀ ॥
ਬੇਗਿ ਸੋ ਮੈ ਡਾਰਿਹਉਁ ਉਖਾਰੀ। ਪਨ ਹਮਾਰ ਸੇਵਕ ਹਿਤਕਾਰੀ ॥
ਮੁਨਿ ਕਰ ਹਿਤ ਮਮ ਕੌਤੁਕ ਹੋਈ। ਅਵਸਿ ਉਪਾਯ ਕਰਬਿ ਮੈ ਸੋਈ ॥
ਤਬ ਨਾਰਦ ਹਰਿ ਪਦ ਸਿਰ ਨਾਈ। ਚਲੇ ਹਦਯਁ ਅਹਮਿਤਿ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਸ਼੍ਰੀਪਤਿ ਨਿਜ ਮਾਯਾ ਤਬ ਪ੍ਰੇਰੀ। ਸੁਨਹੁ ਕਠਿਨ ਕਰਨੀ ਤੇਹਿ ਕੇਰੀ ॥

ਦੋ. ਬਿਰਚੇਉ ਮਗ ਮਹੁਁ ਨਗਰ ਤੇਹਿਂ ਸਤ ਜੋਜਨ ਬਿਸ੍ਤਾਰ।
ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਪੁਰ ਤੇਂ ਅਧਿਕ ਰਚਨਾ ਬਿਬਿਧ ਪ੍ਰਕਾਰ ॥ ੧੨੯ ॥

ਬਸਹਿਂ ਨਗਰ ਸੁਨ੍ਦਰ ਨਰ ਨਾਰੀ। ਜਨੁ ਬਹੁ ਮਨਸਿਜ ਰਤਿ ਤਨੁਧਾਰੀ ॥
ਤੇਹਿਂ ਪੁਰ ਬਸਇ ਸੀਲਨਿਧਿ ਰਾਜਾ। ਅਗਨਿਤ ਹਯ ਗਯ ਸੇਨ ਸਮਾਜਾ ॥
ਸਤ ਸੁਰੇਸ ਸਮ ਬਿਭਵ ਬਿਲਾਸਾ। ਰੂਪ ਤੇਜ ਬਲ ਨੀਤਿ ਨਿਵਾਸਾ ॥
ਬਿਸ੍ਵਮੋਹਨੀ ਤਾਸੁ ਕੁਮਾਰੀ। ਸ਼੍ਰੀ ਬਿਮੋਹ ਜਿਸੁ ਰੂਪੁ ਨਿਹਾਰੀ ॥
ਸੋਇ ਹਰਿਮਾਯਾ ਸਬ ਗੁਨ ਖਾਨੀ। ਸੋਭਾ ਤਾਸੁ ਕਿ ਜਾਇ ਬਖਾਨੀ ॥
ਕਰਇ ਸ੍ਵਯਮ੍ਬਰ ਸੋ ਨਪਬਾਲਾ। ਆਏ ਤਹਁ ਅਗਨਿਤ ਮਹਿਪਾਲਾ ॥
ਮੁਨਿ ਕੌਤੁਕੀ ਨਗਰ ਤੇਹਿਂ ਗਯਊ। ਪੁਰਬਾਸਿਨ੍ਹ ਸਬ ਪੂਛਤ ਭਯਊ ॥
ਸੁਨਿ ਸਬ ਚਰਿਤ ਭੂਪਗਹਁ ਆਏ। ਕਰਿ ਪੂਜਾ ਨਪ ਮੁਨਿ ਬੈਠਾਏ ॥

ਦੋ. ਆਨਿ ਦੇਖਾਈ ਨਾਰਦਹਿ ਭੂਪਤਿ ਰਾਜਕੁਮਾਰਿ।
ਕਹਹੁ ਨਾਥ ਗੁਨ ਦੋਸ਼ ਸਬ ਏਹਿ ਕੇ ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰਿ ॥ ੧੩੦ ॥

ਦੇਖਿ ਰੂਪ ਮੁਨਿ ਬਿਰਤਿ ਬਿਸਾਰੀ। ਬਡ़ੀ ਬਾਰ ਲਗਿ ਰਹੇ ਨਿਹਾਰੀ ॥
ਲਚ੍ਛਨ ਤਾਸੁ ਬਿਲੋਕਿ ਭੁਲਾਨੇ। ਹਦਯਁ ਹਰਸ਼ ਨਹਿਂ ਪ੍ਰਗਟ ਬਖਾਨੇ ॥
ਜੋ ਏਹਿ ਬਰਇ ਅਮਰ ਸੋਇ ਹੋਈ। ਸਮਰਭੂਮਿ ਤੇਹਿ ਜੀਤ ਨ ਕੋਈ ॥
ਸੇਵਹਿਂ ਸਕਲ ਚਰਾਚਰ ਤਾਹੀ। ਬਰਇ ਸੀਲਨਿਧਿ ਕਨ੍ਯਾ ਜਾਹੀ ॥
ਲਚ੍ਛਨ ਸਬ ਬਿਚਾਰਿ ਉਰ ਰਾਖੇ। ਕਛੁਕ ਬਨਾਇ ਭੂਪ ਸਨ ਭਾਸ਼ੇ ॥
ਸੁਤਾ ਸੁਲਚ੍ਛਨ ਕਹਿ ਨਪ ਪਾਹੀਂ। ਨਾਰਦ ਚਲੇ ਸੋਚ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਕਰੌਂ ਜਾਇ ਸੋਇ ਜਤਨ ਬਿਚਾਰੀ। ਜੇਹਿ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮੋਹਿ ਬਰੈ ਕੁਮਾਰੀ ॥
ਜਪ ਤਪ ਕਛੁ ਨ ਹੋਇ ਤੇਹਿ ਕਾਲਾ। ਹੇ ਬਿਧਿ ਮਿਲਇ ਕਵਨ ਬਿਧਿ ਬਾਲਾ ॥

ਦੋ. ਏਹਿ ਅਵਸਰ ਚਾਹਿਅ ਪਰਮ ਸੋਭਾ ਰੂਪ ਬਿਸਾਲ।
ਜੋ ਬਿਲੋਕਿ ਰੀਝੈ ਕੁਅਁਰਿ ਤਬ ਮੇਲੈ ਜਯਮਾਲ ॥ ੧੩੧ ॥

ਹਰਿ ਸਨ ਮਾਗੌਂ ਸੁਨ੍ਦਰਤਾਈ। ਹੋਇਹਿ ਜਾਤ ਗਹਰੁ ਅਤਿ ਭਾਈ ॥
ਮੋਰੇਂ ਹਿਤ ਹਰਿ ਸਮ ਨਹਿਂ ਕੋਊ। ਏਹਿ ਅਵਸਰ ਸਹਾਯ ਸੋਇ ਹੋਊ ॥
ਬਹੁਬਿਧਿ ਬਿਨਯ ਕੀਨ੍ਹਿ ਤੇਹਿ ਕਾਲਾ। ਪ੍ਰਗਟੇਉ ਪ੍ਰਭੁ ਕੌਤੁਕੀ ਕਪਾਲਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਬਿਲੋਕਿ ਮੁਨਿ ਨਯਨ ਜੁਡ़ਾਨੇ। ਹੋਇਹਿ ਕਾਜੁ ਹਿਏਁ ਹਰਸ਼ਾਨੇ ॥
ਅਤਿ ਆਰਤਿ ਕਹਿ ਕਥਾ ਸੁਨਾਈ। ਕਰਹੁ ਕਪਾ ਕਰਿ ਹੋਹੁ ਸਹਾਈ ॥
ਆਪਨ ਰੂਪ ਦੇਹੁ ਪ੍ਰਭੁ ਮੋਹੀ। ਆਨ ਭਾਁਤਿ ਨਹਿਂ ਪਾਵੌਂ ਓਹੀ ॥
ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਨਾਥ ਹੋਇ ਹਿਤ ਮੋਰਾ। ਕਰਹੁ ਸੋ ਬੇਗਿ ਦਾਸ ਮੈਂ ਤੋਰਾ ॥
ਨਿਜ ਮਾਯਾ ਬਲ ਦੇਖਿ ਬਿਸਾਲਾ। ਹਿਯਁ ਹਁਸਿ ਬੋਲੇ ਦੀਨਦਯਾਲਾ ॥

ਦੋ. ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਹੋਇਹਿ ਪਰਮ ਹਿਤ ਨਾਰਦ ਸੁਨਹੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰ।
ਸੋਇ ਹਮ ਕਰਬ ਨ ਆਨ ਕਛੁ ਬਚਨ ਨ ਮਸ਼ਾ ਹਮਾਰ ॥ ੧੩੨ ॥

ਕੁਪਥ ਮਾਗ ਰੁਜ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਰੋਗੀ। ਬੈਦ ਨ ਦੇਇ ਸੁਨਹੁ ਮੁਨਿ ਜੋਗੀ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਹਿਤ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਮੈਂ ਠਯਊ। ਕਹਿ ਅਸ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤ ਪ੍ਰਭੁ ਭਯਊ ॥
ਮਾਯਾ ਬਿਬਸ ਭਏ ਮੁਨਿ ਮੂਢ़ਾ। ਸਮੁਝੀ ਨਹਿਂ ਹਰਿ ਗਿਰਾ ਨਿਗੂਢ़ਾ ॥
ਗਵਨੇ ਤੁਰਤ ਤਹਾਁ ਰਿਸ਼ਿਰਾਈ। ਜਹਾਁ ਸ੍ਵਯਮ੍ਬਰ ਭੂਮਿ ਬਨਾਈ ॥
ਨਿਜ ਨਿਜ ਆਸਨ ਬੈਠੇ ਰਾਜਾ। ਬਹੁ ਬਨਾਵ ਕਰਿ ਸਹਿਤ ਸਮਾਜਾ ॥
ਮੁਨਿ ਮਨ ਹਰਸ਼ ਰੂਪ ਅਤਿ ਮੋਰੇਂ। ਮੋਹਿ ਤਜਿ ਆਨਹਿ ਬਾਰਿਹਿ ਨ ਭੋਰੇਂ ॥
ਮੁਨਿ ਹਿਤ ਕਾਰਨ ਕਪਾਨਿਧਾਨਾ। ਦੀਨ੍ਹ ਕੁਰੂਪ ਨ ਜਾਇ ਬਖਾਨਾ ॥
ਸੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਲਖਿ ਕਾਹੁਁ ਨ ਪਾਵਾ। ਨਾਰਦ ਜਾਨਿ ਸਬਹਿਂ ਸਿਰ ਨਾਵਾ ॥

ਦੋ. ਰਹੇ ਤਹਾਁ ਦੁਇ ਰੁਦ੍ਰ ਗਨ ਤੇ ਜਾਨਹਿਂ ਸਬ ਭੇਉ।
ਬਿਪ੍ਰਬੇਸ਼ ਦੇਖਤ ਫਿਰਹਿਂ ਪਰਮ ਕੌਤੁਕੀ ਤੇਉ ॥ ੧੩੩ ॥

ਜੇਂਹਿ ਸਮਾਜ ਬੈਣ੍ਠੇ ਮੁਨਿ ਜਾਈ। ਹਦਯਁ ਰੂਪ ਅਹਮਿਤਿ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਤਹਁ ਬੈਠ ਮਹੇਸ ਗਨ ਦੋਊ। ਬਿਪ੍ਰਬੇਸ਼ ਗਤਿ ਲਖਇ ਨ ਕੋਊ ॥
ਕਰਹਿਂ ਕੂਟਿ ਨਾਰਦਹਿ ਸੁਨਾਈ। ਨੀਕਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਹਰਿ ਸੁਨ੍ਦਰਤਾਈ ॥
ਰੀਝਹਿ ਰਾਜਕੁਅਁਰਿ ਛਬਿ ਦੇਖੀ। ਇਨ੍ਹਹਿ ਬਰਿਹਿ ਹਰਿ ਜਾਨਿ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਮੁਨਿਹਿ ਮੋਹ ਮਨ ਹਾਥ ਪਰਾਏਁ। ਹਁਸਹਿਂ ਸਮ੍ਭੁ ਗਨ ਅਤਿ ਸਚੁ ਪਾਏਁ ॥
ਜਦਪਿ ਸੁਨਹਿਂ ਮੁਨਿ ਅਟਪਟਿ ਬਾਨੀ। ਸਮੁਝਿ ਨ ਪਰਇ ਬੁਦ੍ਧਿ ਭ੍ਰਮ ਸਾਨੀ ॥
ਕਾਹੁਁ ਨ ਲਖਾ ਸੋ ਚਰਿਤ ਬਿਸੇਸ਼ਾ। ਸੋ ਸਰੂਪ ਨਪਕਨ੍ਯਾਁ ਦੇਖਾ ॥
ਮਰ੍ਕਟ ਬਦਨ ਭਯਙ੍ਕਰ ਦੇਹੀ। ਦੇਖਤ ਹਦਯਁ ਕ੍ਰੋਧ ਭਾ ਤੇਹੀ ॥

ਦੋ. ਸਖੀਂ ਸਙ੍ਗ ਲੈ ਕੁਅਁਰਿ ਤਬ ਚਲਿ ਜਨੁ ਰਾਜਮਰਾਲ।
ਦੇਖਤ ਫਿਰਇ ਮਹੀਪ ਸਬ ਕਰ ਸਰੋਜ ਜਯਮਾਲ ॥ ੧੩੪ ॥

ਜੇਹਿ ਦਿਸਿ ਬੈਠੇ ਨਾਰਦ ਫੂਲੀ। ਸੋ ਦਿਸਿ ਦੇਹਿ ਨ ਬਿਲੋਕੀ ਭੂਲੀ ॥
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਮੁਨਿ ਉਕਸਹਿਂ ਅਕੁਲਾਹੀਂ। ਦੇਖਿ ਦਸਾ ਹਰ ਗਨ ਮੁਸਕਾਹੀਂ ॥
ਧਰਿ ਨਪਤਨੁ ਤਹਁ ਗਯਉ ਕਪਾਲਾ। ਕੁਅਁਰਿ ਹਰਸ਼ਿ ਮੇਲੇਉ ਜਯਮਾਲਾ ॥
ਦੁਲਹਿਨਿ ਲੈ ਗੇ ਲਚ੍ਛਿਨਿਵਾਸਾ। ਨਪਸਮਾਜ ਸਬ ਭਯਉ ਨਿਰਾਸਾ ॥
ਮੁਨਿ ਅਤਿ ਬਿਕਲ ਮੋਂਹਁ ਮਤਿ ਨਾਠੀ। ਮਨਿ ਗਿਰਿ ਗਈ ਛੂਟਿ ਜਨੁ ਗਾਁਠੀ ॥
ਤਬ ਹਰ ਗਨ ਬੋਲੇ ਮੁਸੁਕਾਈ। ਨਿਜ ਮੁਖ ਮੁਕੁਰ ਬਿਲੋਕਹੁ ਜਾਈ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਦੋਉ ਭਾਗੇ ਭਯਁ ਭਾਰੀ। ਬਦਨ ਦੀਖ ਮੁਨਿ ਬਾਰਿ ਨਿਹਾਰੀ ॥
ਬੇਸ਼ੁ ਬਿਲੋਕਿ ਕ੍ਰੋਧ ਅਤਿ ਬਾਢ़ਾ। ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਸਰਾਪ ਦੀਨ੍ਹ ਅਤਿ ਗਾਢ़ਾ ॥

ਦੋ. ਹੋਹੁ ਨਿਸਾਚਰ ਜਾਇ ਤੁਮ੍ਹ ਕਪਟੀ ਪਾਪੀ ਦੋਉ।
ਹਁਸੇਹੁ ਹਮਹਿ ਸੋ ਲੇਹੁ ਫਲ ਬਹੁਰਿ ਹਁਸੇਹੁ ਮੁਨਿ ਕੋਉ ॥ ੧੩੫ ॥

ਪੁਨਿ ਜਲ ਦੀਖ ਰੂਪ ਨਿਜ ਪਾਵਾ। ਤਦਪਿ ਹਦਯਁ ਸਨ੍ਤੋਸ਼ ਨ ਆਵਾ ॥
ਫਰਕਤ ਅਧਰ ਕੋਪ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਸਪਦੀ ਚਲੇ ਕਮਲਾਪਤਿ ਪਾਹੀਂ ॥
ਦੇਹਉਁ ਸ਼੍ਰਾਪ ਕਿ ਮਰਿਹਉਁ ਜਾਈ। ਜਗਤ ਮੋਰ ਉਪਹਾਸ ਕਰਾਈ ॥
ਬੀਚਹਿਂ ਪਨ੍ਥ ਮਿਲੇ ਦਨੁਜਾਰੀ। ਸਙ੍ਗ ਰਮਾ ਸੋਇ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ॥
ਬੋਲੇ ਮਧੁਰ ਬਚਨ ਸੁਰਸਾਈਂ। ਮੁਨਿ ਕਹਁ ਚਲੇ ਬਿਕਲ ਕੀ ਨਾਈਂ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਉਪਜਾ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧਾ। ਮਾਯਾ ਬਸ ਨ ਰਹਾ ਮਨ ਬੋਧਾ ॥
ਪਰ ਸਮ੍ਪਦਾ ਸਕਹੁ ਨਹਿਂ ਦੇਖੀ। ਤੁਮ੍ਹਰੇਂ ਇਰਿਸ਼ਾ ਕਪਟ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਮਥਤ ਸਿਨ੍ਧੁ ਰੁਦ੍ਰਹਿ ਬੌਰਾਯਹੁ। ਸੁਰਨ੍ਹ ਪ੍ਰੇਰੀ ਬਿਸ਼ ਪਾਨ ਕਰਾਯਹੁ ॥

ਦੋ. ਅਸੁਰ ਸੁਰਾ ਬਿਸ਼ ਸਙ੍ਕਰਹਿ ਆਪੁ ਰਮਾ ਮਨਿ ਚਾਰੁ।
ਸ੍ਵਾਰਥ ਸਾਧਕ ਕੁਟਿਲ ਤੁਮ੍ਹ ਸਦਾ ਕਪਟ ਬ੍ਯਵਹਾਰੁ ॥ ੧੩੬ ॥

ਪਰਮ ਸ੍ਵਤਨ੍ਤ੍ਰ ਨ ਸਿਰ ਪਰ ਕੋਈ। ਭਾਵਇ ਮਨਹਿ ਕਰਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਸੋਈ ॥
ਭਲੇਹਿ ਮਨ੍ਦ ਮਨ੍ਦੇਹਿ ਭਲ ਕਰਹੂ। ਬਿਸਮਯ ਹਰਸ਼ ਨ ਹਿਯਁ ਕਛੁ ਧਰਹੂ ॥
ਡਹਕਿ ਡਹਕਿ ਪਰਿਚੇਹੁ ਸਬ ਕਾਹੂ। ਅਤਿ ਅਸਙ੍ਕ ਮਨ ਸਦਾ ਉਛਾਹੂ ॥
ਕਰਮ ਸੁਭਾਸੁਭ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਨ ਬਾਧਾ। ਅਬ ਲਗਿ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਨ ਕਾਹੂਁ ਸਾਧਾ ॥
ਭਲੇ ਭਵਨ ਅਬ ਬਾਯਨ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਪਾਵਹੁਗੇ ਫਲ ਆਪਨ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਬਞ੍ਚੇਹੁ ਮੋਹਿ ਜਵਨਿ ਧਰਿ ਦੇਹਾ। ਸੋਇ ਤਨੁ ਧਰਹੁ ਸ਼੍ਰਾਪ ਮਮ ਏਹਾ ॥
ਕਪਿ ਆਕਤਿ ਤੁਮ੍ਹ ਕੀਨ੍ਹਿ ਹਮਾਰੀ। ਕਰਿਹਹਿਂ ਕੀਸ ਸਹਾਯ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ ॥
ਮਮ ਅਪਕਾਰ ਕੀਨ੍ਹੀ ਤੁਮ੍ਹ ਭਾਰੀ। ਨਾਰੀ ਬਿਰਹਁ ਤੁਮ੍ਹ ਹੋਬ ਦੁਖਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਸ਼੍ਰਾਪ ਸੀਸ ਧਰੀ ਹਰਸ਼ਿ ਹਿਯਁ ਪ੍ਰਭੁ ਬਹੁ ਬਿਨਤੀ ਕੀਨ੍ਹਿ।
ਨਿਜ ਮਾਯਾ ਕੈ ਪ੍ਰਬਲਤਾ ਕਰਸ਼ਿ ਕਪਾਨਿਧਿ ਲੀਨ੍ਹਿ ॥ ੧੩੭ ॥

ਜਬ ਹਰਿ ਮਾਯਾ ਦੂਰਿ ਨਿਵਾਰੀ। ਨਹਿਂ ਤਹਁ ਰਮਾ ਨ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ॥
ਤਬ ਮੁਨਿ ਅਤਿ ਸਭੀਤ ਹਰਿ ਚਰਨਾ। ਗਹੇ ਪਾਹਿ ਪ੍ਰਨਤਾਰਤਿ ਹਰਨਾ ॥
ਮਸ਼ਾ ਹੋਉ ਮਮ ਸ਼੍ਰਾਪ ਕਪਾਲਾ। ਮਮ ਇਚ੍ਛਾ ਕਹ ਦੀਨਦਯਾਲਾ ॥
ਮੈਂ ਦੁਰ੍ਬਚਨ ਕਹੇ ਬਹੁਤੇਰੇ। ਕਹ ਮੁਨਿ ਪਾਪ ਮਿਟਿਹਿਂ ਕਿਮਿ ਮੇਰੇ ॥
ਜਪਹੁ ਜਾਇ ਸਙ੍ਕਰ ਸਤ ਨਾਮਾ। ਹੋਇਹਿ ਹਦਯਁ ਤੁਰਨ੍ਤ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮਾ ॥
ਕੋਉ ਨਹਿਂ ਸਿਵ ਸਮਾਨ ਪ੍ਰਿਯ ਮੋਰੇਂ। ਅਸਿ ਪਰਤੀਤਿ ਤਜਹੁ ਜਨਿ ਭੋਰੇਂ ॥
ਜੇਹਿ ਪਰ ਕਪਾ ਨ ਕਰਹਿਂ ਪੁਰਾਰੀ। ਸੋ ਨ ਪਾਵ ਮੁਨਿ ਭਗਤਿ ਹਮਾਰੀ ॥
ਅਸ ਉਰ ਧਰਿ ਮਹਿ ਬਿਚਰਹੁ ਜਾਈ। ਅਬ ਨ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਮਾਯਾ ਨਿਅਰਾਈ ॥

ਦੋ. ਬਹੁਬਿਧਿ ਮੁਨਿਹਿ ਪ੍ਰਬੋਧਿ ਪ੍ਰਭੁ ਤਬ ਭਏ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨ ॥
ਸਤ੍ਯਲੋਕ ਨਾਰਦ ਚਲੇ ਕਰਤ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗਾਨ ॥ ੧੩੮ ॥

ਹਰ ਗਨ ਮੁਨਿਹਿ ਜਾਤ ਪਥ ਦੇਖੀ। ਬਿਗਤਮੋਹ ਮਨ ਹਰਸ਼ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਅਤਿ ਸਭੀਤ ਨਾਰਦ ਪਹਿਂ ਆਏ। ਗਹਿ ਪਦ ਆਰਤ ਬਚਨ ਸੁਨਾਏ ॥
ਹਰ ਗਨ ਹਮ ਨ ਬਿਪ੍ਰ ਮੁਨਿਰਾਯਾ। ਬਡ़ ਅਪਰਾਧ ਕੀਨ੍ਹ ਫਲ ਪਾਯਾ ॥
ਸ਼੍ਰਾਪ ਅਨੁਗ੍ਰਹ ਕਰਹੁ ਕਪਾਲਾ। ਬੋਲੇ ਨਾਰਦ ਦੀਨਦਯਾਲਾ ॥
ਨਿਸਿਚਰ ਜਾਇ ਹੋਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਦੋਊ। ਬੈਭਵ ਬਿਪੁਲ ਤੇਜ ਬਲ ਹੋਊ ॥
ਭੁਜਬਲ ਬਿਸ੍ਵ ਜਿਤਬ ਤੁਮ੍ਹ ਜਹਿਆ। ਧਰਿਹਹਿਂ ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਮਨੁਜ ਤਨੁ ਤਹਿਆ।
ਸਮਰ ਮਰਨ ਹਰਿ ਹਾਥ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ। ਹੋਇਹਹੁ ਮੁਕੁਤ ਨ ਪੁਨਿ ਸਂਸਾਰਾ ॥
ਚਲੇ ਜੁਗਲ ਮੁਨਿ ਪਦ ਸਿਰ ਨਾਈ। ਭਏ ਨਿਸਾਚਰ ਕਾਲਹਿ ਪਾਈ ॥

ਦੋ. ਏਕ ਕਲਪ ਏਹਿ ਹੇਤੁ ਪ੍ਰਭੁ ਲੀਨ੍ਹ ਮਨੁਜ ਅਵਤਾਰ।
ਸੁਰ ਰਞ੍ਜਨ ਸਜ੍ਜਨ ਸੁਖਦ ਹਰਿ ਭਞ੍ਜਨ ਭੁਬਿ ਭਾਰ ॥ ੧੩੯ ॥

ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਜਨਮ ਕਰਮ ਹਰਿ ਕੇਰੇ। ਸੁਨ੍ਦਰ ਸੁਖਦ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਘਨੇਰੇ ॥
ਕਲਪ ਕਲਪ ਪ੍ਰਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਅਵਤਰਹੀਂ। ਚਾਰੁ ਚਰਿਤ ਨਾਨਾਬਿਧਿ ਕਰਹੀਂ ॥
ਤਬ ਤਬ ਕਥਾ ਮੁਨੀਸਨ੍ਹ ਗਾਈ। ਪਰਮ ਪੁਨੀਤ ਪ੍ਰਬਨ੍ਧ ਬਨਾਈ ॥
ਬਿਬਿਧ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗ ਅਨੂਪ ਬਖਾਨੇ। ਕਰਹਿਂ ਨ ਸੁਨਿ ਆਚਰਜੁ ਸਯਾਨੇ ॥
ਹਰਿ ਅਨਨ੍ਤ ਹਰਿਕਥਾ ਅਨਨ੍ਤਾ। ਕਹਹਿਂ ਸੁਨਹਿਂ ਬਹੁਬਿਧਿ ਸਬ ਸਨ੍ਤਾ ॥
ਰਾਮਚਨ੍ਦ੍ਰ ਕੇ ਚਰਿਤ ਸੁਹਾਏ। ਕਲਪ ਕੋਟਿ ਲਗਿ ਜਾਹਿਂ ਨ ਗਾਏ ॥
ਯਹ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗ ਮੈਂ ਕਹਾ ਭਵਾਨੀ। ਹਰਿਮਾਯਾਁ ਮੋਹਹਿਂ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਕੌਤੁਕੀ ਪ੍ਰਨਤ ਹਿਤਕਾਰੀ ॥ ਸੇਵਤ ਸੁਲਭ ਸਕਲ ਦੁਖ ਹਾਰੀ ॥

ਸੋ. ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਕੋਉ ਨਾਹਿਂ ਜੇਹਿ ਨ ਮੋਹ ਮਾਯਾ ਪ੍ਰਬਲ ॥
ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਮਨ ਮਾਹਿਂ ਭਜਿਅ ਮਹਾਮਾਯਾ ਪਤਿਹਿ ॥ ੧੪੦ ॥

ਅਪਰ ਹੇਤੁ ਸੁਨੁ ਸੈਲਕੁਮਾਰੀ। ਕਹਉਁ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਕਥਾ ਬਿਸ੍ਤਾਰੀ ॥
ਜੇਹਿ ਕਾਰਨ ਅਜ ਅਗੁਨ ਅਰੂਪਾ। ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਭਯਉ ਕੋਸਲਪੁਰ ਭੂਪਾ ॥
ਜੋ ਪ੍ਰਭੁ ਬਿਪਿਨ ਫਿਰਤ ਤੁਮ੍ਹ ਦੇਖਾ। ਬਨ੍ਧੁ ਸਮੇਤ ਧਰੇਂ ਮੁਨਿਬੇਸ਼ਾ ॥
ਜਾਸੁ ਚਰਿਤ ਅਵਲੋਕਿ ਭਵਾਨੀ। ਸਤੀ ਸਰੀਰ ਰਹਿਹੁ ਬੌਰਾਨੀ ॥
ਅਜਹੁਁ ਨ ਛਾਯਾ ਮਿਟਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ। ਤਾਸੁ ਚਰਿਤ ਸੁਨੁ ਭ੍ਰਮ ਰੁਜ ਹਾਰੀ ॥
ਲੀਲਾ ਕੀਨ੍ਹਿ ਜੋ ਤੇਹਿਂ ਅਵਤਾਰਾ। ਸੋ ਸਬ ਕਹਿਹਉਁ ਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰਾ ॥
ਭਰਦ੍ਵਾਜ ਸੁਨਿ ਸਙ੍ਕਰ ਬਾਨੀ। ਸਕੁਚਿ ਸਪ੍ਰੇਮ ਉਮਾ ਮੁਸਕਾਨੀ ॥
ਲਗੇ ਬਹੁਰਿ ਬਰਨੇ ਬਸ਼ਕੇਤੂ। ਸੋ ਅਵਤਾਰ ਭਯਉ ਜੇਹਿ ਹੇਤੂ ॥

ਦੋ. ਸੋ ਮੈਂ ਤੁਮ੍ਹ ਸਨ ਕਹਉਁ ਸਬੁ ਸੁਨੁ ਮੁਨੀਸ ਮਨ ਲਾਈ ॥
ਰਾਮ ਕਥਾ ਕਲਿ ਮਲ ਹਰਨਿ ਮਙ੍ਗਲ ਕਰਨਿ ਸੁਹਾਇ ॥ ੧੪੧ ॥

ਸ੍ਵਾਯਮ੍ਭੂ ਮਨੁ ਅਰੁ ਸਤਰੂਪਾ। ਜਿਨ੍ਹ ਤੇਂ ਭੈ ਨਰਸਸ਼੍ਟਿ ਅਨੂਪਾ ॥
ਦਮ੍ਪਤਿ ਧਰਮ ਆਚਰਨ ਨੀਕਾ। ਅਜਹੁਁ ਗਾਵ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਜਿਨ੍ਹ ਕੈ ਲੀਕਾ ॥
ਨਪ ਉਤ੍ਤਾਨਪਾਦ ਸੁਤ ਤਾਸੂ। ਧ੍ਰੁਵ ਹਰਿ ਭਗਤ ਭਯਉ ਸੁਤ ਜਾਸੂ ॥
ਲਘੁ ਸੁਤ ਨਾਮ ਪ੍ਰਿਯ੍ਰਬ੍ਰਤ ਤਾਹੀ। ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਪ੍ਰਸਂਸਹਿ ਜਾਹੀ ॥
ਦੇਵਹੂਤਿ ਪੁਨਿ ਤਾਸੁ ਕੁਮਾਰੀ। ਜੋ ਮੁਨਿ ਕਰ੍ਦਮ ਕੈ ਪ੍ਰਿਯ ਨਾਰੀ ॥
ਆਦਿਦੇਵ ਪ੍ਰਭੁ ਦੀਨਦਯਾਲਾ। ਜਠਰ ਧਰੇਉ ਜੇਹਿਂ ਕਪਿਲ ਕਪਾਲਾ ॥
ਸਾਙ੍ਖ੍ਯ ਸਾਸ੍ਤ੍ਰ ਜਿਨ੍ਹ ਪ੍ਰਗਟ ਬਖਾਨਾ। ਤਤ੍ਵ ਬਿਚਾਰ ਨਿਪੁਨ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਤੇਹਿਂ ਮਨੁ ਰਾਜ ਕੀਨ੍ਹ ਬਹੁ ਕਾਲਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਆਯਸੁ ਸਬ ਬਿਧਿ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲਾ ॥

ਸੋ. ਹੋਇ ਨ ਬਿਸ਼ਯ ਬਿਰਾਗ ਭਵਨ ਬਸਤ ਭਾ ਚੌਥਪਨ।
ਹਦਯਁ ਬਹੁਤ ਦੁਖ ਲਾਗ ਜਨਮ ਗਯਉ ਹਰਿਭਗਤਿ ਬਿਨੁ ॥ ੧੪੨ ॥

ਬਰਬਸ ਰਾਜ ਸੁਤਹਿ ਤਬ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਨਾਰਿ ਸਮੇਤ ਗਵਨ ਬਨ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਤੀਰਥ ਬਰ ਨੈਮਿਸ਼ ਬਿਖ੍ਯਾਤਾ। ਅਤਿ ਪੁਨੀਤ ਸਾਧਕ ਸਿਧਿ ਦਾਤਾ ॥
ਬਸਹਿਂ ਤਹਾਁ ਮੁਨਿ ਸਿਦ੍ਧ ਸਮਾਜਾ। ਤਹਁ ਹਿਯਁ ਹਰਸ਼ਿ ਚਲੇਉ ਮਨੁ ਰਾਜਾ ॥
ਪਨ੍ਥ ਜਾਤ ਸੋਹਹਿਂ ਮਤਿਧੀਰਾ। ਗ੍ਯਾਨ ਭਗਤਿ ਜਨੁ ਧਰੇਂ ਸਰੀਰਾ ॥
ਪਹੁਁਚੇ ਜਾਇ ਧੇਨੁਮਤਿ ਤੀਰਾ। ਹਰਸ਼ਿ ਨਹਾਨੇ ਨਿਰਮਲ ਨੀਰਾ ॥
ਆਏ ਮਿਲਨ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ। ਧਰਮ ਧੁਰਨ੍ਧਰ ਨਪਰਿਸ਼ਿ ਜਾਨੀ ॥
ਜਹਁ ਜਁਹ ਤੀਰਥ ਰਹੇ ਸੁਹਾਏ। ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਸਕਲ ਸਾਦਰ ਕਰਵਾਏ ॥
ਕਸ ਸਰੀਰ ਮੁਨਿਪਟ ਪਰਿਧਾਨਾ। ਸਤ ਸਮਾਜ ਨਿਤ ਸੁਨਹਿਂ ਪੁਰਾਨਾ ।

ਦੋ. ਦ੍ਵਾਦਸ ਅਚ੍ਛਰ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਪੁਨਿ ਜਪਹਿਂ ਸਹਿਤ ਅਨੁਰਾਗ।
ਬਾਸੁਦੇਵ ਪਦ ਪਙ੍ਕਰੁਹ ਦਮ੍ਪਤਿ ਮਨ ਅਤਿ ਲਾਗ ॥ ੧੪੩ ॥

ਕਰਹਿਂ ਅਹਾਰ ਸਾਕ ਫਲ ਕਨ੍ਦਾ। ਸੁਮਿਰਹਿਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਸਚ੍ਚਿਦਾਨਨ੍ਦਾ ॥
ਪੁਨਿ ਹਰਿ ਹੇਤੁ ਕਰਨ ਤਪ ਲਾਗੇ। ਬਾਰਿ ਅਧਾਰ ਮੂਲ ਫਲ ਤ੍ਯਾਗੇ ॥
ਉਰ ਅਭਿਲਾਸ਼ ਨਿਂਰਨ੍ਤਰ ਹੋਈ। ਦੇਖਾ ਨਯਨ ਪਰਮ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਈ ॥
ਅਗੁਨ ਅਖਣ੍ਡ ਅਨਨ੍ਤ ਅਨਾਦੀ। ਜੇਹਿ ਚਿਨ੍ਤਹਿਂ ਪਰਮਾਰਥਬਾਦੀ ॥
ਨੇਤਿ ਨੇਤਿ ਜੇਹਿ ਬੇਦ ਨਿਰੂਪਾ। ਨਿਜਾਨਨ੍ਦ ਨਿਰੁਪਾਧਿ ਅਨੂਪਾ ॥
ਸਮ੍ਭੁ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਭਗਵਾਨਾ। ਉਪਜਹਿਂ ਜਾਸੁ ਅਂਸ ਤੇਂ ਨਾਨਾ ॥
ਐਸੇਉ ਪ੍ਰਭੁ ਸੇਵਕ ਬਸ ਅਹਈ। ਭਗਤ ਹੇਤੁ ਲੀਲਾਤਨੁ ਗਹਈ ॥
ਜੌਂ ਯਹ ਬਚਨ ਸਤ੍ਯ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਭਾਸ਼ਾ। ਤੌ ਹਮਾਰ ਪੂਜਹਿ ਅਭਿਲਾਸ਼ਾ ॥

ਦੋ. ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਬੀਤੇਂ ਬਰਸ਼ ਸ਼ਟ ਸਹਸ ਬਾਰਿ ਆਹਾਰ।
ਸਮ੍ਬਤ ਸਪ੍ਤ ਸਹਸ੍ਤ੍ਰ ਪੁਨਿ ਰਹੇ ਸਮੀਰ ਅਧਾਰ ॥ ੧੪੪ ॥

ਬਰਸ਼ ਸਹਸ ਦਸ ਤ੍ਯਾਗੇਉ ਸੋਊ। ਠਾਢ़ੇ ਰਹੇ ਏਕ ਪਦ ਦੋਊ ॥
ਬਿਧਿ ਹਰਿ ਤਪ ਦੇਖਿ ਅਪਾਰਾ। ਮਨੁ ਸਮੀਪ ਆਏ ਬਹੁ ਬਾਰਾ ॥
ਮਾਗਹੁ ਬਰ ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ ਲੋਭਾਏ। ਪਰਮ ਧੀਰ ਨਹਿਂ ਚਲਹਿਂ ਚਲਾਏ ॥
ਅਸ੍ਥਿਮਾਤ੍ਰ ਹੋਇ ਰਹੇ ਸਰੀਰਾ। ਤਦਪਿ ਮਨਾਗ ਮਨਹਿਂ ਨਹਿਂ ਪੀਰਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਸਰ੍ਬਗ੍ਯ ਦਾਸ ਨਿਜ ਜਾਨੀ। ਗਤਿ ਅਨਨ੍ਯ ਤਾਪਸ ਨਪ ਰਾਨੀ ॥
ਮਾਗੁ ਮਾਗੁ ਬਰੁ ਭੈ ਨਭ ਬਾਨੀ। ਪਰਮ ਗਭੀਰ ਕਪਾਮਤ ਸਾਨੀ ॥
ਮਤਕ ਜਿਆਵਨਿ ਗਿਰਾ ਸੁਹਾਈ। ਸ਼੍ਰਬਨ ਰਨ੍ਧ੍ਰ ਹੋਇ ਉਰ ਜਬ ਆਈ ॥
ਹ੍ਰਸ਼੍ਟਪੁਸ਼੍ਟ ਤਨ ਭਏ ਸੁਹਾਏ। ਮਾਨਹੁਁ ਅਬਹਿਂ ਭਵਨ ਤੇ ਆਏ ॥

ਦੋ. ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਧਾ ਸਮ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਪੁਲਕ ਪ੍ਰਫੁਲ੍ਲਿਤ ਗਾਤ।
ਬੋਲੇ ਮਨੁ ਕਰਿ ਦਣ੍ਡਵਤ ਪ੍ਰੇਮ ਨ ਹਦਯਁ ਸਮਾਤ ॥ ੧੪੫ ॥

ਸੁਨੁ ਸੇਵਕ ਸੁਰਤਰੁ ਸੁਰਧੇਨੁ। ਬਿਧਿ ਹਰਿ ਹਰ ਬਨ੍ਦਿਤ ਪਦ ਰੇਨੂ ॥
ਸੇਵਤ ਸੁਲਭ ਸਕਲ ਸੁਖ ਦਾਯਕ। ਪ੍ਰਨਤਪਾਲ ਸਚਰਾਚਰ ਨਾਯਕ ॥
ਜੌਂ ਅਨਾਥ ਹਿਤ ਹਮ ਪਰ ਨੇਹੂ। ਤੌ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਹੋਇ ਯਹ ਬਰ ਦੇਹੂ ॥
ਜੋ ਸਰੂਪ ਬਸ ਸਿਵ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਜੇਹਿ ਕਾਰਨ ਮੁਨਿ ਜਤਨ ਕਰਾਹੀਂ ॥
ਜੋ ਭੁਸੁਣ੍ਡਿ ਮਨ ਮਾਨਸ ਹਂਸਾ। ਸਗੁਨ ਅਗੁਨ ਜੇਹਿ ਨਿਗਮ ਪ੍ਰਸਂਸਾ ॥
ਦੇਖਹਿਂ ਹਮ ਸੋ ਰੂਪ ਭਰਿ ਲੋਚਨ। ਕਪਾ ਕਰਹੁ ਪ੍ਰਨਤਾਰਤਿ ਮੋਚਨ ॥
ਦਮ੍ਪਤਿ ਬਚਨ ਪਰਮ ਪ੍ਰਿਯ ਲਾਗੇ। ਮੁਦੁਲ ਬਿਨੀਤ ਪ੍ਰੇਮ ਰਸ ਪਾਗੇ ॥
ਭਗਤ ਬਛਲ ਪ੍ਰਭੁ ਕਪਾਨਿਧਾਨਾ। ਬਿਸ੍ਵਬਾਸ ਪ੍ਰਗਟੇ ਭਗਵਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਨੀਲ ਸਰੋਰੁਹ ਨੀਲ ਮਨਿ ਨੀਲ ਨੀਰਧਰ ਸ੍ਯਾਮ।
ਲਾਜਹਿਂ ਤਨ ਸੋਭਾ ਨਿਰਖਿ ਕੋਟਿ ਕੋਟਿ ਸਤ ਕਾਮ ॥ ੧੪੬ ॥

ਸਰਦ ਮਯਙ੍ਕ ਬਦਨ ਛਬਿ ਸੀਂਵਾ। ਚਾਰੁ ਕਪੋਲ ਚਿਬੁਕ ਦਰ ਗ੍ਰੀਵਾ ॥
ਅਧਰ ਅਰੁਨ ਰਦ ਸੁਨ੍ਦਰ ਨਾਸਾ। ਬਿਧੁ ਕਰ ਨਿਕਰ ਬਿਨਿਨ੍ਦਕ ਹਾਸਾ ॥
ਨਵ ਅਬੁਞ੍ਜ ਅਮ੍ਬਕ ਛਬਿ ਨੀਕੀ। ਚਿਤਵਨਿ ਲਲਿਤ ਭਾਵਁਤੀ ਜੀ ਕੀ ॥
ਭੁਕੁਟਿ ਮਨੋਜ ਚਾਪ ਛਬਿ ਹਾਰੀ। ਤਿਲਕ ਲਲਾਟ ਪਟਲ ਦੁਤਿਕਾਰੀ ॥
ਕੁਣ੍ਡਲ ਮਕਰ ਮੁਕੁਟ ਸਿਰ ਭ੍ਰਾਜਾ। ਕੁਟਿਲ ਕੇਸ ਜਨੁ ਮਧੁਪ ਸਮਾਜਾ ॥
ਉਰ ਸ਼੍ਰੀਬਤ੍ਸ ਰੁਚਿਰ ਬਨਮਾਲਾ। ਪਦਿਕ ਹਾਰ ਭੂਸ਼ਨ ਮਨਿਜਾਲਾ ॥
ਕੇਹਰਿ ਕਨ੍ਧਰ ਚਾਰੁ ਜਨੇਉ। ਬਾਹੁ ਬਿਭੂਸ਼ਨ ਸੁਨ੍ਦਰ ਤੇਊ ॥
ਕਰਿ ਕਰ ਸਰਿ ਸੁਭਗ ਭੁਜਦਣ੍ਡਾ। ਕਟਿ ਨਿਸ਼ਙ੍ਗ ਕਰ ਸਰ ਕੋਦਣ੍ਡਾ ॥

ਦੋ. ਤਡਿਤ ਬਿਨਿਨ੍ਦਕ ਪੀਤ ਪਟ ਉਦਰ ਰੇਖ ਬਰ ਤੀਨਿ ॥
ਨਾਭਿ ਮਨੋਹਰ ਲੇਤਿ ਜਨੁ ਜਮੁਨ ਭਵਁਰ ਛਬਿ ਛੀਨਿ ॥ ੧੪੭ ॥

ਪਦ ਰਾਜੀਵ ਬਰਨਿ ਨਹਿ ਜਾਹੀਂ। ਮੁਨਿ ਮਨ ਮਧੁਪ ਬਸਹਿਂ ਜੇਨ੍ਹ ਮਾਹੀਂ ॥
ਬਾਮ ਭਾਗ ਸੋਭਤਿ ਅਨੁਕੂਲਾ। ਆਦਿਸਕ੍ਤਿ ਛਬਿਨਿਧਿ ਜਗਮੂਲਾ ॥
ਜਾਸੁ ਅਂਸ ਉਪਜਹਿਂ ਗੁਨਖਾਨੀ। ਅਗਨਿਤ ਲਚ੍ਛਿ ਉਮਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੀ ॥
ਭਕੁਟਿ ਬਿਲਾਸ ਜਾਸੁ ਜਗ ਹੋਈ। ਰਾਮ ਬਾਮ ਦਿਸਿ ਸੀਤਾ ਸੋਈ ॥
ਛਬਿਸਮੁਦ੍ਰ ਹਰਿ ਰੂਪ ਬਿਲੋਕੀ। ਏਕਟਕ ਰਹੇ ਨਯਨ ਪਟ ਰੋਕੀ ॥
ਚਿਤਵਹਿਂ ਸਾਦਰ ਰੂਪ ਅਨੂਪਾ। ਤਪ੍ਤਿ ਨ ਮਾਨਹਿਂ ਮਨੁ ਸਤਰੂਪਾ ॥
ਹਰਸ਼ ਬਿਬਸ ਤਨ ਦਸਾ ਭੁਲਾਨੀ। ਪਰੇ ਦਣ੍ਡ ਇਵ ਗਹਿ ਪਦ ਪਾਨੀ ॥
ਸਿਰ ਪਰਸੇ ਪ੍ਰਭੁ ਨਿਜ ਕਰ ਕਞ੍ਜਾ। ਤੁਰਤ ਉਠਾਏ ਕਰੁਨਾਪੁਞ੍ਜਾ ॥

ਦੋ. ਬੋਲੇ ਕਪਾਨਿਧਾਨ ਪੁਨਿ ਅਤਿ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਮੋਹਿ ਜਾਨਿ।
ਮਾਗਹੁ ਬਰ ਜੋਇ ਭਾਵ ਮਨ ਮਹਾਦਾਨਿ ਅਨੁਮਾਨਿ ॥ ੧੪੮ ॥

ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਚਨ ਜੋਰਿ ਜੁਗ ਪਾਨੀ। ਧਰਿ ਧੀਰਜੁ ਬੋਲੀ ਮਦੁ ਬਾਨੀ ॥
ਨਾਥ ਦੇਖਿ ਪਦ ਕਮਲ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇ। ਅਬ ਪੂਰੇ ਸਬ ਕਾਮ ਹਮਾਰੇ ॥
ਏਕ ਲਾਲਸਾ ਬਡ़ਿ ਉਰ ਮਾਹੀ। ਸੁਗਮ ਅਗਮ ਕਹਿ ਜਾਤ ਸੋ ਨਾਹੀਂ ॥
ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਦੇਤ ਅਤਿ ਸੁਗਮ ਗੋਸਾਈਂ। ਅਗਮ ਲਾਗ ਮੋਹਿ ਨਿਜ ਕਪਨਾਈਂ ॥
ਜਥਾ ਦਰਿਦ੍ਰ ਬਿਬੁਧਤਰੁ ਪਾਈ। ਬਹੁ ਸਮ੍ਪਤਿ ਮਾਗਤ ਸਕੁਚਾਈ ॥
ਤਾਸੁ ਪ੍ਰਭਾ ਜਾਨ ਨਹਿਂ ਸੋਈ। ਤਥਾ ਹਦਯਁ ਮਮ ਸਂਸਯ ਹੋਈ ॥
ਸੋ ਤੁਮ੍ਹ ਜਾਨਹੁ ਅਨ੍ਤਰਜਾਮੀ। ਪੁਰਵਹੁ ਮੋਰ ਮਨੋਰਥ ਸ੍ਵਾਮੀ ॥
ਸਕੁਚ ਬਿਹਾਇ ਮਾਗੁ ਨਪ ਮੋਹਿ। ਮੋਰੇਂ ਨਹਿਂ ਅਦੇਯ ਕਛੁ ਤੋਹੀ ॥

ਦੋ. ਦਾਨਿ ਸਿਰੋਮਨਿ ਕਪਾਨਿਧਿ ਨਾਥ ਕਹਉਁ ਸਤਿਭਾਉ ॥
ਚਾਹਉਁ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਸਮਾਨ ਸੁਤ ਪ੍ਰਭੁ ਸਨ ਕਵਨ ਦੁਰਾਉ ॥ ੧੪੯ ॥

ਦੇਖਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸੁਨਿ ਬਚਨ ਅਮੋਲੇ। ਏਵਮਸ੍ਤੁ ਕਰੁਨਾਨਿਧਿ ਬੋਲੇ ॥
ਆਪੁ ਸਰਿਸ ਖੋਜੌਂ ਕਹਁ ਜਾਈ। ਨਪ ਤਵ ਤਨਯ ਹੋਬ ਮੈਂ ਆਈ ॥
ਸਤਰੂਪਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਕਰ ਜੋਰੇਂ। ਦੇਬਿ ਮਾਗੁ ਬਰੁ ਜੋ ਰੁਚਿ ਤੋਰੇ ॥
ਜੋ ਬਰੁ ਨਾਥ ਚਤੁਰ ਨਪ ਮਾਗਾ। ਸੋਇ ਕਪਾਲ ਮੋਹਿ ਅਤਿ ਪ੍ਰਿਯ ਲਾਗਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪਰਨ੍ਤੁ ਸੁਠਿ ਹੋਤਿ ਢਿਠਾਈ। ਜਦਪਿ ਭਗਤ ਹਿਤ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਸੋਹਾਈ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿ ਜਨਕ ਜਗ ਸ੍ਵਾਮੀ। ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਸਕਲ ਉਰ ਅਨ੍ਤਰਜਾਮੀ ॥
ਅਸ ਸਮੁਝਤ ਮਨ ਸਂਸਯ ਹੋਈ। ਕਹਾ ਜੋ ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਵਾਨ ਪੁਨਿ ਸੋਈ ॥
ਜੇ ਨਿਜ ਭਗਤ ਨਾਥ ਤਵ ਅਹਹੀਂ। ਜੋ ਸੁਖ ਪਾਵਹਿਂ ਜੋ ਗਤਿ ਲਹਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਸੋਇ ਸੁਖ ਸੋਇ ਗਤਿ ਸੋਇ ਭਗਤਿ ਸੋਇ ਨਿਜ ਚਰਨ ਸਨੇਹੁ ॥
ਸੋਇ ਬਿਬੇਕ ਸੋਇ ਰਹਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਹਮਹਿ ਕਪਾ ਕਰਿ ਦੇਹੁ ॥ ੧੫੦ ॥

ਸੁਨੁ ਮਦੁ ਗੂਢ़ ਰੁਚਿਰ ਬਰ ਰਚਨਾ। ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਬੋਲੇ ਮਦੁ ਬਚਨਾ ॥
ਜੋ ਕਛੁ ਰੁਚਿ ਤੁਮ੍ਹੇਰ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਮੈਂ ਸੋ ਦੀਨ੍ਹ ਸਬ ਸਂਸਯ ਨਾਹੀਂ ॥
ਮਾਤੁ ਬਿਬੇਕ ਅਲੋਕਿਕ ਤੋਰੇਂ। ਕਬਹੁਁ ਨ ਮਿਟਿਹਿ ਅਨੁਗ੍ਰਹ ਮੋਰੇਂ ।
ਬਨ੍ਦਿ ਚਰਨ ਮਨੁ ਕਹੇਉ ਬਹੋਰੀ। ਅਵਰ ਏਕ ਬਿਨਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਮੋਰੀ ॥
ਸੁਤ ਬਿਸ਼ਇਕ ਤਵ ਪਦ ਰਤਿ ਹੋਊ। ਮੋਹਿ ਬਡ़ ਮੂਢ़ ਕਹੈ ਕਿਨ ਕੋਊ ॥
ਮਨਿ ਬਿਨੁ ਫਨਿ ਜਿਮਿ ਜਲ ਬਿਨੁ ਮੀਨਾ। ਮਮ ਜੀਵਨ ਤਿਮਿ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਅਧੀਨਾ ॥
ਅਸ ਬਰੁ ਮਾਗਿ ਚਰਨ ਗਹਿ ਰਹੇਊ। ਏਵਮਸ੍ਤੁ ਕਰੁਨਾਨਿਧਿ ਕਹੇਊ ॥
ਅਬ ਤੁਮ੍ਹ ਮਮ ਅਨੁਸਾਸਨ ਮਾਨੀ। ਬਸਹੁ ਜਾਇ ਸੁਰਪਤਿ ਰਜਧਾਨੀ ॥

ਸੋ. ਤਹਁ ਕਰਿ ਭੋਗ ਬਿਸਾਲ ਤਾਤ ਗਉਁ ਕਛੁ ਕਾਲ ਪੁਨਿ।
ਹੋਇਹਹੁ ਅਵਧ ਭੁਆਲ ਤਬ ਮੈਂ ਹੋਬ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਸੁਤ ॥ ੧੫੧ ॥

ਇਚ੍ਛਾਮਯ ਨਰਬੇਸ਼ ਸਁਵਾਰੇਂ। ਹੋਇਹਉਁ ਪ੍ਰਗਟ ਨਿਕੇਤ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇ ॥
ਅਂਸਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਦੇਹ ਧਰਿ ਤਾਤਾ। ਕਰਿਹਉਁ ਚਰਿਤ ਭਗਤ ਸੁਖਦਾਤਾ ॥
ਜੇ ਸੁਨਿ ਸਾਦਰ ਨਰ ਬਡ़ਭਾਗੀ। ਭਵ ਤਰਿਹਹਿਂ ਮਮਤਾ ਮਦ ਤ੍ਯਾਗੀ ॥
ਆਦਿਸਕ੍ਤਿ ਜੇਹਿਂ ਜਗ ਉਪਜਾਯਾ। ਸੋਉ ਅਵਤਰਿਹਿ ਮੋਰਿ ਯਹ ਮਾਯਾ ॥
ਪੁਰਉਬ ਮੈਂ ਅਭਿਲਾਸ਼ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ। ਸਤ੍ਯ ਸਤ੍ਯ ਪਨ ਸਤ੍ਯ ਹਮਾਰਾ ॥
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਅਸ ਕਹਿ ਕਪਾਨਿਧਾਨਾ। ਅਨ੍ਤਰਧਾਨ ਭਏ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਦਮ੍ਪਤਿ ਉਰ ਧਰਿ ਭਗਤ ਕਪਾਲਾ। ਤੇਹਿਂ ਆਸ਼੍ਰਮ ਨਿਵਸੇ ਕਛੁ ਕਾਲਾ ॥
ਸਮਯ ਪਾਇ ਤਨੁ ਤਜਿ ਅਨਯਾਸਾ। ਜਾਇ ਕੀਨ੍ਹ ਅਮਰਾਵਤਿ ਬਾਸਾ ॥

ਦੋ. ਯਹ ਇਤਿਹਾਸ ਪੁਨੀਤ ਅਤਿ ਉਮਹਿ ਕਹੀ ਬਸ਼ਕੇਤੁ।
ਭਰਦ੍ਵਾਜ ਸੁਨੁ ਅਪਰ ਪੁਨਿ ਰਾਮ ਜਨਮ ਕਰ ਹੇਤੁ ॥ ੧੫੨ ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ,ਪਾਁਚਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ

ਸੁਨੁ ਮੁਨਿ ਕਥਾ ਪੁਨੀਤ ਪੁਰਾਨੀ। ਜੋ ਗਿਰਿਜਾ ਪ੍ਰਤਿ ਸਮ੍ਭੁ ਬਖਾਨੀ ॥
ਬਿਸ੍ਵ ਬਿਦਿਤ ਏਕ ਕੈਕਯ ਦੇਸੂ। ਸਤ੍ਯਕੇਤੁ ਤਹਁ ਬਸਇ ਨਰੇਸੂ ॥
ਧਰਮ ਧੁਰਨ੍ਧਰ ਨੀਤਿ ਨਿਧਾਨਾ। ਤੇਜ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੀਲ ਬਲਵਾਨਾ ॥
ਤੇਹਿ ਕੇਂ ਭਏ ਜੁਗਲ ਸੁਤ ਬੀਰਾ। ਸਬ ਗੁਨ ਧਾਮ ਮਹਾ ਰਨਧੀਰਾ ॥

ਰਾਜ ਧਨੀ ਜੋ ਜੇਠ ਸੁਤ ਆਹੀ। ਨਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪਭਾਨੁ ਅਸ ਤਾਹੀ ॥
ਅਪਰ ਸੁਤਹਿ ਅਰਿਮਰ੍ਦਨ ਨਾਮਾ। ਭੁਜਬਲ ਅਤੁਲ ਅਚਲ ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮਾ ॥
ਭਾਇਹਿ ਭਾਇਹਿ ਪਰਮ ਸਮੀਤੀ। ਸਕਲ ਦੋਸ਼ ਛਲ ਬਰਜਿਤ ਪ੍ਰੀਤੀ ॥
ਜੇਠੇ ਸੁਤਹਿ ਰਾਜ ਨਪ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਹਰਿ ਹਿਤ ਆਪੁ ਗਵਨ ਬਨ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥

ਦੋ. ਜਬ ਪ੍ਰਤਾਪਰਬਿ ਭਯਉ ਨਪ ਫਿਰੀ ਦੋਹਾਈ ਦੇਸ।
ਪ੍ਰਜਾ ਪਾਲ ਅਤਿ ਬੇਦਬਿਧਿ ਕਤਹੁਁ ਨਹੀਂ ਅਘ ਲੇਸ ॥ ੧੫੩ ॥

ਨਪ ਹਿਤਕਾਰਕ ਸਚਿਵ ਸਯਾਨਾ। ਨਾਮ ਧਰਮਰੁਚਿ ਸੁਕ੍ਰ ਸਮਾਨਾ ॥
ਸਚਿਵ ਸਯਾਨ ਬਨ੍ਧੁ ਬਲਬੀਰਾ। ਆਪੁ ਪ੍ਰਤਾਪਪੁਞ੍ਜ ਰਨਧੀਰਾ ॥
ਸੇਨ ਸਙ੍ਗ ਚਤੁਰਙ੍ਗ ਅਪਾਰਾ। ਅਮਿਤ ਸੁਭਟ ਸਬ ਸਮਰ ਜੁਝਾਰਾ ॥
ਸੇਨ ਬਿਲੋਕਿ ਰਾਉ ਹਰਸ਼ਾਨਾ। ਅਰੁ ਬਾਜੇ ਗਹਗਹੇ ਨਿਸਾਨਾ ॥
ਬਿਜਯ ਹੇਤੁ ਕਟਕਈ ਬਨਾਈ। ਸੁਦਿਨ ਸਾਧਿ ਨਪ ਚਲੇਉ ਬਜਾਈ ॥
ਜਁਹ ਤਹਁ ਪਰੀਂ ਅਨੇਕ ਲਰਾਈਂ। ਜੀਤੇ ਸਕਲ ਭੂਪ ਬਰਿਆਈ ॥
ਸਪ੍ਤ ਦੀਪ ਭੁਜਬਲ ਬਸ ਕੀਨ੍ਹੇ। ਲੈ ਲੈ ਦਣ੍ਡ ਛਾਡ़ਿ ਨਪ ਦੀਨ੍ਹੇਂ ॥
ਸਕਲ ਅਵਨਿ ਮਣ੍ਡਲ ਤੇਹਿ ਕਾਲਾ। ਏਕ ਪ੍ਰਤਾਪਭਾਨੁ ਮਹਿਪਾਲਾ ॥

ਦੋ. ਸ੍ਵਬਸ ਬਿਸ੍ਵ ਕਰਿ ਬਾਹੁਬਲ ਨਿਜ ਪੁਰ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਬੇਸੁ।
ਅਰਥ ਧਰਮ ਕਾਮਾਦਿ ਸੁਖ ਸੇਵਇ ਸਮਯਁ ਨਰੇਸੁ ॥ ੧੫੪ ॥

ਭੂਪ ਪ੍ਰਤਾਪਭਾਨੁ ਬਲ ਪਾਈ। ਕਾਮਧੇਨੁ ਭੈ ਭੂਮਿ ਸੁਹਾਈ ॥
ਸਬ ਦੁਖ ਬਰਜਿਤ ਪ੍ਰਜਾ ਸੁਖਾਰੀ। ਧਰਮਸੀਲ ਸੁਨ੍ਦਰ ਨਰ ਨਾਰੀ ॥
ਸਚਿਵ ਧਰਮਰੁਚਿ ਹਰਿ ਪਦ ਪ੍ਰੀਤੀ। ਨਪ ਹਿਤ ਹੇਤੁ ਸਿਖਵ ਨਿਤ ਨੀਤੀ ॥
ਗੁਰ ਸੁਰ ਸਨ੍ਤ ਪਿਤਰ ਮਹਿਦੇਵਾ। ਕਰਇ ਸਦਾ ਨਪ ਸਬ ਕੈ ਸੇਵਾ ॥
ਭੂਪ ਧਰਮ ਜੇ ਬੇਦ ਬਖਾਨੇ। ਸਕਲ ਕਰਇ ਸਾਦਰ ਸੁਖ ਮਾਨੇ ॥
ਦਿਨ ਪ੍ਰਤਿ ਦੇਹ ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਿ ਦਾਨਾ। ਸੁਨਹੁ ਸਾਸ੍ਤ੍ਰ ਬਰ ਬੇਦ ਪੁਰਾਨਾ ॥
ਨਾਨਾ ਬਾਪੀਂ ਕੂਪ ਤਡ़ਾਗਾ। ਸੁਮਨ ਬਾਟਿਕਾ ਸੁਨ੍ਦਰ ਬਾਗਾ ॥
ਬਿਪ੍ਰਭਵਨ ਸੁਰਭਵਨ ਸੁਹਾਏ। ਸਬ ਤੀਰਥਨ੍ਹ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਬਨਾਏ ॥

ਦੋ. ਜਁਹ ਲਗਿ ਕਹੇ ਪੁਰਾਨ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਏਕ ਏਕ ਸਬ ਜਾਗ।
ਬਾਰ ਸਹਸ੍ਤ੍ਰ ਸਹਸ੍ਤ੍ਰ ਨਪ ਕਿਏ ਸਹਿਤ ਅਨੁਰਾਗ ॥ ੧੫੫ ॥

ਹਦਯਁ ਨ ਕਛੁ ਫਲ ਅਨੁਸਨ੍ਧਾਨਾ। ਭੂਪ ਬਿਬੇਕੀ ਪਰਮ ਸੁਜਾਨਾ ॥
ਕਰਇ ਜੇ ਧਰਮ ਕਰਮ ਮਨ ਬਾਨੀ। ਬਾਸੁਦੇਵ ਅਰ੍ਪਿਤ ਨਪ ਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਚਢ़ਿ ਬਰ ਬਾਜਿ ਬਾਰ ਏਕ ਰਾਜਾ। ਮਗਯਾ ਕਰ ਸਬ ਸਾਜਿ ਸਮਾਜਾ ॥
ਬਿਨ੍ਧ੍ਯਾਚਲ ਗਭੀਰ ਬਨ ਗਯਊ। ਮਗ ਪੁਨੀਤ ਬਹੁ ਮਾਰਤ ਭਯਊ ॥
ਫਿਰਤ ਬਿਪਿਨ ਨਪ ਦੀਖ ਬਰਾਹੂ। ਜਨੁ ਬਨ ਦੁਰੇਉ ਸਸਿਹਿ ਗ੍ਰਸਿ ਰਾਹੂ ॥
ਬਡ़ ਬਿਧੁ ਨਹਿ ਸਮਾਤ ਮੁਖ ਮਾਹੀਂ। ਮਨਹੁਁ ਕ੍ਰੋਧਬਸ ਉਗਿਲਤ ਨਾਹੀਂ ॥
ਕੋਲ ਕਰਾਲ ਦਸਨ ਛਬਿ ਗਾਈ। ਤਨੁ ਬਿਸਾਲ ਪੀਵਰ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਘੁਰੁਘੁਰਾਤ ਹਯ ਆਰੌ ਪਾਏਁ। ਚਕਿਤ ਬਿਲੋਕਤ ਕਾਨ ਉਠਾਏਁ ॥

ਦੋ. ਨੀਲ ਮਹੀਧਰ ਸਿਖਰ ਸਮ ਦੇਖਿ ਬਿਸਾਲ ਬਰਾਹੁ।
ਚਪਰਿ ਚਲੇਉ ਹਯ ਸੁਟੁਕਿ ਨਪ ਹਾਁਕਿ ਨ ਹੋਇ ਨਿਬਾਹੁ ॥ ੧੫੬ ॥

ਆਵਤ ਦੇਖਿ ਅਧਿਕ ਰਵ ਬਾਜੀ। ਚਲੇਉ ਬਰਾਹ ਮਰੁਤ ਗਤਿ ਭਾਜੀ ॥
ਤੁਰਤ ਕੀਨ੍ਹ ਨਪ ਸਰ ਸਨ੍ਧਾਨਾ। ਮਹਿ ਮਿਲਿ ਗਯਉ ਬਿਲੋਕਤ ਬਾਨਾ ॥
ਤਕਿ ਤਕਿ ਤੀਰ ਮਹੀਸ ਚਲਾਵਾ। ਕਰਿ ਛਲ ਸੁਅਰ ਸਰੀਰ ਬਚਾਵਾ ॥
ਪ੍ਰਗਟਤ ਦੁਰਤ ਜਾਇ ਮਗ ਭਾਗਾ। ਰਿਸ ਬਸ ਭੂਪ ਚਲੇਉ ਸਙ੍ਗ ਲਾਗਾ ॥
ਗਯਉ ਦੂਰਿ ਘਨ ਗਹਨ ਬਰਾਹੂ। ਜਹਁ ਨਾਹਿਨ ਗਜ ਬਾਜਿ ਨਿਬਾਹੂ ॥
ਅਤਿ ਅਕੇਲ ਬਨ ਬਿਪੁਲ ਕਲੇਸੂ। ਤਦਪਿ ਨ ਮਗ ਮਗ ਤਜਇ ਨਰੇਸੂ ॥
ਕੋਲ ਬਿਲੋਕਿ ਭੂਪ ਬਡ़ ਧੀਰਾ। ਭਾਗਿ ਪੈਠ ਗਿਰਿਗੁਹਾਁ ਗਭੀਰਾ ॥
ਅਗਮ ਦੇਖਿ ਨਪ ਅਤਿ ਪਛਿਤਾਈ। ਫਿਰੇਉ ਮਹਾਬਨ ਪਰੇਉ ਭੁਲਾਈ ॥

ਦੋ. ਖੇਦ ਖਿਨ੍ਨ ਛੁਦ੍ਧਿਤ ਤਸ਼ਿਤ ਰਾਜਾ ਬਾਜਿ ਸਮੇਤ।
ਖੋਜਤ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਸਰਿਤ ਸਰ ਜਲ ਬਿਨੁ ਭਯਉ ਅਚੇਤ ॥ ੧੫੭ ॥

ਫਿਰਤ ਬਿਪਿਨ ਆਸ਼੍ਰਮ ਏਕ ਦੇਖਾ। ਤਹਁ ਬਸ ਨਪਤਿ ਕਪਟ ਮੁਨਿਬੇਸ਼ਾ ॥
ਜਾਸੁ ਦੇਸ ਨਪ ਲੀਨ੍ਹ ਛਡ़ਾਈ। ਸਮਰ ਸੇਨ ਤਜਿ ਗਯਉ ਪਰਾਈ ॥
ਸਮਯ ਪ੍ਰਤਾਪਭਾਨੁ ਕਰ ਜਾਨੀ। ਆਪਨ ਅਤਿ ਅਸਮਯ ਅਨੁਮਾਨੀ ॥
ਗਯਉ ਨ ਗਹ ਮਨ ਬਹੁਤ ਗਲਾਨੀ। ਮਿਲਾ ਨ ਰਾਜਹਿ ਨਪ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
ਰਿਸ ਉਰ ਮਾਰਿ ਰਙ੍ਕ ਜਿਮਿ ਰਾਜਾ। ਬਿਪਿਨ ਬਸਇ ਤਾਪਸ ਕੇਂ ਸਾਜਾ ॥
ਤਾਸੁ ਸਮੀਪ ਗਵਨ ਨਪ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਯਹ ਪ੍ਰਤਾਪਰਬਿ ਤੇਹਿ ਤਬ ਚੀਨ੍ਹਾ ॥
ਰਾਉ ਤਸ਼ਿਤ ਨਹਿ ਸੋ ਪਹਿਚਾਨਾ। ਦੇਖਿ ਸੁਬੇਸ਼ ਮਹਾਮੁਨਿ ਜਾਨਾ ॥
ਉਤਰਿ ਤੁਰਗ ਤੇਂ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਨਾਮਾ। ਪਰਮ ਚਤੁਰ ਨ ਕਹੇਉ ਨਿਜ ਨਾਮਾ ॥
ਦੋ੦ ਭੂਪਤਿ ਤਸ਼ਿਤ ਬਿਲੋਕਿ ਤੇਹਿਂ ਸਰਬਰੁ ਦੀਨ੍ਹ ਦੇਖਾਇ।

ਮਜ੍ਜਨ ਪਾਨ ਸਮੇਤ ਹਯ ਕੀਨ੍ਹ ਨਪਤਿ ਹਰਸ਼ਾਇ ॥ ੧੫੮ ॥

ਗੈ ਸ਼੍ਰਮ ਸਕਲ ਸੁਖੀ ਨਪ ਭਯਊ। ਨਿਜ ਆਸ਼੍ਰਮ ਤਾਪਸ ਲੈ ਗਯਊ ॥
ਆਸਨ ਦੀਨ੍ਹ ਅਸ੍ਤ ਰਬਿ ਜਾਨੀ। ਪੁਨਿ ਤਾਪਸ ਬੋਲੇਉ ਮਦੁ ਬਾਨੀ ॥
ਕੋ ਤੁਮ੍ਹ ਕਸ ਬਨ ਫਿਰਹੁ ਅਕੇਲੇਂ। ਸੁਨ੍ਦਰ ਜੁਬਾ ਜੀਵ ਪਰਹੇਲੇਂ ॥
ਚਕ੍ਰਬਰ੍ਤਿ ਕੇ ਲਚ੍ਛਨ ਤੋਰੇਂ। ਦੇਖਤ ਦਯਾ ਲਾਗਿ ਅਤਿ ਮੋਰੇਂ ॥
ਨਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪਭਾਨੁ ਅਵਨੀਸਾ। ਤਾਸੁ ਸਚਿਵ ਮੈਂ ਸੁਨਹੁ ਮੁਨੀਸਾ ॥
ਫਿਰਤ ਅਹੇਰੇਂ ਪਰੇਉਁ ਭੁਲਾਈ। ਬਡੇ ਭਾਗ ਦੇਖਉਁ ਪਦ ਆਈ ॥
ਹਮ ਕਹਁ ਦੁਰ੍ਲਭ ਦਰਸ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ। ਜਾਨਤ ਹੌਂ ਕਛੁ ਭਲ ਹੋਨਿਹਾਰਾ ॥
ਕਹ ਮੁਨਿ ਤਾਤ ਭਯਉ ਅਁਧਿਯਾਰਾ। ਜੋਜਨ ਸਤ੍ਤਰਿ ਨਗਰੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਨਿਸਾ ਘੋਰ ਗਮ੍ਭੀਰ ਬਨ ਪਨ੍ਥ ਨ ਸੁਨਹੁ ਸੁਜਾਨ।
ਬਸਹੁ ਆਜੁ ਅਸ ਜਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹ ਜਾਏਹੁ ਹੋਤ ਬਿਹਾਨ ॥ ੧੫੯(ਕ) ॥

ਤੁਲਸੀ ਜਸਿ ਭਵਤਬ੍ਯਤਾ ਤੈਸੀ ਮਿਲਇ ਸਹਾਇ।
ਆਪੁਨੁ ਆਵਇ ਤਾਹਿ ਪਹਿਂ ਤਾਹਿ ਤਹਾਁ ਲੈ ਜਾਇ ॥ ੧੫੯(ਖ) ॥

ਭਲੇਹਿਂ ਨਾਥ ਆਯਸੁ ਧਰਿ ਸੀਸਾ। ਬਾਁਧਿ ਤੁਰਗ ਤਰੁ ਬੈਠ ਮਹੀਸਾ ॥
ਨਪ ਬਹੁ ਭਾਤਿ ਪ੍ਰਸਂਸੇਉ ਤਾਹੀ। ਚਰਨ ਬਨ੍ਦਿ ਨਿਜ ਭਾਗ੍ਯ ਸਰਾਹੀ ॥
ਪੁਨਿ ਬੋਲੇ ਮਦੁ ਗਿਰਾ ਸੁਹਾਈ। ਜਾਨਿ ਪਿਤਾ ਪ੍ਰਭੁ ਕਰਉਁ ਢਿਠਾਈ ॥
ਮੋਹਿ ਮੁਨਿਸ ਸੁਤ ਸੇਵਕ ਜਾਨੀ। ਨਾਥ ਨਾਮ ਨਿਜ ਕਹਹੁ ਬਖਾਨੀ ॥
ਤੇਹਿ ਨ ਜਾਨ ਨਪ ਨਪਹਿ ਸੋ ਜਾਨਾ। ਭੂਪ ਸੁਹ੍ਰਦ ਸੋ ਕਪਟ ਸਯਾਨਾ ॥
ਬੈਰੀ ਪੁਨਿ ਛਤ੍ਰੀ ਪੁਨਿ ਰਾਜਾ। ਛਲ ਬਲ ਕੀਨ੍ਹ ਚਹਇ ਨਿਜ ਕਾਜਾ ॥
ਸਮੁਝਿ ਰਾਜਸੁਖ ਦੁਖਿਤ ਅਰਾਤੀ। ਅਵਾਁ ਅਨਲ ਇਵ ਸੁਲਗਇ ਛਾਤੀ ॥
ਸਰਲ ਬਚਨ ਨਪ ਕੇ ਸੁਨਿ ਕਾਨਾ। ਬਯਰ ਸਁਭਾਰਿ ਹਦਯਁ ਹਰਸ਼ਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਕਪਟ ਬੋਰਿ ਬਾਨੀ ਮਦੁਲ ਬੋਲੇਉ ਜੁਗੁਤਿ ਸਮੇਤ।
ਨਾਮ ਹਮਾਰ ਭਿਖਾਰਿ ਅਬ ਨਿਰ੍ਧਨ ਰਹਿਤ ਨਿਕੇਤਿ ॥ ੧੬੦ ॥

