ਸੁਨ੍ਦਰਕਾਣ੍ਡ | Sundarkand in Gurmukhi

ਸ਼੍ਰੀ ਗਣੇਸ਼ਾਯ ਨਮਃ
ਸ਼੍ਰੀਜਾਨਕੀਵਲ੍ਲਭੋ ਵਿਜਯਤੇ
ਸ਼੍ਰੀਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸ
ਪਞ੍ਚਮ ਸੋਪਾਨ
ਸੁਨ੍ਦਰਕਾਣ੍ਡ

ਸ਼੍ਲੋਕ
ਸ਼ਾਨ੍ਤਂ ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤਮਪ੍ਰਮੇਯਮਨਘਂ ਨਿਰ੍ਵਾਣਸ਼ਾਨ੍ਤਿਪ੍ਰਦਂ
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਸ਼ਮ੍ਭੁਫਣੀਨ੍ਦ੍ਰਸੇਵ੍ਯਮਨਿਸ਼ਂ ਵੇਦਾਨ੍ਤਵੇਦ੍ਯਂ ਵਿਭੁਮ੍ ।
ਰਾਮਾਖ੍ਯਂ ਜਗਦੀਸ਼੍ਵਰਂ ਸੁਰਗੁਰੁਂ ਮਾਯਾਮਨੁਸ਼੍ਯਂ ਹਰਿਂ
ਵਨ੍ਦੇऽਹਂ ਕਰੁਣਾਕਰਂ ਰਘੁਵਰਂ ਭੂਪਾਲਚੂਡ़ਾਮਣਿਮ੍ ॥ ੧ ॥

ਨਾਨ੍ਯਾ ਸ੍ਪਹਾ ਰਘੁਪਤੇ ਹਦਯੇऽਸ੍ਮਦੀਯੇ
ਸਤ੍ਯਂ ਵਦਾਮਿ ਚ ਭਵਾਨਖਿਲਾਨ੍ਤਰਾਤ੍ਮਾ।
ਭਕ੍ਤਿਂ ਪ੍ਰਯਚ੍ਛ ਰਘੁਪੁਙ੍ਗਵ ਨਿਰ੍ਭਰਾਂ ਮੇ
ਕਾਮਾਦਿਦੋਸ਼ਰਹਿਤਂ ਕੁਰੁ ਮਾਨਸਂ ਚ ॥ ੨ ॥

ਅਤੁਲਿਤਬਲਧਾਮਂ ਹੇਮਸ਼ੈਲਾਭਦੇਹਂ
ਦਨੁਜਵਨਕਸ਼ਾਨੁਂ ਜ੍ਞਾਨਿਨਾਮਗ੍ਰਗਣ੍ਯਮ੍।
ਸਕਲਗੁਣਨਿਧਾਨਂ ਵਾਨਰਾਣਾਮਧੀਸ਼ਂ
ਰਘੁਪਤਿਪ੍ਰਿਯਭਕ੍ਤਂ ਵਾਤਜਾਤਂ ਨਮਾਮਿ ॥ ੩ ॥

ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਕੇ ਬਚਨ ਸੁਹਾਏ। ਸੁਨਿ ਹਨੁਮਨ੍ਤ ਹਦਯ ਅਤਿ ਭਾਏ ॥
ਤਬ ਲਗਿ ਮੋਹਿ ਪਰਿਖੇਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਭਾਈ। ਸਹਿ ਦੁਖ ਕਨ੍ਦ ਮੂਲ ਫਲ ਖਾਈ ॥
ਜਬ ਲਗਿ ਆਵੌਂ ਸੀਤਹਿ ਦੇਖੀ। ਹੋਇਹਿ ਕਾਜੁ ਮੋਹਿ ਹਰਸ਼ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਯਹ ਕਹਿ ਨਾਇ ਸਬਨ੍ਹਿ ਕਹੁਁ ਮਾਥਾ। ਚਲੇਉ ਹਰਸ਼ਿ ਹਿਯਁ ਧਰਿ ਰਘੁਨਾਥਾ ॥
ਸਿਨ੍ਧੁ ਤੀਰ ਏਕ ਭੂਧਰ ਸੁਨ੍ਦਰ। ਕੌਤੁਕ ਕੂਦਿ ਚਢ़ੇਉ ਤਾ ਊਪਰ ॥
ਬਾਰ ਬਾਰ ਰਘੁਬੀਰ ਸਁਭਾਰੀ। ਤਰਕੇਉ ਪਵਨਤਨਯ ਬਲ ਭਾਰੀ ॥
ਜੇਹਿਂ ਗਿਰਿ ਚਰਨ ਦੇਇ ਹਨੁਮਨ੍ਤਾ। ਚਲੇਉ ਸੋ ਗਾ ਪਾਤਾਲ ਤੁਰਨ੍ਤਾ ॥
ਜਿਮਿ ਅਮੋਘ ਰਘੁਪਤਿ ਕਰ ਬਾਨਾ। ਏਹੀ ਭਾਁਤਿ ਚਲੇਉ ਹਨੁਮਾਨਾ ॥
ਜਲਨਿਧਿ ਰਘੁਪਤਿ ਦੂਤ ਬਿਚਾਰੀ। ਤੈਂ ਮੈਨਾਕ ਹੋਹਿ ਸ਼੍ਰਮਹਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਹਨੂਮਾਨ ਤੇਹਿ ਪਰਸਾ ਕਰ ਪੁਨਿ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਨਾਮ।
ਰਾਮ ਕਾਜੁ ਕੀਨ੍ਹੇਂ ਬਿਨੁ ਮੋਹਿ ਕਹਾਁ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮ ॥ ੧ ॥

ਜਾਤ ਪਵਨਸੁਤ ਦੇਵਨ੍ਹ ਦੇਖਾ। ਜਾਨੈਂ ਕਹੁਁ ਬਲ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਸੁਰਸਾ ਨਾਮ ਅਹਿਨ੍ਹ ਕੈ ਮਾਤਾ। ਪਠਇਨ੍ਹਿ ਆਇ ਕਹੀ ਤੇਹਿਂ ਬਾਤਾ ॥
ਆਜੁ ਸੁਰਨ੍ਹ ਮੋਹਿ ਦੀਨ੍ਹ ਅਹਾਰਾ। ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਕਹ ਪਵਨਕੁਮਾਰਾ ॥
ਰਾਮ ਕਾਜੁ ਕਰਿ ਫਿਰਿ ਮੈਂ ਆਵੌਂ। ਸੀਤਾ ਕਇ ਸੁਧਿ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਸੁਨਾਵੌਂ ॥
ਤਬ ਤਵ ਬਦਨ ਪੈਠਿਹਉਁ ਆਈ। ਸਤ੍ਯ ਕਹਉਁ ਮੋਹਿ ਜਾਨ ਦੇ ਮਾਈ ॥
ਕਬਨੇਹੁਁ ਜਤਨ ਦੇਇ ਨਹਿਂ ਜਾਨਾ। ਗ੍ਰਸਸਿ ਨ ਮੋਹਿ ਕਹੇਉ ਹਨੁਮਾਨਾ ॥
ਜੋਜਨ ਭਰਿ ਤੇਹਿਂ ਬਦਨੁ ਪਸਾਰਾ। ਕਪਿ ਤਨੁ ਕੀਨ੍ਹ ਦੁਗੁਨ ਬਿਸ੍ਤਾਰਾ ॥
ਸੋਰਹ ਜੋਜਨ ਮੁਖ ਤੇਹਿਂ ਠਯਊ। ਤੁਰਤ ਪਵਨਸੁਤ ਬਤ੍ਤਿਸ ਭਯਊ ॥
ਜਸ ਜਸ ਸੁਰਸਾ ਬਦਨੁ ਬਢ़ਾਵਾ। ਤਾਸੁ ਦੂਨ ਕਪਿ ਰੂਪ ਦੇਖਾਵਾ ॥
ਸਤ ਜੋਜਨ ਤੇਹਿਂ ਆਨਨ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਅਤਿ ਲਘੁ ਰੂਪ ਪਵਨਸੁਤ ਲੀਨ੍ਹਾ ॥
ਬਦਨ ਪਇਠਿ ਪੁਨਿ ਬਾਹੇਰ ਆਵਾ। ਮਾਗਾ ਬਿਦਾ ਤਾਹਿ ਸਿਰੁ ਨਾਵਾ ॥
ਮੋਹਿ ਸੁਰਨ੍ਹ ਜੇਹਿ ਲਾਗਿ ਪਠਾਵਾ। ਬੁਧਿ ਬਲ ਮਰਮੁ ਤੋਰ ਮੈ ਪਾਵਾ ॥

ਦੋ. ਰਾਮ ਕਾਜੁ ਸਬੁ ਕਰਿਹਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਬਲ ਬੁਦ੍ਧਿ ਨਿਧਾਨ।
ਆਸਿਸ਼ ਦੇਹ ਗਈ ਸੋ ਹਰਸ਼ਿ ਚਲੇਉ ਹਨੁਮਾਨ ॥ ੨ ॥

ਨਿਸਿਚਰਿ ਏਕ ਸਿਨ੍ਧੁ ਮਹੁਁ ਰਹਈ। ਕਰਿ ਮਾਯਾ ਨਭੁ ਕੇ ਖਗ ਗਹਈ ॥
ਜੀਵ ਜਨ੍ਤੁ ਜੇ ਗਗਨ ਉਡ़ਾਹੀਂ। ਜਲ ਬਿਲੋਕਿ ਤਿਨ੍ਹ ਕੈ ਪਰਿਛਾਹੀਂ ॥
ਗਹਇ ਛਾਹਁ ਸਕ ਸੋ ਨ ਉਡ़ਾਈ। ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸਦਾ ਗਗਨਚਰ ਖਾਈ ॥
ਸੋਇ ਛਲ ਹਨੂਮਾਨ ਕਹਁ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਤਾਸੁ ਕਪਟੁ ਕਪਿ ਤੁਰਤਹਿਂ ਚੀਨ੍ਹਾ ॥
ਤਾਹਿ ਮਾਰਿ ਮਾਰੁਤਸੁਤ ਬੀਰਾ। ਬਾਰਿਧਿ ਪਾਰ ਗਯਉ ਮਤਿਧੀਰਾ ॥
ਤਹਾਁ ਜਾਇ ਦੇਖੀ ਬਨ ਸੋਭਾ। ਗੁਞ੍ਜਤ ਚਞ੍ਚਰੀਕ ਮਧੁ ਲੋਭਾ ॥
ਨਾਨਾ ਤਰੁ ਫਲ ਫੂਲ ਸੁਹਾਏ। ਖਗ ਮਗ ਬਨ੍ਦ ਦੇਖਿ ਮਨ ਭਾਏ ॥
ਸੈਲ ਬਿਸਾਲ ਦੇਖਿ ਏਕ ਆਗੇਂ। ਤਾ ਪਰ ਧਾਇ ਚਢੇਉ ਭਯ ਤ੍ਯਾਗੇਂ ॥
ਉਮਾ ਨ ਕਛੁ ਕਪਿ ਕੈ ਅਧਿਕਾਈ। ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਜੋ ਕਾਲਹਿ ਖਾਈ ॥
ਗਿਰਿ ਪਰ ਚਢਿ ਲਙ੍ਕਾ ਤੇਹਿਂ ਦੇਖੀ। ਕਹਿ ਨ ਜਾਇ ਅਤਿ ਦੁਰ੍ਗ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਅਤਿ ਉਤਙ੍ਗ ਜਲਨਿਧਿ ਚਹੁ ਪਾਸਾ। ਕਨਕ ਕੋਟ ਕਰ ਪਰਮ ਪ੍ਰਕਾਸਾ ॥
ਛਂ=ਕਨਕ ਕੋਟ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਮਨਿ ਕਤ ਸੁਨ੍ਦਰਾਯਤਨਾ ਘਨਾ।
ਚਉਹਟ੍ਟ ਹਟ੍ਟ ਸੁਬਟ੍ਟ ਬੀਥੀਂ ਚਾਰੁ ਪੁਰ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਬਨਾ ॥
ਗਜ ਬਾਜਿ ਖਚ੍ਚਰ ਨਿਕਰ ਪਦਚਰ ਰਥ ਬਰੂਥਿਨ੍ਹ ਕੋ ਗਨੈ ॥
ਬਹੁਰੂਪ ਨਿਸਿਚਰ ਜੂਥ ਅਤਿਬਲ ਸੇਨ ਬਰਨਤ ਨਹਿਂ ਬਨੈ ॥ ੧ ॥

ਬਨ ਬਾਗ ਉਪਬਨ ਬਾਟਿਕਾ ਸਰ ਕੂਪ ਬਾਪੀਂ ਸੋਹਹੀਂ।
ਨਰ ਨਾਗ ਸੁਰ ਗਨ੍ਧਰ੍ਬ ਕਨ੍ਯਾ ਰੂਪ ਮੁਨਿ ਮਨ ਮੋਹਹੀਂ ॥
ਕਹੁਁ ਮਾਲ ਦੇਹ ਬਿਸਾਲ ਸੈਲ ਸਮਾਨ ਅਤਿਬਲ ਗਰ੍ਜਹੀਂ।
ਨਾਨਾ ਅਖਾਰੇਨ੍ਹ ਭਿਰਹਿਂ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਏਕ ਏਕਨ੍ਹ ਤਰ੍ਜਹੀਂ ॥ ੨ ॥

ਕਰਿ ਜਤਨ ਭਟ ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਬਿਕਟ ਤਨ ਨਗਰ ਚਹੁਁ ਦਿਸਿ ਰਚ੍ਛਹੀਂ।
ਕਹੁਁ ਮਹਿਸ਼ ਮਾਨਸ਼ੁ ਧੇਨੁ ਖਰ ਅਜ ਖਲ ਨਿਸਾਚਰ ਭਚ੍ਛਹੀਂ ॥
ਏਹਿ ਲਾਗਿ ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਇਨ੍ਹ ਕੀ ਕਥਾ ਕਛੁ ਏਕ ਹੈ ਕਹੀ।
ਰਘੁਬੀਰ ਸਰ ਤੀਰਥ ਸਰੀਰਨ੍ਹਿ ਤ੍ਯਾਗਿ ਗਤਿ ਪੈਹਹਿਂ ਸਹੀ ॥ ੩ ॥

ਦੋ. ਪੁਰ ਰਖਵਾਰੇ ਦੇਖਿ ਬਹੁ ਕਪਿ ਮਨ ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਚਾਰ।
ਅਤਿ ਲਘੁ ਰੂਪ ਧਰੌਂ ਨਿਸਿ ਨਗਰ ਕਰੌਂ ਪਇਸਾਰ ॥ ੩ ॥

ਮਸਕ ਸਮਾਨ ਰੂਪ ਕਪਿ ਧਰੀ। ਲਙ੍ਕਹਿ ਚਲੇਉ ਸੁਮਿਰਿ ਨਰਹਰੀ ॥
ਨਾਮ ਲਙ੍ਕਿਨੀ ਏਕ ਨਿਸਿਚਰੀ। ਸੋ ਕਹ ਚਲੇਸਿ ਮੋਹਿ ਨਿਨ੍ਦਰੀ ॥
ਜਾਨੇਹਿ ਨਹੀਂ ਮਰਮੁ ਸਠ ਮੋਰਾ। ਮੋਰ ਅਹਾਰ ਜਹਾਁ ਲਗਿ ਚੋਰਾ ॥
ਮੁਠਿਕਾ ਏਕ ਮਹਾ ਕਪਿ ਹਨੀ। ਰੁਧਿਰ ਬਮਤ ਧਰਨੀਂ ਢਨਮਨੀ ॥
ਪੁਨਿ ਸਮ੍ਭਾਰਿ ਉਠਿ ਸੋ ਲਙ੍ਕਾ। ਜੋਰਿ ਪਾਨਿ ਕਰ ਬਿਨਯ ਸਂਸਕਾ ॥
ਜਬ ਰਾਵਨਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਬਰ ਦੀਨ੍ਹਾ। ਚਲਤ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਕਹਾ ਮੋਹਿ ਚੀਨ੍ਹਾ ॥
ਬਿਕਲ ਹੋਸਿ ਤੈਂ ਕਪਿ ਕੇਂ ਮਾਰੇ। ਤਬ ਜਾਨੇਸੁ ਨਿਸਿਚਰ ਸਙ੍ਘਾਰੇ ॥
ਤਾਤ ਮੋਰ ਅਤਿ ਪੁਨ੍ਯ ਬਹੂਤਾ। ਦੇਖੇਉਁ ਨਯਨ ਰਾਮ ਕਰ ਦੂਤਾ ॥

ਦੋ. ਤਾਤ ਸ੍ਵਰ੍ਗ ਅਪਬਰ੍ਗ ਸੁਖ ਧਰਿਅ ਤੁਲਾ ਏਕ ਅਙ੍ਗ।
ਤੂਲ ਨ ਤਾਹਿ ਸਕਲ ਮਿਲਿ ਜੋ ਸੁਖ ਲਵ ਸਤਸਙ੍ਗ ॥ ੪ ॥

ਪ੍ਰਬਿਸਿ ਨਗਰ ਕੀਜੇ ਸਬ ਕਾਜਾ। ਹਦਯਁ ਰਾਖਿ ਕੌਸਲਪੁਰ ਰਾਜਾ ॥
ਗਰਲ ਸੁਧਾ ਰਿਪੁ ਕਰਹਿਂ ਮਿਤਾਈ। ਗੋਪਦ ਸਿਨ੍ਧੁ ਅਨਲ ਸਿਤਲਾਈ ॥
ਗਰੁਡ़ ਸੁਮੇਰੁ ਰੇਨੂ ਸਮ ਤਾਹੀ। ਰਾਮ ਕਪਾ ਕਰਿ ਚਿਤਵਾ ਜਾਹੀ ॥
ਅਤਿ ਲਘੁ ਰੂਪ ਧਰੇਉ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਪੈਠਾ ਨਗਰ ਸੁਮਿਰਿ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਮਨ੍ਦਿਰ ਮਨ੍ਦਿਰ ਪ੍ਰਤਿ ਕਰਿ ਸੋਧਾ। ਦੇਖੇ ਜਹਁ ਤਹਁ ਅਗਨਿਤ ਜੋਧਾ ॥
ਗਯਉ ਦਸਾਨਨ ਮਨ੍ਦਿਰ ਮਾਹੀਂ। ਅਤਿ ਬਿਚਿਤ੍ਰ ਕਹਿ ਜਾਤ ਸੋ ਨਾਹੀਂ ॥
ਸਯਨ ਕਿਏ ਦੇਖਾ ਕਪਿ ਤੇਹੀ। ਮਨ੍ਦਿਰ ਮਹੁਁ ਨ ਦੀਖਿ ਬੈਦੇਹੀ ॥
ਭਵਨ ਏਕ ਪੁਨਿ ਦੀਖ ਸੁਹਾਵਾ। ਹਰਿ ਮਨ੍ਦਿਰ ਤਹਁ ਭਿਨ੍ਨ ਬਨਾਵਾ ॥

ਦੋ. ਰਾਮਾਯੁਧ ਅਙ੍ਕਿਤ ਗਹ ਸੋਭਾ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਇ।
ਨਵ ਤੁਲਸਿਕਾ ਬਨ੍ਦ ਤਹਁ ਦੇਖਿ ਹਰਸ਼ਿ ਕਪਿਰਾਇ ॥ ੫ ॥

ਲਙ੍ਕਾ ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਕਰ ਨਿਵਾਸਾ। ਇਹਾਁ ਕਹਾਁ ਸਜ੍ਜਨ ਕਰ ਬਾਸਾ ॥
ਮਨ ਮਹੁਁ ਤਰਕ ਕਰੈ ਕਪਿ ਲਾਗਾ। ਤੇਹੀਂ ਸਮਯ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਜਾਗਾ ॥
ਰਾਮ ਰਾਮ ਤੇਹਿਂ ਸੁਮਿਰਨ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਹਦਯਁ ਹਰਸ਼ ਕਪਿ ਸਜ੍ਜਨ ਚੀਨ੍ਹਾ ॥
ਏਹਿ ਸਨ ਹਠਿ ਕਰਿਹਉਁ ਪਹਿਚਾਨੀ। ਸਾਧੁ ਤੇ ਹੋਇ ਨ ਕਾਰਜ ਹਾਨੀ ॥
ਬਿਪ੍ਰ ਰੁਪ ਧਰਿ ਬਚਨ ਸੁਨਾਏ। ਸੁਨਤ ਬਿਭੀਸ਼ਣ ਉਠਿ ਤਹਁ ਆਏ ॥
ਕਰਿ ਪ੍ਰਨਾਮ ਪੂਁਛੀ ਕੁਸਲਾਈ। ਬਿਪ੍ਰ ਕਹਹੁ ਨਿਜ ਕਥਾ ਬੁਝਾਈ ॥
ਕੀ ਤੁਮ੍ਹ ਹਰਿ ਦਾਸਨ੍ਹ ਮਹਁ ਕੋਈ। ਮੋਰੇਂ ਹਦਯ ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਤਿ ਹੋਈ ॥
ਕੀ ਤੁਮ੍ਹ ਰਾਮੁ ਦੀਨ ਅਨੁਰਾਗੀ। ਆਯਹੁ ਮੋਹਿ ਕਰਨ ਬਡ़ਭਾਗੀ ॥