ਕਹ ਨਪ ਜੇ ਬਿਗ੍ਯਾਨ ਨਿਧਾਨਾ। ਤੁਮ੍ਹ ਸਾਰਿਖੇ ਗਲਿਤ ਅਭਿਮਾਨਾ ॥
ਸਦਾ ਰਹਹਿ ਅਪਨਪੌ ਦੁਰਾਏਁ। ਸਬ ਬਿਧਿ ਕੁਸਲ ਕੁਬੇਸ਼ ਬਨਾਏਁ ॥
ਤੇਹਿ ਤੇਂ ਕਹਹਿ ਸਨ੍ਤ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਟੇਰੇਂ। ਪਰਮ ਅਕਿਞ੍ਚਨ ਪ੍ਰਿਯ ਹਰਿ ਕੇਰੇਂ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਸਮ ਅਧਨ ਭਿਖਾਰਿ ਅਗੇਹਾ। ਹੋਤ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਸਿਵਹਿ ਸਨ੍ਦੇਹਾ ॥
ਜੋਸਿ ਸੋਸਿ ਤਵ ਚਰਨ ਨਮਾਮੀ। ਮੋ ਪਰ ਕਪਾ ਕਰਿਅ ਅਬ ਸ੍ਵਾਮੀ ॥
ਸਹਜ ਪ੍ਰੀਤਿ ਭੂਪਤਿ ਕੈ ਦੇਖੀ। ਆਪੁ ਬਿਸ਼ਯ ਬਿਸ੍ਵਾਸ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਸਬ ਪ੍ਰਕਾਰ ਰਾਜਹਿ ਅਪਨਾਈ। ਬੋਲੇਉ ਅਧਿਕ ਸਨੇਹ ਜਨਾਈ ॥
ਸੁਨੁ ਸਤਿਭਾਉ ਕਹਉਁ ਮਹਿਪਾਲਾ। ਇਹਾਁ ਬਸਤ ਬੀਤੇ ਬਹੁ ਕਾਲਾ ॥

ਦੋ. ਅਬ ਲਗਿ ਮੋਹਿ ਨ ਮਿਲੇਉ ਕੋਉ ਮੈਂ ਨ ਜਨਾਵਉਁ ਕਾਹੁ।
ਲੋਕਮਾਨ੍ਯਤਾ ਅਨਲ ਸਮ ਕਰ ਤਪ ਕਾਨਨ ਦਾਹੁ ॥ ੧੬੧(ਕ) ॥

ਸੋ. ਤੁਲਸੀ ਦੇਖਿ ਸੁਬੇਸ਼ੁ ਭੂਲਹਿਂ ਮੂਢ़ ਨ ਚਤੁਰ ਨਰ।
ਸੁਨ੍ਦਰ ਕੇਕਿਹਿ ਪੇਖੁ ਬਚਨ ਸੁਧਾ ਸਮ ਅਸਨ ਅਹਿ ॥ ੧੬੧(ਖ)

ਤਾਤੇਂ ਗੁਪੁਤ ਰਹਉਁ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਹਰਿ ਤਜਿ ਕਿਮਪਿ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਨਾਹੀਂ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਜਾਨਤ ਸਬ ਬਿਨਹਿਂ ਜਨਾਏਁ। ਕਹਹੁ ਕਵਨਿ ਸਿਧਿ ਲੋਕ ਰਿਝਾਏਁ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਸੁਚਿ ਸੁਮਤਿ ਪਰਮ ਪ੍ਰਿਯ ਮੋਰੇਂ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਪ੍ਰਤੀਤਿ ਮੋਹਿ ਪਰ ਤੋਰੇਂ ॥
ਅਬ ਜੌਂ ਤਾਤ ਦੁਰਾਵਉਁ ਤੋਹੀ। ਦਾਰੁਨ ਦੋਸ਼ ਘਟਇ ਅਤਿ ਮੋਹੀ ॥
ਜਿਮਿ ਜਿਮਿ ਤਾਪਸੁ ਕਥਇ ਉਦਾਸਾ। ਤਿਮਿ ਤਿਮਿ ਨਪਹਿ ਉਪਜ ਬਿਸ੍ਵਾਸਾ ॥
ਦੇਖਾ ਸ੍ਵਬਸ ਕਰ੍ਮ ਮਨ ਬਾਨੀ। ਤਬ ਬੋਲਾ ਤਾਪਸ ਬਗਧ੍ਯਾਨੀ ॥
ਨਾਮ ਹਮਾਰ ਏਕਤਨੁ ਭਾਈ। ਸੁਨਿ ਨਪ ਬੋਲੇ ਪੁਨਿ ਸਿਰੁ ਨਾਈ ॥
ਕਹਹੁ ਨਾਮ ਕਰ ਅਰਥ ਬਖਾਨੀ। ਮੋਹਿ ਸੇਵਕ ਅਤਿ ਆਪਨ ਜਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਆਦਿਸਸ਼੍ਟਿ ਉਪਜੀ ਜਬਹਿਂ ਤਬ ਉਤਪਤਿ ਭੈ ਮੋਰਿ।
ਨਾਮ ਏਕਤਨੁ ਹੇਤੁ ਤੇਹਿ ਦੇਹ ਨ ਧਰੀ ਬਹੋਰਿ ॥ ੧੬੨ ॥

ਜਨਿ ਆਚਰੁਜ ਕਰਹੁ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਸੁਤ ਤਪ ਤੇਂ ਦੁਰ੍ਲਭ ਕਛੁ ਨਾਹੀਂ ॥
ਤਪਬਲ ਤੇਂ ਜਗ ਸਜਇ ਬਿਧਾਤਾ। ਤਪਬਲ ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਭਏ ਪਰਿਤ੍ਰਾਤਾ ॥
ਤਪਬਲ ਸਮ੍ਭੁ ਕਰਹਿਂ ਸਙ੍ਘਾਰਾ। ਤਪ ਤੇਂ ਅਗਮ ਨ ਕਛੁ ਸਂਸਾਰਾ ॥
ਭਯਉ ਨਪਹਿ ਸੁਨਿ ਅਤਿ ਅਨੁਰਾਗਾ। ਕਥਾ ਪੁਰਾਤਨ ਕਹੈ ਸੋ ਲਾਗਾ ॥
ਕਰਮ ਧਰਮ ਇਤਿਹਾਸ ਅਨੇਕਾ। ਕਰਇ ਨਿਰੂਪਨ ਬਿਰਤਿ ਬਿਬੇਕਾ ॥
ਉਦਭਵ ਪਾਲਨ ਪ੍ਰਲਯ ਕਹਾਨੀ। ਕਹੇਸਿ ਅਮਿਤ ਆਚਰਜ ਬਖਾਨੀ ॥
ਸੁਨਿ ਮਹਿਪ ਤਾਪਸ ਬਸ ਭਯਊ। ਆਪਨ ਨਾਮ ਕਹਤ ਤਬ ਲਯਊ ॥
ਕਹ ਤਾਪਸ ਨਪ ਜਾਨਉਁ ਤੋਹੀ। ਕੀਨ੍ਹੇਹੁ ਕਪਟ ਲਾਗ ਭਲ ਮੋਹੀ ॥

ਸੋ. ਸੁਨੁ ਮਹੀਸ ਅਸਿ ਨੀਤਿ ਜਹਁ ਤਹਁ ਨਾਮ ਨ ਕਹਹਿਂ ਨਪ।
ਮੋਹਿ ਤੋਹਿ ਪਰ ਅਤਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸੋਇ ਚਤੁਰਤਾ ਬਿਚਾਰਿ ਤਵ ॥ ੧੬੩ ॥

ਨਾਮ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਦਿਨੇਸਾ। ਸਤ੍ਯਕੇਤੁ ਤਵ ਪਿਤਾ ਨਰੇਸਾ ॥
ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸਬ ਜਾਨਿਅ ਰਾਜਾ। ਕਹਿਅ ਨ ਆਪਨ ਜਾਨਿ ਅਕਾਜਾ ॥
ਦੇਖਿ ਤਾਤ ਤਵ ਸਹਜ ਸੁਧਾਈ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਪ੍ਰਤੀਤਿ ਨੀਤਿ ਨਿਪੁਨਾਈ ॥
ਉਪਜਿ ਪਰਿ ਮਮਤਾ ਮਨ ਮੋਰੇਂ। ਕਹਉਁ ਕਥਾ ਨਿਜ ਪੂਛੇ ਤੋਰੇਂ ॥
ਅਬ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਮੈਂ ਸਂਸਯ ਨਾਹੀਂ। ਮਾਗੁ ਜੋ ਭੂਪ ਭਾਵ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਸੁਨਿ ਸੁਬਚਨ ਭੂਪਤਿ ਹਰਸ਼ਾਨਾ। ਗਹਿ ਪਦ ਬਿਨਯ ਕੀਨ੍ਹਿ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥
ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਮੁਨਿ ਦਰਸਨ ਤੋਰੇਂ। ਚਾਰਿ ਪਦਾਰਥ ਕਰਤਲ ਮੋਰੇਂ ॥
ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਤਥਾਪਿ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਬਿਲੋਕੀ। ਮਾਗਿ ਅਗਮ ਬਰ ਹੋਉਁ ਅਸੋਕੀ ॥

ਦੋ. ਜਰਾ ਮਰਨ ਦੁਖ ਰਹਿਤ ਤਨੁ ਸਮਰ ਜਿਤੈ ਜਨਿ ਕੋਉ।
ਏਕਛਤ੍ਰ ਰਿਪੁਹੀਨ ਮਹਿ ਰਾਜ ਕਲਪ ਸਤ ਹੋਉ ॥ ੧੬੪ ॥

ਕਹ ਤਾਪਸ ਨਪ ਐਸੇਇ ਹੋਊ। ਕਾਰਨ ਏਕ ਕਠਿਨ ਸੁਨੁ ਸੋਊ ॥
ਕਾਲਉ ਤੁਅ ਪਦ ਨਾਇਹਿ ਸੀਸਾ। ਏਕ ਬਿਪ੍ਰਕੁਲ ਛਾਡ़ਿ ਮਹੀਸਾ ॥
ਤਪਬਲ ਬਿਪ੍ਰ ਸਦਾ ਬਰਿਆਰਾ। ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਕੋਪ ਨ ਕੋਉ ਰਖਵਾਰਾ ॥
ਜੌਂ ਬਿਪ੍ਰਨ੍ਹ ਸਬ ਕਰਹੁ ਨਰੇਸਾ। ਤੌ ਤੁਅ ਬਸ ਬਿਧਿ ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਮਹੇਸਾ ॥
ਚਲ ਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕੁਲ ਸਨ ਬਰਿਆਈ। ਸਤ੍ਯ ਕਹਉਁ ਦੋਉ ਭੁਜਾ ਉਠਾਈ ॥
ਬਿਪ੍ਰ ਸ਼੍ਰਾਪ ਬਿਨੁ ਸੁਨੁ ਮਹਿਪਾਲਾ। ਤੋਰ ਨਾਸ ਨਹਿ ਕਵਨੇਹੁਁ ਕਾਲਾ ॥
ਹਰਸ਼ੇਉ ਰਾਉ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਤਾਸੂ। ਨਾਥ ਨ ਹੋਇ ਮੋਰ ਅਬ ਨਾਸੂ ॥
ਤਵ ਪ੍ਰਸਾਦ ਪ੍ਰਭੁ ਕਪਾਨਿਧਾਨਾ। ਮੋ ਕਹੁਁ ਸਰ੍ਬ ਕਾਲ ਕਲ੍ਯਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਏਵਮਸ੍ਤੁ ਕਹਿ ਕਪਟਮੁਨਿ ਬੋਲਾ ਕੁਟਿਲ ਬਹੋਰਿ।
ਮਿਲਬ ਹਮਾਰ ਭੁਲਾਬ ਨਿਜ ਕਹਹੁ ਤ ਹਮਹਿ ਨ ਖੋਰਿ ॥ ੧੬੫ ॥

ਤਾਤੇਂ ਮੈ ਤੋਹਿ ਬਰਜਉਁ ਰਾਜਾ। ਕਹੇਂ ਕਥਾ ਤਵ ਪਰਮ ਅਕਾਜਾ ॥

ਛਠੇਂ ਸ਼੍ਰਵਨ ਯਹ ਪਰਤ ਕਹਾਨੀ। ਨਾਸ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਸਤ੍ਯ ਮਮ ਬਾਨੀ ॥
ਯਹ ਪ੍ਰਗਟੇਂ ਅਥਵਾ ਦ੍ਵਿਜਸ਼੍ਰਾਪਾ। ਨਾਸ ਤੋਰ ਸੁਨੁ ਭਾਨੁਪ੍ਰਤਾਪਾ ॥
ਆਨ ਉਪਾਯਁ ਨਿਧਨ ਤਵ ਨਾਹੀਂ। ਜੌਂ ਹਰਿ ਹਰ ਕੋਪਹਿਂ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਸਤ੍ਯ ਨਾਥ ਪਦ ਗਹਿ ਨਪ ਭਾਸ਼ਾ। ਦ੍ਵਿਜ ਗੁਰ ਕੋਪ ਕਹਹੁ ਕੋ ਰਾਖਾ ॥
ਰਾਖਇ ਗੁਰ ਜੌਂ ਕੋਪ ਬਿਧਾਤਾ। ਗੁਰ ਬਿਰੋਧ ਨਹਿਂ ਕੋਉ ਜਗ ਤ੍ਰਾਤਾ ॥
ਜੌਂ ਨ ਚਲਬ ਹਮ ਕਹੇ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇਂ। ਹੋਉ ਨਾਸ ਨਹਿਂ ਸੋਚ ਹਮਾਰੇਂ ॥
ਏਕਹਿਂ ਡਰ ਡਰਪਤ ਮਨ ਮੋਰਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਮਹਿਦੇਵ ਸ਼੍ਰਾਪ ਅਤਿ ਘੋਰਾ ॥

ਦੋ. ਹੋਹਿਂ ਬਿਪ੍ਰ ਬਸ ਕਵਨ ਬਿਧਿ ਕਹਹੁ ਕਪਾ ਕਰਿ ਸੋਉ।
ਤੁਮ੍ਹ ਤਜਿ ਦੀਨਦਯਾਲ ਨਿਜ ਹਿਤੂ ਨ ਦੇਖਉਁ ਕੋਉਁ ॥ ੧੬੬ ॥

ਸੁਨੁ ਨਪ ਬਿਬਿਧ ਜਤਨ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਕਸ਼੍ਟਸਾਧ੍ਯ ਪੁਨਿ ਹੋਹਿਂ ਕਿ ਨਾਹੀਂ ॥
ਅਹਇ ਏਕ ਅਤਿ ਸੁਗਮ ਉਪਾਈ। ਤਹਾਁ ਪਰਨ੍ਤੁ ਏਕ ਕਠਿਨਾਈ ॥
ਮਮ ਆਧੀਨ ਜੁਗੁਤਿ ਨਪ ਸੋਈ। ਮੋਰ ਜਾਬ ਤਵ ਨਗਰ ਨ ਹੋਈ ॥
ਆਜੁ ਲਗੇਂ ਅਰੁ ਜਬ ਤੇਂ ਭਯਊਁ। ਕਾਹੂ ਕੇ ਗਹ ਗ੍ਰਾਮ ਨ ਗਯਊਁ ॥
ਜੌਂ ਨ ਜਾਉਁ ਤਵ ਹੋਇ ਅਕਾਜੂ। ਬਨਾ ਆਇ ਅਸਮਞ੍ਜਸ ਆਜੂ ॥
ਸੁਨਿ ਮਹੀਸ ਬੋਲੇਉ ਮਦੁ ਬਾਨੀ। ਨਾਥ ਨਿਗਮ ਅਸਿ ਨੀਤਿ ਬਖਾਨੀ ॥
ਬਡ़ੇ ਸਨੇਹ ਲਘੁਨ੍ਹ ਪਰ ਕਰਹੀਂ। ਗਿਰਿ ਨਿਜ ਸਿਰਨਿ ਸਦਾ ਤਨ ਧਰਹੀਂ ॥
ਜਲਧਿ ਅਗਾਧ ਮੌਲਿ ਬਹ ਫੇਨੂ। ਸਨ੍ਤਤ ਧਰਨਿ ਧਰਤ ਸਿਰ ਰੇਨੂ ॥

ਦੋ. ਅਸ ਕਹਿ ਗਹੇ ਨਰੇਸ ਪਦ ਸ੍ਵਾਮੀ ਹੋਹੁ ਕਪਾਲ।
ਮੋਹਿ ਲਾਗਿ ਦੁਖ ਸਹਿਅ ਪ੍ਰਭੁ ਸਜ੍ਜਨ ਦੀਨਦਯਾਲ ॥ ੧੬੭ ॥

ਜਾਨਿ ਨਪਹਿ ਆਪਨ ਆਧੀਨਾ। ਬੋਲਾ ਤਾਪਸ ਕਪਟ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥
ਸਤ੍ਯ ਕਹਉਁ ਭੂਪਤਿ ਸੁਨੁ ਤੋਹੀ। ਜਗ ਨਾਹਿਨ ਦੁਰ੍ਲਭ ਕਛੁ ਮੋਹੀ ॥
ਅਵਸਿ ਕਾਜ ਮੈਂ ਕਰਿਹਉਁ ਤੋਰਾ। ਮਨ ਤਨ ਬਚਨ ਭਗਤ ਤੈਂ ਮੋਰਾ ॥
ਜੋਗ ਜੁਗੁਤਿ ਤਪ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਪ੍ਰਭਾਊ। ਫਲਇ ਤਬਹਿਂ ਜਬ ਕਰਿਅ ਦੁਰਾਊ ॥
ਜੌਂ ਨਰੇਸ ਮੈਂ ਕਰੌਂ ਰਸੋਈ। ਤੁਮ੍ਹ ਪਰੁਸਹੁ ਮੋਹਿ ਜਾਨ ਨ ਕੋਈ ॥
ਅਨ੍ਨ ਸੋ ਜੋਇ ਜੋਇ ਭੋਜਨ ਕਰਈ। ਸੋਇ ਸੋਇ ਤਵ ਆਯਸੁ ਅਨੁਸਰਈ ॥
ਪੁਨਿ ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਗਹ ਜੇਵਁਇ ਜੋਊ। ਤਵ ਬਸ ਹੋਇ ਭੂਪ ਸੁਨੁ ਸੋਊ ॥
ਜਾਇ ਉਪਾਯ ਰਚਹੁ ਨਪ ਏਹੂ। ਸਮ੍ਬਤ ਭਰਿ ਸਙ੍ਕਲਪ ਕਰੇਹੂ ॥

ਦੋ. ਨਿਤ ਨੂਤਨ ਦ੍ਵਿਜ ਸਹਸ ਸਤ ਬਰੇਹੁ ਸਹਿਤ ਪਰਿਵਾਰ।
ਮੈਂ ਤੁਮ੍ਹਰੇ ਸਙ੍ਕਲਪ ਲਗਿ ਦਿਨਹਿਂਇਬ ਜੇਵਨਾਰ ॥ ੧੬੮ ॥

ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਭੂਪ ਕਸ਼੍ਟ ਅਤਿ ਥੋਰੇਂ। ਹੋਇਹਹਿਂ ਸਕਲ ਬਿਪ੍ਰ ਬਸ ਤੋਰੇਂ ॥
ਕਰਿਹਹਿਂ ਬਿਪ੍ਰ ਹੋਮ ਮਖ ਸੇਵਾ। ਤੇਹਿਂ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗ ਸਹਜੇਹਿਂ ਬਸ ਦੇਵਾ ॥
ਔਰ ਏਕ ਤੋਹਿ ਕਹਊਁ ਲਖਾਊ। ਮੈਂ ਏਹਿ ਬੇਸ਼ ਨ ਆਉਬ ਕਾਊ ॥
ਤੁਮ੍ਹਰੇ ਉਪਰੋਹਿਤ ਕਹੁਁ ਰਾਯਾ। ਹਰਿ ਆਨਬ ਮੈਂ ਕਰਿ ਨਿਜ ਮਾਯਾ ॥
ਤਪਬਲ ਤੇਹਿ ਕਰਿ ਆਪੁ ਸਮਾਨਾ। ਰਖਿਹਉਁ ਇਹਾਁ ਬਰਸ਼ ਪਰਵਾਨਾ ॥
ਮੈਂ ਧਰਿ ਤਾਸੁ ਬੇਸ਼ੁ ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ। ਸਬ ਬਿਧਿ ਤੋਰ ਸਁਵਾਰਬ ਕਾਜਾ ॥
ਗੈ ਨਿਸਿ ਬਹੁਤ ਸਯਨ ਅਬ ਕੀਜੇ। ਮੋਹਿ ਤੋਹਿ ਭੂਪ ਭੇਣ੍ਟ ਦਿਨ ਤੀਜੇ ॥
ਮੈਂ ਤਪਬਲ ਤੋਹਿ ਤੁਰਗ ਸਮੇਤਾ। ਪਹੁਁਚੇਹਉਁ ਸੋਵਤਹਿ ਨਿਕੇਤਾ ॥

ਦੋ. ਮੈਂ ਆਉਬ ਸੋਇ ਬੇਸ਼ੁ ਧਰਿ ਪਹਿਚਾਨੇਹੁ ਤਬ ਮੋਹਿ।
ਜਬ ਏਕਾਨ੍ਤ ਬੋਲਾਇ ਸਬ ਕਥਾ ਸੁਨਾਵੌਂ ਤੋਹਿ ॥ ੧੬੯ ॥

ਸਯਨ ਕੀਨ੍ਹ ਨਪ ਆਯਸੁ ਮਾਨੀ। ਆਸਨ ਜਾਇ ਬੈਠ ਛਲਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਸ਼੍ਰਮਿਤ ਭੂਪ ਨਿਦ੍ਰਾ ਅਤਿ ਆਈ। ਸੋ ਕਿਮਿ ਸੋਵ ਸੋਚ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਕਾਲਕੇਤੁ ਨਿਸਿਚਰ ਤਹਁ ਆਵਾ। ਜੇਹਿਂ ਸੂਕਰ ਹੋਇ ਨਪਹਿ ਭੁਲਾਵਾ ॥
ਪਰਮ ਮਿਤ੍ਰ ਤਾਪਸ ਨਪ ਕੇਰਾ। ਜਾਨਇ ਸੋ ਅਤਿ ਕਪਟ ਘਨੇਰਾ ॥
ਤੇਹਿ ਕੇ ਸਤ ਸੁਤ ਅਰੁ ਦਸ ਭਾਈ। ਖਲ ਅਤਿ ਅਜਯ ਦੇਵ ਦੁਖਦਾਈ ॥
ਪ੍ਰਥਮਹਿ ਭੂਪ ਸਮਰ ਸਬ ਮਾਰੇ। ਬਿਪ੍ਰ ਸਨ੍ਤ ਸੁਰ ਦੇਖਿ ਦੁਖਾਰੇ ॥
ਤੇਹਿਂ ਖਲ ਪਾਛਿਲ ਬਯਰੁ ਸਁਭਰਾ। ਤਾਪਸ ਨਪ ਮਿਲਿ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਜੇਹਿ ਰਿਪੁ ਛਯ ਸੋਇ ਰਚੇਨ੍ਹਿ ਉਪਾਊ। ਭਾਵੀ ਬਸ ਨ ਜਾਨ ਕਛੁ ਰਾਊ ॥

ਦੋ. ਰਿਪੁ ਤੇਜਸੀ ਅਕੇਲ ਅਪਿ ਲਘੁ ਕਰਿ ਗਨਿਅ ਨ ਤਾਹੁ।
ਅਜਹੁਁ ਦੇਤ ਦੁਖ ਰਬਿ ਸਸਿਹਿ ਸਿਰ ਅਵਸੇਸ਼ਿਤ ਰਾਹੁ ॥ ੧੭੦ ॥

ਤਾਪਸ ਨਪ ਨਿਜ ਸਖਹਿ ਨਿਹਾਰੀ। ਹਰਸ਼ਿ ਮਿਲੇਉ ਉਠਿ ਭਯਉ ਸੁਖਾਰੀ ॥
ਮਿਤ੍ਰਹਿ ਕਹਿ ਸਬ ਕਥਾ ਸੁਨਾਈ। ਜਾਤੁਧਾਨ ਬੋਲਾ ਸੁਖ ਪਾਈ ॥
ਅਬ ਸਾਧੇਉਁ ਰਿਪੁ ਸੁਨਹੁ ਨਰੇਸਾ। ਜੌਂ ਤੁਮ੍ਹ ਕੀਨ੍ਹ ਮੋਰ ਉਪਦੇਸਾ ॥
ਪਰਿਹਰਿ ਸੋਚ ਰਹਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਸੋਈ। ਬਿਨੁ ਔਸ਼ਧ ਬਿਆਧਿ ਬਿਧਿ ਖੋਈ ॥
ਕੁਲ ਸਮੇਤ ਰਿਪੁ ਮੂਲ ਬਹਾਈ। ਚੌਥੇ ਦਿਵਸ ਮਿਲਬ ਮੈਂ ਆਈ ॥
ਤਾਪਸ ਨਪਹਿ ਬਹੁਤ ਪਰਿਤੋਸ਼ੀ। ਚਲਾ ਮਹਾਕਪਟੀ ਅਤਿਰੋਸ਼ੀ ॥
ਭਾਨੁਪ੍ਰਤਾਪਹਿ ਬਾਜਿ ਸਮੇਤਾ। ਪਹੁਁਚਾਏਸਿ ਛਨ ਮਾਝ ਨਿਕੇਤਾ ॥
ਨਪਹਿ ਨਾਰਿ ਪਹਿਂ ਸਯਨ ਕਰਾਈ। ਹਯਗਹਁ ਬਾਁਧੇਸਿ ਬਾਜਿ ਬਨਾਈ ॥

ਦੋ. ਰਾਜਾ ਕੇ ਉਪਰੋਹਿਤਹਿ ਹਰਿ ਲੈ ਗਯਉ ਬਹੋਰਿ।
ਲੈ ਰਾਖੇਸਿ ਗਿਰਿ ਖੋਹ ਮਹੁਁ ਮਾਯਾਁ ਕਰਿ ਮਤਿ ਭੋਰਿ ॥ ੧੭੧ ॥

ਆਪੁ ਬਿਰਚਿ ਉਪਰੋਹਿਤ ਰੂਪਾ। ਪਰੇਉ ਜਾਇ ਤੇਹਿ ਸੇਜ ਅਨੂਪਾ ॥
ਜਾਗੇਉ ਨਪ ਅਨਭਏਁ ਬਿਹਾਨਾ। ਦੇਖਿ ਭਵਨ ਅਤਿ ਅਚਰਜੁ ਮਾਨਾ ॥
ਮੁਨਿ ਮਹਿਮਾ ਮਨ ਮਹੁਁ ਅਨੁਮਾਨੀ। ਉਠੇਉ ਗਵਁਹਿ ਜੇਹਿ ਜਾਨ ਨ ਰਾਨੀ ॥
ਕਾਨਨ ਗਯਉ ਬਾਜਿ ਚਢ़ਿ ਤੇਹੀਂ। ਪੁਰ ਨਰ ਨਾਰਿ ਨ ਜਾਨੇਉ ਕੇਹੀਂ ॥
ਗਏਁ ਜਾਮ ਜੁਗ ਭੂਪਤਿ ਆਵਾ। ਘਰ ਘਰ ਉਤ੍ਸਵ ਬਾਜ ਬਧਾਵਾ ॥
ਉਪਰੋਹਿਤਹਿ ਦੇਖ ਜਬ ਰਾਜਾ। ਚਕਿਤ ਬਿਲੋਕਿ ਸੁਮਿਰਿ ਸੋਇ ਕਾਜਾ ॥
ਜੁਗ ਸਮ ਨਪਹਿ ਗਏ ਦਿਨ ਤੀਨੀ। ਕਪਟੀ ਮੁਨਿ ਪਦ ਰਹ ਮਤਿ ਲੀਨੀ ॥
ਸਮਯ ਜਾਨਿ ਉਪਰੋਹਿਤ ਆਵਾ। ਨਪਹਿ ਮਤੇ ਸਬ ਕਹਿ ਸਮੁਝਾਵਾ ॥

ਦੋ. ਨਪ ਹਰਸ਼ੇਉ ਪਹਿਚਾਨਿ ਗੁਰੁ ਭ੍ਰਮ ਬਸ ਰਹਾ ਨ ਚੇਤ।
ਬਰੇ ਤੁਰਤ ਸਤ ਸਹਸ ਬਰ ਬਿਪ੍ਰ ਕੁਟੁਮ੍ਬ ਸਮੇਤ ॥ ੧੭੨ ॥

ਉਪਰੋਹਿਤ ਜੇਵਨਾਰ ਬਨਾਈ। ਛਰਸ ਚਾਰਿ ਬਿਧਿ ਜਸਿ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਗਾਈ ॥
ਮਾਯਾਮਯ ਤੇਹਿਂ ਕੀਨ੍ਹ ਰਸੋਈ। ਬਿਞ੍ਜਨ ਬਹੁ ਗਨਿ ਸਕਇ ਨ ਕੋਈ ॥
ਬਿਬਿਧ ਮਗਨ੍ਹ ਕਰ ਆਮਿਸ਼ ਰਾਁਧਾ। ਤੇਹਿ ਮਹੁਁ ਬਿਪ੍ਰ ਮਾਁਸੁ ਖਲ ਸਾਁਧਾ ॥
ਭੋਜਨ ਕਹੁਁ ਸਬ ਬਿਪ੍ਰ ਬੋਲਾਏ। ਪਦ ਪਖਾਰਿ ਸਾਦਰ ਬੈਠਾਏ ॥
ਪਰੁਸਨ ਜਬਹਿਂ ਲਾਗ ਮਹਿਪਾਲਾ। ਭੈ ਅਕਾਸਬਾਨੀ ਤੇਹਿ ਕਾਲਾ ॥
ਬਿਪ੍ਰਬਨ੍ਦ ਉਠਿ ਉਠਿ ਗਹ ਜਾਹੂ। ਹੈ ਬਡ़ਿ ਹਾਨਿ ਅਨ੍ਨ ਜਨਿ ਖਾਹੂ ॥
ਭਯਉ ਰਸੋਈਂ ਭੂਸੁਰ ਮਾਁਸੂ। ਸਬ ਦ੍ਵਿਜ ਉਠੇ ਮਾਨਿ ਬਿਸ੍ਵਾਸੂ ॥
ਭੂਪ ਬਿਕਲ ਮਤਿ ਮੋਹਁ ਭੁਲਾਨੀ। ਭਾਵੀ ਬਸ ਆਵ ਮੁਖ ਬਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਬੋਲੇ ਬਿਪ੍ਰ ਸਕੋਪ ਤਬ ਨਹਿਂ ਕਛੁ ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਚਾਰ।
ਜਾਇ ਨਿਸਾਚਰ ਹੋਹੁ ਨਪ ਮੂਢ़ ਸਹਿਤ ਪਰਿਵਾਰ ॥ ੧੭੩ ॥

ਛਤ੍ਰਬਨ੍ਧੁ ਤੈਂ ਬਿਪ੍ਰ ਬੋਲਾਈ। ਘਾਲੈ ਲਿਏ ਸਹਿਤ ਸਮੁਦਾਈ ॥
ਈਸ੍ਵਰ ਰਾਖਾ ਧਰਮ ਹਮਾਰਾ। ਜੈਹਸਿ ਤੈਂ ਸਮੇਤ ਪਰਿਵਾਰਾ ॥
ਸਮ੍ਬਤ ਮਧ੍ਯ ਨਾਸ ਤਵ ਹੋਊ। ਜਲਦਾਤਾ ਨ ਰਹਿਹਿ ਕੁਲ ਕੋਊ ॥
ਨਪ ਸੁਨਿ ਸ਼੍ਰਾਪ ਬਿਕਲ ਅਤਿ ਤ੍ਰਾਸਾ। ਭੈ ਬਹੋਰਿ ਬਰ ਗਿਰਾ ਅਕਾਸਾ ॥
ਬਿਪ੍ਰਹੁ ਸ਼੍ਰਾਪ ਬਿਚਾਰਿ ਨ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਨਹਿਂ ਅਪਰਾਧ ਭੂਪ ਕਛੁ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਚਕਿਤ ਬਿਪ੍ਰ ਸਬ ਸੁਨਿ ਨਭਬਾਨੀ। ਭੂਪ ਗਯਉ ਜਹਁ ਭੋਜਨ ਖਾਨੀ ॥
ਤਹਁ ਨ ਅਸਨ ਨਹਿਂ ਬਿਪ੍ਰ ਸੁਆਰਾ। ਫਿਰੇਉ ਰਾਉ ਮਨ ਸੋਚ ਅਪਾਰਾ ॥
ਸਬ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗ ਮਹਿਸੁਰਨ੍ਹ ਸੁਨਾਈ। ਤ੍ਰਸਿਤ ਪਰੇਉ ਅਵਨੀਂ ਅਕੁਲਾਈ ॥

ਦੋ. ਭੂਪਤਿ ਭਾਵੀ ਮਿਟਇ ਨਹਿਂ ਜਦਪਿ ਨ ਦੂਸ਼ਨ ਤੋਰ।
ਕਿਏਁ ਅਨ੍ਯਥਾ ਹੋਇ ਨਹਿਂ ਬਿਪ੍ਰਸ਼੍ਰਾਪ ਅਤਿ ਘੋਰ ॥ ੧੭੪ ॥

ਅਸ ਕਹਿ ਸਬ ਮਹਿਦੇਵ ਸਿਧਾਏ। ਸਮਾਚਾਰ ਪੁਰਲੋਗਨ੍ਹ ਪਾਏ ॥
ਸੋਚਹਿਂ ਦੂਸ਼ਨ ਦੈਵਹਿ ਦੇਹੀਂ। ਬਿਚਰਤ ਹਂਸ ਕਾਗ ਕਿਯ ਜੇਹੀਂ ॥
ਉਪਰੋਹਿਤਹਿ ਭਵਨ ਪਹੁਁਚਾਈ। ਅਸੁਰ ਤਾਪਸਹਿ ਖਬਰਿ ਜਨਾਈ ॥
ਤੇਹਿਂ ਖਲ ਜਹਁ ਤਹਁ ਪਤ੍ਰ ਪਠਾਏ। ਸਜਿ ਸਜਿ ਸੇਨ ਭੂਪ ਸਬ ਧਾਏ ॥
ਘੇਰੇਨ੍ਹਿ ਨਗਰ ਨਿਸਾਨ ਬਜਾਈ। ਬਿਬਿਧ ਭਾਁਤਿ ਨਿਤ ਹੋਈ ਲਰਾਈ ॥
ਜੂਝੇ ਸਕਲ ਸੁਭਟ ਕਰਿ ਕਰਨੀ। ਬਨ੍ਧੁ ਸਮੇਤ ਪਰੇਉ ਨਪ ਧਰਨੀ ॥
ਸਤ੍ਯਕੇਤੁ ਕੁਲ ਕੋਉ ਨਹਿਂ ਬਾਁਚਾ। ਬਿਪ੍ਰਸ਼੍ਰਾਪ ਕਿਮਿ ਹੋਇ ਅਸਾਁਚਾ ॥
ਰਿਪੁ ਜਿਤਿ ਸਬ ਨਪ ਨਗਰ ਬਸਾਈ। ਨਿਜ ਪੁਰ ਗਵਨੇ ਜਯ ਜਸੁ ਪਾਈ ॥

ਦੋ. ਭਰਦ੍ਵਾਜ ਸੁਨੁ ਜਾਹਿ ਜਬ ਹੋਇ ਬਿਧਾਤਾ ਬਾਮ।
ਧੂਰਿ ਮੇਰੁਸਮ ਜਨਕ ਜਮ ਤਾਹਿ ਬ੍ਯਾਲਸਮ ਦਾਮ ॥ ।੧੭੫ ॥

ਕਾਲ ਪਾਇ ਮੁਨਿ ਸੁਨੁ ਸੋਇ ਰਾਜਾ। ਭਯਉ ਨਿਸਾਚਰ ਸਹਿਤ ਸਮਾਜਾ ॥
ਦਸ ਸਿਰ ਤਾਹਿ ਬੀਸ ਭੁਜਦਣ੍ਡਾ। ਰਾਵਨ ਨਾਮ ਬੀਰ ਬਰਿਬਣ੍ਡਾ ॥
ਭੂਪ ਅਨੁਜ ਅਰਿਮਰ੍ਦਨ ਨਾਮਾ। ਭਯਉ ਸੋ ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਬਲਧਾਮਾ ॥
ਸਚਿਵ ਜੋ ਰਹਾ ਧਰਮਰੁਚਿ ਜਾਸੂ। ਭਯਉ ਬਿਮਾਤ੍ਰ ਬਨ੍ਧੁ ਲਘੁ ਤਾਸੂ ॥
ਨਾਮ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਜੇਹਿ ਜਗ ਜਾਨਾ। ਬਿਸ਼੍ਨੁਭਗਤ ਬਿਗ੍ਯਾਨ ਨਿਧਾਨਾ ॥
ਰਹੇ ਜੇ ਸੁਤ ਸੇਵਕ ਨਪ ਕੇਰੇ। ਭਏ ਨਿਸਾਚਰ ਘੋਰ ਘਨੇਰੇ ॥
ਕਾਮਰੂਪ ਖਲ ਜਿਨਸ ਅਨੇਕਾ। ਕੁਟਿਲ ਭਯਙ੍ਕਰ ਬਿਗਤ ਬਿਬੇਕਾ ॥
ਕਪਾ ਰਹਿਤ ਹਿਂਸਕ ਸਬ ਪਾਪੀ। ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਹਿਂ ਬਿਸ੍ਵ ਪਰਿਤਾਪੀ ॥

ਦੋ. ਉਪਜੇ ਜਦਪਿ ਪੁਲਸ੍ਤ੍ਯਕੁਲ ਪਾਵਨ ਅਮਲ ਅਨੂਪ।
ਤਦਪਿ ਮਹੀਸੁਰ ਸ਼੍ਰਾਪ ਬਸ ਭਏ ਸਕਲ ਅਘਰੂਪ ॥ ੧੭੬ ॥

ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਬਿਧ ਤਪ ਤੀਨਿਹੁਁ ਭਾਈ। ਪਰਮ ਉਗ੍ਰ ਨਹਿਂ ਬਰਨਿ ਸੋ ਜਾਈ ॥
ਗਯਉ ਨਿਕਟ ਤਪ ਦੇਖਿ ਬਿਧਾਤਾ। ਮਾਗਹੁ ਬਰ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਮੈਂ ਤਾਤਾ ॥

ਕਰਿ ਬਿਨਤੀ ਪਦ ਗਹਿ ਦਸਸੀਸਾ। ਬੋਲੇਉ ਬਚਨ ਸੁਨਹੁ ਜਗਦੀਸਾ ॥
ਹਮ ਕਾਹੂ ਕੇ ਮਰਹਿਂ ਨ ਮਾਰੇਂ। ਬਾਨਰ ਮਨੁਜ ਜਾਤਿ ਦੁਇ ਬਾਰੇਂ ॥
ਏਵਮਸ੍ਤੁ ਤੁਮ੍ਹ ਬਡ़ ਤਪ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਮੈਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਁ ਮਿਲਿ ਤੇਹਿ ਬਰ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਪਹਿਂ ਗਯਊ। ਤੇਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਮਨ ਬਿਸਮਯ ਭਯਊ ॥
ਜੌਂ ਏਹਿਂ ਖਲ ਨਿਤ ਕਰਬ ਅਹਾਰੂ। ਹੋਇਹਿ ਸਬ ਉਜਾਰਿ ਸਂਸਾਰੂ ॥
ਸਾਰਦ ਪ੍ਰੇਰਿ ਤਾਸੁ ਮਤਿ ਫੇਰੀ। ਮਾਗੇਸਿ ਨੀਦ ਮਾਸ ਸ਼ਟ ਕੇਰੀ ॥

ਦੋ. ਗਏ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪਾਸ ਪੁਨਿ ਕਹੇਉ ਪੁਤ੍ਰ ਬਰ ਮਾਗੁ।
ਤੇਹਿਂ ਮਾਗੇਉ ਭਗਵਨ੍ਤ ਪਦ ਕਮਲ ਅਮਲ ਅਨੁਰਾਗੁ ॥ ੧੭੭ ॥

ਤਿਨ੍ਹਿ ਦੇਇ ਬਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਸਿਧਾਏ। ਹਰਸ਼ਿਤ ਤੇ ਅਪਨੇ ਗਹ ਆਏ ॥
ਮਯ ਤਨੁਜਾ ਮਨ੍ਦੋਦਰਿ ਨਾਮਾ। ਪਰਮ ਸੁਨ੍ਦਰੀ ਨਾਰਿ ਲਲਾਮਾ ॥
ਸੋਇ ਮਯਁ ਦੀਨ੍ਹਿ ਰਾਵਨਹਿ ਆਨੀ। ਹੋਇਹਿ ਜਾਤੁਧਾਨਪਤਿ ਜਾਨੀ ॥
ਹਰਸ਼ਿਤ ਭਯਉ ਨਾਰਿ ਭਲਿ ਪਾਈ। ਪੁਨਿ ਦੋਉ ਬਨ੍ਧੁ ਬਿਆਹੇਸਿ ਜਾਈ ॥
ਗਿਰਿ ਤ੍ਰਿਕੂਟ ਏਕ ਸਿਨ੍ਧੁ ਮਝਾਰੀ। ਬਿਧਿ ਨਿਰ੍ਮਿਤ ਦੁਰ੍ਗਮ ਅਤਿ ਭਾਰੀ ॥
ਸੋਇ ਮਯ ਦਾਨਵਁ ਬਹੁਰਿ ਸਁਵਾਰਾ। ਕਨਕ ਰਚਿਤ ਮਨਿਭਵਨ ਅਪਾਰਾ ॥
ਭੋਗਾਵਤਿ ਜਸਿ ਅਹਿਕੁਲ ਬਾਸਾ। ਅਮਰਾਵਤਿ ਜਸਿ ਸਕ੍ਰਨਿਵਾਸਾ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਤੇਂ ਅਧਿਕ ਰਮ੍ਯ ਅਤਿ ਬਙ੍ਕਾ। ਜਗ ਬਿਖ੍ਯਾਤ ਨਾਮ ਤੇਹਿ ਲਙ੍ਕਾ ॥

ਦੋ. ਖਾਈਂ ਸਿਨ੍ਧੁ ਗਭੀਰ ਅਤਿ ਚਾਰਿਹੁਁ ਦਿਸਿ ਫਿਰਿ ਆਵ।
ਕਨਕ ਕੋਟ ਮਨਿ ਖਚਿਤ ਦਢ़ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਇ ਬਨਾਵ ॥ ੧੭੮(ਕ) ॥

ਹਰਿਪ੍ਰੇਰਿਤ ਜੇਹਿਂ ਕਲਪ ਜੋਇ ਜਾਤੁਧਾਨਪਤਿ ਹੋਇ।
ਸੂਰ ਪ੍ਰਤਾਪੀ ਅਤੁਲਬਲ ਦਲ ਸਮੇਤ ਬਸ ਸੋਇ ॥ ੧੭੮(ਖ) ॥

ਰਹੇ ਤਹਾਁ ਨਿਸਿਚਰ ਭਟ ਭਾਰੇ। ਤੇ ਸਬ ਸੁਰਨ੍ਹ ਸਮਰ ਸਙ੍ਘਾਰੇ ॥
ਅਬ ਤਹਁ ਰਹਹਿਂ ਸਕ੍ਰ ਕੇ ਪ੍ਰੇਰੇ। ਰਚ੍ਛਕ ਕੋਟਿ ਜਚ੍ਛਪਤਿ ਕੇਰੇ ॥
ਦਸਮੁਖ ਕਤਹੁਁ ਖਬਰਿ ਅਸਿ ਪਾਈ। ਸੇਨ ਸਾਜਿ ਗਢ़ ਘੇਰੇਸਿ ਜਾਈ ॥
ਦੇਖਿ ਬਿਕਟ ਭਟ ਬਡ़ਿ ਕਟਕਾਈ। ਜਚ੍ਛ ਜੀਵ ਲੈ ਗਏ ਪਰਾਈ ॥
ਫਿਰਿ ਸਬ ਨਗਰ ਦਸਾਨਨ ਦੇਖਾ। ਗਯਉ ਸੋਚ ਸੁਖ ਭਯਉ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਹਜ ਅਗਮ ਅਨੁਮਾਨੀ। ਕੀਨ੍ਹਿ ਤਹਾਁ ਰਾਵਨ ਰਜਧਾਨੀ ॥
ਜੇਹਿ ਜਸ ਜੋਗ ਬਾਁਟਿ ਗਹ ਦੀਨ੍ਹੇ। ਸੁਖੀ ਸਕਲ ਰਜਨੀਚਰ ਕੀਨ੍ਹੇ ॥
ਏਕ ਬਾਰ ਕੁਬੇਰ ਪਰ ਧਾਵਾ। ਪੁਸ਼੍ਪਕ ਜਾਨ ਜੀਤਿ ਲੈ ਆਵਾ ॥

ਦੋ. ਕੌਤੁਕਹੀਂ ਕੈਲਾਸ ਪੁਨਿ ਲੀਨ੍ਹੇਸਿ ਜਾਇ ਉਠਾਇ।
ਮਨਹੁਁ ਤੌਲਿ ਨਿਜ ਬਾਹੁਬਲ ਚਲਾ ਬਹੁਤ ਸੁਖ ਪਾਇ ॥ ੧੭੯ ॥

ਸੁਖ ਸਮ੍ਪਤਿ ਸੁਤ ਸੇਨ ਸਹਾਈ। ਜਯ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਲ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬਡ़ਾਈ ॥
ਨਿਤ ਨੂਤਨ ਸਬ ਬਾਢ़ਤ ਜਾਈ। ਜਿਮਿ ਪ੍ਰਤਿਲਾਭ ਲੋਭ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਅਤਿਬਲ ਕੁਮ੍ਭਕਰਨ ਅਸ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਜੇਹਿ ਕਹੁਁ ਨਹਿਂ ਪ੍ਰਤਿਭਟ ਜਗ ਜਾਤਾ ॥
ਕਰਇ ਪਾਨ ਸੋਵਇ ਸ਼ਟ ਮਾਸਾ। ਜਾਗਤ ਹੋਇ ਤਿਹੁਁ ਪੁਰ ਤ੍ਰਾਸਾ ॥
ਜੌਂ ਦਿਨ ਪ੍ਰਤਿ ਅਹਾਰ ਕਰ ਸੋਈ। ਬਿਸ੍ਵ ਬੇਗਿ ਸਬ ਚੌਪਟ ਹੋਈ ॥
ਸਮਰ ਧੀਰ ਨਹਿਂ ਜਾਇ ਬਖਾਨਾ। ਤੇਹਿ ਸਮ ਅਮਿਤ ਬੀਰ ਬਲਵਾਨਾ ॥
ਬਾਰਿਦਨਾਦ ਜੇਠ ਸੁਤ ਤਾਸੂ। ਭਟ ਮਹੁਁ ਪ੍ਰਥਮ ਲੀਕ ਜਗ ਜਾਸੂ ॥
ਜੇਹਿ ਨ ਹੋਇ ਰਨ ਸਨਮੁਖ ਕੋਈ। ਸੁਰਪੁਰ ਨਿਤਹਿਂ ਪਰਾਵਨ ਹੋਈ ॥

ਦੋ. ਕੁਮੁਖ ਅਕਮ੍ਪਨ ਕੁਲਿਸਰਦ ਧੂਮਕੇਤੁ ਅਤਿਕਾਯ।
ਏਕ ਏਕ ਜਗ ਜੀਤਿ ਸਕ ਐਸੇ ਸੁਭਟ ਨਿਕਾਯ ॥ ੧੮੦ ॥

ਕਾਮਰੂਪ ਜਾਨਹਿਂ ਸਬ ਮਾਯਾ। ਸਪਨੇਹੁਁ ਜਿਨ੍ਹ ਕੇਂ ਧਰਮ ਨ ਦਾਯਾ ॥
ਦਸਮੁਖ ਬੈਠ ਸਭਾਁ ਏਕ ਬਾਰਾ। ਦੇਖਿ ਅਮਿਤ ਆਪਨ ਪਰਿਵਾਰਾ ॥
ਸੁਤ ਸਮੂਹ ਜਨ ਪਰਿਜਨ ਨਾਤੀ। ਗੇ ਕੋ ਪਾਰ ਨਿਸਾਚਰ ਜਾਤੀ ॥
ਸੇਨ ਬਿਲੋਕਿ ਸਹਜ ਅਭਿਮਾਨੀ। ਬੋਲਾ ਬਚਨ ਕ੍ਰੋਧ ਮਦ ਸਾਨੀ ॥

ਸੁਨਹੁ ਸਕਲ ਰਜਨੀਚਰ ਜੂਥਾ। ਹਮਰੇ ਬੈਰੀ ਬਿਬੁਧ ਬਰੂਥਾ ॥
ਤੇ ਸਨਮੁਖ ਨਹਿਂ ਕਰਹੀ ਲਰਾਈ। ਦੇਖਿ ਸਬਲ ਰਿਪੁ ਜਾਹਿਂ ਪਰਾਈ ॥
ਤੇਨ੍ਹ ਕਰ ਮਰਨ ਏਕ ਬਿਧਿ ਹੋਈ। ਕਹਉਁ ਬੁਝਾਇ ਸੁਨਹੁ ਅਬ ਸੋਈ ॥
ਦ੍ਵਿਜਭੋਜਨ ਮਖ ਹੋਮ ਸਰਾਧਾ ॥ ਸਬ ਕੈ ਜਾਇ ਕਰਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਬਾਧਾ ॥

ਦੋ. ਛੁਧਾ ਛੀਨ ਬਲਹੀਨ ਸੁਰ ਸਹਜੇਹਿਂ ਮਿਲਿਹਹਿਂ ਆਇ।
ਤਬ ਮਾਰਿਹਉਁ ਕਿ ਛਾਡ़ਿਹਉਁ ਭਲੀ ਭਾਁਤਿ ਅਪਨਾਇ ॥ ੧੮੧ ॥

ਮੇਘਨਾਦ ਕਹੁਁ ਪੁਨਿ ਹਁਕਰਾਵਾ। ਦੀਨ੍ਹੀ ਸਿਖ ਬਲੁ ਬਯਰੁ ਬਢ़ਾਵਾ ॥

ਜੇ ਸੁਰ ਸਮਰ ਧੀਰ ਬਲਵਾਨਾ। ਜਿਨ੍ਹ ਕੇਂ ਲਰਿਬੇ ਕਰ ਅਭਿਮਾਨਾ ॥
ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਜੀਤਿ ਰਨ ਆਨੇਸੁ ਬਾਁਧੀ। ਉਠਿ ਸੁਤ ਪਿਤੁ ਅਨੁਸਾਸਨ ਕਾਁਧੀ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸਬਹੀ ਅਗ੍ਯਾ ਦੀਨ੍ਹੀ। ਆਪੁਨੁ ਚਲੇਉ ਗਦਾ ਕਰ ਲੀਨ੍ਹੀ ॥
ਚਲਤ ਦਸਾਨਨ ਡੋਲਤਿ ਅਵਨੀ। ਗਰ੍ਜਤ ਗਰ੍ਭ ਸ੍ਤ੍ਰਵਹਿਂ ਸੁਰ ਰਵਨੀ ॥
ਰਾਵਨ ਆਵਤ ਸੁਨੇਉ ਸਕੋਹਾ। ਦੇਵਨ੍ਹ ਤਕੇ ਮੇਰੁ ਗਿਰਿ ਖੋਹਾ ॥
ਦਿਗਪਾਲਨ੍ਹ ਕੇ ਲੋਕ ਸੁਹਾਏ। ਸੂਨੇ ਸਕਲ ਦਸਾਨਨ ਪਾਏ ॥
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਸਿਙ੍ਘਨਾਦ ਕਰਿ ਭਾਰੀ। ਦੇਇ ਦੇਵਤਨ੍ਹ ਗਾਰਿ ਪਚਾਰੀ ॥
ਰਨ ਮਦ ਮਤ੍ਤ ਫਿਰਇ ਜਗ ਧਾਵਾ। ਪ੍ਰਤਿਭਟ ਖੌਜਤ ਕਤਹੁਁ ਨ ਪਾਵਾ ॥
ਰਬਿ ਸਸਿ ਪਵਨ ਬਰੁਨ ਧਨਧਾਰੀ। ਅਗਿਨਿ ਕਾਲ ਜਮ ਸਬ ਅਧਿਕਾਰੀ ॥
ਕਿਂਨਰ ਸਿਦ੍ਧ ਮਨੁਜ ਸੁਰ ਨਾਗਾ। ਹਠਿ ਸਬਹੀ ਕੇ ਪਨ੍ਥਹਿਂ ਲਾਗਾ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮਸਸ਼੍ਟਿ ਜਹਁ ਲਗਿ ਤਨੁਧਾਰੀ। ਦਸਮੁਖ ਬਸਬਰ੍ਤੀ ਨਰ ਨਾਰੀ ॥
ਆਯਸੁ ਕਰਹਿਂ ਸਕਲ ਭਯਭੀਤਾ। ਨਵਹਿਂ ਆਇ ਨਿਤ ਚਰਨ ਬਿਨੀਤਾ ॥

ਦੋ. ਭੁਜਬਲ ਬਿਸ੍ਵ ਬਸ੍ਯ ਕਰਿ ਰਾਖੇਸਿ ਕੋਉ ਨ ਸੁਤਨ੍ਤ੍ਰ।
ਮਣ੍ਡਲੀਕ ਮਨਿ ਰਾਵਨ ਰਾਜ ਕਰਇ ਨਿਜ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ॥ ੧੮੨(ਖ) ॥

ਦੇਵ ਜਚ੍ਛ ਗਨ੍ਧਰ੍ਵ ਨਰ ਕਿਂਨਰ ਨਾਗ ਕੁਮਾਰਿ।
ਜੀਤਿ ਬਰੀਂ ਨਿਜ ਬਾਹੁਬਲ ਬਹੁ ਸੁਨ੍ਦਰ ਬਰ ਨਾਰਿ ॥ ੧੮੨ਖ ॥

ਇਨ੍ਦ੍ਰਜੀਤ ਸਨ ਜੋ ਕਛੁ ਕਹੇਊ। ਸੋ ਸਬ ਜਨੁ ਪਹਿਲੇਹਿਂ ਕਰਿ ਰਹੇਊ ॥
ਪ੍ਰਥਮਹਿਂ ਜਿਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਆਯਸੁ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਤਿਨ੍ਹ ਕਰ ਚਰਿਤ ਸੁਨਹੁ ਜੋ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਦੇਖਤ ਭੀਮਰੂਪ ਸਬ ਪਾਪੀ। ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਕਰ ਦੇਵ ਪਰਿਤਾਪੀ ॥
ਕਰਹਿ ਉਪਦ੍ਰਵ ਅਸੁਰ ਨਿਕਾਯਾ। ਨਾਨਾ ਰੂਪ ਧਰਹਿਂ ਕਰਿ ਮਾਯਾ ॥
ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਹੋਇ ਧਰ੍ਮ ਨਿਰ੍ਮੂਲਾ। ਸੋ ਸਬ ਕਰਹਿਂ ਬੇਦ ਪ੍ਰਤਿਕੂਲਾ ॥
ਜੇਹਿਂ ਜੇਹਿਂ ਦੇਸ ਧੇਨੁ ਦ੍ਵਿਜ ਪਾਵਹਿਂ। ਨਗਰ ਗਾਉਁ ਪੁਰ ਆਗਿ ਲਗਾਵਹਿਂ ॥
ਸੁਭ ਆਚਰਨ ਕਤਹੁਁ ਨਹਿਂ ਹੋਈ। ਦੇਵ ਬਿਪ੍ਰ ਗੁਰੂ ਮਾਨ ਨ ਕੋਈ ॥
ਨਹਿਂ ਹਰਿਭਗਤਿ ਜਗ੍ਯ ਤਪ ਗ੍ਯਾਨਾ। ਸਪਨੇਹੁਁ ਸੁਨਿਅ ਨ ਬੇਦ ਪੁਰਾਨਾ ॥

ਛਂ. ਜਪ ਜੋਗ ਬਿਰਾਗਾ ਤਪ ਮਖ ਭਾਗਾ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਨਇ ਦਸਸੀਸਾ।
ਆਪੁਨੁ ਉਠਿ ਧਾਵਇ ਰਹੈ ਨ ਪਾਵਇ ਧਰਿ ਸਬ ਘਾਲਇ ਖੀਸਾ ॥
ਅਸ ਭ੍ਰਸ਼੍ਟ ਅਚਾਰਾ ਭਾ ਸਂਸਾਰਾ ਧਰ੍ਮ ਸੁਨਿਅ ਨਹਿ ਕਾਨਾ।
ਤੇਹਿ ਬਹੁਬਿਧਿ ਤ੍ਰਾਸਇ ਦੇਸ ਨਿਕਾਸਇ ਜੋ ਕਹ ਬੇਦ ਪੁਰਾਨਾ ॥

ਸੋ. ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਇ ਅਨੀਤਿ ਘੋਰ ਨਿਸਾਚਰ ਜੋ ਕਰਹਿਂ।
ਹਿਂਸਾ ਪਰ ਅਤਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਪਾਪਹਿ ਕਵਨਿ ਮਿਤਿ ॥ ੧੮੩ ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਛਠਾ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਬਾਢ़ੇ ਖਲ ਬਹੁ ਚੋਰ ਜੁਆਰਾ। ਜੇ ਲਮ੍ਪਟ ਪਰਧਨ ਪਰਦਾਰਾ ॥
ਮਾਨਹਿਂ ਮਾਤੁ ਪਿਤਾ ਨਹਿਂ ਦੇਵਾ। ਸਾਧੁਨ੍ਹ ਸਨ ਕਰਵਾਵਹਿਂ ਸੇਵਾ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਯਹ ਆਚਰਨ ਭਵਾਨੀ। ਤੇ ਜਾਨੇਹੁ ਨਿਸਿਚਰ ਸਬ ਪ੍ਰਾਨੀ ॥
ਅਤਿਸਯ ਦੇਖਿ ਧਰ੍ਮ ਕੈ ਗ੍ਲਾਨੀ। ਪਰਮ ਸਭੀਤ ਧਰਾ ਅਕੁਲਾਨੀ ॥
ਗਿਰਿ ਸਰਿ ਸਿਨ੍ਧੁ ਭਾਰ ਨਹਿਂ ਮੋਹੀ। ਜਸ ਮੋਹਿ ਗਰੁਅ ਏਕ ਪਰਦ੍ਰੋਹੀ ॥
ਸਕਲ ਧਰ੍ਮ ਦੇਖਇ ਬਿਪਰੀਤਾ। ਕਹਿ ਨ ਸਕਇ ਰਾਵਨ ਭਯ ਭੀਤਾ ॥
ਧੇਨੁ ਰੂਪ ਧਰਿ ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰੀ। ਗਈ ਤਹਾਁ ਜਹਁ ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਝਾਰੀ ॥
ਨਿਜ ਸਨ੍ਤਾਪ ਸੁਨਾਏਸਿ ਰੋਈ। ਕਾਹੂ ਤੇਂ ਕਛੁ ਕਾਜ ਨ ਹੋਈ ॥

ਛਂ. ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਗਨ੍ਧਰ੍ਬਾ ਮਿਲਿ ਕਰਿ ਸਰ੍ਬਾ ਗੇ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਕੇ ਲੋਕਾ।
ਸਁਗ ਗੋਤਨੁਧਾਰੀ ਭੂਮਿ ਬਿਚਾਰੀ ਪਰਮ ਬਿਕਲ ਭਯ ਸੋਕਾ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਁ ਸਬ ਜਾਨਾ ਮਨ ਅਨੁਮਾਨਾ ਮੋਰ ਕਛੂ ਨ ਬਸਾਈ।
ਜਾ ਕਰਿ ਤੈਂ ਦਾਸੀ ਸੋ ਅਬਿਨਾਸੀ ਹਮਰੇਉ ਤੋਰ ਸਹਾਈ ॥

ਸੋ. ਧਰਨਿ ਧਰਹਿ ਮਨ ਧੀਰ ਕਹ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਹਰਿਪਦ ਸੁਮਿਰੁ।
ਜਾਨਤ ਜਨ ਕੀ ਪੀਰ ਪ੍ਰਭੁ ਭਞ੍ਜਿਹਿ ਦਾਰੁਨ ਬਿਪਤਿ ॥ ੧੮੪ ॥

ਬੈਠੇ ਸੁਰ ਸਬ ਕਰਹਿਂ ਬਿਚਾਰਾ। ਕਹਁ ਪਾਇਅ ਪ੍ਰਭੁ ਕਰਿਅ ਪੁਕਾਰਾ ॥
ਪੁਰ ਬੈਕੁਣ੍ਠ ਜਾਨ ਕਹ ਕੋਈ। ਕੋਉ ਕਹ ਪਯਨਿਧਿ ਬਸ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਈ ॥
ਜਾਕੇ ਹਦਯਁ ਭਗਤਿ ਜਸਿ ਪ੍ਰੀਤਿ। ਪ੍ਰਭੁ ਤਹਁ ਪ੍ਰਗਟ ਸਦਾ ਤੇਹਿਂ ਰੀਤੀ ॥
ਤੇਹਿ ਸਮਾਜ ਗਿਰਿਜਾ ਮੈਂ ਰਹੇਊਁ। ਅਵਸਰ ਪਾਇ ਬਚਨ ਏਕ ਕਹੇਊਁ ॥
ਹਰਿ ਬ੍ਯਾਪਕ ਸਰ੍ਬਤ੍ਰ ਸਮਾਨਾ। ਪ੍ਰੇਮ ਤੇਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਹਿਂ ਮੈਂ ਜਾਨਾ ॥
ਦੇਸ ਕਾਲ ਦਿਸਿ ਬਿਦਿਸਿਹੁ ਮਾਹੀਂ। ਕਹਹੁ ਸੋ ਕਹਾਁ ਜਹਾਁ ਪ੍ਰਭੁ ਨਾਹੀਂ ॥
ਅਗ ਜਗਮਯ ਸਬ ਰਹਿਤ ਬਿਰਾਗੀ। ਪ੍ਰੇਮ ਤੇਂ ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਗਟਇ ਜਿਮਿ ਆਗੀ ॥
ਮੋਰ ਬਚਨ ਸਬ ਕੇ ਮਨ ਮਾਨਾ। ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ ਕਰਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਬਖਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਿ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਮਨ ਹਰਸ਼ ਤਨ ਪੁਲਕਿ ਨਯਨ ਬਹ ਨੀਰ।
ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਤ ਜੋਰਿ ਕਰ ਸਾਵਧਾਨ ਮਤਿਧੀਰ ॥ ੧੮੫ ॥

ਛਂ. ਜਯ ਜਯ ਸੁਰਨਾਯਕ ਜਨ ਸੁਖਦਾਯਕ ਪ੍ਰਨਤਪਾਲ ਭਗਵਨ੍ਤਾ।
ਗੋ ਦ੍ਵਿਜ ਹਿਤਕਾਰੀ ਜਯ ਅਸੁਰਾਰੀ ਸਿਧੁਂਸੁਤਾ ਪ੍ਰਿਯ ਕਨ੍ਤਾ ॥

ਪਾਲਨ ਸੁਰ ਧਰਨੀ ਅਦ੍ਭੁਤ ਕਰਨੀ ਮਰਮ ਨ ਜਾਨਇ ਕੋਈ।
ਜੋ ਸਹਜ ਕਪਾਲਾ ਦੀਨਦਯਾਲਾ ਕਰਉ ਅਨੁਗ੍ਰਹ ਸੋਈ ॥
ਜਯ ਜਯ ਅਬਿਨਾਸੀ ਸਬ ਘਟ ਬਾਸੀ ਬ੍ਯਾਪਕ ਪਰਮਾਨਨ੍ਦਾ।
ਅਬਿਗਤ ਗੋਤੀਤਂ ਚਰਿਤ ਪੁਨੀਤਂ ਮਾਯਾਰਹਿਤ ਮੁਕੁਨ੍ਦਾ ॥
ਜੇਹਿ ਲਾਗਿ ਬਿਰਾਗੀ ਅਤਿ ਅਨੁਰਾਗੀ ਬਿਗਤਮੋਹ ਮੁਨਿਬਨ੍ਦਾ।
ਨਿਸਿ ਬਾਸਰ ਧ੍ਯਾਵਹਿਂ ਗੁਨ ਗਨ ਗਾਵਹਿਂ ਜਯਤਿ ਸਚ੍ਚਿਦਾਨਨ੍ਦਾ ॥
ਜੇਹਿਂ ਸਸ਼੍ਟਿ ਉਪਾਈ ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਬਨਾਈ ਸਙ੍ਗ ਸਹਾਯ ਨ ਦੂਜਾ।
ਸੋ ਕਰਉ ਅਘਾਰੀ ਚਿਨ੍ਤ ਹਮਾਰੀ ਜਾਨਿਅ ਭਗਤਿ ਨ ਪੂਜਾ ॥
ਜੋ ਭਵ ਭਯ ਭਞ੍ਜਨ ਮੁਨਿ ਮਨ ਰਞ੍ਜਨ ਗਞ੍ਜਨ ਬਿਪਤਿ ਬਰੂਥਾ।
ਮਨ ਬਚ ਕ੍ਰਮ ਬਾਨੀ ਛਾਡ़ਿ ਸਯਾਨੀ ਸਰਨ ਸਕਲ ਸੁਰ ਜੂਥਾ ॥
ਸਾਰਦ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਸੇਸ਼ਾ ਰਿਸ਼ਯ ਅਸੇਸ਼ਾ ਜਾ ਕਹੁਁ ਕੋਉ ਨਹਿ ਜਾਨਾ।
ਜੇਹਿ ਦੀਨ ਪਿਆਰੇ ਬੇਦ ਪੁਕਾਰੇ ਦ੍ਰਵਉ ਸੋ ਸ਼੍ਰੀਭਗਵਾਨਾ ॥
ਭਵ ਬਾਰਿਧਿ ਮਨ੍ਦਰ ਸਬ ਬਿਧਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ਗੁਨਮਨ੍ਦਿਰ ਸੁਖਪੁਞ੍ਜਾ।
ਮੁਨਿ ਸਿਦ੍ਧ ਸਕਲ ਸੁਰ ਪਰਮ ਭਯਾਤੁਰ ਨਮਤ ਨਾਥ ਪਦ ਕਞ੍ਜਾ ॥

ਦੋ. ਜਾਨਿ ਸਭਯ ਸੁਰਭੂਮਿ ਸੁਨਿ ਬਚਨ ਸਮੇਤ ਸਨੇਹ।
ਗਗਨਗਿਰਾ ਗਮ੍ਭੀਰ ਭਇ ਹਰਨਿ ਸੋਕ ਸਨ੍ਦੇਹ ॥ ੧੮੬ ॥

ਜਨਿ ਡਰਪਹੁ ਮੁਨਿ ਸਿਦ੍ਧ ਸੁਰੇਸਾ। ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਲਾਗਿ ਧਰਿਹਉਁ ਨਰ ਬੇਸਾ ॥
ਅਂਸਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਮਨੁਜ ਅਵਤਾਰਾ। ਲੇਹਉਁ ਦਿਨਕਰ ਬਂਸ ਉਦਾਰਾ ॥
ਕਸ੍ਯਪ ਅਦਿਤਿ ਮਹਾਤਪ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਤਿਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਮੈਂ ਪੂਰਬ ਬਰ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਤੇ ਦਸਰਥ ਕੌਸਲ੍ਯਾ ਰੂਪਾ। ਕੋਸਲਪੁਰੀਂ ਪ੍ਰਗਟ ਨਰਭੂਪਾ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਗਹ ਅਵਤਰਿਹਉਁ ਜਾਈ। ਰਘੁਕੁਲ ਤਿਲਕ ਸੋ ਚਾਰਿਉ ਭਾਈ ॥
ਨਾਰਦ ਬਚਨ ਸਤ੍ਯ ਸਬ ਕਰਿਹਉਁ। ਪਰਮ ਸਕ੍ਤਿ ਸਮੇਤ ਅਵਤਰਿਹਉਁ ॥
ਹਰਿਹਉਁ ਸਕਲ ਭੂਮਿ ਗਰੁਆਈ। ਨਿਰ੍ਭਯ ਹੋਹੁ ਦੇਵ ਸਮੁਦਾਈ ॥
ਗਗਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਬਾਨੀ ਸੁਨੀ ਕਾਨਾ। ਤੁਰਤ ਫਿਰੇ ਸੁਰ ਹਦਯ ਜੁਡ़ਾਨਾ ॥
ਤਬ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਧਰਨਿਹਿ ਸਮੁਝਾਵਾ। ਅਭਯ ਭਈ ਭਰੋਸ ਜਿਯਁ ਆਵਾ ॥

ਦੋ. ਨਿਜ ਲੋਕਹਿ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਗੇ ਦੇਵਨ੍ਹ ਇਹਇ ਸਿਖਾਇ।
ਬਾਨਰ ਤਨੁ ਧਰਿ ਧਰਿ ਮਹਿ ਹਰਿ ਪਦ ਸੇਵਹੁ ਜਾਇ ॥ ੧੮੭ ॥

ਗਏ ਦੇਵ ਸਬ ਨਿਜ ਨਿਜ ਧਾਮਾ। ਭੂਮਿ ਸਹਿਤ ਮਨ ਕਹੁਁ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮਾ ।
ਜੋ ਕਛੁ ਆਯਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਁ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਹਰਸ਼ੇ ਦੇਵ ਬਿਲਮ੍ਬ ਨ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਬਨਚਰ ਦੇਹ ਧਰਿ ਛਿਤਿ ਮਾਹੀਂ। ਅਤੁਲਿਤ ਬਲ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤਿਨ੍ਹ ਪਾਹੀਂ ॥
ਗਿਰਿ ਤਰੁ ਨਖ ਆਯੁਧ ਸਬ ਬੀਰਾ। ਹਰਿ ਮਾਰਗ ਚਿਤਵਹਿਂ ਮਤਿਧੀਰਾ ॥
ਗਿਰਿ ਕਾਨਨ ਜਹਁ ਤਹਁ ਭਰਿ ਪੂਰੀ। ਰਹੇ ਨਿਜ ਨਿਜ ਅਨੀਕ ਰਚਿ ਰੂਰੀ ॥
ਯਹ ਸਬ ਰੁਚਿਰ ਚਰਿਤ ਮੈਂ ਭਾਸ਼ਾ। ਅਬ ਸੋ ਸੁਨਹੁ ਜੋ ਬੀਚਹਿਂ ਰਾਖਾ ॥
ਅਵਧਪੁਰੀਂ ਰਘੁਕੁਲਮਨਿ ਰਾਊ। ਬੇਦ ਬਿਦਿਤ ਤੇਹਿ ਦਸਰਥ ਨਾਊਁ ॥
ਧਰਮ ਧੁਰਨ੍ਧਰ ਗੁਨਨਿਧਿ ਗ੍ਯਾਨੀ। ਹਦਯਁ ਭਗਤਿ ਮਤਿ ਸਾਰਁਗਪਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਕੌਸਲ੍ਯਾਦਿ ਨਾਰਿ ਪ੍ਰਿਯ ਸਬ ਆਚਰਨ ਪੁਨੀਤ।
ਪਤਿ ਅਨੁਕੂਲ ਪ੍ਰੇਮ ਦਢ़ ਹਰਿ ਪਦ ਕਮਲ ਬਿਨੀਤ ॥ ੧੮੮ ॥

ਏਕ ਬਾਰ ਭੂਪਤਿ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਭੈ ਗਲਾਨਿ ਮੋਰੇਂ ਸੁਤ ਨਾਹੀਂ ॥
ਗੁਰ ਗਹ ਗਯਉ ਤੁਰਤ ਮਹਿਪਾਲਾ। ਚਰਨ ਲਾਗਿ ਕਰਿ ਬਿਨਯ ਬਿਸਾਲਾ ॥
ਨਿਜ ਦੁਖ ਸੁਖ ਸਬ ਗੁਰਹਿ ਸੁਨਾਯਉ। ਕਹਿ ਬਸਿਸ਼੍ਠ ਬਹੁਬਿਧਿ ਸਮੁਝਾਯਉ ॥
ਧਰਹੁ ਧੀਰ ਹੋਇਹਹਿਂ ਸੁਤ ਚਾਰੀ। ਤ੍ਰਿਭੁਵਨ ਬਿਦਿਤ ਭਗਤ ਭਯ ਹਾਰੀ ॥
ਸਙ੍ਗੀ ਰਿਸ਼ਹਿ ਬਸਿਸ਼੍ਠ ਬੋਲਾਵਾ। ਪੁਤ੍ਰਕਾਮ ਸੁਭ ਜਗ੍ਯ ਕਰਾਵਾ ॥
ਭਗਤਿ ਸਹਿਤ ਮੁਨਿ ਆਹੁਤਿ ਦੀਨ੍ਹੇਂ। ਪ੍ਰਗਟੇ ਅਗਿਨਿ ਚਰੂ ਕਰ ਲੀਨ੍ਹੇਂ ॥
ਜੋ ਬਸਿਸ਼੍ਠ ਕਛੁ ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰਾ। ਸਕਲ ਕਾਜੁ ਭਾ ਸਿਦ੍ਧ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ ॥
ਯਹ ਹਬਿ ਬਾਁਟਿ ਦੇਹੁ ਨਪ ਜਾਈ। ਜਥਾ ਜੋਗ ਜੇਹਿ ਭਾਗ ਬਨਾਈ ॥

ਦੋ. ਤਬ ਅਦਸ੍ਯ ਭਏ ਪਾਵਕ ਸਕਲ ਸਭਹਿ ਸਮੁਝਾਇ ॥
ਪਰਮਾਨਨ੍ਦ ਮਗਨ ਨਪ ਹਰਸ਼ ਨ ਹਦਯਁ ਸਮਾਇ ॥ ੧੮੯ ॥

ਤਬਹਿਂ ਰਾਯਁ ਪ੍ਰਿਯ ਨਾਰਿ ਬੋਲਾਈਂ। ਕੌਸਲ੍ਯਾਦਿ ਤਹਾਁ ਚਲਿ ਆਈ ॥
ਅਰ੍ਧ ਭਾਗ ਕੌਸਲ੍ਯਾਹਿ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਉਭਯ ਭਾਗ ਆਧੇ ਕਰ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਕੈਕੇਈ ਕਹਁ ਨਪ ਸੋ ਦਯਊ। ਰਹ੍ਯੋ ਸੋ ਉਭਯ ਭਾਗ ਪੁਨਿ ਭਯਊ ॥
ਕੌਸਲ੍ਯਾ ਕੈਕੇਈ ਹਾਥ ਧਰਿ। ਦੀਨ੍ਹ ਸੁਮਿਤ੍ਰਹਿ ਮਨ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਕਰਿ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਗਰ੍ਭਸਹਿਤ ਸਬ ਨਾਰੀ। ਭਈਂ ਹਦਯਁ ਹਰਸ਼ਿਤ ਸੁਖ ਭਾਰੀ ॥
ਜਾ ਦਿਨ ਤੇਂ ਹਰਿ ਗਰ੍ਭਹਿਂ ਆਏ। ਸਕਲ ਲੋਕ ਸੁਖ ਸਮ੍ਪਤਿ ਛਾਏ ॥
ਮਨ੍ਦਿਰ ਮਹਁ ਸਬ ਰਾਜਹਿਂ ਰਾਨੀ। ਸੋਭਾ ਸੀਲ ਤੇਜ ਕੀ ਖਾਨੀਂ ॥
ਸੁਖ ਜੁਤ ਕਛੁਕ ਕਾਲ ਚਲਿ ਗਯਊ। ਜੇਹਿਂ ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਗਟ ਸੋ ਅਵਸਰ ਭਯਊ ॥

ਦੋ. ਜੋਗ ਲਗਨ ਗ੍ਰਹ ਬਾਰ ਤਿਥਿ ਸਕਲ ਭਏ ਅਨੁਕੂਲ।
ਚਰ ਅਰੁ ਅਚਰ ਹਰ੍ਸ਼ਜੁਤ ਰਾਮ ਜਨਮ ਸੁਖਮੂਲ ॥ ੧੯੦ ॥

ਨੌਮੀ ਤਿਥਿ ਮਧੁ ਮਾਸ ਪੁਨੀਤਾ। ਸੁਕਲ ਪਚ੍ਛ ਅਭਿਜਿਤ ਹਰਿਪ੍ਰੀਤਾ ॥
ਮਧ੍ਯਦਿਵਸ ਅਤਿ ਸੀਤ ਨ ਘਾਮਾ। ਪਾਵਨ ਕਾਲ ਲੋਕ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮਾ ॥
ਸੀਤਲ ਮਨ੍ਦ ਸੁਰਭਿ ਬਹ ਬਾਊ। ਹਰਸ਼ਿਤ ਸੁਰ ਸਨ੍ਤਨ ਮਨ ਚਾਊ ॥
ਬਨ ਕੁਸੁਮਿਤ ਗਿਰਿਗਨ ਮਨਿਆਰਾ। ਸ੍ਤ੍ਰਵਹਿਂ ਸਕਲ ਸਰਿਤਾऽਮਤਧਾਰਾ ॥
ਸੋ ਅਵਸਰ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਜਬ ਜਾਨਾ। ਚਲੇ ਸਕਲ ਸੁਰ ਸਾਜਿ ਬਿਮਾਨਾ ॥
ਗਗਨ ਬਿਮਲ ਸਕੁਲ ਸੁਰ ਜੂਥਾ। ਗਾਵਹਿਂ ਗੁਨ ਗਨ੍ਧਰ੍ਬ ਬਰੂਥਾ ॥
ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਮਨ ਸੁਅਞ੍ਜਲਿ ਸਾਜੀ। ਗਹਗਹਿ ਗਗਨ ਦੁਨ੍ਦੁਭੀ ਬਾਜੀ ॥
ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਹਿਂ ਨਾਗ ਮੁਨਿ ਦੇਵਾ। ਬਹੁਬਿਧਿ ਲਾਵਹਿਂ ਨਿਜ ਨਿਜ ਸੇਵਾ ॥

ਦੋ. ਸੁਰ ਸਮੂਹ ਬਿਨਤੀ ਕਰਿ ਪਹੁਁਚੇ ਨਿਜ ਨਿਜ ਧਾਮ।
ਜਗਨਿਵਾਸ ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਗਟੇ ਅਖਿਲ ਲੋਕ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮ ॥ ੧੯੧ ॥

ਛਂ. ਭਏ ਪ੍ਰਗਟ ਕਪਾਲਾ ਦੀਨਦਯਾਲਾ ਕੌਸਲ੍ਯਾ ਹਿਤਕਾਰੀ।
ਹਰਸ਼ਿਤ ਮਹਤਾਰੀ ਮੁਨਿ ਮਨ ਹਾਰੀ ਅਦ੍ਭੁਤ ਰੂਪ ਬਿਚਾਰੀ ॥
ਲੋਚਨ ਅਭਿਰਾਮਾ ਤਨੁ ਘਨਸ੍ਯਾਮਾ ਨਿਜ ਆਯੁਧ ਭੁਜ ਚਾਰੀ।
ਭੂਸ਼ਨ ਬਨਮਾਲਾ ਨਯਨ ਬਿਸਾਲਾ ਸੋਭਾਸਿਨ੍ਧੁ ਖਰਾਰੀ ॥
ਕਹ ਦੁਇ ਕਰ ਜੋਰੀ ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਤੋਰੀ ਕੇਹਿ ਬਿਧਿ ਕਰੌਂ ਅਨਨ੍ਤਾ।
ਮਾਯਾ ਗੁਨ ਗ੍ਯਾਨਾਤੀਤ ਅਮਾਨਾ ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਭਨਨ੍ਤਾ ॥
ਕਰੁਨਾ ਸੁਖ ਸਾਗਰ ਸਬ ਗੁਨ ਆਗਰ ਜੇਹਿ ਗਾਵਹਿਂ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਸਨ੍ਤਾ।
ਸੋ ਮਮ ਹਿਤ ਲਾਗੀ ਜਨ ਅਨੁਰਾਗੀ ਭਯਉ ਪ੍ਰਗਟ ਸ਼੍ਰੀਕਨ੍ਤਾ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਣ੍ਡ ਨਿਕਾਯਾ ਨਿਰ੍ਮਿਤ ਮਾਯਾ ਰੋਮ ਰੋਮ ਪ੍ਰਤਿ ਬੇਦ ਕਹੈ।
ਮਮ ਉਰ ਸੋ ਬਾਸੀ ਯਹ ਉਪਹਾਸੀ ਸੁਨਤ ਧੀਰ ਪਤਿ ਥਿਰ ਨ ਰਹੈ ॥
ਉਪਜਾ ਜਬ ਗ੍ਯਾਨਾ ਪ੍ਰਭੁ ਮੁਸਕਾਨਾ ਚਰਿਤ ਬਹੁਤ ਬਿਧਿ ਕੀਨ੍ਹ ਚਹੈ।
ਕਹਿ ਕਥਾ ਸੁਹਾਈ ਮਾਤੁ ਬੁਝਾਈ ਜੇਹਿ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੁਤ ਪ੍ਰੇਮ ਲਹੈ ॥
ਮਾਤਾ ਪੁਨਿ ਬੋਲੀ ਸੋ ਮਤਿ ਡੌਲੀ ਤਜਹੁ ਤਾਤ ਯਹ ਰੂਪਾ।
ਕੀਜੈ ਸਿਸੁਲੀਲਾ ਅਤਿ ਪ੍ਰਿਯਸੀਲਾ ਯਹ ਸੁਖ ਪਰਮ ਅਨੂਪਾ ॥
ਸੁਨਿ ਬਚਨ ਸੁਜਾਨਾ ਰੋਦਨ ਠਾਨਾ ਹੋਇ ਬਾਲਕ ਸੁਰਭੂਪਾ।
ਯਹ ਚਰਿਤ ਜੇ ਗਾਵਹਿਂ ਹਰਿਪਦ ਪਾਵਹਿਂ ਤੇ ਨ ਪਰਹਿਂ ਭਵਕੂਪਾ ॥

ਦੋ. ਬਿਪ੍ਰ ਧੇਨੁ ਸੁਰ ਸਨ੍ਤ ਹਿਤ ਲੀਨ੍ਹ ਮਨੁਜ ਅਵਤਾਰ।
ਨਿਜ ਇਚ੍ਛਾ ਨਿਰ੍ਮਿਤ ਤਨੁ ਮਾਯਾ ਗੁਨ ਗੋ ਪਾਰ ॥ ੧੯੨ ॥

ਸੁਨਿ ਸਿਸੁ ਰੁਦਨ ਪਰਮ ਪ੍ਰਿਯ ਬਾਨੀ। ਸਮ੍ਭ੍ਰਮ ਚਲਿ ਆਈ ਸਬ ਰਾਨੀ ॥
ਹਰਸ਼ਿਤ ਜਹਁ ਤਹਁ ਧਾਈਂ ਦਾਸੀ। ਆਨਁਦ ਮਗਨ ਸਕਲ ਪੁਰਬਾਸੀ ॥
ਦਸਰਥ ਪੁਤ੍ਰਜਨ੍ਮ ਸੁਨਿ ਕਾਨਾ। ਮਾਨਹੁਁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਨ੍ਦ ਸਮਾਨਾ ॥
ਪਰਮ ਪ੍ਰੇਮ ਮਨ ਪੁਲਕ ਸਰੀਰਾ। ਚਾਹਤ ਉਠਤ ਕਰਤ ਮਤਿ ਧੀਰਾ ॥
ਜਾਕਰ ਨਾਮ ਸੁਨਤ ਸੁਭ ਹੋਈ। ਮੋਰੇਂ ਗਹ ਆਵਾ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਈ ॥
ਪਰਮਾਨਨ੍ਦ ਪੂਰਿ ਮਨ ਰਾਜਾ। ਕਹਾ ਬੋਲਾਇ ਬਜਾਵਹੁ ਬਾਜਾ ॥
ਗੁਰ ਬਸਿਸ਼੍ਠ ਕਹਁ ਗਯਉ ਹਁਕਾਰਾ। ਆਏ ਦ੍ਵਿਜਨ ਸਹਿਤ ਨਪਦ੍ਵਾਰਾ ॥
ਅਨੁਪਮ ਬਾਲਕ ਦੇਖੇਨ੍ਹਿ ਜਾਈ। ਰੂਪ ਰਾਸਿ ਗੁਨ ਕਹਿ ਨ ਸਿਰਾਈ ॥

ਦੋ. ਨਨ੍ਦੀਮੁਖ ਸਰਾਧ ਕਰਿ ਜਾਤਕਰਮ ਸਬ ਕੀਨ੍ਹ।
ਹਾਟਕ ਧੇਨੁ ਬਸਨ ਮਨਿ ਨਪ ਬਿਪ੍ਰਨ੍ਹ ਕਹਁ ਦੀਨ੍ਹ ॥ ੧੯੩ ॥

ਧ੍ਵਜ ਪਤਾਕ ਤੋਰਨ ਪੁਰ ਛਾਵਾ। ਕਹਿ ਨ ਜਾਇ ਜੇਹਿ ਭਾਁਤਿ ਬਨਾਵਾ ॥
ਸੁਮਨਬਸ਼੍ਟਿ ਅਕਾਸ ਤੇਂ ਹੋਈ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਨ੍ਦ ਮਗਨ ਸਬ ਲੋਈ ॥
ਬਨ੍ਦ ਬਨ੍ਦ ਮਿਲਿ ਚਲੀਂ ਲੋਗਾਈ। ਸਹਜ ਸਙ੍ਗਾਰ ਕਿਏਁ ਉਠਿ ਧਾਈ ॥
ਕਨਕ ਕਲਸ ਮਙ੍ਗਲ ਧਰਿ ਥਾਰਾ। ਗਾਵਤ ਪੈਠਹਿਂ ਭੂਪ ਦੁਆਰਾ ॥
ਕਰਿ ਆਰਤਿ ਨੇਵਛਾਵਰਿ ਕਰਹੀਂ। ਬਾਰ ਬਾਰ ਸਿਸੁ ਚਰਨਨ੍ਹਿ ਪਰਹੀਂ ॥
ਮਾਗਧ ਸੂਤ ਬਨ੍ਦਿਗਨ ਗਾਯਕ। ਪਾਵਨ ਗੁਨ ਗਾਵਹਿਂ ਰਘੁਨਾਯਕ ॥
ਸਰ੍ਬਸ ਦਾਨ ਦੀਨ੍ਹ ਸਬ ਕਾਹੂ। ਜੇਹਿਂ ਪਾਵਾ ਰਾਖਾ ਨਹਿਂ ਤਾਹੂ ॥
ਮਗਮਦ ਚਨ੍ਦਨ ਕੁਙ੍ਕੁਮ ਕੀਚਾ। ਮਚੀ ਸਕਲ ਬੀਥਿਨ੍ਹ ਬਿਚ ਬੀਚਾ ॥

ਦੋ. ਗਹ ਗਹ ਬਾਜ ਬਧਾਵ ਸੁਭ ਪ੍ਰਗਟੇ ਸੁਸ਼ਮਾ ਕਨ੍ਦ।
ਹਰਸ਼ਵਨ੍ਤ ਸਬ ਜਹਁ ਤਹਁ ਨਗਰ ਨਾਰਿ ਨਰ ਬਨ੍ਦ ॥ ੧੯੪ ॥

ਕੈਕਯਸੁਤਾ ਸੁਮਿਤ੍ਰਾ ਦੋਊ। ਸੁਨ੍ਦਰ ਸੁਤ ਜਨਮਤ ਭੈਂ ਓਊ ॥
ਵਹ ਸੁਖ ਸਮ੍ਪਤਿ ਸਮਯ ਸਮਾਜਾ। ਕਹਿ ਨ ਸਕਇ ਸਾਰਦ ਅਹਿਰਾਜਾ ॥
ਅਵਧਪੁਰੀ ਸੋਹਇ ਏਹਿ ਭਾਁਤੀ। ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਮਿਲਨ ਆਈ ਜਨੁ ਰਾਤੀ ॥
ਦੇਖਿ ਭਾਨੂ ਜਨੁ ਮਨ ਸਕੁਚਾਨੀ। ਤਦਪਿ ਬਨੀ ਸਨ੍ਧ੍ਯਾ ਅਨੁਮਾਨੀ ॥
ਅਗਰ ਧੂਪ ਬਹੁ ਜਨੁ ਅਁਧਿਆਰੀ। ਉਡ़ਇ ਅਭੀਰ ਮਨਹੁਁ ਅਰੁਨਾਰੀ ॥
ਮਨ੍ਦਿਰ ਮਨਿ ਸਮੂਹ ਜਨੁ ਤਾਰਾ। ਨਪ ਗਹ ਕਲਸ ਸੋ ਇਨ੍ਦੁ ਉਦਾਰਾ ॥
ਭਵਨ ਬੇਦਧੁਨਿ ਅਤਿ ਮਦੁ ਬਾਨੀ। ਜਨੁ ਖਗ ਮੂਖਰ ਸਮਯਁ ਜਨੁ ਸਾਨੀ ॥
ਕੌਤੁਕ ਦੇਖਿ ਪਤਙ੍ਗ ਭੁਲਾਨਾ। ਏਕ ਮਾਸ ਤੇਇਁ ਜਾਤ ਨ ਜਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਮਾਸ ਦਿਵਸ ਕਰ ਦਿਵਸ ਭਾ ਮਰਮ ਨ ਜਾਨਇ ਕੋਇ।
ਰਥ ਸਮੇਤ ਰਬਿ ਥਾਕੇਉ ਨਿਸਾ ਕਵਨ ਬਿਧਿ ਹੋਇ ॥ ੧੯੫ ॥

ਯਹ ਰਹਸ੍ਯ ਕਾਹੂ ਨਹਿਂ ਜਾਨਾ। ਦਿਨ ਮਨਿ ਚਲੇ ਕਰਤ ਗੁਨਗਾਨਾ ॥
ਦੇਖਿ ਮਹੋਤ੍ਸਵ ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਨਾਗਾ। ਚਲੇ ਭਵਨ ਬਰਨਤ ਨਿਜ ਭਾਗਾ ॥
ਔਰਉ ਏਕ ਕਹਉਁ ਨਿਜ ਚੋਰੀ। ਸੁਨੁ ਗਿਰਿਜਾ ਅਤਿ ਦਢ़ ਮਤਿ ਤੋਰੀ ॥
ਕਾਕ ਭੁਸੁਣ੍ਡਿ ਸਙ੍ਗ ਹਮ ਦੋਊ। ਮਨੁਜਰੂਪ ਜਾਨਇ ਨਹਿਂ ਕੋਊ ॥
ਪਰਮਾਨਨ੍ਦ ਪ੍ਰੇਮਸੁਖ ਫੂਲੇ। ਬੀਥਿਨ੍ਹ ਫਿਰਹਿਂ ਮਗਨ ਮਨ ਭੂਲੇ ॥
ਯਹ ਸੁਭ ਚਰਿਤ ਜਾਨ ਪੈ ਸੋਈ। ਕਪਾ ਰਾਮ ਕੈ ਜਾਪਰ ਹੋਈ ॥
ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਜੋ ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਆਵਾ। ਦੀਨ੍ਹ ਭੂਪ ਜੋ ਜੇਹਿ ਮਨ ਭਾਵਾ ॥
ਗਜ ਰਥ ਤੁਰਗ ਹੇਮ ਗੋ ਹੀਰਾ। ਦੀਨ੍ਹੇ ਨਪ ਨਾਨਾਬਿਧਿ ਚੀਰਾ ॥

ਦੋ. ਮਨ ਸਨ੍ਤੋਸ਼ੇ ਸਬਨ੍ਹਿ ਕੇ ਜਹਁ ਤਹਁ ਦੇਹਿ ਅਸੀਸ।
ਸਕਲ ਤਨਯ ਚਿਰ ਜੀਵਹੁਁ ਤੁਲਸਿਦਾਸ ਕੇ ਈਸ ॥ ੧੯੬ ॥

ਕਛੁਕ ਦਿਵਸ ਬੀਤੇ ਏਹਿ ਭਾਁਤੀ। ਜਾਤ ਨ ਜਾਨਿਅ ਦਿਨ ਅਰੁ ਰਾਤੀ ॥
ਨਾਮਕਰਨ ਕਰ ਅਵਸਰੁ ਜਾਨੀ। ਭੂਪ ਬੋਲਿ ਪਠਏ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਕਰਿ ਪੂਜਾ ਭੂਪਤਿ ਅਸ ਭਾਸ਼ਾ। ਧਰਿਅ ਨਾਮ ਜੋ ਮੁਨਿ ਗੁਨਿ ਰਾਖਾ ॥
ਇਨ੍ਹ ਕੇ ਨਾਮ ਅਨੇਕ ਅਨੂਪਾ। ਮੈਂ ਨਪ ਕਹਬ ਸ੍ਵਮਤਿ ਅਨੁਰੂਪਾ ॥
ਜੋ ਆਨਨ੍ਦ ਸਿਨ੍ਧੁ ਸੁਖਰਾਸੀ। ਸੀਕਰ ਤੇਂ ਤ੍ਰੈਲੋਕ ਸੁਪਾਸੀ ॥
ਸੋ ਸੁਖ ਧਾਮ ਰਾਮ ਅਸ ਨਾਮਾ। ਅਖਿਲ ਲੋਕ ਦਾਯਕ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮਾ ॥
ਬਿਸ੍ਵ ਭਰਨ ਪੋਸ਼ਨ ਕਰ ਜੋਈ। ਤਾਕਰ ਨਾਮ ਭਰਤ ਅਸ ਹੋਈ ॥
ਜਾਕੇ ਸੁਮਿਰਨ ਤੇਂ ਰਿਪੁ ਨਾਸਾ। ਨਾਮ ਸਤ੍ਰੁਹਨ ਬੇਦ ਪ੍ਰਕਾਸਾ ॥

ਦੋ. ਲਚ੍ਛਨ ਧਾਮ ਰਾਮ ਪ੍ਰਿਯ ਸਕਲ ਜਗਤ ਆਧਾਰ।
ਗੁਰੁ ਬਸਿਸ਼੍ਟ ਤੇਹਿ ਰਾਖਾ ਲਛਿਮਨ ਨਾਮ ਉਦਾਰ ॥ ੧੯੭ ॥

ਧਰੇ ਨਾਮ ਗੁਰ ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰੀ। ਬੇਦ ਤਤ੍ਵ ਨਪ ਤਵ ਸੁਤ ਚਾਰੀ ॥
ਮੁਨਿ ਧਨ ਜਨ ਸਰਬਸ ਸਿਵ ਪ੍ਰਾਨਾ। ਬਾਲ ਕੇਲਿ ਤੇਹਿਂ ਸੁਖ ਮਾਨਾ ॥
ਬਾਰੇਹਿ ਤੇ ਨਿਜ ਹਿਤ ਪਤਿ ਜਾਨੀ। ਲਛਿਮਨ ਰਾਮ ਚਰਨ ਰਤਿ ਮਾਨੀ ॥
ਭਰਤ ਸਤ੍ਰੁਹਨ ਦੂਨਉ ਭਾਈ। ਪ੍ਰਭੁ ਸੇਵਕ ਜਸਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਬਡ़ਾਈ ॥
ਸ੍ਯਾਮ ਗੌਰ ਸੁਨ੍ਦਰ ਦੋਉ ਜੋਰੀ। ਨਿਰਖਹਿਂ ਛਬਿ ਜਨਨੀਂ ਤਨ ਤੋਰੀ ॥
ਚਾਰਿਉ ਸੀਲ ਰੂਪ ਗੁਨ ਧਾਮਾ। ਤਦਪਿ ਅਧਿਕ ਸੁਖਸਾਗਰ ਰਾਮਾ ॥
ਹਦਯਁ ਅਨੁਗ੍ਰਹ ਇਨ੍ਦੁ ਪ੍ਰਕਾਸਾ। ਸੂਚਤ ਕਿਰਨ ਮਨੋਹਰ ਹਾਸਾ ॥
ਕਬਹੁਁ ਉਛਙ੍ਗ ਕਬਹੁਁ ਬਰ ਪਲਨਾ। ਮਾਤੁ ਦੁਲਾਰਇ ਕਹਿ ਪ੍ਰਿਯ ਲਲਨਾ ॥

ਦੋ. ਬ੍ਯਾਪਕ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਨਿਰਞ੍ਜਨ ਨਿਰ੍ਗੁਨ ਬਿਗਤ ਬਿਨੋਦ।
ਸੋ ਅਜ ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤਿ ਬਸ ਕੌਸਲ੍ਯਾ ਕੇ ਗੋਦ ॥ ੧੯੮ ॥

ਕਾਮ ਕੋਟਿ ਛਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਸਰੀਰਾ। ਨੀਲ ਕਞ੍ਜ ਬਾਰਿਦ ਗਮ੍ਭੀਰਾ ॥
ਅਰੁਨ ਚਰਨ ਪਕਞ੍ਜ ਨਖ ਜੋਤੀ। ਕਮਲ ਦਲਨ੍ਹਿ ਬੈਠੇ ਜਨੁ ਮੋਤੀ ॥
ਰੇਖ ਕੁਲਿਸ ਧਵਜ ਅਙ੍ਕੁਰ ਸੋਹੇ। ਨੂਪੁਰ ਧੁਨਿ ਸੁਨਿ ਮੁਨਿ ਮਨ ਮੋਹੇ ॥
ਕਟਿ ਕਿਙ੍ਕਿਨੀ ਉਦਰ ਤ੍ਰਯ ਰੇਖਾ। ਨਾਭਿ ਗਭੀਰ ਜਾਨ ਜੇਹਿ ਦੇਖਾ ॥
ਭੁਜ ਬਿਸਾਲ ਭੂਸ਼ਨ ਜੁਤ ਭੂਰੀ। ਹਿਯਁ ਹਰਿ ਨਖ ਅਤਿ ਸੋਭਾ ਰੂਰੀ ॥
ਉਰ ਮਨਿਹਾਰ ਪਦਿਕ ਕੀ ਸੋਭਾ। ਬਿਪ੍ਰ ਚਰਨ ਦੇਖਤ ਮਨ ਲੋਭਾ ॥
ਕਮ੍ਬੁ ਕਣ੍ਠ ਅਤਿ ਚਿਬੁਕ ਸੁਹਾਈ। ਆਨਨ ਅਮਿਤ ਮਦਨ ਛਬਿ ਛਾਈ ॥
ਦੁਇ ਦੁਇ ਦਸਨ ਅਧਰ ਅਰੁਨਾਰੇ। ਨਾਸਾ ਤਿਲਕ ਕੋ ਬਰਨੈ ਪਾਰੇ ॥
ਸੁਨ੍ਦਰ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਚਾਰੁ ਕਪੋਲਾ। ਅਤਿ ਪ੍ਰਿਯ ਮਧੁਰ ਤੋਤਰੇ ਬੋਲਾ ॥
ਚਿਕ੍ਕਨ ਕਚ ਕੁਞ੍ਚਿਤ ਗਭੁਆਰੇ। ਬਹੁ ਪ੍ਰਕਾਰ ਰਚਿ ਮਾਤੁ ਸਁਵਾਰੇ ॥
ਪੀਤ ਝਗੁਲਿਆ ਤਨੁ ਪਹਿਰਾਈ। ਜਾਨੁ ਪਾਨਿ ਬਿਚਰਨਿ ਮੋਹਿ ਭਾਈ ॥
ਰੂਪ ਸਕਹਿਂ ਨਹਿਂ ਕਹਿ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਸੇਸ਼ਾ। ਸੋ ਜਾਨਇ ਸਪਨੇਹੁਁ ਜੇਹਿ ਦੇਖਾ ॥

ਦੋ. ਸੁਖ ਸਨ੍ਦੋਹ ਮੋਹਪਰ ਗ੍ਯਾਨ ਗਿਰਾ ਗੋਤੀਤ।
ਦਮ੍ਪਤਿ ਪਰਮ ਪ੍ਰੇਮ ਬਸ ਕਰ ਸਿਸੁਚਰਿਤ ਪੁਨੀਤ ॥ ੧੯੯ ॥

ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਰਾਮ ਜਗਤ ਪਿਤੁ ਮਾਤਾ। ਕੋਸਲਪੁਰ ਬਾਸਿਨ੍ਹ ਸੁਖਦਾਤਾ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਰਘੁਨਾਥ ਚਰਨ ਰਤਿ ਮਾਨੀ। ਤਿਨ੍ਹ ਕੀ ਯਹ ਗਤਿ ਪ੍ਰਗਟ ਭਵਾਨੀ ॥
ਰਘੁਪਤਿ ਬਿਮੁਖ ਜਤਨ ਕਰ ਕੋਰੀ। ਕਵਨ ਸਕਇ ਭਵ ਬਨ੍ਧਨ ਛੋਰੀ ॥
ਜੀਵ ਚਰਾਚਰ ਬਸ ਕੈ ਰਾਖੇ। ਸੋ ਮਾਯਾ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਂ ਭਯ ਭਾਖੇ ॥
ਭਕੁਟਿ ਬਿਲਾਸ ਨਚਾਵਇ ਤਾਹੀ। ਅਸ ਪ੍ਰਭੁ ਛਾਡ़ਿ ਭਜਿਅ ਕਹੁ ਕਾਹੀ ॥
ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚਨ ਛਾਡ़ਿ ਚਤੁਰਾਈ। ਭਜਤ ਕਪਾ ਕਰਿਹਹਿਂ ਰਘੁਰਾਈ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸਿਸੁਬਿਨੋਦ ਪ੍ਰਭੁ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਸਕਲ ਨਗਰਬਾਸਿਨ੍ਹ ਸੁਖ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਲੈ ਉਛਙ੍ਗ ਕਬਹੁਁਕ ਹਲਰਾਵੈ। ਕਬਹੁਁ ਪਾਲਨੇਂ ਘਾਲਿ ਝੁਲਾਵੈ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰੇਮ ਮਗਨ ਕੌਸਲ੍ਯਾ ਨਿਸਿ ਦਿਨ ਜਾਤ ਨ ਜਾਨ।
ਸੁਤ ਸਨੇਹ ਬਸ ਮਾਤਾ ਬਾਲਚਰਿਤ ਕਰ ਗਾਨ ॥ ੨੦੦ ॥

ਏਕ ਬਾਰ ਜਨਨੀਂ ਅਨ੍ਹਵਾਏ। ਕਰਿ ਸਿਙ੍ਗਾਰ ਪਲਨਾਁ ਪੌਢ़ਾਏ ॥

ਨਿਜ ਕੁਲ ਇਸ਼੍ਟਦੇਵ ਭਗਵਾਨਾ। ਪੂਜਾ ਹੇਤੁ ਕੀਨ੍ਹ ਅਸ੍ਨਾਨਾ ॥
ਕਰਿ ਪੂਜਾ ਨੈਬੇਦ੍ਯ ਚਢ़ਾਵਾ। ਆਪੁ ਗਈ ਜਹਁ ਪਾਕ ਬਨਾਵਾ ॥
ਬਹੁਰਿ ਮਾਤੁ ਤਹਵਾਁ ਚਲਿ ਆਈ। ਭੋਜਨ ਕਰਤ ਦੇਖ ਸੁਤ ਜਾਈ ॥
ਗੈ ਜਨਨੀ ਸਿਸੁ ਪਹਿਂ ਭਯਭੀਤਾ। ਦੇਖਾ ਬਾਲ ਤਹਾਁ ਪੁਨਿ ਸੂਤਾ ॥
ਬਹੁਰਿ ਆਇ ਦੇਖਾ ਸੁਤ ਸੋਈ। ਹਦਯਁ ਕਮ੍ਪ ਮਨ ਧੀਰ ਨ ਹੋਈ ॥
ਇਹਾਁ ਉਹਾਁ ਦੁਇ ਬਾਲਕ ਦੇਖਾ। ਮਤਿਭ੍ਰਮ ਮੋਰ ਕਿ ਆਨ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਜਨਨੀ ਅਕੁਲਾਨੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਹਁਸਿ ਦੀਨ੍ਹ ਮਧੁਰ ਮੁਸੁਕਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਦੇਖਰਾਵਾ ਮਾਤਹਿ ਨਿਜ ਅਦਭੁਤ ਰੁਪ ਅਖਣ੍ਡ।
ਰੋਮ ਰੋਮ ਪ੍ਰਤਿ ਲਾਗੇ ਕੋਟਿ ਕੋਟਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਣ੍ਡ ॥ ੨੦੧ ॥

ਅਗਨਿਤ ਰਬਿ ਸਸਿ ਸਿਵ ਚਤੁਰਾਨਨ। ਬਹੁ ਗਿਰਿ ਸਰਿਤ ਸਿਨ੍ਧੁ ਮਹਿ ਕਾਨਨ ॥
ਕਾਲ ਕਰ੍ਮ ਗੁਨ ਗ੍ਯਾਨ ਸੁਭਾਊ। ਸੋਉ ਦੇਖਾ ਜੋ ਸੁਨਾ ਨ ਕਾਊ ॥
ਦੇਖੀ ਮਾਯਾ ਸਬ ਬਿਧਿ ਗਾਢ़ੀ। ਅਤਿ ਸਭੀਤ ਜੋਰੇਂ ਕਰ ਠਾਢ़ੀ ॥
ਦੇਖਾ ਜੀਵ ਨਚਾਵਇ ਜਾਹੀ। ਦੇਖੀ ਭਗਤਿ ਜੋ ਛੋਰਇ ਤਾਹੀ ॥
ਤਨ ਪੁਲਕਿਤ ਮੁਖ ਬਚਨ ਨ ਆਵਾ। ਨਯਨ ਮੂਦਿ ਚਰਨਨਿ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ ॥
ਬਿਸਮਯਵਨ੍ਤ ਦੇਖਿ ਮਹਤਾਰੀ। ਭਏ ਬਹੁਰਿ ਸਿਸੁਰੂਪ ਖਰਾਰੀ ॥
ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਿ ਨ ਜਾਇ ਭਯ ਮਾਨਾ। ਜਗਤ ਪਿਤਾ ਮੈਂ ਸੁਤ ਕਰਿ ਜਾਨਾ ॥
ਹਰਿ ਜਨਨਿ ਬਹੁਬਿਧਿ ਸਮੁਝਾਈ। ਯਹ ਜਨਿ ਕਤਹੁਁ ਕਹਸਿ ਸੁਨੁ ਮਾਈ ॥

ਦੋ. ਬਾਰ ਬਾਰ ਕੌਸਲ੍ਯਾ ਬਿਨਯ ਕਰਇ ਕਰ ਜੋਰਿ ॥
ਅਬ ਜਨਿ ਕਬਹੂਁ ਬ੍ਯਾਪੈ ਪ੍ਰਭੁ ਮੋਹਿ ਮਾਯਾ ਤੋਰਿ ॥ ੨੦੨ ॥

ਬਾਲਚਰਿਤ ਹਰਿ ਬਹੁਬਿਧਿ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਅਤਿ ਅਨਨ੍ਦ ਦਾਸਨ੍ਹ ਕਹਁ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਕਛੁਕ ਕਾਲ ਬੀਤੇਂ ਸਬ ਭਾਈ। ਬਡ़ੇ ਭਏ ਪਰਿਜਨ ਸੁਖਦਾਈ ॥
ਚੂਡ़ਾਕਰਨ ਕੀਨ੍ਹ ਗੁਰੁ ਜਾਈ। ਬਿਪ੍ਰਨ੍ਹ ਪੁਨਿ ਦਛਿਨਾ ਬਹੁ ਪਾਈ ॥
ਪਰਮ ਮਨੋਹਰ ਚਰਿਤ ਅਪਾਰਾ। ਕਰਤ ਫਿਰਤ ਚਾਰਿਉ ਸੁਕੁਮਾਰਾ ॥
ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚਨ ਅਗੋਚਰ ਜੋਈ। ਦਸਰਥ ਅਜਿਰ ਬਿਚਰ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਈ ॥
ਭੋਜਨ ਕਰਤ ਬੋਲ ਜਬ ਰਾਜਾ। ਨਹਿਂ ਆਵਤ ਤਜਿ ਬਾਲ ਸਮਾਜਾ ॥
ਕੌਸਲ੍ਯਾ ਜਬ ਬੋਲਨ ਜਾਈ। ਠੁਮਕੁ ਠੁਮਕੁ ਪ੍ਰਭੁ ਚਲਹਿਂ ਪਰਾਈ ॥
ਨਿਗਮ ਨੇਤਿ ਸਿਵ ਅਨ੍ਤ ਨ ਪਾਵਾ। ਤਾਹਿ ਧਰੈ ਜਨਨੀ ਹਠਿ ਧਾਵਾ ॥
ਧੂਰਸ ਧੂਰਿ ਭਰੇਂ ਤਨੁ ਆਏ। ਭੂਪਤਿ ਬਿਹਸਿ ਗੋਦ ਬੈਠਾਏ ॥

ਦੋ. ਭੋਜਨ ਕਰਤ ਚਪਲ ਚਿਤ ਇਤ ਉਤ ਅਵਸਰੁ ਪਾਇ।
ਭਾਜਿ ਚਲੇ ਕਿਲਕਤ ਮੁਖ ਦਧਿ ਓਦਨ ਲਪਟਾਇ ॥ ੨੦੩ ॥

ਬਾਲਚਰਿਤ ਅਤਿ ਸਰਲ ਸੁਹਾਏ। ਸਾਰਦ ਸੇਸ਼ ਸਮ੍ਭੁ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਗਾਏ ॥
ਜਿਨ ਕਰ ਮਨ ਇਨ੍ਹ ਸਨ ਨਹਿਂ ਰਾਤਾ। ਤੇ ਜਨ ਬਞ੍ਚਿਤ ਕਿਏ ਬਿਧਾਤਾ ॥
ਭਏ ਕੁਮਾਰ ਜਬਹਿਂ ਸਬ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਦੀਨ੍ਹ ਜਨੇਊ ਗੁਰੁ ਪਿਤੁ ਮਾਤਾ ॥
ਗੁਰਗਹਁ ਗਏ ਪਢ़ਨ ਰਘੁਰਾਈ। ਅਲਪ ਕਾਲ ਬਿਦ੍ਯਾ ਸਬ ਆਈ ॥
ਜਾਕੀ ਸਹਜ ਸ੍ਵਾਸ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਚਾਰੀ। ਸੋ ਹਰਿ ਪਢ़ ਯਹ ਕੌਤੁਕ ਭਾਰੀ ॥
ਬਿਦ੍ਯਾ ਬਿਨਯ ਨਿਪੁਨ ਗੁਨ ਸੀਲਾ। ਖੇਲਹਿਂ ਖੇਲ ਸਕਲ ਨਪਲੀਲਾ ॥
ਕਰਤਲ ਬਾਨ ਧਨੁਸ਼ ਅਤਿ ਸੋਹਾ। ਦੇਖਤ ਰੂਪ ਚਰਾਚਰ ਮੋਹਾ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਬੀਥਿਨ੍ਹ ਬਿਹਰਹਿਂ ਸਬ ਭਾਈ। ਥਕਿਤ ਹੋਹਿਂ ਸਬ ਲੋਗ ਲੁਗਾਈ ॥

ਦੋ. ਕੋਸਲਪੁਰ ਬਾਸੀ ਨਰ ਨਾਰਿ ਬਦ੍ਧ ਅਰੁ ਬਾਲ।
ਪ੍ਰਾਨਹੁ ਤੇ ਪ੍ਰਿਯ ਲਾਗਤ ਸਬ ਕਹੁਁ ਰਾਮ ਕਪਾਲ ॥ ੨੦੪ ॥

ਬਨ੍ਧੁ ਸਖਾ ਸਙ੍ਗ ਲੇਹਿਂ ਬੋਲਾਈ। ਬਨ ਮਗਯਾ ਨਿਤ ਖੇਲਹਿਂ ਜਾਈ ॥
ਪਾਵਨ ਮਗ ਮਾਰਹਿਂ ਜਿਯਁ ਜਾਨੀ। ਦਿਨ ਪ੍ਰਤਿ ਨਪਹਿ ਦੇਖਾਵਹਿਂ ਆਨੀ ॥
ਜੇ ਮਗ ਰਾਮ ਬਾਨ ਕੇ ਮਾਰੇ। ਤੇ ਤਨੁ ਤਜਿ ਸੁਰਲੋਕ ਸਿਧਾਰੇ ॥
ਅਨੁਜ ਸਖਾ ਸਁਗ ਭੋਜਨ ਕਰਹੀਂ। ਮਾਤੁ ਪਿਤਾ ਅਗ੍ਯਾ ਅਨੁਸਰਹੀਂ ॥
ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਸੁਖੀ ਹੋਹਿਂ ਪੁਰ ਲੋਗਾ। ਕਰਹਿਂ ਕਪਾਨਿਧਿ ਸੋਇ ਸਞ੍ਜੋਗਾ ॥
ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਸੁਨਹਿਂ ਮਨ ਲਾਈ। ਆਪੁ ਕਹਹਿਂ ਅਨੁਜਨ੍ਹ ਸਮੁਝਾਈ ॥
ਪ੍ਰਾਤਕਾਲ ਉਠਿ ਕੈ ਰਘੁਨਾਥਾ। ਮਾਤੁ ਪਿਤਾ ਗੁਰੁ ਨਾਵਹਿਂ ਮਾਥਾ ॥
ਆਯਸੁ ਮਾਗਿ ਕਰਹਿਂ ਪੁਰ ਕਾਜਾ। ਦੇਖਿ ਚਰਿਤ ਹਰਸ਼ਇ ਮਨ ਰਾਜਾ ॥

ਦੋ. ਬ੍ਯਾਪਕ ਅਕਲ ਅਨੀਹ ਅਜ ਨਿਰ੍ਗੁਨ ਨਾਮ ਨ ਰੂਪ।
ਭਗਤ ਹੇਤੁ ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਕਰਤ ਚਰਿਤ੍ਰ ਅਨੂਪ ॥ ੨੦੫ ॥

ਯਹ ਸਬ ਚਰਿਤ ਕਹਾ ਮੈਂ ਗਾਈ। ਆਗਿਲਿ ਕਥਾ ਸੁਨਹੁ ਮਨ ਲਾਈ ॥
ਬਿਸ੍ਵਾਮਿਤ੍ਰ ਮਹਾਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ। ਬਸਹਿ ਬਿਪਿਨ ਸੁਭ ਆਸ਼੍ਰਮ ਜਾਨੀ ॥
ਜਹਁ ਜਪ ਜਗ੍ਯ ਮੁਨਿ ਕਰਹੀ। ਅਤਿ ਮਾਰੀਚ ਸੁਬਾਹੁਹਿ ਡਰਹੀਂ ॥
ਦੇਖਤ ਜਗ੍ਯ ਨਿਸਾਚਰ ਧਾਵਹਿ। ਕਰਹਿ ਉਪਦ੍ਰਵ ਮੁਨਿ ਦੁਖ ਪਾਵਹਿਂ ॥
ਗਾਧਿਤਨਯ ਮਨ ਚਿਨ੍ਤਾ ਬ੍ਯਾਪੀ। ਹਰਿ ਬਿਨੁ ਮਰਹਿ ਨ ਨਿਸਿਚਰ ਪਾਪੀ ॥
ਤਬ ਮੁਨਿਵਰ ਮਨ ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਚਾਰਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਅਵਤਰੇਉ ਹਰਨ ਮਹਿ ਭਾਰਾ ॥
ਏਹੁਁ ਮਿਸ ਦੇਖੌਂ ਪਦ ਜਾਈ। ਕਰਿ ਬਿਨਤੀ ਆਨੌ ਦੋਉ ਭਾਈ ॥
ਗ੍ਯਾਨ ਬਿਰਾਗ ਸਕਲ ਗੁਨ ਅਯਨਾ। ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਮੈ ਦੇਖਬ ਭਰਿ ਨਯਨਾ ॥

ਦੋ. ਬਹੁਬਿਧਿ ਕਰਤ ਮਨੋਰਥ ਜਾਤ ਲਾਗਿ ਨਹਿਂ ਬਾਰ।
ਕਰਿ ਮਜ੍ਜਨ ਸਰਊ ਜਲ ਗਏ ਭੂਪ ਦਰਬਾਰ ॥ ੨੦੬ ॥

ਮੁਨਿ ਆਗਮਨ ਸੁਨਾ ਜਬ ਰਾਜਾ। ਮਿਲਨ ਗਯਊ ਲੈ ਬਿਪ੍ਰ ਸਮਾਜਾ ॥
ਕਰਿ ਦਣ੍ਡਵਤ ਮੁਨਿਹਿ ਸਨਮਾਨੀ। ਨਿਜ ਆਸਨ ਬੈਠਾਰੇਨ੍ਹਿ ਆਨੀ ॥
ਚਰਨ ਪਖਾਰਿ ਕੀਨ੍ਹਿ ਅਤਿ ਪੂਜਾ। ਮੋ ਸਮ ਆਜੁ ਧਨ੍ਯ ਨਹਿਂ ਦੂਜਾ ॥
ਬਿਬਿਧ ਭਾਁਤਿ ਭੋਜਨ ਕਰਵਾਵਾ। ਮੁਨਿਵਰ ਹਦਯਁ ਹਰਸ਼ ਅਤਿ ਪਾਵਾ ॥
ਪੁਨਿ ਚਰਨਨਿ ਮੇਲੇ ਸੁਤ ਚਾਰੀ। ਰਾਮ ਦੇਖਿ ਮੁਨਿ ਦੇਹ ਬਿਸਾਰੀ ॥
ਭਏ ਮਗਨ ਦੇਖਤ ਮੁਖ ਸੋਭਾ। ਜਨੁ ਚਕੋਰ ਪੂਰਨ ਸਸਿ ਲੋਭਾ ॥
ਤਬ ਮਨ ਹਰਸ਼ਿ ਬਚਨ ਕਹ ਰਾਊ। ਮੁਨਿ ਅਸ ਕਪਾ ਨ ਕੀਨ੍ਹਿਹੁ ਕਾਊ ॥
ਕੇਹਿ ਕਾਰਨ ਆਗਮਨ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ। ਕਹਹੁ ਸੋ ਕਰਤ ਨ ਲਾਵਉਁ ਬਾਰਾ ॥
ਅਸੁਰ ਸਮੂਹ ਸਤਾਵਹਿਂ ਮੋਹੀ। ਮੈ ਜਾਚਨ ਆਯਉਁ ਨਪ ਤੋਹੀ ॥
ਅਨੁਜ ਸਮੇਤ ਦੇਹੁ ਰਘੁਨਾਥਾ। ਨਿਸਿਚਰ ਬਧ ਮੈਂ ਹੋਬ ਸਨਾਥਾ ॥

ਦੋ. ਦੇਹੁ ਭੂਪ ਮਨ ਹਰਸ਼ਿਤ ਤਜਹੁ ਮੋਹ ਅਗ੍ਯਾਨ।
ਧਰ੍ਮ ਸੁਜਸ ਪ੍ਰਭੁ ਤੁਮ੍ਹ ਕੌਂ ਇਨ੍ਹ ਕਹਁ ਅਤਿ ਕਲ੍ਯਾਨ ॥ ੨੦੭ ॥

ਸੁਨਿ ਰਾਜਾ ਅਤਿ ਅਪ੍ਰਿਯ ਬਾਨੀ। ਹਦਯ ਕਮ੍ਪ ਮੁਖ ਦੁਤਿ ਕੁਮੁਲਾਨੀ ॥
ਚੌਥੇਮ੍ਪਨ ਪਾਯਉਁ ਸੁਤ ਚਾਰੀ। ਬਿਪ੍ਰ ਬਚਨ ਨਹਿਂ ਕਹੇਹੁ ਬਿਚਾਰੀ ॥
ਮਾਗਹੁ ਭੂਮਿ ਧੇਨੁ ਧਨ ਕੋਸਾ। ਸਰ੍ਬਸ ਦੇਉਁ ਆਜੁ ਸਹਰੋਸਾ ॥
ਦੇਹ ਪ੍ਰਾਨ ਤੇਂ ਪ੍ਰਿਯ ਕਛੁ ਨਾਹੀ। ਸੋਉ ਮੁਨਿ ਦੇਉਁ ਨਿਮਿਸ਼ ਏਕ ਮਾਹੀ ॥
ਸਬ ਸੁਤ ਪ੍ਰਿਯ ਮੋਹਿ ਪ੍ਰਾਨ ਕਿ ਨਾਈਂ। ਰਾਮ ਦੇਤ ਨਹਿਂ ਬਨਇ ਗੋਸਾਈ ॥
ਕਹਁ ਨਿਸਿਚਰ ਅਤਿ ਘੋਰ ਕਠੋਰਾ। ਕਹਁ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸੁਤ ਪਰਮ ਕਿਸੋਰਾ ॥
ਸੁਨਿ ਨਪ ਗਿਰਾ ਪ੍ਰੇਮ ਰਸ ਸਾਨੀ। ਹਦਯਁ ਹਰਸ਼ ਮਾਨਾ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਤਬ ਬਸਿਸ਼੍ਟ ਬਹੁ ਨਿਧਿ ਸਮੁਝਾਵਾ। ਨਪ ਸਨ੍ਦੇਹ ਨਾਸ ਕਹਁ ਪਾਵਾ ॥
ਅਤਿ ਆਦਰ ਦੋਉ ਤਨਯ ਬੋਲਾਏ। ਹਦਯਁ ਲਾਇ ਬਹੁ ਭਾਁਤਿ ਸਿਖਾਏ ॥
ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਾਨ ਨਾਥ ਸੁਤ ਦੋਊ। ਤੁਮ੍ਹ ਮੁਨਿ ਪਿਤਾ ਆਨ ਨਹਿਂ ਕੋਊ ॥

ਦੋ. ਸੌਮ੍ਪੇ ਭੂਪ ਰਿਸ਼ਿਹਿ ਸੁਤ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਦੇਇ ਅਸੀਸ।
ਜਨਨੀ ਭਵਨ ਗਏ ਪ੍ਰਭੁ ਚਲੇ ਨਾਇ ਪਦ ਸੀਸ ॥ ੨੦੮(ਕ) ॥

ਸੋ. ਪੁਰੁਸ਼ਸਿਂਹ ਦੋਉ ਬੀਰ ਹਰਸ਼ਿ ਚਲੇ ਮੁਨਿ ਭਯ ਹਰਨ ॥
ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਮਤਿਧੀਰ ਅਖਿਲ ਬਿਸ੍ਵ ਕਾਰਨ ਕਰਨ ॥ ੨੦੮(ਖ)

ਅਰੁਨ ਨਯਨ ਉਰ ਬਾਹੁ ਬਿਸਾਲਾ। ਨੀਲ ਜਲਜ ਤਨੁ ਸ੍ਯਾਮ ਤਮਾਲਾ ॥
ਕਟਿ ਪਟ ਪੀਤ ਕਸੇਂ ਬਰ ਭਾਥਾ। ਰੁਚਿਰ ਚਾਪ ਸਾਯਕ ਦੁਹੁਁ ਹਾਥਾ ॥
ਸ੍ਯਾਮ ਗੌਰ ਸੁਨ੍ਦਰ ਦੋਉ ਭਾਈ। ਬਿਸ੍ਬਾਮਿਤ੍ਰ ਮਹਾਨਿਧਿ ਪਾਈ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਨ੍ਯਦੇਵ ਮੈ ਜਾਨਾ। ਮੋਹਿ ਨਿਤਿ ਪਿਤਾ ਤਜੇਹੁ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਚਲੇ ਜਾਤ ਮੁਨਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਦਿਖਾਈ। ਸੁਨਿ ਤਾਡ़ਕਾ ਕ੍ਰੋਧ ਕਰਿ ਧਾਈ ॥
ਏਕਹਿਂ ਬਾਨ ਪ੍ਰਾਨ ਹਰਿ ਲੀਨ੍ਹਾ। ਦੀਨ ਜਾਨਿ ਤੇਹਿ ਨਿਜ ਪਦ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਤਬ ਰਿਸ਼ਿ ਨਿਜ ਨਾਥਹਿ ਜਿਯਁ ਚੀਨ੍ਹੀ। ਬਿਦ੍ਯਾਨਿਧਿ ਕਹੁਁ ਬਿਦ੍ਯਾ ਦੀਨ੍ਹੀ ॥
ਜਾਤੇ ਲਾਗ ਨ ਛੁਧਾ ਪਿਪਾਸਾ। ਅਤੁਲਿਤ ਬਲ ਤਨੁ ਤੇਜ ਪ੍ਰਕਾਸਾ ॥

ਦੋ. ਆਯੁਸ਼ ਸਬ ਸਮਰ੍ਪਿ ਕੈ ਪ੍ਰਭੁ ਨਿਜ ਆਸ਼੍ਰਮ ਆਨਿ।
ਕਨ੍ਦ ਮੂਲ ਫਲ ਭੋਜਨ ਦੀਨ੍ਹ ਭਗਤਿ ਹਿਤ ਜਾਨਿ ॥ ੨੦੯ ॥

ਪ੍ਰਾਤ ਕਹਾ ਮੁਨਿ ਸਨ ਰਘੁਰਾਈ। ਨਿਰ੍ਭਯ ਜਗ੍ਯ ਕਰਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਜਾਈ ॥
ਹੋਮ ਕਰਨ ਲਾਗੇ ਮੁਨਿ ਝਾਰੀ। ਆਪੁ ਰਹੇ ਮਖ ਕੀਂ ਰਖਵਾਰੀ ॥
ਸੁਨਿ ਮਾਰੀਚ ਨਿਸਾਚਰ ਕ੍ਰੋਹੀ। ਲੈ ਸਹਾਯ ਧਾਵਾ ਮੁਨਿਦ੍ਰੋਹੀ ॥
ਬਿਨੁ ਫਰ ਬਾਨ ਰਾਮ ਤੇਹਿ ਮਾਰਾ। ਸਤ ਜੋਜਨ ਗਾ ਸਾਗਰ ਪਾਰਾ ॥
ਪਾਵਕ ਸਰ ਸੁਬਾਹੁ ਪੁਨਿ ਮਾਰਾ। ਅਨੁਜ ਨਿਸਾਚਰ ਕਟਕੁ ਸਁਘਾਰਾ ॥
ਮਾਰਿ ਅਸੁਰ ਦ੍ਵਿਜ ਨਿਰ੍ਮਯਕਾਰੀ। ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਹਿਂ ਦੇਵ ਮੁਨਿ ਝਾਰੀ ॥
ਤਹਁ ਪੁਨਿ ਕਛੁਕ ਦਿਵਸ ਰਘੁਰਾਯਾ। ਰਹੇ ਕੀਨ੍ਹਿ ਬਿਪ੍ਰਨ੍ਹ ਪਰ ਦਾਯਾ ॥
ਭਗਤਿ ਹੇਤੁ ਬਹੁ ਕਥਾ ਪੁਰਾਨਾ। ਕਹੇ ਬਿਪ੍ਰ ਜਦ੍ਯਪਿ ਪ੍ਰਭੁ ਜਾਨਾ ॥
ਤਬ ਮੁਨਿ ਸਾਦਰ ਕਹਾ ਬੁਝਾਈ। ਚਰਿਤ ਏਕ ਪ੍ਰਭੁ ਦੇਖਿਅ ਜਾਈ ॥
ਧਨੁਸ਼ਜਗ੍ਯ ਮੁਨਿ ਰਘੁਕੁਲ ਨਾਥਾ। ਹਰਸ਼ਿ ਚਲੇ ਮੁਨਿਬਰ ਕੇ ਸਾਥਾ ॥
ਆਸ਼੍ਰਮ ਏਕ ਦੀਖ ਮਗ ਮਾਹੀਂ। ਖਗ ਮਗ ਜੀਵ ਜਨ੍ਤੁ ਤਹਁ ਨਾਹੀਂ ॥
ਪੂਛਾ ਮੁਨਿਹਿ ਸਿਲਾ ਪ੍ਰਭੁ ਦੇਖੀ। ਸਕਲ ਕਥਾ ਮੁਨਿ ਕਹਾ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥

ਦੋ. ਗੌਤਮ ਨਾਰਿ ਸ਼੍ਰਾਪ ਬਸ ਉਪਲ ਦੇਹ ਧਰਿ ਧੀਰ।
ਚਰਨ ਕਮਲ ਰਜ ਚਾਹਤਿ ਕਪਾ ਕਰਹੁ ਰਘੁਬੀਰ ॥ ੨੧੦ ॥

ਛਂ. ਪਰਸਤ ਪਦ ਪਾਵਨ ਸੋਕ ਨਸਾਵਨ ਪ੍ਰਗਟ ਭਈ ਤਪਪੁਞ੍ਜ ਸਹੀ।
ਦੇਖਤ ਰਘੁਨਾਯਕ ਜਨ ਸੁਖ ਦਾਯਕ ਸਨਮੁਖ ਹੋਇ ਕਰ ਜੋਰਿ ਰਹੀ ॥
ਅਤਿ ਪ੍ਰੇਮ ਅਧੀਰਾ ਪੁਲਕ ਸਰੀਰਾ ਮੁਖ ਨਹਿਂ ਆਵਇ ਬਚਨ ਕਹੀ।
ਅਤਿਸਯ ਬਡ़ਭਾਗੀ ਚਰਨਨ੍ਹਿ ਲਾਗੀ ਜੁਗਲ ਨਯਨ ਜਲਧਾਰ ਬਹੀ ॥
ਧੀਰਜੁ ਮਨ ਕੀਨ੍ਹਾ ਪ੍ਰਭੁ ਕਹੁਁ ਚੀਨ੍ਹਾ ਰਘੁਪਤਿ ਕਪਾਁ ਭਗਤਿ ਪਾਈ।
ਅਤਿ ਨਿਰ੍ਮਲ ਬਾਨੀਂ ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਠਾਨੀ ਗ੍ਯਾਨਗਮ੍ਯ ਜਯ ਰਘੁਰਾਈ ॥
ਮੈ ਨਾਰਿ ਅਪਾਵਨ ਪ੍ਰਭੁ ਜਗ ਪਾਵਨ ਰਾਵਨ ਰਿਪੁ ਜਨ ਸੁਖਦਾਈ।
ਰਾਜੀਵ ਬਿਲੋਚਨ ਭਵ ਭਯ ਮੋਚਨ ਪਾਹਿ ਪਾਹਿ ਸਰਨਹਿਂ ਆਈ ॥
ਮੁਨਿ ਸ਼੍ਰਾਪ ਜੋ ਦੀਨ੍ਹਾ ਅਤਿ ਭਲ ਕੀਨ੍ਹਾ ਪਰਮ ਅਨੁਗ੍ਰਹ ਮੈਂ ਮਾਨਾ।
ਦੇਖੇਉਁ ਭਰਿ ਲੋਚਨ ਹਰਿ ਭਵਮੋਚਨ ਇਹਇ ਲਾਭ ਸਙ੍ਕਰ ਜਾਨਾ ॥
ਬਿਨਤੀ ਪ੍ਰਭੁ ਮੋਰੀ ਮੈਂ ਮਤਿ ਭੋਰੀ ਨਾਥ ਨ ਮਾਗਉਁ ਬਰ ਆਨਾ।
ਪਦ ਕਮਲ ਪਰਾਗਾ ਰਸ ਅਨੁਰਾਗਾ ਮਮ ਮਨ ਮਧੁਪ ਕਰੈ ਪਾਨਾ ॥
ਜੇਹਿਂ ਪਦ ਸੁਰਸਰਿਤਾ ਪਰਮ ਪੁਨੀਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਭਈ ਸਿਵ ਸੀਸ ਧਰੀ।
ਸੋਇ ਪਦ ਪਙ੍ਕਜ ਜੇਹਿ ਪੂਜਤ ਅਜ ਮਮ ਸਿਰ ਧਰੇਉ ਕਪਾਲ ਹਰੀ ॥
ਏਹਿ ਭਾਁਤਿ ਸਿਧਾਰੀ ਗੌਤਮ ਨਾਰੀ ਬਾਰ ਬਾਰ ਹਰਿ ਚਰਨ ਪਰੀ।
ਜੋ ਅਤਿ ਮਨ ਭਾਵਾ ਸੋ ਬਰੁ ਪਾਵਾ ਗੈ ਪਤਿਲੋਕ ਅਨਨ੍ਦ ਭਰੀ ॥

ਦੋ. ਅਸ ਪ੍ਰਭੁ ਦੀਨਬਨ੍ਧੁ ਹਰਿ ਕਾਰਨ ਰਹਿਤ ਦਯਾਲ।
ਤੁਲਸਿਦਾਸ ਸਠ ਤੇਹਿ ਭਜੁ ਛਾਡ़ਿ ਕਪਟ ਜਞ੍ਜਾਲ ॥ ੨੧੧ ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਸਾਤਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਚਲੇ ਰਾਮ ਲਛਿਮਨ ਮੁਨਿ ਸਙ੍ਗਾ। ਗਏ ਜਹਾਁ ਜਗ ਪਾਵਨਿ ਗਙ੍ਗਾ ॥
ਗਾਧਿਸੂਨੁ ਸਬ ਕਥਾ ਸੁਨਾਈ। ਜੇਹਿ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੁਰਸਰਿ ਮਹਿ ਆਈ ॥
ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਰਿਸ਼ਿਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਨਹਾਏ। ਬਿਬਿਧ ਦਾਨ ਮਹਿਦੇਵਨ੍ਹਿ ਪਾਏ ॥
ਹਰਸ਼ਿ ਚਲੇ ਮੁਨਿ ਬਨ੍ਦ ਸਹਾਯਾ। ਬੇਗਿ ਬਿਦੇਹ ਨਗਰ ਨਿਅਰਾਯਾ ॥
ਪੁਰ ਰਮ੍ਯਤਾ ਰਾਮ ਜਬ ਦੇਖੀ। ਹਰਸ਼ੇ ਅਨੁਜ ਸਮੇਤ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਬਾਪੀਂ ਕੂਪ ਸਰਿਤ ਸਰ ਨਾਨਾ। ਸਲਿਲ ਸੁਧਾਸਮ ਮਨਿ ਸੋਪਾਨਾ ॥
ਗੁਞ੍ਜਤ ਮਞ੍ਜੁ ਮਤ੍ਤ ਰਸ ਭਙ੍ਗਾ। ਕੂਜਤ ਕਲ ਬਹੁਬਰਨ ਬਿਹਙ੍ਗਾ ॥
ਬਰਨ ਬਰਨ ਬਿਕਸੇ ਬਨ ਜਾਤਾ। ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਸਮੀਰ ਸਦਾ ਸੁਖਦਾਤਾ ॥

ਦੋ. ਸੁਮਨ ਬਾਟਿਕਾ ਬਾਗ ਬਨ ਬਿਪੁਲ ਬਿਹਙ੍ਗ ਨਿਵਾਸ।
ਫੂਲਤ ਫਲਤ ਸੁਪਲ੍ਲਵਤ ਸੋਹਤ ਪੁਰ ਚਹੁਁ ਪਾਸ ॥ ੨੧੨ ॥

ਬਨਇ ਨ ਬਰਨਤ ਨਗਰ ਨਿਕਾਈ। ਜਹਾਁ ਜਾਇ ਮਨ ਤਹਁਇਁ ਲੋਭਾਈ ॥
ਚਾਰੁ ਬਜਾਰੁ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਅਁਬਾਰੀ। ਮਨਿਮਯ ਬਿਧਿ ਜਨੁ ਸ੍ਵਕਰ ਸਁਵਾਰੀ ॥
ਧਨਿਕ ਬਨਿਕ ਬਰ ਧਨਦ ਸਮਾਨਾ। ਬੈਠ ਸਕਲ ਬਸ੍ਤੁ ਲੈ ਨਾਨਾ ॥
ਚੌਹਟ ਸੁਨ੍ਦਰ ਗਲੀਂ ਸੁਹਾਈ। ਸਨ੍ਤਤ ਰਹਹਿਂ ਸੁਗਨ੍ਧ ਸਿਞ੍ਚਾਈ ॥
ਮਙ੍ਗਲਮਯ ਮਨ੍ਦਿਰ ਸਬ ਕੇਰੇਂ। ਚਿਤ੍ਰਿਤ ਜਨੁ ਰਤਿਨਾਥ ਚਿਤੇਰੇਂ ॥
ਪੁਰ ਨਰ ਨਾਰਿ ਸੁਭਗ ਸੁਚਿ ਸਨ੍ਤਾ। ਧਰਮਸੀਲ ਗ੍ਯਾਨੀ ਗੁਨਵਨ੍ਤਾ ॥
ਅਤਿ ਅਨੂਪ ਜਹਁ ਜਨਕ ਨਿਵਾਸੂ। ਬਿਥਕਹਿਂ ਬਿਬੁਧ ਬਿਲੋਕਿ ਬਿਲਾਸੂ ॥
ਹੋਤ ਚਕਿਤ ਚਿਤ ਕੋਟ ਬਿਲੋਕੀ। ਸਕਲ ਭੁਵਨ ਸੋਭਾ ਜਨੁ ਰੋਕੀ ॥

ਦੋ. ਧਵਲ ਧਾਮ ਮਨਿ ਪੁਰਟ ਪਟ ਸੁਘਟਿਤ ਨਾਨਾ ਭਾਁਤਿ।
ਸਿਯ ਨਿਵਾਸ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਦਨ ਸੋਭਾ ਕਿਮਿ ਕਹਿ ਜਾਤਿ ॥ ੨੧੩ ॥

ਸੁਭਗ ਦ੍ਵਾਰ ਸਬ ਕੁਲਿਸ ਕਪਾਟਾ। ਭੂਪ ਭੀਰ ਨਟ ਮਾਗਧ ਭਾਟਾ ॥
ਬਨੀ ਬਿਸਾਲ ਬਾਜਿ ਗਜ ਸਾਲਾ। ਹਯ ਗਯ ਰਥ ਸਙ੍ਕੁਲ ਸਬ ਕਾਲਾ ॥
ਸੂਰ ਸਚਿਵ ਸੇਨਪ ਬਹੁਤੇਰੇ। ਨਪਗਹ ਸਰਿਸ ਸਦਨ ਸਬ ਕੇਰੇ ॥
ਪੁਰ ਬਾਹੇਰ ਸਰ ਸਾਰਿਤ ਸਮੀਪਾ। ਉਤਰੇ ਜਹਁ ਤਹਁ ਬਿਪੁਲ ਮਹੀਪਾ ॥
ਦੇਖਿ ਅਨੂਪ ਏਕ ਅਁਵਰਾਈ। ਸਬ ਸੁਪਾਸ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਸੁਹਾਈ ॥
ਕੌਸਿਕ ਕਹੇਉ ਮੋਰ ਮਨੁ ਮਾਨਾ। ਇਹਾਁ ਰਹਿਅ ਰਘੁਬੀਰ ਸੁਜਾਨਾ ॥
ਭਲੇਹਿਂ ਨਾਥ ਕਹਿ ਕਪਾਨਿਕੇਤਾ। ਉਤਰੇ ਤਹਁ ਮੁਨਿਬਨ੍ਦ ਸਮੇਤਾ ॥
ਬਿਸ੍ਵਾਮਿਤ੍ਰ ਮਹਾਮੁਨਿ ਆਏ। ਸਮਾਚਾਰ ਮਿਥਿਲਾਪਤਿ ਪਾਏ ॥

ਦੋ. ਸਙ੍ਗ ਸਚਿਵ ਸੁਚਿ ਭੂਰਿ ਭਟ ਭੂਸੁਰ ਬਰ ਗੁਰ ਗ੍ਯਾਤਿ।
ਚਲੇ ਮਿਲਨ ਮੁਨਿਨਾਯਕਹਿ ਮੁਦਿਤ ਰਾਉ ਏਹਿ ਭਾਁਤਿ ॥ ੨੧੪ ॥

ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਨਾਮੁ ਚਰਨ ਧਰਿ ਮਾਥਾ। ਦੀਨ੍ਹਿ ਅਸੀਸ ਮੁਦਿਤ ਮੁਨਿਨਾਥਾ ॥
ਬਿਪ੍ਰਬਨ੍ਦ ਸਬ ਸਾਦਰ ਬਨ੍ਦੇ। ਜਾਨਿ ਭਾਗ੍ਯ ਬਡ़ ਰਾਉ ਅਨਨ੍ਦੇ ॥
ਕੁਸਲ ਪ੍ਰਸ੍ਨ ਕਹਿ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰਾ। ਬਿਸ੍ਵਾਮਿਤ੍ਰ ਨਪਹਿ ਬੈਠਾਰਾ ॥
ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਆਏ ਦੋਉ ਭਾਈ। ਗਏ ਰਹੇ ਦੇਖਨ ਫੁਲਵਾਈ ॥
ਸ੍ਯਾਮ ਗੌਰ ਮਦੁ ਬਯਸ ਕਿਸੋਰਾ। ਲੋਚਨ ਸੁਖਦ ਬਿਸ੍ਵ ਚਿਤ ਚੋਰਾ ॥
ਉਠੇ ਸਕਲ ਜਬ ਰਘੁਪਤਿ ਆਏ। ਬਿਸ੍ਵਾਮਿਤ੍ਰ ਨਿਕਟ ਬੈਠਾਏ ॥
ਭਏ ਸਬ ਸੁਖੀ ਦੇਖਿ ਦੋਉ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਬਾਰਿ ਬਿਲੋਚਨ ਪੁਲਕਿਤ ਗਾਤਾ ॥
ਮੂਰਤਿ ਮਧੁਰ ਮਨੋਹਰ ਦੇਖੀ। ਭਯਉ ਬਿਦੇਹੁ ਬਿਦੇਹੁ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰੇਮ ਮਗਨ ਮਨੁ ਜਾਨਿ ਨਪੁ ਕਰਿ ਬਿਬੇਕੁ ਧਰਿ ਧੀਰ।
ਬੋਲੇਉ ਮੁਨਿ ਪਦ ਨਾਇ ਸਿਰੁ ਗਦਗਦ ਗਿਰਾ ਗਭੀਰ ॥ ੨੧੫ ॥

ਕਹਹੁ ਨਾਥ ਸੁਨ੍ਦਰ ਦੋਉ ਬਾਲਕ। ਮੁਨਿਕੁਲ ਤਿਲਕ ਕਿ ਨਪਕੁਲ ਪਾਲਕ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਜੋ ਨਿਗਮ ਨੇਤਿ ਕਹਿ ਗਾਵਾ। ਉਭਯ ਬੇਸ਼ ਧਰਿ ਕੀ ਸੋਇ ਆਵਾ ॥
ਸਹਜ ਬਿਰਾਗਰੁਪ ਮਨੁ ਮੋਰਾ। ਥਕਿਤ ਹੋਤ ਜਿਮਿ ਚਨ੍ਦ ਚਕੋਰਾ ॥
ਤਾਤੇ ਪ੍ਰਭੁ ਪੂਛਉਁ ਸਤਿਭਾਊ। ਕਹਹੁ ਨਾਥ ਜਨਿ ਕਰਹੁ ਦੁਰਾਊ ॥
ਇਨ੍ਹਹਿ ਬਿਲੋਕਤ ਅਤਿ ਅਨੁਰਾਗਾ। ਬਰਬਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸੁਖਹਿ ਮਨ ਤ੍ਯਾਗਾ ॥
ਕਹ ਮੁਨਿ ਬਿਹਸਿ ਕਹੇਹੁ ਨਪ ਨੀਕਾ। ਬਚਨ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਨ ਹੋਇ ਅਲੀਕਾ ॥
ਏ ਪ੍ਰਿਯ ਸਬਹਿ ਜਹਾਁ ਲਗਿ ਪ੍ਰਾਨੀ। ਮਨ ਮੁਸੁਕਾਹਿਂ ਰਾਮੁ ਸੁਨਿ ਬਾਨੀ ॥
ਰਘੁਕੁਲ ਮਨਿ ਦਸਰਥ ਕੇ ਜਾਏ। ਮਮ ਹਿਤ ਲਾਗਿ ਨਰੇਸ ਪਠਾਏ ॥

ਦੋ. ਰਾਮੁ ਲਖਨੁ ਦੋਉ ਬਨ੍ਧੁਬਰ ਰੂਪ ਸੀਲ ਬਲ ਧਾਮ।
ਮਖ ਰਾਖੇਉ ਸਬੁ ਸਾਖਿ ਜਗੁ ਜਿਤੇ ਅਸੁਰ ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮ ॥ ੨੧੬ ॥

ਮੁਨਿ ਤਵ ਚਰਨ ਦੇਖਿ ਕਹ ਰਾਊ। ਕਹਿ ਨ ਸਕਉਁ ਨਿਜ ਪੁਨ੍ਯ ਪ੍ਰਾਭਾਊ ॥
ਸੁਨ੍ਦਰ ਸ੍ਯਾਮ ਗੌਰ ਦੋਉ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਆਨਁਦਹੂ ਕੇ ਆਨਁਦ ਦਾਤਾ ॥
ਇਨ੍ਹ ਕੈ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਰਸਪਰ ਪਾਵਨਿ। ਕਹਿ ਨ ਜਾਇ ਮਨ ਭਾਵ ਸੁਹਾਵਨਿ ॥
ਸੁਨਹੁ ਨਾਥ ਕਹ ਮੁਦਿਤ ਬਿਦੇਹੂ। ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਜੀਵ ਇਵ ਸਹਜ ਸਨੇਹੂ ॥
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਚਿਤਵ ਨਰਨਾਹੂ। ਪੁਲਕ ਗਾਤ ਉਰ ਅਧਿਕ ਉਛਾਹੂ ॥
ਮ੍ਰੁਨਿਹਿ ਪ੍ਰਸਂਸਿ ਨਾਇ ਪਦ ਸੀਸੂ। ਚਲੇਉ ਲਵਾਇ ਨਗਰ ਅਵਨੀਸੂ ॥
ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਦਨੁ ਸੁਖਦ ਸਬ ਕਾਲਾ। ਤਹਾਁ ਬਾਸੁ ਲੈ ਦੀਨ੍ਹ ਭੁਆਲਾ ॥
ਕਰਿ ਪੂਜਾ ਸਬ ਬਿਧਿ ਸੇਵਕਾਈ। ਗਯਉ ਰਾਉ ਗਹ ਬਿਦਾ ਕਰਾਈ ॥

ਦੋ. ਰਿਸ਼ਯ ਸਙ੍ਗ ਰਘੁਬਂਸ ਮਨਿ ਕਰਿ ਭੋਜਨੁ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮੁ।
ਬੈਠੇ ਪ੍ਰਭੁ ਭ੍ਰਾਤਾ ਸਹਿਤ ਦਿਵਸੁ ਰਹਾ ਭਰਿ ਜਾਮੁ ॥ ੨੧੭ ॥