ਦੋ. ਤਬ ਹਨੁਮਨ੍ਤ ਕਹੀ ਸਬ ਰਾਮ ਕਥਾ ਨਿਜ ਨਾਮ।
ਸੁਨਤ ਜੁਗਲ ਤਨ ਪੁਲਕ ਮਨ ਮਗਨ ਸੁਮਿਰਿ ਗੁਨ ਗ੍ਰਾਮ ॥ ੬ ॥

ਸੁਨਹੁ ਪਵਨਸੁਤ ਰਹਨਿ ਹਮਾਰੀ। ਜਿਮਿ ਦਸਨਨ੍ਹਿ ਮਹੁਁ ਜੀਭ ਬਿਚਾਰੀ ॥
ਤਾਤ ਕਬਹੁਁ ਮੋਹਿ ਜਾਨਿ ਅਨਾਥਾ। ਕਰਿਹਹਿਂ ਕਪਾ ਭਾਨੁਕੁਲ ਨਾਥਾ ॥
ਤਾਮਸ ਤਨੁ ਕਛੁ ਸਾਧਨ ਨਾਹੀਂ। ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਪਦ ਸਰੋਜ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਅਬ ਮੋਹਿ ਭਾ ਭਰੋਸ ਹਨੁਮਨ੍ਤਾ। ਬਿਨੁ ਹਰਿਕਪਾ ਮਿਲਹਿਂ ਨਹਿਂ ਸਨ੍ਤਾ ॥
ਜੌ ਰਘੁਬੀਰ ਅਨੁਗ੍ਰਹ ਕੀਨ੍ਹਾ। ਤੌ ਤੁਮ੍ਹ ਮੋਹਿ ਦਰਸੁ ਹਠਿ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਸੁਨਹੁ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪ੍ਰਭੁ ਕੈ ਰੀਤੀ। ਕਰਹਿਂ ਸਦਾ ਸੇਵਕ ਪਰ ਪ੍ਰੀਤੀ ॥
ਕਹਹੁ ਕਵਨ ਮੈਂ ਪਰਮ ਕੁਲੀਨਾ। ਕਪਿ ਚਞ੍ਚਲ ਸਬਹੀਂ ਬਿਧਿ ਹੀਨਾ ॥
ਪ੍ਰਾਤ ਲੇਇ ਜੋ ਨਾਮ ਹਮਾਰਾ। ਤੇਹਿ ਦਿਨ ਤਾਹਿ ਨ ਮਿਲੈ ਅਹਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਅਸ ਮੈਂ ਅਧਮ ਸਖਾ ਸੁਨੁ ਮੋਹੂ ਪਰ ਰਘੁਬੀਰ।
ਕੀਨ੍ਹੀ ਕਪਾ ਸੁਮਿਰਿ ਗੁਨ ਭਰੇ ਬਿਲੋਚਨ ਨੀਰ ॥ ੭ ॥

ਜਾਨਤਹੂਁ ਅਸ ਸ੍ਵਾਮਿ ਬਿਸਾਰੀ। ਫਿਰਹਿਂ ਤੇ ਕਾਹੇ ਨ ਹੋਹਿਂ ਦੁਖਾਰੀ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਕਹਤ ਰਾਮ ਗੁਨ ਗ੍ਰਾਮਾ। ਪਾਵਾ ਅਨਿਰ੍ਬਾਚ੍ਯ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮਾ ॥
ਪੁਨਿ ਸਬ ਕਥਾ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਕਹੀ। ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਜਨਕਸੁਤਾ ਤਹਁ ਰਹੀ ॥
ਤਬ ਹਨੁਮਨ੍ਤ ਕਹਾ ਸੁਨੁ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਦੇਖੀ ਚਹਉਁ ਜਾਨਕੀ ਮਾਤਾ ॥
ਜੁਗੁਤਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਸਕਲ ਸੁਨਾਈ। ਚਲੇਉ ਪਵਨਸੁਤ ਬਿਦਾ ਕਰਾਈ ॥
ਕਰਿ ਸੋਇ ਰੂਪ ਗਯਉ ਪੁਨਿ ਤਹਵਾਁ। ਬਨ ਅਸੋਕ ਸੀਤਾ ਰਹ ਜਹਵਾਁ ॥
ਦੇਖਿ ਮਨਹਿ ਮਹੁਁ ਕੀਨ੍ਹ ਪ੍ਰਨਾਮਾ। ਬੈਠੇਹਿਂ ਬੀਤਿ ਜਾਤ ਨਿਸਿ ਜਾਮਾ ॥
ਕਸ ਤਨ ਸੀਸ ਜਟਾ ਏਕ ਬੇਨੀ। ਜਪਤਿ ਹਦਯਁ ਰਘੁਪਤਿ ਗੁਨ ਸ਼੍ਰੇਨੀ ॥

ਦੋ. ਨਿਜ ਪਦ ਨਯਨ ਦਿਏਁ ਮਨ ਰਾਮ ਪਦ ਕਮਲ ਲੀਨ।
ਪਰਮ ਦੁਖੀ ਭਾ ਪਵਨਸੁਤ ਦੇਖਿ ਜਾਨਕੀ ਦੀਨ ॥ ੮ ॥

ਤਰੁ ਪਲ੍ਲਵ ਮਹੁਁ ਰਹਾ ਲੁਕਾਈ। ਕਰਇ ਬਿਚਾਰ ਕਰੌਂ ਕਾ ਭਾਈ ॥
ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਰਾਵਨੁ ਤਹਁ ਆਵਾ। ਸਙ੍ਗ ਨਾਰਿ ਬਹੁ ਕਿਏਁ ਬਨਾਵਾ ॥
ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਖਲ ਸੀਤਹਿ ਸਮੁਝਾਵਾ। ਸਾਮ ਦਾਨ ਭਯ ਭੇਦ ਦੇਖਾਵਾ ॥
ਕਹ ਰਾਵਨੁ ਸੁਨੁ ਸੁਮੁਖਿ ਸਯਾਨੀ। ਮਨ੍ਦੋਦਰੀ ਆਦਿ ਸਬ ਰਾਨੀ ॥
ਤਵ ਅਨੁਚਰੀਂ ਕਰਉਁ ਪਨ ਮੋਰਾ। ਏਕ ਬਾਰ ਬਿਲੋਕੁ ਮਮ ਓਰਾ ॥
ਤਨ ਧਰਿ ਓਟ ਕਹਤਿ ਬੈਦੇਹੀ। ਸੁਮਿਰਿ ਅਵਧਪਤਿ ਪਰਮ ਸਨੇਹੀ ॥
ਸੁਨੁ ਦਸਮੁਖ ਖਦ੍ਯੋਤ ਪ੍ਰਕਾਸਾ। ਕਬਹੁਁ ਕਿ ਨਲਿਨੀ ਕਰਇ ਬਿਕਾਸਾ ॥
ਅਸ ਮਨ ਸਮੁਝੁ ਕਹਤਿ ਜਾਨਕੀ। ਖਲ ਸੁਧਿ ਨਹਿਂ ਰਘੁਬੀਰ ਬਾਨ ਕੀ ॥
ਸਠ ਸੂਨੇ ਹਰਿ ਆਨੇਹਿ ਮੋਹਿ। ਅਧਮ ਨਿਲਜ੍ਜ ਲਾਜ ਨਹਿਂ ਤੋਹੀ ॥

ਦੋ. ਆਪੁਹਿ ਸੁਨਿ ਖਦ੍ਯੋਤ ਸਮ ਰਾਮਹਿ ਭਾਨੁ ਸਮਾਨ।
ਪਰੁਸ਼ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਕਾਢ़ਿ ਅਸਿ ਬੋਲਾ ਅਤਿ ਖਿਸਿਆਨ ॥ ੯ ॥

ਸੀਤਾ ਤੈਂ ਮਮ ਕਤ ਅਪਮਾਨਾ। ਕਟਿਹਉਁ ਤਵ ਸਿਰ ਕਠਿਨ ਕਪਾਨਾ ॥
ਨਾਹਿਂ ਤ ਸਪਦਿ ਮਾਨੁ ਮਮ ਬਾਨੀ। ਸੁਮੁਖਿ ਹੋਤਿ ਨ ਤ ਜੀਵਨ ਹਾਨੀ ॥
ਸ੍ਯਾਮ ਸਰੋਜ ਦਾਮ ਸਮ ਸੁਨ੍ਦਰ। ਪ੍ਰਭੁ ਭੁਜ ਕਰਿ ਕਰ ਸਮ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ॥
ਸੋ ਭੁਜ ਕਣ੍ਠ ਕਿ ਤਵ ਅਸਿ ਘੋਰਾ। ਸੁਨੁ ਸਠ ਅਸ ਪ੍ਰਵਾਨ ਪਨ ਮੋਰਾ ॥
ਚਨ੍ਦ੍ਰਹਾਸ ਹਰੁ ਮਮ ਪਰਿਤਾਪਂ। ਰਘੁਪਤਿ ਬਿਰਹ ਅਨਲ ਸਞ੍ਜਾਤਂ ॥
ਸੀਤਲ ਨਿਸਿਤ ਬਹਸਿ ਬਰ ਧਾਰਾ। ਕਹ ਸੀਤਾ ਹਰੁ ਮਮ ਦੁਖ ਭਾਰਾ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਪੁਨਿ ਮਾਰਨ ਧਾਵਾ। ਮਯਤਨਯਾਁ ਕਹਿ ਨੀਤਿ ਬੁਝਾਵਾ ॥
ਕਹੇਸਿ ਸਕਲ ਨਿਸਿਚਰਿਨ੍ਹ ਬੋਲਾਈ। ਸੀਤਹਿ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਤ੍ਰਾਸਹੁ ਜਾਈ ॥
ਮਾਸ ਦਿਵਸ ਮਹੁਁ ਕਹਾ ਨ ਮਾਨਾ। ਤੌ ਮੈਂ ਮਾਰਬਿ ਕਾਢ़ਿ ਕਪਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਭਵਨ ਗਯਉ ਦਸਕਨ੍ਧਰ ਇਹਾਁ ਪਿਸਾਚਿਨਿ ਬਨ੍ਦ।
ਸੀਤਹਿ ਤ੍ਰਾਸ ਦੇਖਾਵਹਿ ਧਰਹਿਂ ਰੂਪ ਬਹੁ ਮਨ੍ਦ ॥ ੧੦ ॥

ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਨਾਮ ਰਾਚ੍ਛਸੀ ਏਕਾ। ਰਾਮ ਚਰਨ ਰਤਿ ਨਿਪੁਨ ਬਿਬੇਕਾ ॥
ਸਬਨ੍ਹੌ ਬੋਲਿ ਸੁਨਾਏਸਿ ਸਪਨਾ। ਸੀਤਹਿ ਸੇਇ ਕਰਹੁ ਹਿਤ ਅਪਨਾ ॥
ਸਪਨੇਂ ਬਾਨਰ ਲਙ੍ਕਾ ਜਾਰੀ। ਜਾਤੁਧਾਨ ਸੇਨਾ ਸਬ ਮਾਰੀ ॥
ਖਰ ਆਰੂਢ़ ਨਗਨ ਦਸਸੀਸਾ। ਮੁਣ੍ਡਿਤ ਸਿਰ ਖਣ੍ਡਿਤ ਭੁਜ ਬੀਸਾ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਸੋ ਦਚ੍ਛਿਨ ਦਿਸਿ ਜਾਈ। ਲਙ੍ਕਾ ਮਨਹੁਁ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪਾਈ ॥
ਨਗਰ ਫਿਰੀ ਰਘੁਬੀਰ ਦੋਹਾਈ। ਤਬ ਪ੍ਰਭੁ ਸੀਤਾ ਬੋਲਿ ਪਠਾਈ ॥
ਯਹ ਸਪਨਾ ਮੇਂ ਕਹਉਁ ਪੁਕਾਰੀ। ਹੋਇਹਿ ਸਤ੍ਯ ਗਏਁ ਦਿਨ ਚਾਰੀ ॥
ਤਾਸੁ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਤੇ ਸਬ ਡਰੀਂ। ਜਨਕਸੁਤਾ ਕੇ ਚਰਨਨ੍ਹਿ ਪਰੀਂ ॥

ਦੋ. ਜਹਁ ਤਹਁ ਗਈਂ ਸਕਲ ਤਬ ਸੀਤਾ ਕਰ ਮਨ ਸੋਚ।
ਮਾਸ ਦਿਵਸ ਬੀਤੇਂ ਮੋਹਿ ਮਾਰਿਹਿ ਨਿਸਿਚਰ ਪੋਚ ॥ ੧੧ ॥

ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਸਨ ਬੋਲੀ ਕਰ ਜੋਰੀ। ਮਾਤੁ ਬਿਪਤਿ ਸਙ੍ਗਿਨਿ ਤੈਂ ਮੋਰੀ ॥
ਤਜੌਂ ਦੇਹ ਕਰੁ ਬੇਗਿ ਉਪਾਈ। ਦੁਸਹੁ ਬਿਰਹੁ ਅਬ ਨਹਿਂ ਸਹਿ ਜਾਈ ॥
ਆਨਿ ਕਾਠ ਰਚੁ ਚਿਤਾ ਬਨਾਈ। ਮਾਤੁ ਅਨਲ ਪੁਨਿ ਦੇਹਿ ਲਗਾਈ ॥
ਸਤ੍ਯ ਕਰਹਿ ਮਮ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਯਾਨੀ। ਸੁਨੈ ਕੋ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੂਲ ਸਮ ਬਾਨੀ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਪਦ ਗਹਿ ਸਮੁਝਾਏਸਿ। ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਲ ਸੁਜਸੁ ਸੁਨਾਏਸਿ ॥
ਨਿਸਿ ਨ ਅਨਲ ਮਿਲ ਸੁਨੁ ਸੁਕੁਮਾਰੀ। ਅਸ ਕਹਿ ਸੋ ਨਿਜ ਭਵਨ ਸਿਧਾਰੀ ॥
ਕਹ ਸੀਤਾ ਬਿਧਿ ਭਾ ਪ੍ਰਤਿਕੂਲਾ। ਮਿਲਹਿ ਨ ਪਾਵਕ ਮਿਟਿਹਿ ਨ ਸੂਲਾ ॥
ਦੇਖਿਅਤ ਪ੍ਰਗਟ ਗਗਨ ਅਙ੍ਗਾਰਾ। ਅਵਨਿ ਨ ਆਵਤ ਏਕਉ ਤਾਰਾ ॥
ਪਾਵਕਮਯ ਸਸਿ ਸ੍ਤ੍ਰਵਤ ਨ ਆਗੀ। ਮਾਨਹੁਁ ਮੋਹਿ ਜਾਨਿ ਹਤਭਾਗੀ ॥
ਸੁਨਹਿ ਬਿਨਯ ਮਮ ਬਿਟਪ ਅਸੋਕਾ। ਸਤ੍ਯ ਨਾਮ ਕਰੁ ਹਰੁ ਮਮ ਸੋਕਾ ॥
ਨੂਤਨ ਕਿਸਲਯ ਅਨਲ ਸਮਾਨਾ। ਦੇਹਿ ਅਗਿਨਿ ਜਨਿ ਕਰਹਿ ਨਿਦਾਨਾ ॥
ਦੇਖਿ ਪਰਮ ਬਿਰਹਾਕੁਲ ਸੀਤਾ। ਸੋ ਛਨ ਕਪਿਹਿ ਕਲਪ ਸਮ ਬੀਤਾ ॥

ਸੋ. ਕਪਿ ਕਰਿ ਹਦਯਁ ਬਿਚਾਰ ਦੀਨ੍ਹਿ ਮੁਦ੍ਰਿਕਾ ਡਾਰੀ ਤਬ।
ਜਨੁ ਅਸੋਕ ਅਙ੍ਗਾਰ ਦੀਨ੍ਹਿ ਹਰਸ਼ਿ ਉਠਿ ਕਰ ਗਹੇਉ ॥ ੧੨ ॥

ਤਬ ਦੇਖੀ ਮੁਦ੍ਰਿਕਾ ਮਨੋਹਰ। ਰਾਮ ਨਾਮ ਅਙ੍ਕਿਤ ਅਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ॥
ਚਕਿਤ ਚਿਤਵ ਮੁਦਰੀ ਪਹਿਚਾਨੀ। ਹਰਸ਼ ਬਿਸ਼ਾਦ ਹਦਯਁ ਅਕੁਲਾਨੀ ॥
ਜੀਤਿ ਕੋ ਸਕਇ ਅਜਯ ਰਘੁਰਾਈ। ਮਾਯਾ ਤੇਂ ਅਸਿ ਰਚਿ ਨਹਿਂ ਜਾਈ ॥
ਸੀਤਾ ਮਨ ਬਿਚਾਰ ਕਰ ਨਾਨਾ। ਮਧੁਰ ਬਚਨ ਬੋਲੇਉ ਹਨੁਮਾਨਾ ॥
ਰਾਮਚਨ੍ਦ੍ਰ ਗੁਨ ਬਰਨੈਂ ਲਾਗਾ। ਸੁਨਤਹਿਂ ਸੀਤਾ ਕਰ ਦੁਖ ਭਾਗਾ ॥
ਲਾਗੀਂ ਸੁਨੈਂ ਸ਼੍ਰਵਨ ਮਨ ਲਾਈ। ਆਦਿਹੁ ਤੇਂ ਸਬ ਕਥਾ ਸੁਨਾਈ ॥
ਸ਼੍ਰਵਨਾਮਤ ਜੇਹਿਂ ਕਥਾ ਸੁਹਾਈ। ਕਹਿ ਸੋ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਤਿ ਕਿਨ ਭਾਈ ॥
ਤਬ ਹਨੁਮਨ੍ਤ ਨਿਕਟ ਚਲਿ ਗਯਊ। ਫਿਰਿ ਬੈਣ੍ਠੀਂ ਮਨ ਬਿਸਮਯ ਭਯਊ ॥
ਰਾਮ ਦੂਤ ਮੈਂ ਮਾਤੁ ਜਾਨਕੀ। ਸਤ੍ਯ ਸਪਥ ਕਰੁਨਾਨਿਧਾਨ ਕੀ ॥
ਯਹ ਮੁਦ੍ਰਿਕਾ ਮਾਤੁ ਮੈਂ ਆਨੀ। ਦੀਨ੍ਹਿ ਰਾਮ ਤੁਮ੍ਹ ਕਹਁ ਸਹਿਦਾਨੀ ॥
ਨਰ ਬਾਨਰਹਿ ਸਙ੍ਗ ਕਹੁ ਕੈਸੇਂ। ਕਹਿ ਕਥਾ ਭਇ ਸਙ੍ਗਤਿ ਜੈਸੇਂ ॥

ਦੋ. ਕਪਿ ਕੇ ਬਚਨ ਸਪ੍ਰੇਮ ਸੁਨਿ ਉਪਜਾ ਮਨ ਬਿਸ੍ਵਾਸ ॥
ਜਾਨਾ ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚਨ ਯਹ ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਕਰ ਦਾਸ ॥ ੧੩ ॥