ਲਖਨ ਹਦਯਁ ਲਾਲਸਾ ਬਿਸੇਸ਼ੀ। ਜਾਇ ਜਨਕਪੁਰ ਆਇਅ ਦੇਖੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਭਯ ਬਹੁਰਿ ਮੁਨਿਹਿ ਸਕੁਚਾਹੀਂ। ਪ੍ਰਗਟ ਨ ਕਹਹਿਂ ਮਨਹਿਂ ਮੁਸੁਕਾਹੀਂ ॥
ਰਾਮ ਅਨੁਜ ਮਨ ਕੀ ਗਤਿ ਜਾਨੀ। ਭਗਤ ਬਛਲਤਾ ਹਿਂਯਁ ਹੁਲਸਾਨੀ ॥
ਪਰਮ ਬਿਨੀਤ ਸਕੁਚਿ ਮੁਸੁਕਾਈ। ਬੋਲੇ ਗੁਰ ਅਨੁਸਾਸਨ ਪਾਈ ॥
ਨਾਥ ਲਖਨੁ ਪੁਰੁ ਦੇਖਨ ਚਹਹੀਂ। ਪ੍ਰਭੁ ਸਕੋਚ ਡਰ ਪ੍ਰਗਟ ਨ ਕਹਹੀਂ ॥
ਜੌਂ ਰਾਉਰ ਆਯਸੁ ਮੈਂ ਪਾਵੌਂ। ਨਗਰ ਦੇਖਾਇ ਤੁਰਤ ਲੈ ਆਵੌ ॥
ਸੁਨਿ ਮੁਨੀਸੁ ਕਹ ਬਚਨ ਸਪ੍ਰੀਤੀ। ਕਸ ਨ ਰਾਮ ਤੁਮ੍ਹ ਰਾਖਹੁ ਨੀਤੀ ॥
ਧਰਮ ਸੇਤੁ ਪਾਲਕ ਤੁਮ੍ਹ ਤਾਤਾ। ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਬਸ ਸੇਵਕ ਸੁਖਦਾਤਾ ॥

ਦੋ. ਜਾਇ ਦੇਖੀ ਆਵਹੁ ਨਗਰੁ ਸੁਖ ਨਿਧਾਨ ਦੋਉ ਭਾਇ।
ਕਰਹੁ ਸੁਫਲ ਸਬ ਕੇ ਨਯਨ ਸੁਨ੍ਦਰ ਬਦਨ ਦੇਖਾਇ ॥ ੨੧੮ ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਆਠਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਨਵਾਨ੍ਹਪਾਰਾਯਣ, ਦੂਸਰਾ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਮੁਨਿ ਪਦ ਕਮਲ ਬਨ੍ਦਿ ਦੋਉ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਚਲੇ ਲੋਕ ਲੋਚਨ ਸੁਖ ਦਾਤਾ ॥
ਬਾਲਕ ਬਨ੍ਦਿ ਦੇਖਿ ਅਤਿ ਸੋਭਾ। ਲਗੇ ਸਙ੍ਗ ਲੋਚਨ ਮਨੁ ਲੋਭਾ ॥
ਪੀਤ ਬਸਨ ਪਰਿਕਰ ਕਟਿ ਭਾਥਾ। ਚਾਰੁ ਚਾਪ ਸਰ ਸੋਹਤ ਹਾਥਾ ॥
ਤਨ ਅਨੁਹਰਤ ਸੁਚਨ੍ਦਨ ਖੋਰੀ। ਸ੍ਯਾਮਲ ਗੌਰ ਮਨੋਹਰ ਜੋਰੀ ॥
ਕੇਹਰਿ ਕਨ੍ਧਰ ਬਾਹੁ ਬਿਸਾਲਾ। ਉਰ ਅਤਿ ਰੁਚਿਰ ਨਾਗਮਨਿ ਮਾਲਾ ॥
ਸੁਭਗ ਸੋਨ ਸਰਸੀਰੁਹ ਲੋਚਨ। ਬਦਨ ਮਯਙ੍ਕ ਤਾਪਤ੍ਰਯ ਮੋਚਨ ॥
ਕਾਨਨ੍ਹਿ ਕਨਕ ਫੂਲ ਛਬਿ ਦੇਹੀਂ। ਚਿਤਵਤ ਚਿਤਹਿ ਚੋਰਿ ਜਨੁ ਲੇਹੀਂ ॥
ਚਿਤਵਨਿ ਚਾਰੁ ਭਕੁਟਿ ਬਰ ਬਾਁਕੀ। ਤਿਲਕ ਰੇਖਾ ਸੋਭਾ ਜਨੁ ਚਾਁਕੀ ॥

ਦੋ. ਰੁਚਿਰ ਚੌਤਨੀਂ ਸੁਭਗ ਸਿਰ ਮੇਚਕ ਕੁਞ੍ਚਿਤ ਕੇਸ।
ਨਖ ਸਿਖ ਸੁਨ੍ਦਰ ਬਨ੍ਧੁ ਦੋਉ ਸੋਭਾ ਸਕਲ ਸੁਦੇਸ ॥ ੨੧੯ ॥

ਦੇਖਨ ਨਗਰੁ ਭੂਪਸੁਤ ਆਏ। ਸਮਾਚਾਰ ਪੁਰਬਾਸਿਨ੍ਹ ਪਾਏ ॥
ਧਾਏ ਧਾਮ ਕਾਮ ਸਬ ਤ੍ਯਾਗੀ। ਮਨਹੁ ਰਙ੍ਕ ਨਿਧਿ ਲੂਟਨ ਲਾਗੀ ॥
ਨਿਰਖਿ ਸਹਜ ਸੁਨ੍ਦਰ ਦੋਉ ਭਾਈ। ਹੋਹਿਂ ਸੁਖੀ ਲੋਚਨ ਫਲ ਪਾਈ ॥
ਜੁਬਤੀਂ ਭਵਨ ਝਰੋਖਨ੍ਹਿ ਲਾਗੀਂ। ਨਿਰਖਹਿਂ ਰਾਮ ਰੂਪ ਅਨੁਰਾਗੀਂ ॥
ਕਹਹਿਂ ਪਰਸਪਰ ਬਚਨ ਸਪ੍ਰੀਤੀ। ਸਖਿ ਇਨ੍ਹ ਕੋਟਿ ਕਾਮ ਛਬਿ ਜੀਤੀ ॥
ਸੁਰ ਨਰ ਅਸੁਰ ਨਾਗ ਮੁਨਿ ਮਾਹੀਂ। ਸੋਭਾ ਅਸਿ ਕਹੁਁ ਸੁਨਿਅਤਿ ਨਾਹੀਂ ॥
ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਚਾਰਿ ਭੁਜ ਬਿਘਿ ਮੁਖ ਚਾਰੀ। ਬਿਕਟ ਬੇਸ਼ ਮੁਖ ਪਞ੍ਚ ਪੁਰਾਰੀ ॥
ਅਪਰ ਦੇਉ ਅਸ ਕੋਉ ਨ ਆਹੀ। ਯਹ ਛਬਿ ਸਖਿ ਪਟਤਰਿਅ ਜਾਹੀ ॥

ਦੋ. ਬਯ ਕਿਸੋਰ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਦਨ ਸ੍ਯਾਮ ਗੌਰ ਸੁਖ ਘਾਮ ।
ਅਙ੍ਗ ਅਙ੍ਗ ਪਰ ਵਾਰਿਅਹਿਂ ਕੋਟਿ ਕੋਟਿ ਸਤ ਕਾਮ ॥ ੨੨੦ ॥

ਕਹਹੁ ਸਖੀ ਅਸ ਕੋ ਤਨੁਧਾਰੀ। ਜੋ ਨ ਮੋਹ ਯਹ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰੀ ॥
ਕੋਉ ਸਪ੍ਰੇਮ ਬੋਲੀ ਮਦੁ ਬਾਨੀ। ਜੋ ਮੈਂ ਸੁਨਾ ਸੋ ਸੁਨਹੁ ਸਯਾਨੀ ॥
ਏ ਦੋਊ ਦਸਰਥ ਕੇ ਢੋਟਾ। ਬਾਲ ਮਰਾਲਨ੍ਹਿ ਕੇ ਕਲ ਜੋਟਾ ॥
ਮੁਨਿ ਕੌਸਿਕ ਮਖ ਕੇ ਰਖਵਾਰੇ। ਜਿਨ੍ਹ ਰਨ ਅਜਿਰ ਨਿਸਾਚਰ ਮਾਰੇ ॥
ਸ੍ਯਾਮ ਗਾਤ ਕਲ ਕਞ੍ਜ ਬਿਲੋਚਨ। ਜੋ ਮਾਰੀਚ ਸੁਭੁਜ ਮਦੁ ਮੋਚਨ ॥
ਕੌਸਲ੍ਯਾ ਸੁਤ ਸੋ ਸੁਖ ਖਾਨੀ। ਨਾਮੁ ਰਾਮੁ ਧਨੁ ਸਾਯਕ ਪਾਨੀ ॥
ਗੌਰ ਕਿਸੋਰ ਬੇਸ਼ੁ ਬਰ ਕਾਛੇਂ। ਕਰ ਸਰ ਚਾਪ ਰਾਮ ਕੇ ਪਾਛੇਂ ॥
ਲਛਿਮਨੁ ਨਾਮੁ ਰਾਮ ਲਘੁ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਸੁਨੁ ਸਖਿ ਤਾਸੁ ਸੁਮਿਤ੍ਰਾ ਮਾਤਾ ॥

ਦੋ. ਬਿਪ੍ਰਕਾਜੁ ਕਰਿ ਬਨ੍ਧੁ ਦੋਉ ਮਗ ਮੁਨਿਬਧੂ ਉਧਾਰਿ।
ਆਏ ਦੇਖਨ ਚਾਪਮਖ ਸੁਨਿ ਹਰਸ਼ੀਂ ਸਬ ਨਾਰਿ ॥ ੨੨੧ ॥

ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਛਬਿ ਕੋਉ ਏਕ ਕਹਈ। ਜੋਗੁ ਜਾਨਕਿਹਿ ਯਹ ਬਰੁ ਅਹਈ ॥
ਜੌ ਸਖਿ ਇਨ੍ਹਹਿ ਦੇਖ ਨਰਨਾਹੂ। ਪਨ ਪਰਿਹਰਿ ਹਠਿ ਕਰਇ ਬਿਬਾਹੂ ॥
ਕੋਉ ਕਹ ਏ ਭੂਪਤਿ ਪਹਿਚਾਨੇ। ਮੁਨਿ ਸਮੇਤ ਸਾਦਰ ਸਨਮਾਨੇ ॥
ਸਖਿ ਪਰਨ੍ਤੁ ਪਨੁ ਰਾਉ ਨ ਤਜਈ। ਬਿਧਿ ਬਸ ਹਠਿ ਅਬਿਬੇਕਹਿ ਭਜਈ ॥
ਕੋਉ ਕਹ ਜੌਂ ਭਲ ਅਹਇ ਬਿਧਾਤਾ। ਸਬ ਕਹਁ ਸੁਨਿਅ ਉਚਿਤ ਫਲਦਾਤਾ ॥
ਤੌ ਜਾਨਕਿਹਿ ਮਿਲਿਹਿ ਬਰੁ ਏਹੂ। ਨਾਹਿਨ ਆਲਿ ਇਹਾਁ ਸਨ੍ਦੇਹੂ ॥
ਜੌ ਬਿਧਿ ਬਸ ਅਸ ਬਨੈ ਸਁਜੋਗੂ। ਤੌ ਕਤਕਤ੍ਯ ਹੋਇ ਸਬ ਲੋਗੂ ॥
ਸਖਿ ਹਮਰੇਂ ਆਰਤਿ ਅਤਿ ਤਾਤੇਂ। ਕਬਹੁਁਕ ਏ ਆਵਹਿਂ ਏਹਿ ਨਾਤੇਂ ॥

ਦੋ. ਨਾਹਿਂ ਤ ਹਮ ਕਹੁਁ ਸੁਨਹੁ ਸਖਿ ਇਨ੍ਹ ਕਰ ਦਰਸਨੁ ਦੂਰਿ।
ਯਹ ਸਙ੍ਘਟੁ ਤਬ ਹੋਇ ਜਬ ਪੁਨ੍ਯ ਪੁਰਾਕਤ ਭੂਰਿ ॥ ੨੨੨ ॥

ਬੋਲੀ ਅਪਰ ਕਹੇਹੁ ਸਖਿ ਨੀਕਾ। ਏਹਿਂ ਬਿਆਹ ਅਤਿ ਹਿਤ ਸਬਹੀਂ ਕਾ ॥
ਕੋਉ ਕਹ ਸਙ੍ਕਰ ਚਾਪ ਕਠੋਰਾ। ਏ ਸ੍ਯਾਮਲ ਮਦੁਗਾਤ ਕਿਸੋਰਾ ॥
ਸਬੁ ਅਸਮਞ੍ਜਸ ਅਹਇ ਸਯਾਨੀ। ਯਹ ਸੁਨਿ ਅਪਰ ਕਹਇ ਮਦੁ ਬਾਨੀ ॥
ਸਖਿ ਇਨ੍ਹ ਕਹਁ ਕੋਉ ਕੋਉ ਅਸ ਕਹਹੀਂ। ਬਡ़ ਪ੍ਰਭਾਉ ਦੇਖਤ ਲਘੁ ਅਹਹੀਂ ॥
ਪਰਸਿ ਜਾਸੁ ਪਦ ਪਙ੍ਕਜ ਧੂਰੀ। ਤਰੀ ਅਹਲ੍ਯਾ ਕਤ ਅਘ ਭੂਰੀ ॥
ਸੋ ਕਿ ਰਹਿਹਿ ਬਿਨੁ ਸਿਵਧਨੁ ਤੋਰੇਂ। ਯਹ ਪ੍ਰਤੀਤਿ ਪਰਿਹਰਿਅ ਨ ਭੋਰੇਂ ॥
ਜੇਹਿਂ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਰਚਿ ਸੀਯ ਸਁਵਾਰੀ। ਤੇਹਿਂ ਸ੍ਯਾਮਲ ਬਰੁ ਰਚੇਉ ਬਿਚਾਰੀ ॥
ਤਾਸੁ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਸਬ ਹਰਸ਼ਾਨੀਂ। ਐਸੇਇ ਹੋਉ ਕਹਹਿਂ ਮੁਦੁ ਬਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਹਿਯਁ ਹਰਸ਼ਹਿਂ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਮਨ ਸੁਮੁਖਿ ਸੁਲੋਚਨਿ ਬਨ੍ਦ।
ਜਾਹਿਂ ਜਹਾਁ ਜਹਁ ਬਨ੍ਧੁ ਦੋਉ ਤਹਁ ਤਹਁ ਪਰਮਾਨਨ੍ਦ ॥ ੨੨੩ ॥

ਪੁਰ ਪੂਰਬ ਦਿਸਿ ਗੇ ਦੋਉ ਭਾਈ। ਜਹਁ ਧਨੁਮਖ ਹਿਤ ਭੂਮਿ ਬਨਾਈ ॥
ਅਤਿ ਬਿਸ੍ਤਾਰ ਚਾਰੁ ਗਚ ਢਾਰੀ। ਬਿਮਲ ਬੇਦਿਕਾ ਰੁਚਿਰ ਸਁਵਾਰੀ ॥
ਚਹੁਁ ਦਿਸਿ ਕਞ੍ਚਨ ਮਞ੍ਚ ਬਿਸਾਲਾ। ਰਚੇ ਜਹਾਁ ਬੇਠਹਿਂ ਮਹਿਪਾਲਾ ॥
ਤੇਹਿ ਪਾਛੇਂ ਸਮੀਪ ਚਹੁਁ ਪਾਸਾ। ਅਪਰ ਮਞ੍ਚ ਮਣ੍ਡਲੀ ਬਿਲਾਸਾ ॥
ਕਛੁਕ ਊਁਚਿ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਸੁਹਾਈ। ਬੈਠਹਿਂ ਨਗਰ ਲੋਗ ਜਹਁ ਜਾਈ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਨਿਕਟ ਬਿਸਾਲ ਸੁਹਾਏ। ਧਵਲ ਧਾਮ ਬਹੁਬਰਨ ਬਨਾਏ ॥
ਜਹਁ ਬੈਣ੍ਠੈਂ ਦੇਖਹਿਂ ਸਬ ਨਾਰੀ। ਜਥਾ ਜੋਗੁ ਨਿਜ ਕੁਲ ਅਨੁਹਾਰੀ ॥
ਪੁਰ ਬਾਲਕ ਕਹਿ ਕਹਿ ਮਦੁ ਬਚਨਾ। ਸਾਦਰ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਦੇਖਾਵਹਿਂ ਰਚਨਾ ॥

ਦੋ. ਸਬ ਸਿਸੁ ਏਹਿ ਮਿਸ ਪ੍ਰੇਮਬਸ ਪਰਸਿ ਮਨੋਹਰ ਗਾਤ।
ਤਨ ਪੁਲਕਹਿਂ ਅਤਿ ਹਰਸ਼ੁ ਹਿਯਁ ਦੇਖਿ ਦੇਖਿ ਦੋਉ ਭ੍ਰਾਤ ॥ ੨੨੪ ॥

ਸਿਸੁ ਸਬ ਰਾਮ ਪ੍ਰੇਮਬਸ ਜਾਨੇ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਮੇਤ ਨਿਕੇਤ ਬਖਾਨੇ ॥
ਨਿਜ ਨਿਜ ਰੁਚਿ ਸਬ ਲੇਂਹਿਂ ਬੋਲਾਈ। ਸਹਿਤ ਸਨੇਹ ਜਾਹਿਂ ਦੋਉ ਭਾਈ ॥
ਰਾਮ ਦੇਖਾਵਹਿਂ ਅਨੁਜਹਿ ਰਚਨਾ। ਕਹਿ ਮਦੁ ਮਧੁਰ ਮਨੋਹਰ ਬਚਨਾ ॥
ਲਵ ਨਿਮੇਸ਼ ਮਹਁ ਭੁਵਨ ਨਿਕਾਯਾ। ਰਚਇ ਜਾਸੁ ਅਨੁਸਾਸਨ ਮਾਯਾ ॥
ਭਗਤਿ ਹੇਤੁ ਸੋਇ ਦੀਨਦਯਾਲਾ। ਚਿਤਵਤ ਚਕਿਤ ਧਨੁਸ਼ ਮਖਸਾਲਾ ॥
ਕੌਤੁਕ ਦੇਖਿ ਚਲੇ ਗੁਰੁ ਪਾਹੀਂ। ਜਾਨਿ ਬਿਲਮ੍ਬੁ ਤ੍ਰਾਸ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਜਾਸੁ ਤ੍ਰਾਸ ਡਰ ਕਹੁਁ ਡਰ ਹੋਈ। ਭਜਨ ਪ੍ਰਭਾਉ ਦੇਖਾਵਤ ਸੋਈ ॥
ਕਹਿ ਬਾਤੇਂ ਮਦੁ ਮਧੁਰ ਸੁਹਾਈਂ। ਕਿਏ ਬਿਦਾ ਬਾਲਕ ਬਰਿਆਈ ॥

ਦੋ. ਸਭਯ ਸਪ੍ਰੇਮ ਬਿਨੀਤ ਅਤਿ ਸਕੁਚ ਸਹਿਤ ਦੋਉ ਭਾਇ।
ਗੁਰ ਪਦ ਪਙ੍ਕਜ ਨਾਇ ਸਿਰ ਬੈਠੇ ਆਯਸੁ ਪਾਇ ॥ ੨੨੫ ॥

ਨਿਸਿ ਪ੍ਰਬੇਸ ਮੁਨਿ ਆਯਸੁ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਸਬਹੀਂ ਸਨ੍ਧ੍ਯਾਬਨ੍ਦਨੁ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਕਹਤ ਕਥਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪੁਰਾਨੀ। ਰੁਚਿਰ ਰਜਨਿ ਜੁਗ ਜਾਮ ਸਿਰਾਨੀ ॥
ਮੁਨਿਬਰ ਸਯਨ ਕੀਨ੍ਹਿ ਤਬ ਜਾਈ। ਲਗੇ ਚਰਨ ਚਾਪਨ ਦੋਉ ਭਾਈ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਚਰਨ ਸਰੋਰੁਹ ਲਾਗੀ। ਕਰਤ ਬਿਬਿਧ ਜਪ ਜੋਗ ਬਿਰਾਗੀ ॥
ਤੇਇ ਦੋਉ ਬਨ੍ਧੁ ਪ੍ਰੇਮ ਜਨੁ ਜੀਤੇ। ਗੁਰ ਪਦ ਕਮਲ ਪਲੋਟਤ ਪ੍ਰੀਤੇ ॥
ਬਾਰਬਾਰ ਮੁਨਿ ਅਗ੍ਯਾ ਦੀਨ੍ਹੀ। ਰਘੁਬਰ ਜਾਇ ਸਯਨ ਤਬ ਕੀਨ੍ਹੀ ॥
ਚਾਪਤ ਚਰਨ ਲਖਨੁ ਉਰ ਲਾਏਁ। ਸਭਯ ਸਪ੍ਰੇਮ ਪਰਮ ਸਚੁ ਪਾਏਁ ॥
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਕਹ ਸੋਵਹੁ ਤਾਤਾ। ਪੌਢ़ੇ ਧਰਿ ਉਰ ਪਦ ਜਲਜਾਤਾ ॥

ਦੋ. ਉਠੇ ਲਖਨ ਨਿਸਿ ਬਿਗਤ ਸੁਨਿ ਅਰੁਨਸਿਖਾ ਧੁਨਿ ਕਾਨ ॥
ਗੁਰ ਤੇਂ ਪਹਿਲੇਹਿਂ ਜਗਤਪਤਿ ਜਾਗੇ ਰਾਮੁ ਸੁਜਾਨ ॥ ੨੨੬ ॥

ਸਕਲ ਸੌਚ ਕਰਿ ਜਾਇ ਨਹਾਏ। ਨਿਤ੍ਯ ਨਿਬਾਹਿ ਮੁਨਿਹਿ ਸਿਰ ਨਾਏ ॥
ਸਮਯ ਜਾਨਿ ਗੁਰ ਆਯਸੁ ਪਾਈ। ਲੇਨ ਪ੍ਰਸੂਨ ਚਲੇ ਦੋਉ ਭਾਈ ॥
ਭੂਪ ਬਾਗੁ ਬਰ ਦੇਖੇਉ ਜਾਈ। ਜਹਁ ਬਸਨ੍ਤ ਰਿਤੁ ਰਹੀ ਲੋਭਾਈ ॥
ਲਾਗੇ ਬਿਟਪ ਮਨੋਹਰ ਨਾਨਾ। ਬਰਨ ਬਰਨ ਬਰ ਬੇਲਿ ਬਿਤਾਨਾ ॥
ਨਵ ਪਲ੍ਲਵ ਫਲ ਸੁਮਾਨ ਸੁਹਾਏ। ਨਿਜ ਸਮ੍ਪਤਿ ਸੁਰ ਰੂਖ ਲਜਾਏ ॥
ਚਾਤਕ ਕੋਕਿਲ ਕੀਰ ਚਕੋਰਾ। ਕੂਜਤ ਬਿਹਗ ਨਟਤ ਕਲ ਮੋਰਾ ॥
ਮਧ੍ਯ ਬਾਗ ਸਰੁ ਸੋਹ ਸੁਹਾਵਾ। ਮਨਿ ਸੋਪਾਨ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਬਨਾਵਾ ॥
ਬਿਮਲ ਸਲਿਲੁ ਸਰਸਿਜ ਬਹੁਰਙ੍ਗਾ। ਜਲਖਗ ਕੂਜਤ ਗੁਞ੍ਜਤ ਭਙ੍ਗਾ ॥

ਦੋ. ਬਾਗੁ ਤਡ़ਾਗੁ ਬਿਲੋਕਿ ਪ੍ਰਭੁ ਹਰਸ਼ੇ ਬਨ੍ਧੁ ਸਮੇਤ।
ਪਰਮ ਰਮ੍ਯ ਆਰਾਮੁ ਯਹੁ ਜੋ ਰਾਮਹਿ ਸੁਖ ਦੇਤ ॥ ੨੨੭ ॥

ਚਹੁਁ ਦਿਸਿ ਚਿਤਇ ਪੂਁਛਿ ਮਾਲਿਗਨ। ਲਗੇ ਲੇਨ ਦਲ ਫੂਲ ਮੁਦਿਤ ਮਨ ॥
ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਸੀਤਾ ਤਹਁ ਆਈ। ਗਿਰਿਜਾ ਪੂਜਨ ਜਨਨਿ ਪਠਾਈ ॥
ਸਙ੍ਗ ਸਖੀਂ ਸਬ ਸੁਭਗ ਸਯਾਨੀ। ਗਾਵਹਿਂ ਗੀਤ ਮਨੋਹਰ ਬਾਨੀ ॥
ਸਰ ਸਮੀਪ ਗਿਰਿਜਾ ਗਹ ਸੋਹਾ। ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਇ ਦੇਖਿ ਮਨੁ ਮੋਹਾ ॥
ਮਜ੍ਜਨੁ ਕਰਿ ਸਰ ਸਖਿਨ੍ਹ ਸਮੇਤਾ। ਗਈ ਮੁਦਿਤ ਮਨ ਗੌਰਿ ਨਿਕੇਤਾ ॥
ਪੂਜਾ ਕੀਨ੍ਹਿ ਅਧਿਕ ਅਨੁਰਾਗਾ। ਨਿਜ ਅਨੁਰੂਪ ਸੁਭਗ ਬਰੁ ਮਾਗਾ ॥
ਏਕ ਸਖੀ ਸਿਯ ਸਙ੍ਗੁ ਬਿਹਾਈ। ਗਈ ਰਹੀ ਦੇਖਨ ਫੁਲਵਾਈ ॥
ਤੇਹਿ ਦੋਉ ਬਨ੍ਧੁ ਬਿਲੋਕੇ ਜਾਈ। ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਬਸ ਸੀਤਾ ਪਹਿਂ ਆਈ ॥

ਦੋ. ਤਾਸੁ ਦਸਾ ਦੇਖਿ ਸਖਿਨ੍ਹ ਪੁਲਕ ਗਾਤ ਜਲੁ ਨੈਨ।
ਕਹੁ ਕਾਰਨੁ ਨਿਜ ਹਰਸ਼ ਕਰ ਪੂਛਹਿ ਸਬ ਮਦੁ ਬੈਨ ॥ ੨੨੮ ॥

ਦੇਖਨ ਬਾਗੁ ਕੁਅਁਰ ਦੁਇ ਆਏ। ਬਯ ਕਿਸੋਰ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਸੁਹਾਏ ॥
ਸ੍ਯਾਮ ਗੌਰ ਕਿਮਿ ਕਹੌਂ ਬਖਾਨੀ। ਗਿਰਾ ਅਨਯਨ ਨਯਨ ਬਿਨੁ ਬਾਨੀ ॥
ਸੁਨਿ ਹਰਸ਼ੀਁ ਸਬ ਸਖੀਂ ਸਯਾਨੀ। ਸਿਯ ਹਿਯਁ ਅਤਿ ਉਤਕਣ੍ਠਾ ਜਾਨੀ ॥
ਏਕ ਕਹਇ ਨਪਸੁਤ ਤੇਇ ਆਲੀ। ਸੁਨੇ ਜੇ ਮੁਨਿ ਸਁਗ ਆਏ ਕਾਲੀ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਨਿਜ ਰੂਪ ਮੋਹਨੀ ਡਾਰੀ। ਕੀਨ੍ਹ ਸ੍ਵਬਸ ਨਗਰ ਨਰ ਨਾਰੀ ॥
ਬਰਨਤ ਛਬਿ ਜਹਁ ਤਹਁ ਸਬ ਲੋਗੂ। ਅਵਸਿ ਦੇਖਿਅਹਿਂ ਦੇਖਨ ਜੋਗੂ ॥
ਤਾਸੁ ਵਚਨ ਅਤਿ ਸਿਯਹਿ ਸੁਹਾਨੇ। ਦਰਸ ਲਾਗਿ ਲੋਚਨ ਅਕੁਲਾਨੇ ॥
ਚਲੀ ਅਗ੍ਰ ਕਰਿ ਪ੍ਰਿਯ ਸਖਿ ਸੋਈ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਪੁਰਾਤਨ ਲਖਇ ਨ ਕੋਈ ॥

ਦੋ. ਸੁਮਿਰਿ ਸੀਯ ਨਾਰਦ ਬਚਨ ਉਪਜੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪੁਨੀਤ ॥
ਚਕਿਤ ਬਿਲੋਕਤਿ ਸਕਲ ਦਿਸਿ ਜਨੁ ਸਿਸੁ ਮਗੀ ਸਭੀਤ ॥ ੨੨੯ ॥

ਕਙ੍ਕਨ ਕਿਙ੍ਕਿਨਿ ਨੂਪੁਰ ਧੁਨਿ ਸੁਨਿ। ਕਹਤ ਲਖਨ ਸਨ ਰਾਮੁ ਹਦਯਁ ਗੁਨਿ ॥
ਮਾਨਹੁਁ ਮਦਨ ਦੁਨ੍ਦੁਭੀ ਦੀਨ੍ਹੀ ॥ ਮਨਸਾ ਬਿਸ੍ਵ ਬਿਜਯ ਕਹਁ ਕੀਨ੍ਹੀ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਫਿਰਿ ਚਿਤਏ ਤੇਹਿ ਓਰਾ। ਸਿਯ ਮੁਖ ਸਸਿ ਭਏ ਨਯਨ ਚਕੋਰਾ ॥
ਭਏ ਬਿਲੋਚਨ ਚਾਰੁ ਅਚਞ੍ਚਲ। ਮਨਹੁਁ ਸਕੁਚਿ ਨਿਮਿ ਤਜੇ ਦਿਗਞ੍ਚਲ ॥
ਦੇਖਿ ਸੀਯ ਸੋਭਾ ਸੁਖੁ ਪਾਵਾ। ਹਦਯਁ ਸਰਾਹਤ ਬਚਨੁ ਨ ਆਵਾ ॥
ਜਨੁ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਸਬ ਨਿਜ ਨਿਪੁਨਾਈ। ਬਿਰਚਿ ਬਿਸ੍ਵ ਕਹਁ ਪ੍ਰਗਟਿ ਦੇਖਾਈ ॥
ਸੁਨ੍ਦਰਤਾ ਕਹੁਁ ਸੁਨ੍ਦਰ ਕਰਈ। ਛਬਿਗਹਁ ਦੀਪਸਿਖਾ ਜਨੁ ਬਰਈ ॥
ਸਬ ਉਪਮਾ ਕਬਿ ਰਹੇ ਜੁਠਾਰੀ। ਕੇਹਿਂ ਪਟਤਰੌਂ ਬਿਦੇਹਕੁਮਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਸਿਯ ਸੋਭਾ ਹਿਯਁ ਬਰਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਆਪਨਿ ਦਸਾ ਬਿਚਾਰਿ।
ਬੋਲੇ ਸੁਚਿ ਮਨ ਅਨੁਜ ਸਨ ਬਚਨ ਸਮਯ ਅਨੁਹਾਰਿ ॥ ੨੩੦ ॥

ਤਾਤ ਜਨਕਤਨਯਾ ਯਹ ਸੋਈ। ਧਨੁਸ਼ਜਗ੍ਯ ਜੇਹਿ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ॥
ਪੂਜਨ ਗੌਰਿ ਸਖੀਂ ਲੈ ਆਈ। ਕਰਤ ਪ੍ਰਕਾਸੁ ਫਿਰਇ ਫੁਲਵਾਈ ॥
ਜਾਸੁ ਬਿਲੋਕਿ ਅਲੋਕਿਕ ਸੋਭਾ। ਸਹਜ ਪੁਨੀਤ ਮੋਰ ਮਨੁ ਛੋਭਾ ॥
ਸੋ ਸਬੁ ਕਾਰਨ ਜਾਨ ਬਿਧਾਤਾ। ਫਰਕਹਿਂ ਸੁਭਦ ਅਙ੍ਗ ਸੁਨੁ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
ਰਘੁਬਂਸਿਨ੍ਹ ਕਰ ਸਹਜ ਸੁਭਾਊ। ਮਨੁ ਕੁਪਨ੍ਥ ਪਗੁ ਧਰਇ ਨ ਕਾਊ ॥
ਮੋਹਿ ਅਤਿਸਯ ਪ੍ਰਤੀਤਿ ਮਨ ਕੇਰੀ। ਜੇਹਿਂ ਸਪਨੇਹੁਁ ਪਰਨਾਰਿ ਨ ਹੇਰੀ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕੈ ਲਹਹਿਂ ਨ ਰਿਪੁ ਰਨ ਪੀਠੀ। ਨਹਿਂ ਪਾਵਹਿਂ ਪਰਤਿਯ ਮਨੁ ਡੀਠੀ ॥
ਮਙ੍ਗਨ ਲਹਹਿ ਨ ਜਿਨ੍ਹ ਕੈ ਨਾਹੀਂ। ਤੇ ਨਰਬਰ ਥੋਰੇ ਜਗ ਮਾਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਕਰਤ ਬਤਕਹਿ ਅਨੁਜ ਸਨ ਮਨ ਸਿਯ ਰੂਪ ਲੋਭਾਨ।
ਮੁਖ ਸਰੋਜ ਮਕਰਨ੍ਦ ਛਬਿ ਕਰਇ ਮਧੁਪ ਇਵ ਪਾਨ ॥ ੨੩੧ ॥

ਚਿਤਵਹਿ ਚਕਿਤ ਚਹੂਁ ਦਿਸਿ ਸੀਤਾ। ਕਹਁ ਗਏ ਨਪਕਿਸੋਰ ਮਨੁ ਚਿਨ੍ਤਾ ॥
ਜਹਁ ਬਿਲੋਕ ਮਗ ਸਾਵਕ ਨੈਨੀ। ਜਨੁ ਤਹਁ ਬਰਿਸ ਕਮਲ ਸਿਤ ਸ਼੍ਰੇਨੀ ॥
ਲਤਾ ਓਟ ਤਬ ਸਖਿਨ੍ਹ ਲਖਾਏ। ਸ੍ਯਾਮਲ ਗੌਰ ਕਿਸੋਰ ਸੁਹਾਏ ॥
ਦੇਖਿ ਰੂਪ ਲੋਚਨ ਲਲਚਾਨੇ। ਹਰਸ਼ੇ ਜਨੁ ਨਿਜ ਨਿਧਿ ਪਹਿਚਾਨੇ ॥
ਥਕੇ ਨਯਨ ਰਘੁਪਤਿ ਛਬਿ ਦੇਖੇਂ। ਪਲਕਨ੍ਹਿਹੂਁ ਪਰਿਹਰੀਂ ਨਿਮੇਸ਼ੇਂ ॥
ਅਧਿਕ ਸਨੇਹਁ ਦੇਹ ਭੈ ਭੋਰੀ। ਸਰਦ ਸਸਿਹਿ ਜਨੁ ਚਿਤਵ ਚਕੋਰੀ ॥
ਲੋਚਨ ਮਗ ਰਾਮਹਿ ਉਰ ਆਨੀ। ਦੀਨ੍ਹੇ ਪਲਕ ਕਪਾਟ ਸਯਾਨੀ ॥
ਜਬ ਸਿਯ ਸਖਿਨ੍ਹ ਪ੍ਰੇਮਬਸ ਜਾਨੀ। ਕਹਿ ਨ ਸਕਹਿਂ ਕਛੁ ਮਨ ਸਕੁਚਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਲਤਾਭਵਨ ਤੇਂ ਪ੍ਰਗਟ ਭੇ ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਦੋਉ ਭਾਇ।
ਨਿਕਸੇ ਜਨੁ ਜੁਗ ਬਿਮਲ ਬਿਧੁ ਜਲਦ ਪਟਲ ਬਿਲਗਾਇ ॥ ੨੩੨ ॥

ਸੋਭਾ ਸੀਵਁ ਸੁਭਗ ਦੋਉ ਬੀਰਾ। ਨੀਲ ਪੀਤ ਜਲਜਾਭ ਸਰੀਰਾ ॥
ਮੋਰਪਙ੍ਖ ਸਿਰ ਸੋਹਤ ਨੀਕੇ। ਗੁਚ੍ਛ ਬੀਚ ਬਿਚ ਕੁਸੁਮ ਕਲੀ ਕੇ ॥
ਭਾਲ ਤਿਲਕ ਸ਼੍ਰਮਬਿਨ੍ਦੁ ਸੁਹਾਏ। ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਭਗ ਭੂਸ਼ਨ ਛਬਿ ਛਾਏ ॥
ਬਿਕਟ ਭਕੁਟਿ ਕਚ ਘੂਘਰਵਾਰੇ। ਨਵ ਸਰੋਜ ਲੋਚਨ ਰਤਨਾਰੇ ॥
ਚਾਰੁ ਚਿਬੁਕ ਨਾਸਿਕਾ ਕਪੋਲਾ। ਹਾਸ ਬਿਲਾਸ ਲੇਤ ਮਨੁ ਮੋਲਾ ॥
ਮੁਖਛਬਿ ਕਹਿ ਨ ਜਾਇ ਮੋਹਿ ਪਾਹੀਂ। ਜੋ ਬਿਲੋਕਿ ਬਹੁ ਕਾਮ ਲਜਾਹੀਂ ॥
ਉਰ ਮਨਿ ਮਾਲ ਕਮ੍ਬੁ ਕਲ ਗੀਵਾ। ਕਾਮ ਕਲਭ ਕਰ ਭੁਜ ਬਲਸੀਂਵਾ ॥
ਸੁਮਨ ਸਮੇਤ ਬਾਮ ਕਰ ਦੋਨਾ। ਸਾਵਁਰ ਕੁਅਁਰ ਸਖੀ ਸੁਠਿ ਲੋਨਾ ॥

ਦੋ. ਕੇਹਰਿ ਕਟਿ ਪਟ ਪੀਤ ਧਰ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸੀਲ ਨਿਧਾਨ।
ਦੇਖਿ ਭਾਨੁਕੁਲਭੂਸ਼ਨਹਿ ਬਿਸਰਾ ਸਖਿਨ੍ਹ ਅਪਾਨ ॥ ੨੩੩ ॥

ਧਰਿ ਧੀਰਜੁ ਏਕ ਆਲਿ ਸਯਾਨੀ। ਸੀਤਾ ਸਨ ਬੋਲੀ ਗਹਿ ਪਾਨੀ ॥
ਬਹੁਰਿ ਗੌਰਿ ਕਰ ਧ੍ਯਾਨ ਕਰੇਹੂ। ਭੂਪਕਿਸੋਰ ਦੇਖਿ ਕਿਨ ਲੇਹੂ ॥
ਸਕੁਚਿ ਸੀਯਁ ਤਬ ਨਯਨ ਉਘਾਰੇ। ਸਨਮੁਖ ਦੋਉ ਰਘੁਸਿਙ੍ਘ ਨਿਹਾਰੇ ॥
ਨਖ ਸਿਖ ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਕੈ ਸੋਭਾ। ਸੁਮਿਰਿ ਪਿਤਾ ਪਨੁ ਮਨੁ ਅਤਿ ਛੋਭਾ ॥
ਪਰਬਸ ਸਖਿਨ੍ਹ ਲਖੀ ਜਬ ਸੀਤਾ। ਭਯਉ ਗਹਰੁ ਸਬ ਕਹਹਿ ਸਭੀਤਾ ॥
ਪੁਨਿ ਆਉਬ ਏਹਿ ਬੇਰਿਆਁ ਕਾਲੀ। ਅਸ ਕਹਿ ਮਨ ਬਿਹਸੀ ਏਕ ਆਲੀ ॥
ਗੂਢ़ ਗਿਰਾ ਸੁਨਿ ਸਿਯ ਸਕੁਚਾਨੀ। ਭਯਉ ਬਿਲਮ੍ਬੁ ਮਾਤੁ ਭਯ ਮਾਨੀ ॥
ਧਰਿ ਬਡ़ਿ ਧੀਰ ਰਾਮੁ ਉਰ ਆਨੇ। ਫਿਰਿ ਅਪਨਪਉ ਪਿਤੁਬਸ ਜਾਨੇ ॥

ਦੋ. ਦੇਖਨ ਮਿਸ ਮਗ ਬਿਹਗ ਤਰੁ ਫਿਰਇ ਬਹੋਰਿ ਬਹੋਰਿ।
ਨਿਰਖਿ ਨਿਰਖਿ ਰਘੁਬੀਰ ਛਬਿ ਬਾਢ़ਇ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਥੋਰਿ ॥ ੨੩੪ ॥

ਜਾਨਿ ਕਠਿਨ ਸਿਵਚਾਪ ਬਿਸੂਰਤਿ। ਚਲੀ ਰਾਖਿ ਉਰ ਸ੍ਯਾਮਲ ਮੂਰਤਿ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਜਬ ਜਾਤ ਜਾਨਕੀ ਜਾਨੀ। ਸੁਖ ਸਨੇਹ ਸੋਭਾ ਗੁਨ ਖਾਨੀ ॥
ਪਰਮ ਪ੍ਰੇਮਮਯ ਮਦੁ ਮਸਿ ਕੀਨ੍ਹੀ। ਚਾਰੁ ਚਿਤ ਭੀਤੀਂ ਲਿਖ ਲੀਨ੍ਹੀ ॥
ਗਈ ਭਵਾਨੀ ਭਵਨ ਬਹੋਰੀ। ਬਨ੍ਦਿ ਚਰਨ ਬੋਲੀ ਕਰ ਜੋਰੀ ॥
ਜਯ ਜਯ ਗਿਰਿਬਰਰਾਜ ਕਿਸੋਰੀ। ਜਯ ਮਹੇਸ ਮੁਖ ਚਨ੍ਦ ਚਕੋਰੀ ॥
ਜਯ ਗਜ ਬਦਨ ਸ਼ਡ़ਾਨਨ ਮਾਤਾ। ਜਗਤ ਜਨਨਿ ਦਾਮਿਨਿ ਦੁਤਿ ਗਾਤਾ ॥
ਨਹਿਂ ਤਵ ਆਦਿ ਮਧ੍ਯ ਅਵਸਾਨਾ। ਅਮਿਤ ਪ੍ਰਭਾਉ ਬੇਦੁ ਨਹਿਂ ਜਾਨਾ ॥
ਭਵ ਭਵ ਬਿਭਵ ਪਰਾਭਵ ਕਾਰਿਨਿ। ਬਿਸ੍ਵ ਬਿਮੋਹਨਿ ਸ੍ਵਬਸ ਬਿਹਾਰਿਨਿ ॥

ਦੋ. ਪਤਿਦੇਵਤਾ ਸੁਤੀਯ ਮਹੁਁ ਮਾਤੁ ਪ੍ਰਥਮ ਤਵ ਰੇਖ।
ਮਹਿਮਾ ਅਮਿਤ ਨ ਸਕਹਿਂ ਕਹਿ ਸਹਸ ਸਾਰਦਾ ਸੇਸ਼ ॥ ੨੩੫ ॥

ਸੇਵਤ ਤੋਹਿ ਸੁਲਭ ਫਲ ਚਾਰੀ। ਬਰਦਾਯਨੀ ਪੁਰਾਰਿ ਪਿਆਰੀ ॥
ਦੇਬਿ ਪੂਜਿ ਪਦ ਕਮਲ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇ। ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਸਬ ਹੋਹਿਂ ਸੁਖਾਰੇ ॥
ਮੋਰ ਮਨੋਰਥੁ ਜਾਨਹੁ ਨੀਕੇਂ। ਬਸਹੁ ਸਦਾ ਉਰ ਪੁਰ ਸਬਹੀ ਕੇਂ ॥
ਕੀਨ੍ਹੇਉਁ ਪ੍ਰਗਟ ਨ ਕਾਰਨ ਤੇਹੀਂ। ਅਸ ਕਹਿ ਚਰਨ ਗਹੇ ਬੈਦੇਹੀਂ ॥
ਬਿਨਯ ਪ੍ਰੇਮ ਬਸ ਭਈ ਭਵਾਨੀ। ਖਸੀ ਮਾਲ ਮੂਰਤਿ ਮੁਸੁਕਾਨੀ ॥
ਸਾਦਰ ਸਿਯਁ ਪ੍ਰਸਾਦੁ ਸਿਰ ਧਰੇਊ। ਬੋਲੀ ਗੌਰਿ ਹਰਸ਼ੁ ਹਿਯਁ ਭਰੇਊ ॥
ਸੁਨੁ ਸਿਯ ਸਤ੍ਯ ਅਸੀਸ ਹਮਾਰੀ। ਪੂਜਿਹਿ ਮਨ ਕਾਮਨਾ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ ॥
ਨਾਰਦ ਬਚਨ ਸਦਾ ਸੁਚਿ ਸਾਚਾ। ਸੋ ਬਰੁ ਮਿਲਿਹਿ ਜਾਹਿਂ ਮਨੁ ਰਾਚਾ ॥

ਛਂ. ਮਨੁ ਜਾਹਿਂ ਰਾਚੇਉ ਮਿਲਿਹਿ ਸੋ ਬਰੁ ਸਹਜ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਾਁਵਰੋ।
ਕਰੁਨਾ ਨਿਧਾਨ ਸੁਜਾਨ ਸੀਲੁ ਸਨੇਹੁ ਜਾਨਤ ਰਾਵਰੋ ॥
ਏਹਿ ਭਾਁਤਿ ਗੌਰਿ ਅਸੀਸ ਸੁਨਿ ਸਿਯ ਸਹਿਤ ਹਿਯਁ ਹਰਸ਼ੀਂ ਅਲੀ।
ਤੁਲਸੀ ਭਵਾਨਿਹਿ ਪੂਜਿ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਮੁਦਿਤ ਮਨ ਮਨ੍ਦਿਰ ਚਲੀ ॥

ਸੋ. ਜਾਨਿ ਗੌਰਿ ਅਨੁਕੂਲ ਸਿਯ ਹਿਯ ਹਰਸ਼ੁ ਨ ਜਾਇ ਕਹਿ।
ਮਞ੍ਜੁਲ ਮਙ੍ਗਲ ਮੂਲ ਬਾਮ ਅਙ੍ਗ ਫਰਕਨ ਲਗੇ ॥ ੨੩੬ ॥

ਹਦਯਁ ਸਰਾਹਤ ਸੀਯ ਲੋਨਾਈ। ਗੁਰ ਸਮੀਪ ਗਵਨੇ ਦੋਉ ਭਾਈ ॥
ਰਾਮ ਕਹਾ ਸਬੁ ਕੌਸਿਕ ਪਾਹੀਂ। ਸਰਲ ਸੁਭਾਉ ਛੁਅਤ ਛਲ ਨਾਹੀਂ ॥
ਸੁਮਨ ਪਾਇ ਮੁਨਿ ਪੂਜਾ ਕੀਨ੍ਹੀ। ਪੁਨਿ ਅਸੀਸ ਦੁਹੁ ਭਾਇਨ੍ਹ ਦੀਨ੍ਹੀ ॥
ਸੁਫਲ ਮਨੋਰਥ ਹੋਹੁਁ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇ। ਰਾਮੁ ਲਖਨੁ ਸੁਨਿ ਭਏ ਸੁਖਾਰੇ ॥
ਕਰਿ ਭੋਜਨੁ ਮੁਨਿਬਰ ਬਿਗ੍ਯਾਨੀ। ਲਗੇ ਕਹਨ ਕਛੁ ਕਥਾ ਪੁਰਾਨੀ ॥
ਬਿਗਤ ਦਿਵਸੁ ਗੁਰੁ ਆਯਸੁ ਪਾਈ। ਸਨ੍ਧ੍ਯਾ ਕਰਨ ਚਲੇ ਦੋਉ ਭਾਈ ॥
ਪ੍ਰਾਚੀ ਦਿਸਿ ਸਸਿ ਉਯਉ ਸੁਹਾਵਾ। ਸਿਯ ਮੁਖ ਸਰਿਸ ਦੇਖਿ ਸੁਖੁ ਪਾਵਾ ॥
ਬਹੁਰਿ ਬਿਚਾਰੁ ਕੀਨ੍ਹ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਸੀਯ ਬਦਨ ਸਮ ਹਿਮਕਰ ਨਾਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਜਨਮੁ ਸਿਨ੍ਧੁ ਪੁਨਿ ਬਨ੍ਧੁ ਬਿਸ਼ੁ ਦਿਨ ਮਲੀਨ ਸਕਲਙ੍ਕ।
ਸਿਯ ਮੁਖ ਸਮਤਾ ਪਾਵ ਕਿਮਿ ਚਨ੍ਦੁ ਬਾਪੁਰੋ ਰਙ੍ਕ ॥ ੨੩੭ ॥

ਘਟਇ ਬਢ़ਇ ਬਿਰਹਨਿ ਦੁਖਦਾਈ। ਗ੍ਰਸਇ ਰਾਹੁ ਨਿਜ ਸਨ੍ਧਿਹਿਂ ਪਾਈ ॥
ਕੋਕ ਸਿਕਪ੍ਰਦ ਪਙ੍ਕਜ ਦ੍ਰੋਹੀ। ਅਵਗੁਨ ਬਹੁਤ ਚਨ੍ਦ੍ਰਮਾ ਤੋਹੀ ॥
ਬੈਦੇਹੀ ਮੁਖ ਪਟਤਰ ਦੀਨ੍ਹੇ। ਹੋਇ ਦੋਸ਼ ਬਡ़ ਅਨੁਚਿਤ ਕੀਨ੍ਹੇ ॥
ਸਿਯ ਮੁਖ ਛਬਿ ਬਿਧੁ ਬ੍ਯਾਜ ਬਖਾਨੀ। ਗੁਰੁ ਪਹਿਂ ਚਲੇ ਨਿਸਾ ਬਡ़ਿ ਜਾਨੀ ॥
ਕਰਿ ਮੁਨਿ ਚਰਨ ਸਰੋਜ ਪ੍ਰਨਾਮਾ। ਆਯਸੁ ਪਾਇ ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮਾ ॥
ਬਿਗਤ ਨਿਸਾ ਰਘੁਨਾਯਕ ਜਾਗੇ। ਬਨ੍ਧੁ ਬਿਲੋਕਿ ਕਹਨ ਅਸ ਲਾਗੇ ॥
ਉਦਉ ਅਰੁਨ ਅਵਲੋਕਹੁ ਤਾਤਾ। ਪਙ੍ਕਜ ਕੋਕ ਲੋਕ ਸੁਖਦਾਤਾ ॥
ਬੋਲੇ ਲਖਨੁ ਜੋਰਿ ਜੁਗ ਪਾਨੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਭਾਉ ਸੂਚਕ ਮਦੁ ਬਾਨੀ ॥

ਦੋ. ਅਰੁਨੋਦਯਁ ਸਕੁਚੇ ਕੁਮੁਦ ਉਡਗਨ ਜੋਤਿ ਮਲੀਨ।
ਜਿਮਿ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਆਗਮਨ ਸੁਨਿ ਭਏ ਨਪਤਿ ਬਲਹੀਨ ॥ ੨੩੮ ॥

ਨਪ ਸਬ ਨਖਤ ਕਰਹਿਂ ਉਜਿਆਰੀ। ਟਾਰਿ ਨ ਸਕਹਿਂ ਚਾਪ ਤਮ ਭਾਰੀ ॥
ਕਮਲ ਕੋਕ ਮਧੁਕਰ ਖਗ ਨਾਨਾ। ਹਰਸ਼ੇ ਸਕਲ ਨਿਸਾ ਅਵਸਾਨਾ ॥
ਐਸੇਹਿਂ ਪ੍ਰਭੁ ਸਬ ਭਗਤ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇ। ਹੋਇਹਹਿਂ ਟੂਟੇਂ ਧਨੁਸ਼ ਸੁਖਾਰੇ ॥
ਉਯਉ ਭਾਨੁ ਬਿਨੁ ਸ਼੍ਰਮ ਤਮ ਨਾਸਾ। ਦੁਰੇ ਨਖਤ ਜਗ ਤੇਜੁ ਪ੍ਰਕਾਸਾ ॥
ਰਬਿ ਨਿਜ ਉਦਯ ਬ੍ਯਾਜ ਰਘੁਰਾਯਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪੁ ਸਬ ਨਪਨ੍ਹ ਦਿਖਾਯਾ ॥
ਤਵ ਭੁਜ ਬਲ ਮਹਿਮਾ ਉਦਘਾਟੀ। ਪ੍ਰਗਟੀ ਧਨੁ ਬਿਘਟਨ ਪਰਿਪਾਟੀ ॥
ਬਨ੍ਧੁ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਮੁਸੁਕਾਨੇ। ਹੋਇ ਸੁਚਿ ਸਹਜ ਪੁਨੀਤ ਨਹਾਨੇ ॥
ਨਿਤ੍ਯਕ੍ਰਿਯਾ ਕਰਿ ਗੁਰੁ ਪਹਿਂ ਆਏ। ਚਰਨ ਸਰੋਜ ਸੁਭਗ ਸਿਰ ਨਾਏ ॥
ਸਤਾਨਨ੍ਦੁ ਤਬ ਜਨਕ ਬੋਲਾਏ। ਕੌਸਿਕ ਮੁਨਿ ਪਹਿਂ ਤੁਰਤ ਪਠਾਏ ॥
ਜਨਕ ਬਿਨਯ ਤਿਨ੍ਹ ਆਇ ਸੁਨਾਈ। ਹਰਸ਼ੇ ਬੋਲਿ ਲਿਏ ਦੋਉ ਭਾਈ ॥

ਦੋ. ਸਤਾਨਨ੍ਦਅ ਬਨ੍ਦਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬੈਠੇ ਗੁਰ ਪਹਿਂ ਜਾਇ।
ਚਲਹੁ ਤਾਤ ਮੁਨਿ ਕਹੇਉ ਤਬ ਪਠਵਾ ਜਨਕ ਬੋਲਾਇ ॥ ੨੩੯ ॥

ਸੀਯ ਸ੍ਵਯਮ੍ਬਰੁ ਦੇਖਿਅ ਜਾਈ। ਈਸੁ ਕਾਹਿ ਧੌਂ ਦੇਇ ਬਡ़ਾਈ ॥
ਲਖਨ ਕਹਾ ਜਸ ਭਾਜਨੁ ਸੋਈ। ਨਾਥ ਕਪਾ ਤਵ ਜਾਪਰ ਹੋਈ ॥
ਹਰਸ਼ੇ ਮੁਨਿ ਸਬ ਸੁਨਿ ਬਰ ਬਾਨੀ। ਦੀਨ੍ਹਿ ਅਸੀਸ ਸਬਹਿਂ ਸੁਖੁ ਮਾਨੀ ॥
ਪੁਨਿ ਮੁਨਿਬਨ੍ਦ ਸਮੇਤ ਕਪਾਲਾ। ਦੇਖਨ ਚਲੇ ਧਨੁਸ਼ਮਖ ਸਾਲਾ ॥
ਰਙ੍ਗਭੂਮਿ ਆਏ ਦੋਉ ਭਾਈ। ਅਸਿ ਸੁਧਿ ਸਬ ਪੁਰਬਾਸਿਨ੍ਹ ਪਾਈ ॥
ਚਲੇ ਸਕਲ ਗਹ ਕਾਜ ਬਿਸਾਰੀ। ਬਾਲ ਜੁਬਾਨ ਜਰਠ ਨਰ ਨਾਰੀ ॥
ਦੇਖੀ ਜਨਕ ਭੀਰ ਭੈ ਭਾਰੀ। ਸੁਚਿ ਸੇਵਕ ਸਬ ਲਿਏ ਹਁਕਾਰੀ ॥
ਤੁਰਤ ਸਕਲ ਲੋਗਨ੍ਹ ਪਹਿਂ ਜਾਹੂ। ਆਸਨ ਉਚਿਤ ਦੇਹੂ ਸਬ ਕਾਹੂ ॥

ਦੋ. ਕਹਿ ਮਦੁ ਬਚਨ ਬਿਨੀਤ ਤਿਨ੍ਹ ਬੈਠਾਰੇ ਨਰ ਨਾਰਿ।
ਉਤ੍ਤਮ ਮਧ੍ਯਮ ਨੀਚ ਲਘੁ ਨਿਜ ਨਿਜ ਥਲ ਅਨੁਹਾਰਿ ॥ ੨੪੦ ॥

ਰਾਜਕੁਅਁਰ ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਆਏ। ਮਨਹੁਁ ਮਨੋਹਰਤਾ ਤਨ ਛਾਏ ॥
ਗੁਨ ਸਾਗਰ ਨਾਗਰ ਬਰ ਬੀਰਾ। ਸੁਨ੍ਦਰ ਸ੍ਯਾਮਲ ਗੌਰ ਸਰੀਰਾ ॥
ਰਾਜ ਸਮਾਜ ਬਿਰਾਜਤ ਰੂਰੇ। ਉਡਗਨ ਮਹੁਁ ਜਨੁ ਜੁਗ ਬਿਧੁ ਪੂਰੇ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕੇਂ ਰਹੀ ਭਾਵਨਾ ਜੈਸੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਮੂਰਤਿ ਤਿਨ੍ਹ ਦੇਖੀ ਤੈਸੀ ॥
ਦੇਖਹਿਂ ਰੂਪ ਮਹਾ ਰਨਧੀਰਾ। ਮਨਹੁਁ ਬੀਰ ਰਸੁ ਧਰੇਂ ਸਰੀਰਾ ॥
ਡਰੇ ਕੁਟਿਲ ਨਪ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਨਿਹਾਰੀ। ਮਨਹੁਁ ਭਯਾਨਕ ਮੂਰਤਿ ਭਾਰੀ ॥
ਰਹੇ ਅਸੁਰ ਛਲ ਛੋਨਿਪ ਬੇਸ਼ਾ। ਤਿਨ੍ਹ ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਗਟ ਕਾਲਸਮ ਦੇਖਾ ॥
ਪੁਰਬਾਸਿਨ੍ਹ ਦੇਖੇ ਦੋਉ ਭਾਈ। ਨਰਭੂਸ਼ਨ ਲੋਚਨ ਸੁਖਦਾਈ ॥

ਦੋ. ਨਾਰਿ ਬਿਲੋਕਹਿਂ ਹਰਸ਼ਿ ਹਿਯਁ ਨਿਜ ਨਿਜ ਰੁਚਿ ਅਨੁਰੂਪ।
ਜਨੁ ਸੋਹਤ ਸਿਙ੍ਗਾਰ ਧਰਿ ਮੂਰਤਿ ਪਰਮ ਅਨੂਪ ॥ ੨੪੧ ॥

ਬਿਦੁਸ਼ਨ੍ਹ ਪ੍ਰਭੁ ਬਿਰਾਟਮਯ ਦੀਸਾ। ਬਹੁ ਮੁਖ ਕਰ ਪਗ ਲੋਚਨ ਸੀਸਾ ॥
ਜਨਕ ਜਾਤਿ ਅਵਲੋਕਹਿਂ ਕੈਸੈਂ। ਸਜਨ ਸਗੇ ਪ੍ਰਿਯ ਲਾਗਹਿਂ ਜੈਸੇਂ ॥
ਸਹਿਤ ਬਿਦੇਹ ਬਿਲੋਕਹਿਂ ਰਾਨੀ। ਸਿਸੁ ਸਮ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਜਾਤਿ ਬਖਾਨੀ ॥
ਜੋਗਿਨ੍ਹ ਪਰਮ ਤਤ੍ਵਮਯ ਭਾਸਾ। ਸਾਨ੍ਤ ਸੁਦ੍ਧ ਸਮ ਸਹਜ ਪ੍ਰਕਾਸਾ ॥
ਹਰਿਭਗਤਨ੍ਹ ਦੇਖੇ ਦੋਉ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਇਸ਼੍ਟਦੇਵ ਇਵ ਸਬ ਸੁਖ ਦਾਤਾ ॥
ਰਾਮਹਿ ਚਿਤਵ ਭਾਯਁ ਜੇਹਿ ਸੀਯਾ। ਸੋ ਸਨੇਹੁ ਸੁਖੁ ਨਹਿਂ ਕਥਨੀਯਾ ॥
ਉਰ ਅਨੁਭਵਤਿ ਨ ਕਹਿ ਸਕ ਸੋਊ। ਕਵਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਹੈ ਕਬਿ ਕੋਊ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਰਹਾ ਜਾਹਿ ਜਸ ਭਾਊ। ਤੇਹਿਂ ਤਸ ਦੇਖੇਉ ਕੋਸਲਰਾਊ ॥

ਦੋ. ਰਾਜਤ ਰਾਜ ਸਮਾਜ ਮਹੁਁ ਕੋਸਲਰਾਜ ਕਿਸੋਰ।
ਸੁਨ੍ਦਰ ਸ੍ਯਾਮਲ ਗੌਰ ਤਨ ਬਿਸ੍ਵ ਬਿਲੋਚਨ ਚੋਰ ॥ ੨੪੨ ॥

ਸਹਜ ਮਨੋਹਰ ਮੂਰਤਿ ਦੋਊ। ਕੋਟਿ ਕਾਮ ਉਪਮਾ ਲਘੁ ਸੋਊ ॥
ਸਰਦ ਚਨ੍ਦ ਨਿਨ੍ਦਕ ਮੁਖ ਨੀਕੇ। ਨੀਰਜ ਨਯਨ ਭਾਵਤੇ ਜੀ ਕੇ ॥
ਚਿਤਵਤ ਚਾਰੁ ਮਾਰ ਮਨੁ ਹਰਨੀ। ਭਾਵਤਿ ਹਦਯ ਜਾਤਿ ਨਹੀਂ ਬਰਨੀ ॥
ਕਲ ਕਪੋਲ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਕੁਣ੍ਡਲ ਲੋਲਾ। ਚਿਬੁਕ ਅਧਰ ਸੁਨ੍ਦਰ ਮਦੁ ਬੋਲਾ ॥
ਕੁਮੁਦਬਨ੍ਧੁ ਕਰ ਨਿਨ੍ਦਕ ਹਾਁਸਾ। ਭਕੁਟੀ ਬਿਕਟ ਮਨੋਹਰ ਨਾਸਾ ॥
ਭਾਲ ਬਿਸਾਲ ਤਿਲਕ ਝਲਕਾਹੀਂ। ਕਚ ਬਿਲੋਕਿ ਅਲਿ ਅਵਲਿ ਲਜਾਹੀਂ ॥
ਪੀਤ ਚੌਤਨੀਂ ਸਿਰਨ੍ਹਿ ਸੁਹਾਈ। ਕੁਸੁਮ ਕਲੀਂ ਬਿਚ ਬੀਚ ਬਨਾਈਂ ॥
ਰੇਖੇਂ ਰੁਚਿਰ ਕਮ੍ਬੁ ਕਲ ਗੀਵਾਁ। ਜਨੁ ਤ੍ਰਿਭੁਵਨ ਸੁਸ਼ਮਾ ਕੀ ਸੀਵਾਁ ॥

ਦੋ. ਕੁਞ੍ਜਰ ਮਨਿ ਕਣ੍ਠਾ ਕਲਿਤ ਉਰਨ੍ਹਿ ਤੁਲਸਿਕਾ ਮਾਲ।
ਬਸ਼ਭ ਕਨ੍ਧ ਕੇਹਰਿ ਠਵਨਿ ਬਲ ਨਿਧਿ ਬਾਹੁ ਬਿਸਾਲ ॥ ੨੪੩ ॥

ਕਟਿ ਤੂਨੀਰ ਪੀਤ ਪਟ ਬਾਁਧੇ। ਕਰ ਸਰ ਧਨੁਸ਼ ਬਾਮ ਬਰ ਕਾਁਧੇ ॥
ਪੀਤ ਜਗ੍ਯ ਉਪਬੀਤ ਸੁਹਾਏ। ਨਖ ਸਿਖ ਮਞ੍ਜੁ ਮਹਾਛਬਿ ਛਾਏ ॥
ਦੇਖਿ ਲੋਗ ਸਬ ਭਏ ਸੁਖਾਰੇ। ਏਕਟਕ ਲੋਚਨ ਚਲਤ ਨ ਤਾਰੇ ॥
ਹਰਸ਼ੇ ਜਨਕੁ ਦੇਖਿ ਦੋਉ ਭਾਈ। ਮੁਨਿ ਪਦ ਕਮਲ ਗਹੇ ਤਬ ਜਾਈ ॥
ਕਰਿ ਬਿਨਤੀ ਨਿਜ ਕਥਾ ਸੁਨਾਈ। ਰਙ੍ਗ ਅਵਨਿ ਸਬ ਮੁਨਿਹਿ ਦੇਖਾਈ ॥
ਜਹਁ ਜਹਁ ਜਾਹਿ ਕੁਅਁਰ ਬਰ ਦੋਊ। ਤਹਁ ਤਹਁ ਚਕਿਤ ਚਿਤਵ ਸਬੁ ਕੋਊ ॥
ਨਿਜ ਨਿਜ ਰੁਖ ਰਾਮਹਿ ਸਬੁ ਦੇਖਾ। ਕੋਉ ਨ ਜਾਨ ਕਛੁ ਮਰਮੁ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਭਲਿ ਰਚਨਾ ਮੁਨਿ ਨਪ ਸਨ ਕਹੇਊ। ਰਾਜਾਁ ਮੁਦਿਤ ਮਹਾਸੁਖ ਲਹੇਊ ॥

ਦੋ. ਸਬ ਮਞ੍ਚਨ੍ਹ ਤੇ ਮਞ੍ਚੁ ਏਕ ਸੁਨ੍ਦਰ ਬਿਸਦ ਬਿਸਾਲ।
ਮੁਨਿ ਸਮੇਤ ਦੋਉ ਬਨ੍ਧੁ ਤਹਁ ਬੈਠਾਰੇ ਮਹਿਪਾਲ ॥ ੨੪੪ ॥

ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਦੇਖਿ ਸਬ ਨਪ ਹਿਁਯਁ ਹਾਰੇ। ਜਨੁ ਰਾਕੇਸ ਉਦਯ ਭਏਁ ਤਾਰੇ ॥
ਅਸਿ ਪ੍ਰਤੀਤਿ ਸਬ ਕੇ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਰਾਮ ਚਾਪ ਤੋਰਬ ਸਕ ਨਾਹੀਂ ॥
ਬਿਨੁ ਭਞ੍ਜੇਹੁਁ ਭਵ ਧਨੁਸ਼ੁ ਬਿਸਾਲਾ। ਮੇਲਿਹਿ ਸੀਯ ਰਾਮ ਉਰ ਮਾਲਾ ॥
ਅਸ ਬਿਚਾਰਿ ਗਵਨਹੁ ਘਰ ਭਾਈ। ਜਸੁ ਪ੍ਰਤਾਪੁ ਬਲੁ ਤੇਜੁ ਗਵਾਁਈ ॥
ਬਿਹਸੇ ਅਪਰ ਭੂਪ ਸੁਨਿ ਬਾਨੀ। ਜੇ ਅਬਿਬੇਕ ਅਨ੍ਧ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
ਤੋਰੇਹੁਁ ਧਨੁਸ਼ੁ ਬ੍ਯਾਹੁ ਅਵਗਾਹਾ। ਬਿਨੁ ਤੋਰੇਂ ਕੋ ਕੁਅਁਰਿ ਬਿਆਹਾ ॥
ਏਕ ਬਾਰ ਕਾਲਉ ਕਿਨ ਹੋਊ। ਸਿਯ ਹਿਤ ਸਮਰ ਜਿਤਬ ਹਮ ਸੋਊ ॥
ਯਹ ਸੁਨਿ ਅਵਰ ਮਹਿਪ ਮੁਸਕਾਨੇ। ਧਰਮਸੀਲ ਹਰਿਭਗਤ ਸਯਾਨੇ ॥

ਸੋ. ਸੀਯ ਬਿਆਹਬਿ ਰਾਮ ਗਰਬ ਦੂਰਿ ਕਰਿ ਨਪਨ੍ਹ ਕੇ ॥
ਜੀਤਿ ਕੋ ਸਕ ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮ ਦਸਰਥ ਕੇ ਰਨ ਬਾਁਕੁਰੇ ॥ ੨੪੫ ॥

ਬ੍ਯਰ੍ਥ ਮਰਹੁ ਜਨਿ ਗਾਲ ਬਜਾਈ। ਮਨ ਮੋਦਕਨ੍ਹਿ ਕਿ ਭੂਖ ਬੁਤਾਈ ॥
ਸਿਖ ਹਮਾਰਿ ਸੁਨਿ ਪਰਮ ਪੁਨੀਤਾ। ਜਗਦਮ੍ਬਾ ਜਾਨਹੁ ਜਿਯਁ ਸੀਤਾ ॥
ਜਗਤ ਪਿਤਾ ਰਘੁਪਤਿਹਿ ਬਿਚਾਰੀ। ਭਰਿ ਲੋਚਨ ਛਬਿ ਲੇਹੁ ਨਿਹਾਰੀ ॥
ਸੁਨ੍ਦਰ ਸੁਖਦ ਸਕਲ ਗੁਨ ਰਾਸੀ। ਏ ਦੋਉ ਬਨ੍ਧੁ ਸਮ੍ਭੁ ਉਰ ਬਾਸੀ ॥
ਸੁਧਾ ਸਮੁਦ੍ਰ ਸਮੀਪ ਬਿਹਾਈ। ਮਗਜਲੁ ਨਿਰਖਿ ਮਰਹੁ ਕਤ ਧਾਈ ॥
ਕਰਹੁ ਜਾਇ ਜਾ ਕਹੁਁ ਜੋਈ ਭਾਵਾ। ਹਮ ਤੌ ਆਜੁ ਜਨਮ ਫਲੁ ਪਾਵਾ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਭਲੇ ਭੂਪ ਅਨੁਰਾਗੇ। ਰੂਪ ਅਨੂਪ ਬਿਲੋਕਨ ਲਾਗੇ ॥
ਦੇਖਹਿਂ ਸੁਰ ਨਭ ਚਢ़ੇ ਬਿਮਾਨਾ। ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਮਨ ਕਰਹਿਂ ਕਲ ਗਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਜਾਨਿ ਸੁਅਵਸਰੁ ਸੀਯ ਤਬ ਪਠਈ ਜਨਕ ਬੋਲਾਈ।
ਚਤੁਰ ਸਖੀਂ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਕਲ ਸਾਦਰ ਚਲੀਂ ਲਵਾਈਂ ॥ ੨੪੬ ॥

ਸਿਯ ਸੋਭਾ ਨਹਿਂ ਜਾਇ ਬਖਾਨੀ। ਜਗਦਮ੍ਬਿਕਾ ਰੂਪ ਗੁਨ ਖਾਨੀ ॥
ਉਪਮਾ ਸਕਲ ਮੋਹਿ ਲਘੁ ਲਾਗੀਂ। ਪ੍ਰਾਕਤ ਨਾਰਿ ਅਙ੍ਗ ਅਨੁਰਾਗੀਂ ॥
ਸਿਯ ਬਰਨਿਅ ਤੇਇ ਉਪਮਾ ਦੇਈ। ਕੁਕਬਿ ਕਹਾਇ ਅਜਸੁ ਕੋ ਲੇਈ ॥
ਜੌ ਪਟਤਰਿਅ ਤੀਯ ਸਮ ਸੀਯਾ। ਜਗ ਅਸਿ ਜੁਬਤਿ ਕਹਾਁ ਕਮਨੀਯਾ ॥
ਗਿਰਾ ਮੁਖਰ ਤਨ ਅਰਧ ਭਵਾਨੀ। ਰਤਿ ਅਤਿ ਦੁਖਿਤ ਅਤਨੁ ਪਤਿ ਜਾਨੀ ॥
ਬਿਸ਼ ਬਾਰੁਨੀ ਬਨ੍ਧੁ ਪ੍ਰਿਯ ਜੇਹੀ। ਕਹਿਅ ਰਮਾਸਮ ਕਿਮਿ ਬੈਦੇਹੀ ॥
ਜੌ ਛਬਿ ਸੁਧਾ ਪਯੋਨਿਧਿ ਹੋਈ। ਪਰਮ ਰੂਪਮਯ ਕਚ੍ਛਪ ਸੋਈ ॥
ਸੋਭਾ ਰਜੁ ਮਨ੍ਦਰੁ ਸਿਙ੍ਗਾਰੂ। ਮਥੈ ਪਾਨਿ ਪਙ੍ਕਜ ਨਿਜ ਮਾਰੂ ॥

ਦੋ. ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਉਪਜੈ ਲਚ੍ਛਿ ਜਬ ਸੁਨ੍ਦਰਤਾ ਸੁਖ ਮੂਲ।
ਤਦਪਿ ਸਕੋਚ ਸਮੇਤ ਕਬਿ ਕਹਹਿਂ ਸੀਯ ਸਮਤੂਲ ॥ ੨੪੭ ॥

ਚਲਿਂ ਸਙ੍ਗ ਲੈ ਸਖੀਂ ਸਯਾਨੀ। ਗਾਵਤ ਗੀਤ ਮਨੋਹਰ ਬਾਨੀ ॥
ਸੋਹ ਨਵਲ ਤਨੁ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਾਰੀ। ਜਗਤ ਜਨਨਿ ਅਤੁਲਿਤ ਛਬਿ ਭਾਰੀ ॥
ਭੂਸ਼ਨ ਸਕਲ ਸੁਦੇਸ ਸੁਹਾਏ। ਅਙ੍ਗ ਅਙ੍ਗ ਰਚਿ ਸਖਿਨ੍ਹ ਬਨਾਏ ॥
ਰਙ੍ਗਭੂਮਿ ਜਬ ਸਿਯ ਪਗੁ ਧਾਰੀ। ਦੇਖਿ ਰੂਪ ਮੋਹੇ ਨਰ ਨਾਰੀ ॥
ਹਰਸ਼ਿ ਸੁਰਨ੍ਹ ਦੁਨ੍ਦੁਭੀਂ ਬਜਾਈ। ਬਰਸ਼ਿ ਪ੍ਰਸੂਨ ਅਪਛਰਾ ਗਾਈ ॥
ਪਾਨਿ ਸਰੋਜ ਸੋਹ ਜਯਮਾਲਾ। ਅਵਚਟ ਚਿਤਏ ਸਕਲ ਭੁਆਲਾ ॥
ਸੀਯ ਚਕਿਤ ਚਿਤ ਰਾਮਹਿ ਚਾਹਾ। ਭਏ ਮੋਹਬਸ ਸਬ ਨਰਨਾਹਾ ॥
ਮੁਨਿ ਸਮੀਪ ਦੇਖੇ ਦੋਉ ਭਾਈ। ਲਗੇ ਲਲਕਿ ਲੋਚਨ ਨਿਧਿ ਪਾਈ ॥

ਦੋ. ਗੁਰਜਨ ਲਾਜ ਸਮਾਜੁ ਬਡ़ ਦੇਖਿ ਸੀਯ ਸਕੁਚਾਨਿ ॥
ਲਾਗਿ ਬਿਲੋਕਨ ਸਖਿਨ੍ਹ ਤਨ ਰਘੁਬੀਰਹਿ ਉਰ ਆਨਿ ॥ ੨੪੮ ॥

ਰਾਮ ਰੂਪੁ ਅਰੁ ਸਿਯ ਛਬਿ ਦੇਖੇਂ। ਨਰ ਨਾਰਿਨ੍ਹ ਪਰਿਹਰੀਂ ਨਿਮੇਸ਼ੇਂ ॥
ਸੋਚਹਿਂ ਸਕਲ ਕਹਤ ਸਕੁਚਾਹੀਂ। ਬਿਧਿ ਸਨ ਬਿਨਯ ਕਰਹਿਂ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਹਰੁ ਬਿਧਿ ਬੇਗਿ ਜਨਕ ਜਡ़ਤਾਈ। ਮਤਿ ਹਮਾਰਿ ਅਸਿ ਦੇਹਿ ਸੁਹਾਈ ॥
ਬਿਨੁ ਬਿਚਾਰ ਪਨੁ ਤਜਿ ਨਰਨਾਹੁ। ਸੀਯ ਰਾਮ ਕਰ ਕਰੈ ਬਿਬਾਹੂ ॥
ਜਗ ਭਲ ਕਹਹਿ ਭਾਵ ਸਬ ਕਾਹੂ। ਹਠ ਕੀਨ੍ਹੇ ਅਨ੍ਤਹੁਁ ਉਰ ਦਾਹੂ ॥
ਏਹਿਂ ਲਾਲਸਾਁ ਮਗਨ ਸਬ ਲੋਗੂ। ਬਰੁ ਸਾਁਵਰੋ ਜਾਨਕੀ ਜੋਗੂ ॥
ਤਬ ਬਨ੍ਦੀਜਨ ਜਨਕ ਬੌਲਾਏ। ਬਿਰਿਦਾਵਲੀ ਕਹਤ ਚਲਿ ਆਏ ॥
ਕਹ ਨਪ ਜਾਇ ਕਹਹੁ ਪਨ ਮੋਰਾ। ਚਲੇ ਭਾਟ ਹਿਯਁ ਹਰਸ਼ੁ ਨ ਥੋਰਾ ॥

ਦੋ. ਬੋਲੇ ਬਨ੍ਦੀ ਬਚਨ ਬਰ ਸੁਨਹੁ ਸਕਲ ਮਹਿਪਾਲ।
ਪਨ ਬਿਦੇਹ ਕਰ ਕਹਹਿਂ ਹਮ ਭੁਜਾ ਉਠਾਇ ਬਿਸਾਲ ॥ ੨੪੯ ॥

ਨਪ ਭੁਜਬਲ ਬਿਧੁ ਸਿਵਧਨੁ ਰਾਹੂ। ਗਰੁਅ ਕਠੋਰ ਬਿਦਿਤ ਸਬ ਕਾਹੂ ॥
ਰਾਵਨੁ ਬਾਨੁ ਮਹਾਭਟ ਭਾਰੇ। ਦੇਖਿ ਸਰਾਸਨ ਗਵਁਹਿਂ ਸਿਧਾਰੇ ॥
ਸੋਇ ਪੁਰਾਰਿ ਕੋਦਣ੍ਡੁ ਕਠੋਰਾ। ਰਾਜ ਸਮਾਜ ਆਜੁ ਜੋਇ ਤੋਰਾ ॥
ਤ੍ਰਿਭੁਵਨ ਜਯ ਸਮੇਤ ਬੈਦੇਹੀ ॥ ਬਿਨਹਿਂ ਬਿਚਾਰ ਬਰਇ ਹਠਿ ਤੇਹੀ ॥
ਸੁਨਿ ਪਨ ਸਕਲ ਭੂਪ ਅਭਿਲਾਸ਼ੇ। ਭਟਮਾਨੀ ਅਤਿਸਯ ਮਨ ਮਾਖੇ ॥
ਪਰਿਕਰ ਬਾਁਧਿ ਉਠੇ ਅਕੁਲਾਈ। ਚਲੇ ਇਸ਼੍ਟਦੇਵਨ੍ਹ ਸਿਰ ਨਾਈ ॥
ਤਮਕਿ ਤਾਕਿ ਤਕਿ ਸਿਵਧਨੁ ਧਰਹੀਂ। ਉਠਇ ਨ ਕੋਟਿ ਭਾਁਤਿ ਬਲੁ ਕਰਹੀਂ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਕਛੁ ਬਿਚਾਰੁ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਚਾਪ ਸਮੀਪ ਮਹੀਪ ਨ ਜਾਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਤਮਕਿ ਧਰਹਿਂ ਧਨੁ ਮੂਢ़ ਨਪ ਉਠਇ ਨ ਚਲਹਿਂ ਲਜਾਇ।
ਮਨਹੁਁ ਪਾਇ ਭਟ ਬਾਹੁਬਲੁ ਅਧਿਕੁ ਅਧਿਕੁ ਗਰੁਆਇ ॥ ੨੫੦ ॥

ਭੂਪ ਸਹਸ ਦਸ ਏਕਹਿ ਬਾਰਾ। ਲਗੇ ਉਠਾਵਨ ਟਰਇ ਨ ਟਾਰਾ ॥
ਡਗਇ ਨ ਸਮ੍ਭੁ ਸਰਾਸਨ ਕੈਸੇਂ। ਕਾਮੀ ਬਚਨ ਸਤੀ ਮਨੁ ਜੈਸੇਂ ॥
ਸਬ ਨਪ ਭਏ ਜੋਗੁ ਉਪਹਾਸੀ। ਜੈਸੇਂ ਬਿਨੁ ਬਿਰਾਗ ਸਂਨ੍ਯਾਸੀ ॥
ਕੀਰਤਿ ਬਿਜਯ ਬੀਰਤਾ ਭਾਰੀ। ਚਲੇ ਚਾਪ ਕਰ ਬਰਬਸ ਹਾਰੀ ॥
ਸ਼੍ਰੀਹਤ ਭਏ ਹਾਰਿ ਹਿਯਁ ਰਾਜਾ। ਬੈਠੇ ਨਿਜ ਨਿਜ ਜਾਇ ਸਮਾਜਾ ॥
ਨਪਨ੍ਹ ਬਿਲੋਕਿ ਜਨਕੁ ਅਕੁਲਾਨੇ। ਬੋਲੇ ਬਚਨ ਰੋਸ਼ ਜਨੁ ਸਾਨੇ ॥
ਦੀਪ ਦੀਪ ਕੇ ਭੂਪਤਿ ਨਾਨਾ। ਆਏ ਸੁਨਿ ਹਮ ਜੋ ਪਨੁ ਠਾਨਾ ॥
ਦੇਵ ਦਨੁਜ ਧਰਿ ਮਨੁਜ ਸਰੀਰਾ। ਬਿਪੁਲ ਬੀਰ ਆਏ ਰਨਧੀਰਾ ॥

ਦੋ. ਕੁਅਁਰਿ ਮਨੋਹਰ ਬਿਜਯ ਬਡ़ਿ ਕੀਰਤਿ ਅਤਿ ਕਮਨੀਯ।
ਪਾਵਨਿਹਾਰ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਜਨੁ ਰਚੇਉ ਨ ਧਨੁ ਦਮਨੀਯ ॥ ੨੫੧ ॥

ਕਹਹੁ ਕਾਹਿ ਯਹੁ ਲਾਭੁ ਨ ਭਾਵਾ। ਕਾਹੁਁ ਨ ਸਙ੍ਕਰ ਚਾਪ ਚਢ़ਾਵਾ ॥
ਰਹਉ ਚਢ़ਾਉਬ ਤੋਰਬ ਭਾਈ। ਤਿਲੁ ਭਰਿ ਭੂਮਿ ਨ ਸਕੇ ਛਡ़ਾਈ ॥
ਅਬ ਜਨਿ ਕੋਉ ਮਾਖੈ ਭਟ ਮਾਨੀ। ਬੀਰ ਬਿਹੀਨ ਮਹੀ ਮੈਂ ਜਾਨੀ ॥
ਤਜਹੁ ਆਸ ਨਿਜ ਨਿਜ ਗਹ ਜਾਹੂ। ਲਿਖਾ ਨ ਬਿਧਿ ਬੈਦੇਹਿ ਬਿਬਾਹੂ ॥
ਸੁਕਤ ਜਾਇ ਜੌਂ ਪਨੁ ਪਰਿਹਰਊਁ। ਕੁਅਁਰਿ ਕੁਆਰਿ ਰਹਉ ਕਾ ਕਰਊਁ ॥
ਜੋ ਜਨਤੇਉਁ ਬਿਨੁ ਭਟ ਭੁਬਿ ਭਾਈ। ਤੌ ਪਨੁ ਕਰਿ ਹੋਤੇਉਁ ਨ ਹਁਸਾਈ ॥
ਜਨਕ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਸਬ ਨਰ ਨਾਰੀ। ਦੇਖਿ ਜਾਨਕਿਹਿ ਭਏ ਦੁਖਾਰੀ ॥
ਮਾਖੇ ਲਖਨੁ ਕੁਟਿਲ ਭਇਁ ਭੌਂਹੇਂ। ਰਦਪਟ ਫਰਕਤ ਨਯਨ ਰਿਸੌਂਹੇਂ ॥

ਦੋ. ਕਹਿ ਨ ਸਕਤ ਰਘੁਬੀਰ ਡਰ ਲਗੇ ਬਚਨ ਜਨੁ ਬਾਨ।
ਨਾਇ ਰਾਮ ਪਦ ਕਮਲ ਸਿਰੁ ਬੋਲੇ ਗਿਰਾ ਪ੍ਰਮਾਨ ॥ ੨੫੨ ॥

ਰਘੁਬਂਸਿਨ੍ਹ ਮਹੁਁ ਜਹਁ ਕੋਉ ਹੋਈ। ਤੇਹਿਂ ਸਮਾਜ ਅਸ ਕਹਇ ਨ ਕੋਈ ॥
ਕਹੀ ਜਨਕ ਜਸਿ ਅਨੁਚਿਤ ਬਾਨੀ। ਬਿਦ੍ਯਮਾਨ ਰਘੁਕੁਲ ਮਨਿ ਜਾਨੀ ॥
ਸੁਨਹੁ ਭਾਨੁਕੁਲ ਪਙ੍ਕਜ ਭਾਨੂ। ਕਹਉਁ ਸੁਭਾਉ ਨ ਕਛੁ ਅਭਿਮਾਨੂ ॥
ਜੌ ਤੁਮ੍ਹਾਰਿ ਅਨੁਸਾਸਨ ਪਾਵੌਂ। ਕਨ੍ਦੁਕ ਇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਣ੍ਡ ਉਠਾਵੌਂ ॥
ਕਾਚੇ ਘਟ ਜਿਮਿ ਡਾਰੌਂ ਫੋਰੀ। ਸਕਉਁ ਮੇਰੁ ਮੂਲਕ ਜਿਮਿ ਤੋਰੀ ॥
ਤਵ ਪ੍ਰਤਾਪ ਮਹਿਮਾ ਭਗਵਾਨਾ। ਕੋ ਬਾਪੁਰੋ ਪਿਨਾਕ ਪੁਰਾਨਾ ॥
ਨਾਥ ਜਾਨਿ ਅਸ ਆਯਸੁ ਹੋਊ। ਕੌਤੁਕੁ ਕਰੌਂ ਬਿਲੋਕਿਅ ਸੋਊ ॥
ਕਮਲ ਨਾਲ ਜਿਮਿ ਚਾਫ ਚਢ़ਾਵੌਂ। ਜੋਜਨ ਸਤ ਪ੍ਰਮਾਨ ਲੈ ਧਾਵੌਂ ॥

ਦੋ. ਤੋਰੌਂ ਛਤ੍ਰਕ ਦਣ੍ਡ ਜਿਮਿ ਤਵ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਲ ਨਾਥ।
ਜੌਂ ਨ ਕਰੌਂ ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਸਪਥ ਕਰ ਨ ਧਰੌਂ ਧਨੁ ਭਾਥ ॥ ੨੫੩ ॥

ਲਖਨ ਸਕੋਪ ਬਚਨ ਜੇ ਬੋਲੇ। ਡਗਮਗਾਨਿ ਮਹਿ ਦਿਗ੍ਗਜ ਡੋਲੇ ॥
ਸਕਲ ਲੋਕ ਸਬ ਭੂਪ ਡੇਰਾਨੇ। ਸਿਯ ਹਿਯਁ ਹਰਸ਼ੁ ਜਨਕੁ ਸਕੁਚਾਨੇ ॥
ਗੁਰ ਰਘੁਪਤਿ ਸਬ ਮੁਨਿ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਮੁਦਿਤ ਭਏ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਪੁਲਕਾਹੀਂ ॥
ਸਯਨਹਿਂ ਰਘੁਪਤਿ ਲਖਨੁ ਨੇਵਾਰੇ। ਪ੍ਰੇਮ ਸਮੇਤ ਨਿਕਟ ਬੈਠਾਰੇ ॥
ਬਿਸ੍ਵਾਮਿਤ੍ਰ ਸਮਯ ਸੁਭ ਜਾਨੀ। ਬੋਲੇ ਅਤਿ ਸਨੇਹਮਯ ਬਾਨੀ ॥
ਉਠਹੁ ਰਾਮ ਭਞ੍ਜਹੁ ਭਵਚਾਪਾ। ਮੇਟਹੁ ਤਾਤ ਜਨਕ ਪਰਿਤਾਪਾ ॥
ਸੁਨਿ ਗੁਰੁ ਬਚਨ ਚਰਨ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ। ਹਰਸ਼ੁ ਬਿਸ਼ਾਦੁ ਨ ਕਛੁ ਉਰ ਆਵਾ ॥
ਠਾਢ़ੇ ਭਏ ਉਠਿ ਸਹਜ ਸੁਭਾਏਁ। ਠਵਨਿ ਜੁਬਾ ਮਗਰਾਜੁ ਲਜਾਏਁ ॥

ਦੋ. ਉਦਿਤ ਉਦਯਗਿਰਿ ਮਞ੍ਚ ਪਰ ਰਘੁਬਰ ਬਾਲਪਤਙ੍ਗ।
ਬਿਕਸੇ ਸਨ੍ਤ ਸਰੋਜ ਸਬ ਹਰਸ਼ੇ ਲੋਚਨ ਭਙ੍ਗ ॥ ੨੫੪ ॥

ਨਪਨ੍ਹ ਕੇਰਿ ਆਸਾ ਨਿਸਿ ਨਾਸੀ। ਬਚਨ ਨਖਤ ਅਵਲੀ ਨ ਪ੍ਰਕਾਸੀ ॥
ਮਾਨੀ ਮਹਿਪ ਕੁਮੁਦ ਸਕੁਚਾਨੇ। ਕਪਟੀ ਭੂਪ ਉਲੂਕ ਲੁਕਾਨੇ ॥
ਭਏ ਬਿਸੋਕ ਕੋਕ ਮੁਨਿ ਦੇਵਾ। ਬਰਿਸਹਿਂ ਸੁਮਨ ਜਨਾਵਹਿਂ ਸੇਵਾ ॥
ਗੁਰ ਪਦ ਬਨ੍ਦਿ ਸਹਿਤ ਅਨੁਰਾਗਾ। ਰਾਮ ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਸਨ ਆਯਸੁ ਮਾਗਾ ॥
ਸਹਜਹਿਂ ਚਲੇ ਸਕਲ ਜਗ ਸ੍ਵਾਮੀ। ਮਤ੍ਤ ਮਞ੍ਜੁ ਬਰ ਕੁਞ੍ਜਰ ਗਾਮੀ ॥
ਚਲਤ ਰਾਮ ਸਬ ਪੁਰ ਨਰ ਨਾਰੀ। ਪੁਲਕ ਪੂਰਿ ਤਨ ਭਏ ਸੁਖਾਰੀ ॥
ਬਨ੍ਦਿ ਪਿਤਰ ਸੁਰ ਸੁਕਤ ਸਁਭਾਰੇ। ਜੌਂ ਕਛੁ ਪੁਨ੍ਯ ਪ੍ਰਭਾਉ ਹਮਾਰੇ ॥
ਤੌ ਸਿਵਧਨੁ ਮਨਾਲ ਕੀ ਨਾਈਂ। ਤੋਰਹੁਁ ਰਾਮ ਗਨੇਸ ਗੋਸਾਈਂ ॥

ਦੋ. ਰਾਮਹਿ ਪ੍ਰੇਮ ਸਮੇਤ ਲਖਿ ਸਖਿਨ੍ਹ ਸਮੀਪ ਬੋਲਾਇ।
ਸੀਤਾ ਮਾਤੁ ਸਨੇਹ ਬਸ ਬਚਨ ਕਹਇ ਬਿਲਖਾਇ ॥ ੨੫੫ ॥

ਸਖਿ ਸਬ ਕੌਤੁਕ ਦੇਖਨਿਹਾਰੇ। ਜੇਠ ਕਹਾਵਤ ਹਿਤੂ ਹਮਾਰੇ ॥
ਕੋਉ ਨ ਬੁਝਾਇ ਕਹਇ ਗੁਰ ਪਾਹੀਂ। ਏ ਬਾਲਕ ਅਸਿ ਹਠ ਭਲਿ ਨਾਹੀਂ ॥
ਰਾਵਨ ਬਾਨ ਛੁਆ ਨਹਿਂ ਚਾਪਾ। ਹਾਰੇ ਸਕਲ ਭੂਪ ਕਰਿ ਦਾਪਾ ॥
ਸੋ ਧਨੁ ਰਾਜਕੁਅਁਰ ਕਰ ਦੇਹੀਂ। ਬਾਲ ਮਰਾਲ ਕਿ ਮਨ੍ਦਰ ਲੇਹੀਂ ॥
ਭੂਪ ਸਯਾਨਪ ਸਕਲ ਸਿਰਾਨੀ। ਸਖਿ ਬਿਧਿ ਗਤਿ ਕਛੁ ਜਾਤਿ ਨ ਜਾਨੀ ॥
ਬੋਲੀ ਚਤੁਰ ਸਖੀ ਮਦੁ ਬਾਨੀ। ਤੇਜਵਨ੍ਤ ਲਘੁ ਗਨਿਅ ਨ ਰਾਨੀ ॥
ਕਹਁ ਕੁਮ੍ਭਜ ਕਹਁ ਸਿਨ੍ਧੁ ਅਪਾਰਾ। ਸੋਸ਼ੇਉ ਸੁਜਸੁ ਸਕਲ ਸਂਸਾਰਾ ॥
ਰਬਿ ਮਣ੍ਡਲ ਦੇਖਤ ਲਘੁ ਲਾਗਾ। ਉਦਯਁ ਤਾਸੁ ਤਿਭੁਵਨ ਤਮ ਭਾਗਾ ॥

ਦੋ. ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਪਰਮ ਲਘੁ ਜਾਸੁ ਬਸ ਬਿਧਿ ਹਰਿ ਹਰ ਸੁਰ ਸਰ੍ਬ।
ਮਹਾਮਤ੍ਤ ਗਜਰਾਜ ਕਹੁਁ ਬਸ ਕਰ ਅਙ੍ਕੁਸ ਖਰ੍ਬ ॥ ੨੫੬ ॥

ਕਾਮ ਕੁਸੁਮ ਧਨੁ ਸਾਯਕ ਲੀਨ੍ਹੇ। ਸਕਲ ਭੁਵਨ ਅਪਨੇ ਬਸ ਕੀਨ੍ਹੇ ॥
ਦੇਬਿ ਤਜਿਅ ਸਂਸਉ ਅਸ ਜਾਨੀ। ਭਞ੍ਜਬ ਧਨੁਸ਼ ਰਾਮੁ ਸੁਨੁ ਰਾਨੀ ॥
ਸਖੀ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਭੈ ਪਰਤੀਤੀ। ਮਿਟਾ ਬਿਸ਼ਾਦੁ ਬਢ़ੀ ਅਤਿ ਪ੍ਰੀਤੀ ॥
ਤਬ ਰਾਮਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਬੈਦੇਹੀ। ਸਭਯ ਹਦਯਁ ਬਿਨਵਤਿ ਜੇਹਿ ਤੇਹੀ ॥
ਮਨਹੀਂ ਮਨ ਮਨਾਵ ਅਕੁਲਾਨੀ। ਹੋਹੁ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਮਹੇਸ ਭਵਾਨੀ ॥
ਕਰਹੁ ਸਫਲ ਆਪਨਿ ਸੇਵਕਾਈ। ਕਰਿ ਹਿਤੁ ਹਰਹੁ ਚਾਪ ਗਰੁਆਈ ॥
ਗਨਨਾਯਕ ਬਰਦਾਯਕ ਦੇਵਾ। ਆਜੁ ਲਗੇਂ ਕੀਨ੍ਹਿਉਁ ਤੁਅ ਸੇਵਾ ॥
ਬਾਰ ਬਾਰ ਬਿਨਤੀ ਸੁਨਿ ਮੋਰੀ। ਕਰਹੁ ਚਾਪ ਗੁਰੁਤਾ ਅਤਿ ਥੋਰੀ ॥

ਦੋ. ਦੇਖਿ ਦੇਖਿ ਰਘੁਬੀਰ ਤਨ ਸੁਰ ਮਨਾਵ ਧਰਿ ਧੀਰ ॥
ਭਰੇ ਬਿਲੋਚਨ ਪ੍ਰੇਮ ਜਲ ਪੁਲਕਾਵਲੀ ਸਰੀਰ ॥ ੨੫੭ ॥

ਨੀਕੇਂ ਨਿਰਖਿ ਨਯਨ ਭਰਿ ਸੋਭਾ। ਪਿਤੁ ਪਨੁ ਸੁਮਿਰਿ ਬਹੁਰਿ ਮਨੁ ਛੋਭਾ ॥
ਅਹਹ ਤਾਤ ਦਾਰੁਨਿ ਹਠ ਠਾਨੀ। ਸਮੁਝਤ ਨਹਿਂ ਕਛੁ ਲਾਭੁ ਨ ਹਾਨੀ ॥
ਸਚਿਵ ਸਭਯ ਸਿਖ ਦੇਇ ਨ ਕੋਈ। ਬੁਧ ਸਮਾਜ ਬਡ़ ਅਨੁਚਿਤ ਹੋਈ ॥
ਕਹਁ ਧਨੁ ਕੁਲਿਸਹੁ ਚਾਹਿ ਕਠੋਰਾ। ਕਹਁ ਸ੍ਯਾਮਲ ਮਦੁਗਾਤ ਕਿਸੋਰਾ ॥
ਬਿਧਿ ਕੇਹਿ ਭਾਁਤਿ ਧਰੌਂ ਉਰ ਧੀਰਾ। ਸਿਰਸ ਸੁਮਨ ਕਨ ਬੇਧਿਅ ਹੀਰਾ ॥
ਸਕਲ ਸਭਾ ਕੈ ਮਤਿ ਭੈ ਭੋਰੀ। ਅਬ ਮੋਹਿ ਸਮ੍ਭੁਚਾਪ ਗਤਿ ਤੋਰੀ ॥
ਨਿਜ ਜਡ़ਤਾ ਲੋਗਨ੍ਹ ਪਰ ਡਾਰੀ। ਹੋਹਿ ਹਰੁਅ ਰਘੁਪਤਿਹਿ ਨਿਹਾਰੀ ॥
ਅਤਿ ਪਰਿਤਾਪ ਸੀਯ ਮਨ ਮਾਹੀ। ਲਵ ਨਿਮੇਸ਼ ਜੁਗ ਸਬ ਸਯ ਜਾਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਚਿਤਇ ਪੁਨਿ ਚਿਤਵ ਮਹਿ ਰਾਜਤ ਲੋਚਨ ਲੋਲ।
ਖੇਲਤ ਮਨਸਿਜ ਮੀਨ ਜੁਗ ਜਨੁ ਬਿਧੁ ਮਣ੍ਡਲ ਡੋਲ ॥ ੨੫੮ ॥

ਗਿਰਾ ਅਲਿਨਿ ਮੁਖ ਪਙ੍ਕਜ ਰੋਕੀ। ਪ੍ਰਗਟ ਨ ਲਾਜ ਨਿਸਾ ਅਵਲੋਕੀ ॥
ਲੋਚਨ ਜਲੁ ਰਹ ਲੋਚਨ ਕੋਨਾ। ਜੈਸੇ ਪਰਮ ਕਪਨ ਕਰ ਸੋਨਾ ॥
ਸਕੁਚੀ ਬ੍ਯਾਕੁਲਤਾ ਬਡ़ਿ ਜਾਨੀ। ਧਰਿ ਧੀਰਜੁ ਪ੍ਰਤੀਤਿ ਉਰ ਆਨੀ ॥
ਤਨ ਮਨ ਬਚਨ ਮੋਰ ਪਨੁ ਸਾਚਾ। ਰਘੁਪਤਿ ਪਦ ਸਰੋਜ ਚਿਤੁ ਰਾਚਾ ॥
ਤੌ ਭਗਵਾਨੁ ਸਕਲ ਉਰ ਬਾਸੀ। ਕਰਿਹਿਂ ਮੋਹਿ ਰਘੁਬਰ ਕੈ ਦਾਸੀ ॥
ਜੇਹਿ ਕੇਂ ਜੇਹਿ ਪਰ ਸਤ੍ਯ ਸਨੇਹੂ। ਸੋ ਤੇਹਿ ਮਿਲਇ ਨ ਕਛੁ ਸਂਹੇਹੂ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਤਨ ਚਿਤਇ ਪ੍ਰੇਮ ਤਨ ਠਾਨਾ। ਕਪਾਨਿਧਾਨ ਰਾਮ ਸਬੁ ਜਾਨਾ ॥
ਸਿਯਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਤਕੇਉ ਧਨੁ ਕੈਸੇ। ਚਿਤਵ ਗਰੁਰੁ ਲਘੁ ਬ੍ਯਾਲਹਿ ਜੈਸੇ ॥

ਦੋ. ਲਖਨ ਲਖੇਉ ਰਘੁਬਂਸਮਨਿ ਤਾਕੇਉ ਹਰ ਕੋਦਣ੍ਡੁ।
ਪੁਲਕਿ ਗਾਤ ਬੋਲੇ ਬਚਨ ਚਰਨ ਚਾਪਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਣ੍ਡੁ ॥ ੨੫੯ ॥

ਦਿਸਕੁਞ੍ਜਰਹੁ ਕਮਠ ਅਹਿ ਕੋਲਾ। ਧਰਹੁ ਧਰਨਿ ਧਰਿ ਧੀਰ ਨ ਡੋਲਾ ॥
ਰਾਮੁ ਚਹਹਿਂ ਸਙ੍ਕਰ ਧਨੁ ਤੋਰਾ। ਹੋਹੁ ਸਜਗ ਸੁਨਿ ਆਯਸੁ ਮੋਰਾ ॥
ਚਾਪ ਸਪੀਪ ਰਾਮੁ ਜਬ ਆਏ। ਨਰ ਨਾਰਿਨ੍ਹ ਸੁਰ ਸੁਕਤ ਮਨਾਏ ॥
ਸਬ ਕਰ ਸਂਸਉ ਅਰੁ ਅਗ੍ਯਾਨੂ। ਮਨ੍ਦ ਮਹੀਪਨ੍ਹ ਕਰ ਅਭਿਮਾਨੂ ॥
ਭਗੁਪਤਿ ਕੇਰਿ ਗਰਬ ਗਰੁਆਈ। ਸੁਰ ਮੁਨਿਬਰਨ੍ਹ ਕੇਰਿ ਕਦਰਾਈ ॥
ਸਿਯ ਕਰ ਸੋਚੁ ਜਨਕ ਪਛਿਤਾਵਾ। ਰਾਨਿਨ੍ਹ ਕਰ ਦਾਰੁਨ ਦੁਖ ਦਾਵਾ ॥
ਸਮ੍ਭੁਚਾਪ ਬਡ ਬੋਹਿਤੁ ਪਾਈ। ਚਢੇ ਜਾਇ ਸਬ ਸਙ੍ਗੁ ਬਨਾਈ ॥
ਰਾਮ ਬਾਹੁਬਲ ਸਿਨ੍ਧੁ ਅਪਾਰੂ। ਚਹਤ ਪਾਰੁ ਨਹਿ ਕੋਉ ਕਡ़ਹਾਰੂ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਬਿਲੋਕੇ ਲੋਗ ਸਬ ਚਿਤ੍ਰ ਲਿਖੇ ਸੇ ਦੇਖਿ।
ਚਿਤਈ ਸੀਯ ਕਪਾਯਤਨ ਜਾਨੀ ਬਿਕਲ ਬਿਸੇਸ਼ਿ ॥ ੨੬੦ ॥

ਦੇਖੀ ਬਿਪੁਲ ਬਿਕਲ ਬੈਦੇਹੀ। ਨਿਮਿਸ਼ ਬਿਹਾਤ ਕਲਪ ਸਮ ਤੇਹੀ ॥
ਤਸ਼ਿਤ ਬਾਰਿ ਬਿਨੁ ਜੋ ਤਨੁ ਤ੍ਯਾਗਾ। ਮੁਏਁ ਕਰਇ ਕਾ ਸੁਧਾ ਤਡ़ਾਗਾ ॥
ਕਾ ਬਰਸ਼ਾ ਸਬ ਕਸ਼ੀ ਸੁਖਾਨੇਂ। ਸਮਯ ਚੁਕੇਂ ਪੁਨਿ ਕਾ ਪਛਿਤਾਨੇਂ ॥
ਅਸ ਜਿਯਁ ਜਾਨਿ ਜਾਨਕੀ ਦੇਖੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਪੁਲਕੇ ਲਖਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਗੁਰਹਿ ਪ੍ਰਨਾਮੁ ਮਨਹਿ ਮਨ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਅਤਿ ਲਾਘਵਁ ਉਠਾਇ ਧਨੁ ਲੀਨ੍ਹਾ ॥
ਦਮਕੇਉ ਦਾਮਿਨਿ ਜਿਮਿ ਜਬ ਲਯਊ। ਪੁਨਿ ਨਭ ਧਨੁ ਮਣ੍ਡਲ ਸਮ ਭਯਊ ॥
ਲੇਤ ਚਢ़ਾਵਤ ਖੈਞ੍ਚਤ ਗਾਢ़ੇਂ। ਕਾਹੁਁ ਨ ਲਖਾ ਦੇਖ ਸਬੁ ਠਾਢ़ੇਂ ॥
ਤੇਹਿ ਛਨ ਰਾਮ ਮਧ੍ਯ ਧਨੁ ਤੋਰਾ। ਭਰੇ ਭੁਵਨ ਧੁਨਿ ਘੋਰ ਕਠੋਰਾ ॥

ਛਂ. ਭਰੇ ਭੁਵਨ ਘੋਰ ਕਠੋਰ ਰਵ ਰਬਿ ਬਾਜਿ ਤਜਿ ਮਾਰਗੁ ਚਲੇ।
ਚਿਕ੍ਕਰਹਿਂ ਦਿਗ੍ਗਜ ਡੋਲ ਮਹਿ ਅਹਿ ਕੋਲ ਕੂਰੁਮ ਕਲਮਲੇ ॥
ਸੁਰ ਅਸੁਰ ਮੁਨਿ ਕਰ ਕਾਨ ਦੀਨ੍ਹੇਂ ਸਕਲ ਬਿਕਲ ਬਿਚਾਰਹੀਂ।
ਕੋਦਣ੍ਡ ਖਣ੍ਡੇਉ ਰਾਮ ਤੁਲਸੀ ਜਯਤਿ ਬਚਨ ਉਚਾਰਹੀ ॥

ਸੋ. ਸਙ੍ਕਰ ਚਾਪੁ ਜਹਾਜੁ ਸਾਗਰੁ ਰਘੁਬਰ ਬਾਹੁਬਲੁ।
ਬੂਡ़ ਸੋ ਸਕਲ ਸਮਾਜੁ ਚਢ़ਾ ਜੋ ਪ੍ਰਥਮਹਿਂ ਮੋਹ ਬਸ ॥ ੨੬੧ ॥

ਪ੍ਰਭੁ ਦੋਉ ਚਾਪਖਣ੍ਡ ਮਹਿ ਡਾਰੇ। ਦੇਖਿ ਲੋਗ ਸਬ ਭਏ ਸੁਖਾਰੇ ॥

ਕੋਸਿਕਰੁਪ ਪਯੋਨਿਧਿ ਪਾਵਨ। ਪ੍ਰੇਮ ਬਾਰਿ ਅਵਗਾਹੁ ਸੁਹਾਵਨ ॥
ਰਾਮਰੂਪ ਰਾਕੇਸੁ ਨਿਹਾਰੀ। ਬਢ़ਤ ਬੀਚਿ ਪੁਲਕਾਵਲਿ ਭਾਰੀ ॥
ਬਾਜੇ ਨਭ ਗਹਗਹੇ ਨਿਸਾਨਾ। ਦੇਵਬਧੂ ਨਾਚਹਿਂ ਕਰਿ ਗਾਨਾ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿਕ ਸੁਰ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨੀਸਾ। ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਪ੍ਰਸਂਸਹਿ ਦੇਹਿਂ ਅਸੀਸਾ ॥
ਬਰਿਸਹਿਂ ਸੁਮਨ ਰਙ੍ਗ ਬਹੁ ਮਾਲਾ। ਗਾਵਹਿਂ ਕਿਂਨਰ ਗੀਤ ਰਸਾਲਾ ॥
ਰਹੀ ਭੁਵਨ ਭਰਿ ਜਯ ਜਯ ਬਾਨੀ। ਧਨੁਸ਼ਭਙ੍ਗ ਧੁਨਿ ਜਾਤ ਨ ਜਾਨੀ ॥
ਮੁਦਿਤ ਕਹਹਿਂ ਜਹਁ ਤਹਁ ਨਰ ਨਾਰੀ। ਭਞ੍ਜੇਉ ਰਾਮ ਸਮ੍ਭੁਧਨੁ ਭਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਬਨ੍ਦੀ ਮਾਗਧ ਸੂਤਗਨ ਬਿਰੁਦ ਬਦਹਿਂ ਮਤਿਧੀਰ।
ਕਰਹਿਂ ਨਿਛਾਵਰਿ ਲੋਗ ਸਬ ਹਯ ਗਯ ਧਨ ਮਨਿ ਚੀਰ ॥ ੨੬੨ ॥

ਝਾਁਝਿ ਮਦਙ੍ਗ ਸਙ੍ਖ ਸਹਨਾਈ। ਭੇਰਿ ਢੋਲ ਦੁਨ੍ਦੁਭੀ ਸੁਹਾਈ ॥
ਬਾਜਹਿਂ ਬਹੁ ਬਾਜਨੇ ਸੁਹਾਏ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਜੁਬਤਿਨ੍ਹ ਮਙ੍ਗਲ ਗਾਏ ॥
ਸਖਿਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਹਰਸ਼ੀ ਅਤਿ ਰਾਨੀ। ਸੂਖਤ ਧਾਨ ਪਰਾ ਜਨੁ ਪਾਨੀ ॥
ਜਨਕ ਲਹੇਉ ਸੁਖੁ ਸੋਚੁ ਬਿਹਾਈ। ਪੈਰਤ ਥਕੇਂ ਥਾਹ ਜਨੁ ਪਾਈ ॥
ਸ਼੍ਰੀਹਤ ਭਏ ਭੂਪ ਧਨੁ ਟੂਟੇ। ਜੈਸੇਂ ਦਿਵਸ ਦੀਪ ਛਬਿ ਛੂਟੇ ॥
ਸੀਯ ਸੁਖਹਿ ਬਰਨਿਅ ਕੇਹਿ ਭਾਁਤੀ। ਜਨੁ ਚਾਤਕੀ ਪਾਇ ਜਲੁ ਸ੍ਵਾਤੀ ॥
ਰਾਮਹਿ ਲਖਨੁ ਬਿਲੋਕਤ ਕੈਸੇਂ। ਸਸਿਹਿ ਚਕੋਰ ਕਿਸੋਰਕੁ ਜੈਸੇਂ ॥
ਸਤਾਨਨ੍ਦ ਤਬ ਆਯਸੁ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਸੀਤਾਁ ਗਮਨੁ ਰਾਮ ਪਹਿਂ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥

ਦੋ. ਸਙ੍ਗ ਸਖੀਂ ਸੁਦਂਰ ਚਤੁਰ ਗਾਵਹਿਂ ਮਙ੍ਗਲਚਾਰ।
ਗਵਨੀ ਬਾਲ ਮਰਾਲ ਗਤਿ ਸੁਸ਼ਮਾ ਅਙ੍ਗ ਅਪਾਰ ॥ ੨੬੩ ॥

ਸਖਿਨ੍ਹ ਮਧ੍ਯ ਸਿਯ ਸੋਹਤਿ ਕੈਸੇ। ਛਬਿਗਨ ਮਧ੍ਯ ਮਹਾਛਬਿ ਜੈਸੇਂ ॥
ਕਰ ਸਰੋਜ ਜਯਮਾਲ ਸੁਹਾਈ। ਬਿਸ੍ਵ ਬਿਜਯ ਸੋਭਾ ਜੇਹਿਂ ਛਾਈ ॥
ਤਨ ਸਕੋਚੁ ਮਨ ਪਰਮ ਉਛਾਹੂ। ਗੂਢ़ ਪ੍ਰੇਮੁ ਲਖਿ ਪਰਇ ਨ ਕਾਹੂ ॥
ਜਾਇ ਸਮੀਪ ਰਾਮ ਛਬਿ ਦੇਖੀ। ਰਹਿ ਜਨੁ ਕੁਁਅਰਿ ਚਿਤ੍ਰ ਅਵਰੇਖੀ ॥
ਚਤੁਰ ਸਖੀਂ ਲਖਿ ਕਹਾ ਬੁਝਾਈ। ਪਹਿਰਾਵਹੁ ਜਯਮਾਲ ਸੁਹਾਈ ॥
ਸੁਨਤ ਜੁਗਲ ਕਰ ਮਾਲ ਉਠਾਈ। ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਬਸ ਪਹਿਰਾਇ ਨ ਜਾਈ ॥
ਸੋਹਤ ਜਨੁ ਜੁਗ ਜਲਜ ਸਨਾਲਾ। ਸਸਿਹਿ ਸਭੀਤ ਦੇਤ ਜਯਮਾਲਾ ॥
ਗਾਵਹਿਂ ਛਬਿ ਅਵਲੋਕਿ ਸਹੇਲੀ। ਸਿਯਁ ਜਯਮਾਲ ਰਾਮ ਉਰ ਮੇਲੀ ॥

ਸੋ. ਰਘੁਬਰ ਉਰ ਜਯਮਾਲ ਦੇਖਿ ਦੇਵ ਬਰਿਸਹਿਂ ਸੁਮਨ।
ਸਕੁਚੇ ਸਕਲ ਭੁਆਲ ਜਨੁ ਬਿਲੋਕਿ ਰਬਿ ਕੁਮੁਦਗਨ ॥ ੨੬੪ ॥

ਪੁਰ ਅਰੁ ਬ੍ਯੋਮ ਬਾਜਨੇ ਬਾਜੇ। ਖਲ ਭਏ ਮਲਿਨ ਸਾਧੁ ਸਬ ਰਾਜੇ ॥
ਸੁਰ ਕਿਂਨਰ ਨਰ ਨਾਗ ਮੁਨੀਸਾ। ਜਯ ਜਯ ਜਯ ਕਹਿ ਦੇਹਿਂ ਅਸੀਸਾ ॥
ਨਾਚਹਿਂ ਗਾਵਹਿਂ ਬਿਬੁਧ ਬਧੂਟੀਂ। ਬਾਰ ਬਾਰ ਕੁਸੁਮਾਞ੍ਜਲਿ ਛੂਟੀਂ ॥
ਜਹਁ ਤਹਁ ਬਿਪ੍ਰ ਬੇਦਧੁਨਿ ਕਰਹੀਂ। ਬਨ੍ਦੀ ਬਿਰਦਾਵਲਿ ਉਚ੍ਚਰਹੀਂ ॥
ਮਹਿ ਪਾਤਾਲ ਨਾਕ ਜਸੁ ਬ੍ਯਾਪਾ। ਰਾਮ ਬਰੀ ਸਿਯ ਭਞ੍ਜੇਉ ਚਾਪਾ ॥
ਕਰਹਿਂ ਆਰਤੀ ਪੁਰ ਨਰ ਨਾਰੀ। ਦੇਹਿਂ ਨਿਛਾਵਰਿ ਬਿਤ੍ਤ ਬਿਸਾਰੀ ॥
ਸੋਹਤਿ ਸੀਯ ਰਾਮ ਕੈ ਜੌਰੀ। ਛਬਿ ਸਿਙ੍ਗਾਰੁ ਮਨਹੁਁ ਏਕ ਠੋਰੀ ॥
ਸਖੀਂ ਕਹਹਿਂ ਪ੍ਰਭੁਪਦ ਗਹੁ ਸੀਤਾ। ਕਰਤਿ ਨ ਚਰਨ ਪਰਸ ਅਤਿ ਭੀਤਾ ॥

ਦੋ. ਗੌਤਮ ਤਿਯ ਗਤਿ ਸੁਰਤਿ ਕਰਿ ਨਹਿਂ ਪਰਸਤਿ ਪਗ ਪਾਨਿ।
ਮਨ ਬਿਹਸੇ ਰਘੁਬਂਸਮਨਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਲੌਕਿਕ ਜਾਨਿ ॥ ੨੬੫ ॥

ਤਬ ਸਿਯ ਦੇਖਿ ਭੂਪ ਅਭਿਲਾਸ਼ੇ। ਕੂਰ ਕਪੂਤ ਮੂਢ़ ਮਨ ਮਾਖੇ ॥
ਉਠਿ ਉਠਿ ਪਹਿਰਿ ਸਨਾਹ ਅਭਾਗੇ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਗਾਲ ਬਜਾਵਨ ਲਾਗੇ ॥
ਲੇਹੁ ਛਡ़ਾਇ ਸੀਯ ਕਹ ਕੋਊ। ਧਰਿ ਬਾਁਧਹੁ ਨਪ ਬਾਲਕ ਦੋਊ ॥
ਤੋਰੇਂ ਧਨੁਸ਼ੁ ਚਾਡ़ ਨਹਿਂ ਸਰਈ। ਜੀਵਤ ਹਮਹਿ ਕੁਅਁਰਿ ਕੋ ਬਰਈ ॥
ਜੌਂ ਬਿਦੇਹੁ ਕਛੁ ਕਰੈ ਸਹਾਈ। ਜੀਤਹੁ ਸਮਰ ਸਹਿਤ ਦੋਉ ਭਾਈ ॥
ਸਾਧੁ ਭੂਪ ਬੋਲੇ ਸੁਨਿ ਬਾਨੀ। ਰਾਜਸਮਾਜਹਿ ਲਾਜ ਲਜਾਨੀ ॥
ਬਲੁ ਪ੍ਰਤਾਪੁ ਬੀਰਤਾ ਬਡ़ਾਈ। ਨਾਕ ਪਿਨਾਕਹਿ ਸਙ੍ਗ ਸਿਧਾਈ ॥
ਸੋਇ ਸੂਰਤਾ ਕਿ ਅਬ ਕਹੁਁ ਪਾਈ। ਅਸਿ ਬੁਧਿ ਤੌ ਬਿਧਿ ਮੁਹਁ ਮਸਿ ਲਾਈ ॥

ਦੋ. ਦੇਖਹੁ ਰਾਮਹਿ ਨਯਨ ਭਰਿ ਤਜਿ ਇਰਿਸ਼ਾ ਮਦੁ ਕੋਹੁ।
ਲਖਨ ਰੋਸ਼ੁ ਪਾਵਕੁ ਪ੍ਰਬਲ ਜਾਨਿ ਸਲਭ ਜਨਿ ਹੋਹੁ ॥ ੨੬੬ ॥

ਬੈਨਤੇਯ ਬਲਿ ਜਿਮਿ ਚਹ ਕਾਗੂ। ਜਿਮਿ ਸਸੁ ਚਹੈ ਨਾਗ ਅਰਿ ਭਾਗੂ ॥
ਜਿਮਿ ਚਹ ਕੁਸਲ ਅਕਾਰਨ ਕੋਹੀ। ਸਬ ਸਮ੍ਪਦਾ ਚਹੈ ਸਿਵਦ੍ਰੋਹੀ ॥
ਲੋਭੀ ਲੋਲੁਪ ਕਲ ਕੀਰਤਿ ਚਹਈ। ਅਕਲਙ੍ਕਤਾ ਕਿ ਕਾਮੀ ਲਹਈ ॥
ਹਰਿ ਪਦ ਬਿਮੁਖ ਪਰਮ ਗਤਿ ਚਾਹਾ। ਤਸ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਲਾਲਚੁ ਨਰਨਾਹਾ ॥
ਕੋਲਾਹਲੁ ਸੁਨਿ ਸੀਯ ਸਕਾਨੀ। ਸਖੀਂ ਲਵਾਇ ਗਈਂ ਜਹਁ ਰਾਨੀ ॥
ਰਾਮੁ ਸੁਭਾਯਁ ਚਲੇ ਗੁਰੁ ਪਾਹੀਂ। ਸਿਯ ਸਨੇਹੁ ਬਰਨਤ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਰਾਨਿਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਸੋਚਬਸ ਸੀਯਾ। ਅਬ ਧੌਂ ਬਿਧਿਹਿ ਕਾਹ ਕਰਨੀਯਾ ॥
ਭੂਪ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਇਤ ਉਤ ਤਕਹੀਂ। ਲਖਨੁ ਰਾਮ ਡਰ ਬੋਲਿ ਨ ਸਕਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਅਰੁਨ ਨਯਨ ਭਕੁਟੀ ਕੁਟਿਲ ਚਿਤਵਤ ਨਪਨ੍ਹ ਸਕੋਪ।
ਮਨਹੁਁ ਮਤ੍ਤ ਗਜਗਨ ਨਿਰਖਿ ਸਿਙ੍ਘਕਿਸੋਰਹਿ ਚੋਪ ॥ ੨੬੭ ॥

ਖਰਭਰੁ ਦੇਖਿ ਬਿਕਲ ਪੁਰ ਨਾਰੀਂ। ਸਬ ਮਿਲਿ ਦੇਹਿਂ ਮਹੀਪਨ੍ਹ ਗਾਰੀਂ ॥
ਤੇਹਿਂ ਅਵਸਰ ਸੁਨਿ ਸਿਵ ਧਨੁ ਭਙ੍ਗਾ। ਆਯਸੁ ਭਗੁਕੁਲ ਕਮਲ ਪਤਙ੍ਗਾ ॥
ਦੇਖਿ ਮਹੀਪ ਸਕਲ ਸਕੁਚਾਨੇ। ਬਾਜ ਝਪਟ ਜਨੁ ਲਵਾ ਲੁਕਾਨੇ ॥
ਗੌਰਿ ਸਰੀਰ ਭੂਤਿ ਭਲ ਭ੍ਰਾਜਾ। ਭਾਲ ਬਿਸਾਲ ਤ੍ਰਿਪੁਣ੍ਡ ਬਿਰਾਜਾ ॥
ਸੀਸ ਜਟਾ ਸਸਿਬਦਨੁ ਸੁਹਾਵਾ। ਰਿਸਬਸ ਕਛੁਕ ਅਰੁਨ ਹੋਇ ਆਵਾ ॥
ਭਕੁਟੀ ਕੁਟਿਲ ਨਯਨ ਰਿਸ ਰਾਤੇ। ਸਹਜਹੁਁ ਚਿਤਵਤ ਮਨਹੁਁ ਰਿਸਾਤੇ ॥
ਬਸ਼ਭ ਕਨ੍ਧ ਉਰ ਬਾਹੁ ਬਿਸਾਲਾ। ਚਾਰੁ ਜਨੇਉ ਮਾਲ ਮਗਛਾਲਾ ॥
ਕਟਿ ਮੁਨਿ ਬਸਨ ਤੂਨ ਦੁਇ ਬਾਁਧੇਂ। ਧਨੁ ਸਰ ਕਰ ਕੁਠਾਰੁ ਕਲ ਕਾਁਧੇਂ ॥

ਦੋ. ਸਾਨ੍ਤ ਬੇਸ਼ੁ ਕਰਨੀ ਕਠਿਨ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਇ ਸਰੁਪ।
ਧਰਿ ਮੁਨਿਤਨੁ ਜਨੁ ਬੀਰ ਰਸੁ ਆਯਉ ਜਹਁ ਸਬ ਭੂਪ ॥ ੨੬੮ ॥

ਦੇਖਤ ਭਗੁਪਤਿ ਬੇਸ਼ੁ ਕਰਾਲਾ। ਉਠੇ ਸਕਲ ਭਯ ਬਿਕਲ ਭੁਆਲਾ ॥
ਪਿਤੁ ਸਮੇਤ ਕਹਿ ਕਹਿ ਨਿਜ ਨਾਮਾ। ਲਗੇ ਕਰਨ ਸਬ ਦਣ੍ਡ ਪ੍ਰਨਾਮਾ ॥
ਜੇਹਿ ਸੁਭਾਯਁ ਚਿਤਵਹਿਂ ਹਿਤੁ ਜਾਨੀ। ਸੋ ਜਾਨਇ ਜਨੁ ਆਇ ਖੁਟਾਨੀ ॥
ਜਨਕ ਬਹੋਰਿ ਆਇ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ। ਸੀਯ ਬੋਲਾਇ ਪ੍ਰਨਾਮੁ ਕਰਾਵਾ ॥
ਆਸਿਸ਼ ਦੀਨ੍ਹਿ ਸਖੀਂ ਹਰਸ਼ਾਨੀਂ। ਨਿਜ ਸਮਾਜ ਲੈ ਗਈ ਸਯਾਨੀਂ ॥
ਬਿਸ੍ਵਾਮਿਤ੍ਰੁ ਮਿਲੇ ਪੁਨਿ ਆਈ। ਪਦ ਸਰੋਜ ਮੇਲੇ ਦੋਉ ਭਾਈ ॥
ਰਾਮੁ ਲਖਨੁ ਦਸਰਥ ਕੇ ਢੋਟਾ। ਦੀਨ੍ਹਿ ਅਸੀਸ ਦੇਖਿ ਭਲ ਜੋਟਾ ॥
ਰਾਮਹਿ ਚਿਤਇ ਰਹੇ ਥਕਿ ਲੋਚਨ। ਰੂਪ ਅਪਾਰ ਮਾਰ ਮਦ ਮੋਚਨ ॥

ਦੋ. ਬਹੁਰਿ ਬਿਲੋਕਿ ਬਿਦੇਹ ਸਨ ਕਹਹੁ ਕਾਹ ਅਤਿ ਭੀਰ ॥
ਪੂਛਤ ਜਾਨਿ ਅਜਾਨ ਜਿਮਿ ਬ੍ਯਾਪੇਉ ਕੋਪੁ ਸਰੀਰ ॥ ੨੬੯ ॥

ਸਮਾਚਾਰ ਕਹਿ ਜਨਕ ਸੁਨਾਏ। ਜੇਹਿ ਕਾਰਨ ਮਹੀਪ ਸਬ ਆਏ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਫਿਰਿ ਅਨਤ ਨਿਹਾਰੇ। ਦੇਖੇ ਚਾਪਖਣ੍ਡ ਮਹਿ ਡਾਰੇ ॥
ਅਤਿ ਰਿਸ ਬੋਲੇ ਬਚਨ ਕਠੋਰਾ। ਕਹੁ ਜਡ़ ਜਨਕ ਧਨੁਸ਼ ਕੈ ਤੋਰਾ ॥
ਬੇਗਿ ਦੇਖਾਉ ਮੂਢ़ ਨ ਤ ਆਜੂ। ਉਲਟਉਁ ਮਹਿ ਜਹਁ ਲਹਿ ਤਵ ਰਾਜੂ ॥
ਅਤਿ ਡਰੁ ਉਤਰੁ ਦੇਤ ਨਪੁ ਨਾਹੀਂ। ਕੁਟਿਲ ਭੂਪ ਹਰਸ਼ੇ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਨਾਗ ਨਗਰ ਨਰ ਨਾਰੀ ॥ ਸੋਚਹਿਂ ਸਕਲ ਤ੍ਰਾਸ ਉਰ ਭਾਰੀ ॥
ਮਨ ਪਛਿਤਾਤਿ ਸੀਯ ਮਹਤਾਰੀ। ਬਿਧਿ ਅਬ ਸਁਵਰੀ ਬਾਤ ਬਿਗਾਰੀ ॥
ਭਗੁਪਤਿ ਕਰ ਸੁਭਾਉ ਸੁਨਿ ਸੀਤਾ। ਅਰਧ ਨਿਮੇਸ਼ ਕਲਪ ਸਮ ਬੀਤਾ ॥

ਦੋ. ਸਭਯ ਬਿਲੋਕੇ ਲੋਗ ਸਬ ਜਾਨਿ ਜਾਨਕੀ ਭੀਰੁ।
ਹਦਯਁ ਨ ਹਰਸ਼ੁ ਬਿਸ਼ਾਦੁ ਕਛੁ ਬੋਲੇ ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਬੀਰੁ ॥ ੨੭੦ ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਨਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਨਾਥ ਸਮ੍ਭੁਧਨੁ ਭਞ੍ਜਨਿਹਾਰਾ। ਹੋਇਹਿ ਕੇਉ ਏਕ ਦਾਸ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ ॥
ਆਯਸੁ ਕਾਹ ਕਹਿਅ ਕਿਨ ਮੋਹੀ। ਸੁਨਿ ਰਿਸਾਇ ਬੋਲੇ ਮੁਨਿ ਕੋਹੀ ॥
ਸੇਵਕੁ ਸੋ ਜੋ ਕਰੈ ਸੇਵਕਾਈ। ਅਰਿ ਕਰਨੀ ਕਰਿ ਕਰਿਅ ਲਰਾਈ ॥
ਸੁਨਹੁ ਰਾਮ ਜੇਹਿਂ ਸਿਵਧਨੁ ਤੋਰਾ। ਸਹਸਬਾਹੁ ਸਮ ਸੋ ਰਿਪੁ ਮੋਰਾ ॥
ਸੋ ਬਿਲਗਾਉ ਬਿਹਾਇ ਸਮਾਜਾ। ਨ ਤ ਮਾਰੇ ਜੈਹਹਿਂ ਸਬ ਰਾਜਾ ॥
ਸੁਨਿ ਮੁਨਿ ਬਚਨ ਲਖਨ ਮੁਸੁਕਾਨੇ। ਬੋਲੇ ਪਰਸੁਧਰਹਿ ਅਪਮਾਨੇ ॥
ਬਹੁ ਧਨੁਹੀਂ ਤੋਰੀਂ ਲਰਿਕਾਈਂ। ਕਬਹੁਁ ਨ ਅਸਿ ਰਿਸ ਕੀਨ੍ਹਿ ਗੋਸਾਈਂ ॥
ਏਹਿ ਧਨੁ ਪਰ ਮਮਤਾ ਕੇਹਿ ਹੇਤੂ। ਸੁਨਿ ਰਿਸਾਇ ਕਹ ਭਗੁਕੁਲਕੇਤੂ ॥

ਦੋ. ਰੇ ਨਪ ਬਾਲਕ ਕਾਲਬਸ ਬੋਲਤ ਤੋਹਿ ਨ ਸਁਮਾਰ ॥
ਧਨੁਹੀ ਸਮ ਤਿਪੁਰਾਰਿ ਧਨੁ ਬਿਦਿਤ ਸਕਲ ਸਂਸਾਰ ॥ ੨੭੧ ॥

ਲਖਨ ਕਹਾ ਹਁਸਿ ਹਮਰੇਂ ਜਾਨਾ। ਸੁਨਹੁ ਦੇਵ ਸਬ ਧਨੁਸ਼ ਸਮਾਨਾ ॥
ਕਾ ਛਤਿ ਲਾਭੁ ਜੂਨ ਧਨੁ ਤੌਰੇਂ। ਦੇਖਾ ਰਾਮ ਨਯਨ ਕੇ ਭੋਰੇਂ ॥
ਛੁਅਤ ਟੂਟ ਰਘੁਪਤਿਹੁ ਨ ਦੋਸੂ। ਮੁਨਿ ਬਿਨੁ ਕਾਜ ਕਰਿਅ ਕਤ ਰੋਸੂ ।
ਬੋਲੇ ਚਿਤਇ ਪਰਸੁ ਕੀ ਓਰਾ। ਰੇ ਸਠ ਸੁਨੇਹਿ ਸੁਭਾਉ ਨ ਮੋਰਾ ॥
ਬਾਲਕੁ ਬੋਲਿ ਬਧਉਁ ਨਹਿਂ ਤੋਹੀ। ਕੇਵਲ ਮੁਨਿ ਜਡ़ ਜਾਨਹਿ ਮੋਹੀ ॥
ਬਾਲ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਅਤਿ ਕੋਹੀ। ਬਿਸ੍ਵ ਬਿਦਿਤ ਛਤ੍ਰਿਯਕੁਲ ਦ੍ਰੋਹੀ ॥
ਭੁਜਬਲ ਭੂਮਿ ਭੂਪ ਬਿਨੁ ਕੀਨ੍ਹੀ। ਬਿਪੁਲ ਬਾਰ ਮਹਿਦੇਵਨ੍ਹ ਦੀਨ੍ਹੀ ॥
ਸਹਸਬਾਹੁ ਭੁਜ ਛੇਦਨਿਹਾਰਾ। ਪਰਸੁ ਬਿਲੋਕੁ ਮਹੀਪਕੁਮਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਮਾਤੁ ਪਿਤਹਿ ਜਨਿ ਸੋਚਬਸ ਕਰਸਿ ਮਹੀਸਕਿਸੋਰ।
ਗਰ੍ਭਨ੍ਹ ਕੇ ਅਰ੍ਭਕ ਦਲਨ ਪਰਸੁ ਮੋਰ ਅਤਿ ਘੋਰ ॥ ੨੭੨ ॥

ਬਿਹਸਿ ਲਖਨੁ ਬੋਲੇ ਮਦੁ ਬਾਨੀ। ਅਹੋ ਮੁਨੀਸੁ ਮਹਾ ਭਟਮਾਨੀ ॥
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਮੋਹਿ ਦੇਖਾਵ ਕੁਠਾਰੂ। ਚਹਤ ਉਡ़ਾਵਨ ਫੂਁਕਿ ਪਹਾਰੂ ॥
ਇਹਾਁ ਕੁਮ੍ਹਡ़ਬਤਿਯਾ ਕੋਉ ਨਾਹੀਂ। ਜੇ ਤਰਜਨੀ ਦੇਖਿ ਮਰਿ ਜਾਹੀਂ ॥
ਦੇਖਿ ਕੁਠਾਰੁ ਸਰਾਸਨ ਬਾਨਾ। ਮੈਂ ਕਛੁ ਕਹਾ ਸਹਿਤ ਅਭਿਮਾਨਾ ॥
ਭਗੁਸੁਤ ਸਮੁਝਿ ਜਨੇਉ ਬਿਲੋਕੀ। ਜੋ ਕਛੁ ਕਹਹੁ ਸਹਉਁ ਰਿਸ ਰੋਕੀ ॥
ਸੁਰ ਮਹਿਸੁਰ ਹਰਿਜਨ ਅਰੁ ਗਾਈ। ਹਮਰੇਂ ਕੁਲ ਇਨ੍ਹ ਪਰ ਨ ਸੁਰਾਈ ॥
ਬਧੇਂ ਪਾਪੁ ਅਪਕੀਰਤਿ ਹਾਰੇਂ। ਮਾਰਤਹੂਁ ਪਾ ਪਰਿਅ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇਂ ॥
ਕੋਟਿ ਕੁਲਿਸ ਸਮ ਬਚਨੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ। ਬ੍ਯਰ੍ਥ ਧਰਹੁ ਧਨੁ ਬਾਨ ਕੁਠਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਜੋ ਬਿਲੋਕਿ ਅਨੁਚਿਤ ਕਹੇਉਁ ਛਮਹੁ ਮਹਾਮੁਨਿ ਧੀਰ।
ਸੁਨਿ ਸਰੋਸ਼ ਭਗੁਬਂਸਮਨਿ ਬੋਲੇ ਗਿਰਾ ਗਭੀਰ ॥ ੨੭੩ ॥

ਕੌਸਿਕ ਸੁਨਹੁ ਮਨ੍ਦ ਯਹੁ ਬਾਲਕੁ। ਕੁਟਿਲ ਕਾਲਬਸ ਨਿਜ ਕੁਲ ਘਾਲਕੁ ॥
ਭਾਨੁ ਬਂਸ ਰਾਕੇਸ ਕਲਙ੍ਕੂ। ਨਿਪਟ ਨਿਰਙ੍ਕੁਸ ਅਬੁਧ ਅਸਙ੍ਕੂ ॥
ਕਾਲ ਕਵਲੁ ਹੋਇਹਿ ਛਨ ਮਾਹੀਂ। ਕਹਉਁ ਪੁਕਾਰਿ ਖੋਰਿ ਮੋਹਿ ਨਾਹੀਂ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਹਟਕਉ ਜੌਂ ਚਹਹੁ ਉਬਾਰਾ। ਕਹਿ ਪ੍ਰਤਾਪੁ ਬਲੁ ਰੋਸ਼ੁ ਹਮਾਰਾ ॥
ਲਖਨ ਕਹੇਉ ਮੁਨਿ ਸੁਜਸ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ। ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਅਛਤ ਕੋ ਬਰਨੈ ਪਾਰਾ ॥
ਅਪਨੇ ਮੁਁਹ ਤੁਮ੍ਹ ਆਪਨਿ ਕਰਨੀ। ਬਾਰ ਅਨੇਕ ਭਾਁਤਿ ਬਹੁ ਬਰਨੀ ॥
ਨਹਿਂ ਸਨ੍ਤੋਸ਼ੁ ਤ ਪੁਨਿ ਕਛੁ ਕਹਹੂ। ਜਨਿ ਰਿਸ ਰੋਕਿ ਦੁਸਹ ਦੁਖ ਸਹਹੂ ॥
ਬੀਰਬ੍ਰਤੀ ਤੁਮ੍ਹ ਧੀਰ ਅਛੋਭਾ। ਗਾਰੀ ਦੇਤ ਨ ਪਾਵਹੁ ਸੋਭਾ ॥

ਦੋ. ਸੂਰ ਸਮਰ ਕਰਨੀ ਕਰਹਿਂ ਕਹਿ ਨ ਜਨਾਵਹਿਂ ਆਪੁ।
ਬਿਦ੍ਯਮਾਨ ਰਨ ਪਾਇ ਰਿਪੁ ਕਾਯਰ ਕਥਹਿਂ ਪ੍ਰਤਾਪੁ ॥ ੨੭੪ ॥

ਤੁਮ੍ਹ ਤੌ ਕਾਲੁ ਹਾਁਕ ਜਨੁ ਲਾਵਾ। ਬਾਰ ਬਾਰ ਮੋਹਿ ਲਾਗਿ ਬੋਲਾਵਾ ॥
ਸੁਨਤ ਲਖਨ ਕੇ ਬਚਨ ਕਠੋਰਾ। ਪਰਸੁ ਸੁਧਾਰਿ ਧਰੇਉ ਕਰ ਘੋਰਾ ॥
ਅਬ ਜਨਿ ਦੇਇ ਦੋਸੁ ਮੋਹਿ ਲੋਗੂ। ਕਟੁਬਾਦੀ ਬਾਲਕੁ ਬਧਜੋਗੂ ॥
ਬਾਲ ਬਿਲੋਕਿ ਬਹੁਤ ਮੈਂ ਬਾਁਚਾ। ਅਬ ਯਹੁ ਮਰਨਿਹਾਰ ਭਾ ਸਾਁਚਾ ॥
ਕੌਸਿਕ ਕਹਾ ਛਮਿਅ ਅਪਰਾਧੂ। ਬਾਲ ਦੋਸ਼ ਗੁਨ ਗਨਹਿਂ ਨ ਸਾਧੂ ॥
ਖਰ ਕੁਠਾਰ ਮੈਂ ਅਕਰੁਨ ਕੋਹੀ। ਆਗੇਂ ਅਪਰਾਧੀ ਗੁਰੁਦ੍ਰੋਹੀ ॥
ਉਤਰ ਦੇਤ ਛੋਡ़ਉਁ ਬਿਨੁ ਮਾਰੇਂ। ਕੇਵਲ ਕੌਸਿਕ ਸੀਲ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇਂ ॥
ਨ ਤ ਏਹਿ ਕਾਟਿ ਕੁਠਾਰ ਕਠੋਰੇਂ। ਗੁਰਹਿ ਉਰਿਨ ਹੋਤੇਉਁ ਸ਼੍ਰਮ ਥੋਰੇਂ ॥

ਦੋ. ਗਾਧਿਸੂਨੁ ਕਹ ਹਦਯਁ ਹਁਸਿ ਮੁਨਿਹਿ ਹਰਿਅਰਇ ਸੂਝ।
ਅਯਮਯ ਖਾਁਡ ਨ ਊਖਮਯ ਅਜਹੁਁ ਨ ਬੂਝ ਅਬੂਝ ॥ ੨੭੫ ॥

ਕਹੇਉ ਲਖਨ ਮੁਨਿ ਸੀਲੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ। ਕੋ ਨਹਿ ਜਾਨ ਬਿਦਿਤ ਸਂਸਾਰਾ ॥
ਮਾਤਾ ਪਿਤਹਿ ਉਰਿਨ ਭਏ ਨੀਕੇਂ। ਗੁਰ ਰਿਨੁ ਰਹਾ ਸੋਚੁ ਬਡ़ ਜੀਕੇਂ ॥
ਸੋ ਜਨੁ ਹਮਰੇਹਿ ਮਾਥੇ ਕਾਢ़ਾ। ਦਿਨ ਚਲਿ ਗਏ ਬ੍ਯਾਜ ਬਡ़ ਬਾਢ़ਾ ॥
ਅਬ ਆਨਿਅ ਬ੍ਯਵਹਰਿਆ ਬੋਲੀ। ਤੁਰਤ ਦੇਉਁ ਮੈਂ ਥੈਲੀ ਖੋਲੀ ॥
ਸੁਨਿ ਕਟੁ ਬਚਨ ਕੁਠਾਰ ਸੁਧਾਰਾ। ਹਾਯ ਹਾਯ ਸਬ ਸਭਾ ਪੁਕਾਰਾ ॥
ਭਗੁਬਰ ਪਰਸੁ ਦੇਖਾਵਹੁ ਮੋਹੀ। ਬਿਪ੍ਰ ਬਿਚਾਰਿ ਬਚਉਁ ਨਪਦ੍ਰੋਹੀ ॥
ਮਿਲੇ ਨ ਕਬਹੁਁ ਸੁਭਟ ਰਨ ਗਾਢ़ੇ। ਦ੍ਵਿਜ ਦੇਵਤਾ ਘਰਹਿ ਕੇ ਬਾਢ़ੇ ॥
ਅਨੁਚਿਤ ਕਹਿ ਸਬ ਲੋਗ ਪੁਕਾਰੇ। ਰਘੁਪਤਿ ਸਯਨਹਿਂ ਲਖਨੁ ਨੇਵਾਰੇ ॥

ਦੋ. ਲਖਨ ਉਤਰ ਆਹੁਤਿ ਸਰਿਸ ਭਗੁਬਰ ਕੋਪੁ ਕਸਾਨੁ।
ਬਢ़ਤ ਦੇਖਿ ਜਲ ਸਮ ਬਚਨ ਬੋਲੇ ਰਘੁਕੁਲਭਾਨੁ ॥ ੨੭੬ ॥

ਨਾਥ ਕਰਹੁ ਬਾਲਕ ਪਰ ਛੋਹੂ। ਸੂਧ ਦੂਧਮੁਖ ਕਰਿਅ ਨ ਕੋਹੂ ॥
ਜੌਂ ਪੈ ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਭਾਉ ਕਛੁ ਜਾਨਾ। ਤੌ ਕਿ ਬਰਾਬਰਿ ਕਰਤ ਅਯਾਨਾ ॥
ਜੌਂ ਲਰਿਕਾ ਕਛੁ ਅਚਗਰਿ ਕਰਹੀਂ। ਗੁਰ ਪਿਤੁ ਮਾਤੁ ਮੋਦ ਮਨ ਭਰਹੀਂ ॥
ਕਰਿਅ ਕਪਾ ਸਿਸੁ ਸੇਵਕ ਜਾਨੀ। ਤੁਮ੍ਹ ਸਮ ਸੀਲ ਧੀਰ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਰਾਮ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਕਛੁਕ ਜੁਡ़ਾਨੇ। ਕਹਿ ਕਛੁ ਲਖਨੁ ਬਹੁਰਿ ਮੁਸਕਾਨੇ ॥
ਹਁਸਤ ਦੇਖਿ ਨਖ ਸਿਖ ਰਿਸ ਬ੍ਯਾਪੀ। ਰਾਮ ਤੋਰ ਭ੍ਰਾਤਾ ਬਡ़ ਪਾਪੀ ॥
ਗੌਰ ਸਰੀਰ ਸ੍ਯਾਮ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਕਾਲਕੂਟਮੁਖ ਪਯਮੁਖ ਨਾਹੀਂ ॥
ਸਹਜ ਟੇਢ़ ਅਨੁਹਰਇ ਨ ਤੋਹੀ। ਨੀਚੁ ਮੀਚੁ ਸਮ ਦੇਖ ਨ ਮੌਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਲਖਨ ਕਹੇਉ ਹਁਸਿ ਸੁਨਹੁ ਮੁਨਿ ਕ੍ਰੋਧੁ ਪਾਪ ਕਰ ਮੂਲ।
ਜੇਹਿ ਬਸ ਜਨ ਅਨੁਚਿਤ ਕਰਹਿਂ ਚਰਹਿਂ ਬਿਸ੍ਵ ਪ੍ਰਤਿਕੂਲ ॥ ੨੭੭ ॥

ਮੈਂ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਅਨੁਚਰ ਮੁਨਿਰਾਯਾ। ਪਰਿਹਰਿ ਕੋਪੁ ਕਰਿਅ ਅਬ ਦਾਯਾ ॥
ਟੂਟ ਚਾਪ ਨਹਿਂ ਜੁਰਹਿ ਰਿਸਾਨੇ। ਬੈਠਿਅ ਹੋਇਹਿਂ ਪਾਯ ਪਿਰਾਨੇ ॥
ਜੌ ਅਤਿ ਪ੍ਰਿਯ ਤੌ ਕਰਿਅ ਉਪਾਈ। ਜੋਰਿਅ ਕੋਉ ਬਡ़ ਗੁਨੀ ਬੋਲਾਈ ॥
ਬੋਲਤ ਲਖਨਹਿਂ ਜਨਕੁ ਡੇਰਾਹੀਂ। ਮਸ਼੍ਟ ਕਰਹੁ ਅਨੁਚਿਤ ਭਲ ਨਾਹੀਂ ॥
ਥਰ ਥਰ ਕਾਪਹਿਂ ਪੁਰ ਨਰ ਨਾਰੀ। ਛੋਟ ਕੁਮਾਰ ਖੋਟ ਬਡ़ ਭਾਰੀ ॥
ਭਗੁਪਤਿ ਸੁਨਿ ਸੁਨਿ ਨਿਰਭਯ ਬਾਨੀ। ਰਿਸ ਤਨ ਜਰਇ ਹੋਇ ਬਲ ਹਾਨੀ ॥
ਬੋਲੇ ਰਾਮਹਿ ਦੇਇ ਨਿਹੋਰਾ। ਬਚਉਁ ਬਿਚਾਰਿ ਬਨ੍ਧੁ ਲਘੁ ਤੋਰਾ ॥
ਮਨੁ ਮਲੀਨ ਤਨੁ ਸੁਨ੍ਦਰ ਕੈਸੇਂ। ਬਿਸ਼ ਰਸ ਭਰਾ ਕਨਕ ਘਟੁ ਜੈਸੈਂ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਿ ਲਛਿਮਨ ਬਿਹਸੇ ਬਹੁਰਿ ਨਯਨ ਤਰੇਰੇ ਰਾਮ।
ਗੁਰ ਸਮੀਪ ਗਵਨੇ ਸਕੁਚਿ ਪਰਿਹਰਿ ਬਾਨੀ ਬਾਮ ॥ ੨੭੮ ॥

ਅਤਿ ਬਿਨੀਤ ਮਦੁ ਸੀਤਲ ਬਾਨੀ। ਬੋਲੇ ਰਾਮੁ ਜੋਰਿ ਜੁਗ ਪਾਨੀ ॥
ਸੁਨਹੁ ਨਾਥ ਤੁਮ੍ਹ ਸਹਜ ਸੁਜਾਨਾ। ਬਾਲਕ ਬਚਨੁ ਕਰਿਅ ਨਹਿਂ ਕਾਨਾ ॥
ਬਰਰੈ ਬਾਲਕ ਏਕੁ ਸੁਭਾਊ। ਇਨ੍ਹਹਿ ਨ ਸਨ੍ਤ ਬਿਦੂਸ਼ਹਿਂ ਕਾਊ ॥
ਤੇਹਿਂ ਨਾਹੀਂ ਕਛੁ ਕਾਜ ਬਿਗਾਰਾ। ਅਪਰਾਧੀ ਮੇਂ ਨਾਥ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ ॥
ਕਪਾ ਕੋਪੁ ਬਧੁ ਬਁਧਬ ਗੋਸਾਈਂ। ਮੋ ਪਰ ਕਰਿਅ ਦਾਸ ਕੀ ਨਾਈ ॥
ਕਹਿਅ ਬੇਗਿ ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਰਿਸ ਜਾਈ। ਮੁਨਿਨਾਯਕ ਸੋਇ ਕਰੌਂ ਉਪਾਈ ॥
ਕਹ ਮੁਨਿ ਰਾਮ ਜਾਇ ਰਿਸ ਕੈਸੇਂ। ਅਜਹੁਁ ਅਨੁਜ ਤਵ ਚਿਤਵ ਅਨੈਸੇਂ ॥
ਏਹਿ ਕੇ ਕਣ੍ਠ ਕੁਠਾਰੁ ਨ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਤੌ ਮੈਂ ਕਾਹ ਕੋਪੁ ਕਰਿ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥

ਦੋ. ਗਰ੍ਭ ਸ੍ਤ੍ਰਵਹਿਂ ਅਵਨਿਪ ਰਵਨਿ ਸੁਨਿ ਕੁਠਾਰ ਗਤਿ ਘੋਰ।
ਪਰਸੁ ਅਛਤ ਦੇਖਉਁ ਜਿਅਤ ਬੈਰੀ ਭੂਪਕਿਸੋਰ ॥ ੨੭੯ ॥

ਬਹਇ ਨ ਹਾਥੁ ਦਹਇ ਰਿਸ ਛਾਤੀ। ਭਾ ਕੁਠਾਰੁ ਕੁਣ੍ਠਿਤ ਨਪਘਾਤੀ ॥
ਭਯਉ ਬਾਮ ਬਿਧਿ ਫਿਰੇਉ ਸੁਭਾਊ। ਮੋਰੇ ਹਦਯਁ ਕਪਾ ਕਸਿ ਕਾਊ ॥
ਆਜੁ ਦਯਾ ਦੁਖੁ ਦੁਸਹ ਸਹਾਵਾ। ਸੁਨਿ ਸੌਮਿਤ੍ਰ ਬਿਹਸਿ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ ॥
ਬਾਉ ਕਪਾ ਮੂਰਤਿ ਅਨੁਕੂਲਾ। ਬੋਲਤ ਬਚਨ ਝਰਤ ਜਨੁ ਫੂਲਾ ॥
ਜੌਂ ਪੈ ਕਪਾਁ ਜਰਿਹਿਂ ਮੁਨਿ ਗਾਤਾ। ਕ੍ਰੋਧ ਭਏਁ ਤਨੁ ਰਾਖ ਬਿਧਾਤਾ ॥
ਦੇਖੁ ਜਨਕ ਹਠਿ ਬਾਲਕ ਏਹੂ। ਕੀਨ੍ਹ ਚਹਤ ਜਡ़ ਜਮਪੁਰ ਗੇਹੂ ॥
ਬੇਗਿ ਕਰਹੁ ਕਿਨ ਆਁਖਿਨ੍ਹ ਓਟਾ। ਦੇਖਤ ਛੋਟ ਖੋਟ ਨਪ ਢੋਟਾ ॥
ਬਿਹਸੇ ਲਖਨੁ ਕਹਾ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਮੂਦੇਂ ਆਁਖਿ ਕਤਹੁਁ ਕੋਉ ਨਾਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਪਰਸੁਰਾਮੁ ਤਬ ਰਾਮ ਪ੍ਰਤਿ ਬੋਲੇ ਉਰ ਅਤਿ ਕ੍ਰੋਧੁ।
ਸਮ੍ਭੁ ਸਰਾਸਨੁ ਤੋਰਿ ਸਠ ਕਰਸਿ ਹਮਾਰ ਪ੍ਰਬੋਧੁ ॥ ੨੮੦ ॥

ਬਨ੍ਧੁ ਕਹਇ ਕਟੁ ਸਮ੍ਮਤ ਤੋਰੇਂ। ਤੂ ਛਲ ਬਿਨਯ ਕਰਸਿ ਕਰ ਜੋਰੇਂ ॥
ਕਰੁ ਪਰਿਤੋਸ਼ੁ ਮੋਰ ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮਾ। ਨਾਹਿਂ ਤ ਛਾਡ़ ਕਹਾਉਬ ਰਾਮਾ ॥
ਛਲੁ ਤਜਿ ਕਰਹਿ ਸਮਰੁ ਸਿਵਦ੍ਰੋਹੀ। ਬਨ੍ਧੁ ਸਹਿਤ ਨ ਤ ਮਾਰਉਁ ਤੋਹੀ ॥
ਭਗੁਪਤਿ ਬਕਹਿਂ ਕੁਠਾਰ ਉਠਾਏਁ। ਮਨ ਮੁਸਕਾਹਿਂ ਰਾਮੁ ਸਿਰ ਨਾਏਁ ॥
ਗੁਨਹ ਲਖਨ ਕਰ ਹਮ ਪਰ ਰੋਸ਼ੂ। ਕਤਹੁਁ ਸੁਧਾਇਹੁ ਤੇ ਬਡ़ ਦੋਸ਼ੂ ॥
ਟੇਢ़ ਜਾਨਿ ਸਬ ਬਨ੍ਦਇ ਕਾਹੂ। ਬਕ੍ਰ ਚਨ੍ਦ੍ਰਮਹਿ ਗ੍ਰਸਇ ਨ ਰਾਹੂ ॥
ਰਾਮ ਕਹੇਉ ਰਿਸ ਤਜਿਅ ਮੁਨੀਸਾ। ਕਰ ਕੁਠਾਰੁ ਆਗੇਂ ਯਹ ਸੀਸਾ ॥
ਜੇਂਹਿਂ ਰਿਸ ਜਾਇ ਕਰਿਅ ਸੋਇ ਸ੍ਵਾਮੀ। ਮੋਹਿ ਜਾਨਿ ਆਪਨ ਅਨੁਗਾਮੀ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਸੇਵਕਹਿ ਸਮਰੁ ਕਸ ਤਜਹੁ ਬਿਪ੍ਰਬਰ ਰੋਸੁ।
ਬੇਸ਼ੁ ਬਿਲੋਕੇਂ ਕਹੇਸਿ ਕਛੁ ਬਾਲਕਹੂ ਨਹਿਂ ਦੋਸੁ ॥ ੨੮੧ ॥

ਦੇਖਿ ਕੁਠਾਰ ਬਾਨ ਧਨੁ ਧਾਰੀ। ਭੈ ਲਰਿਕਹਿ ਰਿਸ ਬੀਰੁ ਬਿਚਾਰੀ ॥
ਨਾਮੁ ਜਾਨ ਪੈ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਨ ਚੀਨ੍ਹਾ। ਬਂਸ ਸੁਭਾਯਁ ਉਤਰੁ ਤੇਂਹਿਂ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਜੌਂ ਤੁਮ੍ਹ ਔਤੇਹੁ ਮੁਨਿ ਕੀ ਨਾਈਂ। ਪਦ ਰਜ ਸਿਰ ਸਿਸੁ ਧਰਤ ਗੋਸਾਈਂ ॥
ਛਮਹੁ ਚੂਕ ਅਨਜਾਨਤ ਕੇਰੀ। ਚਹਿਅ ਬਿਪ੍ਰ ਉਰ ਕਪਾ ਘਨੇਰੀ ॥
ਹਮਹਿ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਸਰਿਬਰਿ ਕਸਿ ਨਾਥਾ ॥ ਕਹਹੁ ਨ ਕਹਾਁ ਚਰਨ ਕਹਁ ਮਾਥਾ ॥
ਰਾਮ ਮਾਤ੍ਰ ਲਘੁ ਨਾਮ ਹਮਾਰਾ। ਪਰਸੁ ਸਹਿਤ ਬਡ़ ਨਾਮ ਤੋਹਾਰਾ ॥
ਦੇਵ ਏਕੁ ਗੁਨੁ ਧਨੁਸ਼ ਹਮਾਰੇਂ। ਨਵ ਗੁਨ ਪਰਮ ਪੁਨੀਤ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇਂ ॥
ਸਬ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਮ ਤੁਮ੍ਹ ਸਨ ਹਾਰੇ। ਛਮਹੁ ਬਿਪ੍ਰ ਅਪਰਾਧ ਹਮਾਰੇ ॥

ਦੋ. ਬਾਰ ਬਾਰ ਮੁਨਿ ਬਿਪ੍ਰਬਰ ਕਹਾ ਰਾਮ ਸਨ ਰਾਮ।
ਬੋਲੇ ਭਗੁਪਤਿ ਸਰੁਸ਼ ਹਸਿ ਤਹੂਁ ਬਨ੍ਧੁ ਸਮ ਬਾਮ ॥ ੨੮੨ ॥

ਨਿਪਟਹਿਂ ਦ੍ਵਿਜ ਕਰਿ ਜਾਨਹਿ ਮੋਹੀ। ਮੈਂ ਜਸ ਬਿਪ੍ਰ ਸੁਨਾਵਉਁ ਤੋਹੀ ॥
ਚਾਪ ਸ੍ਤ੍ਰੁਵਾ ਸਰ ਆਹੁਤਿ ਜਾਨੂ। ਕੋਪ ਮੋਰ ਅਤਿ ਘੋਰ ਕਸਾਨੁ ॥
ਸਮਿਧਿ ਸੇਨ ਚਤੁਰਙ੍ਗ ਸੁਹਾਈ। ਮਹਾ ਮਹੀਪ ਭਏ ਪਸੁ ਆਈ ॥
ਮੈ ਏਹਿ ਪਰਸੁ ਕਾਟਿ ਬਲਿ ਦੀਨ੍ਹੇ। ਸਮਰ ਜਗ੍ਯ ਜਪ ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਕੀਨ੍ਹੇ ॥
ਮੋਰ ਪ੍ਰਭਾਉ ਬਿਦਿਤ ਨਹਿਂ ਤੋਰੇਂ। ਬੋਲਸਿ ਨਿਦਰਿ ਬਿਪ੍ਰ ਕੇ ਭੋਰੇਂ ॥
ਭਞ੍ਜੇਉ ਚਾਪੁ ਦਾਪੁ ਬਡ़ ਬਾਢ़ਾ। ਅਹਮਿਤਿ ਮਨਹੁਁ ਜੀਤਿ ਜਗੁ ਠਾਢ़ਾ ॥
ਰਾਮ ਕਹਾ ਮੁਨਿ ਕਹਹੁ ਬਿਚਾਰੀ। ਰਿਸ ਅਤਿ ਬਡ़ਿ ਲਘੁ ਚੂਕ ਹਮਾਰੀ ॥
ਛੁਅਤਹਿਂ ਟੂਟ ਪਿਨਾਕ ਪੁਰਾਨਾ। ਮੈਂ ਕਹਿ ਹੇਤੁ ਕਰੌਂ ਅਭਿਮਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਜੌਂ ਹਮ ਨਿਦਰਹਿਂ ਬਿਪ੍ਰ ਬਦਿ ਸਤ੍ਯ ਸੁਨਹੁ ਭਗੁਨਾਥ।
ਤੌ ਅਸ ਕੋ ਜਗ ਸੁਭਟੁ ਜੇਹਿ ਭਯ ਬਸ ਨਾਵਹਿਂ ਮਾਥ ॥ ੨੮੩ ॥

ਦੇਵ ਦਨੁਜ ਭੂਪਤਿ ਭਟ ਨਾਨਾ। ਸਮਬਲ ਅਧਿਕ ਹੋਉ ਬਲਵਾਨਾ ॥
ਜੌਂ ਰਨ ਹਮਹਿ ਪਚਾਰੈ ਕੋਊ। ਲਰਹਿਂ ਸੁਖੇਨ ਕਾਲੁ ਕਿਨ ਹੋਊ ॥
ਛਤ੍ਰਿਯ ਤਨੁ ਧਰਿ ਸਮਰ ਸਕਾਨਾ। ਕੁਲ ਕਲਙ੍ਕੁ ਤੇਹਿਂ ਪਾਵਁਰ ਆਨਾ ॥
ਕਹਉਁ ਸੁਭਾਉ ਨ ਕੁਲਹਿ ਪ੍ਰਸਂਸੀ। ਕਾਲਹੁ ਡਰਹਿਂ ਨ ਰਨ ਰਘੁਬਂਸੀ ॥
ਬਿਪ੍ਰਬਂਸ ਕੈ ਅਸਿ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਅਭਯ ਹੋਇ ਜੋ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਡੇਰਾਈ ॥
ਸੁਨੁ ਮਦੁ ਗੂਢ़ ਬਚਨ ਰਘੁਪਤਿ ਕੇ। ਉਘਰੇ ਪਟਲ ਪਰਸੁਧਰ ਮਤਿ ਕੇ ॥
ਰਾਮ ਰਮਾਪਤਿ ਕਰ ਧਨੁ ਲੇਹੂ। ਖੈਞ੍ਚਹੁ ਮਿਟੈ ਮੋਰ ਸਨ੍ਦੇਹੂ ॥
ਦੇਤ ਚਾਪੁ ਆਪੁਹਿਂ ਚਲਿ ਗਯਊ। ਪਰਸੁਰਾਮ ਮਨ ਬਿਸਮਯ ਭਯਊ ॥

ਦੋ. ਜਾਨਾ ਰਾਮ ਪ੍ਰਭਾਉ ਤਬ ਪੁਲਕ ਪ੍ਰਫੁਲ੍ਲਿਤ ਗਾਤ।
ਜੋਰਿ ਪਾਨਿ ਬੋਲੇ ਬਚਨ ਹ੍ਦਯਁ ਨ ਪ੍ਰੇਮੁ ਅਮਾਤ ॥ ੨੮੪ ॥

ਜਯ ਰਘੁਬਂਸ ਬਨਜ ਬਨ ਭਾਨੂ। ਗਹਨ ਦਨੁਜ ਕੁਲ ਦਹਨ ਕਸਾਨੁ ॥
ਜਯ ਸੁਰ ਬਿਪ੍ਰ ਧੇਨੁ ਹਿਤਕਾਰੀ। ਜਯ ਮਦ ਮੋਹ ਕੋਹ ਭ੍ਰਮ ਹਾਰੀ ॥
ਬਿਨਯ ਸੀਲ ਕਰੁਨਾ ਗੁਨ ਸਾਗਰ। ਜਯਤਿ ਬਚਨ ਰਚਨਾ ਅਤਿ ਨਾਗਰ ॥
ਸੇਵਕ ਸੁਖਦ ਸੁਭਗ ਸਬ ਅਙ੍ਗਾ। ਜਯ ਸਰੀਰ ਛਬਿ ਕੋਟਿ ਅਨਙ੍ਗਾ ॥
ਕਰੌਂ ਕਾਹ ਮੁਖ ਏਕ ਪ੍ਰਸਂਸਾ। ਜਯ ਮਹੇਸ ਮਨ ਮਾਨਸ ਹਂਸਾ ॥
ਅਨੁਚਿਤ ਬਹੁਤ ਕਹੇਉਁ ਅਗ੍ਯਾਤਾ। ਛਮਹੁ ਛਮਾਮਨ੍ਦਿਰ ਦੋਉ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
ਕਹਿ ਜਯ ਜਯ ਜਯ ਰਘੁਕੁਲਕੇਤੂ। ਭਗੁਪਤਿ ਗਏ ਬਨਹਿ ਤਪ ਹੇਤੂ ॥
ਅਪਭਯਁ ਕੁਟਿਲ ਮਹੀਪ ਡੇਰਾਨੇ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਕਾਯਰ ਗਵਁਹਿਂ ਪਰਾਨੇ ॥

ਦੋ. ਦੇਵਨ੍ਹ ਦੀਨ੍ਹੀਂ ਦੁਨ੍ਦੁਭੀਂ ਪ੍ਰਭੁ ਪਰ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਫੂਲ।
ਹਰਸ਼ੇ ਪੁਰ ਨਰ ਨਾਰਿ ਸਬ ਮਿਟੀ ਮੋਹਮਯ ਸੂਲ ॥ ੨੮੫ ॥

ਅਤਿ ਗਹਗਹੇ ਬਾਜਨੇ ਬਾਜੇ। ਸਬਹਿਂ ਮਨੋਹਰ ਮਙ੍ਗਲ ਸਾਜੇ ॥
ਜੂਥ ਜੂਥ ਮਿਲਿ ਸੁਮੁਖ ਸੁਨਯਨੀਂ। ਕਰਹਿਂ ਗਾਨ ਕਲ ਕੋਕਿਲਬਯਨੀ ॥
ਸੁਖੁ ਬਿਦੇਹ ਕਰ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਈ। ਜਨ੍ਮਦਰਿਦ੍ਰ ਮਨਹੁਁ ਨਿਧਿ ਪਾਈ ॥
ਗਤ ਤ੍ਰਾਸ ਭਇ ਸੀਯ ਸੁਖਾਰੀ। ਜਨੁ ਬਿਧੁ ਉਦਯਁ ਚਕੋਰਕੁਮਾਰੀ ॥
ਜਨਕ ਕੀਨ੍ਹ ਕੌਸਿਕਹਿ ਪ੍ਰਨਾਮਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਸਾਦ ਧਨੁ ਭਞ੍ਜੇਉ ਰਾਮਾ ॥
ਮੋਹਿ ਕਤਕਤ੍ਯ ਕੀਨ੍ਹ ਦੁਹੁਁ ਭਾਈਂ। ਅਬ ਜੋ ਉਚਿਤ ਸੋ ਕਹਿਅ ਗੋਸਾਈ ॥
ਕਹ ਮੁਨਿ ਸੁਨੁ ਨਰਨਾਥ ਪ੍ਰਬੀਨਾ। ਰਹਾ ਬਿਬਾਹੁ ਚਾਪ ਆਧੀਨਾ ॥
ਟੂਟਤਹੀਂ ਧਨੁ ਭਯਉ ਬਿਬਾਹੂ। ਸੁਰ ਨਰ ਨਾਗ ਬਿਦਿਤ ਸਬ ਕਾਹੁ ॥

ਦੋ. ਤਦਪਿ ਜਾਇ ਤੁਮ੍ਹ ਕਰਹੁ ਅਬ ਜਥਾ ਬਂਸ ਬ੍ਯਵਹਾਰੁ।
ਬੂਝਿ ਬਿਪ੍ਰ ਕੁਲਬਦ੍ਧ ਗੁਰ ਬੇਦ ਬਿਦਿਤ ਆਚਾਰੁ ॥ ੨੮੬ ॥

ਦੂਤ ਅਵਧਪੁਰ ਪਠਵਹੁ ਜਾਈ। ਆਨਹਿਂ ਨਪ ਦਸਰਥਹਿ ਬੋਲਾਈ ॥
ਮੁਦਿਤ ਰਾਉ ਕਹਿ ਭਲੇਹਿਂ ਕਪਾਲਾ। ਪਠਏ ਦੂਤ ਬੋਲਿ ਤੇਹਿ ਕਾਲਾ ॥
ਬਹੁਰਿ ਮਹਾਜਨ ਸਕਲ ਬੋਲਾਏ। ਆਇ ਸਬਨ੍ਹਿ ਸਾਦਰ ਸਿਰ ਨਾਏ ॥
ਹਾਟ ਬਾਟ ਮਨ੍ਦਿਰ ਸੁਰਬਾਸਾ। ਨਗਰੁ ਸਁਵਾਰਹੁ ਚਾਰਿਹੁਁ ਪਾਸਾ ॥
ਹਰਸ਼ਿ ਚਲੇ ਨਿਜ ਨਿਜ ਗਹ ਆਏ। ਪੁਨਿ ਪਰਿਚਾਰਕ ਬੋਲਿ ਪਠਾਏ ॥
ਰਚਹੁ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਬਿਤਾਨ ਬਨਾਈ। ਸਿਰ ਧਰਿ ਬਚਨ ਚਲੇ ਸਚੁ ਪਾਈ ॥
ਪਠਏ ਬੋਲਿ ਗੁਨੀ ਤਿਨ੍ਹ ਨਾਨਾ। ਜੇ ਬਿਤਾਨ ਬਿਧਿ ਕੁਸਲ ਸੁਜਾਨਾ ॥
ਬਿਧਿਹਿ ਬਨ੍ਦਿ ਤਿਨ੍ਹ ਕੀਨ੍ਹ ਅਰਮ੍ਭਾ। ਬਿਰਚੇ ਕਨਕ ਕਦਲਿ ਕੇ ਖਮ੍ਭਾ ॥

ਦੋ. ਹਰਿਤ ਮਨਿਨ੍ਹ ਕੇ ਪਤ੍ਰ ਫਲ ਪਦੁਮਰਾਗ ਕੇ ਫੂਲ।
ਰਚਨਾ ਦੇਖਿ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਅਤਿ ਮਨੁ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਕਰ ਭੂਲ ॥ ੨੮੭ ॥

ਬੇਨਿ ਹਰਿਤ ਮਨਿਮਯ ਸਬ ਕੀਨ੍ਹੇ। ਸਰਲ ਸਪਰਬ ਪਰਹਿਂ ਨਹਿਂ ਚੀਨ੍ਹੇ ॥
ਕਨਕ ਕਲਿਤ ਅਹਿਬੇਲ ਬਨਾਈ। ਲਖਿ ਨਹਿ ਪਰਇ ਸਪਰਨ ਸੁਹਾਈ ॥
ਤੇਹਿ ਕੇ ਰਚਿ ਪਚਿ ਬਨ੍ਧ ਬਨਾਏ। ਬਿਚ ਬਿਚ ਮੁਕਤਾ ਦਾਮ ਸੁਹਾਏ ॥
ਮਾਨਿਕ ਮਰਕਤ ਕੁਲਿਸ ਪਿਰੋਜਾ। ਚੀਰਿ ਕੋਰਿ ਪਚਿ ਰਚੇ ਸਰੋਜਾ ॥
ਕਿਏ ਭਙ੍ਗ ਬਹੁਰਙ੍ਗ ਬਿਹਙ੍ਗਾ। ਗੁਞ੍ਜਹਿਂ ਕੂਜਹਿਂ ਪਵਨ ਪ੍ਰਸਙ੍ਗਾ ॥
ਸੁਰ ਪ੍ਰਤਿਮਾ ਖਮ੍ਭਨ ਗਢ़ੀ ਕਾਢ़ੀ। ਮਙ੍ਗਲ ਦ੍ਰਬ੍ਯ ਲਿਏਁ ਸਬ ਠਾਢ़ੀ ॥
ਚੌਙ੍ਕੇਂ ਭਾਁਤਿ ਅਨੇਕ ਪੁਰਾਈਂ। ਸਿਨ੍ਧੁਰ ਮਨਿਮਯ ਸਹਜ ਸੁਹਾਈ ॥

ਦੋ. ਸੌਰਭ ਪਲ੍ਲਵ ਸੁਭਗ ਸੁਠਿ ਕਿਏ ਨੀਲਮਨਿ ਕੋਰਿ ॥
ਹੇਮ ਬੌਰ ਮਰਕਤ ਘਵਰਿ ਲਸਤ ਪਾਟਮਯ ਡੋਰਿ ॥ ੨੮੮ ॥

ਰਚੇ ਰੁਚਿਰ ਬਰ ਬਨ੍ਦਨਿਬਾਰੇ। ਮਨਹੁਁ ਮਨੋਭਵਁ ਫਨ੍ਦ ਸਁਵਾਰੇ ॥
ਮਙ੍ਗਲ ਕਲਸ ਅਨੇਕ ਬਨਾਏ। ਧ੍ਵਜ ਪਤਾਕ ਪਟ ਚਮਰ ਸੁਹਾਏ ॥
ਦੀਪ ਮਨੋਹਰ ਮਨਿਮਯ ਨਾਨਾ। ਜਾਇ ਨ ਬਰਨਿ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਬਿਤਾਨਾ ॥
ਜੇਹਿਂ ਮਣ੍ਡਪ ਦੁਲਹਿਨਿ ਬੈਦੇਹੀ। ਸੋ ਬਰਨੈ ਅਸਿ ਮਤਿ ਕਬਿ ਕੇਹੀ ॥
ਦੂਲਹੁ ਰਾਮੁ ਰੂਪ ਗੁਨ ਸਾਗਰ। ਸੋ ਬਿਤਾਨੁ ਤਿਹੁਁ ਲੋਕ ਉਜਾਗਰ ॥
ਜਨਕ ਭਵਨ ਕੈ ਸੌਭਾ ਜੈਸੀ। ਗਹ ਗਹ ਪ੍ਰਤਿ ਪੁਰ ਦੇਖਿਅ ਤੈਸੀ ॥
ਜੇਹਿਂ ਤੇਰਹੁਤਿ ਤੇਹਿ ਸਮਯ ਨਿਹਾਰੀ। ਤੇਹਿ ਲਘੁ ਲਗਹਿਂ ਭੁਵਨ ਦਸ ਚਾਰੀ ॥
ਜੋ ਸਮ੍ਪਦਾ ਨੀਚ ਗਹ ਸੋਹਾ। ਸੋ ਬਿਲੋਕਿ ਸੁਰਨਾਯਕ ਮੋਹਾ ॥

ਦੋ. ਬਸਇ ਨਗਰ ਜੇਹਿ ਲਚ੍ਛ ਕਰਿ ਕਪਟ ਨਾਰਿ ਬਰ ਬੇਸ਼ੁ ॥
ਤੇਹਿ ਪੁਰ ਕੈ ਸੋਭਾ ਕਹਤ ਸਕੁਚਹਿਂ ਸਾਰਦ ਸੇਸ਼ੁ ॥ ੨੮੯ ॥

ਪਹੁਁਚੇ ਦੂਤ ਰਾਮ ਪੁਰ ਪਾਵਨ। ਹਰਸ਼ੇ ਨਗਰ ਬਿਲੋਕਿ ਸੁਹਾਵਨ ॥
ਭੂਪ ਦ੍ਵਾਰ ਤਿਨ੍ਹ ਖਬਰਿ ਜਨਾਈ। ਦਸਰਥ ਨਪ ਸੁਨਿ ਲਿਏ ਬੋਲਾਈ ॥
ਕਰਿ ਪ੍ਰਨਾਮੁ ਤਿਨ੍ਹ ਪਾਤੀ ਦੀਨ੍ਹੀ। ਮੁਦਿਤ ਮਹੀਪ ਆਪੁ ਉਠਿ ਲੀਨ੍ਹੀ ॥
ਬਾਰਿ ਬਿਲੋਚਨ ਬਾਚਤ ਪਾਁਤੀ। ਪੁਲਕ ਗਾਤ ਆਈ ਭਰਿ ਛਾਤੀ ॥
ਰਾਮੁ ਲਖਨੁ ਉਰ ਕਰ ਬਰ ਚੀਠੀ। ਰਹਿ ਗਏ ਕਹਤ ਨ ਖਾਟੀ ਮੀਠੀ ॥
ਪੁਨਿ ਧਰਿ ਧੀਰ ਪਤ੍ਰਿਕਾ ਬਾਁਚੀ। ਹਰਸ਼ੀ ਸਭਾ ਬਾਤ ਸੁਨਿ ਸਾਁਚੀ ॥
ਖੇਲਤ ਰਹੇ ਤਹਾਁ ਸੁਧਿ ਪਾਈ। ਆਏ ਭਰਤੁ ਸਹਿਤ ਹਿਤ ਭਾਈ ॥
ਪੂਛਤ ਅਤਿ ਸਨੇਹਁ ਸਕੁਚਾਈ। ਤਾਤ ਕਹਾਁ ਤੇਂ ਪਾਤੀ ਆਈ ॥

ਦੋ. ਕੁਸਲ ਪ੍ਰਾਨਪ੍ਰਿਯ ਬਨ੍ਧੁ ਦੋਉ ਅਹਹਿਂ ਕਹਹੁ ਕੇਹਿਂ ਦੇਸ।
ਸੁਨਿ ਸਨੇਹ ਸਾਨੇ ਬਚਨ ਬਾਚੀ ਬਹੁਰਿ ਨਰੇਸ ॥ ੨੯੦ ॥

ਸੁਨਿ ਪਾਤੀ ਪੁਲਕੇ ਦੋਉ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਅਧਿਕ ਸਨੇਹੁ ਸਮਾਤ ਨ ਗਾਤਾ ॥
ਪ੍ਰੀਤਿ ਪੁਨੀਤ ਭਰਤ ਕੈ ਦੇਖੀ। ਸਕਲ ਸਭਾਁ ਸੁਖੁ ਲਹੇਉ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਤਬ ਨਪ ਦੂਤ ਨਿਕਟ ਬੈਠਾਰੇ। ਮਧੁਰ ਮਨੋਹਰ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ॥
ਭੈਯਾ ਕਹਹੁ ਕੁਸਲ ਦੋਉ ਬਾਰੇ। ਤੁਮ੍ਹ ਨੀਕੇਂ ਨਿਜ ਨਯਨ ਨਿਹਾਰੇ ॥
ਸ੍ਯਾਮਲ ਗੌਰ ਧਰੇਂ ਧਨੁ ਭਾਥਾ। ਬਯ ਕਿਸੋਰ ਕੌਸਿਕ ਮੁਨਿ ਸਾਥਾ ॥
ਪਹਿਚਾਨਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਕਹਹੁ ਸੁਭਾਊ। ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਬਸ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਕਹ ਰਾਊ ॥
ਜਾ ਦਿਨ ਤੇਂ ਮੁਨਿ ਗਏ ਲਵਾਈ। ਤਬ ਤੇਂ ਆਜੁ ਸਾਁਚਿ ਸੁਧਿ ਪਾਈ ॥
ਕਹਹੁ ਬਿਦੇਹ ਕਵਨ ਬਿਧਿ ਜਾਨੇ। ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਿਯ ਬਚਨ ਦੂਤ ਮੁਸਕਾਨੇ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਹੁ ਮਹੀਪਤਿ ਮੁਕੁਟ ਮਨਿ ਤੁਮ੍ਹ ਸਮ ਧਨ੍ਯ ਨ ਕੋਉ।
ਰਾਮੁ ਲਖਨੁ ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਤਨਯ ਬਿਸ੍ਵ ਬਿਭੂਸ਼ਨ ਦੋਉ ॥ ੨੯੧ ॥

ਪੂਛਨ ਜੋਗੁ ਨ ਤਨਯ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇ। ਪੁਰੁਸ਼ਸਿਙ੍ਘ ਤਿਹੁ ਪੁਰ ਉਜਿਆਰੇ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਜਸ ਪ੍ਰਤਾਪ ਕੇਂ ਆਗੇ। ਸਸਿ ਮਲੀਨ ਰਬਿ ਸੀਤਲ ਲਾਗੇ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਕਹਁ ਕਹਿਅ ਨਾਥ ਕਿਮਿ ਚੀਨ੍ਹੇ। ਦੇਖਿਅ ਰਬਿ ਕਿ ਦੀਪ ਕਰ ਲੀਨ੍ਹੇ ॥
ਸੀਯ ਸ੍ਵਯਮ੍ਬਰ ਭੂਪ ਅਨੇਕਾ। ਸਮਿਟੇ ਸੁਭਟ ਏਕ ਤੇਂ ਏਕਾ ॥
ਸਮ੍ਭੁ ਸਰਾਸਨੁ ਕਾਹੁਁ ਨ ਟਾਰਾ। ਹਾਰੇ ਸਕਲ ਬੀਰ ਬਰਿਆਰਾ ॥
ਤੀਨਿ ਲੋਕ ਮਹਁ ਜੇ ਭਟਮਾਨੀ। ਸਭ ਕੈ ਸਕਤਿ ਸਮ੍ਭੁ ਧਨੁ ਭਾਨੀ ॥
ਸਕਇ ਉਠਾਇ ਸਰਾਸੁਰ ਮੇਰੂ। ਸੋਉ ਹਿਯਁ ਹਾਰਿ ਗਯਉ ਕਰਿ ਫੇਰੂ ॥
ਜੇਹਿ ਕੌਤੁਕ ਸਿਵਸੈਲੁ ਉਠਾਵਾ। ਸੋਉ ਤੇਹਿ ਸਭਾਁ ਪਰਾਭਉ ਪਾਵਾ ॥

ਦੋ. ਤਹਾਁ ਰਾਮ ਰਘੁਬਂਸ ਮਨਿ ਸੁਨਿਅ ਮਹਾ ਮਹਿਪਾਲ।
ਭਞ੍ਜੇਉ ਚਾਪ ਪ੍ਰਯਾਸ ਬਿਨੁ ਜਿਮਿ ਗਜ ਪਙ੍ਕਜ ਨਾਲ ॥ ੨੯੨ ॥

ਸੁਨਿ ਸਰੋਸ਼ ਭਗੁਨਾਯਕੁ ਆਏ। ਬਹੁਤ ਭਾਁਤਿ ਤਿਨ੍ਹ ਆਁਖਿ ਦੇਖਾਏ ॥
ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਬਲੁ ਨਿਜ ਧਨੁ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਕਰਿ ਬਹੁ ਬਿਨਯ ਗਵਨੁ ਬਨ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਰਾਜਨ ਰਾਮੁ ਅਤੁਲਬਲ ਜੈਸੇਂ। ਤੇਜ ਨਿਧਾਨ ਲਖਨੁ ਪੁਨਿ ਤੈਸੇਂ ॥
ਕਮ੍ਪਹਿ ਭੂਪ ਬਿਲੋਕਤ ਜਾਕੇਂ। ਜਿਮਿ ਗਜ ਹਰਿ ਕਿਸੋਰ ਕੇ ਤਾਕੇਂ ॥
ਦੇਵ ਦੇਖਿ ਤਵ ਬਾਲਕ ਦੋਊ। ਅਬ ਨ ਆਁਖਿ ਤਰ ਆਵਤ ਕੋਊ ॥
ਦੂਤ ਬਚਨ ਰਚਨਾ ਪ੍ਰਿਯ ਲਾਗੀ। ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬੀਰ ਰਸ ਪਾਗੀ ॥
ਸਭਾ ਸਮੇਤ ਰਾਉ ਅਨੁਰਾਗੇ। ਦੂਤਨ੍ਹ ਦੇਨ ਨਿਛਾਵਰਿ ਲਾਗੇ ॥
ਕਹਿ ਅਨੀਤਿ ਤੇ ਮੂਦਹਿਂ ਕਾਨਾ। ਧਰਮੁ ਬਿਚਾਰਿ ਸਬਹਿਂ ਸੁਖ ਮਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਤਬ ਉਠਿ ਭੂਪ ਬਸਿਸ਼੍ਠ ਕਹੁਁ ਦੀਨ੍ਹਿ ਪਤ੍ਰਿਕਾ ਜਾਇ।
ਕਥਾ ਸੁਨਾਈ ਗੁਰਹਿ ਸਬ ਸਾਦਰ ਦੂਤ ਬੋਲਾਇ ॥ ੨੯੩ ॥

ਸੁਨਿ ਬੋਲੇ ਗੁਰ ਅਤਿ ਸੁਖੁ ਪਾਈ। ਪੁਨ੍ਯ ਪੁਰੁਸ਼ ਕਹੁਁ ਮਹਿ ਸੁਖ ਛਾਈ ॥
ਜਿਮਿ ਸਰਿਤਾ ਸਾਗਰ ਮਹੁਁ ਜਾਹੀਂ। ਜਦ੍ਯਪਿ ਤਾਹਿ ਕਾਮਨਾ ਨਾਹੀਂ ॥
ਤਿਮਿ ਸੁਖ ਸਮ੍ਪਤਿ ਬਿਨਹਿਂ ਬੋਲਾਏਁ। ਧਰਮਸੀਲ ਪਹਿਂ ਜਾਹਿਂ ਸੁਭਾਏਁ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਗੁਰ ਬਿਪ੍ਰ ਧੇਨੁ ਸੁਰ ਸੇਬੀ। ਤਸਿ ਪੁਨੀਤ ਕੌਸਲ੍ਯਾ ਦੇਬੀ ॥
ਸੁਕਤੀ ਤੁਮ੍ਹ ਸਮਾਨ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਭਯਉ ਨ ਹੈ ਕੋਉ ਹੋਨੇਉ ਨਾਹੀਂ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਤੇ ਅਧਿਕ ਪੁਨ੍ਯ ਬਡ़ ਕਾਕੇਂ। ਰਾਜਨ ਰਾਮ ਸਰਿਸ ਸੁਤ ਜਾਕੇਂ ॥
ਬੀਰ ਬਿਨੀਤ ਧਰਮ ਬ੍ਰਤ ਧਾਰੀ। ਗੁਨ ਸਾਗਰ ਬਰ ਬਾਲਕ ਚਾਰੀ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਕਹੁਁ ਸਰ੍ਬ ਕਾਲ ਕਲ੍ਯਾਨਾ। ਸਜਹੁ ਬਰਾਤ ਬਜਾਇ ਨਿਸਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਚਲਹੁ ਬੇਗਿ ਸੁਨਿ ਗੁਰ ਬਚਨ ਭਲੇਹਿਂ ਨਾਥ ਸਿਰੁ ਨਾਇ।
ਭੂਪਤਿ ਗਵਨੇ ਭਵਨ ਤਬ ਦੂਤਨ੍ਹ ਬਾਸੁ ਦੇਵਾਇ ॥ ੨੯੪ ॥

ਰਾਜਾ ਸਬੁ ਰਨਿਵਾਸ ਬੋਲਾਈ। ਜਨਕ ਪਤ੍ਰਿਕਾ ਬਾਚਿ ਸੁਨਾਈ ॥
ਸੁਨਿ ਸਨ੍ਦੇਸੁ ਸਕਲ ਹਰਸ਼ਾਨੀਂ। ਅਪਰ ਕਥਾ ਸਬ ਭੂਪ ਬਖਾਨੀਂ ॥
ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਫੁਲ੍ਲਿਤ ਰਾਜਹਿਂ ਰਾਨੀ। ਮਨਹੁਁ ਸਿਖਿਨਿ ਸੁਨਿ ਬਾਰਿਦ ਬਨੀ ॥
ਮੁਦਿਤ ਅਸੀਸ ਦੇਹਿਂ ਗੁਰੁ ਨਾਰੀਂ। ਅਤਿ ਆਨਨ੍ਦ ਮਗਨ ਮਹਤਾਰੀਂ ॥
ਲੇਹਿਂ ਪਰਸ੍ਪਰ ਅਤਿ ਪ੍ਰਿਯ ਪਾਤੀ। ਹਦਯਁ ਲਗਾਇ ਜੁਡ़ਾਵਹਿਂ ਛਾਤੀ ॥
ਰਾਮ ਲਖਨ ਕੈ ਕੀਰਤਿ ਕਰਨੀ। ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰ ਭੂਪਬਰ ਬਰਨੀ ॥
ਮੁਨਿ ਪ੍ਰਸਾਦੁ ਕਹਿ ਦ੍ਵਾਰ ਸਿਧਾਏ। ਰਾਨਿਨ੍ਹ ਤਬ ਮਹਿਦੇਵ ਬੋਲਾਏ ॥
ਦਿਏ ਦਾਨ ਆਨਨ੍ਦ ਸਮੇਤਾ। ਚਲੇ ਬਿਪ੍ਰਬਰ ਆਸਿਸ਼ ਦੇਤਾ ॥

ਸੋ. ਜਾਚਕ ਲਿਏ ਹਁਕਾਰਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਨਿਛਾਵਰਿ ਕੋਟਿ ਬਿਧਿ।
ਚਿਰੁ ਜੀਵਹੁਁ ਸੁਤ ਚਾਰਿ ਚਕ੍ਰਬਰ੍ਤਿ ਦਸਰਤ੍ਥ ਕੇ ॥ ੨੯੫ ॥

ਕਹਤ ਚਲੇ ਪਹਿਰੇਂ ਪਟ ਨਾਨਾ। ਹਰਸ਼ਿ ਹਨੇ ਗਹਗਹੇ ਨਿਸਾਨਾ ॥
ਸਮਾਚਾਰ ਸਬ ਲੋਗਨ੍ਹ ਪਾਏ। ਲਾਗੇ ਘਰ ਘਰ ਹੋਨੇ ਬਧਾਏ ॥
ਭੁਵਨ ਚਾਰਿ ਦਸ ਭਰਾ ਉਛਾਹੂ। ਜਨਕਸੁਤਾ ਰਘੁਬੀਰ ਬਿਆਹੂ ॥
ਸੁਨਿ ਸੁਭ ਕਥਾ ਲੋਗ ਅਨੁਰਾਗੇ। ਮਗ ਗਹ ਗਲੀਂ ਸਁਵਾਰਨ ਲਾਗੇ ॥
ਜਦ੍ਯਪਿ ਅਵਧ ਸਦੈਵ ਸੁਹਾਵਨਿ। ਰਾਮ ਪੁਰੀ ਮਙ੍ਗਲਮਯ ਪਾਵਨਿ ॥
ਤਦਪਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕੈ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸੁਹਾਈ। ਮਙ੍ਗਲ ਰਚਨਾ ਰਚੀ ਬਨਾਈ ॥
ਧ੍ਵਜ ਪਤਾਕ ਪਟ ਚਾਮਰ ਚਾਰੁ। ਛਾਵਾ ਪਰਮ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਬਜਾਰੂ ॥
ਕਨਕ ਕਲਸ ਤੋਰਨ ਮਨਿ ਜਾਲਾ। ਹਰਦ ਦੂਬ ਦਧਿ ਅਚ੍ਛਤ ਮਾਲਾ ॥

ਦੋ. ਮਙ੍ਗਲਮਯ ਨਿਜ ਨਿਜ ਭਵਨ ਲੋਗਨ੍ਹ ਰਚੇ ਬਨਾਇ।
ਬੀਥੀਂ ਸੀਚੀਂ ਚਤੁਰਸਮ ਚੌਕੇਂ ਚਾਰੁ ਪੁਰਾਇ ॥ ੨੯੬ ॥

ਜਹਁ ਤਹਁ ਜੂਥ ਜੂਥ ਮਿਲਿ ਭਾਮਿਨਿ। ਸਜਿ ਨਵ ਸਪ੍ਤ ਸਕਲ ਦੁਤਿ ਦਾਮਿਨਿ ॥
ਬਿਧੁਬਦਨੀਂ ਮਗ ਸਾਵਕ ਲੋਚਨਿ। ਨਿਜ ਸਰੁਪ ਰਤਿ ਮਾਨੁ ਬਿਮੋਚਨਿ ॥
ਗਾਵਹਿਂ ਮਙ੍ਗਲ ਮਞ੍ਜੁਲ ਬਾਨੀਂ। ਸੁਨਿਕਲ ਰਵ ਕਲਕਣ੍ਠਿ ਲਜਾਨੀਂ ॥
ਭੂਪ ਭਵਨ ਕਿਮਿ ਜਾਇ ਬਖਾਨਾ। ਬਿਸ੍ਵ ਬਿਮੋਹਨ ਰਚੇਉ ਬਿਤਾਨਾ ॥
ਮਙ੍ਗਲ ਦ੍ਰਬ੍ਯ ਮਨੋਹਰ ਨਾਨਾ। ਰਾਜਤ ਬਾਜਤ ਬਿਪੁਲ ਨਿਸਾਨਾ ॥
ਕਤਹੁਁ ਬਿਰਿਦ ਬਨ੍ਦੀ ਉਚ੍ਚਰਹੀਂ। ਕਤਹੁਁ ਬੇਦ ਧੁਨਿ ਭੂਸੁਰ ਕਰਹੀਂ ॥
ਗਾਵਹਿਂ ਸੁਨ੍ਦਰਿ ਮਙ੍ਗਲ ਗੀਤਾ। ਲੈ ਲੈ ਨਾਮੁ ਰਾਮੁ ਅਰੁ ਸੀਤਾ ॥
ਬਹੁਤ ਉਛਾਹੁ ਭਵਨੁ ਅਤਿ ਥੋਰਾ। ਮਾਨਹੁਁ ਉਮਗਿ ਚਲਾ ਚਹੁ ਓਰਾ ॥

ਦੋ. ਸੋਭਾ ਦਸਰਥ ਭਵਨ ਕਇ ਕੋ ਕਬਿ ਬਰਨੈ ਪਾਰ।
ਜਹਾਁ ਸਕਲ ਸੁਰ ਸੀਸ ਮਨਿ ਰਾਮ ਲੀਨ੍ਹ ਅਵਤਾਰ ॥ ੨੯੭ ॥

ਭੂਪ ਭਰਤ ਪੁਨਿ ਲਿਏ ਬੋਲਾਈ। ਹਯ ਗਯ ਸ੍ਯਨ੍ਦਨ ਸਾਜਹੁ ਜਾਈ ॥
ਚਲਹੁ ਬੇਗਿ ਰਘੁਬੀਰ ਬਰਾਤਾ। ਸੁਨਤ ਪੁਲਕ ਪੂਰੇ ਦੋਉ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
ਭਰਤ ਸਕਲ ਸਾਹਨੀ ਬੋਲਾਏ। ਆਯਸੁ ਦੀਨ੍ਹ ਮੁਦਿਤ ਉਠਿ ਧਾਏ ॥
ਰਚਿ ਰੁਚਿ ਜੀਨ ਤੁਰਗ ਤਿਨ੍ਹ ਸਾਜੇ। ਬਰਨ ਬਰਨ ਬਰ ਬਾਜਿ ਬਿਰਾਜੇ ॥
ਸੁਭਗ ਸਕਲ ਸੁਠਿ ਚਞ੍ਚਲ ਕਰਨੀ। ਅਯ ਇਵ ਜਰਤ ਧਰਤ ਪਗ ਧਰਨੀ ॥
ਨਾਨਾ ਜਾਤਿ ਨ ਜਾਹਿਂ ਬਖਾਨੇ। ਨਿਦਰਿ ਪਵਨੁ ਜਨੁ ਚਹਤ ਉਡ़ਾਨੇ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਸਬ ਛਯਲ ਭਏ ਅਸਵਾਰਾ। ਭਰਤ ਸਰਿਸ ਬਯ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ ॥
ਸਬ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਬ ਭੂਸ਼ਨਧਾਰੀ। ਕਰ ਸਰ ਚਾਪ ਤੂਨ ਕਟਿ ਭਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਛਰੇ ਛਬੀਲੇ ਛਯਲ ਸਬ ਸੂਰ ਸੁਜਾਨ ਨਬੀਨ।
ਜੁਗ ਪਦਚਰ ਅਸਵਾਰ ਪ੍ਰਤਿ ਜੇ ਅਸਿਕਲਾ ਪ੍ਰਬੀਨ ॥ ੨੯੮ ॥

ਬਾਁਧੇ ਬਿਰਦ ਬੀਰ ਰਨ ਗਾਢ़ੇ। ਨਿਕਸਿ ਭਏ ਪੁਰ ਬਾਹੇਰ ਠਾਢ़ੇ ॥
ਫੇਰਹਿਂ ਚਤੁਰ ਤੁਰਗ ਗਤਿ ਨਾਨਾ। ਹਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਨਿ ਸੁਨਿ ਪਵਨ ਨਿਸਾਨਾ ॥
ਰਥ ਸਾਰਥਿਨ੍ਹ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਬਨਾਏ। ਧ੍ਵਜ ਪਤਾਕ ਮਨਿ ਭੂਸ਼ਨ ਲਾਏ ॥
ਚਵਁਰ ਚਾਰੁ ਕਿਙ੍ਕਿਨ ਧੁਨਿ ਕਰਹੀ। ਭਾਨੁ ਜਾਨ ਸੋਭਾ ਅਪਹਰਹੀਂ ॥
ਸਾਵਁਕਰਨ ਅਗਨਿਤ ਹਯ ਹੋਤੇ। ਤੇ ਤਿਨ੍ਹ ਰਥਨ੍ਹ ਸਾਰਥਿਨ੍ਹ ਜੋਤੇ ॥
ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਕਲ ਅਲਙ੍ਕਤ ਸੋਹੇ। ਜਿਨ੍ਹਹਿ ਬਿਲੋਕਤ ਮੁਨਿ ਮਨ ਮੋਹੇ ॥
ਜੇ ਜਲ ਚਲਹਿਂ ਥਲਹਿ ਕੀ ਨਾਈ। ਟਾਪ ਨ ਬੂਡ़ ਬੇਗ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਅਸ੍ਤ੍ਰ ਸਸ੍ਤ੍ਰ ਸਬੁ ਸਾਜੁ ਬਨਾਈ। ਰਥੀ ਸਾਰਥਿਨ੍ਹ ਲਿਏ ਬੋਲਾਈ ॥

ਦੋ. ਚਢ़ਿ ਚਢ़ਿ ਰਥ ਬਾਹੇਰ ਨਗਰ ਲਾਗੀ ਜੁਰਨ ਬਰਾਤ।
ਹੋਤ ਸਗੁਨ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਬਹਿ ਜੋ ਜੇਹਿ ਕਾਰਜ ਜਾਤ ॥ ੨੯੯ ॥

ਕਲਿਤ ਕਰਿਬਰਨ੍ਹਿ ਪਰੀਂ ਅਁਬਾਰੀਂ। ਕਹਿ ਨ ਜਾਹਿਂ ਜੇਹਿ ਭਾਁਤਿ ਸਁਵਾਰੀਂ ॥
ਚਲੇ ਮਤ੍ਤਗਜ ਘਣ੍ਟ ਬਿਰਾਜੀ। ਮਨਹੁਁ ਸੁਭਗ ਸਾਵਨ ਘਨ ਰਾਜੀ ॥
ਬਾਹਨ ਅਪਰ ਅਨੇਕ ਬਿਧਾਨਾ। ਸਿਬਿਕਾ ਸੁਭਗ ਸੁਖਾਸਨ ਜਾਨਾ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਚਢ़ਿ ਚਲੇ ਬਿਪ੍ਰਬਰ ਬਨ੍ਦਾ। ਜਨੁ ਤਨੁ ਧਰੇਂ ਸਕਲ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਛਨ੍ਦਾ ॥
ਮਾਗਧ ਸੂਤ ਬਨ੍ਦਿ ਗੁਨਗਾਯਕ। ਚਲੇ ਜਾਨ ਚਢ़ਿ ਜੋ ਜੇਹਿ ਲਾਯਕ ॥
ਬੇਸਰ ਊਁਟ ਬਸ਼ਭ ਬਹੁ ਜਾਤੀ। ਚਲੇ ਬਸ੍ਤੁ ਭਰਿ ਅਗਨਿਤ ਭਾਁਤੀ ॥
ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਕਾਁਵਰਿ ਚਲੇ ਕਹਾਰਾ। ਬਿਬਿਧ ਬਸ੍ਤੁ ਕੋ ਬਰਨੈ ਪਾਰਾ ॥
ਚਲੇ ਸਕਲ ਸੇਵਕ ਸਮੁਦਾਈ। ਨਿਜ ਨਿਜ ਸਾਜੁ ਸਮਾਜੁ ਬਨਾਈ ॥

ਦੋ. ਸਬ ਕੇਂ ਉਰ ਨਿਰ੍ਭਰ ਹਰਸ਼ੁ ਪੂਰਿਤ ਪੁਲਕ ਸਰੀਰ।
ਕਬਹਿਂ ਦੇਖਿਬੇ ਨਯਨ ਭਰਿ ਰਾਮੁ ਲਖਨੂ ਦੋਉ ਬੀਰ ॥ ੩੦੦ ॥

ਗਰਜਹਿਂ ਗਜ ਘਣ੍ਟਾ ਧੁਨਿ ਘੋਰਾ। ਰਥ ਰਵ ਬਾਜਿ ਹਿਂਸ ਚਹੁ ਓਰਾ ॥
ਨਿਦਰਿ ਘਨਹਿ ਘੁਰ੍ਮ੍ਮਰਹਿਂ ਨਿਸਾਨਾ। ਨਿਜ ਪਰਾਇ ਕਛੁ ਸੁਨਿਅ ਨ ਕਾਨਾ ॥
ਮਹਾ ਭੀਰ ਭੂਪਤਿ ਕੇ ਦ੍ਵਾਰੇਂ। ਰਜ ਹੋਇ ਜਾਇ ਪਸ਼ਾਨ ਪਬਾਰੇਂ ॥
ਚਢ़ੀ ਅਟਾਰਿਨ੍ਹ ਦੇਖਹਿਂ ਨਾਰੀਂ। ਲਿਁਏਁ ਆਰਤੀ ਮਙ੍ਗਲ ਥਾਰੀ ॥
ਗਾਵਹਿਂ ਗੀਤ ਮਨੋਹਰ ਨਾਨਾ। ਅਤਿ ਆਨਨ੍ਦੁ ਨ ਜਾਇ ਬਖਾਨਾ ॥
ਤਬ ਸੁਮਨ੍ਤ੍ਰ ਦੁਇ ਸ੍ਪਨ੍ਦਨ ਸਾਜੀ। ਜੋਤੇ ਰਬਿ ਹਯ ਨਿਨ੍ਦਕ ਬਾਜੀ ॥
ਦੋਉ ਰਥ ਰੁਚਿਰ ਭੂਪ ਪਹਿਂ ਆਨੇ। ਨਹਿਂ ਸਾਰਦ ਪਹਿਂ ਜਾਹਿਂ ਬਖਾਨੇ ॥
ਰਾਜ ਸਮਾਜੁ ਏਕ ਰਥ ਸਾਜਾ। ਦੂਸਰ ਤੇਜ ਪੁਞ੍ਜ ਅਤਿ ਭ੍ਰਾਜਾ ॥

ਦੋ. ਤੇਹਿਂ ਰਥ ਰੁਚਿਰ ਬਸਿਸ਼੍ਠ ਕਹੁਁ ਹਰਸ਼ਿ ਚਢ़ਾਇ ਨਰੇਸੁ।
ਆਪੁ ਚਢ़ੇਉ ਸ੍ਪਨ੍ਦਨ ਸੁਮਿਰਿ ਹਰ ਗੁਰ ਗੌਰਿ ਗਨੇਸੁ ॥ ੩੦੧ ॥

ਸਹਿਤ ਬਸਿਸ਼੍ਠ ਸੋਹ ਨਪ ਕੈਸੇਂ। ਸੁਰ ਗੁਰ ਸਙ੍ਗ ਪੁਰਨ੍ਦਰ ਜੈਸੇਂ ॥
ਕਰਿ ਕੁਲ ਰੀਤਿ ਬੇਦ ਬਿਧਿ ਰਾਊ। ਦੇਖਿ ਸਬਹਿ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਬਨਾਊ ॥
ਸੁਮਿਰਿ ਰਾਮੁ ਗੁਰ ਆਯਸੁ ਪਾਈ। ਚਲੇ ਮਹੀਪਤਿ ਸਙ੍ਖ ਬਜਾਈ ॥
ਹਰਸ਼ੇ ਬਿਬੁਧ ਬਿਲੋਕਿ ਬਰਾਤਾ। ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਮਨ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਦਾਤਾ ॥
ਭਯਉ ਕੋਲਾਹਲ ਹਯ ਗਯ ਗਾਜੇ। ਬ੍ਯੋਮ ਬਰਾਤ ਬਾਜਨੇ ਬਾਜੇ ॥
ਸੁਰ ਨਰ ਨਾਰਿ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਗਾਈ। ਸਰਸ ਰਾਗ ਬਾਜਹਿਂ ਸਹਨਾਈ ॥
ਘਣ੍ਟ ਘਣ੍ਟਿ ਧੁਨਿ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਹੀਂ। ਸਰਵ ਕਰਹਿਂ ਪਾਇਕ ਫਹਰਾਹੀਂ ॥
ਕਰਹਿਂ ਬਿਦੂਸ਼ਕ ਕੌਤੁਕ ਨਾਨਾ। ਹਾਸ ਕੁਸਲ ਕਲ ਗਾਨ ਸੁਜਾਨਾ ।

ਦੋ. ਤੁਰਗ ਨਚਾਵਹਿਂ ਕੁਁਅਰ ਬਰ ਅਕਨਿ ਮਦਙ੍ਗ ਨਿਸਾਨ ॥
ਨਾਗਰ ਨਟ ਚਿਤਵਹਿਂ ਚਕਿਤ ਡਗਹਿਂ ਨ ਤਾਲ ਬਁਧਾਨ ॥ ੩੦੨ ॥

ਬਨਇ ਨ ਬਰਨਤ ਬਨੀ ਬਰਾਤਾ। ਹੋਹਿਂ ਸਗੁਨ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸੁਭਦਾਤਾ ॥
ਚਾਰਾ ਚਾਸ਼ੁ ਬਾਮ ਦਿਸਿ ਲੇਈ। ਮਨਹੁਁ ਸਕਲ ਮਙ੍ਗਲ ਕਹਿ ਦੇਈ ॥
ਦਾਹਿਨ ਕਾਗ ਸੁਖੇਤ ਸੁਹਾਵਾ। ਨਕੁਲ ਦਰਸੁ ਸਬ ਕਾਹੂਁ ਪਾਵਾ ॥
ਸਾਨੁਕੂਲ ਬਹ ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਬਯਾਰੀ। ਸਘਟ ਸਵਾਲ ਆਵ ਬਰ ਨਾਰੀ ॥
ਲੋਵਾ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਦਰਸੁ ਦੇਖਾਵਾ। ਸੁਰਭੀ ਸਨਮੁਖ ਸਿਸੁਹਿ ਪਿਆਵਾ ॥
ਮਗਮਾਲਾ ਫਿਰਿ ਦਾਹਿਨਿ ਆਈ। ਮਙ੍ਗਲ ਗਨ ਜਨੁ ਦੀਨ੍ਹਿ ਦੇਖਾਈ ॥
ਛੇਮਕਰੀ ਕਹ ਛੇਮ ਬਿਸੇਸ਼ੀ। ਸ੍ਯਾਮਾ ਬਾਮ ਸੁਤਰੁ ਪਰ ਦੇਖੀ ॥
ਸਨਮੁਖ ਆਯਉ ਦਧਿ ਅਰੁ ਮੀਨਾ। ਕਰ ਪੁਸ੍ਤਕ ਦੁਇ ਬਿਪ੍ਰ ਪ੍ਰਬੀਨਾ ॥

ਦੋ. ਮਙ੍ਗਲਮਯ ਕਲ੍ਯਾਨਮਯ ਅਭਿਮਤ ਫਲ ਦਾਤਾਰ।
ਜਨੁ ਸਬ ਸਾਚੇ ਹੋਨ ਹਿਤ ਭਏ ਸਗੁਨ ਏਕ ਬਾਰ ॥ ੩੦੩ ॥

ਮਙ੍ਗਲ ਸਗੁਨ ਸੁਗਮ ਸਬ ਤਾਕੇਂ। ਸਗੁਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸੁਤ ਜਾਕੇਂ ॥
ਰਾਮ ਸਰਿਸ ਬਰੁ ਦੁਲਹਿਨਿ ਸੀਤਾ। ਸਮਧੀ ਦਸਰਥੁ ਜਨਕੁ ਪੁਨੀਤਾ ॥
ਸੁਨਿ ਅਸ ਬ੍ਯਾਹੁ ਸਗੁਨ ਸਬ ਨਾਚੇ। ਅਬ ਕੀਨ੍ਹੇ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਹਮ ਸਾਁਚੇ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਕੀਨ੍ਹ ਬਰਾਤ ਪਯਾਨਾ। ਹਯ ਗਯ ਗਾਜਹਿਂ ਹਨੇ ਨਿਸਾਨਾ ॥
ਆਵਤ ਜਾਨਿ ਭਾਨੁਕੁਲ ਕੇਤੂ। ਸਰਿਤਨ੍ਹਿ ਜਨਕ ਬਁਧਾਏ ਸੇਤੂ ॥
ਬੀਚ ਬੀਚ ਬਰ ਬਾਸ ਬਨਾਏ। ਸੁਰਪੁਰ ਸਰਿਸ ਸਮ੍ਪਦਾ ਛਾਏ ॥
ਅਸਨ ਸਯਨ ਬਰ ਬਸਨ ਸੁਹਾਏ। ਪਾਵਹਿਂ ਸਬ ਨਿਜ ਨਿਜ ਮਨ ਭਾਏ ॥
ਨਿਤ ਨੂਤਨ ਸੁਖ ਲਖਿ ਅਨੁਕੂਲੇ। ਸਕਲ ਬਰਾਤਿਨ੍ਹ ਮਨ੍ਦਿਰ ਭੂਲੇ ॥

ਦੋ. ਆਵਤ ਜਾਨਿ ਬਰਾਤ ਬਰ ਸੁਨਿ ਗਹਗਹੇ ਨਿਸਾਨ।
ਸਜਿ ਗਜ ਰਥ ਪਦਚਰ ਤੁਰਗ ਲੇਨ ਚਲੇ ਅਗਵਾਨ ॥ ੩੦੪ ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ,ਦਸਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਕਨਕ ਕਲਸ ਭਰਿ ਕੋਪਰ ਥਾਰਾ। ਭਾਜਨ ਲਲਿਤ ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰਾ ॥
ਭਰੇ ਸੁਧਾਸਮ ਸਬ ਪਕਵਾਨੇ। ਨਾਨਾ ਭਾਁਤਿ ਨ ਜਾਹਿਂ ਬਖਾਨੇ ॥
ਫਲ ਅਨੇਕ ਬਰ ਬਸ੍ਤੁ ਸੁਹਾਈਂ। ਹਰਸ਼ਿ ਭੇਣ੍ਟ ਹਿਤ ਭੂਪ ਪਠਾਈਂ ॥
ਭੂਸ਼ਨ ਬਸਨ ਮਹਾਮਨਿ ਨਾਨਾ। ਖਗ ਮਗ ਹਯ ਗਯ ਬਹੁਬਿਧਿ ਜਾਨਾ ॥
ਮਙ੍ਗਲ ਸਗੁਨ ਸੁਗਨ੍ਧ ਸੁਹਾਏ। ਬਹੁਤ ਭਾਁਤਿ ਮਹਿਪਾਲ ਪਠਾਏ ॥
ਦਧਿ ਚਿਉਰਾ ਉਪਹਾਰ ਅਪਾਰਾ। ਭਰਿ ਭਰਿ ਕਾਁਵਰਿ ਚਲੇ ਕਹਾਰਾ ॥
ਅਗਵਾਨਨ੍ਹ ਜਬ ਦੀਖਿ ਬਰਾਤਾ।ਉਰ ਆਨਨ੍ਦੁ ਪੁਲਕ ਭਰ ਗਾਤਾ ॥
ਦੇਖਿ ਬਨਾਵ ਸਹਿਤ ਅਗਵਾਨਾ। ਮੁਦਿਤ ਬਰਾਤਿਨ੍ਹ ਹਨੇ ਨਿਸਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਹਰਸ਼ਿ ਪਰਸਪਰ ਮਿਲਨ ਹਿਤ ਕਛੁਕ ਚਲੇ ਬਗਮੇਲ।
ਜਨੁ ਆਨਨ੍ਦ ਸਮੁਦ੍ਰ ਦੁਇ ਮਿਲਤ ਬਿਹਾਇ ਸੁਬੇਲ ॥ ੩੦੫ ॥

ਬਰਸ਼ਿ ਸੁਮਨ ਸੁਰ ਸੁਨ੍ਦਰਿ ਗਾਵਹਿਂ। ਮੁਦਿਤ ਦੇਵ ਦੁਨ੍ਦੁਭੀਂ ਬਜਾਵਹਿਂ ॥
ਬਸ੍ਤੁ ਸਕਲ ਰਾਖੀਂ ਨਪ ਆਗੇਂ। ਬਿਨਯ ਕੀਨ੍ਹ ਤਿਨ੍ਹ ਅਤਿ ਅਨੁਰਾਗੇਂ ॥
ਪ੍ਰੇਮ ਸਮੇਤ ਰਾਯਁ ਸਬੁ ਲੀਨ੍ਹਾ। ਭੈ ਬਕਸੀਸ ਜਾਚਕਨ੍ਹਿ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਕਰਿ ਪੂਜਾ ਮਾਨ੍ਯਤਾ ਬਡ़ਾਈ। ਜਨਵਾਸੇ ਕਹੁਁ ਚਲੇ ਲਵਾਈ ॥
ਬਸਨ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਪਾਁਵਡ़ੇ ਪਰਹੀਂ। ਦੇਖਿ ਧਨਹੁ ਧਨ ਮਦੁ ਪਰਿਹਰਹੀਂ ॥
ਅਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ਦੀਨ੍ਹੇਉ ਜਨਵਾਸਾ। ਜਹਁ ਸਬ ਕਹੁਁ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਸੁਪਾਸਾ ॥
ਜਾਨੀ ਸਿਯਁ ਬਰਾਤ ਪੁਰ ਆਈ। ਕਛੁ ਨਿਜ ਮਹਿਮਾ ਪ੍ਰਗਟਿ ਜਨਾਈ ॥
ਹਦਯਁ ਸੁਮਿਰਿ ਸਬ ਸਿਦ੍ਧਿ ਬੋਲਾਈ। ਭੂਪ ਪਹੁਨਈ ਕਰਨ ਪਠਾਈ ॥

ਦੋ. ਸਿਧਿ ਸਬ ਸਿਯ ਆਯਸੁ ਅਕਨਿ ਗਈਂ ਜਹਾਁ ਜਨਵਾਸ।
ਲਿਏਁ ਸਮ੍ਪਦਾ ਸਕਲ ਸੁਖ ਸੁਰਪੁਰ ਭੋਗ ਬਿਲਾਸ ॥ ੩੦੬ ॥

ਨਿਜ ਨਿਜ ਬਾਸ ਬਿਲੋਕਿ ਬਰਾਤੀ। ਸੁਰ ਸੁਖ ਸਕਲ ਸੁਲਭ ਸਬ ਭਾਁਤੀ ॥
ਬਿਭਵ ਭੇਦ ਕਛੁ ਕੋਉ ਨ ਜਾਨਾ। ਸਕਲ ਜਨਕ ਕਰ ਕਰਹਿਂ ਬਖਾਨਾ ॥
ਸਿਯ ਮਹਿਮਾ ਰਘੁਨਾਯਕ ਜਾਨੀ। ਹਰਸ਼ੇ ਹਦਯਁ ਹੇਤੁ ਪਹਿਚਾਨੀ ॥
ਪਿਤੁ ਆਗਮਨੁ ਸੁਨਤ ਦੋਉ ਭਾਈ। ਹਦਯਁ ਨ ਅਤਿ ਆਨਨ੍ਦੁ ਅਮਾਈ ॥
ਸਕੁਚਨ੍ਹ ਕਹਿ ਨ ਸਕਤ ਗੁਰੁ ਪਾਹੀਂ। ਪਿਤੁ ਦਰਸਨ ਲਾਲਚੁ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਬਿਸ੍ਵਾਮਿਤ੍ਰ ਬਿਨਯ ਬਡ़ਿ ਦੇਖੀ। ਉਪਜਾ ਉਰ ਸਨ੍ਤੋਸ਼ੁ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਹਰਸ਼ਿ ਬਨ੍ਧੁ ਦੋਉ ਹਦਯਁ ਲਗਾਏ। ਪੁਲਕ ਅਙ੍ਗ ਅਮ੍ਬਕ ਜਲ ਛਾਏ ॥
ਚਲੇ ਜਹਾਁ ਦਸਰਥੁ ਜਨਵਾਸੇ। ਮਨਹੁਁ ਸਰੋਬਰ ਤਕੇਉ ਪਿਆਸੇ ॥

ਦੋ. ਭੂਪ ਬਿਲੋਕੇ ਜਬਹਿਂ ਮੁਨਿ ਆਵਤ ਸੁਤਨ੍ਹ ਸਮੇਤ।
ਉਠੇ ਹਰਸ਼ਿ ਸੁਖਸਿਨ੍ਧੁ ਮਹੁਁ ਚਲੇ ਥਾਹ ਸੀ ਲੇਤ ॥ ੩੦੭ ॥

ਮੁਨਿਹਿ ਦਣ੍ਡਵਤ ਕੀਨ੍ਹ ਮਹੀਸਾ। ਬਾਰ ਬਾਰ ਪਦ ਰਜ ਧਰਿ ਸੀਸਾ ॥
ਕੌਸਿਕ ਰਾਉ ਲਿਯੇ ਉਰ ਲਾਈ। ਕਹਿ ਅਸੀਸ ਪੂਛੀ ਕੁਸਲਾਈ ॥
ਪੁਨਿ ਦਣ੍ਡਵਤ ਕਰਤ ਦੋਉ ਭਾਈ। ਦੇਖਿ ਨਪਤਿ ਉਰ ਸੁਖੁ ਨ ਸਮਾਈ ॥
ਸੁਤ ਹਿਯਁ ਲਾਇ ਦੁਸਹ ਦੁਖ ਮੇਟੇ। ਮਤਕ ਸਰੀਰ ਪ੍ਰਾਨ ਜਨੁ ਭੇਣ੍ਟੇ ॥
ਪੁਨਿ ਬਸਿਸ਼੍ਠ ਪਦ ਸਿਰ ਤਿਨ੍ਹ ਨਾਏ। ਪ੍ਰੇਮ ਮੁਦਿਤ ਮੁਨਿਬਰ ਉਰ ਲਾਏ ॥
ਬਿਪ੍ਰ ਬਨ੍ਦ ਬਨ੍ਦੇ ਦੁਹੁਁ ਭਾਈਂ। ਮਨ ਭਾਵਤੀ ਅਸੀਸੇਂ ਪਾਈਂ ॥
ਭਰਤ ਸਹਾਨੁਜ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਨਾਮਾ। ਲਿਏ ਉਠਾਇ ਲਾਇ ਉਰ ਰਾਮਾ ॥
ਹਰਸ਼ੇ ਲਖਨ ਦੇਖਿ ਦੋਉ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਮਿਲੇ ਪ੍ਰੇਮ ਪਰਿਪੂਰਿਤ ਗਾਤਾ ॥

ਦੋ. ਪੁਰਜਨ ਪਰਿਜਨ ਜਾਤਿਜਨ ਜਾਚਕ ਮਨ੍ਤ੍ਰੀ ਮੀਤ।
ਮਿਲੇ ਜਥਾਬਿਧਿ ਸਬਹਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਰਮ ਕਪਾਲ ਬਿਨੀਤ ॥ ੩੦੮ ॥

ਰਾਮਹਿ ਦੇਖਿ ਬਰਾਤ ਜੁਡ़ਾਨੀ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਿ ਰੀਤਿ ਨ ਜਾਤਿ ਬਖਾਨੀ ॥
ਨਪ ਸਮੀਪ ਸੋਹਹਿਂ ਸੁਤ ਚਾਰੀ। ਜਨੁ ਧਨ ਧਰਮਾਦਿਕ ਤਨੁਧਾਰੀ ॥
ਸੁਤਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਦਸਰਥਹਿ ਦੇਖੀ। ਮੁਦਿਤ ਨਗਰ ਨਰ ਨਾਰਿ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਸੁਮਨ ਬਰਿਸਿ ਸੁਰ ਹਨਹਿਂ ਨਿਸਾਨਾ। ਨਾਕਨਟੀਂ ਨਾਚਹਿਂ ਕਰਿ ਗਾਨਾ ॥
ਸਤਾਨਨ੍ਦ ਅਰੁ ਬਿਪ੍ਰ ਸਚਿਵ ਗਨ। ਮਾਗਧ ਸੂਤ ਬਿਦੁਸ਼ ਬਨ੍ਦੀਜਨ ॥
ਸਹਿਤ ਬਰਾਤ ਰਾਉ ਸਨਮਾਨਾ। ਆਯਸੁ ਮਾਗਿ ਫਿਰੇ ਅਗਵਾਨਾ ॥
ਪ੍ਰਥਮ ਬਰਾਤ ਲਗਨ ਤੇਂ ਆਈ। ਤਾਤੇਂ ਪੁਰ ਪ੍ਰਮੋਦੁ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਨ੍ਦੁ ਲੋਗ ਸਬ ਲਹਹੀਂ। ਬਢ़ਹੁਁ ਦਿਵਸ ਨਿਸਿ ਬਿਧਿ ਸਨ ਕਹਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਰਾਮੁ ਸੀਯ ਸੋਭਾ ਅਵਧਿ ਸੁਕਤ ਅਵਧਿ ਦੋਉ ਰਾਜ।
ਜਹਁ ਜਹਁ ਪੁਰਜਨ ਕਹਹਿਂ ਅਸ ਮਿਲਿ ਨਰ ਨਾਰਿ ਸਮਾਜ ॥ ।੩੦੯ ॥

ਜਨਕ ਸੁਕਤ ਮੂਰਤਿ ਬੈਦੇਹੀ। ਦਸਰਥ ਸੁਕਤ ਰਾਮੁ ਧਰੇਂ ਦੇਹੀ ॥
ਇਨ੍ਹ ਸਮ ਕਾਁਹੁ ਨ ਸਿਵ ਅਵਰਾਧੇ। ਕਾਹਿਁ ਨ ਇਨ੍ਹ ਸਮਾਨ ਫਲ ਲਾਧੇ ॥
ਇਨ੍ਹ ਸਮ ਕੋਉ ਨ ਭਯਉ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਹੈ ਨਹਿਂ ਕਤਹੂਁ ਹੋਨੇਉ ਨਾਹੀਂ ॥
ਹਮ ਸਬ ਸਕਲ ਸੁਕਤ ਕੈ ਰਾਸੀ। ਭਏ ਜਗ ਜਨਮਿ ਜਨਕਪੁਰ ਬਾਸੀ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਜਾਨਕੀ ਰਾਮ ਛਬਿ ਦੇਖੀ। ਕੋ ਸੁਕਤੀ ਹਮ ਸਰਿਸ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਪੁਨਿ ਦੇਖਬ ਰਘੁਬੀਰ ਬਿਆਹੂ। ਲੇਬ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਲੋਚਨ ਲਾਹੂ ॥
ਕਹਹਿਂ ਪਰਸਪਰ ਕੋਕਿਲਬਯਨੀਂ। ਏਹਿ ਬਿਆਹਁ ਬਡ़ ਲਾਭੁ ਸੁਨਯਨੀਂ ॥
ਬਡ़ੇਂ ਭਾਗ ਬਿਧਿ ਬਾਤ ਬਨਾਈ। ਨਯਨ ਅਤਿਥਿ ਹੋਇਹਹਿਂ ਦੋਉ ਭਾਈ ॥