ਹਰਿਜਨ ਜਾਨਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਤਿ ਗਾਢ़ੀ। ਸਜਲ ਨਯਨ ਪੁਲਕਾਵਲਿ ਬਾਢ़ੀ ॥
ਬੂਡ़ਤ ਬਿਰਹ ਜਲਧਿ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਭਯਉ ਤਾਤ ਮੋਂ ਕਹੁਁ ਜਲਜਾਨਾ ॥
ਅਬ ਕਹੁ ਕੁਸਲ ਜਾਉਁ ਬਲਿਹਾਰੀ। ਅਨੁਜ ਸਹਿਤ ਸੁਖ ਭਵਨ ਖਰਾਰੀ ॥
ਕੋਮਲਚਿਤ ਕਪਾਲ ਰਘੁਰਾਈ। ਕਪਿ ਕੇਹਿ ਹੇਤੁ ਧਰੀ ਨਿਠੁਰਾਈ ॥
ਸਹਜ ਬਾਨਿ ਸੇਵਕ ਸੁਖ ਦਾਯਕ। ਕਬਹੁਁਕ ਸੁਰਤਿ ਕਰਤ ਰਘੁਨਾਯਕ ॥
ਕਬਹੁਁ ਨਯਨ ਮਮ ਸੀਤਲ ਤਾਤਾ। ਹੋਇਹਹਿ ਨਿਰਖਿ ਸ੍ਯਾਮ ਮਦੁ ਗਾਤਾ ॥
ਬਚਨੁ ਨ ਆਵ ਨਯਨ ਭਰੇ ਬਾਰੀ। ਅਹਹ ਨਾਥ ਹੌਂ ਨਿਪਟ ਬਿਸਾਰੀ ॥
ਦੇਖਿ ਪਰਮ ਬਿਰਹਾਕੁਲ ਸੀਤਾ। ਬੋਲਾ ਕਪਿ ਮਦੁ ਬਚਨ ਬਿਨੀਤਾ ॥
ਮਾਤੁ ਕੁਸਲ ਪ੍ਰਭੁ ਅਨੁਜ ਸਮੇਤਾ। ਤਵ ਦੁਖ ਦੁਖੀ ਸੁਕਪਾ ਨਿਕੇਤਾ ॥
ਜਨਿ ਜਨਨੀ ਮਾਨਹੁ ਜਿਯਁ ਊਨਾ। ਤੁਮ੍ਹ ਤੇ ਪ੍ਰੇਮੁ ਰਾਮ ਕੇਂ ਦੂਨਾ ॥

ਦੋ. ਰਘੁਪਤਿ ਕਰ ਸਨ੍ਦੇਸੁ ਅਬ ਸੁਨੁ ਜਨਨੀ ਧਰਿ ਧੀਰ।
ਅਸ ਕਹਿ ਕਪਿ ਗਦ ਗਦ ਭਯਉ ਭਰੇ ਬਿਲੋਚਨ ਨੀਰ ॥ ੧੪ ॥

ਕਹੇਉ ਰਾਮ ਬਿਯੋਗ ਤਵ ਸੀਤਾ। ਮੋ ਕਹੁਁ ਸਕਲ ਭਏ ਬਿਪਰੀਤਾ ॥
ਨਵ ਤਰੁ ਕਿਸਲਯ ਮਨਹੁਁ ਕਸਾਨੂ। ਕਾਲਨਿਸਾ ਸਮ ਨਿਸਿ ਸਸਿ ਭਾਨੂ ॥
ਕੁਬਲਯ ਬਿਪਿਨ ਕੁਨ੍ਤ ਬਨ ਸਰਿਸਾ। ਬਾਰਿਦ ਤਪਤ ਤੇਲ ਜਨੁ ਬਰਿਸਾ ॥
ਜੇ ਹਿਤ ਰਹੇ ਕਰਤ ਤੇਇ ਪੀਰਾ। ਉਰਗ ਸ੍ਵਾਸ ਸਮ ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਸਮੀਰਾ ॥
ਕਹੇਹੂ ਤੇਂ ਕਛੁ ਦੁਖ ਘਟਿ ਹੋਈ। ਕਾਹਿ ਕਹੌਂ ਯਹ ਜਾਨ ਨ ਕੋਈ ॥
ਤਤ੍ਵ ਪ੍ਰੇਮ ਕਰ ਮਮ ਅਰੁ ਤੋਰਾ। ਜਾਨਤ ਪ੍ਰਿਯਾ ਏਕੁ ਮਨੁ ਮੋਰਾ ॥
ਸੋ ਮਨੁ ਸਦਾ ਰਹਤ ਤੋਹਿ ਪਾਹੀਂ। ਜਾਨੁ ਪ੍ਰੀਤਿ ਰਸੁ ਏਤੇਨਹਿ ਮਾਹੀਂ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਸਨ੍ਦੇਸੁ ਸੁਨਤ ਬੈਦੇਹੀ। ਮਗਨ ਪ੍ਰੇਮ ਤਨ ਸੁਧਿ ਨਹਿਂ ਤੇਹੀ ॥
ਕਹ ਕਪਿ ਹਦਯਁ ਧੀਰ ਧਰੁ ਮਾਤਾ। ਸੁਮਿਰੁ ਰਾਮ ਸੇਵਕ ਸੁਖਦਾਤਾ ॥
ਉਰ ਆਨਹੁ ਰਘੁਪਤਿ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਸੁਨਿ ਮਮ ਬਚਨ ਤਜਹੁ ਕਦਰਾਈ ॥

ਦੋ. ਨਿਸਿਚਰ ਨਿਕਰ ਪਤਙ੍ਗ ਸਮ ਰਘੁਪਤਿ ਬਾਨ ਕਸਾਨੁ।
ਜਨਨੀ ਹਦਯਁ ਧੀਰ ਧਰੁ ਜਰੇ ਨਿਸਾਚਰ ਜਾਨੁ ॥ ੧੫ ॥

ਜੌਂ ਰਘੁਬੀਰ ਹੋਤਿ ਸੁਧਿ ਪਾਈ। ਕਰਤੇ ਨਹਿਂ ਬਿਲਮ੍ਬੁ ਰਘੁਰਾਈ ॥
ਰਾਮਬਾਨ ਰਬਿ ਉਏਁ ਜਾਨਕੀ। ਤਮ ਬਰੂਥ ਕਹਁ ਜਾਤੁਧਾਨ ਕੀ ॥
ਅਬਹਿਂ ਮਾਤੁ ਮੈਂ ਜਾਉਁ ਲਵਾਈ। ਪ੍ਰਭੁ ਆਯਸੁ ਨਹਿਂ ਰਾਮ ਦੋਹਾਈ ॥
ਕਛੁਕ ਦਿਵਸ ਜਨਨੀ ਧਰੁ ਧੀਰਾ। ਕਪਿਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਅਇਹਹਿਂ ਰਘੁਬੀਰਾ ॥
ਨਿਸਿਚਰ ਮਾਰਿ ਤੋਹਿ ਲੈ ਜੈਹਹਿਂ। ਤਿਹੁਁ ਪੁਰ ਨਾਰਦਾਦਿ ਜਸੁ ਗੈਹਹਿਂ ॥
ਹੈਂ ਸੁਤ ਕਪਿ ਸਬ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਸਮਾਨਾ। ਜਾਤੁਧਾਨ ਅਤਿ ਭਟ ਬਲਵਾਨਾ ॥
ਮੋਰੇਂ ਹਦਯ ਪਰਮ ਸਨ੍ਦੇਹਾ। ਸੁਨਿ ਕਪਿ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਨ੍ਹ ਨਿਜ ਦੇਹਾ ॥
ਕਨਕ ਭੂਧਰਾਕਾਰ ਸਰੀਰਾ। ਸਮਰ ਭਯਙ੍ਕਰ ਅਤਿਬਲ ਬੀਰਾ ॥
ਸੀਤਾ ਮਨ ਭਰੋਸ ਤਬ ਭਯਊ। ਪੁਨਿ ਲਘੁ ਰੂਪ ਪਵਨਸੁਤ ਲਯਊ ॥

ਦੋ. ਸੁਨੁ ਮਾਤਾ ਸਾਖਾਮਗ ਨਹਿਂ ਬਲ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬਿਸਾਲ।
ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੇਂ ਗਰੁਡ़ਹਿ ਖਾਇ ਪਰਮ ਲਘੁ ਬ੍ਯਾਲ ॥ ੧੬ ॥

ਮਨ ਸਨ੍ਤੋਸ਼ ਸੁਨਤ ਕਪਿ ਬਾਨੀ। ਭਗਤਿ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੇਜ ਬਲ ਸਾਨੀ ॥
ਆਸਿਸ਼ ਦੀਨ੍ਹਿ ਰਾਮਪ੍ਰਿਯ ਜਾਨਾ। ਹੋਹੁ ਤਾਤ ਬਲ ਸੀਲ ਨਿਧਾਨਾ ॥
ਅਜਰ ਅਮਰ ਗੁਨਨਿਧਿ ਸੁਤ ਹੋਹੂ। ਕਰਹੁਁ ਬਹੁਤ ਰਘੁਨਾਯਕ ਛੋਹੂ ॥
ਕਰਹੁਁ ਕਪਾ ਪ੍ਰਭੁ ਅਸ ਸੁਨਿ ਕਾਨਾ। ਨਿਰ੍ਭਰ ਪ੍ਰੇਮ ਮਗਨ ਹਨੁਮਾਨਾ ॥
ਬਾਰ ਬਾਰ ਨਾਏਸਿ ਪਦ ਸੀਸਾ। ਬੋਲਾ ਬਚਨ ਜੋਰਿ ਕਰ ਕੀਸਾ ॥
ਅਬ ਕਤਕਤ੍ਯ ਭਯਉਁ ਮੈਂ ਮਾਤਾ। ਆਸਿਸ਼ ਤਵ ਅਮੋਘ ਬਿਖ੍ਯਾਤਾ ॥
ਸੁਨਹੁ ਮਾਤੁ ਮੋਹਿ ਅਤਿਸਯ ਭੂਖਾ। ਲਾਗਿ ਦੇਖਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ਫਲ ਰੂਖਾ ॥
ਸੁਨੁ ਸੁਤ ਕਰਹਿਂ ਬਿਪਿਨ ਰਖਵਾਰੀ। ਪਰਮ ਸੁਭਟ ਰਜਨੀਚਰ ਭਾਰੀ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਕਰ ਭਯ ਮਾਤਾ ਮੋਹਿ ਨਾਹੀਂ। ਜੌਂ ਤੁਮ੍ਹ ਸੁਖ ਮਾਨਹੁ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥

ਦੋ. ਦੇਖਿ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬਲ ਨਿਪੁਨ ਕਪਿ ਕਹੇਉ ਜਾਨਕੀਂ ਜਾਹੁ।
ਰਘੁਪਤਿ ਚਰਨ ਹਦਯਁ ਧਰਿ ਤਾਤ ਮਧੁਰ ਫਲ ਖਾਹੁ ॥ ੧੭ ॥

ਚਲੇਉ ਨਾਇ ਸਿਰੁ ਪੈਠੇਉ ਬਾਗਾ। ਫਲ ਖਾਏਸਿ ਤਰੁ ਤੋਰੈਂ ਲਾਗਾ ॥
ਰਹੇ ਤਹਾਁ ਬਹੁ ਭਟ ਰਖਵਾਰੇ। ਕਛੁ ਮਾਰੇਸਿ ਕਛੁ ਜਾਇ ਪੁਕਾਰੇ ॥
ਨਾਥ ਏਕ ਆਵਾ ਕਪਿ ਭਾਰੀ। ਤੇਹਿਂ ਅਸੋਕ ਬਾਟਿਕਾ ਉਜਾਰੀ ॥
ਖਾਏਸਿ ਫਲ ਅਰੁ ਬਿਟਪ ਉਪਾਰੇ। ਰਚ੍ਛਕ ਮਰ੍ਦਿ ਮਰ੍ਦਿ ਮਹਿ ਡਾਰੇ ॥
ਸੁਨਿ ਰਾਵਨ ਪਠਏ ਭਟ ਨਾਨਾ। ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਦੇਖਿ ਗਰ੍ਜੇਉ ਹਨੁਮਾਨਾ ॥
ਸਬ ਰਜਨੀਚਰ ਕਪਿ ਸਙ੍ਘਾਰੇ। ਗਏ ਪੁਕਾਰਤ ਕਛੁ ਅਧਮਾਰੇ ॥
ਪੁਨਿ ਪਠਯਉ ਤੇਹਿਂ ਅਚ੍ਛਕੁਮਾਰਾ। ਚਲਾ ਸਙ੍ਗ ਲੈ ਸੁਭਟ ਅਪਾਰਾ ॥
ਆਵਤ ਦੇਖਿ ਬਿਟਪ ਗਹਿ ਤਰ੍ਜਾ। ਤਾਹਿ ਨਿਪਾਤਿ ਮਹਾਧੁਨਿ ਗਰ੍ਜਾ ॥

ਦੋ. ਕਛੁ ਮਾਰੇਸਿ ਕਛੁ ਮਰ੍ਦੇਸਿ ਕਛੁ ਮਿਲਏਸਿ ਧਰਿ ਧੂਰਿ।
ਕਛੁ ਪੁਨਿ ਜਾਇ ਪੁਕਾਰੇ ਪ੍ਰਭੁ ਮਰ੍ਕਟ ਬਲ ਭੂਰਿ ॥ ੧੮ ॥

ਸੁਨਿ ਸੁਤ ਬਧ ਲਙ੍ਕੇਸ ਰਿਸਾਨਾ। ਪਠਏਸਿ ਮੇਘਨਾਦ ਬਲਵਾਨਾ ॥
ਮਾਰਸਿ ਜਨਿ ਸੁਤ ਬਾਨ੍ਧੇਸੁ ਤਾਹੀ। ਦੇਖਿਅ ਕਪਿਹਿ ਕਹਾਁ ਕਰ ਆਹੀ ॥
ਚਲਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਜਿਤ ਅਤੁਲਿਤ ਜੋਧਾ। ਬਨ੍ਧੁ ਨਿਧਨ ਸੁਨਿ ਉਪਜਾ ਕ੍ਰੋਧਾ ॥
ਕਪਿ ਦੇਖਾ ਦਾਰੁਨ ਭਟ ਆਵਾ। ਕਟਕਟਾਇ ਗਰ੍ਜਾ ਅਰੁ ਧਾਵਾ ॥
ਅਤਿ ਬਿਸਾਲ ਤਰੁ ਏਕ ਉਪਾਰਾ। ਬਿਰਥ ਕੀਨ੍ਹ ਲਙ੍ਕੇਸ ਕੁਮਾਰਾ ॥
ਰਹੇ ਮਹਾਭਟ ਤਾਕੇ ਸਙ੍ਗਾ। ਗਹਿ ਗਹਿ ਕਪਿ ਮਰ੍ਦਇ ਨਿਜ ਅਙ੍ਗਾ ॥
ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਨਿਪਾਤਿ ਤਾਹਿ ਸਨ ਬਾਜਾ। ਭਿਰੇ ਜੁਗਲ ਮਾਨਹੁਁ ਗਜਰਾਜਾ।
ਮੁਠਿਕਾ ਮਾਰਿ ਚਢ़ਾ ਤਰੁ ਜਾਈ। ਤਾਹਿ ਏਕ ਛਨ ਮੁਰੁਛਾ ਆਈ ॥
ਉਠਿ ਬਹੋਰਿ ਕੀਨ੍ਹਿਸਿ ਬਹੁ ਮਾਯਾ। ਜੀਤਿ ਨ ਜਾਇ ਪ੍ਰਭਞ੍ਜਨ ਜਾਯਾ ॥

ਦੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਅਸ੍ਤ੍ਰ ਤੇਹਿਂ ਸਾਁਧਾ ਕਪਿ ਮਨ ਕੀਨ੍ਹ ਬਿਚਾਰ।
ਜੌਂ ਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸਰ ਮਾਨਉਁ ਮਹਿਮਾ ਮਿਟਇ ਅਪਾਰ ॥ ੧੯ ॥

ਬ੍ਰਹ੍ਮਬਾਨ ਕਪਿ ਕਹੁਁ ਤੇਹਿ ਮਾਰਾ। ਪਰਤਿਹੁਁ ਬਾਰ ਕਟਕੁ ਸਙ੍ਘਾਰਾ ॥
ਤੇਹਿ ਦੇਖਾ ਕਪਿ ਮੁਰੁਛਿਤ ਭਯਊ। ਨਾਗਪਾਸ ਬਾਁਧੇਸਿ ਲੈ ਗਯਊ ॥
ਜਾਸੁ ਨਾਮ ਜਪਿ ਸੁਨਹੁ ਭਵਾਨੀ। ਭਵ ਬਨ੍ਧਨ ਕਾਟਹਿਂ ਨਰ ਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਤਾਸੁ ਦੂਤ ਕਿ ਬਨ੍ਧ ਤਰੁ ਆਵਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਕਾਰਜ ਲਗਿ ਕਪਿਹਿਂ ਬਁਧਾਵਾ ॥
ਕਪਿ ਬਨ੍ਧਨ ਸੁਨਿ ਨਿਸਿਚਰ ਧਾਏ। ਕੌਤੁਕ ਲਾਗਿ ਸਭਾਁ ਸਬ ਆਏ ॥
ਦਸਮੁਖ ਸਭਾ ਦੀਖਿ ਕਪਿ ਜਾਈ। ਕਹਿ ਨ ਜਾਇ ਕਛੁ ਅਤਿ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ ॥
ਕਰ ਜੋਰੇਂ ਸੁਰ ਦਿਸਿਪ ਬਿਨੀਤਾ। ਭਕੁਟਿ ਬਿਲੋਕਤ ਸਕਲ ਸਭੀਤਾ ॥
ਦੇਖਿ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨ ਕਪਿ ਮਨ ਸਙ੍ਕਾ। ਜਿਮਿ ਅਹਿਗਨ ਮਹੁਁ ਗਰੁਡ़ ਅਸਙ੍ਕਾ ॥

ਦੋ. ਕਪਿਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਦਸਾਨਨ ਬਿਹਸਾ ਕਹਿ ਦੁਰ੍ਬਾਦ।
ਸੁਤ ਬਧ ਸੁਰਤਿ ਕੀਨ੍ਹਿ ਪੁਨਿ ਉਪਜਾ ਹਦਯਁ ਬਿਸ਼ਾਦ ॥ ੨੦ ॥

ਕਹ ਲਙ੍ਕੇਸ ਕਵਨ ਤੈਂ ਕੀਸਾ। ਕੇਹਿਂ ਕੇ ਬਲ ਘਾਲੇਹਿ ਬਨ ਖੀਸਾ ॥
ਕੀ ਧੌਂ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਨੇਹਿ ਨਹਿਂ ਮੋਹੀ। ਦੇਖਉਁ ਅਤਿ ਅਸਙ੍ਕ ਸਠ ਤੋਹੀ ॥
ਮਾਰੇ ਨਿਸਿਚਰ ਕੇਹਿਂ ਅਪਰਾਧਾ। ਕਹੁ ਸਠ ਤੋਹਿ ਨ ਪ੍ਰਾਨ ਕਇ ਬਾਧਾ ॥
ਸੁਨ ਰਾਵਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਣ੍ਡ ਨਿਕਾਯਾ। ਪਾਇ ਜਾਸੁ ਬਲ ਬਿਰਚਿਤ ਮਾਯਾ ॥
ਜਾਕੇਂ ਬਲ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਹਰਿ ਈਸਾ। ਪਾਲਤ ਸਜਤ ਹਰਤ ਦਸਸੀਸਾ।
ਜਾ ਬਲ ਸੀਸ ਧਰਤ ਸਹਸਾਨਨ। ਅਣ੍ਡਕੋਸ ਸਮੇਤ ਗਿਰਿ ਕਾਨਨ ॥
ਧਰਇ ਜੋ ਬਿਬਿਧ ਦੇਹ ਸੁਰਤ੍ਰਾਤਾ। ਤੁਮ੍ਹ ਤੇ ਸਠਨ੍ਹ ਸਿਖਾਵਨੁ ਦਾਤਾ।
ਹਰ ਕੋਦਣ੍ਡ ਕਠਿਨ ਜੇਹਿ ਭਞ੍ਜਾ। ਤੇਹਿ ਸਮੇਤ ਨਪ ਦਲ ਮਦ ਗਞ੍ਜਾ ॥
ਖਰ ਦੂਸ਼ਨ ਤ੍ਰਿਸਿਰਾ ਅਰੁ ਬਾਲੀ। ਬਧੇ ਸਕਲ ਅਤੁਲਿਤ ਬਲਸਾਲੀ ॥

ਦੋ. ਜਾਕੇ ਬਲ ਲਵਲੇਸ ਤੇਂ ਜਿਤੇਹੁ ਚਰਾਚਰ ਝਾਰਿ।
ਤਾਸੁ ਦੂਤ ਮੈਂ ਜਾ ਕਰਿ ਹਰਿ ਆਨੇਹੁ ਪ੍ਰਿਯ ਨਾਰਿ ॥ ੨੧ ॥