ਦੋ. ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰ ਸਨੇਹ ਬਸ ਜਨਕ ਬੋਲਾਉਬ ਸੀਯ।
ਲੇਨ ਆਇਹਹਿਂ ਬਨ੍ਧੁ ਦੋਉ ਕੋਟਿ ਕਾਮ ਕਮਨੀਯ ॥ ੩੧੦ ॥

ਬਿਬਿਧ ਭਾਁਤਿ ਹੋਇਹਿ ਪਹੁਨਾਈ। ਪ੍ਰਿਯ ਨ ਕਾਹਿ ਅਸ ਸਾਸੁਰ ਮਾਈ ॥
ਤਬ ਤਬ ਰਾਮ ਲਖਨਹਿ ਨਿਹਾਰੀ। ਹੋਇਹਹਿਂ ਸਬ ਪੁਰ ਲੋਗ ਸੁਖਾਰੀ ॥
ਸਖਿ ਜਸ ਰਾਮ ਲਖਨਕਰ ਜੋਟਾ। ਤੈਸੇਇ ਭੂਪ ਸਙ੍ਗ ਦੁਇ ਢੋਟਾ ॥
ਸ੍ਯਾਮ ਗੌਰ ਸਬ ਅਙ੍ਗ ਸੁਹਾਏ। ਤੇ ਸਬ ਕਹਹਿਂ ਦੇਖਿ ਜੇ ਆਏ ॥
ਕਹਾ ਏਕ ਮੈਂ ਆਜੁ ਨਿਹਾਰੇ। ਜਨੁ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਨਿਜ ਹਾਥ ਸਁਵਾਰੇ ॥
ਭਰਤੁ ਰਾਮਹੀ ਕੀ ਅਨੁਹਾਰੀ। ਸਹਸਾ ਲਖਿ ਨ ਸਕਹਿਂ ਨਰ ਨਾਰੀ ॥
ਲਖਨੁ ਸਤ੍ਰੁਸੂਦਨੁ ਏਕਰੂਪਾ। ਨਖ ਸਿਖ ਤੇ ਸਬ ਅਙ੍ਗ ਅਨੂਪਾ ॥
ਮਨ ਭਾਵਹਿਂ ਮੁਖ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਹੀਂ। ਉਪਮਾ ਕਹੁਁ ਤ੍ਰਿਭੁਵਨ ਕੋਉ ਨਾਹੀਂ ॥

ਛਂ. ਉਪਮਾ ਨ ਕੋਉ ਕਹ ਦਾਸ ਤੁਲਸੀ ਕਤਹੁਁ ਕਬਿ ਕੋਬਿਦ ਕਹੈਂ।
ਬਲ ਬਿਨਯ ਬਿਦ੍ਯਾ ਸੀਲ ਸੋਭਾ ਸਿਨ੍ਧੁ ਇਨ੍ਹ ਸੇ ਏਇ ਅਹੈਂ ॥
ਪੁਰ ਨਾਰਿ ਸਕਲ ਪਸਾਰਿ ਅਞ੍ਚਲ ਬਿਧਿਹਿ ਬਚਨ ਸੁਨਾਵਹੀਂ ॥
ਬ੍ਯਾਹਿਅਹੁਁ ਚਾਰਿਉ ਭਾਇ ਏਹਿਂ ਪੁਰ ਹਮ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਗਾਵਹੀਂ ॥

ਸੋ. ਕਹਹਿਂ ਪਰਸ੍ਪਰ ਨਾਰਿ ਬਾਰਿ ਬਿਲੋਚਨ ਪੁਲਕ ਤਨ।
ਸਖਿ ਸਬੁ ਕਰਬ ਪੁਰਾਰਿ ਪੁਨ੍ਯ ਪਯੋਨਿਧਿ ਭੂਪ ਦੋਉ ॥ ੩੧੧ ॥

ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸਕਲ ਮਨੋਰਥ ਕਰਹੀਂ। ਆਨਁਦ ਉਮਗਿ ਉਮਗਿ ਉਰ ਭਰਹੀਂ ॥
ਜੇ ਨਪ ਸੀਯ ਸ੍ਵਯਮ੍ਬਰ ਆਏ। ਦੇਖਿ ਬਨ੍ਧੁ ਸਬ ਤਿਨ੍ਹ ਸੁਖ ਪਾਏ ॥
ਕਹਤ ਰਾਮ ਜਸੁ ਬਿਸਦ ਬਿਸਾਲਾ। ਨਿਜ ਨਿਜ ਭਵਨ ਗਏ ਮਹਿਪਾਲਾ ॥
ਗਏ ਬੀਤਿ ਕੁਛ ਦਿਨ ਏਹਿ ਭਾਁਤੀ। ਪ੍ਰਮੁਦਿਤ ਪੁਰਜਨ ਸਕਲ ਬਰਾਤੀ ॥
ਮਙ੍ਗਲ ਮੂਲ ਲਗਨ ਦਿਨੁ ਆਵਾ। ਹਿਮ ਰਿਤੁ ਅਗਹਨੁ ਮਾਸੁ ਸੁਹਾਵਾ ॥
ਗ੍ਰਹ ਤਿਥਿ ਨਖਤੁ ਜੋਗੁ ਬਰ ਬਾਰੂ। ਲਗਨ ਸੋਧਿ ਬਿਧਿ ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਚਾਰੂ ॥
ਪਠੈ ਦੀਨ੍ਹਿ ਨਾਰਦ ਸਨ ਸੋਈ। ਗਨੀ ਜਨਕ ਕੇ ਗਨਕਨ੍ਹ ਜੋਈ ॥
ਸੁਨੀ ਸਕਲ ਲੋਗਨ੍ਹ ਯਹ ਬਾਤਾ। ਕਹਹਿਂ ਜੋਤਿਸ਼ੀ ਆਹਿਂ ਬਿਧਾਤਾ ॥

ਦੋ. ਧੇਨੁਧੂਰਿ ਬੇਲਾ ਬਿਮਲ ਸਕਲ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਮੂਲ।
ਬਿਪ੍ਰਨ੍ਹ ਕਹੇਉ ਬਿਦੇਹ ਸਨ ਜਾਨਿ ਸਗੁਨ ਅਨੁਕੁਲ ॥ ੩੧੨ ॥

ਉਪਰੋਹਿਤਹਿ ਕਹੇਉ ਨਰਨਾਹਾ। ਅਬ ਬਿਲਮ੍ਬ ਕਰ ਕਾਰਨੁ ਕਾਹਾ ॥
ਸਤਾਨਨ੍ਦ ਤਬ ਸਚਿਵ ਬੋਲਾਏ। ਮਙ੍ਗਲ ਸਕਲ ਸਾਜਿ ਸਬ ਲ੍ਯਾਏ ॥
ਸਙ੍ਖ ਨਿਸਾਨ ਪਨਵ ਬਹੁ ਬਾਜੇ। ਮਙ੍ਗਲ ਕਲਸ ਸਗੁਨ ਸੁਭ ਸਾਜੇ ॥
ਸੁਭਗ ਸੁਆਸਿਨਿ ਗਾਵਹਿਂ ਗੀਤਾ। ਕਰਹਿਂ ਬੇਦ ਧੁਨਿ ਬਿਪ੍ਰ ਪੁਨੀਤਾ ॥
ਲੇਨ ਚਲੇ ਸਾਦਰ ਏਹਿ ਭਾਁਤੀ। ਗਏ ਜਹਾਁ ਜਨਵਾਸ ਬਰਾਤੀ ॥
ਕੋਸਲਪਤਿ ਕਰ ਦੇਖਿ ਸਮਾਜੂ। ਅਤਿ ਲਘੁ ਲਾਗ ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਸੁਰਰਾਜੂ ॥
ਭਯਉ ਸਮਉ ਅਬ ਧਾਰਿਅ ਪਾਊ। ਯਹ ਸੁਨਿ ਪਰਾ ਨਿਸਾਨਹਿਂ ਘਾਊ ॥
ਗੁਰਹਿ ਪੂਛਿ ਕਰਿ ਕੁਲ ਬਿਧਿ ਰਾਜਾ। ਚਲੇ ਸਙ੍ਗ ਮੁਨਿ ਸਾਧੁ ਸਮਾਜਾ ॥

ਦੋ. ਭਾਗ੍ਯ ਬਿਭਵ ਅਵਧੇਸ ਕਰ ਦੇਖਿ ਦੇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿ।
ਲਗੇ ਸਰਾਹਨ ਸਹਸ ਮੁਖ ਜਾਨਿ ਜਨਮ ਨਿਜ ਬਾਦਿ ॥ ੩੧੩ ॥

ਸੁਰਨ੍ਹ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਅਵਸਰੁ ਜਾਨਾ। ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਮਨ ਬਜਾਇ ਨਿਸਾਨਾ ॥
ਸਿਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿਕ ਬਿਬੁਧ ਬਰੂਥਾ। ਚਢ़ੇ ਬਿਮਾਨਨ੍ਹਿ ਨਾਨਾ ਜੂਥਾ ॥
ਪ੍ਰੇਮ ਪੁਲਕ ਤਨ ਹਦਯਁ ਉਛਾਹੂ। ਚਲੇ ਬਿਲੋਕਨ ਰਾਮ ਬਿਆਹੂ ॥
ਦੇਖਿ ਜਨਕਪੁਰੁ ਸੁਰ ਅਨੁਰਾਗੇ। ਨਿਜ ਨਿਜ ਲੋਕ ਸਬਹਿਂ ਲਘੁ ਲਾਗੇ ॥
ਚਿਤਵਹਿਂ ਚਕਿਤ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਬਿਤਾਨਾ। ਰਚਨਾ ਸਕਲ ਅਲੌਕਿਕ ਨਾਨਾ ॥
ਨਗਰ ਨਾਰਿ ਨਰ ਰੂਪ ਨਿਧਾਨਾ। ਸੁਘਰ ਸੁਧਰਮ ਸੁਸੀਲ ਸੁਜਾਨਾ ॥
ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਦੇਖਿ ਸਬ ਸੁਰ ਸੁਰਨਾਰੀਂ। ਭਏ ਨਖਤ ਜਨੁ ਬਿਧੁ ਉਜਿਆਰੀਂ ॥
ਬਿਧਿਹਿ ਭਯਹ ਆਚਰਜੁ ਬਿਸੇਸ਼ੀ। ਨਿਜ ਕਰਨੀ ਕਛੁ ਕਤਹੁਁ ਨ ਦੇਖੀ ॥

ਦੋ. ਸਿਵਁ ਸਮੁਝਾਏ ਦੇਵ ਸਬ ਜਨਿ ਆਚਰਜ ਭੁਲਾਹੁ।
ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰਹੁ ਧੀਰ ਧਰਿ ਸਿਯ ਰਘੁਬੀਰ ਬਿਆਹੁ ॥ ੩੧੪ ॥

ਜਿਨ੍ਹ ਕਰ ਨਾਮੁ ਲੇਤ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਸਕਲ ਅਮਙ੍ਗਲ ਮੂਲ ਨਸਾਹੀਂ ॥
ਕਰਤਲ ਹੋਹਿਂ ਪਦਾਰਥ ਚਾਰੀ। ਤੇਇ ਸਿਯ ਰਾਮੁ ਕਹੇਉ ਕਾਮਾਰੀ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸਮ੍ਭੁ ਸੁਰਨ੍ਹ ਸਮੁਝਾਵਾ। ਪੁਨਿ ਆਗੇਂ ਬਰ ਬਸਹ ਚਲਾਵਾ ॥
ਦੇਵਨ੍ਹ ਦੇਖੇ ਦਸਰਥੁ ਜਾਤਾ। ਮਹਾਮੋਦ ਮਨ ਪੁਲਕਿਤ ਗਾਤਾ ॥
ਸਾਧੁ ਸਮਾਜ ਸਙ੍ਗ ਮਹਿਦੇਵਾ। ਜਨੁ ਤਨੁ ਧਰੇਂ ਕਰਹਿਂ ਸੁਖ ਸੇਵਾ ॥
ਸੋਹਤ ਸਾਥ ਸੁਭਗ ਸੁਤ ਚਾਰੀ। ਜਨੁ ਅਪਬਰਗ ਸਕਲ ਤਨੁਧਾਰੀ ॥
ਮਰਕਤ ਕਨਕ ਬਰਨ ਬਰ ਜੋਰੀ। ਦੇਖਿ ਸੁਰਨ੍ਹ ਭੈ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਥੋਰੀ ॥
ਪੁਨਿ ਰਾਮਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਹਿਯਁ ਹਰਸ਼ੇ। ਨਪਹਿ ਸਰਾਹਿ ਸੁਮਨ ਤਿਨ੍ਹ ਬਰਸ਼ੇ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਰੂਪੁ ਨਖ ਸਿਖ ਸੁਭਗ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰ ਨਿਹਾਰਿ।
ਪੁਲਕ ਗਾਤ ਲੋਚਨ ਸਜਲ ਉਮਾ ਸਮੇਤ ਪੁਰਾਰਿ ॥ ੩੧੫ ॥

ਕੇਕਿ ਕਣ੍ਠ ਦੁਤਿ ਸ੍ਯਾਮਲ ਅਙ੍ਗਾ। ਤਡ़ਿਤ ਬਿਨਿਨ੍ਦਕ ਬਸਨ ਸੁਰਙ੍ਗਾ ॥
ਬ੍ਯਾਹ ਬਿਭੂਸ਼ਨ ਬਿਬਿਧ ਬਨਾਏ। ਮਙ੍ਗਲ ਸਬ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਸੁਹਾਏ ॥
ਸਰਦ ਬਿਮਲ ਬਿਧੁ ਬਦਨੁ ਸੁਹਾਵਨ। ਨਯਨ ਨਵਲ ਰਾਜੀਵ ਲਜਾਵਨ ॥
ਸਕਲ ਅਲੌਕਿਕ ਸੁਨ੍ਦਰਤਾਈ। ਕਹਿ ਨ ਜਾਇ ਮਨਹੀਂ ਮਨ ਭਾਈ ॥
ਬਨ੍ਧੁ ਮਨੋਹਰ ਸੋਹਹਿਂ ਸਙ੍ਗਾ। ਜਾਤ ਨਚਾਵਤ ਚਪਲ ਤੁਰਙ੍ਗਾ ॥
ਰਾਜਕੁਅਁਰ ਬਰ ਬਾਜਿ ਦੇਖਾਵਹਿਂ। ਬਂਸ ਪ੍ਰਸਂਸਕ ਬਿਰਿਦ ਸੁਨਾਵਹਿਂ ॥
ਜੇਹਿ ਤੁਰਙ੍ਗ ਪਰ ਰਾਮੁ ਬਿਰਾਜੇ। ਗਤਿ ਬਿਲੋਕਿ ਖਗਨਾਯਕੁ ਲਾਜੇ ॥
ਕਹਿ ਨ ਜਾਇ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਸੁਹਾਵਾ। ਬਾਜਿ ਬੇਸ਼ੁ ਜਨੁ ਕਾਮ ਬਨਾਵਾ ॥

ਛਂ. ਜਨੁ ਬਾਜਿ ਬੇਸ਼ੁ ਬਨਾਇ ਮਨਸਿਜੁ ਰਾਮ ਹਿਤ ਅਤਿ ਸੋਹਈ।
ਆਪਨੇਂ ਬਯ ਬਲ ਰੂਪ ਗੁਨ ਗਤਿ ਸਕਲ ਭੁਵਨ ਬਿਮੋਹਈ ॥
ਜਗਮਗਤ ਜੀਨੁ ਜਰਾਵ ਜੋਤਿ ਸੁਮੋਤਿ ਮਨਿ ਮਾਨਿਕ ਲਗੇ।
ਕਿਙ੍ਕਿਨਿ ਲਲਾਮ ਲਗਾਮੁ ਲਲਿਤ ਬਿਲੋਕਿ ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਠਗੇ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਮਨਸਹਿਂ ਲਯਲੀਨ ਮਨੁ ਚਲਤ ਬਾਜਿ ਛਬਿ ਪਾਵ।
ਭੂਸ਼ਿਤ ਉਡ़ਗਨ ਤਡ़ਿਤ ਘਨੁ ਜਨੁ ਬਰ ਬਰਹਿ ਨਚਾਵ ॥ ੩੧੬ ॥

ਜੇਹਿਂ ਬਰ ਬਾਜਿ ਰਾਮੁ ਅਸਵਾਰਾ। ਤੇਹਿ ਸਾਰਦਉ ਨ ਬਰਨੈ ਪਾਰਾ ॥
ਸਙ੍ਕਰੁ ਰਾਮ ਰੂਪ ਅਨੁਰਾਗੇ। ਨਯਨ ਪਞ੍ਚਦਸ ਅਤਿ ਪ੍ਰਿਯ ਲਾਗੇ ॥
ਹਰਿ ਹਿਤ ਸਹਿਤ ਰਾਮੁ ਜਬ ਜੋਹੇ। ਰਮਾ ਸਮੇਤ ਰਮਾਪਤਿ ਮੋਹੇ ॥
ਨਿਰਖਿ ਰਾਮ ਛਬਿ ਬਿਧਿ ਹਰਸ਼ਾਨੇ। ਆਠਇ ਨਯਨ ਜਾਨਿ ਪਛਿਤਾਨੇ ॥
ਸੁਰ ਸੇਨਪ ਉਰ ਬਹੁਤ ਉਛਾਹੂ। ਬਿਧਿ ਤੇ ਡੇਵਢ़ ਲੋਚਨ ਲਾਹੂ ॥
ਰਾਮਹਿ ਚਿਤਵ ਸੁਰੇਸ ਸੁਜਾਨਾ। ਗੌਤਮ ਸ਼੍ਰਾਪੁ ਪਰਮ ਹਿਤ ਮਾਨਾ ॥
ਦੇਵ ਸਕਲ ਸੁਰਪਤਿਹਿ ਸਿਹਾਹੀਂ। ਆਜੁ ਪੁਰਨ੍ਦਰ ਸਮ ਕੋਉ ਨਾਹੀਂ ॥
ਮੁਦਿਤ ਦੇਵਗਨ ਰਾਮਹਿ ਦੇਖੀ। ਨਪਸਮਾਜ ਦੁਹੁਁ ਹਰਸ਼ੁ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥

ਛਂ. ਅਤਿ ਹਰਸ਼ੁ ਰਾਜਸਮਾਜ ਦੁਹੁ ਦਿਸਿ ਦੁਨ੍ਦੁਭੀਂ ਬਾਜਹਿਂ ਘਨੀ।
ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਮਨ ਸੁਰ ਹਰਸ਼ਿ ਕਹਿ ਜਯ ਜਯਤਿ ਜਯ ਰਘੁਕੁਲਮਨੀ ॥
ਏਹਿ ਭਾਁਤਿ ਜਾਨਿ ਬਰਾਤ ਆਵਤ ਬਾਜਨੇ ਬਹੁ ਬਾਜਹੀਂ।
ਰਾਨਿ ਸੁਆਸਿਨਿ ਬੋਲਿ ਪਰਿਛਨਿ ਹੇਤੁ ਮਙ੍ਗਲ ਸਾਜਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਸਜਿ ਆਰਤੀ ਅਨੇਕ ਬਿਧਿ ਮਙ੍ਗਲ ਸਕਲ ਸਁਵਾਰਿ।
ਚਲੀਂ ਮੁਦਿਤ ਪਰਿਛਨਿ ਕਰਨ ਗਜਗਾਮਿਨਿ ਬਰ ਨਾਰਿ ॥ ੩੧੭ ॥

ਬਿਧੁਬਦਨੀਂ ਸਬ ਸਬ ਮਗਲੋਚਨਿ। ਸਬ ਨਿਜ ਤਨ ਛਬਿ ਰਤਿ ਮਦੁ ਮੋਚਨਿ ॥
ਪਹਿਰੇਂ ਬਰਨ ਬਰਨ ਬਰ ਚੀਰਾ। ਸਕਲ ਬਿਭੂਸ਼ਨ ਸਜੇਂ ਸਰੀਰਾ ॥
ਸਕਲ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਅਙ੍ਗ ਬਨਾਏਁ। ਕਰਹਿਂ ਗਾਨ ਕਲਕਣ੍ਠਿ ਲਜਾਏਁ ॥
ਕਙ੍ਕਨ ਕਿਙ੍ਕਿਨਿ ਨੂਪੁਰ ਬਾਜਹਿਂ। ਚਾਲਿ ਬਿਲੋਕਿ ਕਾਮ ਗਜ ਲਾਜਹਿਂ ॥
ਬਾਜਹਿਂ ਬਾਜਨੇ ਬਿਬਿਧ ਪ੍ਰਕਾਰਾ। ਨਭ ਅਰੁ ਨਗਰ ਸੁਮਙ੍ਗਲਚਾਰਾ ॥
ਸਚੀ ਸਾਰਦਾ ਰਮਾ ਭਵਾਨੀ। ਜੇ ਸੁਰਤਿਯ ਸੁਚਿ ਸਹਜ ਸਯਾਨੀ ॥
ਕਪਟ ਨਾਰਿ ਬਰ ਬੇਸ਼ ਬਨਾਈ। ਮਿਲੀਂ ਸਕਲ ਰਨਿਵਾਸਹਿਂ ਜਾਈ ॥
ਕਰਹਿਂ ਗਾਨ ਕਲ ਮਙ੍ਗਲ ਬਾਨੀਂ। ਹਰਸ਼ ਬਿਬਸ ਸਬ ਕਾਹੁਁ ਨ ਜਾਨੀ ॥

ਛਂ. ਕੋ ਜਾਨ ਕੇਹਿ ਆਨਨ੍ਦ ਬਸ ਸਬ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁ ਬਰ ਪਰਿਛਨ ਚਲੀ।
ਕਲ ਗਾਨ ਮਧੁਰ ਨਿਸਾਨ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਮਨ ਸੁਰ ਸੋਭਾ ਭਲੀ ॥
ਆਨਨ੍ਦਕਨ੍ਦੁ ਬਿਲੋਕਿ ਦੂਲਹੁ ਸਕਲ ਹਿਯਁ ਹਰਸ਼ਿਤ ਭਈ ॥
ਅਮ੍ਭੋਜ ਅਮ੍ਬਕ ਅਮ੍ਬੁ ਉਮਗਿ ਸੁਅਙ੍ਗ ਪੁਲਕਾਵਲਿ ਛਈ ॥

ਦੋ. ਜੋ ਸੁਖ ਭਾ ਸਿਯ ਮਾਤੁ ਮਨ ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਬਰ ਬੇਸ਼ੁ।
ਸੋ ਨ ਸਕਹਿਂ ਕਹਿ ਕਲਪ ਸਤ ਸਹਸ ਸਾਰਦਾ ਸੇਸ਼ੁ ॥ ੩੧੮ ॥

ਨਯਨ ਨੀਰੁ ਹਟਿ ਮਙ੍ਗਲ ਜਾਨੀ। ਪਰਿਛਨਿ ਕਰਹਿਂ ਮੁਦਿਤ ਮਨ ਰਾਨੀ ॥
ਬੇਦ ਬਿਹਿਤ ਅਰੁ ਕੁਲ ਆਚਾਰੂ। ਕੀਨ੍ਹ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਸਬ ਬ੍ਯਵਹਾਰੂ ॥
ਪਞ੍ਚ ਸਬਦ ਧੁਨਿ ਮਙ੍ਗਲ ਗਾਨਾ। ਪਟ ਪਾਁਵਡ़ੇ ਪਰਹਿਂ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥
ਕਰਿ ਆਰਤੀ ਅਰਘੁ ਤਿਨ੍ਹ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਰਾਮ ਗਮਨੁ ਮਣ੍ਡਪ ਤਬ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਦਸਰਥੁ ਸਹਿਤ ਸਮਾਜ ਬਿਰਾਜੇ। ਬਿਭਵ ਬਿਲੋਕਿ ਲੋਕਪਤਿ ਲਾਜੇ ॥
ਸਮਯਁ ਸਮਯਁ ਸੁਰ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਫੂਲਾ। ਸਾਨ੍ਤਿ ਪਢ़ਹਿਂ ਮਹਿਸੁਰ ਅਨੁਕੂਲਾ ॥
ਨਭ ਅਰੁ ਨਗਰ ਕੋਲਾਹਲ ਹੋਈ। ਆਪਨਿ ਪਰ ਕਛੁ ਸੁਨਇ ਨ ਕੋਈ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਰਾਮੁ ਮਣ੍ਡਪਹਿਂ ਆਏ। ਅਰਘੁ ਦੇਇ ਆਸਨ ਬੈਠਾਏ ॥

ਛਂ. ਬੈਠਾਰਿ ਆਸਨ ਆਰਤੀ ਕਰਿ ਨਿਰਖਿ ਬਰੁ ਸੁਖੁ ਪਾਵਹੀਂ ॥
ਮਨਿ ਬਸਨ ਭੂਸ਼ਨ ਭੂਰਿ ਵਾਰਹਿਂ ਨਾਰਿ ਮਙ੍ਗਲ ਗਾਵਹੀਂ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿ ਸੁਰਬਰ ਬਿਪ੍ਰ ਬੇਸ਼ ਬਨਾਇ ਕੌਤੁਕ ਦੇਖਹੀਂ।
ਅਵਲੋਕਿ ਰਘੁਕੁਲ ਕਮਲ ਰਬਿ ਛਬਿ ਸੁਫਲ ਜੀਵਨ ਲੇਖਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਨਾਊ ਬਾਰੀ ਭਾਟ ਨਟ ਰਾਮ ਨਿਛਾਵਰਿ ਪਾਇ।
ਮੁਦਿਤ ਅਸੀਸਹਿਂ ਨਾਇ ਸਿਰ ਹਰਸ਼ੁ ਨ ਹਦਯਁ ਸਮਾਇ ॥ ੩੧੯ ॥

ਮਿਲੇ ਜਨਕੁ ਦਸਰਥੁ ਅਤਿ ਪ੍ਰੀਤੀਂ। ਕਰਿ ਬੈਦਿਕ ਲੌਕਿਕ ਸਬ ਰੀਤੀਂ ॥
ਮਿਲਤ ਮਹਾ ਦੋਉ ਰਾਜ ਬਿਰਾਜੇ। ਉਪਮਾ ਖੋਜਿ ਖੋਜਿ ਕਬਿ ਲਾਜੇ ॥
ਲਹੀ ਨ ਕਤਹੁਁ ਹਾਰਿ ਹਿਯਁ ਮਾਨੀ। ਇਨ੍ਹ ਸਮ ਏਇ ਉਪਮਾ ਉਰ ਆਨੀ ॥
ਸਾਮਧ ਦੇਖਿ ਦੇਵ ਅਨੁਰਾਗੇ। ਸੁਮਨ ਬਰਸ਼ਿ ਜਸੁ ਗਾਵਨ ਲਾਗੇ ॥
ਜਗੁ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਉਪਜਾਵਾ ਜਬ ਤੇਂ। ਦੇਖੇ ਸੁਨੇ ਬ੍ਯਾਹ ਬਹੁ ਤਬ ਤੇਂ ॥
ਸਕਲ ਭਾਁਤਿ ਸਮ ਸਾਜੁ ਸਮਾਜੂ। ਸਮ ਸਮਧੀ ਦੇਖੇ ਹਮ ਆਜੂ ॥
ਦੇਵ ਗਿਰਾ ਸੁਨਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਾਁਚੀ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਲੌਕਿਕ ਦੁਹੁ ਦਿਸਿ ਮਾਚੀ ॥
ਦੇਤ ਪਾਁਵਡ़ੇ ਅਰਘੁ ਸੁਹਾਏ। ਸਾਦਰ ਜਨਕੁ ਮਣ੍ਡਪਹਿਂ ਲ੍ਯਾਏ ॥

ਛਂ. ਮਣ੍ਡਪੁ ਬਿਲੋਕਿ ਬਿਚੀਤ੍ਰ ਰਚਨਾਁ ਰੁਚਿਰਤਾਁ ਮੁਨਿ ਮਨ ਹਰੇ ॥
ਨਿਜ ਪਾਨਿ ਜਨਕ ਸੁਜਾਨ ਸਬ ਕਹੁਁ ਆਨਿ ਸਿਙ੍ਘਾਸਨ ਧਰੇ ॥
ਕੁਲ ਇਸ਼੍ਟ ਸਰਿਸ ਬਸਿਸ਼੍ਟ ਪੂਜੇ ਬਿਨਯ ਕਰਿ ਆਸਿਸ਼ ਲਹੀ।
ਕੌਸਿਕਹਿ ਪੂਜਤ ਪਰਮ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਿ ਰੀਤਿ ਤੌ ਨ ਪਰੈ ਕਹੀ ॥

ਦੋ. ਬਾਮਦੇਵ ਆਦਿਕ ਰਿਸ਼ਯ ਪੂਜੇ ਮੁਦਿਤ ਮਹੀਸ।
ਦਿਏ ਦਿਬ੍ਯ ਆਸਨ ਸਬਹਿ ਸਬ ਸਨ ਲਹੀ ਅਸੀਸ ॥ ੩੨੦ ॥

ਬਹੁਰਿ ਕੀਨ੍ਹ ਕੋਸਲਪਤਿ ਪੂਜਾ। ਜਾਨਿ ਈਸ ਸਮ ਭਾਉ ਨ ਦੂਜਾ ॥
ਕੀਨ੍ਹ ਜੋਰਿ ਕਰ ਬਿਨਯ ਬਡ़ਾਈ। ਕਹਿ ਨਿਜ ਭਾਗ੍ਯ ਬਿਭਵ ਬਹੁਤਾਈ ॥
ਪੂਜੇ ਭੂਪਤਿ ਸਕਲ ਬਰਾਤੀ। ਸਮਧਿ ਸਮ ਸਾਦਰ ਸਬ ਭਾਁਤੀ ॥
ਆਸਨ ਉਚਿਤ ਦਿਏ ਸਬ ਕਾਹੂ। ਕਹੌਂ ਕਾਹ ਮੂਖ ਏਕ ਉਛਾਹੂ ॥
ਸਕਲ ਬਰਾਤ ਜਨਕ ਸਨਮਾਨੀ। ਦਾਨ ਮਾਨ ਬਿਨਤੀ ਬਰ ਬਾਨੀ ॥
ਬਿਧਿ ਹਰਿ ਹਰੁ ਦਿਸਿਪਤਿ ਦਿਨਰਾਊ। ਜੇ ਜਾਨਹਿਂ ਰਘੁਬੀਰ ਪ੍ਰਭਾਊ ॥
ਕਪਟ ਬਿਪ੍ਰ ਬਰ ਬੇਸ਼ ਬਨਾਏਁ। ਕੌਤੁਕ ਦੇਖਹਿਂ ਅਤਿ ਸਚੁ ਪਾਏਁ ॥
ਪੂਜੇ ਜਨਕ ਦੇਵ ਸਮ ਜਾਨੇਂ। ਦਿਏ ਸੁਆਸਨ ਬਿਨੁ ਪਹਿਚਾਨੇਂ ॥

ਛਂ. ਪਹਿਚਾਨ ਕੋ ਕੇਹਿ ਜਾਨ ਸਬਹਿਂ ਅਪਾਨ ਸੁਧਿ ਭੋਰੀ ਭਈ।
ਆਨਨ੍ਦ ਕਨ੍ਦੁ ਬਿਲੋਕਿ ਦੂਲਹੁ ਉਭਯ ਦਿਸਿ ਆਨਁਦ ਮਈ ॥
ਸੁਰ ਲਖੇ ਰਾਮ ਸੁਜਾਨ ਪੂਜੇ ਮਾਨਸਿਕ ਆਸਨ ਦਏ।
ਅਵਲੋਕਿ ਸੀਲੁ ਸੁਭਾਉ ਪ੍ਰਭੁ ਕੋ ਬਿਬੁਧ ਮਨ ਪ੍ਰਮੁਦਿਤ ਭਏ ॥

ਦੋ. ਰਾਮਚਨ੍ਦ੍ਰ ਮੁਖ ਚਨ੍ਦ੍ਰ ਛਬਿ ਲੋਚਨ ਚਾਰੁ ਚਕੋਰ।
ਕਰਤ ਪਾਨ ਸਾਦਰ ਸਕਲ ਪ੍ਰੇਮੁ ਪ੍ਰਮੋਦੁ ਨ ਥੋਰ ॥ ੩੨੧ ॥

ਸਮਉ ਬਿਲੋਕਿ ਬਸਿਸ਼੍ਠ ਬੋਲਾਏ। ਸਾਦਰ ਸਤਾਨਨ੍ਦੁ ਸੁਨਿ ਆਏ ॥
ਬੇਗਿ ਕੁਅਁਰਿ ਅਬ ਆਨਹੁ ਜਾਈ। ਚਲੇ ਮੁਦਿਤ ਮੁਨਿ ਆਯਸੁ ਪਾਈ ॥
ਰਾਨੀ ਸੁਨਿ ਉਪਰੋਹਿਤ ਬਾਨੀ। ਪ੍ਰਮੁਦਿਤ ਸਖਿਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਸਯਾਨੀ ॥
ਬਿਪ੍ਰ ਬਧੂ ਕੁਲਬਦ੍ਧ ਬੋਲਾਈਂ। ਕਰਿ ਕੁਲ ਰੀਤਿ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਗਾਈਂ ॥
ਨਾਰਿ ਬੇਸ਼ ਜੇ ਸੁਰ ਬਰ ਬਾਮਾ। ਸਕਲ ਸੁਭਾਯਁ ਸੁਨ੍ਦਰੀ ਸ੍ਯਾਮਾ ॥
ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਦੇਖਿ ਸੁਖੁ ਪਾਵਹਿਂ ਨਾਰੀਂ। ਬਿਨੁ ਪਹਿਚਾਨਿ ਪ੍ਰਾਨਹੁ ਤੇ ਪ੍ਯਾਰੀਂ ॥
ਬਾਰ ਬਾਰ ਸਨਮਾਨਹਿਂ ਰਾਨੀ। ਉਮਾ ਰਮਾ ਸਾਰਦ ਸਮ ਜਾਨੀ ॥
ਸੀਯ ਸਁਵਾਰਿ ਸਮਾਜੁ ਬਨਾਈ। ਮੁਦਿਤ ਮਣ੍ਡਪਹਿਂ ਚਲੀਂ ਲਵਾਈ ॥

ਛਂ. ਚਲਿ ਲ੍ਯਾਇ ਸੀਤਹਿ ਸਖੀਂ ਸਾਦਰ ਸਜਿ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਭਾਮਿਨੀਂ।
ਨਵਸਪ੍ਤ ਸਾਜੇਂ ਸੁਨ੍ਦਰੀ ਸਬ ਮਤ੍ਤ ਕੁਞ੍ਜਰ ਗਾਮਿਨੀਂ ॥
ਕਲ ਗਾਨ ਸੁਨਿ ਮੁਨਿ ਧ੍ਯਾਨ ਤ੍ਯਾਗਹਿਂ ਕਾਮ ਕੋਕਿਲ ਲਾਜਹੀਂ।
ਮਞ੍ਜੀਰ ਨੂਪੁਰ ਕਲਿਤ ਕਙ੍ਕਨ ਤਾਲ ਗਤੀ ਬਰ ਬਾਜਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਸੋਹਤਿ ਬਨਿਤਾ ਬਨ੍ਦ ਮਹੁਁ ਸਹਜ ਸੁਹਾਵਨਿ ਸੀਯ।
ਛਬਿ ਲਲਨਾ ਗਨ ਮਧ੍ਯ ਜਨੁ ਸੁਸ਼ਮਾ ਤਿਯ ਕਮਨੀਯ ॥ ੩੨੨ ॥

ਸਿਯ ਸੁਨ੍ਦਰਤਾ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਈ। ਲਘੁ ਮਤਿ ਬਹੁਤ ਮਨੋਹਰਤਾਈ ॥
ਆਵਤ ਦੀਖਿ ਬਰਾਤਿਨ੍ਹ ਸੀਤਾ ॥ ਰੂਪ ਰਾਸਿ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਪੁਨੀਤਾ ॥
ਸਬਹਿ ਮਨਹਿਂ ਮਨ ਕਿਏ ਪ੍ਰਨਾਮਾ। ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਭਏ ਪੂਰਨਕਾਮਾ ॥
ਹਰਸ਼ੇ ਦਸਰਥ ਸੁਤਨ੍ਹ ਸਮੇਤਾ। ਕਹਿ ਨ ਜਾਇ ਉਰ ਆਨਁਦੁ ਜੇਤਾ ॥
ਸੁਰ ਪ੍ਰਨਾਮੁ ਕਰਿ ਬਰਸਹਿਂ ਫੂਲਾ। ਮੁਨਿ ਅਸੀਸ ਧੁਨਿ ਮਙ੍ਗਲ ਮੂਲਾ ॥
ਗਾਨ ਨਿਸਾਨ ਕੋਲਾਹਲੁ ਭਾਰੀ। ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਮੋਦ ਮਗਨ ਨਰ ਨਾਰੀ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸੀਯ ਮਣ੍ਡਪਹਿਂ ਆਈ। ਪ੍ਰਮੁਦਿਤ ਸਾਨ੍ਤਿ ਪਢ़ਹਿਂ ਮੁਨਿਰਾਈ ॥
ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਕਰ ਬਿਧਿ ਬ੍ਯਵਹਾਰੂ। ਦੁਹੁਁ ਕੁਲਗੁਰ ਸਬ ਕੀਨ੍ਹ ਅਚਾਰੂ ॥

ਛਂ. ਆਚਾਰੁ ਕਰਿ ਗੁਰ ਗੌਰਿ ਗਨਪਤਿ ਮੁਦਿਤ ਬਿਪ੍ਰ ਪੁਜਾਵਹੀਂ।
ਸੁਰ ਪ੍ਰਗਟਿ ਪੂਜਾ ਲੇਹਿਂ ਦੇਹਿਂ ਅਸੀਸ ਅਤਿ ਸੁਖੁ ਪਾਵਹੀਂ ॥
ਮਧੁਪਰ੍ਕ ਮਙ੍ਗਲ ਦ੍ਰਬ੍ਯ ਜੋ ਜੇਹਿ ਸਮਯ ਮੁਨਿ ਮਨ ਮਹੁਁ ਚਹੈਂ।
ਭਰੇ ਕਨਕ ਕੋਪਰ ਕਲਸ ਸੋ ਸਬ ਲਿਏਹਿਂ ਪਰਿਚਾਰਕ ਰਹੈਂ ॥ ੧ ॥

ਕੁਲ ਰੀਤਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਮੇਤ ਰਬਿ ਕਹਿ ਦੇਤ ਸਬੁ ਸਾਦਰ ਕਿਯੋ।

ਏਹਿ ਭਾਁਤਿ ਦੇਵ ਪੁਜਾਇ ਸੀਤਹਿ ਸੁਭਗ ਸਿਙ੍ਘਾਸਨੁ ਦਿਯੋ ॥

ਸਿਯ ਰਾਮ ਅਵਲੋਕਨਿ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰੇਮ ਕਾਹੁ ਨ ਲਖਿ ਪਰੈ ॥

ਮਨ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬਰ ਬਾਨੀ ਅਗੋਚਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਬਿ ਕੈਸੇਂ ਕਰੈ ॥ ੨ ॥

ਦੋ. ਹੋਮ ਸਮਯ ਤਨੁ ਧਰਿ ਅਨਲੁ ਅਤਿ ਸੁਖ ਆਹੁਤਿ ਲੇਹਿਂ।
ਬਿਪ੍ਰ ਬੇਸ਼ ਧਰਿ ਬੇਦ ਸਬ ਕਹਿ ਬਿਬਾਹ ਬਿਧਿ ਦੇਹਿਂ ॥ ੩੨੩ ॥

ਜਨਕ ਪਾਟਮਹਿਸ਼ੀ ਜਗ ਜਾਨੀ। ਸੀਯ ਮਾਤੁ ਕਿਮਿ ਜਾਇ ਬਖਾਨੀ ॥
ਸੁਜਸੁ ਸੁਕਤ ਸੁਖ ਸੁਦਂਰਤਾਈ। ਸਬ ਸਮੇਟਿ ਬਿਧਿ ਰਚੀ ਬਨਾਈ ॥
ਸਮਉ ਜਾਨਿ ਮੁਨਿਬਰਨ੍ਹ ਬੋਲਾਈ। ਸੁਨਤ ਸੁਆਸਿਨਿ ਸਾਦਰ ਲ੍ਯਾਈ ॥
ਜਨਕ ਬਾਮ ਦਿਸਿ ਸੋਹ ਸੁਨਯਨਾ। ਹਿਮਗਿਰਿ ਸਙ੍ਗ ਬਨਿ ਜਨੁ ਮਯਨਾ ॥
ਕਨਕ ਕਲਸ ਮਨਿ ਕੋਪਰ ਰੂਰੇ। ਸੁਚਿ ਸੁਙ੍ਗਧ ਮਙ੍ਗਲ ਜਲ ਪੂਰੇ ॥
ਨਿਜ ਕਰ ਮੁਦਿਤ ਰਾਯਁ ਅਰੁ ਰਾਨੀ। ਧਰੇ ਰਾਮ ਕੇ ਆਗੇਂ ਆਨੀ ॥
ਪਢ़ਹਿਂ ਬੇਦ ਮੁਨਿ ਮਙ੍ਗਲ ਬਾਨੀ। ਗਗਨ ਸੁਮਨ ਝਰਿ ਅਵਸਰੁ ਜਾਨੀ ॥
ਬਰੁ ਬਿਲੋਕਿ ਦਮ੍ਪਤਿ ਅਨੁਰਾਗੇ। ਪਾਯ ਪੁਨੀਤ ਪਖਾਰਨ ਲਾਗੇ ॥

ਛਂ. ਲਾਗੇ ਪਖਾਰਨ ਪਾਯ ਪਙ੍ਕਜ ਪ੍ਰੇਮ ਤਨ ਪੁਲਕਾਵਲੀ।
ਨਭ ਨਗਰ ਗਾਨ ਨਿਸਾਨ ਜਯ ਧੁਨਿ ਉਮਗਿ ਜਨੁ ਚਹੁਁ ਦਿਸਿ ਚਲੀ ॥
ਜੇ ਪਦ ਸਰੋਜ ਮਨੋਜ ਅਰਿ ਉਰ ਸਰ ਸਦੈਵ ਬਿਰਾਜਹੀਂ।
ਜੇ ਸਕਤ ਸੁਮਿਰਤ ਬਿਮਲਤਾ ਮਨ ਸਕਲ ਕਲਿ ਮਲ ਭਾਜਹੀਂ ॥ ੧ ॥

ਜੇ ਪਰਸਿ ਮੁਨਿਬਨਿਤਾ ਲਹੀ ਗਤਿ ਰਹੀ ਜੋ ਪਾਤਕਮਈ।
ਮਕਰਨ੍ਦੁ ਜਿਨ੍ਹ ਕੋ ਸਮ੍ਭੁ ਸਿਰ ਸੁਚਿਤਾ ਅਵਧਿ ਸੁਰ ਬਰਨਈ ॥
ਕਰਿ ਮਧੁਪ ਮਨ ਮੁਨਿ ਜੋਗਿਜਨ ਜੇ ਸੇਇ ਅਭਿਮਤ ਗਤਿ ਲਹੈਂ।
ਤੇ ਪਦ ਪਖਾਰਤ ਭਾਗ੍ਯਭਾਜਨੁ ਜਨਕੁ ਜਯ ਜਯ ਸਬ ਕਹੈ ॥ ੨ ॥

ਬਰ ਕੁਅਁਰਿ ਕਰਤਲ ਜੋਰਿ ਸਾਖੋਚਾਰੁ ਦੋਉ ਕੁਲਗੁਰ ਕਰੈਂ।
ਭਯੋ ਪਾਨਿਗਹਨੁ ਬਿਲੋਕਿ ਬਿਧਿ ਸੁਰ ਮਨੁਜ ਮੁਨਿ ਆਁਨਦ ਭਰੈਂ ॥
ਸੁਖਮੂਲ ਦੂਲਹੁ ਦੇਖਿ ਦਮ੍ਪਤਿ ਪੁਲਕ ਤਨ ਹੁਲਸ੍ਯੋ ਹਿਯੋ।
ਕਰਿ ਲੋਕ ਬੇਦ ਬਿਧਾਨੁ ਕਨ੍ਯਾਦਾਨੁ ਨਪਭੂਸ਼ਨ ਕਿਯੋ ॥ ੩ ॥

ਹਿਮਵਨ੍ਤ ਜਿਮਿ ਗਿਰਿਜਾ ਮਹੇਸਹਿ ਹਰਿਹਿ ਸ਼੍ਰੀ ਸਾਗਰ ਦਈ।
ਤਿਮਿ ਜਨਕ ਰਾਮਹਿ ਸਿਯ ਸਮਰਪੀ ਬਿਸ੍ਵ ਕਲ ਕੀਰਤਿ ਨਈ ॥
ਕ੍ਯੋਂ ਕਰੈ ਬਿਨਯ ਬਿਦੇਹੁ ਕਿਯੋ ਬਿਦੇਹੁ ਮੂਰਤਿ ਸਾਵਁਰੀ।
ਕਰਿ ਹੋਮ ਬਿਧਿਵਤ ਗਾਁਠਿ ਜੋਰੀ ਹੋਨ ਲਾਗੀ ਭਾਵਁਰੀ ॥ ੪ ॥

ਦੋ. ਜਯ ਧੁਨਿ ਬਨ੍ਦੀ ਬੇਦ ਧੁਨਿ ਮਙ੍ਗਲ ਗਾਨ ਨਿਸਾਨ।
ਸੁਨਿ ਹਰਸ਼ਹਿਂ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਬਿਬੁਧ ਸੁਰਤਰੁ ਸੁਮਨ ਸੁਜਾਨ ॥ ੩੨੪ ॥

ਕੁਅਁਰੁ ਕੁਅਁਰਿ ਕਲ ਭਾਵਁਰਿ ਦੇਹੀਂ ॥ ਨਯਨ ਲਾਭੁ ਸਬ ਸਾਦਰ ਲੇਹੀਂ ॥
ਜਾਇ ਨ ਬਰਨਿ ਮਨੋਹਰ ਜੋਰੀ। ਜੋ ਉਪਮਾ ਕਛੁ ਕਹੌਂ ਸੋ ਥੋਰੀ ॥
ਰਾਮ ਸੀਯ ਸੁਨ੍ਦਰ ਪ੍ਰਤਿਛਾਹੀਂ। ਜਗਮਗਾਤ ਮਨਿ ਖਮ੍ਭਨ ਮਾਹੀਂ ।
ਮਨਹੁਁ ਮਦਨ ਰਤਿ ਧਰਿ ਬਹੁ ਰੂਪਾ। ਦੇਖਤ ਰਾਮ ਬਿਆਹੁ ਅਨੂਪਾ ॥
ਦਰਸ ਲਾਲਸਾ ਸਕੁਚ ਨ ਥੋਰੀ। ਪ੍ਰਗਟਤ ਦੁਰਤ ਬਹੋਰਿ ਬਹੋਰੀ ॥
ਭਏ ਮਗਨ ਸਬ ਦੇਖਨਿਹਾਰੇ। ਜਨਕ ਸਮਾਨ ਅਪਾਨ ਬਿਸਾਰੇ ॥
ਪ੍ਰਮੁਦਿਤ ਮੁਨਿਨ੍ਹ ਭਾਵਁਰੀ ਫੇਰੀ। ਨੇਗਸਹਿਤ ਸਬ ਰੀਤਿ ਨਿਬੇਰੀਂ ॥
ਰਾਮ ਸੀਯ ਸਿਰ ਸੇਨ੍ਦੁਰ ਦੇਹੀਂ। ਸੋਭਾ ਕਹਿ ਨ ਜਾਤਿ ਬਿਧਿ ਕੇਹੀਂ ॥
ਅਰੁਨ ਪਰਾਗ ਜਲਜੁ ਭਰਿ ਨੀਕੇਂ। ਸਸਿਹਿ ਭੂਸ਼ ਅਹਿ ਲੋਭ ਅਮੀ ਕੇਂ ॥
ਬਹੁਰਿ ਬਸਿਸ਼੍ਠ ਦੀਨ੍ਹ ਅਨੁਸਾਸਨ। ਬਰੁ ਦੁਲਹਿਨਿ ਬੈਠੇ ਏਕ ਆਸਨ ॥

ਛਂ. ਬੈਠੇ ਬਰਾਸਨ ਰਾਮੁ ਜਾਨਕਿ ਮੁਦਿਤ ਮਨ ਦਸਰਥੁ ਭਏ।
ਤਨੁ ਪੁਲਕ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਦੇਖਿ ਅਪਨੇਂ ਸੁਕਤ ਸੁਰਤਰੁ ਫਲ ਨਏ ॥
ਭਰਿ ਭੁਵਨ ਰਹਾ ਉਛਾਹੁ ਰਾਮ ਬਿਬਾਹੁ ਭਾ ਸਬਹੀਂ ਕਹਾ।
ਕੇਹਿ ਭਾਁਤਿ ਬਰਨਿ ਸਿਰਾਤ ਰਸਨਾ ਏਕ ਯਹੁ ਮਙ੍ਗਲੁ ਮਹਾ ॥ ੧ ॥

ਤਬ ਜਨਕ ਪਾਇ ਬਸਿਸ਼੍ਠ ਆਯਸੁ ਬ੍ਯਾਹ ਸਾਜ ਸਁਵਾਰਿ ਕੈ।
ਮਾਁਡਵੀ ਸ਼੍ਰੁਤਿਕੀਰਤਿ ਉਰਮਿਲਾ ਕੁਅਁਰਿ ਲਈਂ ਹਁਕਾਰਿ ਕੇ ॥
ਕੁਸਕੇਤੁ ਕਨ੍ਯਾ ਪ੍ਰਥਮ ਜੋ ਗੁਨ ਸੀਲ ਸੁਖ ਸੋਭਾਮਈ।
ਸਬ ਰੀਤਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਮੇਤ ਕਰਿ ਸੋ ਬ੍ਯਾਹਿ ਨਪ ਭਰਤਹਿ ਦਈ ॥ ੨ ॥

ਜਾਨਕੀ ਲਘੁ ਭਗਿਨੀ ਸਕਲ ਸੁਨ੍ਦਰਿ ਸਿਰੋਮਨਿ ਜਾਨਿ ਕੈ।
ਸੋ ਤਨਯ ਦੀਨ੍ਹੀ ਬ੍ਯਾਹਿ ਲਖਨਹਿ ਸਕਲ ਬਿਧਿ ਸਨਮਾਨਿ ਕੈ ॥
ਜੇਹਿ ਨਾਮੁ ਸ਼੍ਰੁਤਕੀਰਤਿ ਸੁਲੋਚਨਿ ਸੁਮੁਖਿ ਸਬ ਗੁਨ ਆਗਰੀ।
ਸੋ ਦਈ ਰਿਪੁਸੂਦਨਹਿ ਭੂਪਤਿ ਰੂਪ ਸੀਲ ਉਜਾਗਰੀ ॥ ੩ ॥

ਅਨੁਰੁਪ ਬਰ ਦੁਲਹਿਨਿ ਪਰਸ੍ਪਰ ਲਖਿ ਸਕੁਚ ਹਿਯਁ ਹਰਸ਼ਹੀਂ।
ਸਬ ਮੁਦਿਤ ਸੁਨ੍ਦਰਤਾ ਸਰਾਹਹਿਂ ਸੁਮਨ ਸੁਰ ਗਨ ਬਰਸ਼ਹੀਂ ॥
ਸੁਨ੍ਦਰੀ ਸੁਨ੍ਦਰ ਬਰਨ੍ਹ ਸਹ ਸਬ ਏਕ ਮਣ੍ਡਪ ਰਾਜਹੀਂ।
ਜਨੁ ਜੀਵ ਉਰ ਚਾਰਿਉ ਅਵਸ੍ਥਾ ਬਿਮੁਨ ਸਹਿਤ ਬਿਰਾਜਹੀਂ ॥ ੪ ॥

ਦੋ. ਮੁਦਿਤ ਅਵਧਪਤਿ ਸਕਲ ਸੁਤ ਬਧੁਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਨਿਹਾਰਿ।
ਜਨੁ ਪਾਰ ਮਹਿਪਾਲ ਮਨਿ ਕ੍ਰਿਯਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਫਲ ਚਾਰਿ ॥ ੩੨੫ ॥

ਜਸਿ ਰਘੁਬੀਰ ਬ੍ਯਾਹ ਬਿਧਿ ਬਰਨੀ। ਸਕਲ ਕੁਅਁਰ ਬ੍ਯਾਹੇ ਤੇਹਿਂ ਕਰਨੀ ॥
ਕਹਿ ਨ ਜਾਇ ਕਛੁ ਦਾਇਜ ਭੂਰੀ। ਰਹਾ ਕਨਕ ਮਨਿ ਮਣ੍ਡਪੁ ਪੂਰੀ ॥
ਕਮ੍ਬਲ ਬਸਨ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਪਟੋਰੇ। ਭਾਁਤਿ ਭਾਁਤਿ ਬਹੁ ਮੋਲ ਨ ਥੋਰੇ ॥
ਗਜ ਰਥ ਤੁਰਗ ਦਾਸ ਅਰੁ ਦਾਸੀ। ਧੇਨੁ ਅਲਙ੍ਕਤ ਕਾਮਦੁਹਾ ਸੀ ॥
ਬਸ੍ਤੁ ਅਨੇਕ ਕਰਿਅ ਕਿਮਿ ਲੇਖਾ। ਕਹਿ ਨ ਜਾਇ ਜਾਨਹਿਂ ਜਿਨ੍ਹ ਦੇਖਾ ॥
ਲੋਕਪਾਲ ਅਵਲੋਕਿ ਸਿਹਾਨੇ। ਲੀਨ੍ਹ ਅਵਧਪਤਿ ਸਬੁ ਸੁਖੁ ਮਾਨੇ ॥
ਦੀਨ੍ਹ ਜਾਚਕਨ੍ਹਿ ਜੋ ਜੇਹਿ ਭਾਵਾ। ਉਬਰਾ ਸੋ ਜਨਵਾਸੇਹਿਂ ਆਵਾ ॥
ਤਬ ਕਰ ਜੋਰਿ ਜਨਕੁ ਮਦੁ ਬਾਨੀ। ਬੋਲੇ ਸਬ ਬਰਾਤ ਸਨਮਾਨੀ ॥

ਛਂ. ਸਨਮਾਨਿ ਸਕਲ ਬਰਾਤ ਆਦਰ ਦਾਨ ਬਿਨਯ ਬਡ़ਾਇ ਕੈ।
ਪ੍ਰਮੁਦਿਤ ਮਹਾ ਮੁਨਿ ਬਨ੍ਦ ਬਨ੍ਦੇ ਪੂਜਿ ਪ੍ਰੇਮ ਲਡ़ਾਇ ਕੈ ॥
ਸਿਰੁ ਨਾਇ ਦੇਵ ਮਨਾਇ ਸਬ ਸਨ ਕਹਤ ਕਰ ਸਮ੍ਪੁਟ ਕਿਏਁ।
ਸੁਰ ਸਾਧੁ ਚਾਹਤ ਭਾਉ ਸਿਨ੍ਧੁ ਕਿ ਤੋਸ਼ ਜਲ ਅਞ੍ਜਲਿ ਦਿਏਁ ॥ ੧ ॥

ਕਰ ਜੋਰਿ ਜਨਕੁ ਬਹੋਰਿ ਬਨ੍ਧੁ ਸਮੇਤ ਕੋਸਲਰਾਯ ਸੋਂ।
ਬੋਲੇ ਮਨੋਹਰ ਬਯਨ ਸਾਨਿ ਸਨੇਹ ਸੀਲ ਸੁਭਾਯ ਸੋਂ ॥
ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਰਾਜਨ ਰਾਵਰੇਂ ਹਮ ਬਡ़ੇ ਅਬ ਸਬ ਬਿਧਿ ਭਏ।
ਏਹਿ ਰਾਜ ਸਾਜ ਸਮੇਤ ਸੇਵਕ ਜਾਨਿਬੇ ਬਿਨੁ ਗਥ ਲਏ ॥ ੨ ॥

ਏ ਦਾਰਿਕਾ ਪਰਿਚਾਰਿਕਾ ਕਰਿ ਪਾਲਿਬੀਂ ਕਰੁਨਾ ਨਈ।
ਅਪਰਾਧੁ ਛਮਿਬੋ ਬੋਲਿ ਪਠਏ ਬਹੁਤ ਹੌਂ ਢੀਟ੍ਯੋ ਕਈ ॥
ਪੁਨਿ ਭਾਨੁਕੁਲਭੂਸ਼ਨ ਸਕਲ ਸਨਮਾਨ ਨਿਧਿ ਸਮਧੀ ਕਿਏ।
ਕਹਿ ਜਾਤਿ ਨਹਿਂ ਬਿਨਤੀ ਪਰਸ੍ਪਰ ਪ੍ਰੇਮ ਪਰਿਪੂਰਨ ਹਿਏ ॥ ੩ ॥

ਬਨ੍ਦਾਰਕਾ ਗਨ ਸੁਮਨ ਬਰਿਸਹਿਂ ਰਾਉ ਜਨਵਾਸੇਹਿ ਚਲੇ।
ਦੁਨ੍ਦੁਭੀ ਜਯ ਧੁਨਿ ਬੇਦ ਧੁਨਿ ਨਭ ਨਗਰ ਕੌਤੂਹਲ ਭਲੇ ॥
ਤਬ ਸਖੀਂ ਮਙ੍ਗਲ ਗਾਨ ਕਰਤ ਮੁਨੀਸ ਆਯਸੁ ਪਾਇ ਕੈ।
ਦੂਲਹ ਦੁਲਹਿਨਿਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਸੁਨ੍ਦਰਿ ਚਲੀਂ ਕੋਹਬਰ ਲ੍ਯਾਇ ਕੈ ॥ ੪ ॥

ਦੋ. ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਰਾਮਹਿ ਚਿਤਵ ਸਿਯ ਸਕੁਚਤਿ ਮਨੁ ਸਕੁਚੈ ਨ।
ਹਰਤ ਮਨੋਹਰ ਮੀਨ ਛਬਿ ਪ੍ਰੇਮ ਪਿਆਸੇ ਨੈਨ ॥ ੩੨੬ ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਗ੍ਯਾਰਹਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਸ੍ਯਾਮ ਸਰੀਰੁ ਸੁਭਾਯਁ ਸੁਹਾਵਨ। ਸੋਭਾ ਕੋਟਿ ਮਨੋਜ ਲਜਾਵਨ ॥
ਜਾਵਕ ਜੁਤ ਪਦ ਕਮਲ ਸੁਹਾਏ। ਮੁਨਿ ਮਨ ਮਧੁਪ ਰਹਤ ਜਿਨ੍ਹ ਛਾਏ ॥
ਪੀਤ ਪੁਨੀਤ ਮਨੋਹਰ ਧੋਤੀ। ਹਰਤਿ ਬਾਲ ਰਬਿ ਦਾਮਿਨਿ ਜੋਤੀ ॥
ਕਲ ਕਿਙ੍ਕਿਨਿ ਕਟਿ ਸੂਤ੍ਰ ਮਨੋਹਰ। ਬਾਹੁ ਬਿਸਾਲ ਬਿਭੂਸ਼ਨ ਸੁਨ੍ਦਰ ॥
ਪੀਤ ਜਨੇਉ ਮਹਾਛਬਿ ਦੇਈ। ਕਰ ਮੁਦ੍ਰਿਕਾ ਚੋਰਿ ਚਿਤੁ ਲੇਈ ॥
ਸੋਹਤ ਬ੍ਯਾਹ ਸਾਜ ਸਬ ਸਾਜੇ। ਉਰ ਆਯਤ ਉਰਭੂਸ਼ਨ ਰਾਜੇ ॥
ਪਿਅਰ ਉਪਰਨਾ ਕਾਖਾਸੋਤੀ। ਦੁਹੁਁ ਆਁਚਰਨ੍ਹਿ ਲਗੇ ਮਨਿ ਮੋਤੀ ॥
ਨਯਨ ਕਮਲ ਕਲ ਕੁਣ੍ਡਲ ਕਾਨਾ। ਬਦਨੁ ਸਕਲ ਸੌਨ੍ਦਰ੍ਜ ਨਿਧਾਨਾ ॥
ਸੁਨ੍ਦਰ ਭਕੁਟਿ ਮਨੋਹਰ ਨਾਸਾ। ਭਾਲ ਤਿਲਕੁ ਰੁਚਿਰਤਾ ਨਿਵਾਸਾ ॥
ਸੋਹਤ ਮੌਰੁ ਮਨੋਹਰ ਮਾਥੇ। ਮਙ੍ਗਲਮਯ ਮੁਕੁਤਾ ਮਨਿ ਗਾਥੇ ॥

ਛਂ. ਗਾਥੇ ਮਹਾਮਨਿ ਮੌਰ ਮਞ੍ਜੁਲ ਅਙ੍ਗ ਸਬ ਚਿਤ ਚੋਰਹੀਂ।
ਪੁਰ ਨਾਰਿ ਸੁਰ ਸੁਨ੍ਦਰੀਂ ਬਰਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਸਬ ਤਿਨ ਤੋਰਹੀਂ ॥
ਮਨਿ ਬਸਨ ਭੂਸ਼ਨ ਵਾਰਿ ਆਰਤਿ ਕਰਹਿਂ ਮਙ੍ਗਲ ਗਾਵਹਿਂ।
ਸੁਰ ਸੁਮਨ ਬਰਿਸਹਿਂ ਸੂਤ ਮਾਗਧ ਬਨ੍ਦਿ ਸੁਜਸੁ ਸੁਨਾਵਹੀਂ ॥ ੧ ॥

ਕੋਹਬਰਹਿਂ ਆਨੇ ਕੁਁਅਰ ਕੁਁਅਰਿ ਸੁਆਸਿਨਿਨ੍ਹ ਸੁਖ ਪਾਇ ਕੈ।
ਅਤਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲੌਕਿਕ ਰੀਤਿ ਲਾਗੀਂ ਕਰਨ ਮਙ੍ਗਲ ਗਾਇ ਕੈ ॥
ਲਹਕੌਰਿ ਗੌਰਿ ਸਿਖਾਵ ਰਾਮਹਿ ਸੀਯ ਸਨ ਸਾਰਦ ਕਹੈਂ।
ਰਨਿਵਾਸੁ ਹਾਸ ਬਿਲਾਸ ਰਸ ਬਸ ਜਨ੍ਮ ਕੋ ਫਲੁ ਸਬ ਲਹੈਂ ॥ ੨ ॥

ਨਿਜ ਪਾਨਿ ਮਨਿ ਮਹੁਁ ਦੇਖਿਅਤਿ ਮੂਰਤਿ ਸੁਰੂਪਨਿਧਾਨ ਕੀ।
ਚਾਲਤਿ ਨ ਭੁਜਬਲ੍ਲੀ ਬਿਲੋਕਨਿ ਬਿਰਹ ਭਯ ਬਸ ਜਾਨਕੀ ॥
ਕੌਤੁਕ ਬਿਨੋਦ ਪ੍ਰਮੋਦੁ ਪ੍ਰੇਮੁ ਨ ਜਾਇ ਕਹਿ ਜਾਨਹਿਂ ਅਲੀਂ।
ਬਰ ਕੁਅਁਰਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਕਲ ਸਖੀਂ ਲਵਾਇ ਜਨਵਾਸੇਹਿ ਚਲੀਂ ॥ ੩ ॥

ਤੇਹਿ ਸਮਯ ਸੁਨਿਅ ਅਸੀਸ ਜਹਁ ਤਹਁ ਨਗਰ ਨਭ ਆਨਁਦੁ ਮਹਾ।
ਚਿਰੁ ਜਿਅਹੁਁ ਜੋਰੀਂ ਚਾਰੁ ਚਾਰਯੋ ਮੁਦਿਤ ਮਨ ਸਬਹੀਂ ਕਹਾ ॥
ਜੋਗੀਨ੍ਦ੍ਰ ਸਿਦ੍ਧ ਮੁਨੀਸ ਦੇਵ ਬਿਲੋਕਿ ਪ੍ਰਭੁ ਦੁਨ੍ਦੁਭਿ ਹਨੀ।
ਚਲੇ ਹਰਸ਼ਿ ਬਰਸ਼ਿ ਪ੍ਰਸੂਨ ਨਿਜ ਨਿਜ ਲੋਕ ਜਯ ਜਯ ਜਯ ਭਨੀ ॥ ੪ ॥

ਦੋ. ਸਹਿਤ ਬਧੂਟਿਨ੍ਹ ਕੁਅਁਰ ਸਬ ਤਬ ਆਏ ਪਿਤੁ ਪਾਸ।
ਸੋਭਾ ਮਙ੍ਗਲ ਮੋਦ ਭਰਿ ਉਮਗੇਉ ਜਨੁ ਜਨਵਾਸ ॥ ੩੨੭ ॥

ਪੁਨਿ ਜੇਵਨਾਰ ਭਈ ਬਹੁ ਭਾਁਤੀ। ਪਠਏ ਜਨਕ ਬੋਲਾਇ ਬਰਾਤੀ ॥
ਪਰਤ ਪਾਁਵਡ़ੇ ਬਸਨ ਅਨੂਪਾ। ਸੁਤਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਗਵਨ ਕਿਯੋ ਭੂਪਾ ॥
ਸਾਦਰ ਸਬਕੇ ਪਾਯ ਪਖਾਰੇ। ਜਥਾਜੋਗੁ ਪੀਢ़ਨ੍ਹ ਬੈਠਾਰੇ ॥
ਧੋਏ ਜਨਕ ਅਵਧਪਤਿ ਚਰਨਾ। ਸੀਲੁ ਸਨੇਹੁ ਜਾਇ ਨਹਿਂ ਬਰਨਾ ॥
ਬਹੁਰਿ ਰਾਮ ਪਦ ਪਙ੍ਕਜ ਧੋਏ। ਜੇ ਹਰ ਹਦਯ ਕਮਲ ਮਹੁਁ ਗੋਏ ॥
ਤੀਨਿਉ ਭਾਈ ਰਾਮ ਸਮ ਜਾਨੀ। ਧੋਏ ਚਰਨ ਜਨਕ ਨਿਜ ਪਾਨੀ ॥
ਆਸਨ ਉਚਿਤ ਸਬਹਿ ਨਪ ਦੀਨ੍ਹੇ। ਬੋਲਿ ਸੂਪਕਾਰੀ ਸਬ ਲੀਨ੍ਹੇ ॥
ਸਾਦਰ ਲਗੇ ਪਰਨ ਪਨਵਾਰੇ। ਕਨਕ ਕੀਲ ਮਨਿ ਪਾਨ ਸਁਵਾਰੇ ॥

ਦੋ. ਸੂਪੋਦਨ ਸੁਰਭੀ ਸਰਪਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸ੍ਵਾਦੁ ਪੁਨੀਤ।
ਛਨ ਮਹੁਁ ਸਬ ਕੇਂ ਪਰੁਸਿ ਗੇ ਚਤੁਰ ਸੁਆਰ ਬਿਨੀਤ ॥ ੩੨੮ ॥

ਪਞ੍ਚ ਕਵਲ ਕਰਿ ਜੇਵਨ ਲਾਗੇ। ਗਾਰਿ ਗਾਨ ਸੁਨਿ ਅਤਿ ਅਨੁਰਾਗੇ ॥
ਭਾਁਤਿ ਅਨੇਕ ਪਰੇ ਪਕਵਾਨੇ। ਸੁਧਾ ਸਰਿਸ ਨਹਿਂ ਜਾਹਿਂ ਬਖਾਨੇ ॥
ਪਰੁਸਨ ਲਗੇ ਸੁਆਰ ਸੁਜਾਨਾ। ਬਿਞ੍ਜਨ ਬਿਬਿਧ ਨਾਮ ਕੋ ਜਾਨਾ ॥
ਚਾਰਿ ਭਾਁਤਿ ਭੋਜਨ ਬਿਧਿ ਗਾਈ। ਏਕ ਏਕ ਬਿਧਿ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਈ ॥
ਛਰਸ ਰੁਚਿਰ ਬਿਞ੍ਜਨ ਬਹੁ ਜਾਤੀ। ਏਕ ਏਕ ਰਸ ਅਗਨਿਤ ਭਾਁਤੀ ॥
ਜੇਵਁਤ ਦੇਹਿਂ ਮਧੁਰ ਧੁਨਿ ਗਾਰੀ। ਲੈ ਲੈ ਨਾਮ ਪੁਰੁਸ਼ ਅਰੁ ਨਾਰੀ ॥
ਸਮਯ ਸੁਹਾਵਨਿ ਗਾਰਿ ਬਿਰਾਜਾ। ਹਁਸਤ ਰਾਉ ਸੁਨਿ ਸਹਿਤ ਸਮਾਜਾ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸਬਹੀਂ ਭੌਜਨੁ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਆਦਰ ਸਹਿਤ ਆਚਮਨੁ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥

ਦੋ. ਦੇਇ ਪਾਨ ਪੂਜੇ ਜਨਕ ਦਸਰਥੁ ਸਹਿਤ ਸਮਾਜ।
ਜਨਵਾਸੇਹਿ ਗਵਨੇ ਮੁਦਿਤ ਸਕਲ ਭੂਪ ਸਿਰਤਾਜ ॥ ੩੨੯ ॥

ਨਿਤ ਨੂਤਨ ਮਙ੍ਗਲ ਪੁਰ ਮਾਹੀਂ। ਨਿਮਿਸ਼ ਸਰਿਸ ਦਿਨ ਜਾਮਿਨਿ ਜਾਹੀਂ ॥
ਬਡ़ੇ ਭੋਰ ਭੂਪਤਿਮਨਿ ਜਾਗੇ। ਜਾਚਕ ਗੁਨ ਗਨ ਗਾਵਨ ਲਾਗੇ ॥
ਦੇਖਿ ਕੁਅਁਰ ਬਰ ਬਧੁਨ੍ਹ ਸਮੇਤਾ। ਕਿਮਿ ਕਹਿ ਜਾਤ ਮੋਦੁ ਮਨ ਜੇਤਾ ॥
ਪ੍ਰਾਤਕ੍ਰਿਯਾ ਕਰਿ ਗੇ ਗੁਰੁ ਪਾਹੀਂ। ਮਹਾਪ੍ਰਮੋਦੁ ਪ੍ਰੇਮੁ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਕਰਿ ਪ੍ਰਨਾਮ ਪੂਜਾ ਕਰ ਜੋਰੀ। ਬੋਲੇ ਗਿਰਾ ਅਮਿਅਁ ਜਨੁ ਬੋਰੀ ॥
ਤੁਮ੍ਹਰੀ ਕਪਾਁ ਸੁਨਹੁ ਮੁਨਿਰਾਜਾ। ਭਯਉਁ ਆਜੁ ਮੈਂ ਪੂਰਨਕਾਜਾ ॥
ਅਬ ਸਬ ਬਿਪ੍ਰ ਬੋਲਾਇ ਗੋਸਾਈਂ। ਦੇਹੁ ਧੇਨੁ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਬਨਾਈ ॥
ਸੁਨਿ ਗੁਰ ਕਰਿ ਮਹਿਪਾਲ ਬਡ़ਾਈ। ਪੁਨਿ ਪਠਏ ਮੁਨਿ ਬਨ੍ਦ ਬੋਲਾਈ ॥

ਦੋ. ਬਾਮਦੇਉ ਅਰੁ ਦੇਵਰਿਸ਼ਿ ਬਾਲਮੀਕਿ ਜਾਬਾਲਿ।
ਆਏ ਮੁਨਿਬਰ ਨਿਕਰ ਤਬ ਕੌਸਿਕਾਦਿ ਤਪਸਾਲਿ ॥ ੩੩੦ ॥

ਦਣ੍ਡ ਪ੍ਰਨਾਮ ਸਬਹਿ ਨਪ ਕੀਨ੍ਹੇ। ਪੂਜਿ ਸਪ੍ਰੇਮ ਬਰਾਸਨ ਦੀਨ੍ਹੇ ॥
ਚਾਰਿ ਲਚ੍ਛ ਬਰ ਧੇਨੁ ਮਗਾਈ। ਕਾਮਸੁਰਭਿ ਸਮ ਸੀਲ ਸੁਹਾਈ ॥
ਸਬ ਬਿਧਿ ਸਕਲ ਅਲਙ੍ਕਤ ਕੀਨ੍ਹੀਂ। ਮੁਦਿਤ ਮਹਿਪ ਮਹਿਦੇਵਨ੍ਹ ਦੀਨ੍ਹੀਂ ॥
ਕਰਤ ਬਿਨਯ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਨਰਨਾਹੂ। ਲਹੇਉਁ ਆਜੁ ਜਗ ਜੀਵਨ ਲਾਹੂ ॥
ਪਾਇ ਅਸੀਸ ਮਹੀਸੁ ਅਨਨ੍ਦਾ। ਲਿਏ ਬੋਲਿ ਪੁਨਿ ਜਾਚਕ ਬਨ੍ਦਾ ॥
ਕਨਕ ਬਸਨ ਮਨਿ ਹਯ ਗਯ ਸ੍ਯਨ੍ਦਨ। ਦਿਏ ਬੂਝਿ ਰੁਚਿ ਰਬਿਕੁਲਨਨ੍ਦਨ ॥
ਚਲੇ ਪਢ़ਤ ਗਾਵਤ ਗੁਨ ਗਾਥਾ। ਜਯ ਜਯ ਜਯ ਦਿਨਕਰ ਕੁਲ ਨਾਥਾ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਰਾਮ ਬਿਆਹ ਉਛਾਹੂ। ਸਕਇ ਨ ਬਰਨਿ ਸਹਸ ਮੁਖ ਜਾਹੂ ॥