ਜਾਨਉਁ ਮੈਂ ਤੁਮ੍ਹਾਰਿ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਸਹਸਬਾਹੁ ਸਨ ਪਰੀ ਲਰਾਈ ॥
ਸਮਰ ਬਾਲਿ ਸਨ ਕਰਿ ਜਸੁ ਪਾਵਾ। ਸੁਨਿ ਕਪਿ ਬਚਨ ਬਿਹਸਿ ਬਿਹਰਾਵਾ ॥
ਖਾਯਉਁ ਫਲ ਪ੍ਰਭੁ ਲਾਗੀ ਭੂਁਖਾ। ਕਪਿ ਸੁਭਾਵ ਤੇਂ ਤੋਰੇਉਁ ਰੂਖਾ ॥
ਸਬ ਕੇਂ ਦੇਹ ਪਰਮ ਪ੍ਰਿਯ ਸ੍ਵਾਮੀ। ਮਾਰਹਿਂ ਮੋਹਿ ਕੁਮਾਰਗ ਗਾਮੀ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਮੋਹਿ ਮਾਰਾ ਤੇ ਮੈਂ ਮਾਰੇ। ਤੇਹਿ ਪਰ ਬਾਁਧੇਉ ਤਨਯਁ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇ ॥
ਮੋਹਿ ਨ ਕਛੁ ਬਾਁਧੇ ਕਇ ਲਾਜਾ। ਕੀਨ੍ਹ ਚਹਉਁ ਨਿਜ ਪ੍ਰਭੁ ਕਰ ਕਾਜਾ ॥
ਬਿਨਤੀ ਕਰਉਁ ਜੋਰਿ ਕਰ ਰਾਵਨ। ਸੁਨਹੁ ਮਾਨ ਤਜਿ ਮੋਰ ਸਿਖਾਵਨ ॥
ਦੇਖਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਨਿਜ ਕੁਲਹਿ ਬਿਚਾਰੀ। ਭ੍ਰਮ ਤਜਿ ਭਜਹੁ ਭਗਤ ਭਯ ਹਾਰੀ ॥
ਜਾਕੇਂ ਡਰ ਅਤਿ ਕਾਲ ਡੇਰਾਈ। ਜੋ ਸੁਰ ਅਸੁਰ ਚਰਾਚਰ ਖਾਈ ॥
ਤਾਸੋਂ ਬਯਰੁ ਕਬਹੁਁ ਨਹਿਂ ਕੀਜੈ। ਮੋਰੇ ਕਹੇਂ ਜਾਨਕੀ ਦੀਜੈ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਨਤਪਾਲ ਰਘੁਨਾਯਕ ਕਰੁਨਾ ਸਿਨ੍ਧੁ ਖਰਾਰਿ।
ਗਏਁ ਸਰਨ ਪ੍ਰਭੁ ਰਾਖਿਹੈਂ ਤਵ ਅਪਰਾਧ ਬਿਸਾਰਿ ॥ ੨੨ ॥

ਰਾਮ ਚਰਨ ਪਙ੍ਕਜ ਉਰ ਧਰਹੂ। ਲਙ੍ਕਾ ਅਚਲ ਰਾਜ ਤੁਮ੍ਹ ਕਰਹੂ ॥
ਰਿਸ਼ਿ ਪੁਲਿਸ੍ਤ ਜਸੁ ਬਿਮਲ ਮਂਯਕਾ। ਤੇਹਿ ਸਸਿ ਮਹੁਁ ਜਨਿ ਹੋਹੁ ਕਲਙ੍ਕਾ ॥
ਰਾਮ ਨਾਮ ਬਿਨੁ ਗਿਰਾ ਨ ਸੋਹਾ। ਦੇਖੁ ਬਿਚਾਰਿ ਤ੍ਯਾਗਿ ਮਦ ਮੋਹਾ ॥
ਬਸਨ ਹੀਨ ਨਹਿਂ ਸੋਹ ਸੁਰਾਰੀ। ਸਬ ਭੂਸ਼ਣ ਭੂਸ਼ਿਤ ਬਰ ਨਾਰੀ ॥
ਰਾਮ ਬਿਮੁਖ ਸਮ੍ਪਤਿ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਜਾਇ ਰਹੀ ਪਾਈ ਬਿਨੁ ਪਾਈ ॥
ਸਜਲ ਮੂਲ ਜਿਨ੍ਹ ਸਰਿਤਨ੍ਹ ਨਾਹੀਂ। ਬਰਸ਼ਿ ਗਏ ਪੁਨਿ ਤਬਹਿਂ ਸੁਖਾਹੀਂ ॥
ਸੁਨੁ ਦਸਕਣ੍ਠ ਕਹਉਁ ਪਨ ਰੋਪੀ। ਬਿਮੁਖ ਰਾਮ ਤ੍ਰਾਤਾ ਨਹਿਂ ਕੋਪੀ ॥
ਸਙ੍ਕਰ ਸਹਸ ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਅਜ ਤੋਹੀ। ਸਕਹਿਂ ਨ ਰਾਖਿ ਰਾਮ ਕਰ ਦ੍ਰੋਹੀ ॥

ਦੋ. ਮੋਹਮੂਲ ਬਹੁ ਸੂਲ ਪ੍ਰਦ ਤ੍ਯਾਗਹੁ ਤਮ ਅਭਿਮਾਨ।
ਭਜਹੁ ਰਾਮ ਰਘੁਨਾਯਕ ਕਪਾ ਸਿਨ੍ਧੁ ਭਗਵਾਨ ॥ ੨੩ ॥

ਜਦਪਿ ਕਹਿ ਕਪਿ ਅਤਿ ਹਿਤ ਬਾਨੀ। ਭਗਤਿ ਬਿਬੇਕ ਬਿਰਤਿ ਨਯ ਸਾਨੀ ॥
ਬੋਲਾ ਬਿਹਸਿ ਮਹਾ ਅਭਿਮਾਨੀ। ਮਿਲਾ ਹਮਹਿ ਕਪਿ ਗੁਰ ਬਡ़ ਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਮਤ੍ਯੁ ਨਿਕਟ ਆਈ ਖਲ ਤੋਹੀ। ਲਾਗੇਸਿ ਅਧਮ ਸਿਖਾਵਨ ਮੋਹੀ ॥
ਉਲਟਾ ਹੋਇਹਿ ਕਹ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਮਤਿਭ੍ਰਮ ਤੋਰ ਪ੍ਰਗਟ ਮੈਂ ਜਾਨਾ ॥
ਸੁਨਿ ਕਪਿ ਬਚਨ ਬਹੁਤ ਖਿਸਿਆਨਾ। ਬੇਗਿ ਨ ਹਰਹੁਁ ਮੂਢ़ ਕਰ ਪ੍ਰਾਨਾ ॥
ਸੁਨਤ ਨਿਸਾਚਰ ਮਾਰਨ ਧਾਏ। ਸਚਿਵਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਆਏ।
ਨਾਇ ਸੀਸ ਕਰਿ ਬਿਨਯ ਬਹੂਤਾ। ਨੀਤਿ ਬਿਰੋਧ ਨ ਮਾਰਿਅ ਦੂਤਾ ॥
ਆਨ ਦਣ੍ਡ ਕਛੁ ਕਰਿਅ ਗੋਸਾਁਈ। ਸਬਹੀਂ ਕਹਾ ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਭਲ ਭਾਈ ॥
ਸੁਨਤ ਬਿਹਸਿ ਬੋਲਾ ਦਸਕਨ੍ਧਰ। ਅਙ੍ਗ ਭਙ੍ਗ ਕਰਿ ਪਠਇਅ ਬਨ੍ਦਰ ॥
ਦੋ. ਕਪਿ ਕੇਂ ਮਮਤਾ ਪੂਁਛ ਪਰ ਸਬਹਿ ਕਹਉਁ ਸਮੁਝਾਇ।
ਤੇਲ ਬੋਰਿ ਪਟ ਬਾਁਧਿ ਪੁਨਿ ਪਾਵਕ ਦੇਹੁ ਲਗਾਇ ॥ ੨੪ ॥

ਪੂਁਛਹੀਨ ਬਾਨਰ ਤਹਁ ਜਾਇਹਿ। ਤਬ ਸਠ ਨਿਜ ਨਾਥਹਿ ਲਇ ਆਇਹਿ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕੈ ਕੀਨ੍ਹਸਿ ਬਹੁਤ ਬਡ़ਾਈ। ਦੇਖੇਉਁûਮੈਂ ਤਿਨ੍ਹ ਕੈ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ ॥
ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਕਪਿ ਮਨ ਮੁਸੁਕਾਨਾ। ਭਇ ਸਹਾਯ ਸਾਰਦ ਮੈਂ ਜਾਨਾ ॥
ਜਾਤੁਧਾਨ ਸੁਨਿ ਰਾਵਨ ਬਚਨਾ। ਲਾਗੇ ਰਚੈਂ ਮੂਢ़ ਸੋਇ ਰਚਨਾ ॥
ਰਹਾ ਨ ਨਗਰ ਬਸਨ ਘਤ ਤੇਲਾ। ਬਾਢ़ੀ ਪੂਁਛ ਕੀਨ੍ਹ ਕਪਿ ਖੇਲਾ ॥
ਕੌਤੁਕ ਕਹਁ ਆਏ ਪੁਰਬਾਸੀ। ਮਾਰਹਿਂ ਚਰਨ ਕਰਹਿਂ ਬਹੁ ਹਾਁਸੀ ॥
ਬਾਜਹਿਂ ਢੋਲ ਦੇਹਿਂ ਸਬ ਤਾਰੀ। ਨਗਰ ਫੇਰਿ ਪੁਨਿ ਪੂਁਛ ਪ੍ਰਜਾਰੀ ॥
ਪਾਵਕ ਜਰਤ ਦੇਖਿ ਹਨੁਮਨ੍ਤਾ। ਭਯਉ ਪਰਮ ਲਘੁ ਰੁਪ ਤੁਰਨ੍ਤਾ ॥
ਨਿਬੁਕਿ ਚਢ़ੇਉ ਕਪਿ ਕਨਕ ਅਟਾਰੀਂ। ਭਈ ਸਭੀਤ ਨਿਸਾਚਰ ਨਾਰੀਂ ॥

ਦੋ. ਹਰਿ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਤੇਹਿ ਅਵਸਰ ਚਲੇ ਮਰੁਤ ਉਨਚਾਸ।
ਅਟ੍ਟਹਾਸ ਕਰਿ ਗਰ੍ਜ़ਾ ਕਪਿ ਬਢ़ਿ ਲਾਗ ਅਕਾਸ ॥ ੨੫ ॥

ਦੇਹ ਬਿਸਾਲ ਪਰਮ ਹਰੁਆਈ। ਮਨ੍ਦਿਰ ਤੇਂ ਮਨ੍ਦਿਰ ਚਢ़ ਧਾਈ ॥
ਜਰਇ ਨਗਰ ਭਾ ਲੋਗ ਬਿਹਾਲਾ। ਝਪਟ ਲਪਟ ਬਹੁ ਕੋਟਿ ਕਰਾਲਾ ॥
ਤਾਤ ਮਾਤੁ ਹਾ ਸੁਨਿਅ ਪੁਕਾਰਾ। ਏਹਿ ਅਵਸਰ ਕੋ ਹਮਹਿ ਉਬਾਰਾ ॥
ਹਮ ਜੋ ਕਹਾ ਯਹ ਕਪਿ ਨਹਿਂ ਹੋਈ। ਬਾਨਰ ਰੂਪ ਧਰੇਂ ਸੁਰ ਕੋਈ ॥
ਸਾਧੁ ਅਵਗ੍ਯਾ ਕਰ ਫਲੁ ਐਸਾ। ਜਰਇ ਨਗਰ ਅਨਾਥ ਕਰ ਜੈਸਾ ॥
ਜਾਰਾ ਨਗਰੁ ਨਿਮਿਸ਼ ਏਕ ਮਾਹੀਂ। ਏਕ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਕਰ ਗਹ ਨਾਹੀਂ ॥
ਤਾ ਕਰ ਦੂਤ ਅਨਲ ਜੇਹਿਂ ਸਿਰਿਜਾ। ਜਰਾ ਨ ਸੋ ਤੇਹਿ ਕਾਰਨ ਗਿਰਿਜਾ ॥
ਉਲਟਿ ਪਲਟਿ ਲਙ੍ਕਾ ਸਬ ਜਾਰੀ। ਕੂਦਿ ਪਰਾ ਪੁਨਿ ਸਿਨ੍ਧੁ ਮਝਾਰੀ ॥

ਦੋ. ਪੂਁਛ ਬੁਝਾਇ ਖੋਇ ਸ਼੍ਰਮ ਧਰਿ ਲਘੁ ਰੂਪ ਬਹੋਰਿ।
ਜਨਕਸੁਤਾ ਕੇ ਆਗੇਂ ਠਾਢ़ ਭਯਉ ਕਰ ਜੋਰਿ ॥ ੨੬ ॥

ਮਾਤੁ ਮੋਹਿ ਦੀਜੇ ਕਛੁ ਚੀਨ੍ਹਾ। ਜੈਸੇਂ ਰਘੁਨਾਯਕ ਮੋਹਿ ਦੀਨ੍ਹਾ ॥
ਚੂਡ़ਾਮਨਿ ਉਤਾਰਿ ਤਬ ਦਯਊ। ਹਰਸ਼ ਸਮੇਤ ਪਵਨਸੁਤ ਲਯਊ ॥
ਕਹੇਹੁ ਤਾਤ ਅਸ ਮੋਰ ਪ੍ਰਨਾਮਾ। ਸਬ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪ੍ਰਭੁ ਪੂਰਨਕਾਮਾ ॥
ਦੀਨ ਦਯਾਲ ਬਿਰਿਦੁ ਸਮ੍ਭਾਰੀ। ਹਰਹੁ ਨਾਥ ਮਮ ਸਙ੍ਕਟ ਭਾਰੀ ॥
ਤਾਤ ਸਕ੍ਰਸੁਤ ਕਥਾ ਸੁਨਾਏਹੁ। ਬਾਨ ਪ੍ਰਤਾਪ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਸਮੁਝਾਏਹੁ ॥
ਮਾਸ ਦਿਵਸ ਮਹੁਁ ਨਾਥੁ ਨ ਆਵਾ। ਤੌ ਪੁਨਿ ਮੋਹਿ ਜਿਅਤ ਨਹਿਂ ਪਾਵਾ ॥
ਕਹੁ ਕਪਿ ਕੇਹਿ ਬਿਧਿ ਰਾਖੌਂ ਪ੍ਰਾਨਾ। ਤੁਮ੍ਹਹੂ ਤਾਤ ਕਹਤ ਅਬ ਜਾਨਾ ॥
ਤੋਹਿ ਦੇਖਿ ਸੀਤਲਿ ਭਇ ਛਾਤੀ। ਪੁਨਿ ਮੋ ਕਹੁਁ ਸੋਇ ਦਿਨੁ ਸੋ ਰਾਤੀ ॥

ਦੋ. ਜਨਕਸੁਤਹਿ ਸਮੁਝਾਇ ਕਰਿ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਧੀਰਜੁ ਦੀਨ੍ਹ।
ਚਰਨ ਕਮਲ ਸਿਰੁ ਨਾਇ ਕਪਿ ਗਵਨੁ ਰਾਮ ਪਹਿਂ ਕੀਨ੍ਹ ॥ ੨੭ ॥

ਚਲਤ ਮਹਾਧੁਨਿ ਗਰ੍ਜੇਸਿ ਭਾਰੀ। ਗਰ੍ਭ ਸ੍ਤ੍ਰਵਹਿਂ ਸੁਨਿ ਨਿਸਿਚਰ ਨਾਰੀ ॥
ਨਾਘਿ ਸਿਨ੍ਧੁ ਏਹਿ ਪਾਰਹਿ ਆਵਾ। ਸਬਦ ਕਿਲਕਿਲਾ ਕਪਿਨ੍ਹ ਸੁਨਾਵਾ ॥
ਹਰਸ਼ੇ ਸਬ ਬਿਲੋਕਿ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਨੂਤਨ ਜਨ੍ਮ ਕਪਿਨ੍ਹ ਤਬ ਜਾਨਾ ॥
ਮੁਖ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਤਨ ਤੇਜ ਬਿਰਾਜਾ। ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਰਾਮਚਨ੍ਦ੍ਰ ਕਰ ਕਾਜਾ ॥
ਮਿਲੇ ਸਕਲ ਅਤਿ ਭਏ ਸੁਖਾਰੀ। ਤਲਫਤ ਮੀਨ ਪਾਵ ਜਿਮਿ ਬਾਰੀ ॥
ਚਲੇ ਹਰਸ਼ਿ ਰਘੁਨਾਯਕ ਪਾਸਾ। ਪੂਁਛਤ ਕਹਤ ਨਵਲ ਇਤਿਹਾਸਾ ॥
ਤਬ ਮਧੁਬਨ ਭੀਤਰ ਸਬ ਆਏ। ਅਙ੍ਗਦ ਸਮ੍ਮਤ ਮਧੁ ਫਲ ਖਾਏ ॥
ਰਖਵਾਰੇ ਜਬ ਬਰਜਨ ਲਾਗੇ। ਮੁਸ਼੍ਟਿ ਪ੍ਰਹਾਰ ਹਨਤ ਸਬ ਭਾਗੇ ॥

ਦੋ. ਜਾਇ ਪੁਕਾਰੇ ਤੇ ਸਬ ਬਨ ਉਜਾਰ ਜੁਬਰਾਜ।
ਸੁਨਿ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਹਰਸ਼ ਕਪਿ ਕਰਿ ਆਏ ਪ੍ਰਭੁ ਕਾਜ ॥ ੨੮ ॥

ਜੌਂ ਨ ਹੋਤਿ ਸੀਤਾ ਸੁਧਿ ਪਾਈ। ਮਧੁਬਨ ਕੇ ਫਲ ਸਕਹਿਂ ਕਿ ਖਾਈ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਮਨ ਬਿਚਾਰ ਕਰ ਰਾਜਾ। ਆਇ ਗਏ ਕਪਿ ਸਹਿਤ ਸਮਾਜਾ ॥
ਆਇ ਸਬਨ੍ਹਿ ਨਾਵਾ ਪਦ ਸੀਸਾ। ਮਿਲੇਉ ਸਬਨ੍ਹਿ ਅਤਿ ਪ੍ਰੇਮ ਕਪੀਸਾ ॥
ਪੂਁਛੀ ਕੁਸਲ ਕੁਸਲ ਪਦ ਦੇਖੀ। ਰਾਮ ਕਪਾਁ ਭਾ ਕਾਜੁ ਬਿਸੇਸ਼ੀ ॥
ਨਾਥ ਕਾਜੁ ਕੀਨ੍ਹੇਉ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਰਾਖੇ ਸਕਲ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕੇ ਪ੍ਰਾਨਾ ॥
ਸੁਨਿ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਬਹੁਰਿ ਤੇਹਿ ਮਿਲੇਊ। ਕਪਿਨ੍ਹ ਸਹਿਤ ਰਘੁਪਤਿ ਪਹਿਂ ਚਲੇਊ।
ਰਾਮ ਕਪਿਨ੍ਹ ਜਬ ਆਵਤ ਦੇਖਾ। ਕਿਏਁ ਕਾਜੁ ਮਨ ਹਰਸ਼ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਫਟਿਕ ਸਿਲਾ ਬੈਠੇ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ। ਪਰੇ ਸਕਲ ਕਪਿ ਚਰਨਨ੍ਹਿ ਜਾਈ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਹਿਤ ਸਬ ਭੇਟੇ ਰਘੁਪਤਿ ਕਰੁਨਾ ਪੁਞ੍ਜ।
ਪੂਁਛੀ ਕੁਸਲ ਨਾਥ ਅਬ ਕੁਸਲ ਦੇਖਿ ਪਦ ਕਞ੍ਜ ॥ ੨੯ ॥

ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਕਹ ਸੁਨੁ ਰਘੁਰਾਯਾ। ਜਾ ਪਰ ਨਾਥ ਕਰਹੁ ਤੁਮ੍ਹ ਦਾਯਾ ॥
ਤਾਹਿ ਸਦਾ ਸੁਭ ਕੁਸਲ ਨਿਰਨ੍ਤਰ। ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਤਾ ਊਪਰ ॥
ਸੋਇ ਬਿਜਈ ਬਿਨਈ ਗੁਨ ਸਾਗਰ। ਤਾਸੁ ਸੁਜਸੁ ਤ੍ਰੇਲੋਕ ਉਜਾਗਰ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਕੀਂ ਕਪਾ ਭਯਉ ਸਬੁ ਕਾਜੂ। ਜਨ੍ਮ ਹਮਾਰ ਸੁਫਲ ਭਾ ਆਜੂ ॥
ਨਾਥ ਪਵਨਸੁਤ ਕੀਨ੍ਹਿ ਜੋ ਕਰਨੀ। ਸਹਸਹੁਁ ਮੁਖ ਨ ਜਾਇ ਸੋ ਬਰਨੀ ॥
ਪਵਨਤਨਯ ਕੇ ਚਰਿਤ ਸੁਹਾਏ। ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਰਘੁਪਤਿਹਿ ਸੁਨਾਏ ॥
ਸੁਨਤ ਕਪਾਨਿਧਿ ਮਨ ਅਤਿ ਭਾਏ। ਪੁਨਿ ਹਨੁਮਾਨ ਹਰਸ਼ਿ ਹਿਯਁ ਲਾਏ ॥
ਕਹਹੁ ਤਾਤ ਕੇਹਿ ਭਾਁਤਿ ਜਾਨਕੀ। ਰਹਤਿ ਕਰਤਿ ਰਚ੍ਛਾ ਸ੍ਵਪ੍ਰਾਨ ਕੀ ॥

ਦੋ. ਨਾਮ ਪਾਹਰੁ ਦਿਵਸ ਨਿਸਿ ਧ੍ਯਾਨ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਕਪਾਟ।
ਲੋਚਨ ਨਿਜ ਪਦ ਜਨ੍ਤ੍ਰਿਤ ਜਾਹਿਂ ਪ੍ਰਾਨ ਕੇਹਿਂ ਬਾਟ ॥ ੩੦ ॥

ਚਲਤ ਮੋਹਿ ਚੂਡ़ਾਮਨਿ ਦੀਨ੍ਹੀ। ਰਘੁਪਤਿ ਹਦਯਁ ਲਾਇ ਸੋਇ ਲੀਨ੍ਹੀ ॥
ਨਾਥ ਜੁਗਲ ਲੋਚਨ ਭਰਿ ਬਾਰੀ। ਬਚਨ ਕਹੇ ਕਛੁ ਜਨਕਕੁਮਾਰੀ ॥
ਅਨੁਜ ਸਮੇਤ ਗਹੇਹੁ ਪ੍ਰਭੁ ਚਰਨਾ। ਦੀਨ ਬਨ੍ਧੁ ਪ੍ਰਨਤਾਰਤਿ ਹਰਨਾ ॥
ਮਨ ਕ੍ਰਮ ਬਚਨ ਚਰਨ ਅਨੁਰਾਗੀ। ਕੇਹਿ ਅਪਰਾਧ ਨਾਥ ਹੌਂ ਤ੍ਯਾਗੀ ॥
ਅਵਗੁਨ ਏਕ ਮੋਰ ਮੈਂ ਮਾਨਾ। ਬਿਛੁਰਤ ਪ੍ਰਾਨ ਨ ਕੀਨ੍ਹ ਪਯਾਨਾ ॥
ਨਾਥ ਸੋ ਨਯਨਨ੍ਹਿ ਕੋ ਅਪਰਾਧਾ। ਨਿਸਰਤ ਪ੍ਰਾਨ ਕਰਿਹਿਂ ਹਠਿ ਬਾਧਾ ॥
ਬਿਰਹ ਅਗਿਨਿ ਤਨੁ ਤੂਲ ਸਮੀਰਾ। ਸ੍ਵਾਸ ਜਰਇ ਛਨ ਮਾਹਿਂ ਸਰੀਰਾ ॥
ਨਯਨ ਸ੍ਤ੍ਰਵਹਿ ਜਲੁ ਨਿਜ ਹਿਤ ਲਾਗੀ। ਜਰੈਂ ਨ ਪਾਵ ਦੇਹ ਬਿਰਹਾਗੀ।
ਸੀਤਾ ਕੇ ਅਤਿ ਬਿਪਤਿ ਬਿਸਾਲਾ। ਬਿਨਹਿਂ ਕਹੇਂ ਭਲਿ ਦੀਨਦਯਾਲਾ ॥

ਦੋ. ਨਿਮਿਸ਼ ਨਿਮਿਸ਼ ਕਰੁਨਾਨਿਧਿ ਜਾਹਿਂ ਕਲਪ ਸਮ ਬੀਤਿ।
ਬੇਗਿ ਚਲਿਯ ਪ੍ਰਭੁ ਆਨਿਅ ਭੁਜ ਬਲ ਖਲ ਦਲ ਜੀਤਿ ॥ ੩੧ ॥

ਸੁਨਿ ਸੀਤਾ ਦੁਖ ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਖ ਅਯਨਾ। ਭਰਿ ਆਏ ਜਲ ਰਾਜਿਵ ਨਯਨਾ ॥
ਬਚਨ ਕਾਁਯ ਮਨ ਮਮ ਗਤਿ ਜਾਹੀ। ਸਪਨੇਹੁਁ ਬੂਝਿਅ ਬਿਪਤਿ ਕਿ ਤਾਹੀ ॥
ਕਹ ਹਨੁਮਨ੍ਤ ਬਿਪਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਈ। ਜਬ ਤਵ ਸੁਮਿਰਨ ਭਜਨ ਨ ਹੋਈ ॥
ਕੇਤਿਕ ਬਾਤ ਪ੍ਰਭੁ ਜਾਤੁਧਾਨ ਕੀ। ਰਿਪੁਹਿ ਜੀਤਿ ਆਨਿਬੀ ਜਾਨਕੀ ॥
ਸੁਨੁ ਕਪਿ ਤੋਹਿ ਸਮਾਨ ਉਪਕਾਰੀ। ਨਹਿਂ ਕੋਉ ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਤਨੁਧਾਰੀ ॥
ਪ੍ਰਤਿ ਉਪਕਾਰ ਕਰੌਂ ਕਾ ਤੋਰਾ। ਸਨਮੁਖ ਹੋਇ ਨ ਸਕਤ ਮਨ ਮੋਰਾ ॥
ਸੁਨੁ ਸੁਤ ਉਰਿਨ ਮੈਂ ਨਾਹੀਂ। ਦੇਖੇਉਁ ਕਰਿ ਬਿਚਾਰ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਕਪਿਹਿ ਚਿਤਵ ਸੁਰਤ੍ਰਾਤਾ। ਲੋਚਨ ਨੀਰ ਪੁਲਕ ਅਤਿ ਗਾਤਾ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਚਨ ਬਿਲੋਕਿ ਮੁਖ ਗਾਤ ਹਰਸ਼ਿ ਹਨੁਮਨ੍ਤ।
ਚਰਨ ਪਰੇਉ ਪ੍ਰੇਮਾਕੁਲ ਤ੍ਰਾਹਿ ਤ੍ਰਾਹਿ ਭਗਵਨ੍ਤ ॥ ੩੨ ॥

ਬਾਰ ਬਾਰ ਪ੍ਰਭੁ ਚਹਇ ਉਠਾਵਾ। ਪ੍ਰੇਮ ਮਗਨ ਤੇਹਿ ਉਠਬ ਨ ਭਾਵਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਕਰ ਪਙ੍ਕਜ ਕਪਿ ਕੇਂ ਸੀਸਾ। ਸੁਮਿਰਿ ਸੋ ਦਸਾ ਮਗਨ ਗੌਰੀਸਾ ॥
ਸਾਵਧਾਨ ਮਨ ਕਰਿ ਪੁਨਿ ਸਙ੍ਕਰ। ਲਾਗੇ ਕਹਨ ਕਥਾ ਅਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰ ॥
ਕਪਿ ਉਠਾਇ ਪ੍ਰਭੁ ਹਦਯਁ ਲਗਾਵਾ। ਕਰ ਗਹਿ ਪਰਮ ਨਿਕਟ ਬੈਠਾਵਾ ॥
ਕਹੁ ਕਪਿ ਰਾਵਨ ਪਾਲਿਤ ਲਙ੍ਕਾ। ਕੇਹਿ ਬਿਧਿ ਦਹੇਉ ਦੁਰ੍ਗ ਅਤਿ ਬਙ੍ਕਾ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨ ਜਾਨਾ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਬੋਲਾ ਬਚਨ ਬਿਗਤ ਅਭਿਮਾਨਾ ॥
ਸਾਖਾਮਗ ਕੇ ਬਡ़ਿ ਮਨੁਸਾਈ। ਸਾਖਾ ਤੇਂ ਸਾਖਾ ਪਰ ਜਾਈ ॥
ਨਾਘਿ ਸਿਨ੍ਧੁ ਹਾਟਕਪੁਰ ਜਾਰਾ। ਨਿਸਿਚਰ ਗਨ ਬਿਧਿ ਬਿਪਿਨ ਉਜਾਰਾ।
ਸੋ ਸਬ ਤਵ ਪ੍ਰਤਾਪ ਰਘੁਰਾਈ। ਨਾਥ ਨ ਕਛੂ ਮੋਰਿ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ ॥

ਦੋ. ਤਾ ਕਹੁਁ ਪ੍ਰਭੁ ਕਛੁ ਅਗਮ ਨਹਿਂ ਜਾ ਪਰ ਤੁਮ੍ਹ ਅਨੁਕੁਲ।
ਤਬ ਪ੍ਰਭਾਵਁ ਬਡ़ਵਾਨਲਹਿਂ ਜਾਰਿ ਸਕਇ ਖਲੁ ਤੂਲ ॥ ੩੩ ॥

ਨਾਥ ਭਗਤਿ ਅਤਿ ਸੁਖਦਾਯਨੀ। ਦੇਹੁ ਕਪਾ ਕਰਿ ਅਨਪਾਯਨੀ ॥
ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਰਮ ਸਰਲ ਕਪਿ ਬਾਨੀ। ਏਵਮਸ੍ਤੁ ਤਬ ਕਹੇਉ ਭਵਾਨੀ ॥
ਉਮਾ ਰਾਮ ਸੁਭਾਉ ਜੇਹਿਂ ਜਾਨਾ। ਤਾਹਿ ਭਜਨੁ ਤਜਿ ਭਾਵ ਨ ਆਨਾ ॥
ਯਹ ਸਂਵਾਦ ਜਾਸੁ ਉਰ ਆਵਾ। ਰਘੁਪਤਿ ਚਰਨ ਭਗਤਿ ਸੋਇ ਪਾਵਾ ॥
ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਚਨ ਕਹਹਿਂ ਕਪਿਬਨ੍ਦਾ। ਜਯ ਜਯ ਜਯ ਕਪਾਲ ਸੁਖਕਨ੍ਦਾ ॥
ਤਬ ਰਘੁਪਤਿ ਕਪਿਪਤਿਹਿ ਬੋਲਾਵਾ। ਕਹਾ ਚਲੈਂ ਕਰ ਕਰਹੁ ਬਨਾਵਾ ॥
ਅਬ ਬਿਲਮ੍ਬੁ ਕੇਹਿ ਕਾਰਨ ਕੀਜੇ। ਤੁਰਤ ਕਪਿਨ੍ਹ ਕਹੁਁ ਆਯਸੁ ਦੀਜੇ ॥
ਕੌਤੁਕ ਦੇਖਿ ਸੁਮਨ ਬਹੁ ਬਰਸ਼ੀ। ਨਭ ਤੇਂ ਭਵਨ ਚਲੇ ਸੁਰ ਹਰਸ਼ੀ ॥

ਦੋ. ਕਪਿਪਤਿ ਬੇਗਿ ਬੋਲਾਏ ਆਏ ਜੂਥਪ ਜੂਥ।
ਨਾਨਾ ਬਰਨ ਅਤੁਲ ਬਲ ਬਾਨਰ ਭਾਲੁ ਬਰੂਥ ॥ ੩੪ ॥

ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਪਙ੍ਕਜ ਨਾਵਹਿਂ ਸੀਸਾ। ਗਰਜਹਿਂ ਭਾਲੁ ਮਹਾਬਲ ਕੀਸਾ ॥
ਦੇਖੀ ਰਾਮ ਸਕਲ ਕਪਿ ਸੇਨਾ। ਚਿਤਇ ਕਪਾ ਕਰਿ ਰਾਜਿਵ ਨੈਨਾ ॥
ਰਾਮ ਕਪਾ ਬਲ ਪਾਇ ਕਪਿਨ੍ਦਾ। ਭਏ ਪਚ੍ਛਜੁਤ ਮਨਹੁਁ ਗਿਰਿਨ੍ਦਾ ॥
ਹਰਸ਼ਿ ਰਾਮ ਤਬ ਕੀਨ੍ਹ ਪਯਾਨਾ। ਸਗੁਨ ਭਏ ਸੁਨ੍ਦਰ ਸੁਭ ਨਾਨਾ ॥
ਜਾਸੁ ਸਕਲ ਮਙ੍ਗਲਮਯ ਕੀਤੀ। ਤਾਸੁ ਪਯਾਨ ਸਗੁਨ ਯਹ ਨੀਤੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪਯਾਨ ਜਾਨਾ ਬੈਦੇਹੀਂ। ਫਰਕਿ ਬਾਮ ਅਁਗ ਜਨੁ ਕਹਿ ਦੇਹੀਂ ॥
ਜੋਇ ਜੋਇ ਸਗੁਨ ਜਾਨਕਿਹਿ ਹੋਈ। ਅਸਗੁਨ ਭਯਉ ਰਾਵਨਹਿ ਸੋਈ ॥
ਚਲਾ ਕਟਕੁ ਕੋ ਬਰਨੈਂ ਪਾਰਾ। ਗਰ੍ਜਹਿ ਬਾਨਰ ਭਾਲੁ ਅਪਾਰਾ ॥
ਨਖ ਆਯੁਧ ਗਿਰਿ ਪਾਦਪਧਾਰੀ। ਚਲੇ ਗਗਨ ਮਹਿ ਇਚ੍ਛਾਚਾਰੀ ॥
ਕੇਹਰਿਨਾਦ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਕਰਹੀਂ। ਡਗਮਗਾਹਿਂ ਦਿਗ੍ਗਜ ਚਿਕ੍ਕਰਹੀਂ ॥

ਛਂ. ਚਿਕ੍ਕਰਹਿਂ ਦਿਗ੍ਗਜ ਡੋਲ ਮਹਿ ਗਿਰਿ ਲੋਲ ਸਾਗਰ ਖਰਭਰੇ।
ਮਨ ਹਰਸ਼ ਸਭ ਗਨ੍ਧਰ੍ਬ ਸੁਰ ਮੁਨਿ ਨਾਗ ਕਿਨ੍ਨਰ ਦੁਖ ਟਰੇ ॥
ਕਟਕਟਹਿਂ ਮਰ੍ਕਟ ਬਿਕਟ ਭਟ ਬਹੁ ਕੋਟਿ ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਧਾਵਹੀਂ।
ਜਯ ਰਾਮ ਪ੍ਰਬਲ ਪ੍ਰਤਾਪ ਕੋਸਲਨਾਥ ਗੁਨ ਗਨ ਗਾਵਹੀਂ ॥ ੧ ॥

ਸਹਿ ਸਕ ਨ ਭਾਰ ਉਦਾਰ ਅਹਿਪਤਿ ਬਾਰ ਬਾਰਹਿਂ ਮੋਹਈ।
ਗਹ ਦਸਨ ਪੁਨਿ ਪੁਨਿ ਕਮਠ ਪਸ਼੍ਟ ਕਠੋਰ ਸੋ ਕਿਮਿ ਸੋਹਈ ॥
ਰਘੁਬੀਰ ਰੁਚਿਰ ਪ੍ਰਯਾਨ ਪ੍ਰਸ੍ਥਿਤਿ ਜਾਨਿ ਪਰਮ ਸੁਹਾਵਨੀ।
ਜਨੁ ਕਮਠ ਖਰ੍ਪਰ ਸਰ੍ਪਰਾਜ ਸੋ ਲਿਖਤ ਅਬਿਚਲ ਪਾਵਨੀ ॥ ੨ ॥

ਦੋ. ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਜਾਇ ਕਪਾਨਿਧਿ ਉਤਰੇ ਸਾਗਰ ਤੀਰ।
ਜਹਁ ਤਹਁ ਲਾਗੇ ਖਾਨ ਫਲ ਭਾਲੁ ਬਿਪੁਲ ਕਪਿ ਬੀਰ ॥ ੩੫ ॥

ਉਹਾਁ ਨਿਸਾਚਰ ਰਹਹਿਂ ਸਸਙ੍ਕਾ। ਜਬ ਤੇ ਜਾਰਿ ਗਯਉ ਕਪਿ ਲਙ੍ਕਾ ॥
ਨਿਜ ਨਿਜ ਗਹਁ ਸਬ ਕਰਹਿਂ ਬਿਚਾਰਾ। ਨਹਿਂ ਨਿਸਿਚਰ ਕੁਲ ਕੇਰ ਉਬਾਰਾ ॥
ਜਾਸੁ ਦੂਤ ਬਲ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਈ। ਤੇਹਿ ਆਏਁ ਪੁਰ ਕਵਨ ਭਲਾਈ ॥
ਦੂਤਨ੍ਹਿ ਸਨ ਸੁਨਿ ਪੁਰਜਨ ਬਾਨੀ। ਮਨ੍ਦੋਦਰੀ ਅਧਿਕ ਅਕੁਲਾਨੀ ॥
ਰਹਸਿ ਜੋਰਿ ਕਰ ਪਤਿ ਪਗ ਲਾਗੀ। ਬੋਲੀ ਬਚਨ ਨੀਤਿ ਰਸ ਪਾਗੀ ॥
ਕਨ੍ਤ ਕਰਸ਼ ਹਰਿ ਸਨ ਪਰਿਹਰਹੂ। ਮੋਰ ਕਹਾ ਅਤਿ ਹਿਤ ਹਿਯਁ ਧਰਹੁ ॥
ਸਮੁਝਤ ਜਾਸੁ ਦੂਤ ਕਇ ਕਰਨੀ। ਸ੍ਤ੍ਰਵਹੀਂ ਗਰ੍ਭ ਰਜਨੀਚਰ ਧਰਨੀ ॥
ਤਾਸੁ ਨਾਰਿ ਨਿਜ ਸਚਿਵ ਬੋਲਾਈ। ਪਠਵਹੁ ਕਨ੍ਤ ਜੋ ਚਹਹੁ ਭਲਾਈ ॥
ਤਬ ਕੁਲ ਕਮਲ ਬਿਪਿਨ ਦੁਖਦਾਈ। ਸੀਤਾ ਸੀਤ ਨਿਸਾ ਸਮ ਆਈ ॥
ਸੁਨਹੁ ਨਾਥ ਸੀਤਾ ਬਿਨੁ ਦੀਨ੍ਹੇਂ। ਹਿਤ ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਸਮ੍ਭੁ ਅਜ ਕੀਨ੍ਹੇਂ ॥

ਦੋ. -ਰਾਮ ਬਾਨ ਅਹਿ ਗਨ ਸਰਿਸ ਨਿਕਰ ਨਿਸਾਚਰ ਭੇਕ।
ਜਬ ਲਗਿ ਗ੍ਰਸਤ ਨ ਤਬ ਲਗਿ ਜਤਨੁ ਕਰਹੁ ਤਜਿ ਟੇਕ ॥ ੩੬ ॥

ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਨੀ ਸਠ ਤਾ ਕਰਿ ਬਾਨੀ। ਬਿਹਸਾ ਜਗਤ ਬਿਦਿਤ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
ਸਭਯ ਸੁਭਾਉ ਨਾਰਿ ਕਰ ਸਾਚਾ। ਮਙ੍ਗਲ ਮਹੁਁ ਭਯ ਮਨ ਅਤਿ ਕਾਚਾ ॥
ਜੌਂ ਆਵਇ ਮਰ੍ਕਟ ਕਟਕਾਈ। ਜਿਅਹਿਂ ਬਿਚਾਰੇ ਨਿਸਿਚਰ ਖਾਈ ॥
ਕਮ੍ਪਹਿਂ ਲੋਕਪ ਜਾਕੀ ਤ੍ਰਾਸਾ। ਤਾਸੁ ਨਾਰਿ ਸਭੀਤ ਬਡ़ਿ ਹਾਸਾ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਬਿਹਸਿ ਤਾਹਿ ਉਰ ਲਾਈ। ਚਲੇਉ ਸਭਾਁ ਮਮਤਾ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਮਨ੍ਦੋਦਰੀ ਹਦਯਁ ਕਰ ਚਿਨ੍ਤਾ। ਭਯਉ ਕਨ੍ਤ ਪਰ ਬਿਧਿ ਬਿਪਰੀਤਾ ॥
ਬੈਠੇਉ ਸਭਾਁ ਖਬਰਿ ਅਸਿ ਪਾਈ। ਸਿਨ੍ਧੁ ਪਾਰ ਸੇਨਾ ਸਬ ਆਈ ॥
ਬੂਝੇਸਿ ਸਚਿਵ ਉਚਿਤ ਮਤ ਕਹਹੂ। ਤੇ ਸਬ ਹਁਸੇ ਮਸ਼੍ਟ ਕਰਿ ਰਹਹੂ ॥
ਜਿਤੇਹੁ ਸੁਰਾਸੁਰ ਤਬ ਸ਼੍ਰਮ ਨਾਹੀਂ। ਨਰ ਬਾਨਰ ਕੇਹਿ ਲੇਖੇ ਮਾਹੀ ॥