ਦੋ. ਬਾਰ ਬਾਰ ਕੌਸਿਕ ਚਰਨ ਸੀਸੁ ਨਾਇ ਕਹ ਰਾਉ।
ਯਹ ਸਬੁ ਸੁਖੁ ਮੁਨਿਰਾਜ ਤਵ ਕਪਾ ਕਟਾਚ੍ਛ ਪਸਾਉ ॥ ੩੩੧ ॥

ਜਨਕ ਸਨੇਹੁ ਸੀਲੁ ਕਰਤੂਤੀ। ਨਪੁ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਸਰਾਹ ਬਿਭੂਤੀ ॥
ਦਿਨ ਉਠਿ ਬਿਦਾ ਅਵਧਪਤਿ ਮਾਗਾ। ਰਾਖਹਿਂ ਜਨਕੁ ਸਹਿਤ ਅਨੁਰਾਗਾ ॥
ਨਿਤ ਨੂਤਨ ਆਦਰੁ ਅਧਿਕਾਈ। ਦਿਨ ਪ੍ਰਤਿ ਸਹਸ ਭਾਁਤਿ ਪਹੁਨਾਈ ॥
ਨਿਤ ਨਵ ਨਗਰ ਅਨਨ੍ਦ ਉਛਾਹੂ। ਦਸਰਥ ਗਵਨੁ ਸੋਹਾਇ ਨ ਕਾਹੂ ॥
ਬਹੁਤ ਦਿਵਸ ਬੀਤੇ ਏਹਿ ਭਾਁਤੀ। ਜਨੁ ਸਨੇਹ ਰਜੁ ਬਁਧੇ ਬਰਾਤੀ ॥
ਕੌਸਿਕ ਸਤਾਨਨ੍ਦ ਤਬ ਜਾਈ। ਕਹਾ ਬਿਦੇਹ ਨਪਹਿ ਸਮੁਝਾਈ ॥
ਅਬ ਦਸਰਥ ਕਹਁ ਆਯਸੁ ਦੇਹੂ। ਜਦ੍ਯਪਿ ਛਾਡ़ਿ ਨ ਸਕਹੁ ਸਨੇਹੂ ॥
ਭਲੇਹਿਂ ਨਾਥ ਕਹਿ ਸਚਿਵ ਬੋਲਾਏ। ਕਹਿ ਜਯ ਜੀਵ ਸੀਸ ਤਿਨ੍ਹ ਨਾਏ ॥

ਦੋ. ਅਵਧਨਾਥੁ ਚਾਹਤ ਚਲਨ ਭੀਤਰ ਕਰਹੁ ਜਨਾਉ।
ਭਏ ਪ੍ਰੇਮਬਸ ਸਚਿਵ ਸੁਨਿ ਬਿਪ੍ਰ ਸਭਾਸਦ ਰਾਉ ॥ ੩੩੨ ॥

ਪੁਰਬਾਸੀ ਸੁਨਿ ਚਲਿਹਿ ਬਰਾਤਾ। ਬੂਝਤ ਬਿਕਲ ਪਰਸ੍ਪਰ ਬਾਤਾ ॥
ਸਤ੍ਯ ਗਵਨੁ ਸੁਨਿ ਸਬ ਬਿਲਖਾਨੇ। ਮਨਹੁਁ ਸਾਁਝ ਸਰਸਿਜ ਸਕੁਚਾਨੇ ॥
ਜਹਁ ਜਹਁ ਆਵਤ ਬਸੇ ਬਰਾਤੀ। ਤਹਁ ਤਹਁ ਸਿਦ੍ਧ ਚਲਾ ਬਹੁ ਭਾਁਤੀ ॥
ਬਿਬਿਧ ਭਾਁਤਿ ਮੇਵਾ ਪਕਵਾਨਾ। ਭੋਜਨ ਸਾਜੁ ਨ ਜਾਇ ਬਖਾਨਾ ॥
ਭਰਿ ਭਰਿ ਬਸਹਁ ਅਪਾਰ ਕਹਾਰਾ। ਪਠਈ ਜਨਕ ਅਨੇਕ ਸੁਸਾਰਾ ॥
ਤੁਰਗ ਲਾਖ ਰਥ ਸਹਸ ਪਚੀਸਾ। ਸਕਲ ਸਁਵਾਰੇ ਨਖ ਅਰੁ ਸੀਸਾ ॥
ਮਤ੍ਤ ਸਹਸ ਦਸ ਸਿਨ੍ਧੁਰ ਸਾਜੇ। ਜਿਨ੍ਹਹਿ ਦੇਖਿ ਦਿਸਿਕੁਞ੍ਜਰ ਲਾਜੇ ॥
ਕਨਕ ਬਸਨ ਮਨਿ ਭਰਿ ਭਰਿ ਜਾਨਾ। ਮਹਿਸ਼ੀਂ ਧੇਨੁ ਬਸ੍ਤੁ ਬਿਧਿ ਨਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਦਾਇਜ ਅਮਿਤ ਨ ਸਕਿਅ ਕਹਿ ਦੀਨ੍ਹ ਬਿਦੇਹਁ ਬਹੋਰਿ।
ਜੋ ਅਵਲੋਕਤ ਲੋਕਪਤਿ ਲੋਕ ਸਮ੍ਪਦਾ ਥੋਰਿ ॥ ੩੩੩ ॥

ਸਬੁ ਸਮਾਜੁ ਏਹਿ ਭਾਁਤਿ ਬਨਾਈ। ਜਨਕ ਅਵਧਪੁਰ ਦੀਨ੍ਹ ਪਠਾਈ ॥
ਚਲਿਹਿ ਬਰਾਤ ਸੁਨਤ ਸਬ ਰਾਨੀਂ। ਬਿਕਲ ਮੀਨਗਨ ਜਨੁ ਲਘੁ ਪਾਨੀਂ ॥
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਸੀਯ ਗੋਦ ਕਰਿ ਲੇਹੀਂ। ਦੇਇ ਅਸੀਸ ਸਿਖਾਵਨੁ ਦੇਹੀਂ ॥
ਹੋਏਹੁ ਸਨ੍ਤਤ ਪਿਯਹਿ ਪਿਆਰੀ। ਚਿਰੁ ਅਹਿਬਾਤ ਅਸੀਸ ਹਮਾਰੀ ॥
ਸਾਸੁ ਸਸੁਰ ਗੁਰ ਸੇਵਾ ਕਰੇਹੂ। ਪਤਿ ਰੁਖ ਲਖਿ ਆਯਸੁ ਅਨੁਸਰੇਹੂ ॥
ਅਤਿ ਸਨੇਹ ਬਸ ਸਖੀਂ ਸਯਾਨੀ। ਨਾਰਿ ਧਰਮ ਸਿਖਵਹਿਂ ਮਦੁ ਬਾਨੀ ॥
ਸਾਦਰ ਸਕਲ ਕੁਅਁਰਿ ਸਮੁਝਾਈ। ਰਾਨਿਨ੍ਹ ਬਾਰ ਬਾਰ ਉਰ ਲਾਈ ॥
ਬਹੁਰਿ ਬਹੁਰਿ ਭੇਟਹਿਂ ਮਹਤਾਰੀਂ। ਕਹਹਿਂ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਰਚੀਂ ਕਤ ਨਾਰੀਂ ॥

ਦੋ. ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਭਾਇਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਰਾਮੁ ਭਾਨੁ ਕੁਲ ਕੇਤੁ।
ਚਲੇ ਜਨਕ ਮਨ੍ਦਿਰ ਮੁਦਿਤ ਬਿਦਾ ਕਰਾਵਨ ਹੇਤੁ ॥ ੩੩੪ ॥

ਚਾਰਿਅ ਭਾਇ ਸੁਭਾਯਁ ਸੁਹਾਏ। ਨਗਰ ਨਾਰਿ ਨਰ ਦੇਖਨ ਧਾਏ ॥
ਕੋਉ ਕਹ ਚਲਨ ਚਹਤ ਹਹਿਂ ਆਜੂ। ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਦੇਹ ਬਿਦਾ ਕਰ ਸਾਜੂ ॥
ਲੇਹੁ ਨਯਨ ਭਰਿ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰੀ। ਪ੍ਰਿਯ ਪਾਹੁਨੇ ਭੂਪ ਸੁਤ ਚਾਰੀ ॥
ਕੋ ਜਾਨੈ ਕੇਹਿ ਸੁਕਤ ਸਯਾਨੀ। ਨਯਨ ਅਤਿਥਿ ਕੀਨ੍ਹੇ ਬਿਧਿ ਆਨੀ ॥
ਮਰਨਸੀਲੁ ਜਿਮਿ ਪਾਵ ਪਿਊਸ਼ਾ। ਸੁਰਤਰੁ ਲਹੈ ਜਨਮ ਕਰ ਭੂਖਾ ॥
ਪਾਵ ਨਾਰਕੀ ਹਰਿਪਦੁ ਜੈਸੇਂ। ਇਨ੍ਹ ਕਰ ਦਰਸਨੁ ਹਮ ਕਹਁ ਤੈਸੇ ॥
ਨਿਰਖਿ ਰਾਮ ਸੋਭਾ ਉਰ ਧਰਹੂ। ਨਿਜ ਮਨ ਫਨਿ ਮੂਰਤਿ ਮਨਿ ਕਰਹੂ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸਬਹਿ ਨਯਨ ਫਲੁ ਦੇਤਾ। ਗਏ ਕੁਅਁਰ ਸਬ ਰਾਜ ਨਿਕੇਤਾ ॥

ਦੋ. ਰੂਪ ਸਿਨ੍ਧੁ ਸਬ ਬਨ੍ਧੁ ਲਖਿ ਹਰਸ਼ਿ ਉਠਾ ਰਨਿਵਾਸੁ।
ਕਰਹਿ ਨਿਛਾਵਰਿ ਆਰਤੀ ਮਹਾ ਮੁਦਿਤ ਮਨ ਸਾਸੁ ॥ ੩੩੫ ॥

ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਛਬਿ ਅਤਿ ਅਨੁਰਾਗੀਂ। ਪ੍ਰੇਮਬਿਬਸ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਪਦ ਲਾਗੀਂ ॥
ਰਹੀ ਨ ਲਾਜ ਪ੍ਰੀਤਿ ਉਰ ਛਾਈ। ਸਹਜ ਸਨੇਹੁ ਬਰਨਿ ਕਿਮਿ ਜਾਈ ॥
ਭਾਇਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਉਬਟਿ ਅਨ੍ਹਵਾਏ। ਛਰਸ ਅਸਨ ਅਤਿ ਹੇਤੁ ਜੇਵਾਁਏ ॥
ਬੋਲੇ ਰਾਮੁ ਸੁਅਵਸਰੁ ਜਾਨੀ। ਸੀਲ ਸਨੇਹ ਸਕੁਚਮਯ ਬਾਨੀ ॥
ਰਾਉ ਅਵਧਪੁਰ ਚਹਤ ਸਿਧਾਏ। ਬਿਦਾ ਹੋਨ ਹਮ ਇਹਾਁ ਪਠਾਏ ॥
ਮਾਤੁ ਮੁਦਿਤ ਮਨ ਆਯਸੁ ਦੇਹੂ। ਬਾਲਕ ਜਾਨਿ ਕਰਬ ਨਿਤ ਨੇਹੂ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਬਿਲਖੇਉ ਰਨਿਵਾਸੂ। ਬੋਲਿ ਨ ਸਕਹਿਂ ਪ੍ਰੇਮਬਸ ਸਾਸੂ ॥
ਹਦਯਁ ਲਗਾਇ ਕੁਅਁਰਿ ਸਬ ਲੀਨ੍ਹੀ। ਪਤਿਨ੍ਹ ਸੌਮ੍ਪਿ ਬਿਨਤੀ ਅਤਿ ਕੀਨ੍ਹੀ ॥

ਛਂ. ਕਰਿ ਬਿਨਯ ਸਿਯ ਰਾਮਹਿ ਸਮਰਪੀ ਜੋਰਿ ਕਰ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਕਹੈ।
ਬਲਿ ਜਾਁਉ ਤਾਤ ਸੁਜਾਨ ਤੁਮ੍ਹ ਕਹੁਁ ਬਿਦਿਤ ਗਤਿ ਸਬ ਕੀ ਅਹੈ ॥
ਪਰਿਵਾਰ ਪੁਰਜਨ ਮੋਹਿ ਰਾਜਹਿ ਪ੍ਰਾਨਪ੍ਰਿਯ ਸਿਯ ਜਾਨਿਬੀ।
ਤੁਲਸੀਸ ਸੀਲੁ ਸਨੇਹੁ ਲਖਿ ਨਿਜ ਕਿਙ੍ਕਰੀ ਕਰਿ ਮਾਨਿਬੀ ॥

ਸੋ. ਤੁਮ੍ਹ ਪਰਿਪੂਰਨ ਕਾਮ ਜਾਨ ਸਿਰੋਮਨਿ ਭਾਵਪ੍ਰਿਯ।
ਜਨ ਗੁਨ ਗਾਹਕ ਰਾਮ ਦੋਸ਼ ਦਲਨ ਕਰੁਨਾਯਤਨ ॥ ੩੩੬ ॥

ਅਸ ਕਹਿ ਰਹੀ ਚਰਨ ਗਹਿ ਰਾਨੀ। ਪ੍ਰੇਮ ਪਙ੍ਕ ਜਨੁ ਗਿਰਾ ਸਮਾਨੀ ॥
ਸੁਨਿ ਸਨੇਹਸਾਨੀ ਬਰ ਬਾਨੀ। ਬਹੁਬਿਧਿ ਰਾਮ ਸਾਸੁ ਸਨਮਾਨੀ ॥
ਰਾਮ ਬਿਦਾ ਮਾਗਤ ਕਰ ਜੋਰੀ। ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਨਾਮੁ ਬਹੋਰਿ ਬਹੋਰੀ ॥
ਪਾਇ ਅਸੀਸ ਬਹੁਰਿ ਸਿਰੁ ਨਾਈ। ਭਾਇਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਚਲੇ ਰਘੁਰਾਈ ॥
ਮਞ੍ਜੁ ਮਧੁਰ ਮੂਰਤਿ ਉਰ ਆਨੀ। ਭਈ ਸਨੇਹ ਸਿਥਿਲ ਸਬ ਰਾਨੀ ॥
ਪੁਨਿ ਧੀਰਜੁ ਧਰਿ ਕੁਅਁਰਿ ਹਁਕਾਰੀ। ਬਾਰ ਬਾਰ ਭੇਟਹਿਂ ਮਹਤਾਰੀਂ ॥
ਪਹੁਁਚਾਵਹਿਂ ਫਿਰਿ ਮਿਲਹਿਂ ਬਹੋਰੀ। ਬਢ़ੀ ਪਰਸ੍ਪਰ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਥੋਰੀ ॥
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਮਿਲਤ ਸਖਿਨ੍ਹ ਬਿਲਗਾਈ। ਬਾਲ ਬਚ੍ਛ ਜਿਮਿ ਧੇਨੁ ਲਵਾਈ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰੇਮਬਿਬਸ ਨਰ ਨਾਰਿ ਸਬ ਸਖਿਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਰਨਿਵਾਸੁ।
ਮਾਨਹੁਁ ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਦੇਹਪੁਰ ਕਰੁਨਾਁ ਬਿਰਹਁ ਨਿਵਾਸੁ ॥ ੩੩੭ ॥

ਸੁਕ ਸਾਰਿਕਾ ਜਾਨਕੀ ਜ੍ਯਾਏ। ਕਨਕ ਪਿਞ੍ਜਰਨ੍ਹਿ ਰਾਖਿ ਪਢ़ਾਏ ॥
ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਕਹਹਿਂ ਕਹਾਁ ਬੈਦੇਹੀ। ਸੁਨਿ ਧੀਰਜੁ ਪਰਿਹਰਇ ਨ ਕੇਹੀ ॥
ਭਏ ਬਿਕਲ ਖਗ ਮਗ ਏਹਿ ਭਾਁਤਿ। ਮਨੁਜ ਦਸਾ ਕੈਸੇਂ ਕਹਿ ਜਾਤੀ ॥
ਬਨ੍ਧੁ ਸਮੇਤ ਜਨਕੁ ਤਬ ਆਏ। ਪ੍ਰੇਮ ਉਮਗਿ ਲੋਚਨ ਜਲ ਛਾਏ ॥
ਸੀਯ ਬਿਲੋਕਿ ਧੀਰਤਾ ਭਾਗੀ। ਰਹੇ ਕਹਾਵਤ ਪਰਮ ਬਿਰਾਗੀ ॥
ਲੀਨ੍ਹਿ ਰਾਁਯ ਉਰ ਲਾਇ ਜਾਨਕੀ। ਮਿਟੀ ਮਹਾਮਰਜਾਦ ਗ੍ਯਾਨ ਕੀ ॥
ਸਮੁਝਾਵਤ ਸਬ ਸਚਿਵ ਸਯਾਨੇ। ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਚਾਰੁ ਨ ਅਵਸਰ ਜਾਨੇ ॥
ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰ ਸੁਤਾ ਉਰ ਲਾਈ। ਸਜਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ਪਾਲਕੀਂ ਮਗਾਈ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰੇਮਬਿਬਸ ਪਰਿਵਾਰੁ ਸਬੁ ਜਾਨਿ ਸੁਲਗਨ ਨਰੇਸ।
ਕੁਁਅਰਿ ਚਢ़ਾਈ ਪਾਲਕਿਨ੍ਹ ਸੁਮਿਰੇ ਸਿਦ੍ਧਿ ਗਨੇਸ ॥ ੩੩੮ ॥

ਬਹੁਬਿਧਿ ਭੂਪ ਸੁਤਾ ਸਮੁਝਾਈ। ਨਾਰਿਧਰਮੁ ਕੁਲਰੀਤਿ ਸਿਖਾਈ ॥
ਦਾਸੀਂ ਦਾਸ ਦਿਏ ਬਹੁਤੇਰੇ। ਸੁਚਿ ਸੇਵਕ ਜੇ ਪ੍ਰਿਯ ਸਿਯ ਕੇਰੇ ॥
ਸੀਯ ਚਲਤ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਪੁਰਬਾਸੀ। ਹੋਹਿਂ ਸਗੁਨ ਸੁਭ ਮਙ੍ਗਲ ਰਾਸੀ ॥
ਭੂਸੁਰ ਸਚਿਵ ਸਮੇਤ ਸਮਾਜਾ। ਸਙ੍ਗ ਚਲੇ ਪਹੁਁਚਾਵਨ ਰਾਜਾ ॥
ਸਮਯ ਬਿਲੋਕਿ ਬਾਜਨੇ ਬਾਜੇ। ਰਥ ਗਜ ਬਾਜਿ ਬਰਾਤਿਨ੍ਹ ਸਾਜੇ ॥
ਦਸਰਥ ਬਿਪ੍ਰ ਬੋਲਿ ਸਬ ਲੀਨ੍ਹੇ। ਦਾਨ ਮਾਨ ਪਰਿਪੂਰਨ ਕੀਨ੍ਹੇ ॥
ਚਰਨ ਸਰੋਜ ਧੂਰਿ ਧਰਿ ਸੀਸਾ। ਮੁਦਿਤ ਮਹੀਪਤਿ ਪਾਇ ਅਸੀਸਾ ॥
ਸੁਮਿਰਿ ਗਜਾਨਨੁ ਕੀਨ੍ਹ ਪਯਾਨਾ। ਮਙ੍ਗਲਮੂਲ ਸਗੁਨ ਭਏ ਨਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਸੁਰ ਪ੍ਰਸੂਨ ਬਰਸ਼ਹਿ ਹਰਸ਼ਿ ਕਰਹਿਂ ਅਪਛਰਾ ਗਾਨ।
ਚਲੇ ਅਵਧਪਤਿ ਅਵਧਪੁਰ ਮੁਦਿਤ ਬਜਾਇ ਨਿਸਾਨ ॥ ੩੩੯ ॥

ਨਪ ਕਰਿ ਬਿਨਯ ਮਹਾਜਨ ਫੇਰੇ। ਸਾਦਰ ਸਕਲ ਮਾਗਨੇ ਟੇਰੇ ॥
ਭੂਸ਼ਨ ਬਸਨ ਬਾਜਿ ਗਜ ਦੀਨ੍ਹੇ। ਪ੍ਰੇਮ ਪੋਸ਼ਿ ਠਾਢ़ੇ ਸਬ ਕੀਨ੍ਹੇ ॥
ਬਾਰ ਬਾਰ ਬਿਰਿਦਾਵਲਿ ਭਾਸ਼ੀ। ਫਿਰੇ ਸਕਲ ਰਾਮਹਿ ਉਰ ਰਾਖੀ ॥
ਬਹੁਰਿ ਬਹੁਰਿ ਕੋਸਲਪਤਿ ਕਹਹੀਂ। ਜਨਕੁ ਪ੍ਰੇਮਬਸ ਫਿਰੈ ਨ ਚਹਹੀਂ ॥
ਪੁਨਿ ਕਹ ਭੂਪਤਿ ਬਚਨ ਸੁਹਾਏ। ਫਿਰਿਅ ਮਹੀਸ ਦੂਰਿ ਬਡ़ਿ ਆਏ ॥
ਰਾਉ ਬਹੋਰਿ ਉਤਰਿ ਭਏ ਠਾਢ़ੇ। ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਬਾਹ ਬਿਲੋਚਨ ਬਾਢ़ੇ ॥
ਤਬ ਬਿਦੇਹ ਬੋਲੇ ਕਰ ਜੋਰੀ। ਬਚਨ ਸਨੇਹ ਸੁਧਾਁ ਜਨੁ ਬੋਰੀ ॥
ਕਰੌ ਕਵਨ ਬਿਧਿ ਬਿਨਯ ਬਨਾਈ। ਮਹਾਰਾਜ ਮੋਹਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਬਡ़ਾਈ ॥

ਦੋ. ਕੋਸਲਪਤਿ ਸਮਧੀ ਸਜਨ ਸਨਮਾਨੇ ਸਬ ਭਾਁਤਿ।
ਮਿਲਨਿ ਪਰਸਪਰ ਬਿਨਯ ਅਤਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਹਦਯਁ ਸਮਾਤਿ ॥ ੩੪੦ ॥

ਮੁਨਿ ਮਣ੍ਡਲਿਹਿ ਜਨਕ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ। ਆਸਿਰਬਾਦੁ ਸਬਹਿ ਸਨ ਪਾਵਾ ॥
ਸਾਦਰ ਪੁਨਿ ਭੇਣ੍ਟੇ ਜਾਮਾਤਾ। ਰੂਪ ਸੀਲ ਗੁਨ ਨਿਧਿ ਸਬ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
ਜੋਰਿ ਪਙ੍ਕਰੁਹ ਪਾਨਿ ਸੁਹਾਏ। ਬੋਲੇ ਬਚਨ ਪ੍ਰੇਮ ਜਨੁ ਜਾਏ ॥
ਰਾਮ ਕਰੌ ਕੇਹਿ ਭਾਁਤਿ ਪ੍ਰਸਂਸਾ। ਮੁਨਿ ਮਹੇਸ ਮਨ ਮਾਨਸ ਹਂਸਾ ॥
ਕਰਹਿਂ ਜੋਗ ਜੋਗੀ ਜੇਹਿ ਲਾਗੀ। ਕੋਹੁ ਮੋਹੁ ਮਮਤਾ ਮਦੁ ਤ੍ਯਾਗੀ ॥
ਬ੍ਯਾਪਕੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁ ਅਲਖੁ ਅਬਿਨਾਸੀ। ਚਿਦਾਨਨ੍ਦੁ ਨਿਰਗੁਨ ਗੁਨਰਾਸੀ ॥
ਮਨ ਸਮੇਤ ਜੇਹਿ ਜਾਨ ਨ ਬਾਨੀ। ਤਰਕਿ ਨ ਸਕਹਿਂ ਸਕਲ ਅਨੁਮਾਨੀ ॥
ਮਹਿਮਾ ਨਿਗਮੁ ਨੇਤਿ ਕਹਿ ਕਹਈ। ਜੋ ਤਿਹੁਁ ਕਾਲ ਏਕਰਸ ਰਹਈ ॥

ਦੋ. ਨਯਨ ਬਿਸ਼ਯ ਮੋ ਕਹੁਁ ਭਯਉ ਸੋ ਸਮਸ੍ਤ ਸੁਖ ਮੂਲ।
ਸਬਇ ਲਾਭੁ ਜਗ ਜੀਵ ਕਹਁ ਭਏਁ ਈਸੁ ਅਨੁਕੁਲ ॥ ੩੪੧ ॥

ਸਬਹਿ ਭਾਁਤਿ ਮੋਹਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਬਡ़ਾਈ। ਨਿਜ ਜਨ ਜਾਨਿ ਲੀਨ੍ਹ ਅਪਨਾਈ ॥
ਹੋਹਿਂ ਸਹਸ ਦਸ ਸਾਰਦ ਸੇਸ਼ਾ। ਕਰਹਿਂ ਕਲਪ ਕੋਟਿਕ ਭਰਿ ਲੇਖਾ ॥
ਮੋਰ ਭਾਗ੍ਯ ਰਾਉਰ ਗੁਨ ਗਾਥਾ। ਕਹਿ ਨ ਸਿਰਾਹਿਂ ਸੁਨਹੁ ਰਘੁਨਾਥਾ ॥
ਮੈ ਕਛੁ ਕਹਉਁ ਏਕ ਬਲ ਮੋਰੇਂ। ਤੁਮ੍ਹ ਰੀਝਹੁ ਸਨੇਹ ਸੁਠਿ ਥੋਰੇਂ ॥
ਬਾਰ ਬਾਰ ਮਾਗਉਁ ਕਰ ਜੋਰੇਂ। ਮਨੁ ਪਰਿਹਰੈ ਚਰਨ ਜਨਿ ਭੋਰੇਂ ॥
ਸੁਨਿ ਬਰ ਬਚਨ ਪ੍ਰੇਮ ਜਨੁ ਪੋਸ਼ੇ। ਪੂਰਨਕਾਮ ਰਾਮੁ ਪਰਿਤੋਸ਼ੇ ॥
ਕਰਿ ਬਰ ਬਿਨਯ ਸਸੁਰ ਸਨਮਾਨੇ। ਪਿਤੁ ਕੌਸਿਕ ਬਸਿਸ਼੍ਠ ਸਮ ਜਾਨੇ ॥
ਬਿਨਤੀ ਬਹੁਰਿ ਭਰਤ ਸਨ ਕੀਨ੍ਹੀ। ਮਿਲਿ ਸਪ੍ਰੇਮੁ ਪੁਨਿ ਆਸਿਸ਼ ਦੀਨ੍ਹੀ ॥

ਦੋ. ਮਿਲੇ ਲਖਨ ਰਿਪੁਸੂਦਨਹਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਅਸੀਸ ਮਹੀਸ।
ਭਏ ਪਰਸ੍ਪਰ ਪ੍ਰੇਮਬਸ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਨਾਵਹਿਂ ਸੀਸ ॥ ੩੪੨ ॥

ਬਾਰ ਬਾਰ ਕਰਿ ਬਿਨਯ ਬਡ़ਾਈ। ਰਘੁਪਤਿ ਚਲੇ ਸਙ੍ਗ ਸਬ ਭਾਈ ॥
ਜਨਕ ਗਹੇ ਕੌਸਿਕ ਪਦ ਜਾਈ। ਚਰਨ ਰੇਨੁ ਸਿਰ ਨਯਨਨ੍ਹ ਲਾਈ ॥
ਸੁਨੁ ਮੁਨੀਸ ਬਰ ਦਰਸਨ ਤੋਰੇਂ। ਅਗਮੁ ਨ ਕਛੁ ਪ੍ਰਤੀਤਿ ਮਨ ਮੋਰੇਂ ॥
ਜੋ ਸੁਖੁ ਸੁਜਸੁ ਲੋਕਪਤਿ ਚਹਹੀਂ। ਕਰਤ ਮਨੋਰਥ ਸਕੁਚਤ ਅਹਹੀਂ ॥
ਸੋ ਸੁਖੁ ਸੁਜਸੁ ਸੁਲਭ ਮੋਹਿ ਸ੍ਵਾਮੀ। ਸਬ ਸਿਧਿ ਤਵ ਦਰਸਨ ਅਨੁਗਾਮੀ ॥
ਕੀਨ੍ਹਿ ਬਿਨਯ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਸਿਰੁ ਨਾਈ। ਫਿਰੇ ਮਹੀਸੁ ਆਸਿਸ਼ਾ ਪਾਈ ॥
ਚਲੀ ਬਰਾਤ ਨਿਸਾਨ ਬਜਾਈ। ਮੁਦਿਤ ਛੋਟ ਬਡ़ ਸਬ ਸਮੁਦਾਈ ॥
ਰਾਮਹਿ ਨਿਰਖਿ ਗ੍ਰਾਮ ਨਰ ਨਾਰੀ। ਪਾਇ ਨਯਨ ਫਲੁ ਹੋਹਿਂ ਸੁਖਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਬੀਚ ਬੀਚ ਬਰ ਬਾਸ ਕਰਿ ਮਗ ਲੋਗਨ੍ਹ ਸੁਖ ਦੇਤ।
ਅਵਧ ਸਮੀਪ ਪੁਨੀਤ ਦਿਨ ਪਹੁਁਚੀ ਆਇ ਜਨੇਤ ॥ ੩੪੩ ॥
ਹਨੇ ਨਿਸਾਨ ਪਨਵ ਬਰ ਬਾਜੇ। ਭੇਰਿ ਸਙ੍ਖ ਧੁਨਿ ਹਯ ਗਯ ਗਾਜੇ ॥
ਝਾਁਝਿ ਬਿਰਵ ਡਿਣ੍ਡਮੀਂ ਸੁਹਾਈ। ਸਰਸ ਰਾਗ ਬਾਜਹਿਂ ਸਹਨਾਈ ॥
ਪੁਰ ਜਨ ਆਵਤ ਅਕਨਿ ਬਰਾਤਾ। ਮੁਦਿਤ ਸਕਲ ਪੁਲਕਾਵਲਿ ਗਾਤਾ ॥
ਨਿਜ ਨਿਜ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸਦਨ ਸਁਵਾਰੇ। ਹਾਟ ਬਾਟ ਚੌਹਟ ਪੁਰ ਦ੍ਵਾਰੇ ॥
ਗਲੀਂ ਸਕਲ ਅਰਗਜਾਁ ਸਿਞ੍ਚਾਈ। ਜਹਁ ਤਹਁ ਚੌਕੇਂ ਚਾਰੁ ਪੁਰਾਈ ॥
ਬਨਾ ਬਜਾਰੁ ਨ ਜਾਇ ਬਖਾਨਾ। ਤੋਰਨ ਕੇਤੁ ਪਤਾਕ ਬਿਤਾਨਾ ॥
ਸਫਲ ਪੂਗਫਲ ਕਦਲਿ ਰਸਾਲਾ। ਰੋਪੇ ਬਕੁਲ ਕਦਮ੍ਬ ਤਮਾਲਾ ॥
ਲਗੇ ਸੁਭਗ ਤਰੁ ਪਰਸਤ ਧਰਨੀ। ਮਨਿਮਯ ਆਲਬਾਲ ਕਲ ਕਰਨੀ ॥

ਦੋ. ਬਿਬਿਧ ਭਾਁਤਿ ਮਙ੍ਗਲ ਕਲਸ ਗਹ ਗਹ ਰਚੇ ਸਁਵਾਰਿ।
ਸੁਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿ ਸਿਹਾਹਿਂ ਸਬ ਰਘੁਬਰ ਪੁਰੀ ਨਿਹਾਰਿ ॥ ੩੪੪ ॥

ਭੂਪ ਭਵਨ ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਸੋਹਾ। ਰਚਨਾ ਦੇਖਿ ਮਦਨ ਮਨੁ ਮੋਹਾ ॥
ਮਙ੍ਗਲ ਸਗੁਨ ਮਨੋਹਰਤਾਈ। ਰਿਧਿ ਸਿਧਿ ਸੁਖ ਸਮ੍ਪਦਾ ਸੁਹਾਈ ॥
ਜਨੁ ਉਛਾਹ ਸਬ ਸਹਜ ਸੁਹਾਏ। ਤਨੁ ਧਰਿ ਧਰਿ ਦਸਰਥ ਦਸਰਥ ਗਹਁ ਛਾਏ ॥
ਦੇਖਨ ਹੇਤੁ ਰਾਮ ਬੈਦੇਹੀ। ਕਹਹੁ ਲਾਲਸਾ ਹੋਹਿ ਨ ਕੇਹੀ ॥
ਜੁਥ ਜੂਥ ਮਿਲਿ ਚਲੀਂ ਸੁਆਸਿਨਿ। ਨਿਜ ਛਬਿ ਨਿਦਰਹਿਂ ਮਦਨ ਬਿਲਾਸਨਿ ॥
ਸਕਲ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਸਜੇਂ ਆਰਤੀ। ਗਾਵਹਿਂ ਜਨੁ ਬਹੁ ਬੇਸ਼ ਭਾਰਤੀ ॥
ਭੂਪਤਿ ਭਵਨ ਕੋਲਾਹਲੁ ਹੋਈ। ਜਾਇ ਨ ਬਰਨਿ ਸਮਉ ਸੁਖੁ ਸੋਈ ॥
ਕੌਸਲ੍ਯਾਦਿ ਰਾਮ ਮਹਤਾਰੀਂ। ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਬਸ ਤਨ ਦਸਾ ਬਿਸਾਰੀਂ ॥

ਦੋ. ਦਿਏ ਦਾਨ ਬਿਪ੍ਰਨ੍ਹ ਬਿਪੁਲ ਪੂਜਿ ਗਨੇਸ ਪੁਰਾਰੀ।
ਪ੍ਰਮੁਦਿਤ ਪਰਮ ਦਰਿਦ੍ਰ ਜਨੁ ਪਾਇ ਪਦਾਰਥ ਚਾਰਿ ॥ ੩੪੫ ॥

ਮੋਦ ਪ੍ਰਮੋਦ ਬਿਬਸ ਸਬ ਮਾਤਾ। ਚਲਹਿਂ ਨ ਚਰਨ ਸਿਥਿਲ ਭਏ ਗਾਤਾ ॥
ਰਾਮ ਦਰਸ ਹਿਤ ਅਤਿ ਅਨੁਰਾਗੀਂ। ਪਰਿਛਨਿ ਸਾਜੁ ਸਜਨ ਸਬ ਲਾਗੀਂ ॥
ਬਿਬਿਧ ਬਿਧਾਨ ਬਾਜਨੇ ਬਾਜੇ। ਮਙ੍ਗਲ ਮੁਦਿਤ ਸੁਮਿਤ੍ਰਾਁ ਸਾਜੇ ॥
ਹਰਦ ਦੂਬ ਦਧਿ ਪਲ੍ਲਵ ਫੂਲਾ। ਪਾਨ ਪੂਗਫਲ ਮਙ੍ਗਲ ਮੂਲਾ ॥
ਅਚ੍ਛਤ ਅਙ੍ਕੁਰ ਲੋਚਨ ਲਾਜਾ। ਮਞ੍ਜੁਲ ਮਞ੍ਜਰਿ ਤੁਲਸਿ ਬਿਰਾਜਾ ॥
ਛੁਹੇ ਪੁਰਟ ਘਟ ਸਹਜ ਸੁਹਾਏ। ਮਦਨ ਸਕੁਨ ਜਨੁ ਨੀਡ़ ਬਨਾਏ ॥
ਸਗੁਨ ਸੁਙ੍ਗਧ ਨ ਜਾਹਿਂ ਬਖਾਨੀ। ਮਙ੍ਗਲ ਸਕਲ ਸਜਹਿਂ ਸਬ ਰਾਨੀ ॥
ਰਚੀਂ ਆਰਤੀਂ ਬਹੁਤ ਬਿਧਾਨਾ। ਮੁਦਿਤ ਕਰਹਿਂ ਕਲ ਮਙ੍ਗਲ ਗਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਕਨਕ ਥਾਰ ਭਰਿ ਮਙ੍ਗਲਨ੍ਹਿ ਕਮਲ ਕਰਨ੍ਹਿ ਲਿਏਁ ਮਾਤ।
ਚਲੀਂ ਮੁਦਿਤ ਪਰਿਛਨਿ ਕਰਨ ਪੁਲਕ ਪਲ੍ਲਵਿਤ ਗਾਤ ॥ ੩੪੬ ॥

ਧੂਪ ਧੂਮ ਨਭੁ ਮੇਚਕ ਭਯਊ। ਸਾਵਨ ਘਨ ਘਮਣ੍ਡੁ ਜਨੁ ਠਯਊ ॥
ਸੁਰਤਰੁ ਸੁਮਨ ਮਾਲ ਸੁਰ ਬਰਸ਼ਹਿਂ। ਮਨਹੁਁ ਬਲਾਕ ਅਵਲਿ ਮਨੁ ਕਰਸ਼ਹਿਂ ॥
ਮਞ੍ਜੁਲ ਮਨਿਮਯ ਬਨ੍ਦਨਿਵਾਰੇ। ਮਨਹੁਁ ਪਾਕਰਿਪੁ ਚਾਪ ਸਁਵਾਰੇ ॥
ਪ੍ਰਗਟਹਿਂ ਦੁਰਹਿਂ ਅਟਨ੍ਹ ਪਰ ਭਾਮਿਨਿ। ਚਾਰੁ ਚਪਲ ਜਨੁ ਦਮਕਹਿਂ ਦਾਮਿਨਿ ॥
ਦੁਨ੍ਦੁਭਿ ਧੁਨਿ ਘਨ ਗਰਜਨਿ ਘੋਰਾ। ਜਾਚਕ ਚਾਤਕ ਦਾਦੁਰ ਮੋਰਾ ॥
ਸੁਰ ਸੁਗਨ੍ਧ ਸੁਚਿ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਬਾਰੀ। ਸੁਖੀ ਸਕਲ ਸਸਿ ਪੁਰ ਨਰ ਨਾਰੀ ॥
ਸਮਉ ਜਾਨੀ ਗੁਰ ਆਯਸੁ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਪੁਰ ਪ੍ਰਬੇਸੁ ਰਘੁਕੁਲਮਨਿ ਕੀਨ੍ਹਾ ॥
ਸੁਮਿਰਿ ਸਮ੍ਭੁ ਗਿਰਜਾ ਗਨਰਾਜਾ। ਮੁਦਿਤ ਮਹੀਪਤਿ ਸਹਿਤ ਸਮਾਜਾ ॥

ਦੋ. ਹੋਹਿਂ ਸਗੁਨ ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਮਨ ਸੁਰ ਦੁਨ੍ਦੁਭੀਂ ਬਜਾਇ।
ਬਿਬੁਧ ਬਧੂ ਨਾਚਹਿਂ ਮੁਦਿਤ ਮਞ੍ਜੁਲ ਮਙ੍ਗਲ ਗਾਇ ॥ ੩੪੭ ॥

ਮਾਗਧ ਸੂਤ ਬਨ੍ਦਿ ਨਟ ਨਾਗਰ। ਗਾਵਹਿਂ ਜਸੁ ਤਿਹੁ ਲੋਕ ਉਜਾਗਰ ॥
ਜਯ ਧੁਨਿ ਬਿਮਲ ਬੇਦ ਬਰ ਬਾਨੀ। ਦਸ ਦਿਸਿ ਸੁਨਿਅ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਸਾਨੀ ॥
ਬਿਪੁਲ ਬਾਜਨੇ ਬਾਜਨ ਲਾਗੇ। ਨਭ ਸੁਰ ਨਗਰ ਲੋਗ ਅਨੁਰਾਗੇ ॥
ਬਨੇ ਬਰਾਤੀ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਹੀਂ। ਮਹਾ ਮੁਦਿਤ ਮਨ ਸੁਖ ਨ ਸਮਾਹੀਂ ॥
ਪੁਰਬਾਸਿਨ੍ਹ ਤਬ ਰਾਯ ਜੋਹਾਰੇ। ਦੇਖਤ ਰਾਮਹਿ ਭਏ ਸੁਖਾਰੇ ॥
ਕਰਹਿਂ ਨਿਛਾਵਰਿ ਮਨਿਗਨ ਚੀਰਾ। ਬਾਰਿ ਬਿਲੋਚਨ ਪੁਲਕ ਸਰੀਰਾ ॥
ਆਰਤਿ ਕਰਹਿਂ ਮੁਦਿਤ ਪੁਰ ਨਾਰੀ। ਹਰਸ਼ਹਿਂ ਨਿਰਖਿ ਕੁਁਅਰ ਬਰ ਚਾਰੀ ॥
ਸਿਬਿਕਾ ਸੁਭਗ ਓਹਾਰ ਉਘਾਰੀ। ਦੇਖਿ ਦੁਲਹਿਨਿਨ੍ਹ ਹੋਹਿਂ ਸੁਖਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸਬਹੀ ਦੇਤ ਸੁਖੁ ਆਏ ਰਾਜਦੁਆਰ।
ਮੁਦਿਤ ਮਾਤੁ ਪਰੁਛਨਿ ਕਰਹਿਂ ਬਧੁਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਕੁਮਾਰ ॥ ੩੪੮ ॥

ਕਰਹਿਂ ਆਰਤੀ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰਾ। ਪ੍ਰੇਮੁ ਪ੍ਰਮੋਦੁ ਕਹੈ ਕੋ ਪਾਰਾ ॥
ਭੂਸ਼ਨ ਮਨਿ ਪਟ ਨਾਨਾ ਜਾਤੀ ॥ ਕਰਹੀ ਨਿਛਾਵਰਿ ਅਗਨਿਤ ਭਾਁਤੀ ॥
ਬਧੁਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਦੇਖਿ ਸੁਤ ਚਾਰੀ। ਪਰਮਾਨਨ੍ਦ ਮਗਨ ਮਹਤਾਰੀ ॥
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਸੀਯ ਰਾਮ ਛਬਿ ਦੇਖੀ ॥ ਮੁਦਿਤ ਸਫਲ ਜਗ ਜੀਵਨ ਲੇਖੀ ॥
ਸਖੀਂ ਸੀਯ ਮੁਖ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਚਾਹੀ। ਗਾਨ ਕਰਹਿਂ ਨਿਜ ਸੁਕਤ ਸਰਾਹੀ ॥
ਬਰਸ਼ਹਿਂ ਸੁਮਨ ਛਨਹਿਂ ਛਨ ਦੇਵਾ। ਨਾਚਹਿਂ ਗਾਵਹਿਂ ਲਾਵਹਿਂ ਸੇਵਾ ॥
ਦੇਖਿ ਮਨੋਹਰ ਚਾਰਿਉ ਜੋਰੀਂ। ਸਾਰਦ ਉਪਮਾ ਸਕਲ ਢਁਢੋਰੀਂ ॥
ਦੇਤ ਨ ਬਨਹਿਂ ਨਿਪਟ ਲਘੁ ਲਾਗੀ। ਏਕਟਕ ਰਹੀਂ ਰੂਪ ਅਨੁਰਾਗੀਂ ॥

ਦੋ. ਨਿਗਮ ਨੀਤਿ ਕੁਲ ਰੀਤਿ ਕਰਿ ਅਰਘ ਪਾਁਵਡ़ੇ ਦੇਤ।
ਬਧੁਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਸੁਤ ਪਰਿਛਿ ਸਬ ਚਲੀਂ ਲਵਾਇ ਨਿਕੇਤ ॥ ੩੪੯ ॥

ਚਾਰਿ ਸਿਙ੍ਘਾਸਨ ਸਹਜ ਸੁਹਾਏ। ਜਨੁ ਮਨੋਜ ਨਿਜ ਹਾਥ ਬਨਾਏ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਪਰ ਕੁਅਁਰਿ ਕੁਅਁਰ ਬੈਠਾਰੇ। ਸਾਦਰ ਪਾਯ ਪੁਨਿਤ ਪਖਾਰੇ ॥
ਧੂਪ ਦੀਪ ਨੈਬੇਦ ਬੇਦ ਬਿਧਿ। ਪੂਜੇ ਬਰ ਦੁਲਹਿਨਿ ਮਙ੍ਗਲਨਿਧਿ ॥
ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰ ਆਰਤੀ ਕਰਹੀਂ। ਬ੍ਯਜਨ ਚਾਰੁ ਚਾਮਰ ਸਿਰ ਢਰਹੀਂ ॥
ਬਸ੍ਤੁ ਅਨੇਕ ਨਿਛਾਵਰ ਹੋਹੀਂ। ਭਰੀਂ ਪ੍ਰਮੋਦ ਮਾਤੁ ਸਬ ਸੋਹੀਂ ॥
ਪਾਵਾ ਪਰਮ ਤਤ੍ਵ ਜਨੁ ਜੋਗੀਂ। ਅਮਤ ਲਹੇਉ ਜਨੁ ਸਨ੍ਤਤ ਰੋਗੀਂ ॥
ਜਨਮ ਰਙ੍ਕ ਜਨੁ ਪਾਰਸ ਪਾਵਾ। ਅਨ੍ਧਹਿ ਲੋਚਨ ਲਾਭੁ ਸੁਹਾਵਾ ॥
ਮੂਕ ਬਦਨ ਜਨੁ ਸਾਰਦ ਛਾਈ। ਮਾਨਹੁਁ ਸਮਰ ਸੂਰ ਜਯ ਪਾਈ ॥

ਦੋ. ਏਹਿ ਸੁਖ ਤੇ ਸਤ ਕੋਟਿ ਗੁਨ ਪਾਵਹਿਂ ਮਾਤੁ ਅਨਨ੍ਦੁ ॥
ਭਾਇਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਬਿਆਹਿ ਘਰ ਆਏ ਰਘੁਕੁਲਚਨ੍ਦੁ ॥ ੩੫੦(ਕ) ॥

ਲੋਕ ਰੀਤ ਜਨਨੀ ਕਰਹਿਂ ਬਰ ਦੁਲਹਿਨਿ ਸਕੁਚਾਹਿਂ।
ਮੋਦੁ ਬਿਨੋਦੁ ਬਿਲੋਕਿ ਬਡ़ ਰਾਮੁ ਮਨਹਿਂ ਮੁਸਕਾਹਿਂ ॥ ੩੫੦(ਖ) ॥

ਦੇਵ ਪਿਤਰ ਪੂਜੇ ਬਿਧਿ ਨੀਕੀ। ਪੂਜੀਂ ਸਕਲ ਬਾਸਨਾ ਜੀ ਕੀ ॥
ਸਬਹਿਂ ਬਨ੍ਦਿ ਮਾਗਹਿਂ ਬਰਦਾਨਾ। ਭਾਇਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਰਾਮ ਕਲ੍ਯਾਨਾ ॥
ਅਨ੍ਤਰਹਿਤ ਸੁਰ ਆਸਿਸ਼ ਦੇਹੀਂ। ਮੁਦਿਤ ਮਾਤੁ ਅਞ੍ਚਲ ਭਰਿ ਲੇਂਹੀਂ ॥
ਭੂਪਤਿ ਬੋਲਿ ਬਰਾਤੀ ਲੀਨ੍ਹੇ। ਜਾਨ ਬਸਨ ਮਨਿ ਭੂਸ਼ਨ ਦੀਨ੍ਹੇ ॥
ਆਯਸੁ ਪਾਇ ਰਾਖਿ ਉਰ ਰਾਮਹਿ। ਮੁਦਿਤ ਗਏ ਸਬ ਨਿਜ ਨਿਜ ਧਾਮਹਿ ॥
ਪੁਰ ਨਰ ਨਾਰਿ ਸਕਲ ਪਹਿਰਾਏ। ਘਰ ਘਰ ਬਾਜਨ ਲਗੇ ਬਧਾਏ ॥
ਜਾਚਕ ਜਨ ਜਾਚਹਿ ਜੋਇ ਜੋਈ। ਪ੍ਰਮੁਦਿਤ ਰਾਉ ਦੇਹਿਂ ਸੋਇ ਸੋਈ ॥
ਸੇਵਕ ਸਕਲ ਬਜਨਿਆ ਨਾਨਾ। ਪੂਰਨ ਕਿਏ ਦਾਨ ਸਨਮਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਦੇਂਹਿਂ ਅਸੀਸ ਜੋਹਾਰਿ ਸਬ ਗਾਵਹਿਂ ਗੁਨ ਗਨ ਗਾਥ।
ਤਬ ਗੁਰ ਭੂਸੁਰ ਸਹਿਤ ਗਹਁ ਗਵਨੁ ਕੀਨ੍ਹ ਨਰਨਾਥ ॥ ੩੫੧ ॥

ਜੋ ਬਸਿਸ਼੍ਠ ਅਨੁਸਾਸਨ ਦੀਨ੍ਹੀ। ਲੋਕ ਬੇਦ ਬਿਧਿ ਸਾਦਰ ਕੀਨ੍ਹੀ ॥
ਭੂਸੁਰ ਭੀਰ ਦੇਖਿ ਸਬ ਰਾਨੀ। ਸਾਦਰ ਉਠੀਂ ਭਾਗ੍ਯ ਬਡ़ ਜਾਨੀ ॥
ਪਾਯ ਪਖਾਰਿ ਸਕਲ ਅਨ੍ਹਵਾਏ। ਪੂਜਿ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਭੂਪ ਜੇਵਾਁਏ ॥
ਆਦਰ ਦਾਨ ਪ੍ਰੇਮ ਪਰਿਪੋਸ਼ੇ। ਦੇਤ ਅਸੀਸ ਚਲੇ ਮਨ ਤੋਸ਼ੇ ॥
ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਕੀਨ੍ਹਿ ਗਾਧਿਸੁਤ ਪੂਜਾ। ਨਾਥ ਮੋਹਿ ਸਮ ਧਨ੍ਯ ਨ ਦੂਜਾ ॥
ਕੀਨ੍ਹਿ ਪ੍ਰਸਂਸਾ ਭੂਪਤਿ ਭੂਰੀ। ਰਾਨਿਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਲੀਨ੍ਹਿ ਪਗ ਧੂਰੀ ॥
ਭੀਤਰ ਭਵਨ ਦੀਨ੍ਹ ਬਰ ਬਾਸੁ। ਮਨ ਜੋਗਵਤ ਰਹ ਨਪ ਰਨਿਵਾਸੂ ॥
ਪੂਜੇ ਗੁਰ ਪਦ ਕਮਲ ਬਹੋਰੀ। ਕੀਨ੍ਹਿ ਬਿਨਯ ਉਰ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਥੋਰੀ ॥

ਦੋ. ਬਧੁਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਕੁਮਾਰ ਸਬ ਰਾਨਿਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਮਹੀਸੁ।
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਬਨ੍ਦਤ ਗੁਰ ਚਰਨ ਦੇਤ ਅਸੀਸ ਮੁਨੀਸੁ ॥ ੩੫੨ ॥

ਬਿਨਯ ਕੀਨ੍ਹਿ ਉਰ ਅਤਿ ਅਨੁਰਾਗੇਂ। ਸੁਤ ਸਮ੍ਪਦਾ ਰਾਖਿ ਸਬ ਆਗੇਂ ॥
ਨੇਗੁ ਮਾਗਿ ਮੁਨਿਨਾਯਕ ਲੀਨ੍ਹਾ। ਆਸਿਰਬਾਦੁ ਬਹੁਤ ਬਿਧਿ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਉਰ ਧਰਿ ਰਾਮਹਿ ਸੀਯ ਸਮੇਤਾ। ਹਰਸ਼ਿ ਕੀਨ੍ਹ ਗੁਰ ਗਵਨੁ ਨਿਕੇਤਾ ॥
ਬਿਪ੍ਰਬਧੂ ਸਬ ਭੂਪ ਬੋਲਾਈ। ਚੈਲ ਚਾਰੁ ਭੂਸ਼ਨ ਪਹਿਰਾਈ ॥
ਬਹੁਰਿ ਬੋਲਾਇ ਸੁਆਸਿਨਿ ਲੀਨ੍ਹੀਂ। ਰੁਚਿ ਬਿਚਾਰਿ ਪਹਿਰਾਵਨਿ ਦੀਨ੍ਹੀਂ ॥
ਨੇਗੀ ਨੇਗ ਜੋਗ ਸਬ ਲੇਹੀਂ। ਰੁਚਿ ਅਨੁਰੁਪ ਭੂਪਮਨਿ ਦੇਹੀਂ ॥
ਪ੍ਰਿਯ ਪਾਹੁਨੇ ਪੂਜ੍ਯ ਜੇ ਜਾਨੇ। ਭੂਪਤਿ ਭਲੀ ਭਾਁਤਿ ਸਨਮਾਨੇ ॥
ਦੇਵ ਦੇਖਿ ਰਘੁਬੀਰ ਬਿਬਾਹੂ। ਬਰਸ਼ਿ ਪ੍ਰਸੂਨ ਪ੍ਰਸਂਸਿ ਉਛਾਹੂ ॥

ਦੋ. ਚਲੇ ਨਿਸਾਨ ਬਜਾਇ ਸੁਰ ਨਿਜ ਨਿਜ ਪੁਰ ਸੁਖ ਪਾਇ।
ਕਹਤ ਪਰਸਪਰ ਰਾਮ ਜਸੁ ਪ੍ਰੇਮ ਨ ਹਦਯਁ ਸਮਾਇ ॥ ੩੫੩ ॥

ਸਬ ਬਿਧਿ ਸਬਹਿ ਸਮਦਿ ਨਰਨਾਹੂ। ਰਹਾ ਹਦਯਁ ਭਰਿ ਪੂਰਿ ਉਛਾਹੂ ॥
ਜਹਁ ਰਨਿਵਾਸੁ ਤਹਾਁ ਪਗੁ ਧਾਰੇ। ਸਹਿਤ ਬਹੂਟਿਨ੍ਹ ਕੁਅਁਰ ਨਿਹਾਰੇ ॥
ਲਿਏ ਗੋਦ ਕਰਿ ਮੋਦ ਸਮੇਤਾ। ਕੋ ਕਹਿ ਸਕਇ ਭਯਉ ਸੁਖੁ ਜੇਤਾ ॥
ਬਧੂ ਸਪ੍ਰੇਮ ਗੋਦ ਬੈਠਾਰੀਂ। ਬਾਰ ਬਾਰ ਹਿਯਁ ਹਰਸ਼ਿ ਦੁਲਾਰੀਂ ॥
ਦੇਖਿ ਸਮਾਜੁ ਮੁਦਿਤ ਰਨਿਵਾਸੂ। ਸਬ ਕੇਂ ਉਰ ਅਨਨ੍ਦ ਕਿਯੋ ਬਾਸੂ ॥
ਕਹੇਉ ਭੂਪ ਜਿਮਿ ਭਯਉ ਬਿਬਾਹੂ। ਸੁਨਿ ਹਰਸ਼ੁ ਹੋਤ ਸਬ ਕਾਹੂ ॥
ਜਨਕ ਰਾਜ ਗੁਨ ਸੀਲੁ ਬਡ़ਾਈ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਰੀਤਿ ਸਮ੍ਪਦਾ ਸੁਹਾਈ ॥
ਬਹੁਬਿਧਿ ਭੂਪ ਭਾਟ ਜਿਮਿ ਬਰਨੀ। ਰਾਨੀਂ ਸਬ ਪ੍ਰਮੁਦਿਤ ਸੁਨਿ ਕਰਨੀ ॥

ਦੋ. ਸੁਤਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਨਹਾਇ ਨਪ ਬੋਲਿ ਬਿਪ੍ਰ ਗੁਰ ਗ੍ਯਾਤਿ।
ਭੋਜਨ ਕੀਨ੍ਹ ਅਨੇਕ ਬਿਧਿ ਘਰੀ ਪਞ੍ਚ ਗਇ ਰਾਤਿ ॥ ੩੫੪ ॥

ਮਙ੍ਗਲਗਾਨ ਕਰਹਿਂ ਬਰ ਭਾਮਿਨਿ। ਭੈ ਸੁਖਮੂਲ ਮਨੋਹਰ ਜਾਮਿਨਿ ॥
ਅਁਚਇ ਪਾਨ ਸਬ ਕਾਹੂਁ ਪਾਏ। ਸ੍ਤ੍ਰਗ ਸੁਗਨ੍ਧ ਭੂਸ਼ਿਤ ਛਬਿ ਛਾਏ ॥
ਰਾਮਹਿ ਦੇਖਿ ਰਜਾਯਸੁ ਪਾਈ। ਨਿਜ ਨਿਜ ਭਵਨ ਚਲੇ ਸਿਰ ਨਾਈ ॥
ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਮੋਦ ਬਿਨੋਦੁ ਬਢ़ਾਈ। ਸਮਉ ਸਮਾਜੁ ਮਨੋਹਰਤਾਈ ॥
ਕਹਿ ਨ ਸਕਹਿ ਸਤ ਸਾਰਦ ਸੇਸੂ। ਬੇਦ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਮਹੇਸ ਗਨੇਸੂ ॥
ਸੋ ਮੈ ਕਹੌਂ ਕਵਨ ਬਿਧਿ ਬਰਨੀ। ਭੂਮਿਨਾਗੁ ਸਿਰ ਧਰਇ ਕਿ ਧਰਨੀ ॥
ਨਪ ਸਬ ਭਾਁਤਿ ਸਬਹਿ ਸਨਮਾਨੀ। ਕਹਿ ਮਦੁ ਬਚਨ ਬੋਲਾਈ ਰਾਨੀ ॥
ਬਧੂ ਲਰਿਕਨੀਂ ਪਰ ਘਰ ਆਈਂ। ਰਾਖੇਹੁ ਨਯਨ ਪਲਕ ਕੀ ਨਾਈ ॥

ਦੋ. ਲਰਿਕਾ ਸ਼੍ਰਮਿਤ ਉਨੀਦ ਬਸ ਸਯਨ ਕਰਾਵਹੁ ਜਾਇ।
ਅਸ ਕਹਿ ਗੇ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮਗਹਁ ਰਾਮ ਚਰਨ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ॥ ੩੫੫ ॥

ਭੂਪ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਸਹਜ ਸੁਹਾਏ। ਜਰਿਤ ਕਨਕ ਮਨਿ ਪਲਁਗ ਡਸਾਏ ॥
ਸੁਭਗ ਸੁਰਭਿ ਪਯ ਫੇਨ ਸਮਾਨਾ। ਕੋਮਲ ਕਲਿਤ ਸੁਪੇਤੀਂ ਨਾਨਾ ॥
ਉਪਬਰਹਨ ਬਰ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਹੀਂ। ਸ੍ਤ੍ਰਗ ਸੁਗਨ੍ਧ ਮਨਿਮਨ੍ਦਿਰ ਮਾਹੀਂ ॥
ਰਤਨਦੀਪ ਸੁਠਿ ਚਾਰੁ ਚਁਦੋਵਾ। ਕਹਤ ਨ ਬਨਇ ਜਾਨ ਜੇਹਿਂ ਜੋਵਾ ॥
ਸੇਜ ਰੁਚਿਰ ਰਚਿ ਰਾਮੁ ਉਠਾਏ। ਪ੍ਰੇਮ ਸਮੇਤ ਪਲਁਗ ਪੌਢ़ਾਏ ॥
ਅਗ੍ਯਾ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਭਾਇਨ੍ਹ ਦੀਨ੍ਹੀ। ਨਿਜ ਨਿਜ ਸੇਜ ਸਯਨ ਤਿਨ੍ਹ ਕੀਨ੍ਹੀ ॥
ਦੇਖਿ ਸ੍ਯਾਮ ਮਦੁ ਮਞ੍ਜੁਲ ਗਾਤਾ। ਕਹਹਿਂ ਸਪ੍ਰੇਮ ਬਚਨ ਸਬ ਮਾਤਾ ॥
ਮਾਰਗ ਜਾਤ ਭਯਾਵਨਿ ਭਾਰੀ। ਕੇਹਿ ਬਿਧਿ ਤਾਤ ਤਾਡ़ਕਾ ਮਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਘੋਰ ਨਿਸਾਚਰ ਬਿਕਟ ਭਟ ਸਮਰ ਗਨਹਿਂ ਨਹਿਂ ਕਾਹੁ ॥
ਮਾਰੇ ਸਹਿਤ ਸਹਾਯ ਕਿਮਿ ਖਲ ਮਾਰੀਚ ਸੁਬਾਹੁ ॥ ੩੫੬ ॥

ਮੁਨਿ ਪ੍ਰਸਾਦ ਬਲਿ ਤਾਤ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ। ਈਸ ਅਨੇਕ ਕਰਵਰੇਂ ਟਾਰੀ ॥
ਮਖ ਰਖਵਾਰੀ ਕਰਿ ਦੁਹੁਁ ਭਾਈ। ਗੁਰੁ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸਬ ਬਿਦ੍ਯਾ ਪਾਈ ॥
ਮੁਨਿਤਯ ਤਰੀ ਲਗਤ ਪਗ ਧੂਰੀ। ਕੀਰਤਿ ਰਹੀ ਭੁਵਨ ਭਰਿ ਪੂਰੀ ॥
ਕਮਠ ਪੀਠਿ ਪਬਿ ਕੂਟ ਕਠੋਰਾ। ਨਪ ਸਮਾਜ ਮਹੁਁ ਸਿਵ ਧਨੁ ਤੋਰਾ ॥
ਬਿਸ੍ਵ ਬਿਜਯ ਜਸੁ ਜਾਨਕਿ ਪਾਈ। ਆਏ ਭਵਨ ਬ੍ਯਾਹਿ ਸਬ ਭਾਈ ॥
ਸਕਲ ਅਮਾਨੁਸ਼ ਕਰਮ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇ। ਕੇਵਲ ਕੌਸਿਕ ਕਪਾਁ ਸੁਧਾਰੇ ॥
ਆਜੁ ਸੁਫਲ ਜਗ ਜਨਮੁ ਹਮਾਰਾ। ਦੇਖਿ ਤਾਤ ਬਿਧੁਬਦਨ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ ॥
ਜੇ ਦਿਨ ਗਏ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਬਿਨੁ ਦੇਖੇਂ। ਤੇ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਜਨਿ ਪਾਰਹਿਂ ਲੇਖੇਂ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੋਸ਼ੀਂ ਮਾਤੁ ਸਬ ਕਹਿ ਬਿਨੀਤ ਬਰ ਬੈਨ।
ਸੁਮਿਰਿ ਸਮ੍ਭੁ ਗੁਰ ਬਿਪ੍ਰ ਪਦ ਕਿਏ ਨੀਦਬਸ ਨੈਨ ॥ ੩੫੭ ॥

ਨੀਦਉਁ ਬਦਨ ਸੋਹ ਸੁਠਿ ਲੋਨਾ। ਮਨਹੁਁ ਸਾਁਝ ਸਰਸੀਰੁਹ ਸੋਨਾ ॥
ਘਰ ਘਰ ਕਰਹਿਂ ਜਾਗਰਨ ਨਾਰੀਂ। ਦੇਹਿਂ ਪਰਸਪਰ ਮਙ੍ਗਲ ਗਾਰੀਂ ॥
ਪੁਰੀ ਬਿਰਾਜਤਿ ਰਾਜਤਿ ਰਜਨੀ। ਰਾਨੀਂ ਕਹਹਿਂ ਬਿਲੋਕਹੁ ਸਜਨੀ ॥
ਸੁਨ੍ਦਰ ਬਧੁਨ੍ਹ ਸਾਸੁ ਲੈ ਸੋਈ। ਫਨਿਕਨ੍ਹ ਜਨੁ ਸਿਰਮਨਿ ਉਰ ਗੋਈ ॥
ਪ੍ਰਾਤ ਪੁਨੀਤ ਕਾਲ ਪ੍ਰਭੁ ਜਾਗੇ। ਅਰੁਨਚੂਡ़ ਬਰ ਬੋਲਨ ਲਾਗੇ ॥
ਬਨ੍ਦਿ ਮਾਗਧਨ੍ਹਿ ਗੁਨਗਨ ਗਾਏ। ਪੁਰਜਨ ਦ੍ਵਾਰ ਜੋਹਾਰਨ ਆਏ ॥
ਬਨ੍ਦਿ ਬਿਪ੍ਰ ਸੁਰ ਗੁਰ ਪਿਤੁ ਮਾਤਾ। ਪਾਇ ਅਸੀਸ ਮੁਦਿਤ ਸਬ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
ਜਨਨਿਨ੍ਹ ਸਾਦਰ ਬਦਨ ਨਿਹਾਰੇ। ਭੂਪਤਿ ਸਙ੍ਗ ਦ੍ਵਾਰ ਪਗੁ ਧਾਰੇ ॥

ਦੋ. ਕੀਨ੍ਹ ਸੌਚ ਸਬ ਸਹਜ ਸੁਚਿ ਸਰਿਤ ਪੁਨੀਤ ਨਹਾਇ।
ਪ੍ਰਾਤਕ੍ਰਿਯਾ ਕਰਿ ਤਾਤ ਪਹਿਂ ਆਏ ਚਾਰਿਉ ਭਾਇ ॥ ੩੫੮ ॥

ਨਵਾਨ੍ਹਪਾਰਾਯਣ,ਤੀਸਰਾ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਭੂਪ ਬਿਲੋਕਿ ਲਿਏ ਉਰ ਲਾਈ। ਬੈਠੈ ਹਰਸ਼ਿ ਰਜਾਯਸੁ ਪਾਈ ॥
ਦੇਖਿ ਰਾਮੁ ਸਬ ਸਭਾ ਜੁਡ़ਾਨੀ। ਲੋਚਨ ਲਾਭ ਅਵਧਿ ਅਨੁਮਾਨੀ ॥
ਪੁਨਿ ਬਸਿਸ਼੍ਟੁ ਮੁਨਿ ਕੌਸਿਕ ਆਏ। ਸੁਭਗ ਆਸਨਨ੍ਹਿ ਮੁਨਿ ਬੈਠਾਏ ॥
ਸੁਤਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਪੂਜਿ ਪਦ ਲਾਗੇ। ਨਿਰਖਿ ਰਾਮੁ ਦੋਉ ਗੁਰ ਅਨੁਰਾਗੇ ॥
ਕਹਹਿਂ ਬਸਿਸ਼੍ਟੁ ਧਰਮ ਇਤਿਹਾਸਾ। ਸੁਨਹਿਂ ਮਹੀਸੁ ਸਹਿਤ ਰਨਿਵਾਸਾ ॥
ਮੁਨਿ ਮਨ ਅਗਮ ਗਾਧਿਸੁਤ ਕਰਨੀ। ਮੁਦਿਤ ਬਸਿਸ਼੍ਟ ਬਿਪੁਲ ਬਿਧਿ ਬਰਨੀ ॥
ਬੋਲੇ ਬਾਮਦੇਉ ਸਬ ਸਾਁਚੀ। ਕੀਰਤਿ ਕਲਿਤ ਲੋਕ ਤਿਹੁਁ ਮਾਚੀ ॥
ਸੁਨਿ ਆਨਨ੍ਦੁ ਭਯਉ ਸਬ ਕਾਹੂ। ਰਾਮ ਲਖਨ ਉਰ ਅਧਿਕ ਉਛਾਹੂ ॥

ਦੋ. ਮਙ੍ਗਲ ਮੋਦ ਉਛਾਹ ਨਿਤ ਜਾਹਿਂ ਦਿਵਸ ਏਹਿ ਭਾਁਤਿ।
ਉਮਗੀ ਅਵਧ ਅਨਨ੍ਦ ਭਰਿ ਅਧਿਕ ਅਧਿਕ ਅਧਿਕਾਤਿ ॥ ੩੫੯ ॥

ਸੁਦਿਨ ਸੋਧਿ ਕਲ ਕਙ੍ਕਨ ਛੌਰੇ। ਮਙ੍ਗਲ ਮੋਦ ਬਿਨੋਦ ਨ ਥੋਰੇ ॥
ਨਿਤ ਨਵ ਸੁਖੁ ਸੁਰ ਦੇਖਿ ਸਿਹਾਹੀਂ। ਅਵਧ ਜਨ੍ਮ ਜਾਚਹਿਂ ਬਿਧਿ ਪਾਹੀਂ ॥
ਬਿਸ੍ਵਾਮਿਤ੍ਰੁ ਚਲਨ ਨਿਤ ਚਹਹੀਂ। ਰਾਮ ਸਪ੍ਰੇਮ ਬਿਨਯ ਬਸ ਰਹਹੀਂ ॥
ਦਿਨ ਦਿਨ ਸਯਗੁਨ ਭੂਪਤਿ ਭਾਊ। ਦੇਖਿ ਸਰਾਹ ਮਹਾਮੁਨਿਰਾਊ ॥
ਮਾਗਤ ਬਿਦਾ ਰਾਉ ਅਨੁਰਾਗੇ। ਸੁਤਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਠਾਢ़ ਭੇ ਆਗੇ ॥
ਨਾਥ ਸਕਲ ਸਮ੍ਪਦਾ ਤੁਮ੍ਹਾਰੀ। ਮੈਂ ਸੇਵਕੁ ਸਮੇਤ ਸੁਤ ਨਾਰੀ ॥
ਕਰਬ ਸਦਾ ਲਰਿਕਨਃ ਪਰ ਛੋਹੂ। ਦਰਸਨ ਦੇਤ ਰਹਬ ਮੁਨਿ ਮੋਹੂ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਰਾਉ ਸਹਿਤ ਸੁਤ ਰਾਨੀ। ਪਰੇਉ ਚਰਨ ਮੁਖ ਆਵ ਨ ਬਾਨੀ ॥
ਦੀਨ੍ਹ ਅਸੀਸ ਬਿਪ੍ਰ ਬਹੁ ਭਾਁਤੀ। ਚਲੇ ਨ ਪ੍ਰੀਤਿ ਰੀਤਿ ਕਹਿ ਜਾਤੀ ॥
ਰਾਮੁ ਸਪ੍ਰੇਮ ਸਙ੍ਗ ਸਬ ਭਾਈ। ਆਯਸੁ ਪਾਇ ਫਿਰੇ ਪਹੁਁਚਾਈ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਰੂਪੁ ਭੂਪਤਿ ਭਗਤਿ ਬ੍ਯਾਹੁ ਉਛਾਹੁ ਅਨਨ੍ਦੁ।
ਜਾਤ ਸਰਾਹਤ ਮਨਹਿਂ ਮਨ ਮੁਦਿਤ ਗਾਧਿਕੁਲਚਨ੍ਦੁ ॥ ੩੬੦ ॥

ਬਾਮਦੇਵ ਰਘੁਕੁਲ ਗੁਰ ਗ੍ਯਾਨੀ। ਬਹੁਰਿ ਗਾਧਿਸੁਤ ਕਥਾ ਬਖਾਨੀ ॥
ਸੁਨਿ ਮੁਨਿ ਸੁਜਸੁ ਮਨਹਿਂ ਮਨ ਰਾਊ। ਬਰਨਤ ਆਪਨ ਪੁਨ੍ਯ ਪ੍ਰਭਾਊ ॥
ਬਹੁਰੇ ਲੋਗ ਰਜਾਯਸੁ ਭਯਊ। ਸੁਤਨ੍ਹ ਸਮੇਤ ਨਪਤਿ ਗਹਁ ਗਯਊ ॥
ਜਹਁ ਤਹਁ ਰਾਮ ਬ੍ਯਾਹੁ ਸਬੁ ਗਾਵਾ। ਸੁਜਸੁ ਪੁਨੀਤ ਲੋਕ ਤਿਹੁਁ ਛਾਵਾ ॥
ਆਏ ਬ੍ਯਾਹਿ ਰਾਮੁ ਘਰ ਜਬ ਤੇਂ। ਬਸਇ ਅਨਨ੍ਦ ਅਵਧ ਸਬ ਤਬ ਤੇਂ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਬਿਬਾਹਁ ਜਸ ਭਯਉ ਉਛਾਹੂ। ਸਕਹਿਂ ਨ ਬਰਨਿ ਗਿਰਾ ਅਹਿਨਾਹੂ ॥
ਕਬਿਕੁਲ ਜੀਵਨੁ ਪਾਵਨ ਜਾਨੀ ॥ ਰਾਮ ਸੀਯ ਜਸੁ ਮਙ੍ਗਲ ਖਾਨੀ ॥
ਤੇਹਿ ਤੇ ਮੈਂ ਕਛੁ ਕਹਾ ਬਖਾਨੀ। ਕਰਨ ਪੁਨੀਤ ਹੇਤੁ ਨਿਜ ਬਾਨੀ ॥

ਛਂ. ਨਿਜ ਗਿਰਾ ਪਾਵਨਿ ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਰਾਮ ਜਸੁ ਤੁਲਸੀ ਕਹ੍ਯੋ।
ਰਘੁਬੀਰ ਚਰਿਤ ਅਪਾਰ ਬਾਰਿਧਿ ਪਾਰੁ ਕਬਿ ਕੌਨੇਂ ਲਹ੍ਯੋ ॥
ਉਪਬੀਤ ਬ੍ਯਾਹ ਉਛਾਹ ਮਙ੍ਗਲ ਸੁਨਿ ਜੇ ਸਾਦਰ ਗਾਵਹੀਂ।
ਬੈਦੇਹਿ ਰਾਮ ਪ੍ਰਸਾਦ ਤੇ ਜਨ ਸਰ੍ਬਦਾ ਸੁਖੁ ਪਾਵਹੀਂ ॥

ਸੋ. ਸਿਯ ਰਘੁਬੀਰ ਬਿਬਾਹੁ ਜੇ ਸਪ੍ਰੇਮ ਗਾਵਹਿਂ ਸੁਨਹਿਂ।
ਤਿਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਸਦਾ ਉਛਾਹੁ ਮਙ੍ਗਲਾਯਤਨ ਰਾਮ ਜਸੁ ॥ ੩੬੧ ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਬਾਰਹਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀਮਦ੍ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸੇ ਸਕਲਕਲਿਕਲੁਸ਼ਬਿਧ੍ਵਂਸਨੇ
ਪ੍ਰਥਮਃ ਸੋਪਾਨਃ ਸਮਾਪ੍ਤਃ।
(ਬਾਲਕਾਣ੍ਡ ਸਮਾਪ੍ਤ)

ਰਾਮਚਰਿਤ ਮਾਨਸ ਬਾਲਕਾਣ੍ਡ | BalKand in Gurumukhi