ਦੋ. ਸਚਿਵ ਬੈਦ ਗੁਰ ਤੀਨਿ ਜੌਂ ਪ੍ਰਿਯ ਬੋਲਹਿਂ ਭਯ ਆਸ।
ਰਾਜ ਧਰ੍ਮ ਤਨ ਤੀਨਿ ਕਰ ਹੋਇ ਬੇਗਿਹੀਂ ਨਾਸ ॥ ੩੭ ॥

ਸੋਇ ਰਾਵਨ ਕਹੁਁ ਬਨਿ ਸਹਾਈ। ਅਸ੍ਤੁਤਿ ਕਰਹਿਂ ਸੁਨਾਇ ਸੁਨਾਈ ॥
ਅਵਸਰ ਜਾਨਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਆਵਾ। ਭ੍ਰਾਤਾ ਚਰਨ ਸੀਸੁ ਤੇਹਿਂ ਨਾਵਾ ॥
ਪੁਨਿ ਸਿਰੁ ਨਾਇ ਬੈਠ ਨਿਜ ਆਸਨ। ਬੋਲਾ ਬਚਨ ਪਾਇ ਅਨੁਸਾਸਨ ॥
ਜੌ ਕਪਾਲ ਪੂਁਛਿਹੁ ਮੋਹਿ ਬਾਤਾ। ਮਤਿ ਅਨੁਰੁਪ ਕਹਉਁ ਹਿਤ ਤਾਤਾ ॥
ਜੋ ਆਪਨ ਚਾਹੈ ਕਲ੍ਯਾਨਾ। ਸੁਜਸੁ ਸੁਮਤਿ ਸੁਭ ਗਤਿ ਸੁਖ ਨਾਨਾ ॥
ਸੋ ਪਰਨਾਰਿ ਲਿਲਾਰ ਗੋਸਾਈਂ। ਤਜਉ ਚਉਥਿ ਕੇ ਚਨ੍ਦ ਕਿ ਨਾਈ ॥
ਚੌਦਹ ਭੁਵਨ ਏਕ ਪਤਿ ਹੋਈ। ਭੂਤਦ੍ਰੋਹ ਤਿਸ਼੍ਟਇ ਨਹਿਂ ਸੋਈ ॥
ਗੁਨ ਸਾਗਰ ਨਾਗਰ ਨਰ ਜੋਊ। ਅਲਪ ਲੋਭ ਭਲ ਕਹਇ ਨ ਕੋਊ ॥

ਦੋ. ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਮਦ ਲੋਭ ਸਬ ਨਾਥ ਨਰਕ ਕੇ ਪਨ੍ਥ।
ਸਬ ਪਰਿਹਰਿ ਰਘੁਬੀਰਹਿ ਭਜਹੁ ਭਜਹਿਂ ਜੇਹਿ ਸਨ੍ਤ ॥ ੩੮ ॥

ਤਾਤ ਰਾਮ ਨਹਿਂ ਨਰ ਭੂਪਾਲਾ। ਭੁਵਨੇਸ੍ਵਰ ਕਾਲਹੁ ਕਰ ਕਾਲਾ ॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਅਨਾਮਯ ਅਜ ਭਗਵਨ੍ਤਾ। ਬ੍ਯਾਪਕ ਅਜਿਤ ਅਨਾਦਿ ਅਨਨ੍ਤਾ ॥
ਗੋ ਦ੍ਵਿਜ ਧੇਨੁ ਦੇਵ ਹਿਤਕਾਰੀ। ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਮਾਨੁਸ਼ ਤਨੁਧਾਰੀ ॥
ਜਨ ਰਞ੍ਜਨ ਭਞ੍ਜਨ ਖਲ ਬ੍ਰਾਤਾ। ਬੇਦ ਧਰ੍ਮ ਰਚ੍ਛਕ ਸੁਨੁ ਭ੍ਰਾਤਾ ॥
ਤਾਹਿ ਬਯਰੁ ਤਜਿ ਨਾਇਅ ਮਾਥਾ। ਪ੍ਰਨਤਾਰਤਿ ਭਞ੍ਜਨ ਰਘੁਨਾਥਾ ॥
ਦੇਹੁ ਨਾਥ ਪ੍ਰਭੁ ਕਹੁਁ ਬੈਦੇਹੀ। ਭਜਹੁ ਰਾਮ ਬਿਨੁ ਹੇਤੁ ਸਨੇਹੀ ॥
ਸਰਨ ਗਏਁ ਪ੍ਰਭੁ ਤਾਹੁ ਨ ਤ੍ਯਾਗਾ। ਬਿਸ੍ਵ ਦ੍ਰੋਹ ਕਤ ਅਘ ਜੇਹਿ ਲਾਗਾ ॥
ਜਾਸੁ ਨਾਮ ਤ੍ਰਯ ਤਾਪ ਨਸਾਵਨ। ਸੋਇ ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਗਟ ਸਮੁਝੁ ਜਿਯਁ ਰਾਵਨ ॥

ਦੋ. ਬਾਰ ਬਾਰ ਪਦ ਲਾਗਉਁ ਬਿਨਯ ਕਰਉਁ ਦਸਸੀਸ।
ਪਰਿਹਰਿ ਮਾਨ ਮੋਹ ਮਦ ਭਜਹੁ ਕੋਸਲਾਧੀਸ ॥ ੩੯(ਕ) ॥

ਮੁਨਿ ਪੁਲਸ੍ਤਿ ਨਿਜ ਸਿਸ਼੍ਯ ਸਨ ਕਹਿ ਪਠਈ ਯਹ ਬਾਤ।
ਤੁਰਤ ਸੋ ਮੈਂ ਪ੍ਰਭੁ ਸਨ ਕਹੀ ਪਾਇ ਸੁਅਵਸਰੁ ਤਾਤ ॥ ੩੯(ਖ) ॥

ਮਾਲ੍ਯਵਨ੍ਤ ਅਤਿ ਸਚਿਵ ਸਯਾਨਾ। ਤਾਸੁ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਅਤਿ ਸੁਖ ਮਾਨਾ ॥
ਤਾਤ ਅਨੁਜ ਤਵ ਨੀਤਿ ਬਿਭੂਸ਼ਨ। ਸੋ ਉਰ ਧਰਹੁ ਜੋ ਕਹਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ॥
ਰਿਪੁ ਉਤਕਰਸ਼ ਕਹਤ ਸਠ ਦੋਊ। ਦੂਰਿ ਨ ਕਰਹੁ ਇਹਾਁ ਹਇ ਕੋਊ ॥
ਮਾਲ੍ਯਵਨ੍ਤ ਗਹ ਗਯਉ ਬਹੋਰੀ। ਕਹਇ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਪੁਨਿ ਕਰ ਜੋਰੀ ॥
ਸੁਮਤਿ ਕੁਮਤਿ ਸਬ ਕੇਂ ਉਰ ਰਹਹੀਂ। ਨਾਥ ਪੁਰਾਨ ਨਿਗਮ ਅਸ ਕਹਹੀਂ ॥
ਜਹਾਁ ਸੁਮਤਿ ਤਹਁ ਸਮ੍ਪਤਿ ਨਾਨਾ। ਜਹਾਁ ਕੁਮਤਿ ਤਹਁ ਬਿਪਤਿ ਨਿਦਾਨਾ ॥
ਤਵ ਉਰ ਕੁਮਤਿ ਬਸੀ ਬਿਪਰੀਤਾ। ਹਿਤ ਅਨਹਿਤ ਮਾਨਹੁ ਰਿਪੁ ਪ੍ਰੀਤਾ ॥
ਕਾਲਰਾਤਿ ਨਿਸਿਚਰ ਕੁਲ ਕੇਰੀ। ਤੇਹਿ ਸੀਤਾ ਪਰ ਪ੍ਰੀਤਿ ਘਨੇਰੀ ॥

ਦੋ. ਤਾਤ ਚਰਨ ਗਹਿ ਮਾਗਉਁ ਰਾਖਹੁ ਮੋਰ ਦੁਲਾਰ।
ਸੀਤ ਦੇਹੁ ਰਾਮ ਕਹੁਁ ਅਹਿਤ ਨ ਹੋਇ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ॥ ੪੦ ॥

ਬੁਧ ਪੁਰਾਨ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਸਮ੍ਮਤ ਬਾਨੀ। ਕਹੀ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਨੀਤਿ ਬਖਾਨੀ ॥
ਸੁਨਤ ਦਸਾਨਨ ਉਠਾ ਰਿਸਾਈ। ਖਲ ਤੋਹਿ ਨਿਕਟ ਮੁਤ੍ਯੁ ਅਬ ਆਈ ॥
ਜਿਅਸਿ ਸਦਾ ਸਠ ਮੋਰ ਜਿਆਵਾ। ਰਿਪੁ ਕਰ ਪਚ੍ਛ ਮੂਢ़ ਤੋਹਿ ਭਾਵਾ ॥
ਕਹਸਿ ਨ ਖਲ ਅਸ ਕੋ ਜਗ ਮਾਹੀਂ। ਭੁਜ ਬਲ ਜਾਹਿ ਜਿਤਾ ਮੈਂ ਨਾਹੀ ॥
ਮਮ ਪੁਰ ਬਸਿ ਤਪਸਿਨ੍ਹ ਪਰ ਪ੍ਰੀਤੀ। ਸਠ ਮਿਲੁ ਜਾਇ ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਕਹੁ ਨੀਤੀ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਕੀਨ੍ਹੇਸਿ ਚਰਨ ਪ੍ਰਹਾਰਾ। ਅਨੁਜ ਗਹੇ ਪਦ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰਾ ॥
ਉਮਾ ਸਨ੍ਤ ਕਇ ਇਹਇ ਬਡ़ਾਈ। ਮਨ੍ਦ ਕਰਤ ਜੋ ਕਰਇ ਭਲਾਈ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਪਿਤੁ ਸਰਿਸ ਭਲੇਹਿਂ ਮੋਹਿ ਮਾਰਾ। ਰਾਮੁ ਭਜੇਂ ਹਿਤ ਨਾਥ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ ॥
ਸਚਿਵ ਸਙ੍ਗ ਲੈ ਨਭ ਪਥ ਗਯਊ। ਸਬਹਿ ਸੁਨਾਇ ਕਹਤ ਅਸ ਭਯਊ ॥
ਦੋ੦=ਰਾਮੁ ਸਤ੍ਯਸਙ੍ਕਲ੍ਪ ਪ੍ਰਭੁ ਸਭਾ ਕਾਲਬਸ ਤੋਰਿ।

ਮੈ ਰਘੁਬੀਰ ਸਰਨ ਅਬ ਜਾਉਁ ਦੇਹੁ ਜਨਿ ਖੋਰਿ ॥ ੪੧ ॥

ਅਸ ਕਹਿ ਚਲਾ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਜਬਹੀਂ। ਆਯੂਹੀਨ ਭਏ ਸਬ ਤਬਹੀਂ ॥
ਸਾਧੁ ਅਵਗ੍ਯਾ ਤੁਰਤ ਭਵਾਨੀ। ਕਰ ਕਲ੍ਯਾਨ ਅਖਿਲ ਕੈ ਹਾਨੀ ॥
ਰਾਵਨ ਜਬਹਿਂ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਤ੍ਯਾਗਾ। ਭਯਉ ਬਿਭਵ ਬਿਨੁ ਤਬਹਿਂ ਅਭਾਗਾ ॥
ਚਲੇਉ ਹਰਸ਼ਿ ਰਘੁਨਾਯਕ ਪਾਹੀਂ। ਕਰਤ ਮਨੋਰਥ ਬਹੁ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਦੇਖਿਹਉਁ ਜਾਇ ਚਰਨ ਜਲਜਾਤਾ। ਅਰੁਨ ਮਦੁਲ ਸੇਵਕ ਸੁਖਦਾਤਾ ॥
ਜੇ ਪਦ ਪਰਸਿ ਤਰੀ ਰਿਸ਼ਿਨਾਰੀ। ਦਣ੍ਡਕ ਕਾਨਨ ਪਾਵਨਕਾਰੀ ॥
ਜੇ ਪਦ ਜਨਕਸੁਤਾਁ ਉਰ ਲਾਏ। ਕਪਟ ਕੁਰਙ੍ਗ ਸਙ੍ਗ ਧਰ ਧਾਏ ॥
ਹਰ ਉਰ ਸਰ ਸਰੋਜ ਪਦ ਜੇਈ। ਅਹੋਭਾਗ੍ਯ ਮੈ ਦੇਖਿਹਉਁ ਤੇਈ ॥
ਦੋ੦= ਜਿਨ੍ਹ ਪਾਯਨ੍ਹ ਕੇ ਪਾਦੁਕਨ੍ਹਿ ਭਰਤੁ ਰਹੇ ਮਨ ਲਾਇ।

ਤੇ ਪਦ ਆਜੁ ਬਿਲੋਕਿਹਉਁ ਇਨ੍ਹ ਨਯਨਨ੍ਹਿ ਅਬ ਜਾਇ ॥ ੪੨ ॥

ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਕਰਤ ਸਪ੍ਰੇਮ ਬਿਚਾਰਾ। ਆਯਉ ਸਪਦਿ ਸਿਨ੍ਧੁ ਏਹਿਂ ਪਾਰਾ ॥
ਕਪਿਨ੍ਹ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਆਵਤ ਦੇਖਾ। ਜਾਨਾ ਕੋਉ ਰਿਪੁ ਦੂਤ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਤਾਹਿ ਰਾਖਿ ਕਪੀਸ ਪਹਿਂ ਆਏ। ਸਮਾਚਾਰ ਸਬ ਤਾਹਿ ਸੁਨਾਏ ॥
ਕਹ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਸੁਨਹੁ ਰਘੁਰਾਈ। ਆਵਾ ਮਿਲਨ ਦਸਾਨਨ ਭਾਈ ॥
ਕਹ ਪ੍ਰਭੁ ਸਖਾ ਬੂਝਿਐ ਕਾਹਾ। ਕਹਇ ਕਪੀਸ ਸੁਨਹੁ ਨਰਨਾਹਾ ॥
ਜਾਨਿ ਨ ਜਾਇ ਨਿਸਾਚਰ ਮਾਯਾ। ਕਾਮਰੂਪ ਕੇਹਿ ਕਾਰਨ ਆਯਾ ॥
ਭੇਦ ਹਮਾਰ ਲੇਨ ਸਠ ਆਵਾ। ਰਾਖਿਅ ਬਾਁਧਿ ਮੋਹਿ ਅਸ ਭਾਵਾ ॥
ਸਖਾ ਨੀਤਿ ਤੁਮ੍ਹ ਨੀਕਿ ਬਿਚਾਰੀ। ਮਮ ਪਨ ਸਰਨਾਗਤ ਭਯਹਾਰੀ ॥
ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬਚਨ ਹਰਸ਼ ਹਨੁਮਾਨਾ। ਸਰਨਾਗਤ ਬਚ੍ਛਲ ਭਗਵਾਨਾ ॥
ਦੋ੦=ਸਰਨਾਗਤ ਕਹੁਁ ਜੇ ਤਜਹਿਂ ਨਿਜ ਅਨਹਿਤ ਅਨੁਮਾਨਿ।

ਤੇ ਨਰ ਪਾਵਁਰ ਪਾਪਮਯ ਤਿਨ੍ਹਹਿ ਬਿਲੋਕਤ ਹਾਨਿ ॥ ੪੩ ॥

ਕੋਟਿ ਬਿਪ੍ਰ ਬਧ ਲਾਗਹਿਂ ਜਾਹੂ। ਆਏਁ ਸਰਨ ਤਜਉਁ ਨਹਿਂ ਤਾਹੂ ॥
ਸਨਮੁਖ ਹੋਇ ਜੀਵ ਮੋਹਿ ਜਬਹੀਂ। ਜਨ੍ਮ ਕੋਟਿ ਅਘ ਨਾਸਹਿਂ ਤਬਹੀਂ ॥
ਪਾਪਵਨ੍ਤ ਕਰ ਸਹਜ ਸੁਭਾਊ। ਭਜਨੁ ਮੋਰ ਤੇਹਿ ਭਾਵ ਨ ਕਾਊ ॥
ਜੌਂ ਪੈ ਦੁਸ਼੍ਟਹਦਯ ਸੋਇ ਹੋਈ। ਮੋਰੇਂ ਸਨਮੁਖ ਆਵ ਕਿ ਸੋਈ ॥
ਨਿਰ੍ਮਲ ਮਨ ਜਨ ਸੋ ਮੋਹਿ ਪਾਵਾ। ਮੋਹਿ ਕਪਟ ਛਲ ਛਿਦ੍ਰ ਨ ਭਾਵਾ ॥
ਭੇਦ ਲੇਨ ਪਠਵਾ ਦਸਸੀਸਾ। ਤਬਹੁਁ ਨ ਕਛੁ ਭਯ ਹਾਨਿ ਕਪੀਸਾ ॥
ਜਗ ਮਹੁਁ ਸਖਾ ਨਿਸਾਚਰ ਜੇਤੇ। ਲਛਿਮਨੁ ਹਨਇ ਨਿਮਿਸ਼ ਮਹੁਁ ਤੇਤੇ ॥
ਜੌਂ ਸਭੀਤ ਆਵਾ ਸਰਨਾਈ। ਰਖਿਹਉਁ ਤਾਹਿ ਪ੍ਰਾਨ ਕੀ ਨਾਈ ॥
ਦੋ੦=ਉਭਯ ਭਾਁਤਿ ਤੇਹਿ ਆਨਹੁ ਹਁਸਿ ਕਹ ਕਪਾਨਿਕੇਤ।

ਜਯ ਕਪਾਲ ਕਹਿ ਚਲੇ ਅਙ੍ਗਦ ਹਨੂ ਸਮੇਤ ॥ ੪੪ ॥

ਸਾਦਰ ਤੇਹਿ ਆਗੇਂ ਕਰਿ ਬਾਨਰ। ਚਲੇ ਜਹਾਁ ਰਘੁਪਤਿ ਕਰੁਨਾਕਰ ॥
ਦੂਰਿਹਿ ਤੇ ਦੇਖੇ ਦ੍ਵੌ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਨਯਨਾਨਨ੍ਦ ਦਾਨ ਕੇ ਦਾਤਾ ॥
ਬਹੁਰਿ ਰਾਮ ਛਬਿਧਾਮ ਬਿਲੋਕੀ। ਰਹੇਉ ਠਟੁਕਿ ਏਕਟਕ ਪਲ ਰੋਕੀ ॥
ਭੁਜ ਪ੍ਰਲਮ੍ਬ ਕਞ੍ਜਾਰੁਨ ਲੋਚਨ। ਸ੍ਯਾਮਲ ਗਾਤ ਪ੍ਰਨਤ ਭਯ ਮੋਚਨ ॥
ਸਿਙ੍ਘ ਕਨ੍ਧ ਆਯਤ ਉਰ ਸੋਹਾ। ਆਨਨ ਅਮਿਤ ਮਦਨ ਮਨ ਮੋਹਾ ॥
ਨਯਨ ਨੀਰ ਪੁਲਕਿਤ ਅਤਿ ਗਾਤਾ। ਮਨ ਧਰਿ ਧੀਰ ਕਹੀ ਮਦੁ ਬਾਤਾ ॥
ਨਾਥ ਦਸਾਨਨ ਕਰ ਮੈਂ ਭ੍ਰਾਤਾ। ਨਿਸਿਚਰ ਬਂਸ ਜਨਮ ਸੁਰਤ੍ਰਾਤਾ ॥
ਸਹਜ ਪਾਪਪ੍ਰਿਯ ਤਾਮਸ ਦੇਹਾ। ਜਥਾ ਉਲੂਕਹਿ ਤਮ ਪਰ ਨੇਹਾ ॥

ਦੋ. ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਜਸੁ ਸੁਨਿ ਆਯਉਁ ਪ੍ਰਭੁ ਭਞ੍ਜਨ ਭਵ ਭੀਰ।
ਤ੍ਰਾਹਿ ਤ੍ਰਾਹਿ ਆਰਤਿ ਹਰਨ ਸਰਨ ਸੁਖਦ ਰਘੁਬੀਰ ॥ ੪੫ ॥

ਅਸ ਕਹਿ ਕਰਤ ਦਣ੍ਡਵਤ ਦੇਖਾ। ਤੁਰਤ ਉਠੇ ਪ੍ਰਭੁ ਹਰਸ਼ ਬਿਸੇਸ਼ਾ ॥
ਦੀਨ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਪ੍ਰਭੁ ਮਨ ਭਾਵਾ। ਭੁਜ ਬਿਸਾਲ ਗਹਿ ਹਦਯਁ ਲਗਾਵਾ ॥
ਅਨੁਜ ਸਹਿਤ ਮਿਲਿ ਢਿਗ ਬੈਠਾਰੀ। ਬੋਲੇ ਬਚਨ ਭਗਤ ਭਯਹਾਰੀ ॥
ਕਹੁ ਲਙ੍ਕੇਸ ਸਹਿਤ ਪਰਿਵਾਰਾ। ਕੁਸਲ ਕੁਠਾਹਰ ਬਾਸ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ ॥
ਖਲ ਮਣ੍ਡਲੀਂ ਬਸਹੁ ਦਿਨੁ ਰਾਤੀ। ਸਖਾ ਧਰਮ ਨਿਬਹਇ ਕੇਹਿ ਭਾਁਤੀ ॥
ਮੈਂ ਜਾਨਉਁ ਤੁਮ੍ਹਾਰਿ ਸਬ ਰੀਤੀ। ਅਤਿ ਨਯ ਨਿਪੁਨ ਨ ਭਾਵ ਅਨੀਤੀ ॥
ਬਰੁ ਭਲ ਬਾਸ ਨਰਕ ਕਰ ਤਾਤਾ। ਦੁਸ਼੍ਟ ਸਙ੍ਗ ਜਨਿ ਦੇਇ ਬਿਧਾਤਾ ॥
ਅਬ ਪਦ ਦੇਖਿ ਕੁਸਲ ਰਘੁਰਾਯਾ। ਜੌਂ ਤੁਮ੍ਹ ਕੀਨ੍ਹ ਜਾਨਿ ਜਨ ਦਾਯਾ ॥

ਦੋ. ਤਬ ਲਗਿ ਕੁਸਲ ਨ ਜੀਵ ਕਹੁਁ ਸਪਨੇਹੁਁ ਮਨ ਬਿਸ਼੍ਰਾਮ।
ਜਬ ਲਗਿ ਭਜਤ ਨ ਰਾਮ ਕਹੁਁ ਸੋਕ ਧਾਮ ਤਜਿ ਕਾਮ ॥ ੪੬ ॥

ਤਬ ਲਗਿ ਹਦਯਁ ਬਸਤ ਖਲ ਨਾਨਾ। ਲੋਭ ਮੋਹ ਮਚ੍ਛਰ ਮਦ ਮਾਨਾ ॥
ਜਬ ਲਗਿ ਉਰ ਨ ਬਸਤ ਰਘੁਨਾਥਾ। ਧਰੇਂ ਚਾਪ ਸਾਯਕ ਕਟਿ ਭਾਥਾ ॥
ਮਮਤਾ ਤਰੁਨ ਤਮੀ ਅਁਧਿਆਰੀ। ਰਾਗ ਦ੍ਵੇਸ਼ ਉਲੂਕ ਸੁਖਕਾਰੀ ॥
ਤਬ ਲਗਿ ਬਸਤਿ ਜੀਵ ਮਨ ਮਾਹੀਂ। ਜਬ ਲਗਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਰਬਿ ਨਾਹੀਂ ॥
ਅਬ ਮੈਂ ਕੁਸਲ ਮਿਟੇ ਭਯ ਭਾਰੇ। ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਪਦ ਕਮਲ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਕਪਾਲ ਜਾ ਪਰ ਅਨੁਕੂਲਾ। ਤਾਹਿ ਨ ਬ੍ਯਾਪ ਤ੍ਰਿਬਿਧ ਭਵ ਸੂਲਾ ॥
ਮੈਂ ਨਿਸਿਚਰ ਅਤਿ ਅਧਮ ਸੁਭਾਊ। ਸੁਭ ਆਚਰਨੁ ਕੀਨ੍ਹ ਨਹਿਂ ਕਾਊ ॥
ਜਾਸੁ ਰੂਪ ਮੁਨਿ ਧ੍ਯਾਨ ਨ ਆਵਾ। ਤੇਹਿਂ ਪ੍ਰਭੁ ਹਰਸ਼ਿ ਹਦਯਁ ਮੋਹਿ ਲਾਵਾ ॥

ਦੋ. -ਅਹੋਭਾਗ੍ਯ ਮਮ ਅਮਿਤ ਅਤਿ ਰਾਮ ਕਪਾ ਸੁਖ ਪੁਞ੍ਜ।
ਦੇਖੇਉਁ ਨਯਨ ਬਿਰਞ੍ਚਿ ਸਿਬ ਸੇਬ੍ਯ ਜੁਗਲ ਪਦ ਕਞ੍ਜ ॥ ੪੭ ॥

ਸੁਨਹੁ ਸਖਾ ਨਿਜ ਕਹਉਁ ਸੁਭਾਊ। ਜਾਨ ਭੁਸੁਣ੍ਡਿ ਸਮ੍ਭੁ ਗਿਰਿਜਾਊ ॥
ਜੌਂ ਨਰ ਹੋਇ ਚਰਾਚਰ ਦ੍ਰੋਹੀ। ਆਵੇ ਸਭਯ ਸਰਨ ਤਕਿ ਮੋਹੀ ॥
ਤਜਿ ਮਦ ਮੋਹ ਕਪਟ ਛਲ ਨਾਨਾ। ਕਰਉਁ ਸਦ੍ਯ ਤੇਹਿ ਸਾਧੁ ਸਮਾਨਾ ॥
ਜਨਨੀ ਜਨਕ ਬਨ੍ਧੁ ਸੁਤ ਦਾਰਾ। ਤਨੁ ਧਨੁ ਭਵਨ ਸੁਹ੍ਰਦ ਪਰਿਵਾਰਾ ॥
ਸਬ ਕੈ ਮਮਤਾ ਤਾਗ ਬਟੋਰੀ। ਮਮ ਪਦ ਮਨਹਿ ਬਾਁਧ ਬਰਿ ਡੋਰੀ ॥
ਸਮਦਰਸੀ ਇਚ੍ਛਾ ਕਛੁ ਨਾਹੀਂ। ਹਰਸ਼ ਸੋਕ ਭਯ ਨਹਿਂ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਅਸ ਸਜ੍ਜਨ ਮਮ ਉਰ ਬਸ ਕੈਸੇਂ। ਲੋਭੀ ਹਦਯਁ ਬਸਇ ਧਨੁ ਜੈਸੇਂ ॥
ਤੁਮ੍ਹ ਸਾਰਿਖੇ ਸਨ੍ਤ ਪ੍ਰਿਯ ਮੋਰੇਂ। ਧਰਉਁ ਦੇਹ ਨਹਿਂ ਆਨ ਨਿਹੋਰੇਂ ॥

ਦੋ. ਸਗੁਨ ਉਪਾਸਕ ਪਰਹਿਤ ਨਿਰਤ ਨੀਤਿ ਦਢ़ ਨੇਮ।
ਤੇ ਨਰ ਪ੍ਰਾਨ ਸਮਾਨ ਮਮ ਜਿਨ੍ਹ ਕੇਂ ਦ੍ਵਿਜ ਪਦ ਪ੍ਰੇਮ ॥ ੪੮ ॥

ਸੁਨੁ ਲਙ੍ਕੇਸ ਸਕਲ ਗੁਨ ਤੋਰੇਂ। ਤਾਤੇਂ ਤੁਮ੍ਹ ਅਤਿਸਯ ਪ੍ਰਿਯ ਮੋਰੇਂ ॥
ਰਾਮ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਬਾਨਰ ਜੂਥਾ। ਸਕਲ ਕਹਹਿਂ ਜਯ ਕਪਾ ਬਰੂਥਾ ॥
ਸੁਨਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਪ੍ਰਭੁ ਕੈ ਬਾਨੀ। ਨਹਿਂ ਅਘਾਤ ਸ਼੍ਰਵਨਾਮਤ ਜਾਨੀ ॥
ਪਦ ਅਮ੍ਬੁਜ ਗਹਿ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰਾ। ਹਦਯਁ ਸਮਾਤ ਨ ਪ੍ਰੇਮੁ ਅਪਾਰਾ ॥
ਸੁਨਹੁ ਦੇਵ ਸਚਰਾਚਰ ਸ੍ਵਾਮੀ। ਪ੍ਰਨਤਪਾਲ ਉਰ ਅਨ੍ਤਰਜਾਮੀ ॥
ਉਰ ਕਛੁ ਪ੍ਰਥਮ ਬਾਸਨਾ ਰਹੀ। ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਰਿਤ ਸੋ ਬਹੀ ॥
ਅਬ ਕਪਾਲ ਨਿਜ ਭਗਤਿ ਪਾਵਨੀ। ਦੇਹੁ ਸਦਾ ਸਿਵ ਮਨ ਭਾਵਨੀ ॥
ਏਵਮਸ੍ਤੁ ਕਹਿ ਪ੍ਰਭੁ ਰਨਧੀਰਾ। ਮਾਗਾ ਤੁਰਤ ਸਿਨ੍ਧੁ ਕਰ ਨੀਰਾ ॥
ਜਦਪਿ ਸਖਾ ਤਵ ਇਚ੍ਛਾ ਨਾਹੀਂ। ਮੋਰ ਦਰਸੁ ਅਮੋਘ ਜਗ ਮਾਹੀਂ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਰਾਮ ਤਿਲਕ ਤੇਹਿ ਸਾਰਾ। ਸੁਮਨ ਬਸ਼੍ਟਿ ਨਭ ਭਈ ਅਪਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਰਾਵਨ ਕ੍ਰੋਧ ਅਨਲ ਨਿਜ ਸ੍ਵਾਸ ਸਮੀਰ ਪ੍ਰਚਣ੍ਡ।
ਜਰਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨੁ ਰਾਖੇਉ ਦੀਨ੍ਹੇਹੁ ਰਾਜੁ ਅਖਣ੍ਡ ॥ ੪੯(ਕ) ॥

ਜੋ ਸਮ੍ਪਤਿ ਸਿਵ ਰਾਵਨਹਿ ਦੀਨ੍ਹਿ ਦਿਏਁ ਦਸ ਮਾਥ।
ਸੋਇ ਸਮ੍ਪਦਾ ਬਿਭੀਸ਼ਨਹਿ ਸਕੁਚਿ ਦੀਨ੍ਹ ਰਘੁਨਾਥ ॥ ੪੯(ਖ) ॥

ਅਸ ਪ੍ਰਭੁ ਛਾਡ़ਿ ਭਜਹਿਂ ਜੇ ਆਨਾ। ਤੇ ਨਰ ਪਸੁ ਬਿਨੁ ਪੂਁਛ ਬਿਸ਼ਾਨਾ ॥
ਨਿਜ ਜਨ ਜਾਨਿ ਤਾਹਿ ਅਪਨਾਵਾ। ਪ੍ਰਭੁ ਸੁਭਾਵ ਕਪਿ ਕੁਲ ਮਨ ਭਾਵਾ ॥
ਪੁਨਿ ਸਰ੍ਬਗ੍ਯ ਸਰ੍ਬ ਉਰ ਬਾਸੀ। ਸਰ੍ਬਰੂਪ ਸਬ ਰਹਿਤ ਉਦਾਸੀ ॥
ਬੋਲੇ ਬਚਨ ਨੀਤਿ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲਕ। ਕਾਰਨ ਮਨੁਜ ਦਨੁਜ ਕੁਲ ਘਾਲਕ ॥
ਸੁਨੁ ਕਪੀਸ ਲਙ੍ਕਾਪਤਿ ਬੀਰਾ। ਕੇਹਿ ਬਿਧਿ ਤਰਿਅ ਜਲਧਿ ਗਮ੍ਭੀਰਾ ॥
ਸਙ੍ਕੁਲ ਮਕਰ ਉਰਗ ਝਸ਼ ਜਾਤੀ। ਅਤਿ ਅਗਾਧ ਦੁਸ੍ਤਰ ਸਬ ਭਾਁਤੀ ॥
ਕਹ ਲਙ੍ਕੇਸ ਸੁਨਹੁ ਰਘੁਨਾਯਕ। ਕੋਟਿ ਸਿਨ੍ਧੁ ਸੋਸ਼ਕ ਤਵ ਸਾਯਕ ॥
ਜਦ੍ਯਪਿ ਤਦਪਿ ਨੀਤਿ ਅਸਿ ਗਾਈ। ਬਿਨਯ ਕਰਿਅ ਸਾਗਰ ਸਨ ਜਾਈ ॥

ਦੋ. ਪ੍ਰਭੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ਕੁਲਗੁਰ ਜਲਧਿ ਕਹਿਹਿ ਉਪਾਯ ਬਿਚਾਰਿ।
ਬਿਨੁ ਪ੍ਰਯਾਸ ਸਾਗਰ ਤਰਿਹਿ ਸਕਲ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਧਾਰਿ ॥ ੫੦ ॥

ਸਖਾ ਕਹੀ ਤੁਮ੍ਹ ਨੀਕਿ ਉਪਾਈ। ਕਰਿਅ ਦੈਵ ਜੌਂ ਹੋਇ ਸਹਾਈ ॥
ਮਨ੍ਤ੍ਰ ਨ ਯਹ ਲਛਿਮਨ ਮਨ ਭਾਵਾ। ਰਾਮ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਅਤਿ ਦੁਖ ਪਾਵਾ ॥
ਨਾਥ ਦੈਵ ਕਰ ਕਵਨ ਭਰੋਸਾ। ਸੋਸ਼ਿਅ ਸਿਨ੍ਧੁ ਕਰਿਅ ਮਨ ਰੋਸਾ ॥
ਕਾਦਰ ਮਨ ਕਹੁਁ ਏਕ ਅਧਾਰਾ। ਦੈਵ ਦੈਵ ਆਲਸੀ ਪੁਕਾਰਾ ॥
ਸੁਨਤ ਬਿਹਸਿ ਬੋਲੇ ਰਘੁਬੀਰਾ। ਐਸੇਹਿਂ ਕਰਬ ਧਰਹੁ ਮਨ ਧੀਰਾ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਪ੍ਰਭੁ ਅਨੁਜਹਿ ਸਮੁਝਾਈ। ਸਿਨ੍ਧੁ ਸਮੀਪ ਗਏ ਰਘੁਰਾਈ ॥
ਪ੍ਰਥਮ ਪ੍ਰਨਾਮ ਕੀਨ੍ਹ ਸਿਰੁ ਨਾਈ। ਬੈਠੇ ਪੁਨਿ ਤਟ ਦਰ੍ਭ ਡਸਾਈ ॥
ਜਬਹਿਂ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਪ੍ਰਭੁ ਪਹਿਂ ਆਏ। ਪਾਛੇਂ ਰਾਵਨ ਦੂਤ ਪਠਾਏ ॥

ਦੋ. ਸਕਲ ਚਰਿਤ ਤਿਨ੍ਹ ਦੇਖੇ ਧਰੇਂ ਕਪਟ ਕਪਿ ਦੇਹ।
ਪ੍ਰਭੁ ਗੁਨ ਹਦਯਁ ਸਰਾਹਹਿਂ ਸਰਨਾਗਤ ਪਰ ਨੇਹ ॥ ੫੧ ॥

ਪ੍ਰਗਟ ਬਖਾਨਹਿਂ ਰਾਮ ਸੁਭਾਊ। ਅਤਿ ਸਪ੍ਰੇਮ ਗਾ ਬਿਸਰਿ ਦੁਰਾਊ ॥
ਰਿਪੁ ਕੇ ਦੂਤ ਕਪਿਨ੍ਹ ਤਬ ਜਾਨੇ। ਸਕਲ ਬਾਁਧਿ ਕਪੀਸ ਪਹਿਂ ਆਨੇ ॥
ਕਹ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਸੁਨਹੁ ਸਬ ਬਾਨਰ। ਅਙ੍ਗ ਭਙ੍ਗ ਕਰਿ ਪਠਵਹੁ ਨਿਸਿਚਰ ॥
ਸੁਨਿ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਬਚਨ ਕਪਿ ਧਾਏ। ਬਾਁਧਿ ਕਟਕ ਚਹੁ ਪਾਸ ਫਿਰਾਏ ॥
ਬਹੁ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮਾਰਨ ਕਪਿ ਲਾਗੇ। ਦੀਨ ਪੁਕਾਰਤ ਤਦਪਿ ਨ ਤ੍ਯਾਗੇ ॥
ਜੋ ਹਮਾਰ ਹਰ ਨਾਸਾ ਕਾਨਾ। ਤੇਹਿ ਕੋਸਲਾਧੀਸ ਕੈ ਆਨਾ ॥
ਸੁਨਿ ਲਛਿਮਨ ਸਬ ਨਿਕਟ ਬੋਲਾਏ। ਦਯਾ ਲਾਗਿ ਹਁਸਿ ਤੁਰਤ ਛੋਡਾਏ ॥
ਰਾਵਨ ਕਰ ਦੀਜਹੁ ਯਹ ਪਾਤੀ। ਲਛਿਮਨ ਬਚਨ ਬਾਚੁ ਕੁਲਘਾਤੀ ॥

ਦੋ. ਕਹੇਹੁ ਮੁਖਾਗਰ ਮੂਢ़ ਸਨ ਮਮ ਸਨ੍ਦੇਸੁ ਉਦਾਰ।
ਸੀਤਾ ਦੇਇ ਮਿਲੇਹੁ ਨ ਤ ਆਵਾ ਕਾਲ ਤੁਮ੍ਹਾਰ ॥ ੫੨ ॥

ਤੁਰਤ ਨਾਇ ਲਛਿਮਨ ਪਦ ਮਾਥਾ। ਚਲੇ ਦੂਤ ਬਰਨਤ ਗੁਨ ਗਾਥਾ ॥
ਕਹਤ ਰਾਮ ਜਸੁ ਲਙ੍ਕਾਁ ਆਏ। ਰਾਵਨ ਚਰਨ ਸੀਸ ਤਿਨ੍ਹ ਨਾਏ ॥
ਬਿਹਸਿ ਦਸਾਨਨ ਪੂਁਛੀ ਬਾਤਾ। ਕਹਸਿ ਨ ਸੁਕ ਆਪਨਿ ਕੁਸਲਾਤਾ ॥
ਪੁਨਿ ਕਹੁ ਖਬਰਿ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਕੇਰੀ। ਜਾਹਿ ਮਤ੍ਯੁ ਆਈ ਅਤਿ ਨੇਰੀ ॥
ਕਰਤ ਰਾਜ ਲਙ੍ਕਾ ਸਠ ਤ੍ਯਾਗੀ। ਹੋਇਹਿ ਜਬ ਕਰ ਕੀਟ ਅਭਾਗੀ ॥
ਪੁਨਿ ਕਹੁ ਭਾਲੁ ਕੀਸ ਕਟਕਾਈ। ਕਠਿਨ ਕਾਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਚਲਿ ਆਈ ॥
ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਜੀਵਨ ਕਰ ਰਖਵਾਰਾ। ਭਯਉ ਮਦੁਲ ਚਿਤ ਸਿਨ੍ਧੁ ਬਿਚਾਰਾ ॥
ਕਹੁ ਤਪਸਿਨ੍ਹ ਕੈ ਬਾਤ ਬਹੋਰੀ। ਜਿਨ੍ਹ ਕੇ ਹਦਯਁ ਤ੍ਰਾਸ ਅਤਿ ਮੋਰੀ ॥

ਦੋ. -ਕੀ ਭਇ ਭੇਣ੍ਟ ਕਿ ਫਿਰਿ ਗਏ ਸ਼੍ਰਵਨ ਸੁਜਸੁ ਸੁਨਿ ਮੋਰ।
ਕਹਸਿ ਨ ਰਿਪੁ ਦਲ ਤੇਜ ਬਲ ਬਹੁਤ ਚਕਿਤ ਚਿਤ ਤੋਰ ॥ ੫੩ ॥

ਨਾਥ ਕਪਾ ਕਰਿ ਪੂਁਛੇਹੁ ਜੈਸੇਂ। ਮਾਨਹੁ ਕਹਾ ਕ੍ਰੋਧ ਤਜਿ ਤੈਸੇਂ ॥
ਮਿਲਾ ਜਾਇ ਜਬ ਅਨੁਜ ਤੁਮ੍ਹਾਰਾ। ਜਾਤਹਿਂ ਰਾਮ ਤਿਲਕ ਤੇਹਿ ਸਾਰਾ ॥
ਰਾਵਨ ਦੂਤ ਹਮਹਿ ਸੁਨਿ ਕਾਨਾ। ਕਪਿਨ੍ਹ ਬਾਁਧਿ ਦੀਨ੍ਹੇ ਦੁਖ ਨਾਨਾ ॥
ਸ਼੍ਰਵਨ ਨਾਸਿਕਾ ਕਾਟੈ ਲਾਗੇ। ਰਾਮ ਸਪਥ ਦੀਨ੍ਹੇ ਹਮ ਤ੍ਯਾਗੇ ॥
ਪੂਁਛਿਹੁ ਨਾਥ ਰਾਮ ਕਟਕਾਈ। ਬਦਨ ਕੋਟਿ ਸਤ ਬਰਨਿ ਨ ਜਾਈ ॥
ਨਾਨਾ ਬਰਨ ਭਾਲੁ ਕਪਿ ਧਾਰੀ। ਬਿਕਟਾਨਨ ਬਿਸਾਲ ਭਯਕਾਰੀ ॥
ਜੇਹਿਂ ਪੁਰ ਦਹੇਉ ਹਤੇਉ ਸੁਤ ਤੋਰਾ। ਸਕਲ ਕਪਿਨ੍ਹ ਮਹਁ ਤੇਹਿ ਬਲੁ ਥੋਰਾ ॥
ਅਮਿਤ ਨਾਮ ਭਟ ਕਠਿਨ ਕਰਾਲਾ। ਅਮਿਤ ਨਾਗ ਬਲ ਬਿਪੁਲ ਬਿਸਾਲਾ ॥

ਦੋ. ਦ੍ਵਿਬਿਦ ਮਯਨ੍ਦ ਨੀਲ ਨਲ ਅਙ੍ਗਦ ਗਦ ਬਿਕਟਾਸਿ।
ਦਧਿਮੁਖ ਕੇਹਰਿ ਨਿਸਠ ਸਠ ਜਾਮਵਨ੍ਤ ਬਲਰਾਸਿ ॥ ੫੪ ॥

ਏ ਕਪਿ ਸਬ ਸੁਗ੍ਰੀਵ ਸਮਾਨਾ। ਇਨ੍ਹ ਸਮ ਕੋਟਿਨ੍ਹ ਗਨਇ ਕੋ ਨਾਨਾ ॥
ਰਾਮ ਕਪਾਁ ਅਤੁਲਿਤ ਬਲ ਤਿਨ੍ਹਹੀਂ। ਤਨ ਸਮਾਨ ਤ੍ਰੇਲੋਕਹਿ ਗਨਹੀਂ ॥
ਅਸ ਮੈਂ ਸੁਨਾ ਸ਼੍ਰਵਨ ਦਸਕਨ੍ਧਰ। ਪਦੁਮ ਅਠਾਰਹ ਜੂਥਪ ਬਨ੍ਦਰ ॥
ਨਾਥ ਕਟਕ ਮਹਁ ਸੋ ਕਪਿ ਨਾਹੀਂ। ਜੋ ਨ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਜੀਤੈ ਰਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਪਰਮ ਕ੍ਰੋਧ ਮੀਜਹਿਂ ਸਬ ਹਾਥਾ। ਆਯਸੁ ਪੈ ਨ ਦੇਹਿਂ ਰਘੁਨਾਥਾ ॥
ਸੋਸ਼ਹਿਂ ਸਿਨ੍ਧੁ ਸਹਿਤ ਝਸ਼ ਬ੍ਯਾਲਾ। ਪੂਰਹੀਂ ਨ ਤ ਭਰਿ ਕੁਧਰ ਬਿਸਾਲਾ ॥
ਮਰ੍ਦਿ ਗਰ੍ਦ ਮਿਲਵਹਿਂ ਦਸਸੀਸਾ। ਐਸੇਇ ਬਚਨ ਕਹਹਿਂ ਸਬ ਕੀਸਾ ॥
ਗਰ੍ਜਹਿਂ ਤਰ੍ਜਹਿਂ ਸਹਜ ਅਸਙ੍ਕਾ। ਮਾਨਹੁ ਗ੍ਰਸਨ ਚਹਤ ਹਹਿਂ ਲਙ੍ਕਾ ॥

ਦੋ. -ਸਹਜ ਸੂਰ ਕਪਿ ਭਾਲੁ ਸਬ ਪੁਨਿ ਸਿਰ ਪਰ ਪ੍ਰਭੁ ਰਾਮ।
ਰਾਵਨ ਕਾਲ ਕੋਟਿ ਕਹੁ ਜੀਤਿ ਸਕਹਿਂ ਸਙ੍ਗ੍ਰਾਮ ॥ ੫੫ ॥

ਰਾਮ ਤੇਜ ਬਲ ਬੁਧਿ ਬਿਪੁਲਾਈ। ਤਬ ਭ੍ਰਾਤਹਿ ਪੂਁਛੇਉ ਨਯ ਨਾਗਰ ॥
ਤਾਸੁ ਬਚਨ ਸੁਨਿ ਸਾਗਰ ਪਾਹੀਂ। ਮਾਗਤ ਪਨ੍ਥ ਕਪਾ ਮਨ ਮਾਹੀਂ ॥
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਬਿਹਸਾ ਦਸਸੀਸਾ। ਜੌਂ ਅਸਿ ਮਤਿ ਸਹਾਯ ਕਤ ਕੀਸਾ ॥
ਸਹਜ ਭੀਰੁ ਕਰ ਬਚਨ ਦਢ़ਾਈ। ਸਾਗਰ ਸਨ ਠਾਨੀ ਮਚਲਾਈ ॥
ਮੂਢ़ ਮਸ਼ਾ ਕਾ ਕਰਸਿ ਬਡ़ਾਈ। ਰਿਪੁ ਬਲ ਬੁਦ੍ਧਿ ਥਾਹ ਮੈਂ ਪਾਈ ॥
ਸਚਿਵ ਸਭੀਤ ਬਿਭੀਸ਼ਨ ਜਾਕੇਂ। ਬਿਜਯ ਬਿਭੂਤਿ ਕਹਾਁ ਜਗ ਤਾਕੇਂ ॥
ਸੁਨਿ ਖਲ ਬਚਨ ਦੂਤ ਰਿਸ ਬਾਢ़ੀ। ਸਮਯ ਬਿਚਾਰਿ ਪਤ੍ਰਿਕਾ ਕਾਢ़ੀ ॥
ਰਾਮਾਨੁਜ ਦੀਨ੍ਹੀ ਯਹ ਪਾਤੀ। ਨਾਥ ਬਚਾਇ ਜੁਡ़ਾਵਹੁ ਛਾਤੀ ॥
ਬਿਹਸਿ ਬਾਮ ਕਰ ਲੀਨ੍ਹੀ ਰਾਵਨ। ਸਚਿਵ ਬੋਲਿ ਸਠ ਲਾਗ ਬਚਾਵਨ ॥

ਦੋ. -ਬਾਤਨ੍ਹ ਮਨਹਿ ਰਿਝਾਇ ਸਠ ਜਨਿ ਘਾਲਸਿ ਕੁਲ ਖੀਸ।
ਰਾਮ ਬਿਰੋਧ ਨ ਉਬਰਸਿ ਸਰਨ ਬਿਸ਼੍ਨੁ ਅਜ ਈਸ ॥ ੫੬(ਕ) ॥

ਕੀ ਤਜਿ ਮਾਨ ਅਨੁਜ ਇਵ ਪ੍ਰਭੁ ਪਦ ਪਙ੍ਕਜ ਭਙ੍ਗ।
ਹੋਹਿ ਕਿ ਰਾਮ ਸਰਾਨਲ ਖਲ ਕੁਲ ਸਹਿਤ ਪਤਙ੍ਗ ॥ ੫੬(ਖ) ॥

ਸੁਨਤ ਸਭਯ ਮਨ ਮੁਖ ਮੁਸੁਕਾਈ। ਕਹਤ ਦਸਾਨਨ ਸਬਹਿ ਸੁਨਾਈ ॥
ਭੂਮਿ ਪਰਾ ਕਰ ਗਹਤ ਅਕਾਸਾ। ਲਘੁ ਤਾਪਸ ਕਰ ਬਾਗ ਬਿਲਾਸਾ ॥
ਕਹ ਸੁਕ ਨਾਥ ਸਤ੍ਯ ਸਬ ਬਾਨੀ। ਸਮੁਝਹੁ ਛਾਡ़ਿ ਪ੍ਰਕਤਿ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
ਸੁਨਹੁ ਬਚਨ ਮਮ ਪਰਿਹਰਿ ਕ੍ਰੋਧਾ। ਨਾਥ ਰਾਮ ਸਨ ਤਜਹੁ ਬਿਰੋਧਾ ॥
ਅਤਿ ਕੋਮਲ ਰਘੁਬੀਰ ਸੁਭਾਊ। ਜਦ੍ਯਪਿ ਅਖਿਲ ਲੋਕ ਕਰ ਰਾਊ ॥
ਮਿਲਤ ਕਪਾ ਤੁਮ੍ਹ ਪਰ ਪ੍ਰਭੁ ਕਰਿਹੀ। ਉਰ ਅਪਰਾਧ ਨ ਏਕਉ ਧਰਿਹੀ ॥
ਜਨਕਸੁਤਾ ਰਘੁਨਾਥਹਿ ਦੀਜੇ। ਏਤਨਾ ਕਹਾ ਮੋਰ ਪ੍ਰਭੁ ਕੀਜੇ।
ਜਬ ਤੇਹਿਂ ਕਹਾ ਦੇਨ ਬੈਦੇਹੀ। ਚਰਨ ਪ੍ਰਹਾਰ ਕੀਨ੍ਹ ਸਠ ਤੇਹੀ ॥
ਨਾਇ ਚਰਨ ਸਿਰੁ ਚਲਾ ਸੋ ਤਹਾਁ। ਕਪਾਸਿਨ੍ਧੁ ਰਘੁਨਾਯਕ ਜਹਾਁ ॥
ਕਰਿ ਪ੍ਰਨਾਮੁ ਨਿਜ ਕਥਾ ਸੁਨਾਈ। ਰਾਮ ਕਪਾਁ ਆਪਨਿ ਗਤਿ ਪਾਈ ॥
ਰਿਸ਼ਿ ਅਗਸ੍ਤਿ ਕੀਂ ਸਾਪ ਭਵਾਨੀ। ਰਾਛਸ ਭਯਉ ਰਹਾ ਮੁਨਿ ਗ੍ਯਾਨੀ ॥
ਬਨ੍ਦਿ ਰਾਮ ਪਦ ਬਾਰਹਿਂ ਬਾਰਾ। ਮੁਨਿ ਨਿਜ ਆਸ਼੍ਰਮ ਕਹੁਁ ਪਗੁ ਧਾਰਾ ॥

ਦੋ. ਬਿਨਯ ਨ ਮਾਨਤ ਜਲਧਿ ਜਡ़ ਗਏ ਤੀਨ ਦਿਨ ਬੀਤਿ।
ਬੋਲੇ ਰਾਮ ਸਕੋਪ ਤਬ ਭਯ ਬਿਨੁ ਹੋਇ ਨ ਪ੍ਰੀਤਿ ॥ ੫੭ ॥

ਲਛਿਮਨ ਬਾਨ ਸਰਾਸਨ ਆਨੂ। ਸੋਸ਼ੌਂ ਬਾਰਿਧਿ ਬਿਸਿਖ ਕਸਾਨੂ ॥
ਸਠ ਸਨ ਬਿਨਯ ਕੁਟਿਲ ਸਨ ਪ੍ਰੀਤੀ। ਸਹਜ ਕਪਨ ਸਨ ਸੁਨ੍ਦਰ ਨੀਤੀ ॥
ਮਮਤਾ ਰਤ ਸਨ ਗ੍ਯਾਨ ਕਹਾਨੀ। ਅਤਿ ਲੋਭੀ ਸਨ ਬਿਰਤਿ ਬਖਾਨੀ ॥
ਕ੍ਰੋਧਿਹਿ ਸਮ ਕਾਮਿਹਿ ਹਰਿ ਕਥਾ। ਊਸਰ ਬੀਜ ਬਏਁ ਫਲ ਜਥਾ ॥
ਅਸ ਕਹਿ ਰਘੁਪਤਿ ਚਾਪ ਚਢ़ਾਵਾ। ਯਹ ਮਤ ਲਛਿਮਨ ਕੇ ਮਨ ਭਾਵਾ ॥
ਸਙ੍ਘਾਨੇਉ ਪ੍ਰਭੁ ਬਿਸਿਖ ਕਰਾਲਾ। ਉਠੀ ਉਦਧਿ ਉਰ ਅਨ੍ਤਰ ਜ੍ਵਾਲਾ ॥
ਮਕਰ ਉਰਗ ਝਸ਼ ਗਨ ਅਕੁਲਾਨੇ। ਜਰਤ ਜਨ੍ਤੁ ਜਲਨਿਧਿ ਜਬ ਜਾਨੇ ॥
ਕਨਕ ਥਾਰ ਭਰਿ ਮਨਿ ਗਨ ਨਾਨਾ। ਬਿਪ੍ਰ ਰੂਪ ਆਯਉ ਤਜਿ ਮਾਨਾ ॥

ਦੋ. ਕਾਟੇਹਿਂ ਪਇ ਕਦਰੀ ਫਰਇ ਕੋਟਿ ਜਤਨ ਕੋਉ ਸੀਞ੍ਚ।
ਬਿਨਯ ਨ ਮਾਨ ਖਗੇਸ ਸੁਨੁ ਡਾਟੇਹਿਂ ਪਇ ਨਵ ਨੀਚ ॥ ੫੮ ॥

ਸਭਯ ਸਿਨ੍ਧੁ ਗਹਿ ਪਦ ਪ੍ਰਭੁ ਕੇਰੇ। ਛਮਹੁ ਨਾਥ ਸਬ ਅਵਗੁਨ ਮੇਰੇ ॥
ਗਗਨ ਸਮੀਰ ਅਨਲ ਜਲ ਧਰਨੀ। ਇਨ੍ਹ ਕਇ ਨਾਥ ਸਹਜ ਜਡ़ ਕਰਨੀ ॥
ਤਵ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਮਾਯਾਁ ਉਪਜਾਏ। ਸਸ਼੍ਟਿ ਹੇਤੁ ਸਬ ਗ੍ਰਨ੍ਥਨਿ ਗਾਏ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਆਯਸੁ ਜੇਹਿ ਕਹਁ ਜਸ ਅਹਈ। ਸੋ ਤੇਹਿ ਭਾਁਤਿ ਰਹੇ ਸੁਖ ਲਹਈ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਭਲ ਕੀਨ੍ਹੀ ਮੋਹਿ ਸਿਖ ਦੀਨ੍ਹੀ। ਮਰਜਾਦਾ ਪੁਨਿ ਤੁਮ੍ਹਰੀ ਕੀਨ੍ਹੀ ॥
ਢੋਲ ਗਵਾਁਰ ਸੂਦ੍ਰ ਪਸੁ ਨਾਰੀ। ਸਕਲ ਤਾਡ़ਨਾ ਕੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਮੈਂ ਜਾਬ ਸੁਖਾਈ। ਉਤਰਿਹਿ ਕਟਕੁ ਨ ਮੋਰਿ ਬਡ़ਾਈ ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਅਗ੍ਯਾ ਅਪੇਲ ਸ਼੍ਰੁਤਿ ਗਾਈ। ਕਰੌਂ ਸੋ ਬੇਗਿ ਜੌ ਤੁਮ੍ਹਹਿ ਸੋਹਾਈ ॥

ਦੋ. ਸੁਨਤ ਬਿਨੀਤ ਬਚਨ ਅਤਿ ਕਹ ਕਪਾਲ ਮੁਸੁਕਾਇ।
ਜੇਹਿ ਬਿਧਿ ਉਤਰੈ ਕਪਿ ਕਟਕੁ ਤਾਤ ਸੋ ਕਹਹੁ ਉਪਾਇ ॥ ੫੯ ॥

ਨਾਥ ਨੀਲ ਨਲ ਕਪਿ ਦ੍ਵੌ ਭਾਈ। ਲਰਿਕਾਈ ਰਿਸ਼ਿ ਆਸਿਸ਼ ਪਾਈ ॥
ਤਿਨ੍ਹ ਕੇ ਪਰਸ ਕਿਏਁ ਗਿਰਿ ਭਾਰੇ। ਤਰਿਹਹਿਂ ਜਲਧਿ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇ ॥
ਮੈਂ ਪੁਨਿ ਉਰ ਧਰਿ ਪ੍ਰਭੁਤਾਈ। ਕਰਿਹਉਁ ਬਲ ਅਨੁਮਾਨ ਸਹਾਈ ॥
ਏਹਿ ਬਿਧਿ ਨਾਥ ਪਯੋਧਿ ਬਁਧਾਇਅ। ਜੇਹਿਂ ਯਹ ਸੁਜਸੁ ਲੋਕ ਤਿਹੁਁ ਗਾਇਅ ॥
ਏਹਿ ਸਰ ਮਮ ਉਤ੍ਤਰ ਤਟ ਬਾਸੀ। ਹਤਹੁ ਨਾਥ ਖਲ ਨਰ ਅਘ ਰਾਸੀ ॥
ਸੁਨਿ ਕਪਾਲ ਸਾਗਰ ਮਨ ਪੀਰਾ। ਤੁਰਤਹਿਂ ਹਰੀ ਰਾਮ ਰਨਧੀਰਾ ॥
ਦੇਖਿ ਰਾਮ ਬਲ ਪੌਰੁਸ਼ ਭਾਰੀ। ਹਰਸ਼ਿ ਪਯੋਨਿਧਿ ਭਯਉ ਸੁਖਾਰੀ ॥
ਸਕਲ ਚਰਿਤ ਕਹਿ ਪ੍ਰਭੁਹਿ ਸੁਨਾਵਾ। ਚਰਨ ਬਨ੍ਦਿ ਪਾਥੋਧਿ ਸਿਧਾਵਾ ॥

ਛਂ. ਨਿਜ ਭਵਨ ਗਵਨੇਉ ਸਿਨ੍ਧੁ ਸ਼੍ਰੀਰਘੁਪਤਿਹਿ ਯਹ ਮਤ ਭਾਯਊ।
ਯਹ ਚਰਿਤ ਕਲਿ ਮਲਹਰ ਜਥਾਮਤਿ ਦਾਸ ਤੁਲਸੀ ਗਾਯਊ ॥
ਸੁਖ ਭਵਨ ਸਂਸਯ ਸਮਨ ਦਵਨ ਬਿਸ਼ਾਦ ਰਘੁਪਤਿ ਗੁਨ ਗਨਾ ॥
ਤਜਿ ਸਕਲ ਆਸ ਭਰੋਸ ਗਾਵਹਿ ਸੁਨਹਿ ਸਨ੍ਤਤ ਸਠ ਮਨਾ ॥

ਦੋ. ਸਕਲ ਸੁਮਙ੍ਗਲ ਦਾਯਕ ਰਘੁਨਾਯਕ ਗੁਨ ਗਾਨ।
ਸਾਦਰ ਸੁਨਹਿਂ ਤੇ ਤਰਹਿਂ ਭਵ ਸਿਨ੍ਧੁ ਬਿਨਾ ਜਲਜਾਨ ॥ ੬੦ ॥

ਮਾਸਪਾਰਾਯਣ, ਚੌਬੀਸਵਾਁ ਵਿਸ਼੍ਰਾਮ
ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀਮਦ੍ਰਾਮਚਰਿਤਮਾਨਸੇ ਸਕਲਕਲਿਕਲੁਸ਼ਵਿਧ੍ਵਂਸਨੇ
ਪਞ੍ਚਮਃ ਸੋਪਾਨਃ ਸਮਾਪ੍ਤਃ ।
(ਸੁਨ੍ਦਰਕਾਣ੍ਡ ਸਮਾਪ੍ਤ)

ਸੁਨ੍ਦਰਕਾਣ੍ਡ | Sundarkand in Gurmukhi